You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Inhoudsopgawe<br />
2 DIREKSIE<br />
5 KORPORATIEWE INLIGTING<br />
7 Korporatiewe beheer<br />
14 Verslag van die oudit- en risikokomitee<br />
19 Verklaring van die groepsekretaris<br />
21 FINANSIËLE JAARSTATE<br />
22 Direkteursverslag<br />
27 Verslag van die onafhanklike<br />
ouditeur<br />
28 Afsonderlike staat van finansiële stand<br />
29 Gekonsolideerde staat van finansiële stand<br />
30 Inkomstestaat<br />
31 Staat van omvattende inkomste<br />
32 Afsonderlike staat van veranderings<br />
in ekwiteit<br />
33 Gekonsolideerde staat van veranderings<br />
in ekwiteit<br />
34 Kontantvloeistaat<br />
35 Rekeningkundige beleid<br />
49 Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
118 ADMINISTRASIE<br />
1
2<br />
DIREKSIE<br />
2 3<br />
1<br />
1. Heinrich Krüger (52)<br />
Voorsitter<br />
Direksiekomitees:<br />
Nominasiekomitee<br />
2. Lemmer Vermooten (52)<br />
Ondervoorsitter<br />
Direksiekomitees:<br />
Nominasiekomitee en<br />
Oudit- en Risikokomitee (voorsitter)<br />
3. Hentie Badenhorst (54)<br />
Direksiekomitees:<br />
Oudit- en Risikokomitee<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
5<br />
4<br />
4. Julius Mahne (54)<br />
Direksiekomitees:<br />
Oudit- en Risikokomitee<br />
5. Jaap Suurd (49)<br />
6. Christo van Niekerk (50)<br />
Direksiekomitees:<br />
Nominasiekomitee<br />
DIREKSIE<br />
6<br />
3
7. Erik Nel (62)<br />
9. Kobus du Preez (48)<br />
4<br />
8. Fanie Wessels (60)<br />
10. Jaco du Preez (40)<br />
7<br />
9<br />
8<br />
10<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
KORPORATIEWE INLIGTING<br />
KORPORATIEWE BEHEER<br />
Die verslag beskryf die direksie se benadering tot korporatiewe beheer en verskaf<br />
die sleutelbeginsels waarvolgens die maatskappy beheer en bestuur word.<br />
VERSLAG VAN DIE OUDIT- EN RISIKOKOMITEE<br />
Die bevoegdhede, pligte en verantwoordelikhede van die oudit- en risikokomitee<br />
is deur die direksie aan die komitee gedelegeer en neem die voorskrifte van<br />
die Maatskappywet van Suid-Afrika, aanvaarde korporatiewe beginsels en die<br />
behoeftes van die maatskappy in ag.<br />
VERKLARING VAN DIE GROEPSEKRETARIS<br />
Die direkteure is terdeë bewus van die wetlik voorgeskrewe pligte van ‘n sekretaris,<br />
daarom is die nodige bevoegdhede aan die groepsekretaris gedelegeer<br />
om dié pligte uit te voer.<br />
bl. 7<br />
bl. 14<br />
bl. 19
6<br />
Effektiewe korporatiewe beheer<br />
en etiese waardes is ons trots<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Die direkteure vergader gereeld om<br />
strategiese beplanning te doen, doelwitte<br />
te bepaal en te monitor, wesenlike<br />
verkryging of vervreemding van bates te<br />
magtig sowel as om die finansiële stand,<br />
resultate en besigheid van die maatskappy<br />
en sy filiale, finansiële en bedryfsrisiko's,<br />
ekonomiese en landboutoestande,<br />
personeelaangeleenthede,<br />
maatskaplike verantwoordelikhede,<br />
korporatiewe beeld en algemene<br />
volhoubaarheidsaangeleenthede te<br />
bespreek.<br />
Die direkteure erken hulle<br />
verantwoordelikheid om in die beste<br />
belang van die maatskappy op te tree en<br />
is van mening dat effektiewe korporatiewe<br />
beheer en etiese waardes noodsaaklik<br />
is om die belange van die maatskappy,<br />
sy filiale en belanghebbendes, dit<br />
wil sê die aandeelhouers, personeel,<br />
klante, verskaffers en finansiers van<br />
die groep sowel as die owerhede,<br />
landbougemeenskap en algemene<br />
publiek te beskerm. Gevolglik ondersteun<br />
die direkteure die beginsels van<br />
verantwoordelikheid, aanspreeklikheid,<br />
billikheid en deursigtigheid. Die direksie<br />
erken sy verantwoordelikheid om te<br />
verseker dat goeie korporatiewe beheer<br />
toegepas word deur die implementering<br />
van verantwoordelike en effektiewe<br />
bestuurspraktyke en die daarstelling en<br />
instandhouding van 'n effektiewe interne<br />
beheerstelsel. Dié verslag beskryf die<br />
direksie se benadering tot korporatiewe<br />
beheer en verskaf die sleutelbeginsels<br />
waarvolgens die maatskappy beheer en<br />
bestuur word.<br />
Samestelling van die direksie<br />
Die aandeelhouers van die maatskappy<br />
is verantwoordelik vir die samestelling<br />
van die direksie en die aanstelling van<br />
direkteure. Die kennis, ervaring en<br />
bekwaamheid van alle potensiële nuwe<br />
direkteure word vooraf deur die direksie<br />
beoordeel. Dit is die verantwoordelikheid<br />
van die direksie om te verseker dat<br />
die potensiële direkteur nie ingevolge<br />
wetgewing gediskwalifiseer is om as<br />
direkteur te dien nie.<br />
KORPORATIEWE BEHEER<br />
Die statute van die maatskappy bepaal<br />
dat, eerstens, die getal direkteure van<br />
die maatskappy nie minder as ses en<br />
nie meer as elf mag wees nie, tweedens,<br />
die direkteure op 'n wyksgrondslag deur<br />
die aandeelhouers aangewys word en,<br />
laastens, die ampstermyn van 'n direkteur<br />
wat op 'n algemene jaarvergadering<br />
as verkose verklaar word 'n aanvang<br />
neem direk na afloop van die betrokke<br />
algemene jaarvergadering en sal duur<br />
tot die derde daaropvolgende algemene<br />
jaarvergadering, na welke vergadering<br />
die direkteur se ampstermyn verstryk. Die<br />
voorsitter en ondervoorsitter word jaarliks<br />
deur die direkteure aangewys. Ingevolge<br />
die bepalings van die statute mag 'n<br />
direkteur tydens sy ampstermyn geen<br />
ander amp of besoldigde aanstelling<br />
in die maatskappy of sy filiale beklee<br />
nie. Die maatskappy het tans tien nieuitvoerende<br />
direkteure.<br />
Pligte en<br />
verantwoordelikhede<br />
Die direkteure is verantwoordelik om<br />
die maatskappy volgens aanvaarde<br />
beginsels van korporatiewe beheer te<br />
beheer, te verseker dat die maatskappy<br />
optree soos en gesien word as 'n<br />
Lede van die direksie<br />
KORPORATIEWE INLIGTING<br />
verantwoordelike korporatiewe<br />
burger wat die volhoubaarheid van<br />
die maatskappy, gemeenskap en<br />
natuurlike omgewing beskerm en<br />
uitbou, te verseker dat die strategie<br />
en doelstellings van die maatskappy<br />
eties gesond is, 'n korporatiewe<br />
kultuur te skep waarin etiese optredes<br />
aangemoedig en uitgebou word en<br />
om maatreëls daar te stel wat verseker<br />
dat die reëls, praktykkode en etiese<br />
standaarde van die maatskappy<br />
nagekom word.<br />
Die direksie verwag van die individuele<br />
direkteure om die wetlik voorgeskrewe<br />
pligte van 'n direkteur uit te voer,<br />
aandeelhouers- en direksievergaderings<br />
by te woon, die reëls en praktykkode<br />
van die maatskappy na te kom en<br />
sy etiese standaarde sigbaar te<br />
ondersteun. Die bevoegdhede, pligte<br />
en verantwoordelikhede van die<br />
direksie en ampsdraers, met insluiting<br />
van die voorsitter van die direksie<br />
en groepsekretaris, is in 'n formele<br />
handves uiteengesit. Die handves van<br />
die direksie word deurlopend beoordeel<br />
en aangepas om te verseker dat die<br />
toepaslike wetsbepalinge en aanvaarde<br />
beginsels van goeie korporatiewe beheer<br />
nagekom word.<br />
Kwalifikasies Aanstellingsdatum<br />
H Krüger (voorsitter) BAgric 13 Augustus 1996<br />
L Vermooten (ondervoorsitter) BIng 21 Junie 2002<br />
FH Badenhorst BCom(Rek) 31 Augustus 1999<br />
JJ du Preez Graad 12 23 Junie 2006<br />
JP du Preez BCom 30 Julie 2010<br />
J Mahne BA(Hons); MBA 19 Junie 2007<br />
FJ Nel Graad 12 23 Junie 1999<br />
JH Suurd N6 Meganiese Ing. 23 Junie 2006<br />
CF van Niekerk BEd; HOD 21 Junie 2001<br />
SP Wessels Graad 12 18 Augustus 1997<br />
Korporatiewe beheer<br />
7
Geïntegreerde verslag<br />
Die direksie is verantwoordelik<br />
vir die afsonderlike en<br />
gekonsolideerde finansiële jaarstate,<br />
volhoubaarheidsinligting en al die<br />
verwante inligting wat in hierdie<br />
geïntegreerde verslag vervat is. Ingevolge<br />
dié verantwoordelikheid is dit die plig<br />
van die direkteure om te verseker dat<br />
die afsonderlike en gekonsolideerde<br />
finansiële jaarstate die finansiële stand<br />
en resultate van die maatskappy en<br />
sy filiale billik aanbied, volledig en<br />
akkuraat is en volgens die voorskrifte<br />
van die Maatskappywet van Suid-<br />
Afrika en internasionale finansiële<br />
verslagdoeningstandaarde voorberei is.<br />
Die voorskrifte van internasionale<br />
finansiële verslagdoeningstandaarde<br />
vereis dat die direkteure toepaslike<br />
rekeningkundige beleid identifiseer<br />
om transaksies rekeningkundig te<br />
verantwoord en die bates, laste, inkomste<br />
en uitgawes van die maatskappy te<br />
meet. Dit is die verantwoordelikheid<br />
van die direkteure om te verseker<br />
dat die rekeningkundige beleid<br />
konsekwent toegepas word. Die direksie<br />
Die direksie bepaal<br />
die strategie van<br />
die maatskappy en<br />
kontroleer die<br />
implementering<br />
daarvan, gevolglik is dit<br />
die verantwoordelikheid<br />
van die direkteure<br />
om te verseker dat<br />
strategie in lyn is met<br />
die doelstellings van<br />
die maatskappy,<br />
aan die verwagtinge van<br />
sy aandeelhouers voldoen<br />
en tot<br />
volhoubare<br />
resultate lei.<br />
8<br />
is van mening dat die afsonderlike<br />
en gekonsolideerde finansiële<br />
jaarstate in ooreenstemming met<br />
die rekeningkundige beleid van die<br />
maatskappy voorberei is.<br />
Die keuse van rekeningkundige beleid en<br />
die toepassing daarvan by die erkenning,<br />
meting en openbaarmaking van bates,<br />
laste, inkomste en uitgawes vereis dat die<br />
direkteure oordeel gebruik en ramings<br />
en aannames aangaande die toekoms<br />
maak. Die direksie is van mening dat<br />
alle wesenlike onsekerhede behoorlik<br />
beoordeel is, ramings en aannames<br />
redelik, omsigtig en onbevooroordeeld<br />
is en dat al die beskikbare en toepaslike<br />
inligting in ag geneem is.<br />
Wedersydse vertroue tussen die<br />
maatskappy en sy aandeelhouers is van<br />
die allergrootste belang. Die direkteure<br />
erken die waarde van deursigte<br />
kommunikasie met aandeelhouers<br />
en ander belanghebbendes in dié<br />
verband en ondersteun die beginsel<br />
van driedubbele verslagdoening, dit<br />
wil sê ekonomiese, maatskaplike<br />
en omgewingsverslagdoening.<br />
Die direksie is van mening dat die<br />
inligting in dié geïntegreerde verslag<br />
die finansiële stand, resultate en<br />
besigheid van die maatskappy billik<br />
aanbied, volledig en akkuraat is, dat<br />
die afsonderlike en gekonsolideerde<br />
finansiële jaarstate met gebruikmaking<br />
van toepaslike rekeningkundige<br />
beleid, ramings en aannames en in<br />
ooreenstemming met die voorskrifte<br />
van die Maatskappywet van Suid-<br />
Afrika en die bogenoemde finansiële<br />
verslagdoeningstandaarde voorberei is,<br />
en dat die volhoubaarheidsinligting die<br />
sake en besigheid van die maatskappy,<br />
sy volhoubaarheidsaangeleenthede,<br />
doelstellings, prestasies en korporatiewe<br />
beheer behoorlik bespreek.<br />
Lopendesaakbeginsel<br />
Die direkteure aanvaar dat strategie,<br />
risiko's, prestasie en volhoubaarheid<br />
onskeibaar is, daarom speel die direksie<br />
'n aktiewe rol by die ontwikkeling<br />
van kort- en langtermynstrategie.<br />
Die direksie bepaal die strategie van<br />
die maatskappy en kontroleer die<br />
implementering daarvan, gevolglik is<br />
dit die verantwoordelikheid van die<br />
direkteure om te verseker dat strategie<br />
in lyn is met die doelstellings van die<br />
maatskappy, aan die verwagtinge<br />
van sy aandeelhouers voldoen en tot<br />
volhoubare resultate lei.<br />
Die voorskrifte van internasionale<br />
finansiële verslagdoeningstandaarde<br />
vereis dat die direkteure die<br />
lopendesaakbeginsel by die<br />
voorbereiding van finansiële state<br />
beoordeel, terwyl die Maatskappywet<br />
van Suid-Afrika voorskryf dat<br />
die direkteure 'n solvensie- en<br />
likiditeitstoets by dividendverklarings en<br />
aandeleterugkoopskemas uitvoer.<br />
Daar word maandeliks finansiële<br />
verslagdoening aan die direkteure<br />
gelewer oor die finansiële stand,<br />
resultate en aktiwiteite van die<br />
maatskappye in die groep. Verder word<br />
jaarliks begrotings vir die bedryfs-,<br />
beleggings- en finansieringsaktiwiteite<br />
van die groep opgestel. Bogenoemde<br />
verslae en begrotings word deurlopend<br />
deur die direkteure gebruik om die<br />
maatskappye in die groep te beoordeel.<br />
By die voorbereiding van finansiële<br />
state ondersoek die direkteure op grond<br />
van die betrokke finansiële state onder<br />
oorsig die finansiële stand, resultate en<br />
verhoudings van die maatskappy en sy<br />
filiale, hul kapitaalbehoeftes, finansiële<br />
verpligtinge en die vereffeningsdatums<br />
daarvan, leningsooreenkomste,<br />
beskikbare fasiliteite, finansiële bates<br />
en die verhaalbaarheid daarvan,<br />
kontantgenererende bates en<br />
kontantvloei sowel as die algemene<br />
ekonomiese en landboutoestande,<br />
heersende en verwagte marktoestande,<br />
politieke klimaat en ander beduidende<br />
volhoubaarheidsaangeleenthede.<br />
Die direksie is van mening dat die<br />
maatskappy 'n lopende saak is<br />
en gevolglik is die afsonderlike en<br />
gekonsolideerde finansiële jaarstate<br />
volgens die lopendesaakbeginsel<br />
voorberei.<br />
Interne beheerstelsel<br />
Die direksie is verantwoordelik vir die<br />
daarstelling en instandhouding van 'n<br />
interne beheerstelsel om die volledigheid<br />
en akkuraatheid van die finansiële<br />
state en volhoubaarheidsinligting,<br />
die nakoming van wetsbepalinge<br />
en die toepassing van die reëls,<br />
praktykkode en etiese standaarde van<br />
die maatskappy te verseker. Dit is die<br />
plig van die direksie om te verseker<br />
dat die maatskappy, eerstens, 'n<br />
effektiewe onafhanklike ouditkomitee<br />
het en, tweedens, 'n effektiewe interne<br />
ouditfunksie het wat onafhanklik van<br />
bestuur optree en dat dié funksie 'n<br />
risikogegronde ouditbenadering volg.<br />
Die interne beheerstelsel van die<br />
maatskappy bestaan uit alle interne<br />
beleids- en finansiële beheermaatreëls<br />
en is ontwerp om redelike sekerheid<br />
te verskaf dat transaksies volgens<br />
beleid en prosedures aangegaan word,<br />
bates beskerm word, foute en bedrog<br />
voorkom word, die rekeningkundige<br />
rekords en finansiële verslae volledig,<br />
akkuraat en betroubaar is en die<br />
toepaslike wetsbepalinge, reëls, kodes<br />
en standaarde nagekom word. Die<br />
bestuur, eksterne ouditeur en interne<br />
ouditfunksie van die groep vervul<br />
sleutelfunksies by die implementering,<br />
kontrolering en beoordeling van die<br />
gekombineerde sekerheidsmodel.<br />
Die direksie het die onafhanklikheid<br />
en effektiwiteit van die oudit- en<br />
risikokomitee oorweeg, bevestig<br />
dat die interne beheerstelsel<br />
behoorlik gedokumenteer is, die<br />
gerusstellingsverslae van die oudit- en<br />
risikokomitee en eksterne ouditeur<br />
beoordeel en is van mening dat die<br />
interne beheerstelsel doeltreffend<br />
funksioneer.<br />
Botsende belange en<br />
binnekennis<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Die nie-uitvoerende direkteure<br />
van die maatskappy is aan<br />
die landbousektor verbonde.<br />
Gevolglik word verskeie krediet- en<br />
afbetalingsverkoopsooreenkomste,<br />
graanlewerings- en<br />
graanopbergingskontrakte sowel as<br />
graan- en handelstransaksies op 'n<br />
direkte en indirekte grondslag tussen<br />
dié direkteure en die maatskappye in<br />
die groep aangegaan. Die direksie<br />
is verantwoordelik om die potensiële<br />
botsing van belange te bestuur. Die<br />
statute bepaal dat direkteure hulle<br />
belange in kontrakte moet openbaar<br />
en dat 'n direkteur nie tydens besluite<br />
aangaande kontrakte of transaksies<br />
waarby hy belange het, mag stem<br />
nie. 'n Register van belange is by<br />
elke direkteursvergadering vir insae<br />
beskikbaar en die handves van die<br />
direksie vereis van direkteure om so<br />
spoedig moontlik alle belange skriftelik<br />
in die voorgeskrewe formaat by die<br />
groepsekretaris te verklaar. Die direksie<br />
verwag van direkteure om hulself by<br />
die bespreking van aangeleenthede<br />
waar botsende belange ontstaan, te<br />
verskoon. Indien nie, is dit die plig van<br />
die voorsitter van die direksie om die<br />
betrokke lede te versoek om hulself te<br />
verskoon. Die voorsitter is gemagtig om<br />
dié lede te versoek om insette te lewer<br />
voordat hulle verskoon word, indien hy<br />
van mening is dat die lede oor spesifieke<br />
inligting aangaande die aangeleentheid<br />
onder bespreking beskik.<br />
Die direksie benoem jaarliks<br />
direkteure om in die direksies van<br />
filiale, gesamentlike ondernemings,<br />
geassosieerde maatskappye en ander<br />
ondernemings waarby die maatskappy<br />
'n belang het, te dien. 'n Register van<br />
dié direkteurskappe word bygehou en is<br />
vir insae deur die direkteure beskikbaar.<br />
Direkteure word deurlopend daarop<br />
gewys dat hulle 'n vertrouensposisie<br />
beklee en gevolglik nie hulle amp<br />
as direkteur, of enige kennis tydens<br />
die uitvoering van die amp verkry, vir<br />
persoonlike voordeel, die voordeel van<br />
enige eksterne party of tot die nadeel<br />
van die maatskappy of sy filiale mag<br />
aanwend nie.<br />
Die handves van die direksie verbied<br />
aandeleverhandelings deur die<br />
direkteure, sekretaris en personeel<br />
van die groep sowel as die familielede<br />
van die partye vanaf, eerstens, 1 Mei<br />
van elke jaar tot en met die datum<br />
waarop die direksie die finale dividend<br />
vir uitbetaling aan die aandeelhouers<br />
goedkeur en, tweedens, 1 November<br />
van elke jaar tot en met die datum<br />
waarop die direksie 'n tussentydse<br />
dividend vir uitbetaling aan die<br />
aandeelhouers goedkeur.<br />
KORPORATIEWE INLIGTING<br />
Die direksie is<br />
verantwoordelik<br />
om die risiko’s van<br />
die maatskappy te<br />
bestuur. Ingevolge die<br />
verantwoordelikheid<br />
is dit die plig van<br />
die direksie om<br />
te verseker dat ‘n<br />
risikobestuursplan<br />
ontwikkel en<br />
onderhou word.<br />
Risikobestuur<br />
Die direksie is verantwoordelik om die<br />
risiko's van die maatskappy te bestuur.<br />
Ingevolge die verantwoordelikheid is dit<br />
die plig van die direksie om te verseker<br />
dat 'n risikobestuursplan ontwikkel en<br />
onderhou word. Die direksie bepaal<br />
die risikoaptyt van die maatskappy.<br />
Alhoewel die verantwoordelikheid vir<br />
die ontwikkeling, implementering en<br />
beoordeling van die risikobestuursplan<br />
aan die bestuur gedelegeer is, keur die<br />
direksie die risikobestuursplan goed<br />
en is dit sy verantwoordelikheid om<br />
te verseker dat die risikobestuursplan<br />
formeel gedokumenteer is, die<br />
effektiwiteit van die risikobestuursplan<br />
deurlopend beoordeel word, die<br />
implementering en nakoming van die<br />
risikobestuursplan gekontroleer word,<br />
risiko-ontledings deurlopend uitgevoer<br />
word en risiko's binne die toelaatbare<br />
vlakke bestuur word.<br />
Die direksie het die risikodraende<br />
vermoë van die groep omskryf as<br />
die maksimum verliese wat gely kan<br />
word sonder om die volhoubaarheid<br />
van die maatskappye in die groep,<br />
of die groep in sy geheel, te bedreig.<br />
Die risikobestuursbeleid is in die jaar<br />
verfyn en aangepas om te voldoen aan<br />
die beginsels van die Internasionale<br />
Komitee vir Borgorganisasies<br />
Korporatiewe beheer<br />
9
10<br />
Direkteurskappe wat die direkteure in filiale, gesamentlike ondernemings,<br />
geassosieerde en ander maatskappye hou<br />
H<br />
Krüger<br />
L<br />
Vermooten<br />
FH<br />
Badenhorst<br />
J<br />
Mahne<br />
J<br />
Suurd<br />
<strong>NWK</strong> Beperk x x x x x x<br />
Associated Transmission Company<br />
Proprietary Limited x x<br />
Consultum Finance Proprietary Limited x x<br />
Econotrac Proprietary Limited x x<br />
Epko Oil Refinery Proprietary Limited x x<br />
Epko Oil Seed Crushing Proprietary Limited x x<br />
Noordfed Eiendoms Beperk x x<br />
Noordwes Autosentrum Eiendoms Beperk x x<br />
Noordwes Eiendomme Eiendoms Beperk x x<br />
<strong>NWK</strong> Graan Eiendoms Beperk x x<br />
Opti Chicks Proprietary Limited x x<br />
Opti Feeds Proprietary Limited x x<br />
Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk x<br />
(COSO – Treadway Commission) en<br />
King III. Dié beleid omskryf die doel,<br />
metodiek en verantwoordelikhede<br />
van die onderskeie rolspelers<br />
in die risikobestuursproses. Die<br />
implementering van die nodige<br />
werkswyses om uitvoering aan die plan<br />
te gee en die rekenarisering van die<br />
risikobestuursproses sal in die komende<br />
jaar aandag geniet.<br />
Die direksie het die gedokumenteerde<br />
beleid en die gerusstellingsverslae van<br />
die oudit- en risikokomitee en eksterne<br />
ouditeur beoordeel en is van mening<br />
dat die risikobestuursproses doeltreffend<br />
funksioneer. Die direksie is nie bewus<br />
van enige blootstelling wat daartoe kan<br />
lei dat die oorblywende risiko van die<br />
groep die voorgeskrewe risikoperke of<br />
die risikodraende vermoë van die groep<br />
oorskry nie.<br />
Inligtingstegnologie<br />
Dit is die verantwoordelikheid van<br />
die direksie om te verseker dat<br />
inligtingstegnologie behoorlik bestuur<br />
word, deel is van besigheidsprosesse<br />
en in lyn is met die doelwitte<br />
en volhoubaarheidstrategie van<br />
die groep. Dit is die plig van die<br />
direksie om wesenlike beleggings<br />
in inligtingstegnologie en<br />
inligtingstegnologie-uitgawes te<br />
beoordeel en goed te keur, te verseker<br />
dat inligtingstegnologie deel vorm van<br />
die risikobestuursplan en te verseker<br />
dat die immateriële goedere wat in<br />
inligtingstegnologie opgesluit is, beskerm<br />
word.<br />
Werking van die direksie<br />
Die direksievergaderings van die<br />
maatskappy, sy filiaal <strong>NWK</strong> Beperk en<br />
dié se volfiliale word gelyktydig gehou<br />
ter wille van breë konsultasie en die<br />
gedagte om na konsensus te streef. Dié<br />
direksies vergader ten minste vyf keer per<br />
jaar. Die direksie verwag van direkteure<br />
om die vergaderings by te woon, hulself<br />
deeglik voor te berei, openhartig en<br />
konstruktief aan besprekings deel te neem<br />
en hulle spesifieke kennis, ondervinding,<br />
bekwaamheid en vermoëns tot voordeel<br />
CF van<br />
Niekerk<br />
van die maatskappy aan te wend. Streng<br />
vergaderingsprosedures word deurgaans<br />
gevolg.<br />
Kworum<br />
Op enige direksievergadering vorm die<br />
meerderheid van direkteure 'n kworum.<br />
Pligte van die voorsitter<br />
Die voorsitter verskaf algemene leiding<br />
aan die direksie en is verantwoordelik<br />
om die integriteit en effektiwiteit van<br />
die direksie te verseker. Die voorsitter<br />
lei die direksievergaderings en verseker<br />
dat toepaslike, betroubare en volledige<br />
inligting tydig aan die direkteure<br />
voorgelê word, vergaderings ordelik<br />
verloop en tyd effektief benut word. Die<br />
voorsitter verteenwoordig die direksie by<br />
die aandeelhouers van die maatskappy,<br />
lei die algemene jaarvergaderings,<br />
tree op as skakel tussen die direksie<br />
en die groepbestuur en bespreek<br />
gereeld die aangeleenthede wat na<br />
sy mening aandag verdien met die<br />
ander direksielede, voorsitters van<br />
die onderskeie direksiekomitees en<br />
die hoof uitvoerende beampte. Die<br />
voorsitter is deurlopend beskikbaar<br />
as raadgewer en adviseur, moedig<br />
die individuele direkteure aan om<br />
aan direksiebesprekings deel te<br />
neem en verseker dat die direkteure<br />
'n aktiewe rol in die sake van die<br />
maatskappy speel. Dit is die plig van<br />
die voorsitter om potensiële botsing<br />
van belange te bestuur en te verseker<br />
dat direksiebesluite uitgevoer word. Die<br />
voorsitter het geen uitvoerende pligte of<br />
verantwoordelikhede nie.<br />
Nominasieproses<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Die statute van <strong>NWK</strong> Beherend Beperk<br />
bepaal dat die direkteure van dié<br />
maatskappy op 'n wyksgrondslag deur<br />
sy aandeelhouers aangewys word. Vir<br />
dié doel verdeel die direksie van tyd tot<br />
tyd die bedieningsgebied van die groep<br />
in geografiese wyke. Die statute bepaal<br />
verder dat:<br />
• Die aandeelhouers in die betrokke<br />
wyke waarin vakatures in die direksie<br />
sal ontstaan, minstens sewentig<br />
dae voor die hou van die algemene<br />
jaarvergadering by wyse van 'n<br />
algemene skriftelike kennisgewing<br />
herinner word aan die vakatures<br />
waarvoor skriftelike nominasies<br />
ingewag word.<br />
• 'n Nominasievorm, behoorlik<br />
geteken deur 'n voorsteller en<br />
sekondant wat bevoeg is om 'n<br />
direkteur te nomineer, tesame<br />
met 'n skriftelike verklaring van<br />
die genomineerde dat hy homself<br />
verkiesbaar stel, hoogstens dertig<br />
dae na die kennisgewing by die<br />
kantoor van die maatskappy<br />
ingedien moet word.<br />
• Die persoon wat vir verkiesing as<br />
direkteur genomineer word sowel<br />
as die voorsteller en sekondant<br />
moet as lede geregistreer wees op<br />
die laaste dag waarop nominasies<br />
ingedien kan word, ingedeel wees in<br />
die wyk waarvoor die kandidaat hom<br />
verkiesbaar stel, permanent in die<br />
betrokke wyk woon en aktief in die<br />
betrokke wyk boer. Om te bepaal of<br />
Bywoningsregister ten opsigte<br />
van die direksievergaderings<br />
Vergaderings<br />
bygewoon<br />
Kwalifiserende<br />
vergaderings<br />
H Krüger (voorsitter) 8 8<br />
L Vermooten (ondervoorsitter) 8 8<br />
FH Badenhorst 8 8<br />
JJ du Preez 7 8<br />
JP du Preez 8 8<br />
J Mahne 8 8<br />
FJ Nel 8 8<br />
JH Suurd 8 8<br />
CF van Niekerk 8 8<br />
SP Wessels 8 8<br />
'n lid aktief boer, gebruik die direksie<br />
die riglyne wat hy daargestel het om<br />
te bepaal of 'n persoon kwalifiseer<br />
om aandele in dié maatskappy te<br />
bekom, as maatstaf. Dié riglyne<br />
vereis 'n minimum verwagte jaarlikse<br />
landbou-omset gelykstaande<br />
aan die opbrengswaarde van 'n<br />
honderd ton mielies by die filiaal<br />
<strong>NWK</strong> Beperk, óf die benutting van<br />
'n minimum oppervlakte van 'n<br />
honderd hektaar akkerbougrond of<br />
driehonderd hektaar weiding, met<br />
dien verstande dat 'n kombinasie<br />
van die akkerbougrond en weiding<br />
ook kwalifiseer.<br />
Die direksie het die nominasiekomitee<br />
getaak om die geskiktheid van<br />
genomineerde persone te ondersoek.<br />
Ingevolge die bepalings van die statute<br />
van die maatskappy kan die direksie<br />
'n nominasie weier, indien die direksie<br />
van mening is dat die genomineerde<br />
persoon nie geskik is om die amp van<br />
direkteur te beklee nie.<br />
Verkiesingsprosedures<br />
Indien slegs een kandidaat vir die<br />
vakature genomineer word en die<br />
KORPORATIEWE INLIGTING<br />
kandidaat is nie ingevolge wetgewing<br />
gediskwalifiseer om as direkteur te<br />
dien nie, word hy of sy tydens die<br />
algemene jaarvergadering as verkose<br />
verklaar. Indien meer as een kandidaat<br />
genomineer word, word daar tydens<br />
'n wyksverkiesing wat vir dié doel belê<br />
word by wyse van 'n stemming met<br />
stembriefies deur die lede van die<br />
betrokke wyk tussen die kandidate<br />
gestem. Vir dié doel omskryf die<br />
statute 'n lid van die wyk as 'n lid<br />
aangeteken in die maatskappyregister<br />
op die laaste dag wat die finansiële<br />
jaar voorafgaan en wat steeds op die<br />
verkiesingsdag 'n lid in die betrokke<br />
wyk is. Die kandidaat wat 'n volstrekte<br />
meerderheid van stemme behaal of<br />
wat by 'n staking van stemme by wyse<br />
van loting aangewys word, word tydens<br />
die algemene jaarvergadering as die<br />
verkose direkteur vir die betrokke wyk<br />
verklaar.<br />
Indien meer as twee kandidate<br />
genomineer word en 'n kandidaat<br />
behaal nie 'n volstrekte meerderheid van<br />
stemme nie, word 'n tweede en finale<br />
wyksverkiesing gehou waartydens daar<br />
tussen die twee kandidate wat tydens<br />
die eerste verkiesing die meeste stemme<br />
behaal het, gestem word en is die<br />
toepaslike bepalings van die statute<br />
Korporatiewe beheer<br />
11
en enige verdere bepalings waarop die<br />
direksie mag besluit, van toepassing.<br />
Indien 'n genomineerde persoon<br />
voor die verkiesing te sterwe kom of<br />
onttrek, of indien dit raadsaam is om<br />
die genomineerde persoon nie as<br />
'n direkteur te verkies nie, word die<br />
oorblywende kandidate as die enigste<br />
kandidate beskou, óf, in die geval waar<br />
die genomineerde persoon die enigste<br />
kandidaat was, vul die direksie die<br />
vakature as 'n tussentydse vakature.<br />
Indien geen kandidaat vir verkiesing as<br />
direkteur genomineer word nie óf indien<br />
die verkiesing nie gehou word nie,<br />
om welke rede ook al, vul die direksie<br />
weereens die vakature as 'n tussentydse<br />
vakature.<br />
Ontwikkeling van direkteure<br />
Dit is die plig van elke direksielid om<br />
homself op hoogte te hou met die pligte<br />
en verantwoordelikhede van 'n direkteur,<br />
die toepaslike wetgewing en riglyne wat<br />
bestaan. Om die direkteure met die<br />
nakoming van hulle verantwoordelikhede<br />
en die uitvoering van hulle pligte by<br />
te staan, word toepaslike leesstof,<br />
aanpassings aan wetgewing en riglyne<br />
gereeld aan elke individu deurgegee.<br />
Die direksie reël seminare en kursusse<br />
om die direksielede op hoogte te hou,<br />
indien nodig.<br />
Delegering van bevoegdhede<br />
Die direksie is verantwoordelik om<br />
die maatskappy volgens aanvaarde<br />
beginsels van korporatiewe beheer te<br />
beheer, terwyl die bestuur vir die dagtot-dag<br />
bestuur van die maatskappy<br />
verantwoordelik is. Om die groepbestuur<br />
in staat te stel om sy dag-tot-dag<br />
take te verrig, is die nodige pligte,<br />
verantwoordelikhede en bevoegdhede<br />
aan die bestuur, bestuurslede en<br />
personeel van die groep gedelegeer.<br />
Alhoewel die direksie bepaalde<br />
verantwoordelikhede en bevoegdhede<br />
gedelegeer het, rus die uiteindelike<br />
verantwoordelikheid en aanspreeklikheid<br />
steeds by die direksie. Gevolglik is alle<br />
strategiese en beleidsaangeleenthede vir<br />
goedkeuring deur die direksie uitgehou.<br />
Die delegering van bevoegdhede neem<br />
die bepalings van die statute, toepaslike<br />
wetgewing, aanvaarde beginsels van<br />
korporatiewe beheer sowel as finansiële<br />
en bedryfsrisiko's in ag, is volledig<br />
gedokumenteer en word op 'n gereelde<br />
grondslag hersien.<br />
Aangeleenthede vir<br />
direksiegoedkeuring uitgehou<br />
Om te verseker dat die direksie<br />
effektiewe beheer oor die maatskappy<br />
behou, is die volgende aangeleenthede<br />
vir goedkeuring deur die direksie<br />
uitgehou:<br />
• Maatskappydoelstellings.<br />
• Kort- en langtermynstrategie.<br />
• Beleidsaangeleenthede, met<br />
insluiting van die rekeningkundige<br />
beleid en finansiële<br />
risikobestuursaangeleenthede,<br />
sowel as die kapitaal- en<br />
risikobestuursbeleid.<br />
• Kapitaal- en bedryfsbegrotings.<br />
• Die verkryging of vervreemding<br />
van eiendom en ander beduidende<br />
niefinansiële bates, met insluiting<br />
van verkrygings by wyse van<br />
besigheidskombinasies.<br />
• Ooreenkomste met finansiële<br />
instellings, met insluiting van<br />
leningsooreenkomste.<br />
• Die aanstelling, vervanging of<br />
afdanking van die groepsekretaris.<br />
• Die jaarlikse aanpassing van die<br />
vergoedings van die nie-uitvoerende<br />
direkteure, met dien verstande<br />
dat vergoedings komiteefooie en<br />
toelaes insluit.<br />
• Die afskrywing van onverhaalbare<br />
finansiële bates.<br />
Direksiekomitees<br />
Om die direksie met die nakoming<br />
van sy verantwoordelikhede en<br />
die uitvoering van sy pligte by te<br />
staan, het die direksie bepaalde<br />
bevoegdhede en verantwoordelikhede<br />
aan gestruktureerde direksiekomitees<br />
gedelegeer, sonder om van sy<br />
verantwoordelikheid afstand te doen.<br />
Elkeen van die ondergenoemde<br />
direksiekomitees rapporteer aan<br />
die direksie en voer sy pligte en<br />
verantwoordelikhede uit volgens 'n<br />
formele handves, goedgekeur deur<br />
die direksie. Die voorsitter van die<br />
oudit- en risikokomitee word jaarliks<br />
deur die direksie uit die lede van<br />
die komitee aangewys, daarteenoor<br />
word die voorsitters van die ander<br />
direksiekomitees jaarliks deur die<br />
lede van die betrokke direksiekomitee<br />
aangewys. Die direksie beoordeel<br />
jaarliks die effektiwiteit van die<br />
direksiekomitees, die samestelling<br />
van die direksiekomitees en die<br />
toepaslikheid van die onderskeie<br />
handveste van die direksiekomitees.<br />
Nominasiekomitee<br />
Die nominasiekomitee is deur die<br />
direksie aangestel om die kennis,<br />
ervaring en bekwaamheid van<br />
potensiële nuwe direkteure vooraf te<br />
beoordeel, die direksie by te staan<br />
met die aanstelling van direkteure<br />
en die sekretaris, en direkteure<br />
vir aanstelling in die oudit- en<br />
risikokomitee te nomineer. As deel<br />
Bywoningsregister ten opsigte van die<br />
nominasiekomiteevergaderings<br />
Vergaderings<br />
bygewoon<br />
Kwalifiserende<br />
vergaderings<br />
H Krüger (voorsitter) 1 1<br />
L Vermooten 1 1<br />
CF van Niekerk 1 1<br />
van dié verantwoordelikheid is dit die<br />
plig van die komitee om te verseker<br />
dat die potensiële nuwe direkteur nie<br />
ingevolge wetgewing gediskwalifiseer<br />
is om as direkteur te dien nie. Die<br />
nominasiekomitee is deur die direksie<br />
getaak om die samestelling en werking<br />
van die direksie, die effektiwiteit van<br />
die direksiekomitees en die prestasies<br />
van die individuele direkteure te<br />
beoordeel en die direksie daaroor te<br />
adviseer.<br />
Die nominasiekomitee, saamgestel<br />
uit drie nie-uitvoerende direkteure<br />
wat jaarliks deur die direksie<br />
aangewys word, vergader minstens<br />
een keer per jaar. Menere H Krüger<br />
(voorsitter), L Vermooten en CF van<br />
Niekerk het gedurende die jaar op<br />
die nominasiekomitee gedien. Die<br />
besturende direkteur van die filiaal<br />
<strong>NWK</strong> Beperk woon die vergaderings<br />
op uitnodiging van die komitee by. Die<br />
komitee is gemagtig om onafhanklike<br />
kundiges op maatskappykoste te<br />
konsulteer.<br />
Oudit- en risikokomitee<br />
Die direksie het die verantwoordelikheid<br />
om die aanstelling van die eksterne<br />
ouditeur te kontroleer, die onafhanklikheid<br />
van die eksterne en interne ouditeur<br />
te verseker, die integriteit en<br />
volledigheid van die finansiële state en<br />
volhoubaarheidsinligting te kontroleer, die<br />
effektiwiteit van die eksterne en interne<br />
ouditfunksies van die maatskappy te<br />
beoordeel en die toepaslikheid van die<br />
gekombineerde sekerheidsmodel en<br />
korporatiewe beheerprosesse van die<br />
maatskappy te beoordeel, aan die oudit-<br />
en risikokomitee gedelegeer.<br />
Alhoewel die oudit- en risikokomitee<br />
die direksie bystaan om sy<br />
verantwoordelikhede na te kom<br />
en gevolglik aan die direksie<br />
rapporteer, lewer dié komitee ook<br />
aan die aandeelhouers verslag deur,<br />
eerstens, die verslag van die oudit- en<br />
risikokomitee wat as deel van hierdie<br />
geïntegreerde verslag aangebied<br />
word en, tweedens, mondelings die<br />
toepaslike vrae op die algemene<br />
jaarvergadering te beantwoord. Die<br />
oudit- en risikokomitee bestaan uit vier<br />
nie-uitvoerende direkteure wat jaarliks<br />
deur die direksie aangewys word. Die<br />
samestelling, verantwoordelikhede,<br />
pligte en werksaamhede van die<br />
