Tips voor Goed Verenigingsbestuur - Koninklijke Van Gorcum

De mensenluisteraar
Hoe luisteren uit de schaduw van het praten te halen
10-11-2006
De commercie is oneindig creatief in het verzinnen van thema's voor weken. Er zijn
onder meer de week van het brood, de week van de lingerie, de weken van allerlei enge
ziekten en er is nu de week van het luisterboek en het luistergeschenk. Daarom wijd ik
dit artikel aan luisteren, de meest onderschatte en onontwikkelde communicatieve
vaardigheid. Hoe kun je als bestuurder beter luisteren, wat is luisteren precies en
waarom is het belangrijk om te luisteren. Luisteren, dat is wat voorzitter, directeur,
vrijwilligers en betaalde medewerkers meer moeten doen. Minder praten, meer luisteren.
De voorzitter luistert naar zijn leden, naar collega-bestuurders, naar zijn directeur, naar
vrijwilligers in raden, commissies en werkgroepen, lokale en regionale besturen; hij
luistert ook naar signalen uit de buitenwereld, naar stemmen in zijn binnenste en naar
zijn lichaam. Voorzitter zijn van een club die er toe doet is immers ook een beetje
topsport, dus vraagt dat aandacht en zorg voor geest en lichaam.
De directeur luistert naar zijn medewerkers, zijn voorzitter, de vrijwilligers, de leden, de
signalen uit de buitenwereld, naar stemmen in zijn binnenste en naar zijn lichaam. Want
directeur zijn van een club die er toe doet, is niet niks, maar ook niet alles. Dus is het
opletten geblazen, want als het erop aan komt staat iedereen, ook en juist de directeur,
er alleen voor!
Iedereen heeft een mond en twee oren. Dat wil echter helemaal niet zeggen dat mensen
twee keer zoveel luisteren als praten. Integendeel. Praten hebben we geleerd, ons land is
vergeven van de Brugmannen. Debatterende politici in verkiezingstijd spannen wel de
kroon als het gaat om elkaar laten uitspreken en luisteren. Niet dus! Hoezo normen en
waarden, fatsoenlijke omgangsvormen en respect?
Luisteren hebben we, anders dan lopen, rekenen en praten, niet geleerd, anders dan in
de zin van gehoorzamen: zeg, kom eens hier en luister jij eens goed naar me! Luisteren
is essentieel voor echte, dat wil zeggen tweezijdige communicatie. Luisteren is werkelijk
de meest onderschatte en onontwikkelde sociale vaardigheid. Hoe bestaat het!? Luisteren
impliceert stilte en dat is een steeds schaarser artikel in onze wereld. Ik herinner me een
citaat: "Beschaving is spreken met zachte stem omdat je bang bent dat je niet hoort wat
de ander te zeggen heeft". Schitterend! Waar is er nog stilte, wie spreekt nog met zachte
stem? Wie kan stilte in een gesprek verdragen? Praten zullen we, de blaren op onze tong.
Gehoord zullen we worden. Ik dan, natuurlijk! Hoeveel mensen hebt u in uw naaste
omgeving die echt naar u luisteren, die er echt alleen maar zijn voor u? En omgekeerd,
naar hoeveel mensen in uw omgeving luistert u echt?
Wat is dat eigenlijk, luisteren? Het is een geschenk dat we anderen kunnen geven. Het is
een geschenk omdat luisteren vereist dat de luisteraar er moeite voor doet, zichzelf voor
een zekere tijd moet uitschakelen om zich helemaal te kunnen concentreren op de ander.
Die ander koestert zich in je aandacht, problemen waar hij of zij het over had, voelen na
enige tijd al een stuk lichter. Deze belangeloze concentratie op de ander is de kern van
het vak van coach. Wat er ook net, kort voor de sessie gebeurd is, hij zet dat van zich af
en is er uitsluitend voor de coachee.
111