Tips voor Goed Verenigingsbestuur - Koninklijke Van Gorcum

Het is een goede gewoonte om dergelijke startafspraken vast te leggen in een
Mediationovereenkomst, die door beide partijen (werkgever-werknemer, echtelieden,
buren, enzovoort) en door de mediator wordt getekend. Vaak begint de mediation al in
de discussie over de vraag van de mediator 'Hoe wilt u gaan zitten?'
(tafelschikking), 'Wat verwacht u van de mediation?' 'Wie van u wil beginnen?' De
reacties van partijen, verbaal en non-verbaal, geven de mediator meteen al veel
informatie over de interactie- en communicatiepatronen van de mensen bij hem/haar aan
tafel.
De mediation begint vast en zeker ook bij het maken van de startafspraken. Die gaan
onder meer over het commitment, over de te betrachten vertrouwelijkheid, over de
spelregels tijdens het gesprek en over te maken afspraken in de agenda. Elk van die
onderwerpen kan aanleiding geven tot gedrag, wat kenmerkend is voor de wijze waarop
partijen met elkaar omgaan, waarin zij standpunten innemen, die, zo leert de
ervaring, meestal slechts één oplossing belichamen voor wat zij werkelijk willen, voor
hun wensen en belangen.
In de loop van de mediation blijken door partijen zelf en samen meer en betere
oplossingen te kunnen worden gevonden. Dat ene standpunt is namelijk de resultante
van een door emotie gestuurd proces van blikvernauwing. Het is aan de mediator om
cliënten te helpen hun 'blikken' weer te openen, hun creativiteit aan te boren en hen op
een vruchtbare manier met elkaar om te doen gaan. Hun relatie wordt er vaak stukken
beter door, dat is wezenlijke kwaliteitswinst. Bovendien leren cliënten ervan om in het
vervolg en in andere situaties hun eventuele conflicten tijdig te onderkennen en effectief
te hanteren. Mediation is action-learning, leren door te doen.
Mediation voltrekt zich doorgaans in een beperkt aantal sessies, afhankelijk van het
aantal partijen, de complexiteit van de problematiek die voorligt en de mate van
geëscaleerdheid van het conflict. Ik beperk me er hier toe het belang aan te geven
van de eerste sessie. Deze is van wezenlijk belang, omdat in die eerste sessie tenminste
impliciet het psychologisch contract wordt gesloten. Het gaat hierbij om de
verwachtingen van deelnemers en mediator over hun geïnvolveerdheid en inbreng.
Immers, als de ene partij het laat afweten, er wel bij zit maar niet meedoet, dan zal dit
een ontmoedigend effect hebben op de ander.
Die eerste sessie is voor alle deelnemers heel spannend. De cliënten krijgen de
gelegenheid zich een indruk te vormen van de competentie van de mediator. Voor de
mediator is het de eerste (en vaak de enige) kans om het vertrouwen van de cliënten te
winnen en bij hen krediet op te bouwen. Er is veel te winnen, vooral voor en door
degenen die met elkaar in conflict zijn. De mediator faciliteert hen om die winst te
ontdekken en ook werkelijk te pakken. Zo bezien draagt mediation bij tot een vreedzame
en effectieve wereld, waarin het prettig toeven is.
108