komitee word volledig in die verslag van<br />
die oudit- en risikokomitee uiteengesit.<br />
Interne ouditfunksie<br />
Die interne ouditfunksie van die filiaal<br />
<strong>NWK</strong> Beperk rapporteer aan die oudit-<br />
en risikokomitee en voer sy pligte en<br />
verantwoordelikhede uit volgens 'n<br />
formele handves, goedgekeur deur<br />
die direksie. Die interne ouditfunksie,<br />
saamgestel uit die groep interne<br />
ouditeur en sewe interne ouditeure,<br />
ontleed en beoordeel die korporatiewe<br />
prosesse, besigheidsprosesse en<br />
gepaardgaande beheermaatreëls,<br />
interne beheerstelsel en risikobestuur<br />
van die groep. Die interne ouditfunksie<br />
ondersoek bewerings van bedrog,<br />
korrupsie, onetiese gedrag en<br />
ongerymdhede wat van eksterne<br />
en interne inligtingsbronne ontvang<br />
word. Dit is die plig van die interne<br />
ouditfunksie om jaarliks skriftelik aan die<br />
oudit- en risikokomitee verslag te lewer<br />
oor die toepaslikheid en effektiwiteit<br />
van die interne beheerstelsel en<br />
risikobestuursplan. Alhoewel die groep<br />
interne ouditeur wat sy werksaamhede<br />
betref aan die oudit- en risikokomitee<br />
rapporteer, word administratiewe<br />
aangeleenthede om praktiese redes<br />
deur die besturende direkteur van die<br />
filiaal <strong>NWK</strong> Beperk hanteer.<br />
Die interne ouditfunksie van die groep<br />
is gedurende die jaar geherstruktureer.<br />
Die groep interne ouditeur en twee<br />
interne ouditeure is in die proses<br />
vervang en vier bykomende interne<br />
ouditeure is aangestel om skaars<br />
kundigheid te bekom en die menslike<br />
hulpbronne van die funksie te verbeter.<br />
Die interne ouditfunksie is gemagtig om<br />
onafhanklike kundiges te kontrakteer<br />
om inligtingstelseloudits en forensiese<br />
ondersoeke te doen.<br />
Die direksie is van mening dat die<br />
interne ouditfunksie onafhanklik<br />
optree en oor die nodige hulpbronne,<br />
KORPORATIEWE INLIGTING<br />
begroting en kundigheid beskik om sy<br />
werksaamhede effektief uit te voer.<br />
Groepsekretaris<br />
Na die mening van die direksie vervul 'n<br />
sekretaris 'n noodsaaklike funksie in die<br />
korporatiewe beheer van maatskappye,<br />
gevolglik vereis die statute en die<br />
handves van die direksie dat die direksie<br />
'n bekwame sekretaris aanstel om die<br />
direkteure met die uitvoering van hulle<br />
pligte en verantwoordelikhede by te<br />
staan. Die direkteure is terdeë bewus<br />
van die wetlik voorgeskrewe pligte van<br />
'n sekretaris, daarom is die nodige<br />
bevoegdhede aan die groepsekretaris<br />
gedelegeer om dié pligte uit te voer. Die<br />
groepsekretaris het onbeperkte toegang<br />
tot die voorsitter van die direksie.<br />
12<br />
13<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
H Krüger<br />
Voorsitter<br />
L Vermooten<br />
Voorsitter van die<br />
oudit- en risikokomitee<br />
12 Julie 2012<br />
Korporatiewe beheer
Lemmer Vermooten<br />
Voorsitter:<br />
Oudit- en risikokomitee<br />
14<br />
Die komitee<br />
het vrylik toegang<br />
tot die voorsitter<br />
van die direksie<br />
en is gemagtig<br />
om onafhanklike<br />
kundiges onbeperk<br />
op maatskappy koste<br />
te konsulteer.<br />
VERSLAG VAN DIE OUDIT-<br />
EN RISIKOKOMITEE<br />
Die bevoegdhede, pligte en<br />
verantwoordelikhede van die<br />
oudit- en risikokomitee is deur die<br />
direksie aan die komitee gedelegeer<br />
en neem die voorskrifte van die<br />
Maatskappywet van Suid-Afrika,<br />
aanvaarde korporatiewe beginsels en<br />
die behoeftes van die maatskappy in<br />
ag. Die samestelling, bevoegdhede,<br />
pligte en verantwoordelikhede van die<br />
komitee is volledig in 'n formele handves<br />
uiteengesit.<br />
Die oudit- en risikokomitee, saamgestel<br />
uit drie nie-uitvoerende direkteure wat<br />
jaarliks deur die direksie aangewys<br />
word, vergader minstens drie keer<br />
per jaar. Verteenwoordigers van die<br />
eksterne ouditeur en groepsekretaris<br />
sowel as die onafhanklike nieuitvoerende<br />
direkteur, besturende<br />
direkteur, finansiële direkteur, groep<br />
interne ouditeur en groep finansiële<br />
bestuurder van die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk<br />
woon die komiteevergaderings by.<br />
Alhoewel die genoemde partye die<br />
komiteevergaderings op uitnodiging<br />
van die komitee bywoon, is die komitee<br />
ingevolge sy handves verplig om<br />
aangeleenthede met die eksterne of<br />
interne ouditeur, of albei, op geslote<br />
vergaderings te bespreek, indien<br />
enige van dié partye van mening is<br />
dat die aangeleenthede op 'n geslote<br />
vergadering bespreek moet word.<br />
Die komitee het vrylik toegang tot die<br />
voorsitter van die direksie en is gemagtig<br />
om onafhanklike kundiges onbeperk op<br />
maatskappykoste te konsulteer.<br />
Sedert die vorige afsonderlike en<br />
gekonsolideerde finansiële jaarstate deur<br />
die direksie goedgekeur is, het die oudit-<br />
en risikokomitee drie keer vergader. Die<br />
groepsekretaris gebruik die elektroniese<br />
media om sakelyste en notules, finansiële<br />
state en inligting, ouditverslae en enige<br />
ander inligting wat die komitee in die<br />
uitvoering van sy pligte benodig, aan<br />
die komiteelede te kommunikeer.<br />
Komiteelede kommunikeer tussen<br />
vergaderings elektronies met mekaar<br />
en, waar nodig, die voorsitter van die<br />
direksie, groepsekretaris, uitvoerende<br />
direkteure, eksterne ouditeur,<br />
groep interne ouditeur en groep<br />
finansiële bestuurder om dringende<br />
aangeleenthede te bespreek.<br />
Alhoewel die oudit- en risikokomitee<br />
die direksie bystaan om sy<br />
verantwoordelikhede na te kom en<br />
gevolglik aan die direksie rapporteer,<br />
vereis die voorskrifte van die<br />
Maatskappywet van Suid-Afrika en<br />
aanvaarde beginsels van korporatiewe<br />
beheer dat dié komitee ook aan die<br />
aandeelhouers verslag doen. Gevolglik<br />
lewer die komitee aan die aandeelhouers<br />
verslag deur, eerstens, hierdie verslag<br />
en, tweedens, mondelings die toepaslike<br />
vrae op die algemene jaarvergaderings<br />
te beantwoord.<br />
Finansiële inligting<br />
Dit is die verantwoordelikheid van<br />
die oudit- en risikokomitee om die<br />
integriteit en volledigheid van<br />
finansiële inligting te verseker.<br />
Ingevolge die verantwoordelikheid<br />
is dit die plig van die komitee om<br />
die afsonderlike en gekonsolideerde<br />
finansiële jaarstate, tussentydse<br />
finansiële state, verkorte finansiële<br />
verslae, voorlopige aankondigings<br />
van resultate en enige pryssensitiewe<br />
finansiële inligting wat uitgereik word<br />
vir akkuraatheid en volledigheid na te<br />
sien en te kontroleer dat die finansiële<br />
state in ooreenstemming met die<br />
Lede van die oudit- en risikokomitee<br />
Lede Kwalifikasies<br />
L Vermooten (voorsitter) BIng<br />
FH Badenhorst BCom(Rek)<br />
J Mahne BA(Hons); MBA<br />
JF van der Merwe (oorlede)<br />
voorskrifte van die Maatskappywet<br />
van Suid-Afrika, internasionale<br />
finansiële verslagdoeningstandaarde<br />
en die rekeningkundige beleid van die<br />
maatskappy voorberei is.<br />
By die bespreking van die finansiële<br />
state beoordeel die komitee die<br />
beduidende ramings, aannames en<br />
verslagdoeningsbesluite van bestuur,<br />
verkry by bestuur 'n verduideliking<br />
van die rekeningkundige hantering<br />
van beduidende transaksies of<br />
transaksies wat nie in die gewone loop<br />
van besigheid aangegaan is nie, en<br />
oorweeg al die aangeleenthede wat<br />
na sy mening die bestuur of enige<br />
ander party mag beïnvloed om 'n<br />
onvolledige of misleidende beeld van<br />
die finansiële stand en prestasies van<br />
die maatskappy of sy filiale aan te bied.<br />
Afsonderlike en<br />
gekonsolideerde finansiële<br />
jaarstate<br />
Die oudit- en risikokomitee is van<br />
mening dat die afsonderlike en<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
gekonsolideerde finansiële jaarstate<br />
vir die jaar geëindig 30 April 2012<br />
die finansiële stand en prestasies<br />
van die maatskappy en sy filiale<br />
billik aanbied, akkuraat en volledig<br />
is, en in ooreenstemming met die<br />
voorskrifte van die Maatskappywet<br />
van Suid-Afrika, internasionale<br />
finansiële verslagdoeningstandaarde<br />
en die rekeningkundige beleid van die<br />
maatskappy voorberei is. Gevolglik<br />
het die komitee die afsonderlike en<br />
gekonsolideerde finansiële jaarstate<br />
vir goedkeuring aan die direksie<br />
voorgelê.<br />
Verkorte verslae en<br />
winsaankondigings<br />
Die oudit- en risikokomitee het die<br />
tussentydse gekonsolideerde finansiële<br />
state vir die ses maande geëindig<br />
31 Oktober 2011 en die verkorte<br />
gekonsolideerde finansiële jaarstate vir<br />
die jaar geëindig 30 April 2012 sowel as<br />
die gepaardgaande winsaankondigings<br />
en verduidelikende verklarings nagesien<br />
en beoordeel. Die komitee is van<br />
mening dat dié finansiële inligting<br />
die finansiële stand en prestasies<br />
van die groep billik aanbied en 'n<br />
ware weergawe is van die onderskeie<br />
gekonsolideerde finansiële state<br />
waaruit dit saamgestel is. Gevolglik<br />
het die komitee dié finansiële state en<br />
verslae vir goedkeuring aan die direksie<br />
voorgelê.<br />
Verslag van die oudit- en risikokomitee<br />
KORPORATIEWE INLIGTING<br />
Lopendesaakbeginsel<br />
Die oudit- en risikokomitee staan die<br />
direksie by met die beoordeling van die<br />
lopendesaakbeginsel, daarom ondersoek<br />
die komitee die lopendesaakbeginsel by<br />
die voorbereiding van finansiële state<br />
en adviseer die direksie in dié verband.<br />
Dié ondersoeke het die betrokke<br />
finansiële state onder oorsig, die<br />
finansiële begrotings, kapitaalbehoeftes,<br />
finansiële bates en verpligtinge,<br />
leningsooreenkomste, beskikbare<br />
fasiliteite en kontantgenererende<br />
bates van die maatskappy en sy filiale<br />
sowel as die algemene ekonomiese<br />
en landboutoestande, heersende en<br />
verwagte marktoestande, politieke<br />
klimaat en ander beduidende<br />
volhoubaarheidsaangeleenthede in ag<br />
geneem. Die komitee is van mening<br />
dat die maatskappy en al die filiale van<br />
die maatskappy 'n lopende saak is en<br />
het gevolglik by die direksie aanbeveel<br />
dat die afsonderlike en gekonsolideerde<br />
finansiële state van die maatskappy<br />
volgens die lopendesaakbeginsel<br />
voorberei word.<br />
Ouditfunksies<br />
Die oudit- en risikokomitee is ingevolge<br />
die vereistes van die Maatskappywet<br />
van Suid-Afrika verantwoordelik om 'n<br />
onafhanklike geregistreerde ouditeur<br />
jaarliks vir aanstelling as eksterne<br />
ouditeur te nomineer, die ouditfooi<br />
en aanstellingsvoorwaardes van dié<br />
ouditeur te bepaal, te verseker dat die<br />
aanstelling van 'n eksterne ouditeur<br />
aan die toepaslike wetsbepalinge<br />
voldoen, die aard en omvang van<br />
nie-ouditfunksies wat die eksterne<br />
ouditeur mag uitvoer, te bepaal en om<br />
voorgestelde ooreenkomste met die<br />
eksterne ouditeur om nie-ouditfunksies<br />
te verrig, vooraf goed te keur.<br />
Die oudit- en risikokomitee is<br />
verantwoordelik vir die interne<br />
ouditfunksie, daarom is die komitee<br />
getaak om die groep interne ouditeur<br />
aan te stel, sy prestasies te beoordeel<br />
en die groep interne ouditeur te vervang<br />
of af te dank. Die bevoegdhede, pligte<br />
en verantwoordelikhede van die interne<br />
ouditfunksie is in 'n formele handves<br />
15
uiteengesit. Die komitee beoordeel<br />
jaarliks die toepaslikheid van die<br />
handves en dit is sy verantwoordelikheid<br />
om te verseker dat die interne<br />
ouditfunksie jaarliks aan 'n onafhanklike<br />
kwaliteitsoorsig onderwerp word, oor<br />
die nodige hulpbronne, begroting en<br />
kundigheid beskik en onafhanklik is.<br />
Die oudit- en risikokomitee beoordeel<br />
die effektiwiteit van die eksterne<br />
en interne ouditfunksie, keur die<br />
ouditplanne van die eksterne en interne<br />
ouditeur goed, en verseker dat eksterne<br />
en interne ouditfunksies saamwerk.<br />
Eksterne ouditfunksie<br />
Op die vergadering van 1 November<br />
2011 is die ouditplan en fooi van<br />
die eksterne ouditeur bespreek<br />
en goedgekeur. Die eksterne<br />
ouditeur, PricewaterhouseCoopers<br />
Geïnkorporeer, het op die vergadering<br />
van 2 Julie 2012 verslag gelewer oor sy<br />
werksaamhede en ouditbevindings. Die<br />
finansiële stand en prestasies van die<br />
maatskappy en sy filiale sowel as die<br />
beduidende rekeningkundige ramings,<br />
aannames en verslagdoeningsbesluite<br />
van die bestuur is met die eksterne<br />
ouditeur bespreek. Na beoordeling<br />
van die ouditfunksie en die<br />
onafhanklikheid, kundigheid en<br />
hulpbronne van dié ouditeur het die<br />
komitee PricewaterhouseCoopers<br />
Geïnkorporeer vir aanstelling as die<br />
eksterne ouditeur vir die komende jaar<br />
genomineer.<br />
Interne ouditfunksie<br />
Die groep interne ouditeur van<br />
die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk het op die<br />
komiteevergaderings verslag gelewer<br />
oor sy kort- en langtermynstrategie,<br />
ouditplan, doelwitte, menslike en ander<br />
hulpbronne, opleidingsbehoeftes,<br />
werksaamhede en ouditbevindings. Die<br />
komitee het die ouditplan goedgekeur<br />
en die onafhanklikheid, kundigheid,<br />
effektiwiteit en hulpbronne van die<br />
interne ouditfunksie beoordeel en<br />
daaroor aan die direksie verslag<br />
gedoen.<br />
16<br />
Rekeningkundige beleid en<br />
praktyke<br />
Die oudit- en risikokomitee staan die<br />
direksie by met die identifisering van<br />
toepaslike rekeningkundige beleid,<br />
gevolglik bespreek en beoordeel die<br />
komitee nuwe wetgewing en finansiële<br />
verslagdoeningstandaarde om die invloed<br />
daarvan op die finansiële state en<br />
rekeningkundige praktyke van die groep<br />
te bepaal. Dit is die plig van die oudit-<br />
en risikokomitee om al die klagtes wat<br />
verband hou met die finansiële state of<br />
rekeningkundige praktyke wat van enige<br />
eksterne en interne inligtingsbronne<br />
ontvang word, te hanteer.<br />
Die oudit- en risikokomitee het die<br />
toepaslikheid van die rekeningkundige<br />
beleid en praktyke van die groep<br />
beoordeel. As deel van die beoordeling<br />
is, eerstens, die nuwe voorskrifte van<br />
internasionale finansiële verslagdoeningstandaarde<br />
wat reeds van toepassing<br />
is sowel as enkele voorskrifte wat<br />
eers in die komende jare van toepas-<br />
Bywoningsregister ten opsigte van die<br />
oudit- en risikokomiteevergaderings<br />
Lede Vergaderings<br />
bygewoon<br />
Kwalifiserende<br />
vergaderings<br />
L Vermooten (voorsitter) 3 3<br />
FH Badenhorst 3 3<br />
J Mahne 3 3<br />
sing is, tweedens, veranderings in die<br />
bedrywighede van die maatskappy en sy<br />
filiale en, laastens, klagtes aangaande<br />
die rekeningkundige beleid en praktyke<br />
van die maatskappy ondersoek en<br />
bespreek om die invloed daarvan op die<br />
rekeningkundige beleid en praktyke van<br />
die maatskappy te bepaal. Beleidsaanpassings<br />
is met die besturende direkteur,<br />
finansiële direkteur, groep finansiële<br />
bestuurder en groep interne ouditeur<br />
van die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk, sowel as die<br />
eksterne ouditeur bespreek en vir goedkeuring<br />
aan die direksie voorgelê.<br />
Nuwe of aangepaste<br />
verslagdoeningstandaarde<br />
Die groep het die hersiene<br />
voorskrifte van internasionale<br />
rekeningkundige standaard 24 –<br />
verwante partye in die finansiële jaar<br />
onder oorsig, geïmplementeer. Die<br />
komitee het hom vergewis dat die<br />
openbaarmakings in die afsonderlike<br />
en gekonsolideerde finansiële jaarstate<br />
aan die nuwe voorskrifte van dié<br />
verslagdoeningstandaard voldoen.<br />
Alhoewel die voorskrifte van<br />
internasionale finansiële<br />
verslagdoeningstandaard 10<br />
– gekonsolideerde finansiële<br />
state, internasionale finansiële<br />
verslagdoeningstandaard 11 –<br />
gesamentlike reëlings en internasionale<br />
finansiële verslagdoeningstandaard<br />
12 – openbaarmaking van belange in<br />
ander entiteite sowel as die aangepaste<br />
voorskrifte van internasionale<br />
rekeningkundige standaard 1 –<br />
aanbieding van finansiële state<br />
(aanbieding van items van ander<br />
omvattende inkomste), internasionale<br />
rekeningkundige standaard 27<br />
– afsonderlike finansiële state en<br />
internasionale rekeningkundige<br />
standaard 28 – beleggings in<br />
geassosieerde maatskappye en<br />
gesamentlike ondernemings eers in die<br />
komende finansiële jare verpligtend is,<br />
het die komitee die voorskrifte van die<br />
verslagdoeningstandaarde ondersoek.<br />
Dié verslagdoeningstandaarde<br />
verskaf, eerstens, riglyne om beheer,<br />
medebeheer en beduidende invloed,<br />
dit wil sê filiale, gesamentlike<br />
ondernemings en geassosieerde<br />
maatskappye te identifiseer<br />
en, tweedens, verskeie nuwe<br />
openbaarmakingsvereistes. Alhoewel<br />
die openbaarmakingsvereistes van die<br />
bogenoemde verslagdoeningstandaarde<br />
omvattend is, is die invloed daarvan<br />
op die rekeningkundige beleid en<br />
praktyke van die groep gering. Gevolglik<br />
het die komitee opdrag gegee dat<br />
die verslagdoeningstandaarde in<br />
die afsonderlike en gekonsolideerde<br />
finansiële jaarstate van dié jaar<br />
geïmplementeer word.<br />
Die komitee het nog nie die<br />
voorskrifte van internasionale<br />
finansiële verslagdoeningstandaard<br />
7 – finansiële instrumente<br />
(openbaarmakings), internasionale<br />
finansiële verslagdoeningstandaard 9<br />
– finansiële instrumente, internasionale<br />
finansiële verslagdoeningstandaard<br />
13 – billikewaarde-metings, of<br />
internasionale rekeningkundige<br />
standaard 19 – personeelvoordele<br />
ondersoek nie, terwyl die voorskrifte<br />
van IFVVK 14 – vooruitbetaling van<br />
minimum befondsingsvereistes,<br />
nie op die groep van toepassing<br />
is nie. Die effektiewe datums van<br />
dié verslagdoeningstandaarde en<br />
vertolkings is 1 Januarie 2013 of later.<br />
Segmentele verslagdoening<br />
Die groep het in die jaar sy<br />
bedryfsaktiwiteite, sakesegmente<br />
en bestuur geherstruktureer.<br />
Voortspruitend uit die herstruktuering<br />
het die groep die uitleg waarin<br />
finansiële inligting intern gerapporteer<br />
word, ondersoek en aangepas.<br />
Die komitee het die aanpassings<br />
met die besturende direkteur,<br />
finansiële direkteur en groep<br />
finansiële bestuurder van die filiaal<br />
<strong>NWK</strong> Beperk bespreek en besluit<br />
om die uitleg waarin die groep sy<br />
segmentele verslagdoening aanbied,<br />
dienooreenkomstig aan te pas.<br />
Langtermynwerknemervoordele<br />
Die oudit- en risikokomitee het<br />
die groep se verpligting om<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
langtermynwerknemervoordele<br />
aan personeel te betaal, ondersoek<br />
en bevind dat die verpligting om<br />
langdienstoekennings te betaal,<br />
onbeduidend is. Daarteenoor het<br />
die komitee bevind dat die groep<br />
se verpligting om gratifikasies aan<br />
sy personeel by aftrede te betaal<br />
wesenlik is, gevolglik het die komitee<br />
opdrag gegee dat dié verpligting in die<br />
finansiële state verantwoord word.<br />
Filiale, gesamentlike<br />
ondernemings en geassosieerde<br />
maatskappye<br />
Alhoewel die oudit- en risikokomitee<br />
nie die wetlik voorgeskrewe funksies<br />
wat met die ouditfunksies van filiale,<br />
gesamentlike ondernemings en<br />
geassosieerde maatskappye verband<br />
hou uitvoer nie, het die komitee steeds<br />
die finansiële jaarstate, rekeningkundige<br />
beleid en praktyke van die maatskappye<br />
beoordeel om konsekwente<br />
aanbieding en die integriteit van die<br />
gekonsolideerde finansiële state te<br />
verseker.<br />
Interne finansiële<br />
beheerstelsel<br />
Dit is die plig van die oudit- en<br />
risikokomitee om oor die interne<br />
finansiële beheerstelsel van die<br />
maatskappy toesig te hou en te<br />
verseker dat die interne finansiële<br />
beheerstelsel, eerstens, toepaslik<br />
en deel van besigheidsprosesse is,<br />
tweedens, 'n risikogegronde benadering<br />
volg en, laastens, koste-effektief is<br />
en die waarskynlikheid dat risiko's sal<br />
realiseer in, ag neem. Die komitee<br />
bepaal die aard en omvang van<br />
die interne ouditfunksie se formeel<br />
gedokumenteerde oorsig van die interne<br />
finansiële beheerstelsel.<br />
Die oudit- en risikokomitee het deur<br />
middel van gesprekke, navrae en<br />
die verslae van die eksterne ouditeur<br />
en groep interne ouditeur sowel as<br />
bevestigings deur die besturende<br />
direkteur en finansiële direkteur van die<br />
filiaal <strong>NWK</strong> Beperk die toepaslikheid en<br />
effektiwiteit van die interne beheerstelsel<br />
beoordeel. Die komitee het bevestig dat<br />
die interne kontrolestelsels van die groep<br />
behoorlik gedokumenteer is, gereeld<br />
opgedateer word en dat elke personeellid<br />
toegang het tot die kontrolestelsels en<br />
gereeld bewus gemaak word van die<br />
bestaan en inhoud daarvan.<br />
Die groep het Whistle Blowers, 'n<br />
organisasie onafhanklik van die groep,<br />
aangestel by wie klante, verskaffers<br />
en personeel enige ongerymdhede<br />
wat verband hou met finansiële<br />
verslagdoening, die nienakoming<br />
van wetgewing en regulasies of die<br />
misbruik van bates, konfidensieel<br />
kan aanmeld. Dit is die plig van die<br />
oudit- en risikokomitee om die reëlings<br />
wat aan personeel geleentheid bied<br />
om klagtes konfidensieel in te dien,<br />
deurlopend te hersien en al die klagtes<br />
wat verband hou met die finansiële<br />
state, rekeningkundige praktyke, interne<br />
finansiële beheerstelsel of die eksterne<br />
en interne ouditfunksies van die<br />
maatskappy wat van enige eksterne en<br />
interne inligtingsbronne ontvang word,<br />
te hanteer. Die komitee het dit nodig<br />
geag om die reëlings wat aan personeel<br />
die geleentheid bied om klagtes<br />
konfidensieel in te dien, opnuut onder<br />
die aandag van die personeel te bring.<br />
Verteenwoordigers van Whistle Blowers<br />
het dus op versoek van die komitee<br />
die organisasie, sy werksaamhede en<br />
kontakbesonderhede aan die personeel<br />
bekend gestel.<br />
Finansiële funksie<br />
Die oudit- en risikokomitee is<br />
verantwoordelik om die kundigheid<br />
en ondervinding van die finansiële<br />
direkteur en die senior bestuurslede<br />
verantwoordelik vir die finansiële<br />
funksie sowel as die kundigheid,<br />
ondervinding en hulpbronne van die<br />
finansiële funksie, te beoordeel en<br />
homself daarmee tevrede te stel. Die<br />
oudit- en risikokomitee het bevestig dat<br />
die senior bestuurslede verantwoordelik<br />
vir die finansiële funksie, dit wil<br />
sê die finansiële direkteur van die<br />
filiaal <strong>NWK</strong> Beperk en die finansiële<br />
bestuurders verantwoordelik vir die<br />
finansiële funksie van die filiale, oor die<br />
nodige kwalifikasies, ondervinding en<br />
hulpbronne beskik.<br />
Verslag van die oudit- en risikokomitee<br />
KORPORATIEWE INLIGTING<br />
17
Inligtings- en<br />
kommunikasietegnologie<br />
Inligtings- en kommunikasietegnologie<br />
vervul 'n sleutelfunksie in die aktiwiteite<br />
van die groep. Gevolglik is die oudit- en<br />
risikokomitee getaak om te verseker dat<br />
al die inligtingstegnologierisiko's wat<br />
met finansiële verslagdoening verband<br />
hou, aangespreek is.<br />
Solvensie- en likiditeitstoets<br />
Die direksie het die oudit- en risikokomitee<br />
getaak om hom met die bepaling van<br />
toepaslike dividenduitkerings by te staan.<br />
As deel van sy pligte doen die komitee die<br />
solvensie- en likiditeitstoets en adviseer die<br />
direksie in dié verband. Die komitee het<br />
die solvensie- en likiditeitstoets as deel van<br />
sy die ondersoek na moontlike tussentydse<br />
en finale dividende aan die aandeelhouers<br />
van die maatskappy uitgevoer, en die<br />
direksie in dié verband geadviseer.<br />
Die verkryging van 'n beheermaatskappy<br />
se uitgereikte aandele deur sy filiale<br />
verminder groepekwiteit op dieselfde<br />
grondslag as dividenduitkerings,<br />
gevolglik is die verkryging van 'n<br />
beheermaatskappy se aandele deur<br />
filiale ook aan die wetlik voorgeskrewe<br />
solvensie- en likiditeitstoets onderworpe.<br />
Ingevolge spesiale besluite van die<br />
betrokke algemene jaarvergaderings, is<br />
die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk tans besig om<br />
van die uitgereikte aandele van <strong>NWK</strong><br />
Beherend Beperk te koop.<br />
Korporatiewe beheer<br />
Die direksie het die komitee getaak om<br />
die toepaslikheid en effektiwiteit van die<br />
korporatiewe beheerprosesse van die<br />
maatskappy deurlopend te beoordeel en<br />
die direksie daaroor te adviseer.<br />
Nie-ouditfunksies<br />
Dit is een van die oudit- en risikokomitee<br />
se wetlik voorgeskrewe pligte om<br />
voorgestelde ooreenkomste met die<br />
eksterne ouditeur om nie-ouditfunksies<br />
te verrig, vooraf goed te keur. Die<br />
18<br />
komitee het aan die eksterne ouditeur<br />
toestemming verleen om die volgende<br />
nie-ouditfunksies te verrig:<br />
• Die groep het ooreenkomste met<br />
verskaffers en vennote aangegaan<br />
waarin vereis word dat die<br />
nakoming daarvan deur middel van<br />
ouditsertifikate bevestig word. Die<br />
komitee het die eksterne ouditeur<br />
gemagtig om die groep se, nakoming<br />
van dié ooreenkomste, te ouditeer.<br />
• Die groep is uit die aard van<br />
sy besigheid onderhewig<br />
aan die voorskrifte van die<br />
Nasionale Kredietwet van Suid-<br />
Afrika, Wet 34 van 2005, en<br />
Korttermynversekeringswet van<br />
Suid-Afrika, Wet 53 van 1998. Dié<br />
wette vereis die indiening van jaarlikse<br />
opgawes. Die eksterne ouditeur is<br />
gemagtig om die opgawes voor die<br />
indiening daarvan te ouditeer.<br />
• Die groep het korttermynlening- en<br />
bankfasiliteite by ABSA Korporatiewe<br />
en Besigheidsbank. Bepalings in<br />
die ooreenkomste vereis dat die<br />
eksterne ouditeur van tyd tot tyd<br />
sekere administratiewe inligting, soos<br />
aandeelhoudings en direkteurskappe,<br />
skriftelik aan die bank bevestig. Die<br />
eksterne ouditeur is gemagtig om die<br />
funksie te verrig.<br />
• Die komitee het die eksterne ouditeur<br />
gemagtig om die filiale Epko Oil<br />
Seed Crushing Proprietary Limited,<br />
Epko Oil Refinery Proprietary Limited,<br />
Noordfed Eiendoms Beperk, Opti<br />
Chicks Proprietary Limited en Opti<br />
Feeds Proprietary Limited met die<br />
voorbereiding van hul finansiële<br />
jaarstate by te staan.<br />
• Die komitee het aan die eksterne<br />
ouditeur toestemming verleen om die<br />
DTI-opgawes wat die groep in die<br />
jaar moes indien, te ouditeer.<br />
• Die groep is tans besig om<br />
wesenlike bedrae in gesamentlike<br />
ondernemings en geassosieerde<br />
maatskappye te investeer. Die<br />
komitee het aan die eksterne ouditeur<br />
toestemming verleen om die direksie<br />
met kontroleringstudies by te staan.<br />
Selfondersoek<br />
Dit is die praktyk van die oudit-<br />
en risikokomitee om jaarliks die<br />
toepaslikheid van sy handves sowel<br />
as sy eie effektiwiteit en kundigheid te<br />
ondersoek en daaroor aan die direksie<br />
verslag te doen.<br />
Onafhanklikheid van die<br />
eksterne ouditeur<br />
Die Maatskappywet van Suid-Afrika<br />
vereis dat die oudit- en risikokomitee<br />
die onafhanklikheid van die<br />
eksterne ouditeur beoordeel en 'n<br />
verklaring daaroor in die finansiële<br />
jaarstate maak. By die beoordeling<br />
van die onafhanklikheid van die<br />
eksterne ouditeur het die komitee<br />
bevestig dat die eksterne ouditeur 'n<br />
rotasiebeleid volg, geen beduidende<br />
besigheidsverhoudinge tussen die<br />
eksterne ouditeur en maatskappye<br />
in die groep bestaan nie, geen<br />
agterstallige ouditfooie aan die eksterne<br />
ouditeur verskuldig is nie, die aard en<br />
omvang van die nie-ouditfunksies wat<br />
die eksterne ouditeur uitvoer nie sy<br />
onafhanklikheid beïnvloed nie sowel as<br />
dat die eksterne ouditeur, sy vennote,<br />
senior personeel of familielede geen<br />
beheer of beduidende invloed oor<br />
die maatskappy uitoefen nie, geen<br />
finansiële belang in die maatskappy<br />
hou nie, geen direkteurskappe in die<br />
maatskappy hou nie, geen uitvoerende<br />
amp in die maatskappy of sy filiale<br />
beklee nie en geen persoonlike<br />
verhoudinge met die direkteure,<br />
bestuurslede of senior finansiële<br />
personeel van die maatskappy of sy<br />
filiale het wat die onafhanklikheid van<br />
die eksterne ouditeur beïnvloed nie.<br />
Hiermee word ingevolge artikel<br />
94(7)(f)(ii) van die Maatskappywet<br />
van Suid-Afrika, Wet 71 van 2008,<br />
verklaar dat die eksterne ouditeur,<br />
PricewaterhouseCoopers Geïnkorporeer,<br />
onafhanklik van die maatskappy en sy<br />
filiale is.<br />
L Vermooten<br />
Voorsitter<br />
2 Julie 2012<br />
Johan Steyn<br />
Groepsekretaris<br />
Die groepsekretaris is deur die direksie<br />
onder diensvoorwaardes wat in alle<br />
wesenlike opsigte met dié van die<br />
personeel van die groep ooreenstem,<br />
aangestel.<br />
Pligte en<br />
verantwoordelikhede<br />
Die pligte en verantwoordelikhede van<br />
die groepsekretaris is deur die direksie<br />
saamgestel met inagneming van die<br />
voorskrifte van die Maatskappywet van<br />
Suid-Afrika, aanvaarde korporatiewe<br />
beginsels en die behoeftes van die<br />
groep.<br />
Verskaf leiding aan die<br />
direkteure<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Die groepsekretaris is verantwoordelik<br />
om aan die direkteure gesamentlik<br />
en afsonderlik leiding oor hulle pligte,<br />
verantwoordelikhede en magte te gee.<br />
Ingevolge dié verantwoordelikheid<br />
hou die groepsekretaris die onderskeie<br />
handveste van die direksie en<br />
VERKLARING VAN DIE<br />
GROEPSEKRETARIS<br />
direksiekomitees op datum, wys die<br />
groepsekretaris die direkteure op<br />
aangeleenthede wat na sy mening<br />
die aandag van die direksie verdien,<br />
kontroleer die groepsekretaris dat die<br />
aanstelling van direkteure volgens die<br />
voorgeskrewe prosedure uitgevoer word<br />
en ondersteun die groepsekretaris die<br />
direksie met die inlywing, oriëntering<br />
en ontwikkeling van direkteure sowel<br />
as met die bepaling van spesifieke<br />
opleidingsbehoeftes van direkteure.<br />
Wetgewing, reëls en regulasies<br />
Die groepsekretaris is verantwoordelik<br />
om alle wetgewing van toepassing<br />
op die groep onder die aandag van<br />
die direkteure te bring en enige<br />
nienakoming van die voorskrifte van óf<br />
die Maatskappywet, óf die bepalings<br />
van die akte van oprigting en die statute<br />
van die maatskappy óf enige ander reëls<br />
van die maatskappy, deur die direksie<br />
of enige individuele direkteur, op<br />
direksievergaderings te rapporteer.<br />
Vergaderings<br />
Dit is die verantwoordelikheid van<br />
die groepsekretaris om te verseker<br />
dat alle aandeelhouers-, direksie- en<br />
direksiekomiteevergaderings behoorlik<br />
genotuleer word. Aanvullend by dié<br />
plig is die groepsekretaris getaak om<br />
te verseker dat besprekingsdokumente<br />
behoorlik saamgestel is, die toepaslike<br />
reaksies, terugvoering en insette ten<br />
opsigte van spesifieke aangeleenthede<br />
op die agenda van die direksie<br />
en direksiekomitees uitgelig word<br />
en die notules van direksie- en<br />
direksiekomiteevergaderings tydig<br />
aan die direkteure beskikbaar gestel<br />
word. Die groepsekretaris staan die<br />
direkteure by met die skedulering,<br />
beplanning en organisering van<br />
aandeelhouers-, direksie- en<br />
direksiekomiteevergaderings.<br />
KORPORATIEWE INLIGTING<br />
Finansiële jaarstate<br />
Die groepsekretaris is verantwoordelik<br />
om te verseker dat die afsonderlike en<br />
gekonsolideerde finansiële jaarstate aan<br />
elke persoon wat daarop geregtig is,<br />
gestuur word.<br />
Ekwiteitsinstrumente van die<br />
maatskappy<br />
Die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk tree op as<br />
die makelaar en oordragsekretaris<br />
van die maatskappy se aandele.<br />
Die groepsekretaris staan aan die<br />
hoof van die funksies en is gevolglik<br />
verantwoordelik vir die administrasie van<br />
die aandeleregister, aandeleoordragte<br />
en aandeleverhandelings.<br />
Indiening van opgawes<br />
Hiermee word ingevolge artikel 88(2)(e)<br />
van die Maatskappywet van Suid-Afrika,<br />
Wet 71 van 2008, gesertifiseer dat al<br />
die opgawes, soos deur genoemde<br />
Wet vereis, by die registrateur van<br />
maatskappye ingedien is en dat alle<br />
sodanige opgawes waar, korrek en op<br />
datum is.<br />
JG Steyn<br />
Groepsekretaris<br />
12 Julie 2012<br />
Verklaring van die groepsekretaris<br />
19
Die groep teken positiewe finansiële prestasie aan<br />
DIREKTEURSVERSLAG<br />
FINANSIëLE JAARSTATE<br />
VERSLAG VAN DIE ONAFHANKLIKE OUDITEUR<br />
AFSONDERLIKE STAAT VAN FINANSIëLE STAND<br />
GEKONSOLIDEERDE STAAT VAN FINANSIëLE STAND<br />
INKOMSTESTAAT<br />
STAAT VAN OMVATTENDE INKOMSTE<br />
AFSONDERLIKE STAAT VAN VERANDERINGS IN EKWITEIT<br />
GEKONSOLIDEERDE STAAT VAN VERANDERINGS IN EKWITEIT<br />
KONTANTVLOEISTAAT<br />
REKENINGKUNDIGE BELEID<br />
AANTEKENINGE By DIE FINANSIëLE JAARSTATE<br />
Die afsonderlike en gekonsolideerde finansiële jaarstate is onder<br />
leiding van die finansiële direkteur van die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk,<br />
mnr TE Rabe, voorberei, op 2 Julie 2012 afgehandel<br />
en deur PricewaterhouseCoopers Geïnkorporeer geouditeer.<br />
bl. 22<br />
bl. 27<br />
bl. 28<br />
bl. 29<br />
bl. 30<br />
bl. 31<br />
bl. 32<br />
bl. 33<br />
bl. 34<br />
bl. 35<br />
bl. 49
Aan die lede van <strong>NWK</strong><br />
Beherend Beperk<br />
Die direksie doen in dié verslag,<br />
wat as deel van die afsonderlike en<br />
gekonsolideerde finansiële jaarstate<br />
aangebied word, verslag oor die<br />
finansiële stand van die maatskappy,<br />
sy filiale, gesamentlike ondernemings<br />
en geassosieerde maatskappye soos op<br />
30 April 2012, die resultate van hulle<br />
bedrywighede en kontantvloei vir die<br />
jaar op daardie datum geëindig.<br />
Verklaring van<br />
verantwoordelikhede<br />
Die direkteure is verantwoordelik vir<br />
dié afsonderlike en gekonsolideerde<br />
finansiële jaarstate. Ingevolge dié<br />
verantwoordelikheid is dit die plig<br />
van die direkteure om te verseker dat<br />
die afsonderlike en gekonsolideerde<br />
finansiële jaarstate die finansiële<br />
stand en resultate van die maatskappy<br />
billik aanbied, akkuraat en volledig<br />
is, en volgens die voorskrifte van<br />
die Maatskappywet van Suid-<br />
Afrika en internasionale finansiële<br />
verslagdoeningstandaarde voorberei<br />
is. Dit is die verantwoordelikheid van<br />
die direkteure om ‘n interne finansiële<br />
beheerstelsel te ontwikkel en in stand te<br />
hou. Die interne finansiële beheerstelsel<br />
van die groep bestaan uit alle interne<br />
beleids- en finansiële beheermaatreëls<br />
en is ontwerp om redelike sekerheid<br />
te verskaf dat transaksies volgens<br />
beleid en prosedures aangegaan word,<br />
bates beskerm word, foute en bedrog<br />
voorkom word en die rekeningkundige<br />
rekords en finansiële verslae volledig,<br />
akkuraat en betroubaar is.<br />
Die voorbereiding van finansiële state<br />
in ooreenstemming met die voorskrifte<br />
van die Maatskappywet van Suid-<br />
Afrika en internasionale finansiële<br />
verslagdoeningstandaarde vereis dat die<br />
direkteure die lopendesaakbeginsel by<br />
