Tips voor Goed Verenigingsbestuur - Koninklijke Van Gorcum

Penisverlenging bestraft
Hoe een voorzitter de fout in kan gaan
31-10-2006
Niet lachen, het gaat om een serieuze zaak, die zich onlangs afspeelde in een van de
nieuwe lidstaten van de Europese Unie. Roemenie, Boekarest om precies te zijn. Nog
preciezer: de Roemeense voetbalclub Steaua Boekarest. Wat is er gebeurd?
Een medewerker van de club heeft operatief zijn geslachtsdeel laten verlengen. Het
persbericht, waaruit ik put (NRC, 25 oktober 2006) zegt niet of het om een speler ging
en hoe dit feit wereldkundig is geworden. In elk geval heeft de voorzitter van de club Gigi
Becali er lucht van gekregen. Hij heeft de penis-man op staande voet ontslagen omdat
'we de mens moeten laten zoals God hem geschapen heeft'. Een interessante uitspraak
als je hem wat breder toepast. Een uitspraak waartegen, lijkt, me, niet zonder kans op
succes beroep mogelijk is. Maar dit terzijde.
Gigi Becali staat bekend als een strenggelovig man. Bovendien schijnt hij vermogend te
zijn, hij heeft in zijn land namelijk al verschillende kerken laten bouwen.
Het verschijnsel van de rijke voorzitter van een voetbalclub is ons bekend vanuit onder
meer Italië, Spanje en recentelijk ook het Verenigd Koninkrijk (waar Russen de macht
overnemen). Met hun rijkdom hebben zij niet alleen hun positie verworven maar ook de
club in hun macht, bij voorbeeld omdat zij menig speler hebben gekocht. Nu is de
voetbalwereld ongetwijfeld een wereld apart, waar (dikwijls zeer vermogende) voorzitters
autocratisch en soms gewoonweg dictatoriaal optreden. Daarbij grijpen zij vaak in op de
werkvloer, zoals in het geval van de man met de verlengde penis, met voorbijgaan aan
de bedrijfshiërarchie, die via de directeur ondergeschikt is aan het bestuur van de
vereniging.
Als zo'n club nog een vereniging is, dan is dat natuurlijk een farce. Het is immers veeleer
een bedrijf, soms met een beursnotering, met niet al te veel maar wel erg dure
medewerkers, de spelers en een grote professionele staf om hen heen. Een vereniging
van enige omvang heeft tenminste een bureau en exploiteert soms ook een of meer
bedrijven. Voorbeelden zijn de ANWB (de grootste vereniging van ons land), de
Consumentenbond, de vakbonden, de politieke partijen, brancheorganisaties en
beroepsorganisaties.
In alle gevallen zal in de loop van de ontwikkeling van een vereniging worden besloten
tot het in dienst nemen van medewerkers, onder wie een directeur die namens het
bestuur zorg draagt voor de goede gang van zaken in en voor de vereniging. Deze
ondersteuning van het bestuur - doorgaans bureau genoemd - is een fase in de
professionalisering van de vereniging: het werk wordt teveel en in een aantal opzichten
te specialistisch voor de leden van het bestuur om het zelf te blijven doen, naast hun
baan, gezin en andere zaken.
De verhouding tussen bestuur en bureau in het algemeen en tussen voorzitter en
directeur is een interessante. Zij zijn beiden belangrijk, de eerste gekozen, de tweede
benoemd; zij runnen samen de tent. Maar als er geen zindelijke bestuurs- en
organisatiecultuur is met duidelijke spelregels, en persoonlijkheid en eigen stijl vrij spel
13