38 COluMN Onvrede Kan de gzpsycholoog, terug van de zomervakantie, niet iets doen aan de onvrede die Nederland teistert? Ruim 15 procent van ons electoraat, zo’n slordige 1,5 miljoen landgenoten, stemde in het verleden en stemt in de nabije toekomst weer op een populistische stroming (geen partij) die onderbuikgevoelens belangrijker vindt dan nuchtere feiten. Onze media dragen hieraan bij door net te doen alsof die 1,5 miljoen het grootste en belangrijkste deel van onze natie betreft. Die nuchtere feiten vertellen bv. dat de kabinetten Lubbers en Kok het prima hebben gedaan, meer bescheiden uitgedrukt: ze hebben in elk geval bepaald niet tegengehouden dat Nederland in het laatste kwartaal van de vorige eeuw sterk is gestegen op de lijst van meest welvarende landen in de wereld en zeker ook in Europa (behorend bij de beste drie). Puinhopen van paars bestaan niet. Wie zou er echt terugwillen naar de schemerige jaren vijftig, goed genoeg beschreven door Gerard Reve om ervan te huiveren, de jaren zestig leken lollig maar – alsjeblieft zeg – kerk en gebod werden net zo overeind gehouden als maoïsme, trotskisme, stalinisme en communisme. Als je in Nijmegen in die tijd niet door de hond werd gebeten dan was het wel door de kat. <strong>En</strong> dan hebben we het nog niet over die zweterige lange haren en baarden, de geslachtsziekten, ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, sufheid, slonzigheid en traagheid. <strong>En</strong> geen geld. Terugkijkend word ik bijna ontevreden terwijl het leven toen ten opzichte van de tijd ervoor toch als een bevrijding voelde. Nee, onvrede, elke gzpsycholoog, elke Nederlander met een forse portie onvrede heeft een ernstig te nemen gebrek aan historische gZ-PSYCHOLOGIE 6 n SEPTEMBER 2011 kennis, we leven ondanks al dat gemopper sinds de jagers en verzamelaars, in de beste tijd ooit, ook al gaat de vaatwasser soms stuk, hapert de software op je pc weleens, heb je niet overal in Nederland bereik, is je backup onvolledig, sta je wel eens zonder benzine en mis je soms net de aansluiting met een vervolgvlucht. Indien onze klagende landgenoten ook maar even hun hersens zouden gebruiken en in dit tijdperk van het brein kunnen ze toch absoluut weten dat ze die ook (ergens) moeten hebben, echt om zich heen zouden kijken in plaats van zoals gebruikelijk in de spiegel, eventueel de krant zouden lezen (maakt niet zoveel uit welke) over de toestand waarin veel mensen dichtbij in landen rondom de Middellandse Zee en verder weg in de hoorn van Afrika verkeren, en zelfstandig zouden nadenken (kan te veel gevraagd zijn), resteert er maar een reactie; ze zullen zich doodschamen. Dat schaamtegevoel representeert een bepaalde objectiviteit, het komt namelijk vanzelf, zonder cognitieve controle, het dringt zich aan je beleving op zoals de populisten zich opdringen aan de democratie. Hoe komt het toch dat de klagers geen gezonde schaamte laten zien? Dit laatste neem ik vooralsnog aan want, indien de klagers zich zouden schamen, de klagers kennende, kwamen ze massaal af op het bijna gratis spreekuur van een gzpsycholoog om te klagen over een voor hen niet te begrijpen, zo plotseling optredend en alles overrompelende schaamtegevoel. Voorts zouden ze erover klagen dat ze wel twee weken moesten wachten voor een consult, over de volkomen onterechte eigen bijdrage en ze zouden het pand verlaten, in tijd van de baas en in de volle overtuiging dat de samenleving schuldig is aan hetgeen hen recent voltrekt onterecht is overkomen. Maar toch; die onvrede komt ergens vandaan, die is gedetermineerd en als die niet afkomstig is van sociaalmaatschappelijke verhoudingen in ons land en evenmin het gevolg is van een chemische disbalans, noch alleen door het slechte zomerweer kan worden verklaard, dan resteert een zoektocht onder leiding van een gzpsycholoog in het intrapsychische landschap. In dit landschap heerst sinds eeuwen de fantasie en zijn het bewustzijn en het nuchtere denken zwak vertegenwoordig. In de structuur van onze (onbewuste) beleving hebben bescheidenheid, introversie en zelfinzicht, mede als gevolg van de florissante economische basis en de afwezigheid van oorlogen in onze nabijheid, het de laatste veertig jaar afgelegd tegen grandiositeit, extraversie en omnipotentie. Elke verstoring van die fantasie komt eenvoudig weg op conto van de buitenwereld. Een tegenslag in onze carrière komt door de baas die je een hak zet, een vertraagd gearriveerde bouwvergunning voor een dakkapel is bureaucratisch onrecht, een verbod om in een café te roken is een ernstig te nemen inperking van onze ruimte innemende vrijheid. We schaffen Koningshuis af en we wonen zelf in een paleis. <strong>En</strong> nu de gzpsycholoog; die heeft dit door, weet dit in zijn werk behendig in het zwakke individuele bewustzijn te loodsen en vertelt het in zijn (schaarse) vrije tijd aan iedereen die het horen wil. Let op; gezien het aantal belangstellenden blijft er meer dan genoeg tijd voor vakantie over. Prof. dr. J.J.L. Derksen is klinisch psycholoog
INGER PLAISIER EN KARIANNE KALSHOVEN <strong>Gezonde</strong> bedrijfscultuur Neem nu een abonnement en ontvang: jaarlijks 8 uitgaven + 25% korting + 10% korting en toegang tot het besloten deel van www.gzpsychologie.nl op het Jaarsymposium GZ-psychologie g op alle Benecke-studiedagen voor gz-psychologen Voor meer informatie zie www.gzpsychologie.nl l Bezoekt u als abonnee het Jaarsymposium GZ-psychologie en één andere studiedag, dan heeft u uw abonnement er al uit!
Change language