die voorbereiding van die afsonderlike<br />
en gekonsolideerde finansiële jaarstate<br />
DIREKTEURSVERSLAG<br />
beoordeel. Die direksie is van mening<br />
dat die maatskappy ‘n lopende saak<br />
is en gevolglik is die afsonderlike en<br />
gekonsolideerde finansiële jaarstate<br />
volgens die lopendesaakbeginsel<br />
voorberei.<br />
Hoofdoelstelling en aard<br />
van besigheid<br />
Die hoofdoelstelling van die maatskappy<br />
is om as beleggingsmaatskappy op<br />
te tree. Die hoofdoelstelling van die<br />
groep is om in landbou- en verwante<br />
produkte, hulpmiddels en dienste handel<br />
te dryf en om aanverwante aktiwiteite<br />
te onderneem. Die bedryfspunte van<br />
die groep is, met enkele uitsonderings,<br />
almal in die Noordwesprovinsie geleë<br />
en word in vyf sakesegmente verdeel,<br />
naamlik graan, handel, nywerhede,<br />
hoenderboerdery en finansiering. Die<br />
bedryfsaktiwiteite van dié sakesegmente,<br />
met ‘n aanduiding van hulle<br />
produkreekse en dienste, is soos volg:<br />
Graan<br />
Die graansegment spesialiseer in die<br />
opberging en bemarking van ‘n breë<br />
reeks landbouprodukte.<br />
Handel<br />
Handel bedryf winkels as handelaar<br />
in boerderybenodighede soos bande<br />
en batterye, besproeiingstoebehore en<br />
-eenhede, boumateriaal, brandstof,<br />
chemiese kunsmis (droë en vloeibare<br />
kunsmis), landboukalk, landbou- en<br />
diverse saad, meel, olie en ghries,<br />
omheiningsmateriaal, onderdele,<br />
plaagbeheermiddels en veevoere,<br />
kapitaalgoedere soos balers,<br />
implemente, stropers en trekkers<br />
sowel as verbruikersgoedere soos<br />
bevrore en verkoelde items, jag- en<br />
buitelewetoerusting, meubels en<br />
huishoudelike produkte, klere en<br />
skoene, kruideniersware, seep en<br />
skoonmaakmiddels, sigarette en tabak,<br />
toiletware en medisyne, troeteldierkos,<br />
tuinbenodighede, vars groente en<br />
vleis. Handel lewer ‘n volledige reeks<br />
werkswinkeldienste ter ondersteuning<br />
van sy produkreeks.<br />
Nywerhede<br />
Die nywerhede ekstraheer plantaardige<br />
olies uit sonneblomsaad en mieliekiem,<br />
verfyn en verpak plantaardige olies,<br />
bedryf ‘n mielie- en koringmeule, en<br />
vervaardig veevoere en troeteldierkos.<br />
Hoenderboerdery<br />
Die sakesegment produseer<br />
dagoudkuikens vir die<br />
braaikuikenbedryf.<br />
Finansiering<br />
Die sakesegment verskaf finansiering<br />
aan kommersiële en ontwikkelende<br />
landbouprodusente, klante en die ander<br />
segmente.<br />
Beheermaatskappy<br />
<strong>NWK</strong> Beherend Beperk het geen<br />
beheermaatskappy nie.<br />
Finansiële en bedryfsoorsig<br />
Die maatskappy het in die jaar geëindig<br />
30 April 2012 ‘n inkomste van<br />
R33,5 miljoen en ‘n nabelastingwins<br />
van R43,1 miljoen gerealiseer, teenoor<br />
‘n inkomste van R34,7 miljoen en ‘n<br />
nabelastingwins van R34,7 miljoen in<br />
die veertien maande geëindig<br />
30 April 2011. Die groep het in<br />
dieselfde tydperk ‘n gekonsolideerde<br />
inkomste van R2 768,1 miljoen en ‘n<br />
gekonsolideerde nabelastingwins van<br />
R183,2 miljoen gerealiseer, teenoor ‘n<br />
gekonsolideerde inkomste van<br />
R2 990,8 miljoen en ‘n gekonsolideerde<br />
nabelastingwins van R104,3 miljoen in<br />
die vorige tydperk. Die gekonsolideerde<br />
nabelastingwins verteenwoordig ‘n<br />
toename van 76% teenoor dié van die<br />
vorige tydperk.<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
22 23<br />
Filiale<br />
Entiteite waaroor die maatskappy<br />
effektief beheer uitoefen, word as<br />
filiale geklassifiseer. Die belang wat die<br />
maatskappy in sy filiale hou, word in<br />
die aantekeninge by die finansiële state<br />
volledig uiteengesit. Die filiale van die<br />
maatskappy, met ‘n aanduiding van hulle<br />
hoofdoelstellings en finansiële resultate<br />
vir die jaar onder oorsig, is soos volg:<br />
GROEP<br />
2012<br />
R’m<br />
2011<br />
R’m<br />
Inkomste 2 768,1 2 990,8<br />
Bedryfswins<br />
Ekwiteitsverantwoorde verdienste<br />
Voorbelastingwins<br />
Inkomstebelasting<br />
Wins uit voortgesette bedrywighede<br />
Wins uit eindigende bedrywighede<br />
254,0<br />
7,6<br />
261,6<br />
(78,9)<br />
182,7<br />
0,5<br />
215,4<br />
2,1<br />
217,5<br />
(116,6)<br />
100,9<br />
3,4<br />
Wins vir die jaar 183,2 104,3<br />
<strong>NWK</strong> Beperk<br />
<strong>NWK</strong> Beherend Beperk hou<br />
83 295 532 gewone aandele, 58,3%<br />
van die uitgereikte aandelekapitaal<br />
van <strong>NWK</strong> Beperk, teenoor<br />
84 680 920 gewone aandele, 59,2%<br />
van die uitgereikte aandelekapitaal<br />
van die maatskappy op die vorige<br />
verslagdoeningsdatum. Die hoofdoelstelling<br />
van <strong>NWK</strong> Beperk is om<br />
in landbou- en verwante produkte,<br />
hulpmiddels en dienste handel te dryf<br />
en om aanverwante aktiwiteite te<br />
onderneem.<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Ingevolge bepalings van die akte van<br />
inkorporasie mag die maatskappy nie<br />
sonder ‘n voorafgaande besluit van<br />
sy lede, goedgekeur deur 75% van al<br />
die stemme van sy lede, aandele wat<br />
hy in <strong>NWK</strong> Beperk hou, vervreem nie,<br />
indien die vervreemding van aandele<br />
tot gevolg sal hê dat sy belang in die<br />
stemgeregtigheid van <strong>NWK</strong> Beperk tot<br />
benede 51% daal. Die maatskappy mag<br />
eweneens as aandeelhouer van <strong>NWK</strong><br />
Beperk geen besluit wat tot gevolg sal<br />
hê dat sy belang in die stemgeregtigheid<br />
van <strong>NWK</strong> Beperk tot benede 51% daal,<br />
goedkeur nie.<br />
Die <strong>NWK</strong>-groep het in die jaar geëindig<br />
30 April 2012 ‘n gekonsolideerde<br />
inkomste van R2 768,1 miljoen en ‘n<br />
gekonsolideerde nabelastingwins van<br />
R184,8 miljoen gerealiseer, teenoor ‘n<br />
gekonsolideerde inkomste van<br />
R2 779,6 miljoen en ‘n gekonsolideerde<br />
nabelastingwins van R104,3 miljoen<br />
in die veertien maande geëindig<br />
30 April 2011. Die filiale van <strong>NWK</strong><br />
Beperk, met ‘n aanduiding van hulle<br />
hoofdoelstellings en finansiële resultate<br />
vir die jaar onder oorsig, is soos volg:<br />
Consultum Finance Proprietary<br />
Limited<br />
Die hoofdoelstelling van Consultum<br />
Finance Proprietary Limited is die<br />
verskaffing van finansiering vir<br />
landboudoeleindes. Die maatskappy<br />
het in die jaar ‘n inkomste van<br />
R0,7 miljoen en ‘n nabelastingwins<br />
van R0,1 miljoen gerealiseer, teenoor<br />
‘n inkomste van R0,3 miljoen en ‘n<br />
nabelastingwins van R22 000 in die<br />
vorige tydperk.<br />
Epko Oil Refinery Proprietary<br />
Limited<br />
Epko Oil Refinery Proprietary Limited<br />
verfyn en verpak plantaardige olies.<br />
Die maatskappy het in die jaar ‘n<br />
nabelastingwins van R0,4 miljoen<br />
gerealiseer, teenoor ‘n nabelastingverlies<br />
van R1,3 miljoen in die vorige tydperk.<br />
Op die aandeelhouersvergadering<br />
van 5 November 2010 het Epko Oil<br />
Seed Crushing Proprietary Limited,<br />
as enigste aandeelhouer van die<br />
maatskappy, ‘n besluit van Epko Oil<br />
Refinery Proprietary Limited om sy<br />
bates te verkoop en bedryfsaktiwiteite<br />
te staak, goedgekeur. Die maatskappy<br />
het sy bates dienooreenkomstig in<br />
dié jaar as ‘n lopende saak aan sy<br />
beheermaatskappy verkoop, gevolglik<br />
word die bedryfsaktiwiteite van Epko Oil<br />
Refinery Proprietary Limited sedert<br />
1 Mei 2011 deur Epko Oil Seed Crushing<br />
Proprietary Limited uitgevoer.<br />
Epko Oil Seed Crushing<br />
Proprietary Limited<br />
Epko Oil Seed Crushing Proprietary<br />
Limited ekstraheer plantaardige olies<br />
uit sonneblomsaad en mieliekiem by<br />
sy aanleg op Lichtenburg, en verfyn<br />
en verpak plantaardige olies by sy<br />
aanlegte op Lichtenburg en Aeroton,<br />
Johannesburg. Die maatskappy het in<br />
die jaar ‘n inkomste van R369,5 miljoen<br />
en ‘n nabelastingwins van R16,7 miljoen<br />
gerealiseer, teenoor ‘n inkomste van<br />
R705 miljoen en ‘n nabelastingverlies<br />
van R1,2 miljoen in die vorige tydperk.<br />
Epko Oil Refinery Proprietary Limited is<br />
‘n volfiliaal van Epko Oil Seed Crushing<br />
Proprietary Limited.<br />
Noordfed Eiendoms Beperk<br />
Noordfed Eiendoms Beperk bedryf ‘n<br />
mielie- en koringmeule op Lichtenburg<br />
en vervaardig troeteldierkos. Die<br />
maatskappy het in die jaar ‘n<br />
inkomste van R279,9 miljoen en ‘n<br />
nabelastingverlies van R5,3 miljoen<br />
gerealiseer, teenoor ‘n inkomste van<br />
R225,5 miljoen en ‘n nabelastingverlies<br />
van R2,8 miljoen in die vorige tydperk.<br />
Direkteursverslag
Noordwes Autosentrum<br />
Eiendoms Beperk<br />
Noordwes Autosentrum Eiendoms<br />
Beperk doen sake as ‘n motorhandelaar<br />
in Lichtenburg. Die maatskappy het in<br />
die jaar ‘n inkomste van R83,5 miljoen<br />
en ‘n nabelastingwins van R4,7 miljoen<br />
gerealiseer, teenoor ‘n inkomste van<br />
R72,8 miljoen en ‘n nabelastingwins<br />
van R1,3 miljoen in die vorige tydperk.<br />
Op die aandeelhouersvergadering<br />
van 10 Junie 2011 het <strong>NWK</strong> Beperk,<br />
as enigste aandeelhouer van die<br />
maatskappy, ‘n besluit van Noordwes<br />
Autosentrum Eiendoms Beperk om sy<br />
bates te verkoop en bedryfsaktiwiteite<br />
te staak, goedgekeur. Die niefinansiële<br />
bates van die maatskappy is<br />
dienooreenkomstig op 30 April 2012<br />
as ‘n lopende saak verkoop.<br />
Noordwes Eiendomme<br />
Eiendoms Beperk<br />
Noordwes Eiendomme Eiendoms<br />
Beperk is gemagtig om tot ‘n<br />
maksimum van 10% van die uitgereikte<br />
aandele van sy beheermaatskappy<br />
te verkry. Die maatskappy het in die<br />
jaar 83 248 aandele, 0,1% van die<br />
uitgereikte aandelekapitaal van <strong>NWK</strong><br />
Beperk, gekoop. Noordwes Eiendomme<br />
Eiendoms Beperk doen tans geen ander<br />
besigheid nie.<br />
<strong>NWK</strong> Graan Eiendoms Beperk<br />
<strong>NWK</strong> Graan Eiendoms Beperk tree op<br />
as ‘n graanmakelaar. Die maatskappy<br />
het in die jaar ‘n inkomste van<br />
R9,9 miljoen en ‘n nabelastingwins<br />
van R6,8 miljoen gerealiseer, teenoor<br />
‘n inkomste van R9,5 miljoen en ‘n<br />
nabelastingwins van R6,1 miljoen in die<br />
vorige tydperk. <strong>NWK</strong> Graan Eiendoms<br />
Beperk het in die jaar onder oorsig<br />
ongeveer 97% van sy inkomste verdien<br />
deur verskansingstransaksies namens<br />
<strong>NWK</strong> Beperk uit te voer, teenoor<br />
ongeveer 93% in die vorige tydperk.<br />
Opti Chicks Proprietary Limited<br />
Opti Chicks Proprietary Limited<br />
bedryf hoenderboerdery-aktiwiteite<br />
op sy plaas in die Lichtenburgdistrik<br />
en ‘n broeiery op dié dorp<br />
met die doel om dagoudkuikens aan<br />
die braaikuikenbedryf te voorsien.<br />
Die maatskappy het in die jaar ‘n<br />
inkomste van R119,4 miljoen en ‘n<br />
nabelastingwins van R9,6 miljoen<br />
gerealiseer, teenoor ‘n inkomste van<br />
R110,7 miljoen en ‘n nabelastingwins<br />
van R5,2 miljoen in die vorige tydperk.<br />
Opti Feeds Proprietary Limited<br />
Opti Feeds Proprietary Limited<br />
vervaardig veevoere by sy aanleg op<br />
Lichtenburg. Die maatskappy het in die<br />
jaar ‘n inkomste van R343,1 miljoen<br />
en ‘n nabelastingwins van R6,8 miljoen<br />
gerealiseer, teenoor ‘n inkomste van<br />
R324,5 miljoen en ‘n nabelastingwins<br />
van R19,2 miljoen in die vorige tydperk.<br />
Opti Feeds Botswana<br />
Proprietary Limited<br />
Opti Feeds Botswana Proprietary Limited,<br />
‘n ongenoteerde maatskappy in die<br />
Republiek van Botswana geregistreer,<br />
vervaardig veevoere by sy aanleg in<br />
Gaborone, Botswana. Die maatskappy<br />
het in die jaar ‘n inkomste van<br />
R68,6 miljoen en ‘n nabelastingverlies<br />
van R7,3 miljoen gerealiseer, teenoor<br />
‘n inkomste van R8 miljoen en ‘n<br />
nabelastingverlies van R1 miljoen in die<br />
sewe maande na die verkrygingsdatum<br />
in die vorige tydperk.<br />
Dormante filiale<br />
Associated Transmission<br />
Company Proprietary Limited en<br />
Econotrac Proprietary Limited het<br />
geen sake gedoen nie. Op die<br />
aandeelhouersvergaderings van 5<br />
November 2009 het <strong>NWK</strong> Beperk,<br />
as enigste aandeelhouer van die<br />
maatskappy, ‘n besluit van Econotrac<br />
Proprietary Limited om by die<br />
registrateur van maatskappye vir<br />
skrapping van die registers aansoek te<br />
doen, goedgekeur.<br />
Op die uitreikingsdatum van hierdie<br />
afsonderlike en gekonsolideerde<br />
finansiële jaarstate is nog geen<br />
aansoek in dié verband ingedien nie.<br />
Vervreemde filiale<br />
Marikoop Garage Eiendoms Beperk en<br />
Noordwes Motors Eiendoms Beperk is op<br />
9 Januarie 2012 van die registers geskrap.<br />
Gesamentlike ondernemings<br />
en geassosieerde<br />
maatskappye<br />
Entiteite waaroor die groep ingevolge<br />
kontraktuele ooreenkomste met ander<br />
stemgeregtigde partye gesamentlike<br />
beheer uitoefen, word as gesamentlike<br />
ondernemings geklassifiseer. Entiteite<br />
waaroor die groep beduidende<br />
invloed uitoefen, maar nie effektiewe<br />
of gesamentlike beheer het nie,<br />
word as geassosieerde maatskappye<br />
geklassifiseer. Die belang wat die groep<br />
in gesamentlike ondernemings en<br />
geassosieerde maatskappye hou, word in<br />
die aantekeninge by die finansiële state<br />
volledig uiteengesit. Die gesamentlike<br />
ondernemings en geassosieerde<br />
maatskappye van die groep, met ‘n<br />
aanduiding van hulle hoofdoelstellings<br />
en finansiële resultate vir die jaar onder<br />
oorsig, is soos volg:<br />
Grasland Ondernemings<br />
Eiendoms Beperk<br />
Grasland Ondernemings Eiendoms<br />
Beperk, ‘n ongenoteerde maatskappy<br />
in die Republiek van Suid-Afrika<br />
geregistreer, ontgin en bemark<br />
landboukalk. Oos-Transvaal<br />
Kalkverskaffers Eiendoms Beperk en<br />
Immerpan Kalkwerke Eiendoms Beperk<br />
is volfiliale van Grasland Ondernemings<br />
Eiendoms Beperk. Die maatskappy en sy<br />
filiale het in die sestien maande geëindig<br />
30 April 2012 ‘n gekonsolideerde<br />
inkomste van R41 miljoen en ‘n<br />
gekonsolideerde nabelastingwins van<br />
R7,2 miljoen gerealiseer, teenoor<br />
‘n gekonsolideerde inkomste van<br />
R23 miljoen en ‘n gekonsolideerde<br />
nabelastingwins van R4,1 miljoen in die<br />
jaar geëindig 31 Desember 2010.<br />
Agrinet Beperk<br />
Agrinet Beperk, ‘n ongenoteerde<br />
maatskappy in die Republiek<br />
van Suid-Afrika geregistreer, is ‘n<br />
groothandelverspreider van industriële<br />
produkte, landboubenodighede<br />
en algemene handelsware aan die<br />
kleinhandel- en industriële markte in<br />
Sub-Sahara Afrika. Die maatskappy het<br />
in die jaar geëindig 28 Februarie 2012<br />
‘n inkomste van R854,7 miljoen en<br />
‘n nabelastingwins van R19,7 miljoen<br />
gerealiseer, teenoor ‘n inkomste van<br />
R748,5 miljoen en ‘n nabelastingwins<br />
van R23,7 miljoen in die jaar geëindig<br />
28 Februarie 2011.<br />
Farm IT Solutions Proprietary<br />
Limited<br />
Farm IT Solutions Proprietary Limited,<br />
‘n ongenoteerde maatskappy in die<br />
Republiek van Suid-Afrika geregistreer,<br />
dryf handel in rekenaarsagteware. Die<br />
maatskappy het in die jaar geëindig<br />
28 Februarie 2012 ‘n inkomste van<br />
R1,5 miljoen en ‘n nabelastingwins<br />
van R0,1 miljoen gerealiseer, teenoor<br />
‘n inkomste van R1,1 miljoen en ‘n<br />
nabelastingwins van R11 000 in die jaar<br />
geëindig 28 Februarie 2011.<br />
Voorgenome verkryging<br />
van filiale<br />
Op die direksievergadering van<br />
26 April 2012 het die groep besluit<br />
om ‘n sestigpersentbelang in ‘n nog te<br />
stigte Nederlandse koöperasie te koop,<br />
onderworpe aan die goedkeuring van<br />
die transaksie deur die Suid-Afrikaanse<br />
Reserwebank. Dié koöperasie sal op<br />
sy beurt in landboubesighede in Sub-<br />
Sahara Afrika investeer.<br />
Voorgenome vervreemding<br />
van filiale<br />
Op 11 April 2012 het die groep ‘n<br />
ooreenkoms aangegaan om sy belang<br />
in Opti Feeds Botswana Proprietary<br />
Limited aan Mont-Trade Proprietary<br />
Limited te verkoop, onderworpe aan die<br />
verkryging van ‘n vyftigpersentbelang<br />
in Mont-Trade Proprietary Limited en<br />
die goedkeuring van die transaksie deur<br />
die mededingingskommissie van die<br />
Republiek van Botswana.<br />
Voorgenome verkryging van<br />
belange in gesamentlike<br />
ondernemings en<br />
geassosieerde maatskappye<br />
Mont-Trade Proprietary Limited<br />
Op 11 April 2012 het die filiaal <strong>NWK</strong><br />
Beperk ‘n ooreenkoms aangegaan om<br />
‘n vyftigpersentbelang in Mont-Trade<br />
Proprietary Limited te koop, onderworpe<br />
aan die verkoping van sy belang in Opti<br />
Feeds Botswana Proprietary Limited aan<br />
Mont-Trade Proprietary Limited en die<br />
goedkeuring van die transaksie deur<br />
die mededingingskommissie van die<br />
Republiek van Botswana. Mont-Trade<br />
Proprietary Limited, ‘n ongenoteerde<br />
maatskappy in die Republiek van<br />
Botswana geregistreer, dryf handel in<br />
boerderybenodighede en algemene<br />
handelsware.<br />
Tarasti Proprietary Limited<br />
Op 30 Maart 2012 het die filiaal <strong>NWK</strong><br />
Beperk ooreenkomste aangegaan<br />
om ‘n vyftigpersentbelang in Tarasti<br />
Proprietary Limited te koop. Die<br />
kooptransaksie is op 1 Mei 2012<br />
uitgevoer. Die hoofdoelstelling<br />
van Tarasti Proprietary Limited, ‘n<br />
ongenoteerde maatskappy in die<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
Dividende betaal Sent per aandeel<br />
Finale dividend uit winste van die<br />
vorige finansiële jaar<br />
Tussentydse dividend uit winste van<br />
hierdie finansiële jaar<br />
2012 2011<br />
24 25<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Republiek van Suid-Afrika geregistreer,<br />
is om as beleggingsmaatskappy op<br />
te tree. Univision Financial Services<br />
Proprietary Limited is ‘n filiaal van<br />
Tarasti Proprietary Limited.<br />
Dividend na die<br />
verslagdoeningstydperk<br />
verklaar<br />
Die direksie het op 12 Julie 2012 ‘n<br />
finale dividend, dividend nommer<br />
33, van 32,5 sent per aandeel vir<br />
uitkering aan alle aandeelhouers wat<br />
by kantoorsluiting op dié datum in die<br />
boeke van die maatskappy geregistreer<br />
is, goedgekeur. Dié dividend is<br />
betaalbaar op of om en by 14 September<br />
2012, en aandeelhouerrekenings sal<br />
daarmee gekrediteer word. Ingevolge<br />
die bestaande belastingwetgewing is<br />
dividenduitkerings onderworpe aan<br />
‘n terughoubelasting van 15%. Die<br />
bogenoemde dividend verteenwoordig<br />
dus ‘n nabelastinguitkering aan die<br />
aandeelhouers van 27,63 sent per<br />
aandeel.<br />
Gebeure na die<br />
verslagdoeningstydperk<br />
Die direkteure is nie bewus van enige<br />
gebeure na die verslagdoeningstydperk<br />
wat nie reeds in die afsonderlike en<br />
gekonsolideerde finansiële jaarstate<br />
behandel is, wat ‘n wesenlike invloed<br />
op die geopenbaarde afsonderlike en<br />
gekonsolideerde finansiële jaarstate<br />
het nie.<br />
20,0<br />
19,6<br />
25,0<br />
16,0<br />
Totale uitkering aan die aandeelhouers 39,6 41,0<br />
Direkteursverslag
Direkteure<br />
Ondergenoemde persone het<br />
gedurende die jaar in die direksie<br />
gedien:<br />
Nie-uitvoerende direkteure<br />
H Krüger (voorsitter)<br />
L Vermooten (ondervoorsitter)<br />
FH Badenhorst<br />
JJ du Preez<br />
JP du Preez<br />
J Mahne<br />
FJ Nel<br />
JH Suurd<br />
JF van der Merwe (tot 5 Mei 2011)<br />
CF van Niekerk<br />
SP Wessels<br />
Mnre L Vermooten, JJ du Preez, JH<br />
Suurd en SP Wessels se ampstermyne<br />
verstryk by afloop van die komende<br />
algemene jaarvergadering. Die persone<br />
wat as direkteure van die betrokke<br />
wyke verkies word, sal op die algemene<br />
jaarvergadering as verkose direkteure<br />
verklaar word.<br />
Goedkeuring van die<br />
finansiële jaarstate<br />
Die afsonderlike en gekonsolideerde<br />
finansiële jaarstate van die<br />
maatskappy is in ooreenstemming<br />
met die Maatskappywet van Suid-<br />
Afrika, internasionale finansiële<br />
verslagdoeningstandaarde en die<br />
rekeningkundige beleid van die<br />
maatskappy voorberei.<br />
Die onafhanklike ouditeur,<br />
PricewaterhouseCoopers Geïnkorporeer,<br />
het die afsonderlike en gekonsolideerde<br />
finansiële jaarstate geouditeer. Die<br />
ouditeur het onbeperkte toegang tot<br />
alle finansiële rekords en verwante<br />
inligting, insluitend notules van alle<br />
aandeelhouers-, direksie-, bestuurs-<br />
en komiteevergaderings, gehad en<br />
die direkteure is van mening dat<br />
alle voorleggings aan die ouditeur<br />
gedurende die oudit geldig, toepaslik en<br />
volledig was.<br />
Die afsonderlike en gekonsolideerde<br />
finansiële jaarstate vir die jaar geëindig<br />
30 April 2012, soos op bladsye 22 tot<br />
117 uiteengesit, is op 12 Julie 2012<br />
deur die direksie goedgekeur en word<br />
namens die direksie onderteken deur:<br />
H Krüger<br />
Voorsitter<br />
L Vermooten<br />
Ondervoorsitter<br />
12 Julie 2012<br />
Ons het die gekonsolideerde en<br />
afsonderlike finansiële state van <strong>NWK</strong><br />
Beherend Beperk, soos uiteengesit op<br />
bladsye 28 tot 117, geoudit. Hierdie<br />
finansiële state bestaan uit die state<br />
van finansiële stand soos op<br />
30 April 2012, en die inkomstestate,<br />
state van omvattende inkomste,<br />
state van veranderings in ekwiteit en<br />
state van kontantvloeie vir die jaar<br />
wat op daardie datum geëindig het,<br />
en die aantekeninge, wat bestaan<br />
uit ‘n opsomming van beduidende<br />
rekeningkundige beleid en ander<br />
verduidelikende inligting.<br />
Direkteure se<br />
Verantwoordelikheid vir die<br />
Finansiële State<br />
Die maatskappy se direkteure is<br />
verantwoordelik vir die opstel en redelike<br />
voorstelling van hierdie gekonsolideerde<br />
en afsonderlike finansiële state<br />
ooreenkomstig ‘International Financial<br />
Reporting Standards’ en die vereistes<br />
van die Maatskappywet van Suid-Afrika,<br />
en vir sodanige interne beheer as wat<br />
die direkteure nodig ag om die opstel<br />
van gekonsolideerde en afsonderlike<br />
finansiële state, wat vry is van wesenlike<br />
wanvoorstelling, hetsy weens bedrog of<br />
foute, in staat te stel.<br />
Ouditeur se<br />
Verantwoordelikheid<br />
Dit is ons verantwoordelikheid om<br />
op grond van ons oudit ‘n mening<br />
oor hierdie gekonsolideerde en<br />
afsonderlike finansiële state uit te<br />
spreek. Ons het ons oudit ooreenkomstig<br />
‘International Standards on Auditing’<br />
uitgevoer. Daardie standaarde vereis<br />
dat ons voldoen aan etiese vereistes<br />
en die oudit beplan en uitvoer om<br />
redelike gerusstelling te verkry of<br />
die gekonsolideerde en afsonderlike<br />
finansiële state vry is van wesenlike<br />
wanvoorstelling.<br />
ONAFHANKLIKE<br />
OUDITEURSVERSLAG<br />
AAN DIE LEDE VAN <strong>NWK</strong> BEHEREND BEPERK<br />
‘n Oudit behels die uitvoer van<br />
prosedures om ouditbewyse te verkry<br />
oor die bedrae en openbaarmaking in<br />
die finansiële state. Die prosedures wat<br />
gekies word hang af van die ouditeur se<br />
oordeel, insluitend die beoordeling van<br />
die risiko’s van wesenlike wanvoorstelling<br />
van die finansiële state, hetsy weens<br />
bedrog of foute. Tydens daardie<br />
risikobeoordeling oorweeg die ouditeur<br />
interne beheer relevant tot die entiteit<br />
se opstel en redelike voorstelling<br />
van die finansiële state, ten einde<br />
ouditprosedures te ontwerp wat in die<br />
omstandighede toepaslik is, maar nie<br />
met die doel om ‘n mening uit te spreek<br />
oor die effektiwiteit van die entiteit se<br />
interne beheer nie. ‘n Oudit sluit ook<br />
‘n evaluering van die toepaslikheid van<br />
rekeningkundige beleid wat gebruik is<br />
en die redelikheid van rekeningkundige<br />
ramings wat deur bestuur gemaak is in<br />
asook ‘n evaluering van die algehele<br />
voorstelling van die finansiële state.<br />
Ons glo dat die ouditbewyse wat ons<br />
verkry het, toereikend en toepaslik is om<br />
‘n grondslag vir ons ouditmening te bied.<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
26 27<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Mening<br />
Na ons mening is die gekonsolideerde<br />
en afsonderlike finansiële state, in<br />
alle wesenlike opsigte, ‘n redelike<br />
voorstelling van die gekonsolideerde<br />
en afsonderlike finansiële stand van<br />
<strong>NWK</strong> Beherend Beperk soos op<br />
30 April 2012, en van die maatskappy<br />
se gekonsolideerde en afsonderlike<br />
finansiële prestasie en gekonsolideerde<br />
en afsonderlike kontantvloeie vir die jaar<br />
wat op daardie datum geëindig het,<br />
ooreenkomstig ‘International Financial<br />
Reporting Standards’ en die vereistes<br />
van die Maatskappywet van Suid-Afrika.<br />
Beklemtoning van<br />
Aangeleentheid<br />
Sonder om ons mening te kwalifiseer,<br />
vestig ons die aandag op aantekening<br />
39 tot die finansiële state waarin<br />
voorwaardelike aanspreeklikhede<br />
geopenbaar word.<br />
Ander verslae wat deur die<br />
Maatskappywet vereis word<br />
As deel van ons oudit van die<br />
gekonsolideerde en afsonderlike<br />
finansiële state vir die jaar geëindig<br />
30 April 2012 het ons die<br />
Direkteursverslag, die Verslag van die<br />
Ouditkomitee en die Sertifikaat van<br />
die Maatskappysekretaris deurgelees<br />
om te bepaal of daar wesenlike<br />
teenstrydighede tussen hierdie verslae<br />
en die geouditeerde gekonsolideerde en<br />
afsonderlike finansiële state is. Hierdie<br />
verslae is die verantwoordelikheid<br />
van die verskeie opstellers daarvan.<br />
Gebaseer op die deurlees van<br />
hierdie verslae het ons nie wesenlike<br />
teenstrydighede tussen hierdie verslae<br />
en die geouditeerde gekonsolideerde<br />
en afsonderlike finansiële state<br />
geïdentifiseer nie. Ons het hierdie<br />
verslae egter nie geoudit nie en spreek<br />
dienooreenkomstig nie ‘n mening oor<br />
hierdie verslae uit nie.<br />
PricewaterhouseCoopers<br />
Geïnkorporeer<br />
Direkteur: G Odendaal<br />
Geregistreerde Ouditeur<br />
Lichtenburg<br />
17 Julie 2012<br />
Onafhanklike ouditeursverslag
Bates<br />
Afsonderlike staat van finansiële stand<br />
SOOS OP 30 APRIL 2012 SOOS OP 30 APRIL 2012<br />
Aantekeninge<br />
April<br />
2012<br />
R’m<br />
April<br />
2011<br />
R’m<br />
Niebedryfsbates<br />
Belegging in filiale 4 85,4 84,7<br />
Bedryfsbates<br />
Kontant en kontantekwivalente 13 10,0 -<br />
Totale bates 95,4 84,7<br />
Ekwiteit en laste<br />
Ekwiteit toeskryfbaar aan die eienaars van die beheermaatskappy 94,3 84,7<br />
Aandelekapitaal<br />
Verdeelbare reserwes<br />
Bedryfslaste<br />
Lopendebelasting-aanspreeklikhede 1,1 -<br />
Totale ekwiteit en laste 95,4 84,7<br />
15<br />
16<br />
84,7<br />
9,6<br />
84,7<br />
-<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
Gekonsolideerde staat van finansiële stand<br />
28 29<br />
Bates<br />
Aantekeninge<br />
April<br />
2012<br />
R’m<br />
April<br />
2011*<br />
R’m<br />
Februarie<br />
2010*<br />
R’m<br />
Niebedryfsbates 589,8 548,8 494,5<br />
Eiendom, aanleg en toerusting<br />
Beleggingseiendom<br />
Ontasbare bates<br />
Ekwiteitsverantwoorde beleggings<br />
Uitgesteldebelasting-bates<br />
Finansiële bates beskikbaar vir verkoop<br />
Lenings<br />
1<br />
2<br />
3<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
481,2<br />
1,4<br />
2,5<br />
42,0<br />
9,3<br />
1,4<br />
52,0<br />
464,3<br />
1,4<br />
2,4<br />
8,6<br />
11,0<br />
29,2<br />
31,9<br />
Bedryfsbates 1 547,8 1 726,6 1 869,9<br />
Voorraad<br />
Handels- en ander debiteure<br />
Biologiese bates<br />
Lopendebelasting-bates<br />
Afgeleide finansiële instrumente<br />
Kontant en kontantekwivalente<br />
9<br />
10<br />
11<br />
12<br />
13<br />
465,6<br />
977,6<br />
30,5<br />
16,1<br />
15,3<br />
42,7<br />
628,5<br />
992,7<br />
27,2<br />
1,7<br />
20,1<br />
56,4<br />
396,5<br />
1,4<br />
2,9<br />
5,3<br />
31,0<br />
20,6<br />
36,8<br />
518,6<br />
1 235,7<br />
21,8<br />
33,3<br />
14,2<br />
46,3<br />
Niebedryfsbates vir verkoop gehou 14 14,6 0,8 0,2<br />
Totale bates 2 152,2 2 276,2 2 364,6<br />
Ekwiteit en laste<br />
Ekwiteit toeskryfbaar aan die eienaars van die beheermaatskappy 728,2 684,2 661,9<br />
Aandelekapitaal<br />
Verdeelbare reserwes<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
15<br />
16<br />
57,6<br />
670,6<br />
75,2<br />
609,0<br />
84,7<br />
577,2<br />
Ekwiteit toeskryfbaar aan niebeherende belange 17 536,5 480,0 456,2<br />
Totale ekwiteit<br />
Niebedryfslaste<br />
Uitgesteldebelasting-aanspreeklikhede<br />
Langtermynlenings<br />
Langtermynvoorsienings<br />
6<br />
18<br />
19<br />
1 264,7<br />
70,8<br />
11,0<br />
56,7<br />
3,1<br />
1 164,2<br />
94,1<br />
10,1<br />
83,7<br />
0,3<br />
1 118,1<br />
62,4<br />
9,8<br />
52,4<br />
0,2<br />
Bedryfslaste 807,9 1 017,9 1 184,1<br />
Handels- en ander krediteure<br />
Korttermynvoorsienings<br />
Lopendebelasting-aanspreeklikhede<br />
Afgeleide finansiële instrumente<br />
Korttermynlenings en bankoortrekkings<br />
20<br />
19<br />
12<br />
21<br />
271,7<br />
25,1<br />
2,8<br />
9,3<br />
499,0<br />
265,5<br />
23,4<br />
0,4<br />
4,9<br />
723,7<br />
277,2<br />
7,8<br />
0,3<br />
38,9<br />
859,9<br />
Niebedryfslaste wat direk verband hou met niebedryfsbates<br />
vir verkoop gehou 14 8,8 - -<br />
Totale ekwiteit en laste 2 152,2 2 276,2 2 364,6<br />
* Heraangegewe syfers – aantekening 38<br />
Gekonsolideerde staat van finansiële stand
Inkomstestaat<br />
VIR DIE JAAR GEëINDIG 30 APRIL 2012<br />
Aantekeninge<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
2012 #<br />
R’m<br />
2011 @<br />
R’m<br />
2012 #<br />
R’m<br />
2011 @ *<br />
R’m<br />
Inkomste 22 33,5 34,7 2 768,1 2 990,8<br />
Inkomste<br />
Koste van voorraad as uitgawe erken<br />
Ander inkomste<br />
Ander winste/(verliese)<br />
Uitgawes<br />
22<br />
23<br />
24<br />
25<br />
26<br />
Bedryfswins voor finansieringskoste<br />
Finansieringskoste 27<br />
Bedryfswins<br />
Ekwiteitsverantwoorde verdienste<br />
Voorbelastingwins<br />
Inkomstebelasting 28<br />
Wins uit voortgesette bedrywighede<br />
Wins uit eindigende bedrywighede 29<br />
33,5<br />
-<br />
33,5<br />
-<br />
10,7<br />
-<br />
44,2<br />
-<br />
44,2<br />
-<br />
44,2<br />
(1,1)<br />
43,1<br />
-<br />
34,7<br />
-<br />
34,7<br />
-<br />
-<br />
-<br />
34,7<br />
-<br />
34,7<br />
-<br />
34,7<br />
-<br />
34,7<br />
-<br />
2 768,1<br />
(2 201,8)<br />
566,3<br />
94,0<br />
205,5<br />
(565,3)<br />
300,5<br />
(46,5)<br />
254,0<br />
7,6<br />
261,6<br />
(78,9)<br />
182,7<br />
0,5<br />
2 990,8<br />
(2 361,1)<br />
629,7<br />
88,5<br />
221,6<br />
(629,9)<br />
309,9<br />
(94,6)<br />
215,3<br />
2,1<br />
217,4<br />
(116,6)<br />
Wins vir die jaar 43,1 34,7 183,2 104,2<br />
100,8<br />
3,4<br />
Wins toeskryfbaar aan eienaars van<br />
die beheermaatskappy 43,1 34,7 108,7 61,9<br />
Wins uit voortgesette bedrywighede<br />
Wins uit eindigende bedrywighede<br />
43,1<br />
-<br />
34,7<br />
-<br />
106,4<br />
2,3<br />
Wins toeskryfbaar aan niebeherende belange - - 74,5 42,3<br />
Wins uit voortgesette bedrywighede<br />
Wins uit eindigende bedrywighede<br />
Wins vir die jaar 43,1 34,7 183,2 104,2<br />
Verdienste per aandeel Sent Sent<br />
Basiese en verwaterde verdienste per aandeel 30 135,0 73,3<br />
Basiese en verwaterde verdienste per aandeel uit<br />
voortgesette bedrywighede 30 132,1 72,5<br />
Basiese en verwaterde verdienste per aandeel uit<br />
eindigende bedrywighede 30 2,9 0,8<br />
# Die finansiële jaar bestaan uit die twaalf kalendermaande geëindig op 30 April 2012<br />
@ Die finansiële jaar bestaan uit die veertien kalendermaande geëindig op 30 April 2011<br />
* Heraangegewe syfers – aantekening 38<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
76,2<br />
(1,7)<br />
59,6<br />
2,3<br />
41,2<br />
1,1<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
Staat van omvattende inkomste<br />
VIR DIE JAAR GEëINDIG 30 APRIL 2012<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
30 31<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Aantekeninge<br />
Wins vir die jaar<br />
Ander omvattende inkomste 31<br />
Billikewaarde-aanpassing van finansiële bates<br />
beskikbaar vir verkoop<br />
31<br />
Opgelope billikewaarde-aanpassing van finansiële bates<br />
beskikbaar vir verkoop geherklassifiseer as wins<br />
31<br />
Valutaverskille by die omskakeling van die belang in<br />
gekonsolideerde buitelandse ondernemings<br />
31<br />
2012 #<br />
R’m<br />
43,1<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011 @<br />
R’m<br />
34,7<br />
-<br />
2012 #<br />
R’m<br />
Staat van omvattende inkomste<br />
-<br />
-<br />
-<br />
183,2<br />
(16,7)<br />
(0,1)<br />
(16,6)<br />
-<br />
2011 @<br />
R’m<br />
Totale omvattende inkomste vir die jaar 43,1 34,7 166,5 111,6<br />
Omvattende inkomste toeskryfbaar aan die eienaars van<br />
die beheermaatskappy<br />
Omvattende inkomste toeskryfbaar aan niebeherende<br />
belange<br />
Totale omvattende inkomste vir die jaar 43,1 34,7 166,5 111,6<br />
# Die finansiële jaar bestaan uit die twaalf kalendermaande geëindig op 30 April 2012<br />
@ Die finansiële jaar bestaan uit die veertien kalendermaande geëindig op 30 April 2011<br />
43,1<br />
-<br />
34,7<br />
-<br />
99,0<br />
67,5<br />
104,2<br />
7,4<br />
7,6<br />
-<br />
(0,2)<br />
66,4<br />
45,2
Afsonderlike staat van veranderings in ekwiteit<br />
VIR DIE JAAR GEëINDIG 30 APRIL 2012<br />
Beginsaldo’s op 1 Maart 2010<br />
Totale omvattende inkomste vir die jaar<br />
Dividende betaal<br />
Ekwiteit op 30 April 2011<br />
Totale omvattende inkomste vir die jaar<br />
Dividende betaal<br />
Aantekeninge<br />
Aandelekapitaal<br />
Reserwes Ekwiteit<br />
R’m R’m R’m<br />
84,7<br />
-<br />
-<br />
84,7<br />
-<br />
-<br />
-<br />
34,7<br />
(34,7)<br />
-<br />
43,1<br />
(33,5)<br />
Ekwiteit op 30 April 2012 84,7 9,6 94,3<br />
Dividende betaal Sent<br />
Dividend per aandeel betaal 39,6<br />
Dividend per aandeel in die vorige jaar betaal 41,0<br />
84,7<br />
34,7<br />
(34,7)<br />
84,7<br />
43,1<br />
(33,5)<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
Gekonsolideerde staat van veranderings in ekwiteit<br />
VIR DIE JAAR GEëINDIG 30 APRIL 2012<br />
Beginsaldo’s op 1 Maart 2010<br />
Totale omvattende inkomste vir die jaar<br />
32 33<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Aantekeninge<br />
Wins vir die jaar<br />
Ander omvattende inkomste 31<br />
Aandele teruggekoop<br />
Niebeherende belange op die verkrygingsdatums<br />
van filiale<br />
Opbrengs van aandeelhouerslening<br />
Dividende betaal<br />
Ekwiteit op 30 April 2011<br />
Totale omvattende inkomste vir die jaar<br />
Wins vir die jaar<br />
Ander omvattende inkomste 31<br />
Aandele teruggekoop<br />
Aanpassing vir verandering van belang in filiale<br />
Voorbelasting-aanpassing<br />
Inkomstebelasting<br />
Aandelekapitaal<br />
Reserwes Niebeherende<br />
belange<br />
Gekonsolideerde staat van veranderings in ekwiteit<br />
Ekwiteit<br />
R’m R’m R’m R’m<br />
84,7<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(9,5)<br />
-<br />
-<br />
-<br />
75,2<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(17,6)<br />
-<br />
-<br />
-<br />
577,2<br />
66,4<br />
61,9<br />
4,5<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(34,6)<br />
609,0<br />
99,0<br />
108,7<br />
(9,7)<br />
-<br />
(3,9)<br />
(2,7)<br />
(1,2)<br />
456,2<br />
45,2<br />
42,3<br />
2,9<br />
-<br />
0,3<br />
2,2<br />
(23,9)<br />
480,0<br />
67,5<br />
74,5<br />
(7,0)<br />
-<br />
11,1<br />
11,1<br />
-<br />
1 118,1<br />
111,6<br />
104,2<br />
7,4<br />
(9,5)<br />
0,3<br />
2,2<br />
(58,5)<br />
1 164,2<br />
166,5<br />
183,2<br />
(16,7)<br />
(17,6)<br />
7,2<br />
8,4<br />
(1,2)<br />
Dividende betaal - (33,5) (22,1) (55,6)<br />
Ekwiteit op 30 April 2012 57,6 670,6 536,5 1 264,7<br />
Dividende betaal Sent<br />
