Tips voor Goed Verenigingsbestuur - Koninklijke Van Gorcum

Vereniging en beroep: de beroepsvereniging
- 1
De vier functies van een beroepsvereniging
9-7-2009
Dit is het eerste van een reeks artikelen over de beroepsvereniging. Ons land kent een
hoge verenigingsdichtheid, het telt ruim 100.000 (Kamer van Koophandel) geregistreerde
verenigingen, de informele verenigingen dus niet meegerekend. Er zijn ongeveer 700
geregistreerde beroepsverenigingen, in diverse soorten en maten. De Vereniging van en
voor Verenigingsprofessionals Nederland VPN is er een van. Begin mei is het Platform
Beroepsverenigingen opgericht, dat op 23 juni zijn eerste bijeenkomst hield.
Er komen steeds meer beroepsverenigingen bij. Aanjagers hiervoor zijn vooral de snelle
ontwikkeling van wetenschap en technologie, de toenemende internationale concurrentie,
het beleid van overheden alsmede de activiteiten van bedrijven en opleidingen, die
respectievelijk afnemers en leveranciers zijn van beroepsbeoefenaren. Ik noem als
bijzondere categorie bedrijven de zorgverzekeraars, die in het domein van de
gezondheidszorg tot veel nieuwe en verscherpte beroepsverenigingactiviteiten (vooral
ten aanzien van kwaliteiten van professionals) aanleiding geven.
Vooral de technologie verandert de arbeid zo snel en ingrijpend, dat aan de ene kant
arbeid wordt geautomatiseerd en uitgestoten en aan de andere kant de
arbeidsdifferentiatie en -specialisatie doorgaat, met als gevolg nieuwe werkrollen en
identiteiten. Deze leiden op hun beurt tot het ontstaan van nieuwe beroepen en, in het
verlengde daarvan, tot nieuwe beroepsverenigingen.
Kennelijk is de beroepsvereniging een aantrekkelijk en waardevol vehikel, aan de ene
kant om voor de leden dingen gedaan te krijgen, bij voorbeeld effectiever opereren in de
markt en aan de andere kant om de leden beter aan de vereniging te binden. Als regel
richten professionals zelf een beroepsvereniging op of overwegen zij dat te doen, zoals
bij voorbeeld onlangs Toezichthouders of Interieurstylisten. Een ander voorbeeld is het
initiatief van FNV Sport om in 2008 en 2009 bepaalde beroepsgroepen binnen de bond de
mogelijkheid te geven zich te verenigen in een beroepsvereniging. Ook doet zich de
situatie voor dat twee brancheverenigingen (de Landelijke Makelaars Vereniging LMV en
de Register Vastgoed taxateurs RVT) gaan fuseren tot één beroepsvereniging.
Beroepsverenigingen houden zich vooral bezig met belangenbehartiging voor hun leden.
Deze mondt uit in activiteiten op de volgende gebieden:
Gebruikswaarde van de professional. Het gaat hierbij om kennis, kunde en contacten
van de leden, waardoor de samenleving van hun diensten gebruik maakt. Denk aan
kennisoverdracht tijdens en na de (universitaire) studie en aan de kwaliteitsborging
daarvan, opdat de beroepsactiviteit van de professional nut blijft houden voor de
samenleving.
Ruilwaarde van de professional. Hierbij gaat het om inkomen, ontplooiingskansen in
het werk, invloed en status. Denk aan onderzoek, scholing en andere activiteiten,
gericht op arbeidsmarktpositie en loopbaan van de professional.
145