Inger PlaIsIer En KarIanne Kalshoven Gezonde Bedrijfscultuur

More documents

Recommendations

Info

Wmichel van dijk, wetenschapsjournalist 6 ArBEIdSPSyCHOlOgIE Mentale weerbaarheid, leidinggevenden en werksfeer in de gz-psychologie Strategieën voor een ge Mentale veerkracht, ethisch leiderschap en open communicatie tussen collega’s en leidinggevenden zijn aspecten die bijdragen aan een prettige werksfeer voor medewerkers in een organisatie. Het maakt daarbij niet uit of dat nu frontliniesoldaten, kantoorbeambten of gz-psychologen zijn. dat zijn enkele uitkomsten van het onderzoek van drie wetenschappers op het snijvlak van persoonskenmerken en werkcontext. Wanneer je als Nederlands soldaat voor een missie naar Afghanistan wordt uitgezonden, weet je dat je relatief weinig kunt veranderen aan de werkomstandigheden aldaar en de stress die dat met zich zal meebrengen. Sommige omstandigheden zijn nu eenmaal even lastig als onveranderbaar. Om je daarin toch staande te kunnen houden, komt het er bijvoorbeeld op aan de mentale weerbaarheid van de soldaat te vergroten. En dat is dan ook iets waaraan defensie, maar bijvoorbeeld ook de politie en de politieacademie, de laatste jaren veel aandacht besteden, weet Caroline Six, onderzoeker bij TNO. Volgens haar is dat geen toeval. ‘We zien een tendens om de mentale weerbaarheid van het personeel op de werkvloer te versterken. Dat komt bijvoorbeeld omdat de druk op de individuele medewerker steeds groter wordt, ook vanuit de samenleving. Denk aan agressieve klanten aan de balie, aan toenemende administratieve lastendruk of aan steeds hogere eisen op de werkvloer. Tegelijk zien we dat we met steeds minder mensen steeds meer moeten presteren. Dan is het geen overbodige luxe om te werken aan de mentale veerkracht van werknemers in stressvolle werkomstandigheden.’ Selfefficacy en hardiness Six weet waarover ze praat. Zo geeft ze leiding aan een vierjarig onderzoeksproject bij defensie naar het vergroten van mentale veerkracht onder defensiepersoneel. Waarbij ze meteen opmerkt dat er in de wetenschappelijke literatuur nogal wat definities bestaan over wat mentale veerkracht precies inhoudt. ‘Maar we zijn het met z’n allen erover eens dat het in ieder geval altijd gaat om dreiging of tegenslag en het vermogen van het individu om gZ-PSYCHOLOGIE 6 n SEPTEMBER 2011 zich daarin toch staande te houden. Natuurlijk mag je onder stressvolle omstandigheden tijdelijk minder goed presteren. Iemand die veerkrachtig is, klimt echter daar weer uit. Het is daarom boeiend om te zien dat sommige mensen ook onder zeer slechte omstandigheden goed blijven functioneren. Kijken we naar hun persoonskenmerken, dan valt op dat deze mensen erop blijven vertrouwen dat ze bepaalde specifieke doelen weten te behalen. Ze stellen zich bijvoorbeeld ten doel om toch die ene opleiding te halen, en dat lukt dan ook. We noemen dat selfefficacy. En verder zijn deze mensen optimistisch, blijven ze ook onder slechte omstandigheden kansen zien en blijven ze het gevoel behouden dat ze de situatie onder controle hebben. En ze vertonen hardiness, wat je zou kunnen vertalen als het vermogen om ook onder uiterst moeilijke omstandigheden rust en overzicht te behouden.’ Caroline Six: ‘Het is beter om je al bij de eerste in plaats van pas bij de vijfde agressieve patiënt af te vragen welke mentale impact die bij je heeft.’ fOTOgrAfIE: Trudy KrOESE
