Tips voor Goed Verenigingsbestuur - Koninklijke Van Gorcum

De mediator begeleidt zijn cliënten op hun vaak moeilijke weg uit het dal van onbegrip,
machteloosheid, vijandschap en haat via communicatie met elkaar naar de verbetering
van de manier waarop zij met elkaar omgaan, naar een opener relatie en daarmee naar
een soepele oplossing van hun conflict, als dat er überhaupt (nog) is. Ik wil niet
generaliseren, maar vaak gaan ruzies nergens over, althans niet echt over iets
inhoudelijks maar wel over bejegening, omgaan met elkaar, gevoelens van gekwetstheid
en dergelijke. Praten Helpt Praten Werkt: PHPW. Het werkt echt, zeker als je, wanneer
het niet meer op eigen kracht lukt, een mediator inschakelt om je daarbij te helpen.
Natuurlijk is mediation niet voor elk geschil een geschikte wijze van aanpak. Er is een
aantal belangrijke indicaties om te kiezen voor mediation. Deze worden door de mediator
voor aanvang van de mediation gecheckt bij de beoogde deelnemers aan de mediation.
De Toolkit Mediation (2005) noemt de volgende:
1. Partijen/cliënten willen hun conflict oplossen.
2. Zij willen bovendien hierover met elkaar onderhandelen respectievelijk met elkaar in
gesprek gaan.
3. Zij willen snel een einde aan het conflict.
4. Zij hebben al lang een relatie (samenwerking of anderszins) met elkaar; zij vinden
het belangrijk om deze relatie hetzij in stand te houden hetzij zorgvuldig te
beëindigen. Het gaat niet zozeer om een inhoudelijk conflict maar veeleer om
bejegening of verstoorde communicatie.
5. Zij willen een eigen oplossing.
6. Een uitspraak (van rechter of arbiter) lost het achterliggende conflict niet (helemaal)
op.
7. Zij vinden het belangrijk dat hun conflict in een sfeer van vertrouwelijkheid en
geheimhouding wordt behandeld.
8. Er zijn meer dan twee partijen bij het conflict betrokken.
9. Er spelen meerdere conflicten (claims) tegelijkertijd een rol.
10. De zaak is technisch en/of inhoudelijk ingewikkeld of specialistisch.
Het gebeurt nogal eens dat mediation plaats vindt, bij voorbeeld in een arbeidsconflict,
nadat dit eerst al voor de rechter is geweest. Deze heeft gezegd: gaat u eerst maar eens
kijken of u er samen uit komt, met de hulp van een mediator. In zo'n geval is de kans
groot dat tenminste een van beide partijen - ik blijf de vechtterm partij gebruiken en
bezig niet de neutralere term cliënt - eigenlijk daar helemaal geen zin in heeft.
Het is (vooral) dan aan de mediator om, in het begin van de mediation, de motieven
van partijen boven tafel te krijgen. Ik geef een voorbeeld op het terrein van het
arbeidsconflict, dat nogal eens voorkomt. De ene partij, de werknemer die ontslag
aangezegd heeft gekregen, heeft een hoop te winnen: hij wil ofwel zijn baan
behouden ofwel met een zo gunstig mogelijke regeling het bedrijf verlaten.Ook de
andere partij, de werkgever, heeft een hoop te winnen: zij wil een goede indruk maken,
zodat de rechter, als partijen daar later (toch weer) bij terecht komen, de indruk zal
hebben dat de werkgever serieus heeft geprobeerd er samen met zijn werknemer goed
uit te komen; met als conclusie een lagere vertrekpremie. Het is dus aan de mediator om
dit soort reigerdansen voor te zijn en snel helder te krijgen of partijen er werkelijk samen
willen uitkomen, of zij hiervoor een commitment willen afgeven, zich willen verbinden
aan een gezamenlijke inspanning om te komen tot een oplossing die voor beiden
aanvaardbaar is.
107