Inger PlaIsIer En KarIanne Kalshoven Gezonde Bedrijfscultuur

zonde bedrijfscultuur
Zelfregie en zelfmonitoring
Als onderdeel van hun onderzoek naar het versterken van de
mentale veerkracht van defensiepersoneel ontwikkelde Six en
haar collega­onderzoekers een interventie om de hoge percentages
voortijdige uitval op de opleidingen voor marinepersoneel
en mariniers te reduceren. Zelfregie en zelfmonitoring vormen
belangrijke onderdelen van deze innovatieve interventie, die
inmiddels bij defensie is getoetst en geïmplementeerd. ‘De
student houdt zelf de regie bij alles wat hij doet en blijft daarbij
zichzelf ook monitoren.’
Zelfmonitoring is daarbij meer dan zelfreflectie, legt Six uit.
‘Dat laatste richt zich vooral op de cognitie. Zelfmonitoring
gaat echter een stap verder. Die is zowel cognitief, emotioneel
en fysiologisch georiënteerd. Wat betekent het bijvoorbeeld dat
Inger Plaisier vraagt zich af of een teveel aan invloed en eigen beslissingsruimte niet juist
ook belastend kan werken voor gz-psychologen.
fOTOgrAfIE: Trudy KrOESE
ArBEIdSPSyCHOlOgIE
mijn hartslag steeds omhoog gaat in bepaalde werksituaties, dat
het zweet me uitbreekt en ik ’s nachts minder goed slaap? Door
daarbij stil te staan leer je wat situaties met je doen en leer je
bijvoorbeeld te herkennen wat jou raakt, wat jouw gevoelige
snaren zijn. Juist daarom is het belangrijk dat je niet pas met
zelfmonitoring begint als je aan het werk bent, maar dat je er ook
al tijdens de opleiding in wordt getraind.’
‘ w e Z i e n e e n t e n d e n s o m d e
m e n t a l e w e e r b a a r h e i d V a n
P e r s o n e e l t e V e r s t e r k e n ’
Zelfmonitoring is niet alleen voor soldaten en mariniers een
waardevolle strategie om het werk te kunnen volhouden, maar
ook voor gz­psychologen. ‘Bovendien mogen we aannemen dat
gz­psychologen vanwege hun academische opleiding en achtergrond
beter dan de gemiddelde andere werknemer tot deze
zelfmonitoring in staat zijn en daar ook hun lessen uit weten te
trekken.’ Daarbij is het ook voor hen belangrijk om bij zichzelf in
een zo vroeg mogelijk stadium deze zelfmonitoring aan te leren,
benadrukt Six. ‘Hoe eerder je ermee begint, hoe minder schade
je jezelf berokkent. ‘Het is beter om je al bij de eerste in plaats
van pas bij de vijfde agressieve patiënt af te vragen welke mentale
impact die bij je heeft.’ En vervolgens is het belangrijk wat je met
de conclusies van deze zelfmonitoring gaat doen. Zeg je tegen
jezelf dat die lastige patiënt of die enorme regeldruk nu eenmaal
bij je werk horen en dat je dat maar moet accepteren? Of ga je
erover in gesprek met je collega’s of je leidinggevende? Wie weet
komen daaruit dan nieuwe werkafspraken voort. Bijvoorbeeld
dat de teamleden zeggen: we accepteren weliswaar dat we ook
agressieve patiënten behandelen, maar dan willen we daarover
wel wekelijks een intervisiemoment afspreken, anders lukt het
ons niet.’
Invloed en controle
Dr. Inger Plaisier, socioloog en onderzoeker aan de Faculteit
Sociale Wetenschappen van de Vrije Universiteit in Amsterdam,
promoveerde in 2009 op haar onderzoek Work and mental
health. Daarin onderzocht ze hoe mensen met angst­ of depressieve
stoornissen al dan niet op hun werk konden blijven functioneren.
Haar onderzoeksuitkomsten zijn gebaseerd op data
uit de Nederlandse Studie naar Depressie en Angst (NESDA).
Plaisier constateerde bijvoorbeeld dat de kans groter is dat
gZ-PSYCHOLOGIE 6 n SEPTEMBER 2011 7