zonde bedrijfscultuur Zelfregie en zelfmonitoring Als onderdeel van hun onderzoek naar het versterken van de mentale veerkracht van defensiepersoneel ontwikkelde Six en haar collegaonderzoekers een interventie om de hoge percentages voortijdige uitval op de opleidingen voor marinepersoneel en mariniers te reduceren. Zelfregie en zelfmonitoring vormen belangrijke onderdelen van deze innovatieve interventie, die inmiddels bij defensie is getoetst en geïmplementeerd. ‘De student houdt zelf de regie bij alles wat hij doet en blijft daarbij zichzelf ook monitoren.’ Zelfmonitoring is daarbij meer dan zelfreflectie, legt Six uit. ‘Dat laatste richt zich vooral op de cognitie. Zelfmonitoring gaat echter een stap verder. Die is zowel cognitief, emotioneel en fysiologisch georiënteerd. Wat betekent het bijvoorbeeld dat Inger Plaisier vraagt zich af of een teveel aan invloed en eigen beslissingsruimte niet juist ook belastend kan werken voor gz-psychologen. fOTOgrAfIE: Trudy KrOESE ArBEIdSPSyCHOlOgIE mijn hartslag steeds omhoog gaat in bepaalde werksituaties, dat het zweet me uitbreekt en ik ’s nachts minder goed slaap? Door daarbij stil te staan leer je wat situaties met je doen en leer je bijvoorbeeld te herkennen wat jou raakt, wat jouw gevoelige snaren zijn. Juist daarom is het belangrijk dat je niet pas met zelfmonitoring begint als je aan het werk bent, maar dat je er ook al tijdens de opleiding in wordt getraind.’ ‘ w e Z i e n e e n t e n d e n s o m d e m e n t a l e w e e r b a a r h e i d V a n P e r s o n e e l t e V e r s t e r k e n ’ Zelfmonitoring is niet alleen voor soldaten en mariniers een waardevolle strategie om het werk te kunnen volhouden, maar ook voor gzpsychologen. ‘Bovendien mogen we aannemen dat gzpsychologen vanwege hun academische opleiding en achtergrond beter dan de gemiddelde andere werknemer tot deze zelfmonitoring in staat zijn en daar ook hun lessen uit weten te trekken.’ Daarbij is het ook voor hen belangrijk om bij zichzelf in een zo vroeg mogelijk stadium deze zelfmonitoring aan te leren, benadrukt Six. ‘Hoe eerder je ermee begint, hoe minder schade je jezelf berokkent. ‘Het is beter om je al bij de eerste in plaats van pas bij de vijfde agressieve patiënt af te vragen welke mentale impact die bij je heeft.’ En vervolgens is het belangrijk wat je met de conclusies van deze zelfmonitoring gaat doen. Zeg je tegen jezelf dat die lastige patiënt of die enorme regeldruk nu eenmaal bij je werk horen en dat je dat maar moet accepteren? Of ga je erover in gesprek met je collega’s of je leidinggevende? Wie weet komen daaruit dan nieuwe werkafspraken voort. Bijvoorbeeld dat de teamleden zeggen: we accepteren weliswaar dat we ook agressieve patiënten behandelen, maar dan willen we daarover wel wekelijks een intervisiemoment afspreken, anders lukt het ons niet.’ Invloed en controle Dr. Inger Plaisier, socioloog en onderzoeker aan de Faculteit Sociale Wetenschappen van de Vrije Universiteit in Amsterdam, promoveerde in 2009 op haar onderzoek Work and mental health. Daarin onderzocht ze hoe mensen met angst of depressieve stoornissen al dan niet op hun werk konden blijven functioneren. Haar onderzoeksuitkomsten zijn gebaseerd op data uit de Nederlandse Studie naar Depressie en Angst (NESDA). Plaisier constateerde bijvoorbeeld dat de kans groter is dat gZ-PSYCHOLOGIE 6 n SEPTEMBER 2011 7
Page 1 and 2: JAARGANG 3 NUMMER 6 SEPTEMBER 2011
Page 3 and 4: CoLoFoN GZ-psychologie is een onafh
Page 5: Inspectie: vrijgevestigde klinisch
Page 9 and 10: 'de mate van ethisch leiderschap va
Page 11 and 12: dat ‘psychologiseren’ een weste
Page 13 and 14: Klachten Therapie Alle cliënten kr
Page 15 and 16: treatment of panic disorder and ago
Page 17 and 18: (nog) niet mogelijk fOTOgrAfIE: STO
Page 19 and 20: het buitenland naar Nederland, maar
Page 21 and 22: De procedure duurt lang: er kan 5 j
Page 23 and 24: Het al dan niet zonder hulp voltooi
Page 25 and 26: n Gunnar, M.R., & Kertes, D.A. (200
Page 27 and 28: eter, kunnen worden uitgeoefend doo
Page 29 and 30: klachten, ze hebben oog voor de pro
Page 31 and 32: 30 september 2011 Cognitieve Therap
Page 33 and 34: 1. in het rapport wordt op inzichte
Page 35 and 36: ik over een tijd geen geld heb om m
Page 37 and 38: INgEZONdEN BrIEf Is invoering van a
Page 39 and 40: INGER PLAISIER EN KARIANNE KALSHOVE

Inger PlaIsIer En KarIanne Kalshoven Gezonde Bedrijfscultuur

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?