Dividend per aandeel betaal 39,6<br />
Dividend per aandeel in die vorige jaar betaal 41,0
Kontantvloeistaat<br />
Aantekeninge<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
2012 #<br />
R’m<br />
2011 @<br />
R’m<br />
2012 #<br />
R’m<br />
2011 @<br />
R’m<br />
Kontantvloei uit bedryfsaktiwiteite - - 301,6 227,2<br />
Kontantvloei uit bedrywighede<br />
32(1)<br />
33,5 34,7 415,5 324,2<br />
Finansieringsinkomste<br />
-<br />
- 79,0 123,2<br />
Finansieringskoste<br />
-<br />
- (47,4) (94,6)<br />
Inkomstebelasting betaal<br />
32(2)<br />
-<br />
- (89,9) (67,1)<br />
Dividende betaal<br />
(33,5) (34,7) (55,6) (58,5)<br />
Kontantvloei uit beleggingsaktiwiteite 10,0 - (51,2) (50,2)<br />
Eiendom, aanleg en toerusting gekoop, opgerig of<br />
vervaardig<br />
Ontasbare bates gekoop<br />
Belang in filiale gekoop<br />
Belang in gesamentlike ondernemings gekoop<br />
Opbrengs by die vervreemding van eiendom, aanleg en<br />
toerusting<br />
Opbrengs by die vervreemding van belang in filiale<br />
Opbrengs by die verkleining van belang in filiale<br />
Opbrengs by die vervreemding van sake-eenheid<br />
Opbrengs by die vervreemding van belang in<br />
genoteerde en ongenoteerde maatskappye<br />
Dividendinkomste<br />
32(3)<br />
32(4)<br />
32(5)<br />
32(6)<br />
32(7)<br />
32(8)<br />
-<br />
-<br />
(2,4)<br />
-<br />
-<br />
-<br />
12,4<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(59,6)<br />
(1,6)<br />
-<br />
-<br />
Kontantvloei uit finansieringsaktiwiteite - - (36,8) (61,2)<br />
Aandele teruggekoop<br />
Opbrengs van aandeelhouerslening<br />
Opbrengs by die verkleining van belang in filiale<br />
Korttermynlenings terugbetaal<br />
Langtermynlenings aangegaan<br />
Langtermynlenings terugbetaal<br />
Verandering in kontant en kontantekwivalente<br />
Kontant en kontantekwivalente aan die begin van<br />
die jaar<br />
Valutaverskille by die omskakeling van die<br />
kontantvloei van buitelandse filiale<br />
32(7)<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
10,0<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
5,4<br />
-<br />
-<br />
4,0<br />
0,5<br />
0,1<br />
(17,6)<br />
-<br />
8,4<br />
-<br />
-<br />
(27,6)<br />
213,6<br />
(641,7)<br />
(0,1)<br />
(56,6)<br />
(0,3)<br />
(0,5)<br />
(1,2)<br />
7,1<br />
0,2<br />
-<br />
-<br />
-<br />
1,1<br />
(9,5)<br />
2,2<br />
-<br />
(42,6)<br />
8,7<br />
(20,0)<br />
115,8<br />
(757,4)<br />
Kontant en kontantekwivalente aan die einde van<br />
die jaar 32(9) 10,0 - (428,2) (641,7)<br />
# Die finansiële jaar bestaan uit die twaalf kalendermaande geëindig op 30 April 2012<br />
@ Die finansiële jaar bestaan uit die veertien kalendermaande geëindig op 30 April 2011<br />
VIR DIE JAAR GEëINDIG 30 APRIL 2012<br />
(0,1)<br />
Die afsonderlike en gekonsolideerde<br />
finansiële jaarstate van die maatskappy<br />
is in ooreenstemming met internasionale<br />
finansiële verslagdoeningstandaarde<br />
en die rekeningkundige beleid van<br />
die maatskappy voorberei. Die<br />
rekeningkundige beleid wat deur die<br />
maatskappy toegepas word, stem met<br />
dié van die vorige verslagdoeningstydperk<br />
ooreen, tensy anders aangedui.<br />
Aanbiedingsgrondslag<br />
Die afsonderlike en gekonsolideerde<br />
finansiële jaarstate is op die<br />
historiesekoste-grondslag voorberei,<br />
tensy anders aangedui.<br />
Konsolidasiegrondslag<br />
Entiteite waaroor die maatskappy<br />
beheer uitoefen, word as filiale<br />
geklassifiseer. Ingevolge dié bepaling<br />
word ‘n entiteit as ‘n filiaal geklassifiseer<br />
indien die maatskappy mag oor die<br />
entiteit uitoefen, geregtig is op of<br />
blootgestel is aan die veranderlike<br />
opbrengste van die entiteit en sy mag<br />
gebruik om die opbrengste te beïnvloed.<br />
Entiteite waaroor die maatskappy<br />
ingevolge kontraktuele ooreenkomste<br />
met ander partye gesamentlike beheer<br />
uitoefen, word as gesamentlike<br />
ondernemings geklassifiseer. Entiteite<br />
waaroor die maatskappy beduidende<br />
invloed uitoefen, maar nie beheer<br />
of gesamentlike beheer het nie,<br />
word as geassosieerde maatskappye<br />
geklassifiseer.<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
34 35<br />
Filiale<br />
Die finansiële inligting van filiale<br />
word van die datum waarop beheer<br />
verkry word tot en met die datum<br />
waarop beheer prysgegee word by die<br />
gekonsolideerde finansiële state ingesluit.<br />
Filiale word by verkryging volgens die<br />
koopmetode in die gekonsolideerde<br />
finansiële state verantwoord. Volgens<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
REKENINGKUNDIGE BELEID<br />
hierdie metode word die kosprys van die<br />
verkryging as die billike waarde van die<br />
bates gelewer, die ekwiteitsinstrumente<br />
uitgereik en die verpligtinge aangegaan,<br />
wat ook al van toepassing is, bereken.<br />
Uitgawes direk toeskryfbaar aan<br />
die verkryging van filiale word as<br />
uitgawe erken in die tydperk waarin dit<br />
aangegaan word. Die identifiseerbare<br />
bates en laste van die verkreë filiaal word<br />
op die verkrygingsdatum teen billike<br />
waarde gemeet en erken.<br />
Klandisiewaarde, dit wil sê die<br />
oorskryding van die billike waarde van<br />
die teenprestasie by aankoop van die<br />
belang in die verkreë filiaal gelewer en,<br />
waar van toepassing, die drabedrag<br />
van niebeherende belange bo die billike<br />
waarde van die geïdentifiseerde netto<br />
bates van die verkreë filiaal, word op die<br />
verkrygingsdatum in die gekonsolideerde<br />
finansiële state erken. Indien die billike<br />
waarde van die geïdentifiseerde netto<br />
bates van die verkreë filiaal die billike<br />
waarde van die teenprestasie gelewer<br />
en die drabedrag van niebeherende<br />
belange oorskry, word die verskil op die<br />
verkrygingsdatum as inkomste erken.<br />
By konsolidasie word die afsonderlike<br />
finansiële state van die maatskappy en<br />
die finansiële state van sy filiale op ‘n<br />
lyn-vir-lyn grondslag bymekaargetel.<br />
Die drabedrae van beheermaatskappye<br />
se beleggings in filiale word teen<br />
die toeskryfbare gedeeltes van<br />
beheermaatskappye se belang in<br />
die ekwiteit van filiale uitgeskakel.<br />
Niebeherende belange, bestaande uit<br />
die belang van niebeherende partye in<br />
die billike waarde van die netto bates<br />
van filiale op die verkrygingsdatum<br />
en veranderings in ekwiteit sedert die<br />
verkrygingsdatum, word geïdentifiseer en<br />
afsonderlik van ekwiteit toeskryfbaar aan<br />
die eienaars van die beheermaatskappy<br />
geopenbaar.<br />
Die items in die finansiële state van<br />
die maatskappye in die groep word<br />
in elkeen se funksionele geldeenheid,<br />
dit wil sê die vernaamste geldeenheid<br />
van die ekonomiese omgewing waarin<br />
die maatskappy bedrywig is, gemeet.<br />
Die gekonsolideerde finansiële state<br />
word in die aanbiedingsgeldeenheid<br />
van die maatskappy, dit wil sê die<br />
Suid-Afrikaanse rand, aangebied. By<br />
konsolidasie word die bates en laste van<br />
buitelandse filiale teen die sluitingskoers<br />
op die datum van die staat van finansiële<br />
stand omgesit, daarteenoor word die<br />
inkomstes en uitgawes van buitelandse<br />
filiale teen die wisselkoers op die<br />
transaksiedatum omgesit. Die gevolglike<br />
valutaverskille word in ander omvattende<br />
inkomste erken. Klandisiewaarde en<br />
billikewaarde-aanpassings wat by die<br />
verkryging van ‘n buitelandse filiaal<br />
ontstaan, word as deel van die bates en<br />
laste van die buitelandse filiaal beskou<br />
en teen die sluitingskoers omgesit.<br />
Ekwiteitsinstrumente van buitelandse<br />
filiale word teen die historiese koers,<br />
dit wil sê die wisselkoers op die<br />
verkrygingsdatum, omgesit.<br />
Tussenmaatskappytransaksies en<br />
-saldo’s sowel as ongerealiseerde<br />
tussenmaatskappywinste en<br />
-verliese, word by konsolidasie<br />
uitgeskakel. Alhoewel ongerealiseerde<br />
tussenmaatskappyverliese by<br />
konsolidasie uitgeskakel word, word<br />
dié verliese as ‘n aanduiding van<br />
moontlike waardedalingsverliese<br />
beskou. Waardedalingsverliese wat<br />
in die afsonderlike finansiële state<br />
van beheermaatskappye teen óf<br />
die kosprys van ‘n belegging in die<br />
ekwiteitsinstrumente van ‘n filiaal óf<br />
die kosprys van ‘n ongesekureerde<br />
langtermynlening aan ‘n filiaal erken<br />
is, word teen die wins vir die tydperk<br />
aangepas.<br />
Veranderings in die belang wat<br />
beheermaatskappye in filiale hou word<br />
as ekwiteitstransaksies hanteer indien,<br />
en slegs indien, dié veranderings nie<br />
tot ‘n verlies van beheer oor ‘n filiaal<br />
lei nie. Ingevolge dié beleid word die<br />
drabedrag van ekwiteit toeskryfbaar aan<br />
die eienaars van die beheermaatskappy<br />
en die drabedrag van niebeherende<br />
belange aangepas om die verandering<br />
in belange te weerspieël. Enige verskille<br />
tussen die billike waarde van die<br />
teenprestasie ontvang of betaal en die<br />
Rekeningkundige beleid
drabedrag waarmee die niebeherende<br />
belange aangepas is, word direk in die<br />
ekwiteit toeskryfbaar aan die eienaars<br />
van die beheermaatskappy erken.<br />
Indien ‘n beheermaatskappy<br />
beheer oor ‘n filiaal prysgee, word<br />
die drabedrae van al die bates en<br />
laste van die voormalige filiaal, alle<br />
toepaslike klandisiewaarde en, waar<br />
van toepassing, die drabedrag van<br />
niebeherende belange in die voormalige<br />
filiaal op die vervreemdingsdatum<br />
de-erken. Winste of verliese wat tot en<br />
met die vervreemdingsdatum deur die<br />
voormalige filiaal as ander omvattende<br />
inkomste erken is en, in die geval van<br />
‘n buitelandse filiaal, valutaverskille wat<br />
tot en met die vervreemdingsdatum as<br />
ander omvattende inkomste erken is,<br />
word herklassifiseer as ‘n wins of verlies,<br />
dit wil sê dié opgelope winste of verliese<br />
word uit ekwiteit geneem en by die wins<br />
vir die tydperk ingesluit.<br />
Wins of verlies by die vervreemding<br />
van ‘n filiaal word bereken as die<br />
verskil tussen die billike waarde van<br />
die teenprestasie ontvang of die<br />
aandelekapitaal deur die voormalige<br />
filiaal uitgekeer plus, waar van<br />
toepassing, die billike waarde van die<br />
oorblywende belang in die voormalige<br />
filiaal, en die netto drabedrag van<br />
die de-erkende bates en laste, na<br />
inagneming van niebeherende belange.<br />
Die verslagdoeningstydperke van filiale<br />
en die rekeningkundige beleid wat<br />
deur filiale toegepas word, stem in alle<br />
opsigte met dié van die maatskappy<br />
ooreen.<br />
Gesamentlike ondernemings en<br />
geassosieerde maatskappye<br />
Beleggings in gesamentlike<br />
ondernemings en geassosieerde<br />
maatskappye word by verkryging in die<br />
gekonsolideerde finansiële state teen<br />
kosprys erken. Kosprys word bereken<br />
as die totaal van die billike waarde van<br />
die teenprestasie by aankoop van die<br />
belang in die gesamentlike onderneming<br />
of geassosieerde maatskappy gelewer,<br />
plus direkte transaksiekoste.<br />
Klandisiewaarde, dit wil sê die oorskryding<br />
van die kosprys van ekwiteitsinstrumente<br />
van ‘n gesamentlike onderneming<br />
of geassosieerde maatskappy bo die<br />
billike waarde van die belang van die<br />
maatskappy in die geïdentifiseerde netto<br />
bates van ‘n gesamentlike onderneming<br />
of geassosieerde maatskappy, word<br />
by die drabedrag van die belegging<br />
ingesluit. Indien die billike waarde<br />
van die belang van die maatskappy<br />
in die geïdentifiseerde netto bates<br />
van ‘n gesamentlike onderneming of<br />
geassosieerde maatskappy die kosprys<br />
van die ekwiteitsinstrumente oorskry, word<br />
die verskil op die verkrygingsdatum as<br />
inkomste erken.<br />
By daaropvolgende metings<br />
word beleggings in gesamentlike<br />
ondernemings en geassosieerde<br />
maatskappye volgens die<br />
ekwiteitsmetode in die gekonsolideerde<br />
finansiële state verantwoord.<br />
Volgens hierdie metode sluit die<br />
drabedrae van die beleggings die<br />
belang van die maatskappy in<br />
die naverkrygingsinkomste van<br />
gesamentlike ondernemings en<br />
geassosieerde maatskappye in. Bates<br />
en laste van buitelandse maatskappye<br />
word teen die sluitingskoers op die<br />
datum van die staat van finansiële<br />
stand omgesit, daarteenoor word die<br />
inkomstes en uitgawes van buitelandse<br />
maatskappye teen die wisselkoers<br />
op die transaksiedatum omgesit. Die<br />
gevolglike valutaverskille word in ander<br />
omvattende inkomste erken. Dividende<br />
deur gesamentlike ondernemings en<br />
geassosieerde maatskappye betaal, word<br />
in die gekonsolideerde finansiële state as<br />
‘n verhaling van die drabedrae van die<br />
beleggings verantwoord.<br />
Die belang van die maatskappy in die<br />
naverkrygingsinkomste van gesamentlike<br />
ondernemings en geassosieerde<br />
maatskappye word soos volg erken:<br />
• Naverkrygingsinkomste of -uitgawes<br />
wat deur die maatskappye as ander<br />
omvattende inkomste erken is, word<br />
in die gekonsolideerde finansiële<br />
state as ander omvattende inkomste<br />
erken.<br />
• Naverkrygingswinste of -verliese<br />
van die maatskappye word in die<br />
gekonsolideerde finansiële state<br />
ingesluit by die wins vir die tydperk<br />
waarin dit ontstaan.<br />
• Naverkrygingsverliese van<br />
die maatskappye word tot ‘n<br />
maksimum bereken as die<br />
somtotaal van die belegging in<br />
die ekwiteitsinstrumente van die<br />
maatskappye en ongesekureerde<br />
langtermynlenings aan die<br />
maatskappye erken.<br />
Ongerealiseerde winste op<br />
transaksies tussen die maatskappy<br />
en ‘n gesamentlike onderneming<br />
of geassosieerde maatskappy word<br />
by konsolidasie in verhouding tot<br />
die belang wat die maatskappy in<br />
die gesamentlike onderneming of<br />
geassosieerde maatskappy hou,<br />
uitgeskakel. Ongerealiseerde verliese<br />
word uitgeskakel slegs indien die<br />
transaksie nie as ‘n aanduiding van ‘n<br />
waardedalingsverlies van die verkoopte<br />
bate beskou word nie.<br />
Indien die rekeningkundige<br />
beleid wat deur die gesamentlike<br />
ondernemings en geassosieerde<br />
maatskappye toegepas word van dié<br />
van die maatskappy verskil, word die<br />
finansiële state van die maatskappye<br />
aangepas om konsekwente<br />
aanbieding in die gekonsolideerde<br />
finansiële state te verseker. Waar<br />
die verslagdoeningstydperke van<br />
gesamentlike ondernemings en<br />
geassosieerde maatskappye van dié van<br />
die maatskappy verskil, word gebeure<br />
na die verslagdoeningstydperke van<br />
die maatskappye by konsolidasie in ag<br />
geneem.<br />
Winste of verliese wat by die<br />
vermeerdering of verwatering van die<br />
belang in ‘n gesamentlike onderneming<br />
of geassosieerde maatskappy ontstaan,<br />
word ingesluit by die wins vir die tydperk<br />
waarin dit ontstaan.<br />
By die vervreemding van die belang<br />
in ‘n gesamentlike onderneming<br />
of geassosieerde maatskappy word<br />
die drabedrag van die belegging op<br />
die vervreemdingsdatum de-erken.<br />
In die geval waar die maatskappy<br />
medebeheer oor ‘n gesamentlike<br />
onderneming of beduidende invloed<br />
oor ‘n geassosieerde maatskappy<br />
prysgee, maar steeds ‘n belang in die<br />
maatskappy behou, herklassifiseer<br />
die maatskappy die belegging as<br />
‘n finansiële bate beskikbaar vir<br />
verkoop. Winste of verliese wat<br />
tot en met die vervreemdings- of<br />
herklassifiseringsdatum deur die<br />
voormalige gesamentlike onderneming<br />
of geassosieerde maatskappy as<br />
ander omvattende inkomste erken is<br />
en, in die geval van ‘n buitelandse<br />
maatskappy, valutaverskille wat tot en<br />
met die vervreemdingsdatum as ander<br />
omvattende inkomste erken is, word<br />
herklassifiseer as ‘n wins of verlies, dit<br />
wil sê dié opgelope winste of verliese<br />
word uit ekwiteit geneem en by die wins<br />
vir die tydperk ingesluit.<br />
Wins of verlies by die vervreemding<br />
van gesamentlike ondernemings en<br />
geassosieerde maatskappye word<br />
bereken as die verskil tussen die<br />
billike waarde van die teenprestasie<br />
ontvang plus, waar van toepassing,<br />
die billike waarde van die oorblywende<br />
belang in die voormalige gesamentlike<br />
onderneming of geassosieerde<br />
maatskappy, en die drabedrag van die<br />
belegging op die vervreemdingsdatum.<br />
Eiendom, aanleg en<br />
toerusting<br />
Grond, geboue, kantoortoerusting,<br />
masjinerie en toerusting,<br />
terreinverbeterings en voertuie wat vir<br />
die uitvoering van bedryfsaktiwiteite en<br />
administratiewe funksies gehou word,<br />
word as eiendom, aanleg en toerusting<br />
geklassifiseer.<br />
Eiendom, aanleg en toerusting word<br />
aanvanklik teen kosprys erken. Kosprys<br />
sluit die koopprys en, waar van<br />
toepassing, koopkoste, hanteerkoste,<br />
invoerheffings, leenkoste, monteer-<br />
en installeerkoste, rehabilitasiekoste<br />
en vervoerkoste in wat direk aan die<br />
inwerkingstelling van die betrokke<br />
bate toegeskryf is. Die kosprys van<br />
vervaardigde of selfopgerigte bates<br />
sluit materiaalkoste, ontwerpkoste,<br />
terreinvoorbereidingskoste,<br />
vervaardigings- of oprigtingskoste<br />
en, waar van toepassing, leenkoste,<br />
rehabilitasiekoste en toets- en<br />
ontwikkelingskoste in wat direk aan die<br />
inwerkingstelling van die betrokke bate<br />
toegeskryf is. Die kosprys van eiendom,<br />
aanleg en toerusting wat ingevolge<br />
‘n finansiële bruikhuurkontrak gehou<br />
word, word gemeet as die billike waarde<br />
van die bate, dit wil sê die markprys<br />
soos deur armlengtetransaksies in<br />
die oop mark bepaal, of die huidige<br />
waarde van minimum huurbetalings<br />
teen die implisiete rentekoers van die<br />
finansiële bruikhuurkontrak bereken,<br />
wat ook al die laagste is. Uitgawes direk<br />
toeskryfbaar aan die totstandkoming<br />
van ‘n finansiële bruikhuurkontrak<br />
word as deel van die kosprys van<br />
bates wat ingevolge die finansiële<br />
bruikhuurkontrak gehou word,<br />
gekapitaliseer. Uitgawes verbonde aan<br />
kapitaalprojekte word gekapitaliseer<br />
na gelang dit aangegaan word. Die<br />
kapitalisering van uitgawes word<br />
beëindig wanneer die bate gereed is vir<br />
sy oorspronklik beplande gebruik.<br />
Daaropvolgende uitgawes word by die<br />
kosprys van ‘n bate ingesluit of as ‘n<br />
afsonderlike bate erken, wat ook al<br />
van toepassing is, indien toekomstige<br />
ekonomiese voordele wat aan die<br />
bate toeskryfbaar is waarskynlik na<br />
die maatskappy sal vloei en die koste<br />
van die bate betroubaar gemeet kan<br />
word. Die drabedrae van komponente<br />
wat vervang is word de-erken.<br />
Uitgawes verbonde aan die herstel en<br />
instandhouding van eiendom, aanleg en<br />
toerusting word as uitgawe erken in die<br />
tydperk waarin dit aangegaan word.<br />
Na die aanvanklike erkenning word<br />
die kosprys van eiendom, aanleg<br />
en toerusting, uitgesluit grond wat<br />
as bates met ‘n oneindige nuttige<br />
lewensduur beskou word, volgens die<br />
reguitlynmetode oor die verwagte<br />
nuttige lewensduur tot die verwagte<br />
oorblywende waarde van die bate<br />
afgeskryf. Die afskrywing van<br />
waardevermindering begin op die<br />
datum waarop ‘n bate gereed is vir<br />
sy oorspronklik beplande gebruik.<br />
Bates met onderskeibare komponente<br />
word in komponente verdeel en<br />
afsonderlik afgeskryf, indien dié<br />
komponente beduidend is, elk met<br />
‘n verskillende nuttige lewensduur.<br />
Indien die huurtermyne van bates wat<br />
ingevolge finansiële bruikhuurkontrakte<br />
gehou word korter as hulle verwagte<br />
nuttige lewensduur is en geen redelike<br />
sekerheid bestaan dat eienaarskap<br />
aan die einde van die huurtermyne<br />
verkry sal word nie, word dié bates oor<br />
die betrokke huurtermyne afgeskryf.<br />
Die verwagte nuttige lewensduur van<br />
eiendom, aanleg en toerusting wat<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
by die aanvanklike berekening van<br />
waardevermindering as riglyn gebruik<br />
word, is soos volg:<br />
Geboue 20 - 50 jaar<br />
Kantoortoerusting 3 - 10 jaar<br />
Masjinerie en toerusting 1 - 20 jaar<br />
Terreinverbeterings 5 - 20 jaar<br />
Voertuie 5 - 20 jaar<br />
Die inspeksiekoste van komponente<br />
van eiendom, aanleg en toerusting wat<br />
aan wetlik voorgeskrewe inspeksies<br />
onderworpe is, word gekapitaliseer en<br />
oor die tydperk waarvoor die inspeksie<br />
geldig is, afgeskryf. Bystandonderdele,<br />
dit wil sê onderdele wat gehou word om<br />
komponente van eiendom, aanleg en<br />
toerusting te vervang, word gekapitaliseer<br />
en oor hul verwagte nuttige lewensduur<br />
afgeskryf.<br />
Die verwagte nuttige lewensduur en<br />
oorblywende waarde van eiendom,<br />
aanleg en toerusting word by elke<br />
finansiële jaareinde nagegaan en<br />
indien die verwagte nuttige lewensduur<br />
of oorblywende waarde van ‘n bate<br />
beduidend van die oorspronklike raming<br />
verskil, word waardevermindering<br />
vir huidige en toekomstige tydperke<br />
aangepas.<br />
Eiendom, aanleg en toerusting word by<br />
elke finansiële jaareinde nagegaan om te<br />
bepaal of verhaalbare bedrae moontlik<br />
laer as bestaande drabedrae gedaal<br />
het. In geval van waardedaling word<br />
drabedrae met die waardedalingsverlies<br />
verminder. Die waardedaling of verlies van<br />
‘n bate en die verhaling van die verlies<br />
vanaf ‘n derde party word as afsonderlike<br />
ekonomiese gebeure beskou. Gevolglik<br />
word die drabedrag van die bate met die<br />
waardedalingsverlies verminder en die<br />
vergoeding as ander inkomste erken.<br />
Wins of verlies by die vervreemding<br />
van eiendom, aanleg en toerusting<br />
word bereken as die verskil tussen die<br />
netto verkoopsprys, met inagneming<br />
van kortings toegestaan en direkte<br />
verkoopskoste, en die drabedrag van die<br />
bate op die vervreemdingsdatum.<br />
Beleggingseiendom<br />
Beleggingseiendom word geïdentifiseer<br />
as grond, geboue en terreinverbeterings,<br />
36 37<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Rekeningkundige beleid
of gedeeltes daarvan, wat gehou<br />
word om huurinkomste of inkomste<br />
uit kapitaalgroei, of albei, te verdien,<br />
in plaas van vir die uitvoering van<br />
bedryfsaktiwiteite en administratiewe<br />
funksies. In gevalle waar eiendom<br />
bestaan uit ‘n gedeelte wat vir die<br />
uitvoering van bedryfsaktiwiteite<br />
en administratiewe funksies gehou<br />
word en ‘n gedeelte wat gehou word<br />
om huurinkomste of inkomste uit<br />
kapitaalgroei te verdien en dié dele nie<br />
afsonderlik verkoopbaar is nie, word<br />
die eiendom as beleggingseiendom<br />
geklassifiseer indien die gedeelte wat vir<br />
die uitvoering van bedryfsaktiwiteite en<br />
administratiewe funksies gehou word,<br />
onbeduidend is.<br />
Beleggingseiendom word aanvanklik<br />
teen kosprys erken. Kosprys<br />
sluit die koopprys en, waar van<br />
toepassing, die koopkoste in.<br />
Die kosprys van selfopgerigte<br />
beleggingseiendom sluit ontwerpkoste,<br />
terreinvoorbereidingskoste,<br />
oprigtingskoste en, waar van toepassing,<br />
leenkoste in. Uitgawes verbonde aan<br />
kapitaalprojekte word gekapitaliseer<br />
na gelang dit aangegaan word. Die<br />
kapitalisering van uitgawes word<br />
beëindig wanneer die bate gereed is vir<br />
sy oorspronklik beplande gebruik.<br />
Daaropvolgende uitgawes word by die<br />
kosprys van ‘n bate ingesluit of as ‘n<br />
afsonderlike bate erken, wat ook al<br />
van toepassing is, indien toekomstige<br />
ekonomiese voordele wat aan die<br />
bate toeskryfbaar is waarskynlik na<br />
die maatskappy sal vloei en die koste<br />
van die bate betroubaar gemeet kan<br />
word. Die drabedrae van komponente<br />
wat vervang is word de-erken.<br />
Uitgawes verbonde aan die herstel en<br />
instandhouding van beleggingseiendom<br />
word as uitgawe erken in die tydperk<br />
waarin dit aangegaan word.<br />
Na die aanvanklike erkenning<br />
word die kosprys van geboue en<br />
terreinverbeterings volgens die<br />
reguitlynmetode oor die verwagte<br />
nuttige lewensduur tot die verwagte<br />
oorblywende waarde van die bate<br />
afgeskryf. Aangesien grond as<br />
bates met ‘n oneindige nuttige<br />
lewensduur beskou word, word<br />
geen waardevermindering daarop<br />
afgeskryf nie. Die afskrywing van<br />
waardevermindering begin op die<br />
datum waarop ‘n bate gereed<br />
is vir sy oorspronklik beplande<br />
gebruik. Bates met onderskeibare<br />
komponente word in komponente<br />
verdeel en afsonderlik afgeskryf,<br />
indien dié komponente beduidend<br />
is, elk met ‘n verskillende nuttige<br />
lewensduur. Die verwagte nuttige<br />
lewensduur van beleggingseiendom<br />
wat by die aanvanklike berekening van<br />
waardevermindering as riglyn gebruik<br />
word, is soos volg:<br />
Geboue 50 jaar<br />
Terreinverbeterings 5 - 20 jaar<br />
Vaste toerusting 3 - 10 jaar<br />
Die verwagte nuttige lewensduur<br />
en oorblywende waarde van<br />
beleggingseiendom word by elke<br />
finansiële jaareinde nagegaan<br />
en indien die verwagte nuttige<br />
lewensduur of oorblywende waarde<br />
van ‘n bate beduidend van die<br />
oorspronklike raming verskil, word<br />
waardevermindering vir huidige en<br />
toekomstige tydperke aangepas.<br />
Beleggingseiendom word by elke<br />
finansiële jaareinde nagegaan<br />
om te bepaal of verhaalbare<br />
bedrae moontlik laer as bestaande<br />
drabedrae gedaal het. In geval van<br />
waardedaling word drabedrae met die<br />
waardedalingsverlies verminder. Die<br />
waardedaling of verlies van ‘n bate<br />
en die verhaling van die verlies vanaf<br />
‘n derde party word as afsonderlike<br />
ekonomiese gebeure beskou.<br />
Gevolglik word die drabedrag van die<br />
bate met die waardedalingsverlies<br />
verminder en die vergoeding as ander<br />
inkomste erken.<br />
Wins of verlies by die vervreemding van<br />
beleggingseiendom word bereken as die<br />
verskil tussen die netto verkoopsprys,<br />
met inagneming van kortings<br />
toegestaan en direkte verkoopskoste,<br />
en die drabedrag van die bate op die<br />
vervreemdingsdatum.<br />
Ontasbare bates<br />
Identifiseerbare niemonetêre bates<br />
sonder fisiese stof word as ontasbare<br />
bates geklassifiseer. Vir dié doel word<br />
‘n identifiseerbare bate omskryf as óf ‘n<br />
bate wat van die maatskappy geskei kan<br />
word en dus afsonderlik, of saam met ‘n<br />
verwante kontrak of bate, verkoopbaar,<br />
uitruilbaar, verhuurbaar of lisensieerbaar<br />
is, óf ‘n bate wat uit ‘n kontraktuele<br />
of ander wettige reg voortspruit. Die<br />
maatskappy erken ontasbare bates<br />
indien, en slegs indien, die ontasbare<br />
bate deur die maatskappy beheer word,<br />
die toekomstige ekonomiese voordele<br />
wat aan die bate toeskryfbaar is<br />
waarskynlik na die maatskappy sal vloei<br />
en die koste van die bate betroubaar<br />
gemeet kan word.<br />
Ontasbare bates wat aan die<br />
bogenoemde erkenningsmaatstawwe<br />
voldoen, word aanvanklik teen kosprys<br />
erken. Kosprys sluit die koopprys en,<br />
waar van toepassing, registrasie- en<br />
lisensiegelde, professionele fooie<br />
en toetskoste in wat direk aan die<br />
inwerkingstelling van die ontasbare<br />
bate toegeskryf is. Uitgawes verbonde<br />
aan die ontwikkelingsfase van interne<br />
projekte word gekapitaliseer na gelang<br />
dit aangegaan word, indien die<br />
maatskappy oor die vermoë beskik en<br />
van voorneme is om die bate te voltooi<br />
en die erkenningsmaatstawwe nagekom<br />
is. Die kapitalisering van uitgawes word<br />
beëindig wanneer die bate gereed is<br />
vir sy oorspronklik beplande gebruik.<br />
Daaropvolgende uitgawes word as<br />
uitgawe erken in die tydperk waarin dit<br />
aangegaan word.<br />
Die geïdentifiseerde ontasbare bates<br />
van ‘n verkreë filiaal word op die<br />
verkrygingsdatum afsonderlik van<br />
klandisiewaarde teen billike waarde,<br />
dit wil sê die markprys van die bate<br />
of ‘n soortgelyke bate soos deur<br />
armlengtetransaksies in die oop mark<br />
bepaal, gemeet en erken.<br />
Uitgawes verbonde aan navorsing<br />
en uitgawes verbonde aan intern<br />
ontwikkelde klandisiewaarde,<br />
handelsmerke, kentekens en publikasies<br />
word as uitgawe erken in die tydperk<br />
waarin dit aangegaan word.<br />
Na die aanvanklike erkenning word<br />
die kosprys van ‘n ontasbare bate,<br />
uitgesluit klandisiewaarde, volgens die<br />
reguitlynmetode oor sy verwagte nuttige<br />
lewensduur afgeskryf. Die afskrywing<br />
van waardevermindering begin op die<br />
datum waarop ‘n bate gereed is vir sy<br />
oorspronklik beplande gebruik. Indien<br />
die ontasbare bate uit ‘n kontraktuele<br />
of ander wettige reg voortspruit en die<br />
tydperk van die kontraktuele of ander<br />
wettige reg is korter as sy verwagte<br />
nuttige lewensduur, word dié bate<br />
oor die tydperk van die kontraktuele<br />
of ander wettige reg afgeskryf. Die<br />
verwagte nuttige lewensduur van<br />
ontasbare bates wat by die aanvanklike<br />
berekening van waardevermindering as<br />
riglyn gebruik word, is soos volg:<br />
Franchises en lisensies 3 - 5 jaar<br />
Gekoopte rekenaarsagteware 3 jaar<br />
Die verwagte nuttige lewensduur van<br />
ontasbare bates word by elke finansiële<br />
jaareinde nagegaan en indien die<br />
verwagte nuttige lewensduur van ‘n bate<br />
beduidend van die oorspronklike raming<br />
verskil, word waardevermindering<br />
vir huidige en toekomstige tydperke<br />
aangepas.<br />
Ontasbare bates word by elke finansiële<br />
jaareinde nagegaan om te bepaal of<br />
verhaalbare bedrae moontlik laer as<br />
bestaande drabedrae gedaal het. In<br />
geval van waardedaling word drabedrae<br />
met die waardedalingsverlies verminder.<br />
Wins of verlies by die vervreemding van<br />
ontasbare bates word bereken as die<br />
verskil tussen die netto verkoopsprys,<br />
met inagneming van kortings<br />
toegestaan en direkte verkoopskoste,<br />
en die drabedrag van die bate op die<br />
vervreemdingsdatum.<br />
Belegging in filiale<br />
Beleggings in die ekwiteitsinstrumente<br />
van filiale word by verkryging in<br />
die afsonderlike finansiële state<br />
teen kosprys erken. Kosprys word<br />
bereken as die totaal van die billike<br />
waarde van die teenprestasie by<br />
aankoop van die belang in die verkreë<br />
filiaal gelewer, plus uitgawes direk<br />
toeskryfbaar aan die verkryging.<br />
By daaropvolgende metings word<br />
beleggings in die ekwiteitsinstrumente<br />
van filiale teen kosprys min opgelope<br />
waardedalingsverliese getoon. Die<br />
maatskappy beskou die lenings aan<br />
filiale as deel van sy belang in die<br />
filiale indien, en slegs indien, die<br />
lening rentevry is sonder ‘n vaste<br />
terugbetalingstermyn. Gevolglik<br />
word dié lenings in die afsonderlike<br />
finansiële state by die drabedrag van<br />
die belegging in filiale ingesluit en<br />
teen kosprys gewaardeer. In die geval<br />
waar die lening in ‘n buitelandse<br />
geldeenheid gedenomineer is, word<br />
die lening teen die sluitingskoers op<br />
die verslagdoeningsdatum omgesit.<br />
Valutaverskille wat by die omskakeling<br />
van rentevrye lenings aan filiale<br />
ontstaan, word ingesluit by die wins vir<br />
die tydperk waarin dit ontstaan.<br />
Wins of verlies by die vervreemding<br />
van ‘n filiaal word in die afsonderlike<br />
finansiële state bereken as die verskil<br />
tussen die netto verkoopsprys, met<br />
inagneming van kortings toegestaan<br />
en direkte verkoopskoste, en die<br />
drabedrag van die bate op die<br />
vervreemdingsdatum.<br />
Dividende deur filiale verklaar, word op<br />
die laaste dag van registrasie om as<br />
aandeelhouer daarvoor te kwalifiseer, as<br />
inkomste in die afsonderlike finansiële<br />
state erken.<br />
Belegging in gesamentlike<br />
ondernemings en<br />
geassosieerde maatskappye<br />
Beleggings in die ekwiteitsinstrumente<br />
van gesamentlike ondernemings en<br />
geassosieerde maatskappye word by<br />
verkryging in die afsonderlike finansiële<br />
state teen kosprys erken. Kosprys<br />
word bereken as die totaal van die<br />
billike waarde van die teenprestasie<br />
by aankoop van die belang in die<br />
gesamentlike onderneming of<br />
geassosieerde maatskappy gelewer,<br />
plus direkte transaksiekoste. By<br />
daaropvolgende metings word<br />
beleggings in die ekwiteitsinstrumente<br />
van gesamentlike ondernemings<br />
en geassosieerde maatskappye<br />
teen kosprys min opgelope<br />
waardedalingsverliese getoon.<br />
Wins of verlies by die vervreemding<br />
van ‘n gesamentlike onderneming of<br />
geassosieerde maatskappy word in die<br />
afsonderlike finansiële state bereken as<br />
die verskil tussen die netto verkoopsprys,<br />
met inagneming van kortings<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
toegestaan en direkte verkoopskoste,<br />
en die drabedrag van die bate op die<br />
vervreemdingsdatum.<br />
Dividende deur gesamentlike<br />
ondernemings en geassosieerde<br />
maatskappye verklaar, word op die<br />
laaste dag van registrasie om as<br />
aandeelhouer daarvoor te kwalifiseer, as<br />
inkomste in die afsonderlike finansiële<br />
state erken.<br />
Waardedalingsverliese op<br />
niefinansiële bates<br />
Dit is die beleid om die drabedrae<br />
van eiendom, aanleg en toerusting,<br />
beleggingseiendom en ontasbare<br />
bates sowel as die drabedrae van<br />
beleggings in die ekwiteitsinstrumente<br />
van filiale, gesamentlike ondernemings<br />
en geassosieerde maatskappye vir<br />
moontlike waardedalingsverliese te<br />
evalueer. Om uitvoering aan dié beleid<br />
te gee, beoordeel die maatskappy<br />
by elke finansiële jaareinde, of meer<br />
gereeld indien omstandighede dit vereis,<br />
die bates aan die hand van eksterne<br />
en interne inligtingsbronne om te<br />
bepaal of enige aanduiding bestaan dat<br />
waardedalingsverliese moontlik ontstaan<br />
het. By evaluering van die bates word<br />
die volgende gebeure as ‘n aanduiding<br />
van moontlike waardedalingsverliese<br />
beskou:<br />
• Beduidende veranderings met<br />
‘n nadelige invloed op die<br />
maatskappy het gedurende<br />
die tydperk in die ekonomiese,<br />
tegnologiese of markomgewing<br />
waarin die maatskappy bedrywig<br />
is, plaasgevind, of sal in die nabye<br />
toekoms plaasvind.<br />
• Die markwaarde van ‘n bate het in<br />
die tydperk beduidend meer gedaal<br />
as die verwagte daling wat met die<br />
normale gebruik van die bate of met<br />
die verloop van tyd plaasvind.<br />
• Rentekoerse het gedurende die<br />
tydperk gestyg en dié styging sal<br />
die diskonteerkoers waarmee die<br />
gebruikswaarde van bates bereken<br />
word, waarskynlik beïnvloed.<br />
• Bewyse bestaan dat ‘n bate<br />
beskadig is of in onbruik verval het.<br />
• Beduidende veranderings met ‘n<br />
nadelige invloed op die maatskappy<br />
het in die tydperk plaasgevind, of<br />
38 39<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Rekeningkundige beleid
sal in die nabye toekoms plaasvind,<br />
wat die aanwending of die verwagte<br />
aanwending van ‘n bate beïnvloed.<br />
• Interne verslagdoening verskaf ‘n<br />
aanduiding dat die ekonomiese<br />
prestasie van ‘n bate beduidend laer<br />
as die geraamde prestasie is.<br />
• Die gekonsolideerde drabedrag van<br />
‘n filiaal is kleiner as die drabedrag<br />
van die filiaal in die afsonderlike<br />
finansiële state.<br />
• ‘n Filiaal het dividende wat sy<br />
omvattende inkomste vir die tydperk<br />
oorskry, betaal.<br />
Indien ‘n aanduiding van moontlike<br />
waardedalingsverliese bestaan,<br />
word die verhaalbare bedrae van<br />
die betrokke bates gemeet. Vir<br />
dié doel word bates óf individueel<br />
gemeet óf in die kleinste moontlike<br />
kontantgenererende eenhede<br />
gegroepeer. Ongeag of ‘n aanduiding<br />
van moontlike waardedalingsverliese<br />
bestaan of nie, word die verhaalbare<br />
bedrae van klandisiewaarde of<br />
kontantgenererende eenhede waaraan<br />
klandisiewaarde toegedeel is, jaarliks<br />
gemeet.<br />
Die verhaalbare bedrae van bates<br />
of kontantgenererende eenhede<br />
word gemeet as billike waarde min<br />
verkoopskoste of gebruikswaarde, wat<br />
ook al die grootste is. Billike waarde<br />
word deur middel van markpryse<br />
bepaal, indien prakties moontlik.<br />
Gebruikswaarde word bereken as<br />
die huidige waarde van die verwagte<br />
toekomstige voorbelastingkontantvloei<br />
uit die voortgesette gebruik van ‘n bate<br />
of kontantgenererende eenheid en die<br />
opbrengs by die vervreemding daarvan<br />
sonder inagneming van enige toename<br />
in die kontantvloei as gevolg van<br />
herstruktureringsprogramme waartoe<br />
die maatskappy nog nie verbind is nie<br />
of toekomstige verbeterings van die<br />
betrokke bates.<br />
Die drabedrae van niefinansiële bates<br />
waarteen waardedalingsverliese<br />
erken is, met uitsluiting van<br />
klandisiewaarde, word by elke<br />
finansiële jaareinde nagegaan<br />
om te bepaal of enige aanduiding<br />
bestaan dat waardedalingsverliese<br />
moontlik teruggeskryf moet word.<br />
By evaluering van die bates word die<br />
volgende gebeure as ‘n aanduiding<br />
vir die moontlike terugskrywing van<br />
waardedalingsverliese beskou:<br />
• Beduidende veranderings met<br />
‘n voordelige invloed op die<br />
maatskappy het gedurende<br />
die tydperk in die ekonomiese,<br />
tegnologiese of markomgewing<br />
waarin die maatskappy bedrywig<br />
is, plaasgevind, of sal in die nabye<br />
toekoms plaasvind.<br />
• Die markwaarde van ‘n bate het in<br />
die tydperk beduidend toegeneem.<br />
• Rentekoerse het gedurende die<br />
tydperk gedaal en dié daling sal<br />
die diskonteerkoers waarmee die<br />
gebruikswaarde van bates bereken<br />
word, waarskynlik beïnvloed.<br />
• Beduidende veranderings met<br />
‘n voordelige invloed op die<br />
maatskappy het in die tydperk<br />
plaasgevind, of sal in die nabye<br />
toekoms plaasvind, wat die<br />
aanwending of die verwagte<br />
aanwending van ‘n bate<br />
beïnvloed. Dié veranderings sluit<br />
herstruktureringsprogramme<br />
en uitgawes aangegaan om die<br />
ekonomiese prestasie van die bate<br />
te verbeter in.<br />
• Interne verslagdoening verskaf ‘n<br />
aanduiding dat die ekonomiese<br />
prestasie van ‘n bate beduidend<br />
hoër as die geraamde prestasie is.<br />
Indien sodanige aanduiding bestaan,<br />
word die verhaalbare bedrae van<br />
die betrokke bates gemeet. By die<br />
terugskrywing van waardedalingsverliese<br />
word die drabedrag van ‘n bate verhoog<br />
tot sy verhaalbare bedrag of die bedrag<br />
wat die drabedrag van die bate sou<br />
wees indien geen waardedalingsverliese<br />
voorheen teen die bate erken is nie, wat<br />
ook al die laagste is.<br />
Uitgestelde belasting<br />
Voorsiening vir uitgestelde<br />
belasting word volgens die<br />
aanspreeklikheidsmetode gemaak<br />
op tydelike verskille tussen die<br />
drawaardes wat vir finansiële<br />
verslagdoeningsdoeleindes gebruik<br />
word en die belastinggrondslag wat<br />
vir belastingdoeleindes gebruik word.<br />
Uitgestelde belasting word gemeet<br />
teen belastingkoerse en -wetgewing<br />
wat voor of op die laaste dag van die<br />
verslagdoeningstydperk aangekondig<br />
is. Die keuse van ‘n belastingkoers vir<br />
die meting van uitgestelde belasting<br />
hou rekening met die wyse waarop<br />
die drabedrag van ‘n bate na<br />
verwagting verhaal sal word of die<br />
wyse waarop die drabedrag van ‘n<br />
verpligting na verwagting vereffen sal<br />
word. Aftrekbare tydelike verskille en<br />
belastingverliese word gebruik om die<br />
uitgesteldebelasting-aanspreeklikheid te<br />
verminder.<br />
Geen uitgesteldebelastingaanspreeklikhede<br />
word in die<br />
gekonsolideerde finansiële state erken<br />
vir belasbare tydelike verskille met<br />
betrekking tot beleggings in filiale,<br />
gesamentlike ondernemings en<br />
geassosieerde maatskappye nie indien<br />
die maatskappy, eerstens, oor die<br />
vermoë beskik om die tydsberekening<br />
van die omswaai van die belasbare<br />
tydelike verskil te beheer en, tweedens,<br />
die belasbare tydelike verskil waarskynlik<br />
nie in die nabye toekoms sal omswaai<br />
nie.<br />
Uitgesteldebelasting-bates word erken<br />
indien belasbare inkomste waarskynlik<br />
in die toekoms beskikbaar sal wees<br />
waarteen die uitgesteldebelastingbates<br />
aangewend kan word.<br />
Uitgesteldebelasting-bates word by<br />
elke finansiële jaareinde teen verwagte<br />
toekomstige belasbare inkomste<br />
geëvalueer.<br />
Finansiële bates<br />
Die finansiële bates van die maatskappy<br />
word in drie finansiële bategroepe<br />
geklassifiseer, naamlik finansiële bates<br />
teen billike waarde deur wins of verlies,<br />
lenings en debiteure, en finansiële bates<br />
beskikbaar vir verkoop. Die klassifisering<br />
van ‘n finansiële bate word by die<br />
aanvanklike erkenning daarvan gedoen<br />
en neem die doel waarvoor die bate<br />
verkry is, in ag.<br />
Finansiële bates word in die staat<br />
van finansiële stand erken wanneer<br />
die maatskappy ‘n party word tot<br />
die kontraktuele bepalings van die<br />
instrument, dit wil sê die datum<br />
waarop die maatskappy ‘n wettige reg<br />
op kontantvloei uit die bate verkry.<br />
Gewonemanier-koop-en-verkoop<br />
van finansiële bates word op die<br />
handelsdatum, dit wil sê die datum<br />
waarop die maatskappy hom tot die<br />
koop of verkoop van die finansiële<br />
bate verbind, erken. Finansiële bates<br />
word de-erken sodra die maatskappy<br />
se wettige reg op kontantvloei uit die<br />
bate verval, of sodra die maatskappy<br />
sy wettige reg op kontantvloei uit die<br />
bate aan ‘n derde party oordra en al die<br />
wesenlike risiko’s en voordele verbonde<br />
aan eienaarskap van die bate aan die<br />
derde party oorgedra word.<br />
Finansiële bates teen billike<br />
waarde deur wins of verlies<br />
Finansiële bates teen billike waarde<br />
deur wins of verlies word geïdentifiseer<br />
as alle finansiële bates wat vir verkoop<br />
gehou word.<br />
Afgeleide finansiële instrumente,<br />
hoofsaaklik graankontrakte op die Suid-<br />
Afrikaanse Termynbeurs, graankontrakte<br />
met produsente, opsiekontrakte en<br />
buitelandsevaluta-kontrakte, word by<br />
dié finansiële bategroep ingedeel en<br />
dienooreenkomstig in die staat van<br />
finansiële stand as bedryfsbates getoon.<br />
Afgeleide finansiële instrumente word<br />
aanvanklik teen billike waarde erken.<br />
Transaksiekoste word as uitgawe erken in<br />
die tydperk waarin dit aangegaan word.<br />
By daaropvolgende metings word<br />
afgeleide finansiële instrumente teen<br />
billike waarde, dit wil sê die markpryse<br />
van die kontrakte of soortgelyke<br />
kontrakte, gewaardeer. Winste of verliese<br />
voortspruitend uit veranderings in die<br />
billike waarde van afgeleide finansiële<br />
instrumente word ingesluit by die wins vir<br />
die tydperk waarin dit ontstaan.<br />
Lenings en debiteure<br />
Lenings en debiteure word<br />
geïdentifiseer as nie-afgeleide<br />
finansiële instrumente met vaste of<br />
bepaalbare paaiemente wat nie in<br />
‘n aktiewe mark gekwoteer word nie.<br />
Lenings, handels- en ander debiteure<br />
sowel as kontant en kontantekwivalente<br />
is by dié finansiële bategroep ingedeel.<br />
Die finansiële bates word in die staat<br />
van finansiële stand as bedryfsbates<br />
getoon, indien die uitstaande bedrae<br />
na verwagting binne óf die normale<br />
bedryfsiklus van die maatskappy óf ‘n<br />
jaar verhaal sal word.<br />
Lenings aan filiale, gesamentlike<br />
ondernemings, geassosieerde<br />
maatskappye, landbouprodusente,<br />
direkteure, personeel en ander<br />
ondernemings word aanvanklik teen<br />
billike waarde plus, waar van toepassing,<br />
direkte transaksiekoste erken. By<br />
daaropvolgende metings word lenings<br />
teen geamortiseerde koste volgens die<br />
effektiewerente-metode gewaardeer.<br />
Die maatskappy beskou die lenings aan<br />
filiale as deel van sy belang in die filiale<br />
indien, en slegs indien, die lening rentevry<br />
is sonder ‘n vaste terugbetalingstermyn.<br />
Gevolglik word dié lenings in die<br />
afsonderlike finansiële state by die<br />
drabedrag van die belegging in filiale<br />
ingesluit en teen kosprys gewaardeer.<br />
Die maatskappy gebruik<br />
afbetalingsverkoopsooreenkomste<br />
om verkope van kapitaalgoedere<br />
aan klante te finansier. Afbetalingsverkoopsooreenkomste<br />
word aanvanklik<br />
teen die huidige waarde van uitstaande<br />
paaiemente bereken teen die implisiete<br />
rentekoers van die betrokke ooreenkoms<br />
erken. Uitgawes direk toeskryfbaar aan<br />
die totstandkoming van ‘n finansiële<br />
bruikhuurkontrak word as uitgawe<br />
erken in dieselfde tydperk as die waarin<br />
die inkomste uit die verkope van die<br />
kapitaalgoedere as inkomste erken word.<br />
Na die aanvanklike erkenning word die<br />
bruto waarde van uitstaande paaiemente<br />
min onverdiende finansieringsinkomste<br />
as die drabedrae van die ooreenkomste<br />
geopenbaar. Paaiemente word<br />
verdeel tussen die kapitaaldelging<br />
van die uitstaande verpligting en<br />
finansieringsinkomste op ‘n grondslag wat<br />
‘n konstante rentekoers in verhouding tot<br />
uitstaande saldo’s bewerkstellig.<br />
Handels- en ander debiteure word<br />
aanvanklik teen billike waarde erken. By<br />
daaropvolgende metings word handels-<br />
en ander debiteure teen geamortiseerde<br />
koste volgens die effektiewerentemetode<br />
gewaardeer.<br />
Finansiële bates beskikbaar vir<br />
verkoop<br />
Finansiële bates beskikbaar vir<br />
verkoop bestaan uit nie-afgeleide<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
finansiële instrumente wat as<br />
sodanig geklassifiseer is of, indien<br />
van toepassing, nie in een van<br />
die bogenoemde twee finansiële<br />
bategroepe geklassifiseer is nie. Die<br />
finansiële bates word in die staat van<br />
finansiële stand as niebedryfsbates<br />
getoon, tensy die maatskappy van<br />
voorneme is om ‘n finansiële bate binne<br />
‘n jaar te vervreem.<br />
Beleggings in die ekwiteitsinstrumente<br />
van genoteerde en ongenoteerde<br />
maatskappye, met uitsluiting van<br />
filiale, gesamentlike ondernemings<br />
en geassosieerde maatskappye, word<br />
as finansiële bates beskikbaar vir<br />
verkoop, geklassifiseer. Dié finansiële<br />
bates word aanvanklik teen billike<br />
waarde plus, waar van toepassing,<br />
direkte transaksiekoste erken. By<br />
daaropvolgende metings word die<br />
finansiële bates teen billike waarde<br />
gewaardeer.<br />
Die billike waarde van beleggings<br />
in die ekwiteitsinstrumente van<br />
genoteerde maatskappye word<br />
teen die sluitingsprys van die<br />
ekwiteitsinstrumente op die<br />
JSE op die laaste dag van die<br />
verslagdoeningstydperk bereken.<br />
Die billike waarde van beleggings<br />
in die ekwiteitsinstrumente van<br />
ongenoteerde maatskappye word<br />
bereken teen markpryse soos deur<br />
armlengtetransaksies in die oop<br />
mark bepaal, indien beskikbaar.<br />
Indien die markpryse van die<br />
ekwiteitsinstrumente van ongenoteerde<br />
maatskappye nie beskikbaar is<br />
nie, of indien, na die mening van<br />
die direkteure, die markpryse as<br />
gevolg van markomstandighede,<br />
soos lae verhandelingsvolumes,<br />
nie die billike waarde van die<br />
ekwiteitsinstrumente verteenwoordig<br />
nie, word billike waarde bereken deur<br />
die verhouding waarin soortgelyke<br />
ekwiteitsinstrumente tot hulle netto<br />
batewaarde in die oop mark verhandel,<br />
op die betrokke ekwiteitsinstrumente<br />
toe te pas.<br />
Winste of verliese voortspruitend uit<br />
veranderings in die billike waarde van<br />
die ekwiteitsinstrumente van genoteerde<br />
en ongenoteerde maatskappye word by<br />
ander omvattende inkomste ingesluit in<br />
die tydperk waarin dit ontstaan.<br />
40 41<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Rekeningkundige beleid
By die vervreemding van dié<br />
ekwiteitsinstrumente herklassifiseer die<br />
maatskappy die opgelope billikewaardeaanpassings<br />
as ‘n wins of verlies, dit<br />
wil sê die opgelope billikewaardeaanpassings<br />
word uit ekwiteit geneem<br />
en by die wins vir die tydperk ingesluit.<br />
Dividende deur genoteerde en<br />
ongenoteerde maatskappye verklaar,<br />
word op die laaste dag van registrasie<br />
om as aandeelhouer daarvoor te<br />
kwalifiseer, as inkomste erken.<br />
Waardedalingsverliese op<br />
finansiële bates<br />
Dit is die beleid om die drabedrae<br />
van lenings, handels- en ander<br />
debiteure, batige bankrekenings,<br />
korttermyndeposito’s by finansiële<br />
instellings en afgeleide finansiële<br />
instrumente vir moontlike<br />
onverhaalbaarheid te evalueer.<br />
Om uitvoering aan dié beleid te<br />
gee, beoordeel die maatskappy by<br />
elke finansiële jaareinde, of meer<br />
gereeld indien omstandighede dit<br />
vereis, die bates om te bepaal of<br />
waardedalingsverliese moontlik ontstaan<br />
het. Finansiële bates word individueel<br />
en gesamentlik beoordeel om debiteure<br />
met beduidende finansiële probleme,<br />
wanbetalings en debiteure wat<br />
potensieel insolvent is, te identifiseer.<br />
Waardedalingsverliese word erken<br />
indien objektiewe bevestiging bestaan<br />
dat die maatskappy waarskynlik nie<br />
alle verskuldigde bedrae sal verhaal<br />
nie. Die waardedalingsverlies word<br />
bereken as die verskil tussen die totale<br />
uitstaande verpligting en die bedrag<br />
van die sekuriteitswaarde beskikbaar vir<br />
aanwending teen die verpligting. Die<br />
opbrengsgeskiedenis by likwidering van<br />
sekuriteite word by die bepaling van die<br />
verwagte toekomstige kontantvloei in<br />
ag geneem. Die verwagte kontantvloei<br />
uit sekuriteite word volgens die<br />
effektiewerente-metode verdiskonteer en<br />
verdere waardedalingsverliese word vir<br />
die verskil tussen die gediskonteerde en<br />
oorspronklike waarde van die sekuriteit<br />
erken.<br />
Waardedalingsverliese word<br />
verantwoord deur óf die drabedrae<br />
van die betrokke finansiële bates direk<br />
te verminder, óf deur die drabedrae<br />
indirek deur middel van individuele<br />
memorandumrekenings of algemene<br />
voorsieningsrekenings te verminder.<br />
Voorraad<br />
Boerderybenodighede en handelsware,<br />
grondstowwe, klaarprodukte,<br />
neweprodukte en verbruikbare materiaal<br />
word teen kosprys of netto realiseerbare<br />
waarde, wat ook al die laagste is,<br />
gewaardeer. Kosprys word op die<br />
geweegde gemiddelde grondslag bepaal<br />
en sluit die koopprys en, waar van<br />
toepassing, koopkoste, invoerheffings,<br />
vervoerkoste, hanteerkoste sowel as<br />
herstel- en monteerkoste in. Die kosprys<br />
van vervaardigde klaarprodukte sluit<br />
grondstofkoste, verwerkingskoste en,<br />
waar van toepassing, rehabilitasiekoste<br />
en verpakkingsmateriaal in. Netto<br />
realiseerbare waarde word bereken deur<br />
verwagte verkoopspryse, gegrond op<br />
kontrakpryse en verkoopsprystendense,<br />
te verminder met die geraamde<br />
uitgawes wat aangegaan moet word<br />
om die voorraaditem te voltooi of te<br />
herstel en die geraamde uitgawes wat<br />
aangegaan moet word om verkope te<br />
bewerkstellig. Boerderybenodighede<br />
en handelsware ouer as vier jaar,<br />
beskadigde en bederfde voorraaditems,<br />
onbruikbare voorraad en voorraaditems<br />
waarvan die vervaldatums verstryk het,<br />
word ten volle afgeskryf.<br />
Graanvoorraad wat gehou word<br />
om in die nabye toekoms te<br />
verkoop met die doel om wins uit<br />
kommoditeitsprysskommelings in<br />
die oop mark te genereer, word teen<br />
billike waarde min verkoopskoste<br />
gewaardeer. Die billike waarde van<br />
graanvoorraad word bereken deur<br />
die kommoditeitspryse op die Suid-<br />
Afrikaanse Termynbeurs te gebruik en<br />
met die toepaslike vervoerdifferensiaal<br />
en, waar van toepassing, die toepaslike<br />
diskontokoers vir graadverskille te<br />
verminder. As gevolg van die risiko’s<br />
inherent verbonde aan die opberging<br />
van graan word die massa van mielies<br />
en koring, met insluiting van die mielies<br />
en koring wat namens produsente en<br />
klante geberg word, by die ontvangs<br />
daarvan verminder om vir potensiële<br />
graad- en massaverliese tydens<br />
opberging voorsiening te maak. In die<br />
geval van mielies is die aanpassing<br />
1% en in die geval van koring wissel die<br />
aanpassing na gelang van die voorkoms<br />
van sifsels in die produk by ontvangs.<br />
Die gewigsaanpassings word op die<br />
ontvangsdatum as graanvoorraad<br />
erken en teen billike waarde min<br />
verkoopskoste gewaardeer. Die<br />
gepaardgaande inkomste word by ander<br />
inkomste ingesluit, na vermindering<br />
daarvan met die verwagte graad- en<br />
massaverliese.<br />
Biologiese bates<br />
Die biologiese bates van die<br />
groep bestaan uit aanteelvee en<br />
dagoudbraaikuikens. Kuikens, lêhenne<br />
en hane – asook broei-eiers – word as<br />
aanteelvee geklassifiseer. Biologiese<br />
bates word teen billike waarde min<br />
verkoopskoste gewaardeer. Die billike<br />
waarde van biologiese bates word<br />
bereken teen markpryse soos deur<br />
armlengtetransaksies in die oop mark<br />
bepaal, indien beskikbaar. Indien die<br />
markpryse van die biologiese bates nie<br />
beskikbaar is nie, word billike waarde<br />
met gebruikmaking van bedryfsnorme<br />
bereken. Winste of verliese<br />
voortspruitend uit veranderings in die<br />
billike waarde van biologiese bates<br />
word ingesluit by die wins vir die tydperk<br />
waarin dit ontstaan.<br />
Kontant en<br />
kontantekwivalente<br />
Kontant en kontantekwivalente,<br />
soos in die staat van finansiële stand<br />
geopenbaar, sluit kontant, batige<br />
bankrekenings en korttermyndeposito’s<br />
by finansiële instellings in. Kontant<br />
en kontantekwivalente, soos in die<br />
kontantvloeistaat geopenbaar, sluit<br />
nie net kontant, batige bankrekenings<br />
en korttermyndeposito’s by finansiële<br />
instellings in nie, maar ook<br />
bankoortrekkings wat deel van die<br />
daaglikse kontantvloeibestuur van die<br />
maatskappy vorm.<br />
Niebedryfsbates vir verkoop<br />
gehou<br />
‘n Bate, of groep bates, wat in gewone<br />
omstandighede as niebedryfsbates<br />
geklassifiseer word, word herklassifiseer<br />
as bates vir verkoop gehou, indien die<br />
drabedrae daarvan deur verkope in<br />
plaas van voortgesette gebruik verhaal<br />
sal word. Geen herklassifisering vind<br />
plaas alvorens die volgende vereistes<br />
nagekom is nie:<br />
• Die bate moet in sy bestaande<br />
toestand gereed wees vir<br />
onmiddellike verkoop.<br />
• Die direksie of bestuur, watter<br />
party ook al deur die delegering<br />
van bevoegdheid gemagtig is om<br />
verkope goed te keur, moet reeds<br />
tot die verkoop van die bate verbind<br />
wees.<br />
• Die proses om ‘n koper te<br />
identifiseer moet reeds begin het.<br />
• Op die herklassifiseringsdatum<br />
moet ‘n verkoopstransaksie<br />
hoogs waarskynlik binne ‘n<br />
jaar erken word of, indien die<br />
oordrag van eiendomsreg<br />
noodwendig ‘n aansienlike tyd<br />
neem, ‘n verkoopsooreenkoms<br />
hoogs waarskynlik binne ‘n jaar<br />
aangegaan word.<br />
Niebedryfsbates vir verkoop gehou<br />
word teen die drabedrag van die<br />
bate op die herklassifiseringsdatum,<br />
of die billike waarde daarvan min<br />
verkoopskoste, wat ook al die laagste<br />
is, gewaardeer.<br />
Aandelekapitaal<br />
Die uitgereikte gewone aandele<br />
van die maatskappy word as deel<br />
van die ekwiteit toeskryfbaar aan sy<br />
eienaars geklassifiseer. Uitgawes direk<br />
toeskryfbaar aan die uitreiking van<br />
aandele min, waar van toepassing,<br />
belastingbesparings wat daarmee<br />
verband hou, word in die staat<br />
van veranderings in ekwiteit as ‘n<br />
vermindering van die opbrengs by die<br />
uitreiking van aandele erken.<br />
Tesourie-aandele<br />
Indien ‘n maatskappy in die groep<br />
van die uitgereikte aandele van die<br />
maatskappy koop, word die ekwiteit<br />
toeskryfbaar aan die eienaars<br />
van dié beheermaatskappy in die<br />
gekonsolideerde finansiële state met die<br />
kosprys van die aandele, dit wil sê die<br />
koopprys plus direkte transaksiekoste,<br />
verminder totdat die aandele<br />
gekanselleer of herverkoop word. Indien<br />
die aandele op ‘n latere datum weer<br />
uitgereik of herverkoop word, word<br />
die opbrengs daarvan in die staat van<br />
veranderings in ekwiteit as ‘n toename<br />
in die ekwiteit toeskryfbaar aan die<br />
eienaars van die beheermaatskappy<br />
erken.<br />
Finansiële verpligtinge<br />
Die finansiële verpligtinge van die<br />
maatskappy word in twee groepe<br />
geklassifiseer, naamlik finansiële<br />
verpligtinge teen geamortiseerde<br />
koste en finansiële verpligtinge teen<br />
billike waarde deur wins of verlies. Die<br />
klassifisering van finansiële verpligtinge<br />
word by die aanvanklike erkenning<br />
daarvan gedoen.<br />
Finansiële verpligtinge word in die staat<br />
van finansiële stand erken wanneer<br />
die maatskappy ‘n party word tot<br />
die kontraktuele bepalings van die<br />
instrument, dit wil sê die datum waarop<br />
die maatskappy se wettige verpligting om<br />
kontant te betaal, ontstaan. Finansiële<br />
verpligtinge word de-erken sodra die<br />
verpligting uitgewis is, dit wil sê soos en<br />
wanneer die verpligting vereffen word<br />
of, indien van toepassing, die verpligting<br />
gekanselleer word of verval.<br />
Lenings waar die maatskappy ‘n<br />
onvoorwaardelike reg het om die<br />
betaling daarvan tot meer as ‘n jaar<br />
na die verslagdoeningstydperk uit te<br />
stel, word as langtermynlenings, dit<br />
wil sê niebedryfslaste, geklassifiseer.<br />
Ander finansiële verpligtinge, wat<br />
korttermynlenings, bankoortrekkings,<br />
handels- en ander krediteure,<br />
afgeleide finansiële instrumente<br />
en die korttermyngedeelte van<br />
langtermynlenings insluit, word as<br />
bedryfslaste geklassifiseer.<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
Finansiële verpligtinge teen<br />
geamortiseerde koste<br />
Kort- en langtermynlenings verskuldig<br />
aan finansiële instellings en ander<br />
ondernemings, bankoortrekkings,<br />
en handels- en ander krediteure<br />
word aanvanklik teen billike<br />
waarde min, waar van toepassing,<br />
direkte transaksiekoste erken. By<br />
daaropvolgende metings word die<br />
verpligtinge teen geamortiseerde koste<br />
volgens die effektiewerente-metode<br />
gewaardeer.<br />
Verpligtinge ingevolge finansiële<br />
bruikhuurkontrakte word aanvanklik<br />
teen die billike waarde van die<br />
verpligting of die huidige waarde<br />
van minimum huurbetalings bereken<br />
teen die implisiete rentekoers van die<br />
betrokke finansiële bruikhuurkontrak,<br />
wat ook al die laagste is, erken.<br />
Minimum huurbetalings word tussen<br />
die kapitaaldelging van die uitstaande<br />
verpligting en finansieringskoste verdeel<br />
op ‘n grondslag wat ‘n konstante<br />
rentekoers in verhouding tot uitstaande<br />
saldo’s bewerkstellig.<br />
Finansiële verpligtinge teen<br />
billike waarde deur wins of<br />
verlies<br />
Afgeleide finansiële instrumente,<br />
hoofsaaklik graankontrakte op die Suid-<br />
Afrikaanse Termynbeurs, graankontrakte<br />
met produsente, opsiekontrakte<br />
en buitelandsevaluta-kontrakte,<br />
word as finansiële verpligtinge teen<br />
billike waarde deur wins of verlies<br />
geklassifiseer. Afgeleide finansiële<br />
instrumente word aanvanklik teen billike<br />
waarde erken. Transaksiekoste word as<br />
uitgawe erken in die tydperk waarin dit<br />
aangegaan word. By daaropvolgende<br />
metings word afgeleide finansiële<br />
instrumente teen billike waarde, dit<br />
wil sê die markpryse van die kontrakte<br />
of soortgelyke kontrakte, gewaardeer.<br />
Winste of verliese voortspruitend uit<br />
veranderings in die billike waarde van<br />
afgeleide finansiële instrumente word<br />
ingesluit by die wins vir die tydperk<br />
waarin dit ontstaan.<br />
42 43<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Rekeningkundige beleid
Voorsienings<br />
Voorsienings word erken wanneer die<br />
maatskappy as gevolg van gebeure<br />
in die verlede ‘n huidige, wettige of<br />
afgeleide verpligting het wat waarskynlik<br />
tot ‘n uitvloei van ekonomiese middele<br />
sal lei en ‘n betroubare raming van die<br />
verpligting gemaak kan word. Ingevolge<br />
dié beleid maak die maatskappy<br />
voorsiening vir, eerstens, sy verpligting<br />
om die graad- en massaverliese op<br />
graanvoorraad wat namens produsente<br />
en klante geberg word, te vervang,<br />
tweedens, sy verpligting om die eiendom<br />
waar die maatskappy chemiese of<br />
petroleumprodukte verkoop of gebruik<br />
te rehabiliteer, derdens, sy verpligting<br />
om aftreevoordele (gratifikasies) aan sy<br />
personeel te betaal en, laastens, ander<br />
verpligtinge waarvan die omvang en<br />
vereffeningsdatums onseker is.<br />
Voorsienings word teen die huidige<br />
waarde van die uitgawe wat na<br />
verwagting aangegaan sal word om<br />
die verpligting te vereffen, gemeet.<br />
Die huidige waarde van voorsienings<br />
word teen ‘n voorbelastingkoers wat<br />
die huidige markverwagtinge van die<br />
tydwaarde van geld weergee, bereken.<br />
Veranderings in die gediskonteerde<br />
waarde van voorsienings wat as gevolg<br />
van die verloop van tyd of aanpassings<br />
in die diskontokoers ontstaan, word as<br />
finansieringskoste erken.<br />
Voorsienings word by elke finansiële<br />
jaareinde, of meer gereeld indien<br />
omstandighede dit vereis, nagegaan<br />
om te verseker dat die nuutste inligting<br />
deurlopend by die raming daarvan in ag<br />
geneem word.<br />
Die voorsiening vir graad- en<br />
massaverliese en voorsienings wat<br />
verband hou met rehabilitasie wat<br />
jaarliks na afloop van ‘n produksiesiklus<br />
gedoen word, word as bedryfslaste<br />
geklassifiseer. Voorsienings vir<br />
rehabilitasie wat by die einde van die<br />
nuttige lewensduur van niebedryfsbates<br />
gedoen word, word as niebedryfslaste<br />
geklassifiseer. Ander voorsienings word<br />
as bedryfslaste geklassifiseer, tensy die<br />
maatskappy ‘n onvoorwaardelike reg<br />
het om die betaling daarvan tot meer<br />
as ‘n jaar na die verslagdoeningstydperk<br />
uit te stel.<br />
Bruikhuurkontrakte<br />
Finansiële bruikhuurkontrakte word van<br />
bedryfshuurkontrakte onderskei deurdat<br />
die risiko’s en voordele verbonde<br />
aan eienaarskap van die gehuurde<br />
bate in alle wesenlike opsigte deur<br />
die maatskappy verkry is of, waar die<br />
maatskappy die verhuurder is, afstand<br />
gedoen is van alle risiko’s en voordele<br />
verbonde aan eienaarskap van die<br />
verhuurde bate.<br />
Waar bates ingevolge ‘n finansiële<br />
bruikhuurkontrak bekom word, word dié<br />
bates as eiendom, aanleg en toerusting,<br />
beleggingseiendom of ontasbare<br />
bates, wat ook al van toepassing is,<br />
gekapitaliseer en die gediskonteerde<br />
minimum huurbetalings as ‘n finansiële<br />
verpligting erken. Waar bates ingevolge<br />
‘n bedryfshuurkontrak bekom word,<br />
word huurbetalings volgens die<br />
reguitlynmetode as uitgawe oor die<br />
niekanselleerbare huurtermyn erken.<br />
Waar bates ingevolge ‘n finansiële<br />
bruikhuurkontrak verhuur word, word<br />
‘n verkoopstransaksie sowel as ‘n<br />
finansiële bate erken. Waar bates<br />
ingevolge ‘n bedryfshuurkontrak verhuur<br />
word, word huurbetalings volgens die<br />
reguitlynmetode as inkomste oor die<br />
niekanselleerbare huurtermyn erken.<br />
Buitelandse valuta<br />
Transaksies in buitelandse<br />
geldeenhede gedenomineer, word<br />
teen die heersende lokokoers op die<br />
transaksiedatum omgesit.<br />
Monetêre bates en laste in buitelandse<br />
geldeenhede gedenomineer, word<br />
by aanvanklike erkenning teen<br />
die heersende lokokoers op die<br />
transaksiedatum omgesit, maar by<br />
daaropvolgende meting daarvan by<br />
die einde van verslagdoeningstydperke<br />
word monetêre bates en laste teen<br />
die sluitingskoers op die datum<br />
van die staat van finansiële stand<br />
omgesit. Valutaverskille wat by óf<br />
die vereffening van monetêre bates<br />
en laste óf die daaropvolgende<br />
meting van monetêre bates en<br />
laste ontstaan, word ingesluit by<br />
die wins vir die tydperk waarin<br />
dit ontstaan. Valutaverskille wat<br />
verband hou met lenings, kontant<br />
en kontantekwivalente word by<br />
finansieringskoste of -inkomste<br />
ingesluit, wat ook al van toepassing<br />
is. Al die ander valutaverskille word by<br />
ander winste en verliese ingesluit.<br />
Buitelandse niemonetêre bates en laste<br />
word by die aanvanklike erkenning<br />
daarvan teen die heersende lokokoers<br />
op die transaksiedatum omgesit,<br />
maar by die daaropvolgende meting<br />
daarvan word al die niemonetêre bates<br />
en laste wat ingevolge die beleid van<br />
die maatskappy teen billike waarde<br />
gewaardeer word, teen die koers op<br />
die datum waarop die billike waarde<br />
gemeet word, omgesit. Valutaverskille<br />
wat by die daaropvolgende meting<br />
van dié niemonetêre bates en<br />
laste ontstaan, word ingesluit by<br />
óf die wins vir die tydperk waarin<br />
dit ontstaan óf ander omvattende<br />
inkomste, afhangende daarvan of die<br />
billikewaarde-aanpassing by die wins<br />
vir die tydperk of by ander omvattende<br />
inkomste ingesluit is.<br />
Erkenning en meting van<br />
inkomste<br />
Inkomste sluit inkomste uit die<br />
verkoop van goedere, opbergings- en<br />
hanteringsvergoedings, inkomste uit<br />
dienste gelewer, kommissie-inkomste<br />
en, in die geval van finansierings-<br />
en beleggingsmaatskappye,<br />
finansierings- en dividendinkomste<br />
in. Gekonsolideerde inkomste sluit<br />
tussenmaatskappytransaksies uit.<br />
Die maatskappy koop en verkoop<br />
graanvoorraad met die doel om wins<br />
uit kommoditeitsprysskommelings in<br />
die oop mark te genereer, gevolglik<br />
word die graanvoorraad van die<br />
maatskappy teen billike waarde, dit wil<br />
sê die markpryse van die voorraad, min<br />
verkoopskoste gewaardeer. Afgeleide<br />
finansiële instrumente word teen billike<br />
waarde gemeet, gevolglik word die<br />
graankontrakte op die Suid-Afrikaanse<br />
Termynbeurs, graankontrakte met<br />
produsente en kopers, en opsiekontrakte<br />
teen die markpryse van die kontrakte<br />
gemeet. Die winste of verliese<br />
voortspruitend uit veranderings in die<br />
billike waarde van graanvoorraad en<br />
-kontrakte word ingesluit by ander<br />
winste en verliese, daarom word die<br />
inkomste uit die verkoop van graan van<br />
inkomste uitgesluit.<br />
Inkomste word gemeet teen die<br />
billike waarde van die teenprestasie<br />
wat ontvang of ontvangbaar is, met<br />
inagneming van handels-, volume- en<br />
betalingskortings toegestaan.<br />
Inkomste word erken indien die<br />
inkomste betroubaar gemeet<br />
kan word, dit waarskynlik is dat<br />
die ekonomiese voordele na die<br />
maatskappy sal vloei, die uitgawes<br />
verbonde aan die transaksie betroubaar<br />
gemeet kan word en die toepaslike<br />
erkenningsmaatstawwe hieronder<br />
uiteengesit, nagekom is.<br />
Inkomste uit die verkoop van goedere<br />
verdien, word as inkomste erken<br />
sodra alle wesenlike risiko’s en<br />
voordele verbonde aan eienaarskap<br />
van die produk aan die koper<br />
oorgedra is. Indien die verkoopsprys<br />
van ‘n produk ‘n identifiseerbare<br />
bedrag vir latere naverkoopsdiens<br />
insluit, word die bedrag uitgestel<br />
en as inkomste erken na gelang<br />
die diens gelewer word. Ingevolge<br />
dié beleid word toonbankverkope,<br />
kontant-by-aflewering-verkope,<br />
oprekeningverkope en verkope op<br />
afbetalingsverkoopsooreenkomste by<br />
lewering van die produk aan die koper<br />
as inkomste erken. Verkope van goedere<br />
waar die koper gefaktureer word, maar<br />
die aflewering van die goedere op<br />
versoek van die koper uitgestel word,<br />
word op die faktureringsdatum as<br />
inkomste erken indien dit waarskynlik is<br />
dat die aflewering uitgevoer sal word en:<br />
• die koper die afleweringsinstruksies<br />
spesifiek erken;<br />
• die goedere op die<br />
faktureringsdatum in voorraad,<br />
geïdentifiseer en gereed vir<br />
aflewering is; en<br />
• normale betalingsreëlings van<br />
toepassing is.<br />
Die beleid wat die maatskappy volg om<br />
vergoeding verhaal van partye wat van<br />
sy opbergings- en hanteringsfasiliteite<br />
gebruik maak as inkomste te erken, is<br />
soos volg:<br />
• Vergoeding vir vaste koste wat op<br />
‘n tydverhoudingsgrondslag aan die<br />
betrokke tydperk toeskryfbaar is,<br />
word as inkomste erken.<br />
• Vergoeding vir veranderlike koste<br />
word verdeel om die toepaslike<br />
gedeelte by ontvangs van die produk<br />
en die saldo by versending van die<br />
produk as inkomste te erken.<br />
Inkomste uit dienste gelewer, word as<br />
inkomste erken na gelang die diens<br />
gelewer word.<br />
Finansieringsinkomste word volgens<br />
die effektiewerente-metode oor<br />
die tydperk waarin die finansiering<br />
plaasvind, as inkomste erken.<br />
Die finansieringsinkomste wat<br />
finansieringsmaatskappye op lenings<br />
en debiteure verdien, word in die<br />
inkomstestaat by inkomste ingesluit. Al<br />
die ander finansieringsinkomste word as<br />
ander inkomste getoon.<br />
Kommissie-inkomste uit transaksies<br />
waar die maatskappy as agent van<br />
die verskaffer en finansier van die<br />
koper optree, word as inkomste<br />
erken by ontvangs van bewys dat<br />
die goedere of dienste aan die<br />
koper gelewer is. Agentekommissie<br />
op versekeringstransaksies word as<br />
inkomste erken by die aanvang of<br />
hernuwing van die verwante polis,<br />
wat ook al van toepassing is. Ander<br />
kommissies word as inkomste erken<br />
na gelang die diens gelewer word of,<br />
indien van toepassing, volgens kontrak<br />
of ooreenkoms.<br />
Regeringstoelaes<br />
Regeringstoelaes word stelselmatig as<br />
inkomste erken oor die tydperk waarin<br />
die verwante uitgawes waarvoor die<br />
toelaes bedoel is om te kompenseer,<br />
erken word, indien dit waarskynlik is<br />
dat die maatskappy die bepalende<br />
voorwaardes sal nakom en die toelaes<br />
ontvang sal word. In die geval van<br />
lenings teen laer as markverwante<br />
rentekoerse, word die verskil tussen die<br />
opbrengs ontvang en die drabedrag<br />
van die lening by die aanvanklike<br />
erkenning daarvan volgens die<br />
effektiewerente-metode bepaal, as<br />
die toelaag beskou. Regeringstoelaes<br />
word by ander inkomste ingesluit,<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
sonder verrekening daarvan met enige<br />
verwante uitgawes.<br />
44 45<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Leenkoste<br />
Leenkoste direk toeskryfbaar aan die<br />
verkryging, oprigting of vervaardiging<br />
van ‘n kwalifiserende bate word as<br />
deel van die kosprys van die bate<br />
gekapitaliseer. Alle ander leenkoste<br />
word volgens die effektiewerentemetode<br />
oor die tydperk waarin die<br />
finansiering plaasvind, as uitgawe erken.<br />
Vir dié doel word ‘n kwalifiserende<br />
bate as ‘n item van eiendom, aanleg<br />
en toerusting, beleggingseiendom of<br />
ontasbare bates wat noodwendig ‘n<br />
aansienlike tyd neem om gereed te kry<br />
vir sy beplande gebruik, gedefinieer.<br />
Leenkoste direk toeskryfbaar aan ‘n<br />
kwalifiserende bate word omskryf as<br />
dié leenkoste wat vermy sou wees<br />
indien die uitgawes verbonde aan die<br />
kwalifiserende bate nie aangegaan<br />
is nie, ongeag of die leenkoste met<br />
bankoortrekkings, korttermynlenings,<br />
langtermynlenings of finansiële<br />
bruikhuurkontrakte verband hou. In die<br />
geval waar die verkryging, oprigting<br />
of vervaardiging van ‘n kwalifiserende<br />
bate direk met ‘n lening gefinansier<br />
word, word die leenkoste verbonde<br />
aan die lening beskou as leenkoste<br />
wat vir kapitalisering kwalifiseer. In die<br />
geval waar die verkryging, oprigting<br />
of vervaardiging van ‘n kwalifiserende<br />
bate met algemene lenings<br />
gefinansier word, word leenkoste deur<br />
middel van ‘n kapitaliseringskoers<br />
gekapitaliseer. Vir dié doel word die<br />
kapitaliseringskoers as die geweegde<br />
gemiddelde leenkoste van die<br />
uitstaande lenings van die maatskappy<br />
bepaal.<br />
Die kapitalisering van leenkoste begin<br />
op die aanvangsdatum en word<br />
beëindig wanneer die kwalifiserende<br />
bate vir sy beplande gebruik of verkoop<br />
gereed is. Om uitvoering aan dié beleid<br />
te gee, word die aanvangsdatum as die<br />
datum waarop al die ondergenoemde<br />
vereistes nagekom is, beskou:<br />
• Die maatskappy het uitgawes<br />
verbonde aan die kwalifiserende<br />
bate aangegaan.<br />
• Die maatskappy het leenkoste<br />
aangegaan.<br />
Rekeningkundige beleid
• Die maatskappy het begin met<br />
aktiwiteite wat noodsaaklik is om die<br />
kwalifiserende bate vir sy gebruik of<br />
verkoop gereed te kry.<br />
Werknemervoordele<br />
Korttermynwerknemervoordele word<br />
as uitgawe erken in die tydperk waarin<br />
personeel diens lewer wat hulle<br />
aanspraak op die voordele verhoog.<br />
Ingevolge dié beleid word die koste van<br />
vergoede afwesighede en winsdeling- en<br />
bonusbetalings soos volg erken:<br />
• In geval van oplopende vergoede<br />
afwesighede, wanneer die personeel<br />
diens lewer wat hulle aanspraak op<br />
toekomstige vergoede afwesighede<br />
verhoog.<br />
• In geval van nie-oplopende<br />
vergoede afwesighede, wanneer die<br />
afwesigheid plaasvind.<br />
• Waar die maatskappy ‘n wettige<br />
verpligting het om winsdeling- en<br />
bonusbetalings aan personeel<br />
te doen, wanneer die personeel<br />
diens lewer wat hulle aanspraak<br />
op winsdeling- en bonusbetalings<br />
verhoog.<br />
• Waar die maatskappy na die mening<br />
van die direkteure as gevolg van sy<br />
optrede in die verlede ‘n afgeleide<br />
verpligting het om prestasiebonusse<br />
gekoppel aan die finansiële<br />
prestasie van die maatskappy aan<br />
personeel te betaal, word die koste<br />
van die prestasiebonusse as uitgawe<br />
erken. Die betaalbare bedrae word<br />
deur middel van ‘n direksiebesluit<br />
vasgestel voor die finansiële state<br />
goedgekeur word.<br />
Die koste van diensbeëindigingsvoordele<br />
word as uitgawe erken indien die<br />
voorgenome diensbeëindiging in ‘n<br />
formele gedetailleerde plan uiteengesit<br />
is en dié plan voor die einde van<br />
die verslagdoeningstydperk aan die<br />
personeel bekend gemaak is.<br />
Die personeel is lede van pensioen-<br />
en voorsorgfondse wat voordele bied<br />
ingevolge vastebydrae-planne, dit wil<br />
sê nadiensvoordeelplanne waarvolgens<br />
die bydraes van die maatskappy<br />
beperk is tot die ooreengekome bydrae<br />
en daar geen wettige of afgeleide<br />
verpligting bestaan om enige verdere<br />
bydraes te maak nie. Bydraes tot die<br />
nadiensvoordeelplanne word as uitgawe<br />
erken in die tydperk waarin personeel<br />
diens lewer wat hulle aanspraak op die<br />
voordele verhoog.<br />
Inkomstebelasting<br />
Belastinguitgawes of -inkomste<br />
wat verband hou met transaksies<br />
of gebeure wat direk teen ekwiteit<br />
erken is, word direk teen ekwiteit<br />
erken. Belastinguitgawes of -inkomste<br />
wat verband hou met transaksies of<br />
gebeure wat as ander omvattende<br />
inkomste erken is, word teen<br />
ander omvattende inkomste erken.<br />
Alle ander belastinguitgawes of<br />
-inkomste word ingesluit by die wins<br />
vir die tydperk waarin dit ontstaan.<br />
Addisionele inkomstebelasting, dit wil sê<br />
belastingboetes en die gepaardgaande<br />
finansieringskoste word as<br />
belastinguitgawes beskou en gevolglik<br />
by die inkomstebelastinguitgawe<br />
ingesluit. Inkomstebelasting word<br />
gemeet teen belastingkoerse en<br />
-wetgewing wat voor of op die laaste<br />
dag van die verslagdoeningstydperk<br />
aangekondig is.<br />
Die maatskappy beoordeel van<br />
tyd tot tyd sy verklarings gemaak<br />
in belastingopgawes aangaande<br />
transaksies of omstandighede wat<br />
onderworpe is aan belastingwetgewing<br />
wat oordeel vereis en maak voorsiening<br />
daarvoor, indien nodig, gegrond op die<br />
bedrae wat na verwagting betaal sal<br />
word.<br />
Segmentele verslagdoening<br />
Segmentele verslagdoening word<br />
volgens die bestuursbenadering<br />
aangebied, dit wil sê dié inligting<br />
word aangebied op dieselfde grondslag<br />
as dié waarop finansiële inligting by<br />
interne verslagdoening aan die be -<br />
stuur aangebied word.<br />
Die rekeningkundige beleid wat<br />
toegepas word by die meting van die<br />
drabedrae van inkomste en uitgawes<br />
wat as segmentinligting aangebied<br />
word, stem in alle opsigte ooreen<br />
met die rekeningkundige beleid vir<br />
die meting van die drabedrae van<br />
die elemente van finansiële state in<br />
die gekonsolideerde finansiële state.<br />
Inkomste en uitgawes wat direk aan ‘n<br />
segment toeskryfbaar is sowel as dié wat<br />
op ‘n redelike grondslag aan ‘n segment<br />
toegedeel kan word, word as die<br />
inkomste en uitgawes van ‘n segment<br />
getoon, indien die items by interne<br />
verslagdoening vir bestuursdoeleindes<br />
aan ‘n segment toegedeel word.<br />
Segmentele inkomste en<br />
uitgawes word bepaal voor<br />
tussenmaatskappytransaksies<br />
en -saldo’s as deel van die<br />
konsolidasieproses uitgeskakel is.<br />
Kritiese oordeel<br />
Die rekeningkundige beleid vereis<br />
dat bestuur oordeel moet gebruik om<br />
bates, laste, inkomste of uitgawes in<br />
die finansiële state te verantwoord.<br />
Voorbeelde van waar bestuur oordeel<br />
gebruik om dié elemente van die<br />
finansiële state te erken of te klassifiseer,<br />
sluit die volgende in:<br />
Erkenning van bates<br />
Die erkenningsmaatstawwe waaraan<br />
bates moet voldoen, vereis van<br />
bestuur om te oordeel of toekomstige<br />
ekonomiese voordele waarskynlik na die<br />
maatskappy sal vloei. Die aanvanklike<br />
erkenning van ‘n bate is onder<br />
normale omstandighede ‘n eenvoudige<br />
besluit, daarteenoor is die besluit om<br />
daaropvolgende uitgawes as óf ‘n<br />
niebedryfsbate óf ‘n uitgawe te erken,<br />
meer ingewikkeld.<br />
Klassifisering van bates<br />
Die klassifisering van ‘n belegging in<br />
die ekwiteitsinstrumente van ‘n ander<br />
entiteit as ‘n belegging in óf ‘n filiaal,<br />
óf ‘n gesamentlike onderneming, óf<br />
‘n geassosieerde maatskappy vereis<br />
dat bestuur moet oordeel of <strong>NWK</strong><br />
Beperk beheer, gesamentlike beheer<br />
of slegs beduidende invloed oor die<br />
entiteit uitoefen. Alhoewel bestuur ‘n<br />
stemgeregtigheid van meer as 50% as<br />
algemene riglyn gebruik om beheer te<br />
identifiseer, en ‘n stemgeregtigheid van<br />
20% of meer as algemene riglyn gebruik<br />
om beduidende invloed te identifiseer,<br />
word direkteurskappe in die entiteit,<br />
aandeelhouersooreenkomste met ander<br />
beleggers in die entiteit, deelname aan<br />
beleidsbesluite van die entiteit, en die<br />
aard en omvang van transaksies tussen<br />
die maatskappy en die entiteit ook by<br />
die bepaling van beheer en beduidende<br />
invloed in ag geneem.<br />
In gevalle waar eiendom bestaan uit<br />
‘n gedeelte wat vir die uitvoering van<br />
bedryfsaktiwiteite en administratiewe<br />
funksies gehou word en ‘n gedeelte<br />
wat gehou word om huurinkomste of<br />
inkomste uit kapitaalgroei te verdien<br />
en dié dele nie afsonderlik verkoopbaar<br />
is nie, moet bestuur oordeel gebruik<br />
om die bate as óf eiendom, aanleg<br />
en toerusting óf beleggingseiendom<br />
te klassifiseer. Die rekeningkundige<br />
beleid bepaal dat eiendom slegs as<br />
beleggingseiendom geklassifiseer mag<br />
word indien die gedeelte wat vir die<br />
uitvoering van bedryfsaktiwiteite en<br />
administratiewe funksies gehou word,<br />
onbeduidend is. Vir dié doel het bestuur<br />
onbeduidend as ‘n besetting van minder<br />
as 20% gedefinieer.<br />
Die vereistes waaraan voldoen moet<br />
word om ‘n niebedryfsbate as ‘n<br />
bate wat vir verkoop gehou word te<br />
herklassifiseer, vereis van bestuur om<br />
te oordeel of ‘n verkoopstransaksie<br />
waarskynlik binne ‘n jaar sal realiseer.<br />
Die herklassifisering van roerende bates<br />
is onder normale omstandighede ‘n<br />
eenvoudige besluit, daarteenoor is die<br />
besluit om eiendom as ‘n niebedryfsbate<br />
wat vir verkoop gehou word te<br />
herklassifiseer, meer ingewikkeld.<br />
Erkenning van verpligtinge<br />
Die erkenningsmaatstawwe waaraan<br />
voorsienings moet voldoen, vereis dat<br />
bestuur die bestaan van afgeleide<br />
verpligtinge identifiseer.<br />
Erkenning van inkomste<br />
Die vereistes waaraan voldoen moet<br />
word voordat inkomste erken word,<br />
vereis van bestuur om die oordrag van<br />
risiko’s en voordele verbonde aan die<br />
eienaarskap van ‘n bate, te beoordeel.<br />
Afhangende van die tipe transaksie wat<br />
aangegaan word, kan die besluit om<br />
inkomste te erken van doodeenvoudig<br />
tot hoogsingewikkeld wissel.<br />
Die handelsakesegment van<br />
die maatskappy is ‘n verskaffer<br />
van ‘n wye verskeidenheid<br />
van boerderybenodighede,<br />
verbruikersgoedere en dienste.<br />
Daarteenoor is dit egter ook ‘n<br />
doelstelling van die maatskappy<br />
om landbouprodusente te finansier,<br />
gevolglik tree die maatskappy in<br />
verskeie handelstransaksies op as<br />
agent tussen landbouprodusente en<br />
verskaffers van boerderybenodighede,<br />
verbruikersgoedere en dienste. Die<br />
aktiwiteite van die maatskappy<br />
noodsaak daarom die bestuur om<br />
by die erkenning van inkomste te<br />
onderskei tussen die inkomste wat as<br />
inkomste uit die verkoop van goedere<br />
en dié wat op ‘n kommissiegrondslag<br />
verantwoord word. Vir dié doel het<br />
bestuur besluit om die transaksies<br />
waar die maatskappy, eerstens, nie<br />
die verantwoordelikheid het om die<br />
voorraad of diens aan die produsent te<br />
lewer nie, tweedens, geen ander risiko’s<br />
verbonde aan die voorraad dra nie en,<br />
laastens, nie die verkoopsprys van die<br />
produk of diens bepaal nie en gevolglik<br />
inkomste op ‘n ooreengekome fooi- of<br />
persentasiegrondslag verdien, op ‘n<br />
kommissiegrondslag te verantwoord.<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
46 47<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Hure<br />
Die onderskeid wat die<br />
rekeningkundige beleid tussen<br />
finansiële bruikhuurkontrakte en<br />
bedryfshuurkontrakte maak, vereis<br />
van bestuur om te oordeel of die<br />
risiko’s en voordele verbonde aan die<br />
eienaarskap van ‘n bate as gevolg van<br />
die huurkontrak bekom of prysgegee<br />
is. As gevolg van die hoeveelheid<br />
huurkontrakte wat deur die maatskappy<br />
en sy filiale aangegaan word, die<br />
verskeidenheid van huurkontrakte wat<br />
aangegaan word en die verskeidenheid<br />
van bates wat gehuur of verhuur word,<br />
is die klassifisering van ‘n huurkontrak<br />
as ‘n finansiële bruikhuurkontrak of ‘n<br />
bedryfshuurkontrak een van die meer<br />
komplekse besluite wat bestuur moet<br />
neem.<br />
Leenkoste<br />
Die vereistes waaraan voldoen moet<br />
word om leenkoste as deel van die<br />
kosprys van bates te kapitaliseer,<br />
vereis dat bestuur kwalifiserende bates<br />
identifiseer. Die rekeningkundige<br />
beleid omskryf ‘n kwalifiserende bate<br />
as ‘n item van eiendom, aanleg en<br />
toerusting, beleggingseiendom of<br />
ontasbare bates wat noodwendig ‘n<br />
aansienlike tyd neem om gereed te kry<br />
vir sy beplande gebruik of verkoop, wat<br />
ook al van toepassing is. Vir dié doel<br />
het bestuur ‘n aansienlike tyd as drie<br />
maande gedefinieer.<br />
Nuwe<br />
verslagdoeningstandaarde en<br />
vertolkings<br />
Die groep het die voorskrifte<br />
van internasionale finansiële<br />
verslagdoeningstandaard 10<br />
– gekonsolideerde finansiële<br />
state, internasionale finansiële<br />
verslagdoeningstandaard 11 –<br />
gesamentlike reëlings, internasionale<br />
finansiële verslagdoeningstandaard<br />
12 – openbaarmaking van belange in<br />
ander entiteite, die hersiene voorskrifte<br />
van internasionale rekeningkundige<br />
standaard 24 – verwante partye<br />
sowel as die aangepaste voorskrifte<br />
van internasionale rekeningkundige<br />
standaard 1 – aanbieding van<br />
finansiële state (aanbieding van items<br />
van ander omvattende inkomste),<br />
internasionale rekeningkundige<br />
standaard 12 – inkomstebelasting,<br />
internasionale rekeningkundige<br />
standaard 27 – afsonderlike finansiële<br />
state en internasionale rekeningkundige<br />
standaard 28 – beleggings in<br />
geassosieerde maatskappye en<br />
gesamentlike ondernemings, in hierdie<br />
finansiële jaarstate geïmplementeer.<br />
Internasionale finansiële<br />
verslagdoeningstandaard<br />
10, internasionale finansiële<br />
verslagdoeningstandaard<br />
11, internasionale finansiële<br />
verslagdoeningstandaard 12,<br />
internasionale rekeningkundige<br />
standaard 1, internasionale<br />
rekeningkundige standaard 12,<br />
internasionale rekeningkundige<br />
Rekeningkundige beleid
standaard 27 en internasionale<br />
rekeningkundige standaard 28 is voor<br />
hul effektiewe datums van 1 Januarie<br />
2012, 1 Julie 2012 en 1 Januarie 2013<br />
geïmplementeer.<br />
Die Internasionale Rekeningkundige<br />
Standaarde-raad het internasionale<br />
finansiële verslagdoeningstandaard 9 –<br />
finansiële instrumente en internasionale<br />
finansiële verslagdoeningstandaard<br />
13 – billikewaarde-metings, uitgereik<br />
en die voorskrifte van internasionale<br />
finansiële verslagdoeningstandaard 7<br />
– finansiële instrumente (openbaring),<br />
internasionale rekeningkundige<br />
standaard 19 – personeelvoordele,<br />
sowel as IFVVK 14 – vooruitbetaling<br />
van minimum befondsingsvereistes,<br />
aangepas. Die effektiewe datums<br />
van dié verslagdoeningstandaarde en<br />
vertolkings is 1 Januarie 2013 of later.<br />
Die uitwerking van die bogenoemde<br />
verslagdoeningstandaarde op<br />
toekomstige finansiële jaarstate is<br />
nog nie deur die groep ondersoek nie,<br />
terwyl IFVVK 14 nie op die groep van<br />
toepassing is nie.<br />
1. Eiendom, aanleg en toerusting<br />
Grond<br />
Geboue en terreinverbeterings<br />
Kantoortoerusting<br />
Masjinerie en toerusting<br />
Voertuie<br />
Onafgehandelde kapitaalwerke<br />
AANTEKENINGE BY DIE<br />
FINANSIëLE JAARSTATE<br />
Drabedrag van eiendom, aanleg en toerusting voor<br />
oordragte na niebedryfsbates vir verkoop gehou<br />
Oorplasing na niebedryfsbates vir verkoop gehou (aantekening 14)<br />
Grond<br />
Geboue en terreinverbeterings<br />
Kantoortoerusting<br />
Masjinerie en toerusting<br />
Voertuie<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
48 49<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
14,9<br />
221,0<br />
12,1<br />
169,6<br />
48,3<br />
29,9<br />
495,8<br />
(14,6)<br />
(0,2)<br />
(0,7)<br />
(0,3)<br />
(11,4)<br />
(2,0)<br />
2011<br />
R’m<br />
13,2<br />
215,6<br />
4,6<br />
162,6<br />
39,6<br />
29,5<br />
465,1<br />
(0,8)<br />
(0,2)<br />
(0,5)<br />
-<br />
-<br />
(0,1)<br />
Drabedrag van eiendom, aanleg en toerusting - - 481,2 464,3<br />
(1) Berekening van drabedrag<br />
Kosprys - - 786,3 748,6<br />
Grond<br />
Geboue en terreinverbeterings<br />
Kantoortoerusting<br />
Masjinerie en toerusting<br />
Voertuie<br />
Onafgehandelde kapitaalwerke<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
14,9<br />
306,4<br />
40,9<br />
319,1<br />
75,1<br />
29,9<br />
13,2<br />
293,8<br />
41,3<br />
307,6<br />
63,2<br />
29,5<br />
Opgelope waardevermindering - - (290,5) (283,5)<br />
Geboue en terreinverbeterings<br />
Kantoortoerusting<br />
Masjinerie en toerusting<br />
Voertuie<br />
Drabedrag van eiendom, aanleg en toerusting voor<br />
oordragte na niebedryfsbates vir verkoop gehou<br />
Oorplasing na niebedryfsbates vir verkoop gehou<br />
Grond<br />
Geboue en terreinverbeterings<br />
Kantoortoerusting<br />
Masjinerie en toerusting<br />
Voertuie<br />
VIR DIE JAAR GEëINDIG 30 APRIL 2012<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(85,4)<br />
(28,8)<br />
(149,5)<br />
(26,8)<br />
495,8<br />
(14,6)<br />
(0,2)<br />
(0,7)<br />
(0,3)<br />
(11,4)<br />
(2,0)<br />
(78,2)<br />
(36,7)<br />
(145,0)<br />
(23,6)<br />
465,1<br />
(0,8)<br />
(0,2)<br />
(0,5)<br />
-<br />
-<br />
(0,1)<br />
Drabedrag van eiendom, aanleg en toerusting - - 481,2 464,3<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate
1. Eiendom, aanleg en toerusting (vervolg)<br />
(2) Beweging vir die jaar<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Beginsaldo - - 465,1 396,6<br />
Grond<br />
Geboue en terreinverbeterings<br />
Kantoortoerusting<br />
Masjinerie en toerusting<br />
Voertuie<br />
Onafgehandelde kapitaalwerke<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
13,2<br />
215,6<br />
4,6<br />
162,6<br />
39,6<br />
29,5<br />
2011<br />
R’m<br />
5,4<br />
189,4<br />
2,8<br />
121,1<br />
35,3<br />
42,6<br />
Eiendom, aanleg en toerusting gekoop,<br />
opgerig of vervaardig - - 71,5 110,6<br />
Grond<br />
Geboue en terreinverbeterings<br />
Kantoortoerusting<br />
Masjinerie en toerusting<br />
Voertuie<br />
Onafgehandelde kapitaalwerke<br />
Bates by wyse van besigheidskombinasies verkry - - - 1,6<br />
Kantoortoerusting<br />
Masjinerie en toerusting<br />
Eiendom, aanleg en toerusting vervreem - - (2,7) (2,2)<br />
Grond<br />
Geboue en terreinverbeterings<br />
Kantoortoerusting<br />
Masjinerie en toerusting<br />
Voertuie<br />
Waardevermindering - - (38,2) (39,5)<br />
Geboue en terreinverbeterings<br />
Kantoortoerusting<br />
Masjinerie en toerusting<br />
Voertuie<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2,3<br />
3,0<br />
10,9<br />
11,0<br />
15,2<br />
29,1<br />
-<br />
-<br />
(0,1)<br />
(0,6)<br />
(0,1)<br />
(0,6)<br />
(1,3)<br />
(8,1)<br />
(3,1)<br />
(21,7)<br />
(5,3)<br />
7,8<br />
11,4<br />
4,4<br />
53,2<br />
13,2<br />
20,6<br />
0,1<br />
1,5<br />
-<br />
(0,1)<br />
(0,1)<br />
(0,1)<br />
(1,9)<br />
(9,3)<br />
(2,6)<br />
(21,6)<br />
(6,0)<br />
Waardedalingsdebiet - - (0,2) (1,9)<br />
Kantoortoerusting<br />
Masjinerie en toerusting<br />
Voertuie<br />
Valutaverskille by die omskakeling van buitelandse bates - - 0,3 (0,1)<br />
Masjinerie en toerusting<br />
Onafgehandelde kapitaalwerke<br />
Drabedrag van eiendom, aanleg en toerusting voor<br />
oordragte na niebedryfsbates vir verkoop gehou - - 495,8 465,1<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(0,2)<br />
-<br />
-<br />
0,1<br />
0,2<br />
(0,1)<br />
(0,1)<br />
(1,7)<br />
(0,1)<br />
-<br />
1. Eiendom, aanleg en toerusting (vervolg)<br />
(2) Beweging vir die jaar (vervolg)<br />
Drabedrag van eiendom, aanleg en toerusting voor<br />
oordragte na niebedryfsbates vir verkoop gehou<br />
Oorplasing na niebedryfsbates vir verkoop gehou<br />
Grond<br />
Geboue en terreinverbeterings<br />
Kantoortoerusting<br />
Masjinerie en toerusting<br />
Voertuie<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
50 51<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
495,8<br />
(14,6)<br />
(0,2)<br />
(0,7)<br />
(0,3)<br />
(11,4)<br />
(2,0)<br />
2011<br />
R’m<br />
465,1<br />
(0,8)<br />
(0,2)<br />
(0,5)<br />
-<br />
-<br />
(0,1)<br />
Drabedrag van eiendom, aanleg en toerusting - - 481,2 464,3<br />
(3) Bruikhuurbates<br />
Kantoortoerusting<br />
Masjinerie en toerusting<br />
Voertuie<br />
Drabedrag van eiendom, aanleg en toerusting ingevolge<br />
finansiële bruikhuurkontrakte gehou - - 88,8 83,3<br />
(4) Kapitaalverbintenisse<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Gekontrakteerde kapitaalspanderings<br />
Ongekontrakteerde kapitaalspanderings<br />
Totale kapitaalverbintenis - - 15,4 21,8<br />
(5) Beswarings en beperkings<br />
Verbande van R400 miljoen is ten gunste van ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank oor sekere eiendom van die groep<br />
geregistreer. Dié verbande dien saam met ‘n sessie oor die polisse wat die betrokke bates verseker en sessies oor die lenings<br />
en debiteure van die groep as sekuriteit vir die bankfasiliteite in aantekening 21 uiteengesit. ‘n Notariële verband van<br />
R4,8 miljoen is ten gunste van Shoprite Checkers Proprietary Limited oor die roerende goedere van die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk<br />
geregistreer. Die notariële verband dien as sekuriteit vir die kredietfasiliteite by dié maatskappy.<br />
Verbande van R47,5 miljoen en notariële verbande van R47,5 miljoen is ten gunste van ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank<br />
oor, in die geval van die verbande, die eiendom, en in die geval van die notariële verbande, die toerusting, voorraad en<br />
biologiese bates van die filiaal Opti Chicks Proprietary Limited geregistreer. Die verbande en notariële verbande dien saam<br />
met ‘n sessie oor die polisse wat die betrokke bates verseker, ‘n sessie oor die lenings en debiteure van dié filiaal en ‘n<br />
sessie oor die gekontrakteerde inkomstestrome van dié filiaal as sekuriteit vir, eerstens, die leningsfasiliteite in aantekening<br />
18 uiteengesit en, tweedens, die bankfasiliteite in aantekening 21 uiteengesit. Grond met ‘n drabedrag van R1,9 miljoen<br />
(R1,9 miljoen), geboue en terreinverbeterings met ‘n drabedrag van R90,8 miljoen (R95 miljoen), masjinerie en toerusting<br />
met ‘n drabedrag van R35,3 miljoen (R39,7 miljoen), voertuie met ‘n drabedrag van R1,5 miljoen (R1,4 miljoen) en<br />
onafgehandelde kapitaalwerke met ‘n drabedrag van R1 miljoen (R1 miljoen) is deur die verbande en notariële verbande<br />
beswaar.<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
5,5<br />
70,2<br />
13,1<br />
15,4<br />
-<br />
0,1<br />
75,3<br />
7,9<br />
20,9<br />
0,9
1. Eiendom, aanleg en toerusting (vervolg)<br />
(6) Leenkoste<br />
Leenkoste ten bedrae van R1,9 miljoen is gedurende die jaar deur die groep as deel van die kosprys van eiendom, aanleg en<br />
toerusting gekapitaliseer, teenoor R4,9 miljoen in die vorige jaar. Die groep het kapitaliseringskoerse wat wissel tussen 7%<br />
en 9,75% per jaar gebruik om leenkoste te kapitaliseer. Kapitaliseringskoerse het in die vorige jaar gewissel tussen 7% en<br />
9,75% per jaar. Dié koerse verteenwoordig die geweegde gemiddelde leenkoste van die uitstaande lenings van die betrokke<br />
maatskappye.<br />
(7) Waardedalingsverliese<br />
Die groep het gedurende die jaar onder oorsig waardedalingsverliese van R0,2 miljoen as ‘n uitgawe erken, teenoor ‘n<br />
waardedalingsdebiet van R1,9 miljoen in die vorige jaar. Die waardedaling spruit uit die ooreenkoms om die bates van die<br />
filiaal Noordwes Autosentrum Eiendoms Beperk as ‘n lopende saak te vervreem. Die drabedrag van die bates is afwaarts<br />
aangepas om ooreen te stem met die verkoopsprys daarvan. ‘n Waardedalingsdebiet van R1,7 miljoen is in die vorige jaar<br />
as uitgawe erken nadat bates weens padongelukke, voertuigkapings en diefstal beskadig of verlore geraak het. Vergoedings<br />
wat vanaf derde partye as kompensasie vir beskadigde of verlore bates ontvang is, word in aantekening 24 uiteengesit.<br />
‘n Waardedalingsdebiet van R0,2 miljoen is in die vorige jaar as gevolg van die laer as verwagte ekonomiese prestasie<br />
van enkele kontantgenererende eenhede as uitgawe erken. Die verhaalbare bedrae van die bates is teen gebruikswaarde<br />
gemeet. Geen waardedalingsverliese is in hierdie jaar as gevolg van onbevredigende ekonomiese prestasies erken nie.<br />
(8) Kritiese rekeningkundige ramings<br />
Die voorbereiding van finansiële state in ooreenstemming met die rekeningkundige beleid van die groep en die voorskrifte<br />
van internasionale finansiële verslagdoeningstandaarde noodsaak die direkteure om ramings en aannames betreffende die<br />
toekoms te maak. Die voortspruitende rekeningkundige ramings sal uiteraard selde met die verwante werklike resultate<br />
ooreenstem. Ramings en aannames wat ‘n beduidende risiko inhou om binne die volgende finansiële jaar ‘n wesenlike<br />
verandering in die drabedrae van eiendom, aanleg en toerusting te veroorsaak, word hieronder bespreek.<br />
Nuttige lewensduur en die verwagte oorblywende waarde van bates<br />
Eiendom, aanleg en toerusting word teen kosprys min opgelope waardevermindering getoon. Dié waardasiemetode vereis<br />
dat die direkteure die nuttige lewensduur en verwagte oorblywende waarde van bates raam. Alhoewel die direkteure<br />
die nuttige lewensduur en verwagte oorblywende waarde van eiendom, aanleg en toerusting jaarliks nagaan en aanpas,<br />
indien nodig, sal die werklike nuttige lewensduur en oorblywende waarde van die bates steeds van die geraamde nuttige<br />
lewensduur en oorblywende waarde verskil.<br />
Waardedaling op bates<br />
Die rekeningkundige beleid vereis dat die direkteure die drabedrae van eiendom, aanleg en toerusting jaarliks, of meer<br />
gereeld indien omstandighede dit vereis, vir moontlike waardedalingsverliese ondersoek. Ingevolge die bepalings van<br />
die rekeningkundige beleid word die verhaalbare bedrae van bates gemeet teen billike waarde min verkoopskoste of<br />
gebruikswaarde, wat ook al die grootste is. Die direkteure moet dus die gebruikswaarde van bates, dit wil sê die verwagte<br />
toekomstige kontantvloei uit die voortgesette gebruik daarvan sowel as die billike waarde van bates, raam.<br />
In die geval waar die bates in ‘n aktiewe mark verhandel, het die direkteure om ooglopende redes geen probleem om<br />
die toepaslike billike waarde te meet nie. Die oorgrote meerderheid van die bates van die groep verhandel egter nie in<br />
‘n aktiewe mark nie, gevolglik is ‘n koste-effektiewe meting van die billike waarde van bates, soos eiendomme in die<br />
platteland, ‘n wesenlike probleem.<br />
(9) Algemene inligting<br />
Besonderhede van grond, geboue en terreinverbeterings is by die geregistreerde kantoor van die maatskappy ter insae<br />
beskikbaar.<br />
2. Beleggingseiendom<br />
Grond<br />
Geboue en terreinverbeterings<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Drabedrag van beleggingseiendom - - 1,4 1,4<br />
(1) Berekening van drabedrag<br />
Kosprys - - 1,7 1,7<br />
Grond<br />
Geboue en terreinverbeterings<br />
Opgelope waardevermindering op geboue<br />
en terreinverbeterings - - (0,3) (0,3)<br />
Drabedrag van beleggingseiendom - - 1,4 1,4<br />
(2) Beweging vir die jaar<br />
52 53<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Beginsaldo - - 1,4 1,5<br />
Grond<br />
Geboue en terreinverbeterings<br />
Geboue en terreinverbeterings van filiale by vervreemding - - - (0,1)<br />
Drabedrag van beleggingseiendom - - 1,4 1,4<br />
(3) Billike waarde - - 4,7 4,7<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
-<br />
-<br />
0,2<br />
1,2<br />
0,2<br />
1,5<br />
0,2<br />
1,2<br />
2011<br />
R’m<br />
0,2<br />
1,2<br />
0,2<br />
1,5<br />
0,2<br />
1,3
2. Beleggingseiendom (vervolg)<br />
(3) Billike waarde (vervolg)<br />
Die billike waarde van beleggingseiendom word bereken teen markpryse, indien beskikbaar. Die meerderheid van die<br />
eiendomme verhandel egter nie in ‘n aktiewe mark nie, gevolglik is ‘n koste-effektiewe meting van die billike waarde<br />
van beleggingseiendom ‘n probleem. Aangesien die groep vir dié doel nie van professionele waardeerders gebruik maak<br />
nie, word waardasiemetodes gebruik om billike waarde te raam. Dié waardasiemetodes sluit munisipale waardasies en<br />
munisipale waardasies vermenigvuldig met ‘n markwaarde faktor in.<br />
(4) Kritiese rekeningkundige ramings<br />
Beleggingseiendom word teen kosprys min opgelope waardevermindering getoon. Dié waardasiemetode vereis dat<br />
die direkteure die nuttige lewensduur en verwagte oorblywende waarde van bates raam. Alhoewel die direkteure die<br />
nuttige lewensduur en verwagte oorblywende waarde van beleggingseiendom jaarliks nagaan en aanpas, indien nodig,<br />
sal die werklike nuttige lewensduur en oorblywende waarde van bates steeds van die geraamde nuttige lewensduur en<br />
oorblywende waarde verskil.<br />
(5) Algemene inligting<br />
Besonderhede van beleggingseiendom is by die geregistreerde kantoor van die maatskappy ter insae beskikbaar.<br />
Die bedryfshuurinkomste uit beleggingseiendom verdien, word in aantekening 24 uiteengesit.<br />
Geen bedryfsuitgawes is in die jaar aan inkomstegewende beleggingseiendom bestee nie, teenoor R0,1 miljoen in die<br />
vorige jaar.<br />
3. Ontasbare bates<br />
Klandisiewaarde<br />
Franchises en lisensies<br />
Rekenaarsagteware<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Drabedrag van ontasbare bates - - 2,5 2,4<br />
(1) Berekening van drabedrag<br />
Kosprys - - 5,8 4,2<br />
Klandisiewaarde<br />
Franchises en lisensies<br />
Rekenaarsagteware<br />
Opgelope amortisasie - - (3,3) (1,8)<br />
Klandisiewaarde<br />
Franchises en lisensies<br />
Rekenaarsagteware<br />
Drabedrag van ontasbare bates - - 2,5 2,4<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
1,1<br />
1,4<br />
0,5<br />
3,2<br />
2,1<br />
(0,5)<br />
(2,1)<br />
(0,7)<br />
2011<br />
R’m<br />
0,5<br />
1,6<br />
0,3<br />
0,5<br />
3,1<br />
0,6<br />
-<br />
(1,5)<br />
(0,3)<br />
3. Ontasbare bates (vervolg)<br />
(2) Beweging vir die jaar<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Beginsaldo - - 2,4 2,9<br />
Klandisiewaarde<br />
Franchises en lisensies<br />
Rekenaarsagteware<br />
Klandisiewaarde by wyse van<br />
besigheidskombinasies verkry<br />
Ontasbare bates gekoop<br />
Franchises en lisensies<br />
Rekenaarsagteware<br />
Amortisasiedebiet - - (1,0) (1,3)<br />
Franchises en lisensies<br />
Rekenaarsagteware<br />
Waardedalingsdebiet teen klandisiewaarde erken - - (0,5) -<br />
Drabedrag van ontasbare bates - - 2,5 2,4<br />
(3) Kapitaalverbintenisse<br />
Gekontrakteerde kapitaalspanderings - - 11,4 -<br />
(4) Waardedalingsverliese<br />
4. Belegging in filiale<br />
54 55<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Die groep het gedurende die jaar waardedalingsverliese van R0,5 miljoen as ‘n uitgawe erken. Die waardedaling spruit uit ‘n<br />
ooreenkoms om Opti Feeds Botswana Proprietary Limited te vervreem, gevolglik is die meting van die waardedalingsdebiet<br />
gegrond op die verkoopsprys van die filiaal.<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
0,5<br />
1,6<br />
0,3<br />
-<br />
1,6<br />
0,1<br />
1,5<br />
(0,6)<br />
(0,4)<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND<br />
Aandele Belang Drabedrag<br />
2012 2012<br />
%<br />
<strong>NWK</strong> Beperk 83 295 532 58,2 85,4 84,7<br />
2012<br />
R’m<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
2011<br />
R’m<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
2,6<br />
0,3<br />
0,5<br />
0,3<br />
-<br />
0,3<br />
(1,0)<br />
(0,3)
4. Belegging in filiale (vervolg)<br />
(1) Belange in filiale (vervolg)<br />
<strong>NWK</strong> Beherend Beperk hou 83 295 532 gewone aandele, 58,2% van die uitgereikte aandelekapitaal van <strong>NWK</strong> Beperk,<br />
teenoor 84 680 920 gewone aandele, 59,2% van die uitgereikte aandelekapitaal van die maatskappy op die vorige<br />
verslagdoeningsdatum. Die belang wat <strong>NWK</strong> Beherend Beperk in <strong>NWK</strong> Beperk hou, het in die jaar onder oorsig soos volg<br />
verander:<br />
Beginsaldo op 1 Mei 2011<br />
Aandele aan niebeherende belange verkoop<br />
Aandele by niebeherende belange gekoop<br />
Aandele Belang<br />
%<br />
84 680 920<br />
(1 714 436)<br />
329 048<br />
59,2<br />
(1,2)<br />
0,2<br />
Drabedrag<br />
R’m<br />
Belang op 30 April 2012 83 295 532 58,2 85,4<br />
(2) Hoofdoelstellings en aard van besigheid<br />
Die hoofdoelstellings en resultate van die filiale vir die jaar onder oorsig word in die direkteursverslag volledig geopenbaar.<br />
(3) Verkrygings<br />
As deel van sy strategie om die nywerheidsaktiwiteite van die groep sowel as die geografiese gebied waarin die groep sake<br />
doen, uit te brei, het <strong>NWK</strong> Beherend Beperk op 1 Oktober 2010 deur middel van sy filiaal <strong>NWK</strong> Beperk ‘n belang van 51%<br />
in Opti Feeds Botswana (Proprietary) Limited verkry. Die billike waarde van die verkreë bates, laste en klandisiewaarde sowel<br />
as die billike waarde van die teenprestasie gelewer by die verkryging van die filiaal, word in aantekening 32 geopenbaar.<br />
(4) Voorgenome verkryging<br />
Op die direksievergadering van 26 April 2012 het die groep besluit om ‘n sestigpersentbelang in ‘n nog te stigte Nederlandse<br />
koöperasie te koop, onderworpe aan die goedkeuring van die transaksie deur die Suid-Afrikaanse Reserwebank. Dié<br />
koöperasie sal op sy beurt in landboubesighede in Sub-Sahara Afrika investeer. Op die uitreikingsdatum van hierdie<br />
afsonderlike en gekonsolideerde finansiële jaarstate is nog geen ooreenkomste in dié verband onderteken nie. Die direkteure<br />
het die verwagte koopprys van die belang as R193,6 miljoen geraam, gegrond op ‘n rand/dollar-wisselkoers by die finansiële<br />
jaareinde van R7,7424/US$1.<br />
(5) Beperkings op kapitaalbewegings tussen maatskappye in die groep<br />
Die kredietooreenkomste tussen, eerstens, die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk en ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank en, tweedens,<br />
die filiaal Consultum Finance Proprietary Limited en die Industrial Development Corporation of South Africa stel beperkings<br />
op die hefboomverhouding van dié maatskappye. Die netto batewaarde van <strong>NWK</strong> Beperk word in aantekening 4(7)<br />
geopenbaar. Dié kapitaalbeperkings word in aantekening 40 volledig geopenbaar.<br />
(6) Algemene inligting<br />
Dividendinkomstes uit filiale word in aantekening 24 geopenbaar. Die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk het in die tydperk onder oorig<br />
dividende ten bedrae van R22,1 miljoen aan niebeherende belange betaal.<br />
(7) Finansiële inligting van filiale met niebeherende belange<br />
Niebeherende aandeelhouers hou 41,7% van die uitgereikte aandelekapitaal van <strong>NWK</strong> Beperk. Die finansiële stand en<br />
prestasies van <strong>NWK</strong> Beperk is soos volg:<br />
84,7<br />
(1,7)<br />
2,4<br />
4. Belegging in filiale (vervolg)<br />
(7) Finansiële inligting van filiale met niebeherende belange (vervolg)<br />
Finansiële stand<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEPERK<br />
Totale bates 2 175,0 2 287,8<br />
Niebedryfsbates<br />
Bedryfsbates<br />
Niebedryfsbates vir verkoop gehou<br />
56 57<br />
2012<br />
R’m<br />
622,7<br />
1 537,7<br />
14,6<br />
2011<br />
R’m<br />
560,4<br />
1 726,6<br />
0,8<br />
Totale laste (887,4) (1 112,6)<br />
Niebedryfslaste<br />
Bedryfslaste<br />
Niebedryfslaste vir verkoop gehou<br />
(71,9)<br />
(806,7)<br />
(8,8)<br />
(94,7)<br />
(1 017,9)<br />
-<br />
Ekwiteit 1 287,6 1 175,2<br />
Ekwiteit toeskryfbaar aan eienaars van die beheermaatskappy<br />
Ekwiteit toeskryfbaar aan niebeherende belange<br />
1 289,0<br />
(1,4)<br />
1 173,3<br />
1,9<br />
Ekwiteit 1 287,6 1 175,2<br />
Finansiële prestasie<br />
Inkomste 2 768,1 2 990,8<br />
Voorbelastingwins<br />
Inkomstebelasting<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Wins uit voortgesette bedrywighede<br />
Wins uit eindigende bedrywighede<br />
263,2<br />
(78,9)<br />
184,3<br />
0,5<br />
217,5<br />
(116,6)<br />
100,9<br />
3,4<br />
Wins vir die jaar 184,8 104,3<br />
Wins toeskryfbaar aan eienaars van die beheermaatskappy<br />
Wins toeskryfbaar aan niebeherende belange<br />
188,1<br />
(3,3)<br />
104,8<br />
(0,5)<br />
Wins vir die jaar 184,8 104,3<br />
Kontantvloeiontleding<br />
Kontantvloei uit bedryfsaktiwiteite<br />
Kontantvloei uit beleggingsaktiwiteite<br />
Kontantvloei uit finansieringsaktiwiteite<br />
300,0<br />
(67,2)<br />
(29,3)<br />
227,1<br />
(59,6)<br />
(51,7)<br />
Netto kontantvloei 203,5 115,8<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate
5. Ekwiteitsverantwoorde beleggings<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
2012<br />
R’m<br />
2011*<br />
R’m<br />
2012<br />
R’m<br />
2011*<br />
R’m<br />
Gesamentlike ondernemings<br />
– Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk - - 10,6 8,5<br />
Geassosieerde maatskappye - - 31,4 0,1<br />
Agrinet Beperk<br />
-<br />
- 31,3<br />
-<br />
Farm IT Solutions Proprietary Limited<br />
-<br />
- 0,1 0,1<br />
Drabedrag van ekwiteitsverantwoorde beleggings - - 42,0 8,6<br />
(1) Berekening van drabedrag<br />
Aandele gehou in gesamentlike ondernemings en geassosieerde<br />
maatskappye, teen kosprys - - 30,1 2,0<br />
Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk<br />
Agrinet Beperk<br />
Farm IT Solutions Proprietary Limited<br />
Belang in gesamentlike ondernemings en geassosieerde<br />
maatskappye verantwoord volgens die ekwiteitsmetode - - 11,9 6,6<br />
Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk<br />
Agrinet Beperk<br />
Drabedrag van ekwiteitsverantwoorde beleggings - - 42,0 8,6<br />
(2) Beweging vir die jaar<br />
Beginsaldo - - 8,6 5,3<br />
Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk<br />
Farm IT Solutions Proprietary Limited<br />
Belang in Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk gekoop<br />
Belang in Agrinet Beperk oorgeplaas vanaf finansiële bates<br />
beskikbaar vir verkoop (aantekening 7(2))<br />
Negatiewe klandisiewaarde by die herklassifisering van Agrinet<br />
Beperk as inkomste erken (aantekening 24)<br />
Ekwiteitsverantwoorde verdienste<br />
Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk<br />
Agrinet Beperk<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
1,9<br />
28,1<br />
0,1<br />
8,7<br />
3,2<br />
8,5<br />
0,1<br />
-<br />
9,1<br />
19,0<br />
7,6<br />
3,6<br />
4,0<br />
Verhaling van die belegging in gesamentlike ondernemings en<br />
geassosieerde maatskappye uit dividendinkomste - - (2,3) -<br />
Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk<br />
Agrinet Beperk<br />
Drabedrag van ekwiteitsverantwoorde beleggings - - 42,0 8,6<br />
* Heraangegewe syfers – aantekening 38<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(1,5)<br />
(0,8)<br />
1,9<br />
-<br />
0,1<br />
6,6<br />
-<br />
5,2<br />
0,1<br />
1,2<br />
-<br />
-<br />
2,1<br />
2,1<br />
-<br />
-<br />
-<br />
5. Ekwiteitsverantwoorde beleggings (vervolg)<br />
(3) Belange in gesamentlike ondernemings en geassosieerde maatskappye<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
Die uitgereikte aandelekapitaal van die gesamentlike ondernemings en geassosieerde maatskappye sowel as die belang wat<br />
die groep daarin hou, is onveranderd teenoor die vorige jaar, tensy anders aangedui.<br />
Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk<br />
Die groep hou 788 400 gewone aandele in Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk, 50% van die uitgereikte aandelekapitaal<br />
van die maatskappy.<br />
Agrinet Beperk<br />
Die groep hou 42 481 514 gewone aandele in Agrinet Beperk, 20,2% van die uitgereikte aandelekapitaal van die<br />
maatskappy. Alhoewel die belang wat die groep in Agrinet Beperk hou onveranderd is teenoor die vorige jaar, het Agrinet<br />
Beperk sy statute sodanig aangepas dat die stemgeregtigheid van die groep van 18,6% tot 20,2% vergroot is. Aangesien<br />
die direkteure van mening is dat die groep sedert die aanpassing beduidende invloed oor Agrinet Beperk uitoefen, is die<br />
maatskappy as ‘n geassosieerde maatskappy geklassifiseer.<br />
Farm IT Solutions Proprietary Limited<br />
Die groep hou 250 gewone aandele in Farm IT Solutions Proprietary Limited, 25% van die uitgereikte aandelekapitaal van<br />
die maatskappy.<br />
(4) Hoofdoelstellings en aard van besigheid<br />
Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk<br />
Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk, ‘n ongenoteerde maatskappy in die Republiek van Suid-Afrika geregistreer,<br />
bemark landboukalk. Die groep tree as ‘n agent van Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk op, dit wil sê die groep<br />
finansier die landboukalk wat Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk aan landbouprodusente verkoop. Die kommissieinkomste<br />
verdien uit die finansiering van landboukalk sowel as die bedrae aan of deur Grasland Ondernemings Eiendoms<br />
Beperk verskuldig, word in aantekening 35 getoon.<br />
Agrinet Beperk<br />
58 59<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Agrinet Beperk, ‘n ongenoteerde maatskappy in die Republiek van Suid-Afrika geregistreer, is ‘n groothandelverspreider<br />
van industriële produkte, landboubenodigdhede en algemene handelsware aan die kleinhandel- en industriële markte in<br />
Sub-Sahara Afrika. Die handelstransaksies tussen die groep en Agrinet Beperk sowel as die uitstaande bedrae aan of deur<br />
Agrinet Beperk verskuldig, word in aantekening 35 getoon.<br />
Farm IT Solutions Proprietary Limited<br />
Farm IT Solutions Proprietary Limited, ‘n ongenoteerde maatskappy in die Republiek van Suid-Afrika geregistreer,<br />
dryf handel in rekenaarsagteware. Die groep koop rekenaarsagteware by die maatskappy met die doel om dit aan<br />
landbouprodusente te verkoop. Rekenaarsagteware vorm nie deel van die kernbesigheid van die groep nie, gevolglik<br />
is die verwantskap tussen die groep en Farm IT Solutions Proprietary Limited onbeduidend. Die handelstransaksies<br />
tussen die groep en Farm IT Solutions Proprietary Limited sowel as die uitstaande bedrae aan of deur Farm IT Solutions<br />
Proprietary Limited verskuldig word, in aantekening 35 getoon.<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate
5. Ekwiteitsverantwoorde beleggings (vervolg)<br />
(5) Finansiële inligting van gesamentlike ondernemings<br />
Finansiële stand van gesamentlike ondernemings<br />
Grasland<br />
Ondernemings<br />
Eiendoms Beperk<br />
Niebedryfsbates 18,2 13,3<br />
Niefinansiële bates<br />
Finansiële bates<br />
Bedryfsbates 10,3 9,3<br />
Kontant en kontantekwivalente<br />
Ander bedryfsbates<br />
Niebedryfslaste (2,9) (2,2)<br />
Uitgesteldebelasting-aanspreeklikhede<br />
Voorsienings<br />
Finansiële laste<br />
Bedryfslaste - handels- en ander krediteure (5,4) (4,4)<br />
Ekwiteit 20,2 16,0<br />
Rekonsiliasie van die ekwiteit van gesamentlike ondernemings<br />
met die gekonsolideerde drabedrae<br />
Belang van die groep in die bogenoemde ekwiteit, gegrond op<br />
die aandeelhouding in die maatskappye<br />
Klandisiewaarde<br />
Gekonsolideerde drabedrae 10,6 8,5<br />
Finansiële prestasies van gesamentlike ondernemings<br />
Inkomste 41,0 23,0<br />
Verdienste voor rente, inkomstebelasting, depresiasie en<br />
amortisasie<br />
Depresiasie en amortisasie<br />
Finansieringsinkomste<br />
Finansieringskoste<br />
Voorbelastingwins<br />
Inkomstebelasting<br />
2012<br />
R’m<br />
15,2<br />
3,0<br />
1,9<br />
8,4<br />
(2,8)<br />
(0,1)<br />
10,1<br />
0,5<br />
11,9<br />
(1,8)<br />
0,4<br />
(0,1)<br />
10,4<br />
(3,2)<br />
Wins vir die jaar 7,2 4,1<br />
Die finansiële inligting van Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk verteenwoordig die gekonsolideerde finansiële<br />
inligting van die maatskappy soos in sy geouditeerde finansiële jaarstate vir die verslagdoeningstydperk geëindig op<br />
30 April 2012 geopenbaar. Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk het in die jaar sy finansiële jaareinde van 31 Desember<br />
na 30 April gewysig om dit in ooreenstemming met dié van sy twee aandeelhouers te bring. Die finansiële resultaat<br />
van die maatskappy is dus ‘n sestienmaand-resultaat, teenoor die twaalf maande van die vorige jaar en is gevolglik nie<br />
vergelykbaar nie.<br />
2011<br />
R’m<br />
10,5<br />
2,8<br />
3,7<br />
5,6<br />
(1,8)<br />
(0,4)<br />
8,0<br />
0,5<br />
6,2<br />
(0,9)<br />
0,3<br />
-<br />
5,6<br />
(1,5)<br />
5. Ekwiteitsverantwoorde beleggings (vervolg)<br />
(6) Finansiële inligting van geassosieerde maatskappye<br />
Finansiële stand van geassosieerde maatskappye<br />
Niebedryfsbates – niefinansiële bates<br />
Bedryfsbates<br />
Kontant en kontantekwivalente<br />
Ander bedryfsbates<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
Agrinet Beperk Farm IT Solutions<br />
Proprietary Limited<br />
60 61<br />
2012<br />
R’m<br />
133,9<br />
284,1<br />
17,3<br />
266,8<br />
Niebedryfslaste (56,8) - - -<br />
Voorsienings<br />
Finansiële laste<br />
(2,9)<br />
(53,9)<br />
Bedryfslaste (206,6) - (0,1) (0,1)<br />
Handels- en ander krediteure<br />
Ander finansiële laste<br />
(119,6)<br />
(87,0)<br />
Ekwiteit 154,6 - 0,4 0,3<br />
Rekonsiliasie van die ekwiteit van geassosieerde maatskappye met<br />
die gekonsolideerde drabedrae<br />
Belang van die groep in die bogenoemde ekwiteit, gegrond op<br />
die aandeelhouding in die maatskappye 31,3 - 0,1 0,1<br />
Gekonsolideerde drabedrae 31,3 - 0,1 0,1<br />
Finansiële prestasies van geassosieerde maatskappye<br />
Inkomste 854,7 - 1,5 1,1<br />
Verdienste voor rente, inkomstebelasting, depresiasie en<br />
amortisasie<br />
Depresiasie en amortisasie<br />
Finansieringskoste<br />
Voorbelastingwins<br />
Inkomstebelasting<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
41,1<br />
(7,3)<br />
(10,9)<br />
22,9<br />
(3,2)<br />
Wins vir die jaar 19,7 - 0,1 -<br />
Die finansiële inligting van Agrinet Beperk en Farm IT Solutions Proprietary Limited verteenwoordig die finansiële inligting<br />
van die maatskappye soos in hul geouditeerde finansiële jaarstate vir die jaar geëindig op 28 Februarie 2012 geopenbaar.<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
0,3<br />
0,2<br />
0,1<br />
0,1<br />
-<br />
-<br />
(0,1)<br />
-<br />
0,1<br />
-<br />
-<br />
0,1<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
0,3<br />
0,1<br />
-<br />
0,1<br />
-<br />
-<br />
(0,1)<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-
5. Ekwiteitsverantwoorde beleggings (vervolg)<br />
(7) Voorgenome verkryging van belange in gesamentlike ondernemings en geassosieerde maatskappye<br />
Mont-Trade Proprietary Limited<br />
Op 11 April 2012 het die groep ‘n ooreenkoms aangegaan om ‘n vyftigpersentbelang in Mont-Trade Proprietary Limited te<br />
koop, onderworpe aan die verkoping van sy belang in Opti Feeds Botswana Proprietary Limited aan Mont-Trade Proprietary<br />
Limited en die goedkeuring van die transaksie deur die mededingingskommissie van die Republiek van Botswana. Mont-<br />
Trade Proprietary Limited, ‘n ongenoteerde maatskappy in die Republiek van Botswana geregistreer, dryf handel in<br />
boerderybenodigdhede en algemene handelsware. Die direkteure het die verwagte koopprys van die ekwiteitsinstrumente<br />
van Mont-Trade Proprietary Limited as R33,6 miljoen geraam. Die raming is gegrond op ‘n rand/pula-wisselkoers by die<br />
finansiële jaareinde van R1,0566/BWP1.<br />
Tarasti Proprietary Limited<br />
Op 30 Maart 2012 het die groep ooreenkomste aangegaan om ‘n vyftigpersentbelang in Tarasti Proprietary Limited te<br />
koop. Die kooptransaksie is op 1 Mei 2012 teen ‘n koopprys van R38,4 miljoen uitgevoer – R14,8 miljoen in kontant en<br />
R23,6 miljoen by wyse van bate-vir-aandeletransaksies. Die hoofdoelstelling van Tarasti Proprietary Limited, ‘n ongenoteerde<br />
maatskappy in die Republiek van Suid-Afrika geregistreer, is om as beleggingsmaatskappy op te tree.<br />
(8) Voorwaardelike aanspreeklikhede van gesamentlike ondernemings<br />
Die mededingingskommissie is besig om beweerde samespanning van die lede van die Misstofvereniging van Suid-Afrika<br />
te ondersoek. Die mededingingskommissie is van mening dat Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk en die ander lede<br />
van die Misstofvereniging van Suid-Afrika saamgespan het om die prys van landboukalk vas te stel. Die moontlike finansiële<br />
effek van die ondersoek sowel as die tydsverloop van die proses, kan tans nie akkuraat bepaal word nie.<br />
6. Uitgestelde belasting<br />
Uitgesteldebelasting-bates<br />
Uitgesteldebelasting-aanspreeklikhede<br />
(1) Uitgestelde belasting is saamgestel uit:<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
62 63<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
9,3<br />
(11,0)<br />
2011<br />
R’m<br />
11,0<br />
(10,1)<br />
- - (1,7) 0,9<br />
Billikewaarde-aanpassings - - (6,5) (8,8)<br />
Ekwiteitsverantwoorde beleggings<br />
Finansiële bates beskikbaar vir verkoop<br />
Afgeleide finansiële instrumente<br />
Graanvoorraad<br />
Debiteuretoelaag<br />
Slytasiekortings<br />
Aftrekbare tydelike verskille<br />
Ongerealiseerde winste<br />
Oplopende vergoede afwesighede<br />
Personeelbonusse verskuldig<br />
Voorsiening vir aftreevoordele (gratifikasies)<br />
Voorsiening vir omgewingsrehabilitasie<br />
Voorsiening vir onverhaalbare finansiële bates<br />
Vooruitontvange inkomste<br />
Kapitaalverliese beskikbaar vir aanwending teen toekomstige<br />
kapitaalwinste<br />
Belastingverliese beskikbaar vir aanwending teen toekomstige<br />
belasbare inkomste<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(3,6)<br />
(0,2)<br />
(1,7)<br />
(1,0)<br />
(1,3)<br />
(25,8)<br />
17,8<br />
-<br />
7,2<br />
6,5<br />
0,7<br />
0,1<br />
2,9<br />
0,4<br />
0,3<br />
13,8<br />
-<br />
(2,2)<br />
-<br />
(6,6)<br />
(1,2)<br />
(24,1)<br />
18,5<br />
0,2<br />
6,2<br />
5,9<br />
-<br />
-<br />
3,5<br />
2,7<br />
Netto drabedrag - - (1,7) 0,9<br />
(2) Bedryfs- en niebedryfsonderskeid<br />
Tydelike verskille wat waarskynlik binne ‘n jaar sal omswaai<br />
Tydelike verskille wat waarskynlik nie binne ‘n jaar sal<br />
omswaai nie<br />
Netto drabedrag - - (1,7) 0,9<br />
(3) De-erkende uitgesteldebelasting-bates<br />
Belastingverliese - - 1,5 -<br />
-<br />
-<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
-<br />
-<br />
6,2<br />
(7,9)<br />
-<br />
16,5<br />
4,5<br />
(3,6)
6. Uitgestelde belasting (vervolg)<br />
(4) Beweging vir die jaar<br />
Beginsaldo<br />
Uitgesteldebelasting-bates by wyse van<br />
besigheidskombinasies verkry<br />
Tydelike verskille teen wins erken<br />
Billikewaarde-aanpassing van ekwiteitsverantwoorde<br />
beleggings<br />
Billikewaarde-aanpassing van afgeleide finansiële<br />
instrumente<br />
Billikewaarde-aanpassing van graanvoorraad<br />
Debiteuretoelaag<br />
Slytasiekortings<br />
Ongerealiseerde winste<br />
Oplopende vergoede afwesighede<br />
Personeelbonusse verskuldig<br />
Voorsiening vir aftreevoordele (gratifikasies)<br />
Voorsiening vir omgewingsrehabilitasie<br />
Voorsiening vir onverhaalbare finansiële bates<br />
Vooruitontvange inkomste<br />
Waardedalingsverliese op niefinansiële bates<br />
Diverse aftrekbare tydelike verskille<br />
Kapitaalverliese<br />
Belastingverliese<br />
Belastingkoersaanpassing<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
0,9<br />
-<br />
(4,6)<br />
(2,7)<br />
(1,7)<br />
5,6<br />
(0,1)<br />
(1,7)<br />
(0,2)<br />
1,0<br />
0,6<br />
0,7<br />
0,1<br />
(0,6)<br />
(2,3)<br />
-<br />
-<br />
0,2<br />
(2,7)<br />
(0,8)<br />
2011<br />
R’m<br />
21,2<br />
0,2<br />
(19,5)<br />
Tydelike verskille teen ander omvattende inkomste erken<br />
(aantekening 31) - - (0,3) (1,0)<br />
Billikewaarde-aanpassings van finansiële bates beskikbaar<br />
vir verkoop<br />
Belastingkoersaanpassing<br />
Tydelike verskille wat verband hou met geherklassifiseerde<br />
items van ander omvattende inkomste (aantekening 31) - - 2,3 -<br />
Netto drabedrag aan die einde van die jaar - - (1,7) 0,9<br />
(5) Kritiese rekeningkundige ramings<br />
Ingevolge die bepalings van die rekeningkundige beleid word uitgesteldebelasting-bates, dit wil sê aftrekbare tydelike<br />
verskille en belastingverliese slegs erken indien belasbare inkomste waarskynlik in die toekoms beskikbaar sal wees waarteen<br />
die uitgesteldebelasting-bates aangewend kan word. Dié erkenningsmaatstaf verplig die direkteure om toekomstige<br />
belasbare inkomste te raam. By maatskappye met ‘n bewese winsgeskiedenis is die erkenning van aftrekbare tydelike<br />
verskille as ‘n uitgesteldebelasting-bate onder normale omstandighede ‘n eenvoudige besluit, daarteenoor is die besluit om<br />
aftrekbare tydelike verskille en belastingverliese by maatskappye met ‘n geskiedenis van verliese te erken, meer ingewikkeld.<br />
Alhoewel die direkteure alle redelike pogings aanwend om verwagte toekomstige belasbare inkomste so akkuraat<br />
as moontlik te raam en alle inligting beskikbaar by die beoordeling van erkende en de-erkende uitgesteldebelastingbates<br />
op verslagdoeningsdatums in ag neem, kan laer as verwagte of wisselvallige opbrengste die verhaalbaarheid van<br />
uitgesteldebelasting-bates wesenlik benadeel.<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(0,2)<br />
(0,1)<br />
-<br />
(3,2)<br />
(5,9)<br />
0,8<br />
(4,8)<br />
-<br />
2,7<br />
(0,2)<br />
-<br />
-<br />
(7,3)<br />
(2,6)<br />
-<br />
(0,1)<br />
-<br />
1,1<br />
-<br />
(1,0)<br />
-<br />
7. Finansiële bates beskikbaar vir verkoop<br />
Aandele in genoteerde maatskappy – JSE Beperk<br />
Aandele in ongenoteerde maatskappye<br />
Agrinet Beperk<br />
BKB Beperk<br />
Graan Silo Industrie Eiendoms Beperk<br />
GWK Beperk<br />
SA Besproeiings Korporasie Beperk<br />
Senwes Beperk<br />
Senwesbel Beperk<br />
Suidwes Beherend Beperk<br />
Suidwes Beleggings Beperk<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
64 65<br />
GROEP<br />
Getal aandele Drabedrag<br />
2012 2011 2012<br />
R’m<br />
10 000 10 000 0,8<br />
0,6<br />
-<br />
2 880<br />
25 842<br />
142<br />
30 174<br />
16 666<br />
25 558<br />
26 799<br />
17 866<br />
42 481 514<br />
2 880<br />
25 842<br />
142<br />
19 302<br />
16 666<br />
25 558<br />
26 799<br />
17 866<br />
Drabedrag teen billike waarde 1,4 29,2<br />
(1) Billike waarde<br />
Billike waarde deur middel van markpryse bepaal<br />
Billike waarde deur middel van waardasiemetodes gegrond op<br />
markpryse bereken<br />
Drabedrag teen billike waarde 1,4 29,2<br />
(2) Beweging vir die jaar<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Beginsaldo 29,2 20,6<br />
Aandele in genoteerde maatskappye<br />
Aandele in ongenoteerde maatskappye<br />
Aandelebelegging in Agrinet Beperk oorgeplaas na<br />
ekwiteitsverantwoorde beleggings (aantekening 5(2))<br />
Billikewaarde-aanpassing vir die jaar (aantekening 31)<br />
Aanpassing deur middel van markpryse bepaal<br />
Aanpassing deur middel van waardasiemetodes gegrond op<br />
markpryse bereken<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
0,2<br />
0,2<br />
0,1<br />
-<br />
0,1<br />
1,4<br />
-<br />
0,7<br />
28,5<br />
(9,1)<br />
0,2<br />
0,2<br />
2011<br />
R’m<br />
0,7<br />
28,5<br />
28,0<br />
-<br />
-<br />
-<br />
0,1<br />
0,2<br />
0,1<br />
-<br />
0,1<br />
Opgelope billikewaarde-aanpassing van die aandele in Agrinet<br />
Beperk geherklassifiseer as wins (aantekening 31) (18,9) -<br />
Drabedrag teen billike waarde 1,4 29,2<br />
(3) Belange in genoteerde en ongenoteerde maatskappye<br />
Die groep hou 11,8% van die uitgereikte aandele van Graan Silo Industrie Eiendoms Beperk. Die belang wat die groep in die<br />
ander maatskappye hou, is onbeduidend. Die markprysrisiko’s verbonde aan die belegging in die ekwiteitsinstrumente van<br />
genoteerde en ongenoteerde maatskappye, word in aantekening 37 geopenbaar.<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
-<br />
1,1<br />
28,1<br />
0,6<br />
20,0<br />
-<br />
8,6<br />
0,1<br />
8,5
8. Lenings<br />
Termynlenings<br />
Afbetalingsverkoopsooreenkomste<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2011*<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
22,0<br />
30,0<br />
2011*<br />
R’m<br />
Drabedrag - - 52,0 31,9<br />
(1) Berekening van drabedrag<br />
Huidige waarde van uitstaande paaiemente - - 92,2 73,0<br />
Termynlenings<br />
Afbetalingsverkoopsooreenkomste<br />
Memorandumrekenings – termynlenings - - (1,0) (6,9)<br />
Drabedrag van lenings voor oordragte na bedryfsbates<br />
Korttermyngedeelte van lenings oorgeplaas na handelsen<br />
ander debiteure (aantekening 10)<br />
Termynlenings<br />
Afbetalingsverkoopsooreenkomste<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
34,5<br />
57,7<br />
91,2<br />
(39,2)<br />
(11,5)<br />
(27,7)<br />
-<br />
31,9<br />
11,2<br />
61,8<br />
66,1<br />
(34,2)<br />
(4,3)<br />
(29,9)<br />
Drabedrag - - 52,0 31,9<br />
(2) Billike waarde - - 52,0 31,9<br />
(3) Huidige waarde van uitstaande paaiemente<br />
Termynlenings Afbetalingsverkoopsooreenkomste<br />
Bruto bedrae ontvangbaar 41,3 11,2 67,3 71,4<br />
Ontvangbaar binne ‘n jaar<br />
Ontvangbaar in twee tot vyf jaar<br />
Onverdiende finansieringsinkomste (6,8) - (9,6) (9,6)<br />
Huidige waarde van uitstaande paaiemente 34,5 11,2 57,7 61,8<br />
(4) Bepalings en voorwaardes<br />
Termynlenings<br />
Termynlenings is in jaarlikse, halfjaarlikse, kwartaallikse of maandelikse paaiemente oor een tot vyf jaar na die aanvangsdatum<br />
van die ooreenkoms betaalbaar en dra rente teen veranderlike rentekoerse wat by die finansiële jaareinde tussen 9,5%<br />
en 11,5% per jaar gewissel het. Die ooreenkomste vereis dat die kliënt lewensversekering of kredietlewensversekering<br />
uitneem en die opbrengste daarvan aan die maatskappy sedeer. Die kliënt is geregtig om die ooreenkoms sonder vooraf<br />
kennisgewing te beëindig deur die verskuldigde bedrae te vereffen.<br />
* Heraangegewe syfers – aantekening 38<br />
2012<br />
R’m<br />
14,5<br />
26,8<br />
2011<br />
R’m<br />
11,2<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
32,3<br />
35,0<br />
2011<br />
R’m<br />
34,6<br />
36,8<br />
8. Lenings (vervolg)<br />
(4) Bepalings en voorwaardes (vervolg)<br />
Afbetalingsverkoopsooreenkomste<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
Die groep gebruik afbetalingsverkoopsooreenkomste om verkope van kapitaalgoedere aan klante te finansier. Die<br />
verskuldigde bedrae is in jaarlikse paaiemente oor een tot vyf jaar na die aanvangsdatum van die ooreenkoms betaalbaar.<br />
Die ooreenkomste is aangegaan teen vaste of veranderlike rentekoerse wat by die finansiële jaareinde tussen 9% en 17%<br />
(9% en 17%) per jaar gewissel het. Die ooreenkomste bepaal, eerstens, dat alhoewel die risiko’s en voordele verbonde aan<br />
eienaarskap van die produk by lewering aan die koper oorgedra word, die produk die eiendom van die groep bly totdat<br />
alle verskuldigde bedrae verhaal is, tweedens, dat die produk slegs op die ooreengekome perseel vir die doel waarvoor dit<br />
vervaardig of verkoop is, aangewend mag word en, laastens, dat waar van toepassing, die koper die produk registreer en<br />
lisensieer. Die ooreenkomste vereis voorts dat die koper, eerstens, die produk teen diefstal, brand en beskadiging verseker<br />
en, tweedens, kredietlewensversekering uitneem en die opbrengste daarvan aan die maatskappy sedeer. Die koper is<br />
geregtig om die ooreenkoms sonder vooraf kennisgewing te beëindig deur die verskuldigde bedrae te vereffen.<br />
(5) Beswarings en beperkings<br />
Die bogenoemde lenings is saam met die handels- en ander debiteure van die maatskappy aan ABSA Korporatiewe en<br />
Besigheidsbank gesedeer. Die sessie dien as sekuriteit vir die bankfasiliteite in aantekening 21 uiteengesit.<br />
(6) Verwanteparty-saldo’s<br />
Uitstaande bedrae verskuldig deur verwante partye, dit wil sê bedrae verskuldig deur die direkteure, word in aantekening<br />
35 geopenbaar.<br />
(7) Finansiële risikobestuur<br />
Die krediet- en rentekoersrisiko’s verbonde aan lenings, die kredietbeleid en ‘n omskrywing van die sekuriteite wat geneem<br />
is om kredietrisiko’s te beperk sowel as die drabedrae van, eerstens, lenings wat agterstallig, maar nie afgeskryf is nie en,<br />
tweedens, lenings wat reeds met waardedalingsverliese verminder is, word in aantekening 37 volledig geopenbaar.<br />
(8) Kritiese rekeningkundige ramings<br />
Die rekeningkundige beleid vereis dat bestuur die invorderbaarheid van finansiële bates jaarliks, of meer gereeld<br />
indien omstandighede dit vereis, beoordeel. Om uitvoering aan dié beleid te gee, identifiseer die direkteure debiteure<br />
met beduidende finansiële probleme en debiteure wat potensieel insolvent is. Alhoewel alle inligting beskikbaar by die<br />
beoordeling van finansiële bates op verslagdoeningsdatums in ag geneem word, kan natuurrampe, swakker as verwagte<br />
produksieseisoene en laer as verwagte kommoditeitspryse die invorderbaarheid van die bogenoemde lenings wesenlik<br />
benadeel.<br />
66 67<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate
9. Voorraad<br />
Boerderybenodighede en handelsware<br />
Graanvoorraad teen billike waarde<br />
Grondstowwe<br />
Klaarprodukte<br />
Neweprodukte<br />
Verbruikbare materiaal<br />
(1) Bedryfs- en niebedryfsonderskeid<br />
Boerderybenodighede en handelsware wat waarskynlik<br />
nie binne ‘n jaar verkoop sal word nie<br />
Verbruikbare materiaal wat waarskynlik nie binne ‘n<br />
jaar gebruik sal word nie<br />
(2) Beswarings en beperkings<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
230,7<br />
135,2<br />
67,6<br />
17,1<br />
1,0<br />
14,0<br />
2011<br />
R’m<br />
247,4<br />
235,6<br />
92,6<br />
39,8<br />
1,0<br />
12,1<br />
- - 465,6 628,5<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
36,6<br />
0,5<br />
18,0<br />
0,4<br />
- - 37,1 18,4<br />
Die graanvoorraad wat die filiale Epko Oil Seed Crushing Proprietary Limited, Noordfed Eiendoms Beperk en Opti<br />
Feeds Proprietary Limited as grondstowwe hou, kan ingevolge die leningsooreenkomste met ABSA Korporatiewe en<br />
Besigheidsbank, Die Standard Bank van Suid-Afrika Beperk en FirstRand Bank, waarna in aantekening 21 verwys word, deur<br />
middel van verkoops- en terugkoopooreenkomste as sekuriteit aan dié banke verskaf word, indien die graanvoorraad op die<br />
Suid-Afrikaanse Termynbeurs verhandelbaar is. By die finansiële jaareinde het dié filiale geen grondstowwe onder verkoops-<br />
en terugkoopooreenkomste gehou nie.<br />
Notariële verbande van R47,5 miljoen is ten gunste van ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank oor die voorraad, biologiese<br />
bates en toerusting van die filiaal Opti Chicks Proprietary Limited geregistreer. Die notariële verbande dien saam met die<br />
verbande van R47,5 miljoen oor die eiendom van dié filiaal, ‘n sessie oor die lenings en debiteure van dié filiaal en ‘n sessie<br />
oor die gekontrakteerde inkomstestrome van dié filiaal as sekuriteit vir, eerstens, die leningsfasiliteite in aantekening 18<br />
uiteengesit en, tweedens, die bankfasiliteite in aantekening 21 uiteengesit. Verbruikbare materiaal met ‘n drabedrag van<br />
R1,9 miljoen is deur die notariële verbande beswaar, teenoor R1,7 miljoen in die vorige jaar.<br />
(3) Markprysrisiko’s<br />
Graanvoorraad word teen billike waarde min verkoopskoste gewaardeer. Gevolglik veroorsaak dié voorraad dat die groep<br />
aan die prysskommelings van kommoditeite in die oop mark blootgestel is. Dit is die beleid om graanvoorraad in die<br />
meeste, maar nie alle gevalle, met graankontrakte op die Suid-Afrikaanse Termynbeurs te verskans om sodoende die<br />
kommoditeitsprysrisiko’s te beperk. Die kommoditeitsprysrisiko’s waaraan die groep blootgestel is, word in aantekening<br />
37 volledig geopenbaar.<br />
10. Handels- en ander debiteure<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Lopende produksierekenings - - 551,4 465,6<br />
Produksierekenings<br />
Produksierekenings aan ontwikkelende boere<br />
Maandelikse produksierekenings<br />
68 69<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
508,8<br />
16,3<br />
26,3<br />
2011<br />
R’m<br />
436,6<br />
8,3<br />
20,7<br />
Agterstallige produksierekenings - - 100,6 223,5<br />
Produksierekenings<br />
Handelsdebiteure<br />
Graandebiteure<br />
Vooruitbetaalde uitgawes<br />
Ander debiteure<br />
Drabedrag voor oordragte vanaf niebedryfsbates<br />
Korttermyngedeelte van lenings (aantekening 8)<br />
Termynlenings<br />
Afbetalingsverkoopsooreenkomste<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
652,0<br />
194,1<br />
57,0<br />
0,3<br />
35,0<br />
938,4<br />
39,2<br />
11,5<br />
27,7<br />
689,1<br />
196,1<br />
34,7<br />
1,3<br />
37,3<br />
958,5<br />
34,2<br />
4,3<br />
29,9<br />
Drabedrag - - 977,6 992,7<br />
(1) Billike waarde - - 977,6 992,7<br />
(2) Bedryfs- en niebedryfsonderskeid<br />
Produksierekenings wat waarskynlik nie binne<br />
‘n jaar verhaal sal word nie - - 141,5 162,0<br />
(3) Bepalings en voorwaardes<br />
Produksierekenings<br />
Lopende produksierekenings, met uitsluiting van maandelikse produksierekenings, is seisoensgebonde, dit wil sê die<br />
kredietfasiliteite word aan landbouprodusente toegestaan voor die aanvang van ‘n produksieseisoen en is betaalbaar, in<br />
die geval van somergewasse, voor of op 30 September van die daaropvolgende jaar, en in die geval van wintergewasse,<br />
voor of op 31 Desember van die jaar waarin die fasiliteit toegestaan is. Maandelikse produksierekenings is na gelang van<br />
die ooreenkoms met die produsent betaalbaar dertig, sestig of negentig dae na staat. Agterstallige produksierekenings is<br />
die produksierekenings van landbouprodusente wat nie op die aanvanklik ooreengekome datums vereffen is nie.<br />
Handelsdebiteure<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Die handelsdebiteure van die groep, met insluiting van die bedrae verskuldig deur gesamentlike ondernemings en<br />
geassosieerde maatskappye, is hoofsaaklik maandrekenings en is hoofsaaklik betaalbaar dertig dae na staat of, indien van<br />
toepassing, oor termyne wat met die individuele klante ooreengekom is.<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate
10. Handels- en ander debiteure (vervolg)<br />
(3) Bepalings en voorwaardes (vervolg)<br />
Rentekoerse<br />
Handels- en ander debiteure dra rente teen koerse gekoppel aan die geweegde gemiddelde leenkoers van die maatskappy.<br />
By die finansiële jaareinde was die koerse soos volg:<br />
Voorkeurproduksieklante<br />
Produksieklante waarvan die fasiliteite deur<br />
hoë sekuriteitswaardes gesekureer is<br />
Produksieklante waarvan die fasiliteite deur<br />
lae sekuriteitswaardes gesekureer is<br />
Produksierekenings aan ontwikkelende boere<br />
Ander produksieklante en hoërisiko-klante<br />
Maandelikse produksierekenings<br />
Handelsdebiteure<br />
Rekenings binne<br />
kredietvoorwaardes<br />
2012<br />
%<br />
8,5<br />
9,5<br />
10,0<br />
9,5<br />
11,0<br />
Rentevry<br />
Rentevry<br />
2011<br />
%<br />
8,5<br />
9,5<br />
10,0<br />
9,5<br />
11,0<br />
Rentevry<br />
Rentevry<br />
Agterstallige rekenings<br />
Die graandebiteure is onderworpe aan rente teen koerse wat met elke individuele klant onderhandel word. By die finansiële<br />
jaareinde het dié koerse gewissel tussen die voorkeurbankkoers en die voorkeurbankkoers plus ses persentasiepunte, dit wil<br />
sê tussen 9% en 16% (9% en 15%) per jaar.<br />
(4) Beswarings en beperkings<br />
Die lenings en debiteure van die filiale <strong>NWK</strong> Beperk, Epko Oil Seed Crushing Proprietary Limited, Noordfed Eiendoms Beperk,<br />
Opti Chicks Proprietary Limited en Opti Feeds Proprietary Limited, met insluiting van die produksierekenings, handels- en<br />
graandebiteure en die lenings in aantekening 8 uiteengesit, is aan ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank gesedeer. Die<br />
sessies dien as sekuriteit vir die bankfasiliteite in aantekening 21 uiteengesit.<br />
Die handels- en ander debiteure van die filiaal Opti Chicks Proprietary Limited is aan ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank<br />
gesedeer. Die sessie dien saam met verbande van R47,5 miljoen oor die eiendom van dié filiaal, notariële verbande van<br />
R47,5 miljoen oor die toerusting, voorraad en biologiese bates van dié filiaal en ‘n sessie oor die gekontrakteerde<br />
inkomstestrome van dié filiaal as sekuriteit vir, eerstens, die leningsfasiliteite in aantekening 18 uiteengesit en, tweedens,<br />
die bankfasiliteite in aantekening 21 uiteengesit. Handels- en ander debiteure met ‘n drabedrag van R12,8 miljoen is deur<br />
die sessie beswaar, teenoor R11,1 miljoen in die vorige jaar.<br />
(5) Verwanteparty-saldo’s<br />
Uitstaande bedrae verskuldig deur verwante partye, dit wil sê bedrae verskuldig deur die direkteure, sleutelpersoneel,<br />
gesamentlike ondernemings en geassosieerde maatskappye, word in aantekening 35 geopenbaar.<br />
(6) Finansiële risikobestuur<br />
Die krediet- en rentekoersrisiko’s verbonde aan handels- en ander debiteure, die kredietbeleid en ‘n omskrywing van die<br />
sekuriteite wat geneem is om kredietrisiko’s te beperk sowel as die drabedrae van, eerstens, handels- en ander debiteure<br />
wat agterstallig, maar nie afgeskryf is nie en, tweedens, handels- en ander debiteure wat reeds met waardedalingsverliese<br />
verminder is, word in aantekening 37 volledig geopenbaar.<br />
2012<br />
%<br />
Nvt<br />
12,5<br />
13,0<br />
12,5<br />
14,0<br />
11,0<br />
15,5<br />
2011<br />
%<br />
Nvt<br />
12,5<br />
13,0<br />
12,5<br />
14,0<br />
11,0<br />
15,5<br />
10. Handels- en ander debiteure (vervolg)<br />
(7) Kritiese rekeningkundige ramings<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
Die voorbereiding van finansiële state in ooreenstemming met die rekeningkundige beleid van die groep en die voorskrifte<br />
van internasionale finansiële verslagdoeningstandaarde, noodsaak die direkteure om ramings en aannames betreffende<br />
die toekoms te maak. Die voortspruitende rekeningkundige ramings sal uiteraard selde met die verwante werklike resultate<br />
ooreenstem. Ramings en aannames wat ‘n beduidende risiko inhou om binne die volgende finansiële jaar ‘n wesenlike<br />
verandering in die drabedrae van handels- en ander debiteure te veroorsaak, word hieronder bespreek.<br />
Waardedaling op finansiële bates<br />
Die rekeningkundige beleid vereis dat bestuur die invorderbaarheid van finansiële bates jaarliks, of meer gereeld<br />
indien omstandighede dit vereis, beoordeel. Om uitvoering aan dié beleid te gee, identifiseer die direkteure debiteure<br />
met beduidende finansiële probleme en debiteure wat potensieel insolvent is. Alhoewel alle inligting beskikbaar by<br />
die beoordeling van finansiële bates op verslagdoeningsdatums in ag geneem word, kan natuurrampe, swakker as<br />
verwagte produksieseisoene en laer as verwagte kommoditeitspryse die invorderbaarheid van die produksierekenings en<br />
handelsdebiteure wesenlik benadeel.<br />
Bedryfs- en niebedryfsonderskeid<br />
Bates word in die staat van finansiële stand verdeel tussen bedryfs- en niebedryfsbates. Bates word as bedryfsbates<br />
geklassifiseer indien die drabedrae daarvan na verwagting binne óf die normale bedryfsiklus van die maatskappy óf ‘n<br />
jaar na die verslagdoeningstydperk verhaal sal word. Die direkteure moet dus by die aanvanklike erkenning van bates<br />
die verwagte tydperk waaroor of die verwagte datum waarop bates verhaal sal word, raam. Aangesien die oorgrote<br />
meerderheid van die handels- en ander debiteure ooreengekome vereffeningsdatums het, is die klassifikasie van die<br />
finansiële bates onder normale omstandighede ‘n eenvoudige besluit.<br />
Die voorskrifte van internasionale finansiële verslagdoeningstandaarde vereis egter dat indien die drabedrae van bates wat<br />
as bedryfsbates geklassifiseer is, ‘n komponent insluit wat na verwagting na meer as ‘n jaar na die verslagdoeningstydperk<br />
verhaal sal word, die drabedrag van dié komponent geopenbaar word. Om aan dié voorskrifte te voldoen, moet die<br />
direkteure die verwagte langtermynkomponent van handels- en ander debiteure raam. Die oorgrote meerderheid<br />
produksierekenings is seisoensgebonde, dit wil sê die rekenings is op ‘n jaarlikse grondslag betaalbaar. Wanprestasies lei<br />
daarom tot verhalings langer as ‘n jaar na die verslagdoeningstydperk. Alhoewel die direkteure algemene landboutoestande<br />
en verwagte kommoditeitspryse by die beoordeling van die finansiële bates in ag neem, lewer die raming van verwagte<br />
wanprestasie beduidende probleme.<br />
70 71<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate
11. Biologiese bates<br />
Kuikens<br />
Lêhenne en hane<br />
Broei-eiers<br />
2012<br />
Getal<br />
114 506<br />
185 254<br />
2 124 481<br />
GROEP<br />
Volume Drabedrag<br />
2011<br />
Getal<br />
101 398<br />
194 140<br />
2 654 295<br />
Aanteelvee teen billike waarde min verkoopskoste 30,5 27,2<br />
(1) Beweging vir die jaar<br />
Aanteelvee aan die begin van die jaar<br />
Kuikens gekoop<br />
Billikewaarde-aanpassing<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
26,7<br />
3,8<br />
2012<br />
R’m<br />
Aanteelvee<br />
27,2<br />
11,3<br />
(8,0)<br />
Aanteelvee aan die einde van die jaar 30,5 27,2<br />
(2) Omskrywing van landbou-aktiwiteite en biologiese bates<br />
Die groep bedryf hoenderboerdery-aktiwiteite op sy plaas in die Lichtenburg-distrik en ‘n broeiery op dié dorp met die doel<br />
om dagoudkuikens aan die braaikuikenbedryf te voorsien.<br />
Aanteelvee word geïdentifiseer as biologiese bates wat gehou word om ander biologiese bates te produseer. Lêhenne en<br />
hane is volwasse biologiese bates wat in staat is om eiers te produseer, terwyl kuikens onvolwasse biologiese bates is wat<br />
grootgemaak word vir toekomstige produksie. Broei-eiers word as deel van aanteelvee geklassifiseer. Dagoudbraaikuikens<br />
en uitskoteiers word as verbruikbare biologiese bates geklassifiseer.<br />
(3) Billike waarde van biologiese bates geoes<br />
Die groep het biologiese bates met ‘n billike waarde min verkoopskoste van R119,4 miljoen in die finansiële jaar onder<br />
oorsig geoes, teenoor ‘n oes van R110,7 miljoen in die vorige jaar.<br />
(4) Beswarings en beperkings<br />
Notariële verbande van R47,5 miljoen is ten gunste van ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank oor die biologiese bates,<br />
toerusting en voorraad van die filiaal Opti Chicks Proprietary Limited geregistreer. Die notariële verbande dien saam met<br />
die verbande van R47,5 miljoen oor die eiendom van dié filiaal, ‘n sessie oor die lenings en debiteure van dié filiaal en ‘n<br />
sessie oor die gekontrakteerde inkomstestrome van dié filiaal as sekuriteit vir, eerstens, die leningsfasiliteite in aantekening<br />
18 uiteengesit en, tweedens, die bankfasiliteite in aantekening 21 uiteengesit. Al die biologiese bates van die groep is deur<br />
die notariële verbande beswaar.<br />
(5) Risikobestuur<br />
Die bogenoemde boerdery-aktiwiteite stel die groep aan markprysrisiko’s, dit wil sê aan die prysskommelings van dagoudkuikens<br />
in die oop mark bloot. Die direkteure verwag dat die verkoopspryse van dagoudkuikens in die afsienbare<br />
toekoms nie beduidend sal daal nie, gevolglik is die groep nie teen die risiko verskans nie. Die groep het wel langtermynverkoopsooreenkomste<br />
aangegaan om hom teen moontlike prysskommelings te beskerm.<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
23,0<br />
4,2<br />
2011<br />
R’m<br />
21,8<br />
9,5<br />
(4,1)<br />
13. Kontant en kontantekwivalente<br />
Kontant voorhande<br />
Banksaldo’s<br />
Termyndeposito’s<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
72 73<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
12. Afgeleide finansiële instrumente<br />
Drabedrag van kontant en kontantekwivalente in die<br />
staat van finansiële stand 10,0 - 42,7 56,4<br />
(1) Kontant en kontantekwivalente in<br />
buitelandse geldeenhede gedenomineer<br />
Pula (Republiek van Botswana) - - 0,2 4,5<br />
(2) Bepalings en voorwaardes<br />
Batige bankrekenings en termyndeposito’s verdien rente teen veranderlike rentekoerse. By die finansiële jaareinde was die<br />
koerse 0,1% (5%) en 5,27% (5,2%) per jaar, onderskeidelik.<br />
(3) Finansiële risikobestuur<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Afgeleide finansiële instrumente getoon as bedryfsbates - - 15,3 20,1<br />
Graankontrakte op die Suid-Afrikaanse Termynbeurs<br />
Graankontrakte met produsente<br />
Graankontrakte met klante<br />
Afgeleide finansiële instrumente getoon as bedryfslaste - - (9,3) (4,9)<br />
Graankontrakte op die Suid-Afrikaanse Termynbeurs<br />
Graankontrakte met produsente<br />
Opsiekontrakte met produsente<br />
Netto drabedrag teen billike waarde - - 6,0 15,2<br />
Afgeleide finansiële instrumente word teen billike waarde, dit wil sê die markpryse van die finansiële instrumente, gewaardeer.<br />
Gevolglik veroorsaak die instrumente dat die groep aan kommoditeitsprys- en wisselkoersskommelings blootgestel is. Dié en<br />
ander markprysrisiko’s waaraan die groep blootgestel is sowel as die kredietrisiko’s verbonde aan afgeleide finansiële instrumente,<br />
word in aantekening 37 volledig geopenbaar.<br />
Die krediet- en rentekoersrisiko’s verbonde aan kontant en kontantekwivalente, word in aantekening 37 volledig geopenbaar.<br />
2012<br />
R’m<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
10,0<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
2012<br />
R’m<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
-<br />
-<br />
-<br />
5,1<br />
7,5<br />
2,7<br />
(1,7)<br />
(7,6)<br />
-<br />
12,4<br />
17,6<br />
12,7<br />
2011<br />
R’m<br />
17,3<br />
2,8<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
(0,8)<br />
(3,3)<br />
(0,8)<br />
9,7<br />
6,4<br />
40,3
14. Niebedryfsbates en -laste vir verkoop gehou<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Eiendom, aanleg en toerusting (aantekening 1) - - 14,6 0,8<br />
Grond<br />
Geboue en terreinverbeterings<br />
Kantoortoerusting<br />
Masjinerie en toerusting<br />
Voertuie<br />
Niebedryfslaste wat direk verband hou met<br />
niebedryfsbates vir verkoop gehou (aantekening 18) - - (8,8) -<br />
Bank Gaborone Limited<br />
Mont-Trade Proprietary Limited<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
0,2<br />
0,7<br />
0,3<br />
11,4<br />
2,0<br />
(8,2)<br />
(0,6)<br />
2011<br />
R’m<br />
0,2<br />
0,5<br />
-<br />
-<br />
0,1<br />
- - 5,8 0,8<br />
Die eiendom, aanleg en toerusting van die filiaal Opti Feeds Botswana Proprietary Limited, die grond en geboue waarin die<br />
bedryfsaktiwiteite van die filiaal Noordwes Autosentrum Eiendoms Beperk tot en met 30 April 2012 gehuisves is sowel as<br />
die voertuie van die versekeringsbesigheid van die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk, is by die bogenoemde niebedryfsbates vir verkoop<br />
gehou, ingesluit. Die oorblywende bates is ledige of individuele bates wat in die gewone loop van besigheid vervang word.<br />
Niebedryfslaste vir verkoop gehou, bestaan uit die langtermynlenings van Opti Feeds Botswana Proprietary Limited.<br />
Die versekeringsbesigheid van die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk is op 1 Mei 2012 as ‘n lopende saak aan Univision Financial Services<br />
Proprietary Limited verkoop, in ruil vir aandele in die maatskappy. Ingesluit by die bogenoemde bates is voertuie met ‘n<br />
drabedrag van R0,7 miljoen wat as deel van die bate-vir-aandeletransaksie vervreem sal word.<br />
Dit is die praktyk om roerende goedere per tender te verkoop, gevolglik word die drabedae van roerende goedere wat as<br />
niebedryfsbates vir verkoop gehou, geklassifiseer word, meestal kort na die herklassifiseringsdatum verhaal. Indien roerende<br />
goedere ingevolge ‘n kontrak of ooreenkoms gesamentlik as ‘n groep van bates vervreem word, word die drabedrae op die<br />
ooreengekome datum verhaal. Gegrond op die bestaande praktyke, kontrakte en ooreenkomste verwag die direkteure dat<br />
die drabedrae van die bogenoemde roerende bates in drie maande verhaal sal word. Die oordrag van eiendomsreg neem in<br />
die geval van vaste eiendom soms as gevolg van redes buite die beheer van die groep ‘n aansienlike tyd, gevolglik kan die<br />
tydsverloop van die verkoopstransaksies nie akkuraat bepaal word nie.<br />
-<br />
-<br />
15. Aandelekapitaal<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
74 75<br />
Gemagtig<br />
120 miljoen gewone aandele van R1 elk 120,0 120,0 120,0 120,0<br />
Uitgereikte aandelekapitaal van die maatskappy<br />
2012<br />
R’m<br />
2011<br />
R’m<br />
84 680 920 gewone aandele van R1 elk 84,7 84,7<br />
Uitgereikte aandelekapitaal van die groep<br />
78 697 403 (81 923 720) gewone aandele van R1 elk 57,6 75,2<br />
(1) Beweging vir die jaar<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
81 923 720 (84 680 920) gewone aandele uitgereik aan die<br />
begin van die jaar<br />
3 226 317 (2 757 200) gewone aandele gedurende die jaar<br />
teruggekoop<br />
2012<br />
R’m<br />
75,2<br />
(17,6)<br />
78 697 403 (81 923 720) gewone aandele van R1 elk 57,6 75,2<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
2011<br />
R’m<br />
84,7<br />
(9,5)
16. Verdeelbare reserwes<br />
(1) Aard en doel van verdeelbare reserwes<br />
Algemene reserwe<br />
Die algemene reserwe is uit winste van die verlede vir die finansiering van bates gereserveer.<br />
Billikewaarde-aanpassings van finansiële bates beskikbaar vir verkoop<br />
Billikewaarde-aanpassings van finansiële bates beskikbaar vir verkoop verteenwoordig die verskil tussen die billike waarde<br />
van aandele gehou in genoteerde en ongenoteerde maatskappye en die kosprys daarvan. Dié ongerealiseerde winste word<br />
as ander omvattende inkomste erken en eers na die realisasie daarvan deur vervreemding of dividendinkomste ingesluit by<br />
wins en sodoende na teruggehoue verdienste oorgeplaas.<br />
Valutaomrekeningsreserwe<br />
Die valutaomrekeningsreserwe verteenwoordig die verskille by die omskakeling van die bates, laste, inkomste en uitgawes<br />
van buitelandse filiale, gesamentlike ondernemings en geassosieerde maatskappye na die aanbiedingsgeldeenheid van<br />
die groep, dit wil sê die Suid-Afrikaanse rand. Dié ongerealiseerde winste en verliese word as ander omvattende inkomste<br />
erken en eers na die realisasie daarvan by die vervreemding van die buitelandse filiaal, gesamentlike onderneming of<br />
geassosieerde maatskappy ingesluit by wins en sodoende na teruggehoue verdienste oorgeplaas.<br />
(2) Dividende na die verslagdoeningstydperk verklaar<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Algemene reserwe - - 87,3 88,7<br />
Die direksie het op 12 Julie 2012 ‘n dividend van 32,5 sent per aandeel, R27,5 miljoen vir uitbetaling aan die eienaars van<br />
die maatskappy goedgekeur, teenoor ‘n dividend van 20 sent, R16,9 miljoen in die vorige jaar. Die dividendverklaring word<br />
in die direkteursverslag volledig uiteengesit. Ingevolge bestaande belastingwetgewing is dividenduitkerings onderworpe<br />
aan ‘n terughoubelasting van 15%. Die bogenoemde dividend verteenwoordig dus ‘n nabelastinguitkering aan die<br />
aandeelhouers van 27,63 sent per aandeel.<br />
2012<br />
R’m<br />
2011<br />
R’m<br />
Beginsaldo<br />
Aanpassing vir verandering van belang in filiale - -<br />
Billikewaarde-aanpassings van finansiële bates beskikbaar<br />
vir verkoop - - 0,5 10,4<br />
Beginsaldo<br />
Aanpassing vir verandering van belang in filiale<br />
Billikewaarde-aanpassings vir die jaar<br />
Opgelope billikewaarde-aanpassing van finansiële<br />
bates beskikbaar vir verkoop geherklassifiseer as wins<br />
Valutaomrekeningsreserwe - - (0,1) (0,1)<br />
Beginsaldo<br />
Valutaomrekeningsverskille vir die jaar<br />
Teruggehoue verdienste 9,6 - 582,9 510,0<br />
Beginsaldo<br />
Aanpassing vir verandering van belang in filiale<br />
Wins vir die jaar<br />
Dividende betaal<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
43,1<br />
(33,5)<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
34,7<br />
(34,7)<br />
2012<br />
R’m<br />
88,7<br />
(1,4)<br />
10,4<br />
(0,2)<br />
-<br />
(9,7)<br />
(0,1)<br />
-<br />
510,0<br />
(2,3)<br />
108,7<br />
(33,5)<br />
2011<br />
R’m<br />
88,7<br />
-<br />
5,8<br />
-<br />
4,6<br />
-<br />
-<br />
(0,1)<br />
482,7<br />
-<br />
61,9<br />
(34,6)<br />
9,6 - 670,6 609,0<br />
17. Ekwiteit toeskryfbaar aan niebeherende belange<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Aandelekapitaal - - 62,7 59,2<br />
Beginsaldo<br />
Aandelekapitaal van filiale op die verkrygingsdatums daarvan<br />
Aanpassing vir verandering van belang in filiale<br />
Aandeelhouerslening in aandele omskep<br />
Aandeelhouerslening<br />
Algemene reserwe<br />
Beginsaldo<br />
Aanpassing vir verandering van belang in filiale<br />
76 77<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
59,2<br />
-<br />
1,3<br />
2,2<br />
-<br />
62,5<br />
61,1<br />
1,4<br />
2011<br />
R’m<br />
58,4<br />
0,8<br />
-<br />
-<br />
2,2<br />
61,1<br />
61,1<br />
-<br />
Billikewaarde-aanpassings van finansiële bates beskikbaar<br />
vir verkoop - - 0,4 7,2<br />
Beginsaldo<br />
Aanpassing vir verandering van belang in filiale<br />
Billikewaarde-aanpassings vir die jaar<br />
Opgelope billikewaarde-aanpassing van finansiële bates<br />
beskikbaar vir verkoop geherklassifiseer as wins<br />
Valutaomrekeningsreserwe - - (0,1) (0,1)<br />
Beginsaldo<br />
Valutaomrekeningsverskille vir die jaar<br />
Teruggehoue verdienste - - 411,0 350,4<br />
Beginsaldo<br />
Teruggehoue verdienste van filiale op die verkrygingsdatums<br />
-<br />
- 350,4 332,5<br />
daarvan<br />
-<br />
-<br />
- (0,5)<br />
Aanpassing vir verandering van belang in filiale<br />
-<br />
- 8,2<br />
-<br />
Wins vir die jaar toeskryfbaar aan niebeherende belange<br />
-<br />
- 74,5 42,3<br />
Dividende betaal<br />
-<br />
- (22,1) (23,9)<br />
Ekwiteit toeskryfbaar aan niebeherende belange - - 536,5 480,0<br />
(1) Dividende na die verslagdoeningstydperk verklaar<br />
Die direksie van die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk het op 12 Julie 2012 ‘n dividend van 33 sent per aandeel, R19,3 miljoen, vir<br />
uitbetaling aan die niebeherende aandeelhouers van die maatskappy goedgekeur, teenoor ‘n dividend van 20 sent,<br />
R11,7 miljoen, in die vorige jaar.<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
7,2<br />
0,2<br />
(0,1)<br />
(6,9)<br />
(0,1)<br />
-<br />
4,2<br />
-<br />
3,0<br />
-<br />
-<br />
(0,1)
18. Langtermynlenings<br />
Gesekureerde lenings - - 93,0 108,8<br />
ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank<br />
Bank Gaborone Limited<br />
Finansiële bruikhuurkontrakte<br />
Ongesekureerde lening – Mont-Trade Proprietary Limited - - 0,6 0,5<br />
Drabedrag voor oordragte na ander lynitems<br />
Oorplasing na niebedryfslaste gehou vir verkoop<br />
(aantekening 14)<br />
Bank Gaborone Limited<br />
Mont-Trade Proprietary Limited<br />
(2) Bepalings en voorwaardes<br />
ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank<br />
Die lening by ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank is in maandelikse paaiemente oor vyf jaar betaalbaar en dra rente teen<br />
die voorkeurbankkoers min 1,45 persentasiepunte, dit wil sê teen 7,55% (7,55%) per jaar. Die lening en die bankfasiliteite<br />
in aantekening 21 uiteengesit, is gesamentlik deur verbande van R47,5 miljoen oor die eiendom van Opti Chicks Proprietary<br />
Limited, notariële verbande van R47,5 miljoen oor die toerusting, voorraad en biologiese bates van dié filiaal, ‘n sessie<br />
oor die polisse wat die betrokke bates verseker, ‘n sessie oor die lenings en debiteure van dié filiaal en ‘n sessie oor die<br />
gekontrakteerde inkomstestrome van dié filiaal gesekureer.<br />
Bank Gaborone Limited<br />
Die lening by Bank Gaborone Limited is in gelyke maandelikse paaiemente oor tien jaar betaalbaar, dra rente teen die<br />
voorkeurbankkoers in Botswana min 1,25 persentasiepunte en is deur ‘n verband van R4,1 miljoen oor die eiendom van ‘n<br />
verwante party en ‘n beperkte borgstelling van R4,5 miljoen deur <strong>NWK</strong> Beperk gesekureer.<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
27,5<br />
8,2<br />
57,3<br />
93,6<br />
(8,8)<br />
(8,2)<br />
(0,6)<br />
Korttermyngedeelte oorgeplaas na korttermynlenings en<br />
bankoortrekkings (aantekening 21) - - (28,1) (25,6)<br />
ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank<br />
Bank Gaborone Limited<br />
Finansiële bruikhuurkontrakte<br />
(1) Huidige waarde van finansiële bruikhuurkontrakte<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(8,0)<br />
-<br />
(20,1)<br />
2011<br />
R’m<br />
35,1<br />
8,7<br />
65,0<br />
109,3<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(8,0)<br />
(1,4)<br />
(16,2)<br />
- - 56,7 83,7<br />
Bruto bedrae betaalbaar - - 65,5 75,9<br />
Betaalbaar binne ‘n jaar<br />
Betaalbaar in twee tot vyf jaar<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Uitstaande finansieringskoste - - (8,2) (10,9)<br />
Huidige waarde van finansiële bruikhuurkontrakte - - 57,3 65,0<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
23,2<br />
42,3<br />
20,6<br />
55,3<br />
18. Langtermynlenings (vervolg)<br />
(2) Bepalings en voorwaardes (vervolg)<br />
Finansiële bruikhuurkontrakte<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
Die finansiële bruikhuurkontrakte is in maandelikse paaiemente oor drie tot vyf jaar na die aanvangsdatum van die betrokke<br />
ooreenkoms betaalbaar. Die ooreenkomste is aangegaan teen rentekoerse wat by die finansiële jaareinde gewissel het<br />
tussen die voorkeurbankkoers min twee persentasiepunte en die voorkeurbankkoers plus ses persentasiepunte. By die<br />
finansiële jaareinde was die voorkeurbankkoers 9% (9%) per jaar. Die groep verkry eienaarskap van die voertuie, masjinerie<br />
en rekenaartoerusting wat ingevolge finansiële bruikhuurkontrakte gehou word. Daarteenoor bly kantoortoerusting wat<br />
gehuur word die eiendom van die verhuurder. Ingevolge die bepalings van die ooreenkomste kan die huurtermyne van<br />
kantoortoerusting verleng word.<br />
Mont-Trade (Proprietary) Limited<br />
Die ongesekureerde lening by Mont-Trade (Proprietary) Limited het geen vaste terugbetalingsvoorwaardes nie.<br />
(3) Finansiële risikobestuur<br />
Die likiditeits- en rentekoersrisiko’s verbonde aan langtermynlenings, word in aantekening 37 geopenbaar.<br />
19. Voorsienings<br />
Langtermynvoorsienings<br />
Korttermynvoorsienings<br />
(1) Voorsienings is saamgestel uit:<br />
Graad- en massaverliese<br />
Aftreevoordele (gratifikasies)<br />
Omgewingsrehabilitasie<br />
Boetes vir die oortreding van die Wet op Mededinging<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
78 79<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
3,1<br />
25,1<br />
2011<br />
R’m<br />
0,3<br />
23,4<br />
- - 28,2 23,7<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
25,0<br />
2,7<br />
0,5<br />
-<br />
19,5<br />
-<br />
0,4<br />
3,8<br />
- - 28,2 23,7<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate
19. Voorsienings (vervolg)<br />
(2) Beweging vir die jaar<br />
Beginsaldo op 1 Maart 2010<br />
Rehabilitasiekoste as deel van die kosprys van<br />
voorraad erken<br />
Graad- en massaverliese teen inkomste erken<br />
Billikewaarde-aanpassing<br />
Boetes as uitgawe erken<br />
Aangewend in die jaar<br />
Terugskrywing van ongebruikte bedrae<br />
Voorsieningsrekenings op 30 April 2011<br />
Rehabilitasiekoste as deel van die kosprys van<br />
voorraad erken<br />
Graad- en massaverliese teen inkomste erken<br />
Gratifikasiekoste as uitgawe erken<br />
Billikewaarde-aanpassing<br />
Finansieringskoste<br />
Aangewend in die jaar<br />
Terugskrywing van ongebruikte bedrae<br />
(3) Aard van voorsienings en kritiese rekeningkundige ramings<br />
Die voorbereiding van finansiële state in ooreenstemming met die rekeningkundige beleid van die groep en die voorskrifte<br />
van internasionale finansiële verslagdoeningstandaarde noodsaak die direkteure om ramings en aannames betreffende die<br />
toekoms te maak. Die voortspruitende rekeningkundige ramings sal uiteraard selde met die verwante werklike resultate<br />
ooreenstem. Ramings en aannames wat ‘n beduidende risiko inhou om binne die volgende finansiële jaar ‘n wesenlike<br />
verandering in die drabedrae van voorsienings te veroorsaak, word hieronder bespreek.<br />
Voorsiening vir graad- en massaverliese<br />
Graad- en<br />
massa-<br />
verliese<br />
Aftree-<br />
voordele<br />
Omgewings-<br />
rehabilitasie<br />
Boetes Totaal<br />
R’m R’m R’m R’m R’m<br />
7,6<br />
-<br />
17,9<br />
1,6<br />
-<br />
-<br />
(7,6)<br />
19,5<br />
-<br />
8,4<br />
-<br />
4,0<br />
-<br />
(1,6)<br />
(5,3)<br />
Die groep is verplig om graanvoorraad wat namens produsente en klante geberg word, op aanvraag te lewer. As gevolg<br />
van die risiko’s inherent verbonde aan die opberging, meting en gradering van graanvoorraad, maak die groep van ramings<br />
en aannames gebruik, gegrond op praktyke in die graanbedryf en die opbergingsgeskiedenis van die maatskappy om,<br />
eerstens, voorraadvlakke en die graad daarvan en, tweedens, inkomste uit die berging van graan, te meet. Dié ramings en<br />
aannames beïnvloed die voorsiening wat die groep maak om graad- en massaverliese te vervang.<br />
Die voorsiening vir graad- en massaverliese word geraam as, in die geval van mielies en koring, 40% van die gewigsaanpassing<br />
wat by die ontvangs daarvan gedoen is en, in die geval van sonneblom, 1% van voorraadvlakke. Die verpligting word teen<br />
verwagte kooppryse, gegrond op kommoditeitspryse op die Suid-Afrikaanse Termynbeurs, gemeet. By voorraadopnames<br />
word werklike graad- en massaverliese teen die voorsiening verreken en indien die graad- en massaverliese by ‘n silo die<br />
voorsiening oorskry, word die tekort op die opnamedatum as uitgawe erken. Indien voorraad by ‘n silo volledig uitgelaai is<br />
en daar geen moontlikheid van verdere graad- en massaverliese bestaan nie, word die onbenutte saldo van die voorsiening<br />
as inkomste erken.<br />
Alhoewel voorraadvlakke en -grade deurlopend beoordeel word, sal die werklike graad- en massaverliese steeds van die<br />
geraamde verliese verskil. Om die groep se blootstelling aan die risiko te illustreer, word die invloed van afwykings teenoor<br />
die standaard op die drabedrag van die verpligting, en gevolglik wins, soos volg geïllustreer:<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2,7<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
0,4<br />
0,1<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(0,1)<br />
-<br />
0,4<br />
0,1<br />
-<br />
-<br />
-<br />
0,1<br />
-<br />
(0,1)<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
3,8<br />
-<br />
-<br />
3,8<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(3,8)<br />
-<br />
8,0<br />
0,1<br />
17,9<br />
1,6<br />
3,8<br />
(0,1)<br />
(7,6)<br />
23,7<br />
0,1<br />
8,4<br />
2,7<br />
4,0<br />
0,1<br />
(5,4)<br />
(5,4)<br />
19. Voorsienings (vervolg)<br />
Voorsieningsrekenings op 30 April 2012 25,0 2,7 0,5 - 28,2 Voorsiening vir aftreevoordele (gratifikasies)<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
Die groep betaal gratifikasies aan uittredende personeel, personeel waarvan die diens om welke rede ook al beëindig word<br />
en die boedels van gestorwe personeel met vyf-en-twintig of meer ononderbroke diensjare. Die groep betaal egter ook<br />
gratifikasies aan personeel met minder as vyf-en-twintig, maar vyftien of meer ononderbroke diensjare indien, en slegs indien<br />
die personeellid uittree. Gratifikasies word gegrond op die pensioengewende vergoeding en diensjare van kwalifiserende<br />
personeel by aftrede, afsterwe of uitdienstreding, wat ook al van toepassing is. Die meting van die verpligting vereis dus<br />
dat die direkteure, eerstens, die personeel wat na verwagting sal kwalifiseer, identifiseer en, tweedens, hul verwagte<br />
diensverlatingsdatums, pensioengewende vergoeding en diensjare raam.<br />
Voorsiening vir omgewingsrehabilitasie<br />
Die meting van langtermynvoorsienings vir omgewingsrehabilitasie vereis dat bestuur die verwagte rehabilitasiedatums<br />
sowel as die verwagte uitgawes wat aangegaan moet word om die verpligtinge te vereffen, raam. Die verwagte<br />
rehabilitasiedatums is gekoppel aan die nuttige lewensduur van die betrokke eiendomme wat gerehabiliteer moet word,<br />
gevolglik het die ramings wat die direkteure by die meting van eiendom, aanleg en toerusting maak, ‘n direkte invloed op<br />
die meting van die langtermynvoorsienings.<br />
Voorsiening vir boetes<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Die mededingingskommissie het ‘n ondersoek gedoen na, eerstens, beweerde niemededingende optrede wat voortspruit<br />
uit ‘n ooreenkoms tussen die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk en Rand Aksepbank om in ‘n bepaalde gebied nie in kompetisie met mekaar<br />
te handel nie en, tweedens, die aanvanklike en jaarlikse vasstelling van die Suid-Afrikaanse Termynbeurs se dagtariewe<br />
deur Graan Silo Industrie Eiendoms Beperk en sy lede. Die mededingingskommissie is van mening dat die silo-eienaars<br />
uit hoofde van hul lidmaatskap by Graan Silo Industrie Eiendoms Beperk saamgespan het om dié tariewe vas te stel. Die<br />
aangeleenthede word beskou as ‘n oortreding van artikel 4(1)(b)(i) en 4(1)(b)(ii) van die Wet op Mededinging, Wet 89 van<br />
1998, soos gewysig. Die direkteure het hul raming van die verpligting op die vorige verslagdoeningsdatum gegrond op die<br />
skikkingsvoorstelle wat die maatskappy ingedien het. Die verpligting is in die jaar onder oorsig vereffen.<br />
80 81<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
(3) Aard van voorsienings en kritiese rekeningkundige ramings<br />
(vervolg)<br />
Voorsiening vir graad- en massaverliese (vervolg)<br />
Teoretiese invloed van ‘n 25% oorvoorsiening, dit wil sê indien<br />
graad- en massaverliese as 30% in plaas van 40% van die<br />
gewigsaanpassing realiseer:<br />
Voorbelastingwins<br />
Nabelastingwins<br />
Teoretiese invloed van ‘n 25% ondervoorsiening, dit wil sê<br />
indien graad- en massaverliese as 50% in plaas van 40%<br />
van die gewigsaanpassing realiseer:<br />
Voorbelastingwins<br />
Nabelastingwins<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
-<br />
-<br />
6,3<br />
4,5<br />
(6,3)<br />
(4,5)<br />
2011<br />
R’m<br />
4,9<br />
3,5<br />
(4,9)<br />
(3,5)
20. Handels- en ander krediteure<br />
Handelskrediteure<br />
Vooruitontvange inkomste<br />
Oplopende vergoede afwesighede<br />
Ander krediteure<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
195,3<br />
2,1<br />
27,3<br />
47,0<br />
2011<br />
R’m<br />
189,9<br />
6,0<br />
23,2<br />
46,4<br />
Drabedrag - - 271,7 265,5<br />
(1) Billike waarde - - 271,7 265,5<br />
(2) Bepalings en voorwaardes<br />
Handels- en ander krediteure is, indien by die betrokke betalingsvoorwaardes gehou word, rentevry.<br />
Met die uitsondering van R1 miljoen (R0,9 miljoen) verskuldig aan Shoprite Checkers Proprietary Limited, wat deur ‘n<br />
notariële verband van R4,8 miljoen oor die roerende goedere van die maatskappy gesekureer is, is die bogenoemde<br />
handels- en ander krediteure ongesekureer.<br />
Met die uitsondering van vooruitontvange inkomste wat as inkomste erken word na gelang die diens gelewer word,<br />
aftreevoordele wat eers by die aftrede, afsterwe of diensbeëindiging van personeel vereffen word en oplopende vergoede<br />
afwesighede waarvan die vereffeningsdatums onseker is, is die bogenoemde handels- en ander krediteure meestal binne<br />
‘n maand betaalbaar.<br />
(3) Verwanteparty-saldo’s<br />
Uitstaande bedrae verskuldig aan verwante partye, dit wil sê bedrae verskuldig aan die direkteure, sleutelpersoneel, filiale,<br />
gesamentlike ondernemings en geassosieerde maatskappye, word in aantekening 35 geopenbaar.<br />
(4) Finansiële risikobestuur<br />
Die likiditeitsrisiko’s verbonde aan handels- en ander krediteure, word in aantekening 37 volledig geopenbaar.<br />
21. Korttermynlenings en bankoortrekkings<br />
Bankoortrekkings<br />
Korttermyngedeelte van langtermynlenings<br />
(aantekening 18)<br />
ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank<br />
Bank Gaborone Limited<br />
Finansiële bruikhuurkontrakte<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
82 83<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
470,9<br />
28,1<br />
8,0<br />
-<br />
20,1<br />
2011<br />
R’m<br />
698,1<br />
Drabedrag - - 499,0 723,7<br />
(1) Billike waarde - - 499,0 723,7<br />
(2) Bepalings en voorwaardes<br />
Korttermynleningsfasiliteite<br />
25,6<br />
8,0<br />
1,4<br />
16,2<br />
Die filiaal Consultum Finance Proprietary Limited het korttermynleningsfasiliteite van R42 miljoen by die Industrial<br />
Development Corporation of South Africa. Dié leningsfasiliteite, wat aangewend word om die jaarlikse produksierekenings<br />
van ontwikkelende boere te finansier, verval op 31 Desember 2013.<br />
Die filiale Epko Oil Seed Crushing Proprietary Limited, Noordfed Eiendoms Beperk en Opti Feeds Proprietary Limited het<br />
kommoditeitsgebaseerde korttermynleningsfasiliteite by ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank, Die Standard Bank van<br />
Suid-Afrika Beperk en FirstRand Bank. Ingevolge die leningsfasiliteite kan die filiale korttermynlenings wat gesekureer<br />
word deur middel van verkoops- en terugkoopooreenkomste oor hul graanvoorraad wat op die Suid-Afrikaanse<br />
Termynbeurs verhandelbaar is, by dié banke aangaan. Die kommoditeitsgebaseerde lenings is onderworpe aan rente teen<br />
die voorkeurbankkoers min 2,5 persentasiepunte, dit wil sê teen 6,5% (6,5%) per jaar. Die leningsfasiliteite het geen<br />
ooreengekome vervaldatum nie.<br />
Bankfasiliteite<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk het bankfasiliteite van R800 miljoen by ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank. Dié bankfasiliteite<br />
is onderworpe aan rente teen die voorkeurbankkoers min twee persentasiepunte en gesekureer deur verbande van<br />
R400 miljoen oor sekere eiendom van die maatskappy, ‘n sessie oor die polisse wat die betrokke bates verseker en sessies<br />
oor die lenings en debiteure van die filiale <strong>NWK</strong> Beperk, Epko Oil Seed Crushing Proprietary Limited, Noordfed Eiendoms<br />
Beperk, Opti Chicks Proprietary Limited en Opti Feeds Proprietary Limited. By die finansiële jaareinde was die voorkeurbankkoers<br />
9% (9%) per jaar. Die fasiliteite wat jaarliks met ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank onderhandel word, verval op<br />
30 September 2012.<br />
Die filiaal Opti Chicks Proprietary Limited het bankfasiliteite van R25 miljoen by ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank. Dié<br />
bankfasiliteite sowel as die leningsfasiliteite wat in aantekening 18 uiteengesit word, is gesamentlik deur verbande van<br />
R47,5 miljoen oor die eiendom en notariële verbande van R47,5 miljoen oor die toerusting, voorraad en biologiese bates<br />
van dié filiaal, ‘n sessie oor die polisse wat die betrokke bates verseker, ‘n sessie oor die lenings en debiteure van dié filiaal<br />
en ‘n sessie oor die gekontrakteerde inkomstestrome van dié filiaal gesekureer. Dié bankoortrekkings is onderworpe aan<br />
rente teen die voorkeurbankkoers min twee persentasiepunte, dit wil sê teen 7% (7%) per jaar. Die fasiliteite wat jaarliks<br />
met ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank onderhandel word, verval op 30 September 2012.<br />
(3) Finansiële risikobestuur<br />
Die finansiële risiko’s verbonde aan korttermynlenings en bankoortrekkings, word in aantekening 37 geopenbaar.<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate
22. Inkomste<br />
Inkomste uit die verkoop van goedere<br />
Opbergings- en hanteringsvergoedings<br />
Inkomste uit dienste gelewer<br />
Kommissie-inkomste<br />
Dividendinkomste<br />
Finansieringsinkomste<br />
Handels- en ander debiteure<br />
Lenings<br />
Afbetalingsverkoopsooreenkomste<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
33,5<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011*<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
34,7<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
2 481,6<br />
121,0<br />
84,9<br />
7,5<br />
-<br />
73,1<br />
64,6<br />
1,9<br />
6,6<br />
2011*<br />
R’m<br />
2 708,0<br />
139,3<br />
24,7<br />
7,6<br />
-<br />
111,2<br />
100,3<br />
2,5<br />
8,4<br />
Totale inkomste 33,5 34,7 2 768,1 2 990,8<br />
Ingesluit by die bogenoemde finansieringsinkomste van die groep is finansieringsinkomste van R6,9 miljoen wat verdien is op<br />
lenings en debiteure waarvan die uitstaande bedrae reeds met waardedalingsverliese verminder is, teenoor R7,5 miljoen in die<br />
vorige jaar.<br />
23. Koste van voorraad as uitgawe erken<br />
Koste van goedere verkoop<br />
Voorraadafskrywings<br />
Afskrywing van voorraad tot netto realiseerbare waarde<br />
Beskadigde, bederfde en verouderde voorraad<br />
* Heraangegewe syfers – aantekening 38<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011*<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
2 195,3<br />
6,5<br />
0,4<br />
6,1<br />
2011*<br />
R’m<br />
2 355,7<br />
5,4<br />
0,9<br />
4,5<br />
- - 2 201,8 2 361,1<br />
24. Ander inkomste<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
84 85<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
2012<br />
R’m<br />
2011<br />
R’m<br />
2012<br />
R’m<br />
2011*<br />
R’m<br />
Bedryfshuurinkomste - - 4,6 5,2<br />
Verdien uit eiendom, aanleg en toerusting<br />
Verdien uit beleggingseiendom<br />
Dividendinkomste - - 0,1 1,1<br />
Genoteerde maatskappye<br />
Ongenoteerde maatskappye<br />
Finansieringsinkomste - - 5,7 11,7<br />
Handels- en ander debiteure<br />
Korttermyndeposito’s<br />
Banksaldo’s<br />
Suid-Afrikaanse Inkomstediens<br />
Inkomste uit landboukundige dienste<br />
Inkomste uit swart ekonomiese bemagtigingsprojekte<br />
Kommissie-inkomste<br />
Agentekommissie op vervoertransaksies<br />
Ander kommissie-inkomste<br />
Negatiewe klandisiewaarde – oorskryding van die billike<br />
waarde van die belang in die netto bates van Agrinet<br />
Beperk bo die kosprys daarvan (aantekening 5)<br />
Oninvorderbare skuld verhaal<br />
Regeringstoelaes<br />
Surplus graanvoorrade<br />
Terugskrywing van ongebruikte voorsienings (aantekening 19)<br />
Graad- en massaverliese<br />
Omgewingsrehabilitasie<br />
Vaardigheidontwikkelingsheffing verhaal<br />
Vragmotorinkomste<br />
Waardedalingsverliese op niefinansiële bates vanaf<br />
derde partye verhaal<br />
Diverse inkomste<br />
* Heraangegewe syfers – aantekening 38<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
3,9<br />
0,7<br />
0,1<br />
-<br />
3,1<br />
2,4<br />
0,1<br />
0,1<br />
3,4<br />
-<br />
0,4<br />
0,3<br />
0,1<br />
19,0<br />
4,4<br />
0,4<br />
28,7<br />
5,4<br />
5,3<br />
0,1<br />
0,5<br />
11,7<br />
-<br />
9,7<br />
5,0<br />
0,2<br />
0,2<br />
0,9<br />
3,2<br />
3,9<br />
0,1<br />
4,5<br />
3,0<br />
0,6<br />
2,9<br />
2,8<br />
0,1<br />
-<br />
26,8<br />
3,9<br />
8,9<br />
7,6<br />
7,6<br />
-<br />
1,1<br />
2,8<br />
2,0<br />
10,9<br />
- - 94,0 88,5<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate
25. Ander winste/(verliese)<br />
Billikewaarde-aanpassing van graankontrakte<br />
Billikewaarde-aanpassing van graanvoorraad<br />
Buitelandsevaluta-aanpassings<br />
Spekulasiewinste/(-verliese)<br />
Wins by die vervreemding van eiendom, aanleg en toerusting<br />
Wins by die vervreemding van filiaal<br />
Wins by die verkleining van belang in filiale<br />
Wins by die vervreemding van belang in genoteerde en<br />
ongenoteerde maatskappye<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
10,7<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
179,9<br />
18,3<br />
(4,0)<br />
-<br />
8,2<br />
2,6<br />
-<br />
0,5<br />
2011*<br />
R’m<br />
199,8<br />
19,8<br />
-<br />
-<br />
(1,0)<br />
2,9<br />
0,1<br />
10,7 - 205,5 221,6<br />
26. Uitgawes - - 565,3 629,9<br />
Uitgawes word getoon na inagneming van die volgende items:<br />
Bedryfshuuruitgawes<br />
Bestuurs- en bemarkingsfooie aan eksterne partye<br />
Boetes – mededingingskommissie<br />
Direkteursvergoedings (aantekening 35(7))<br />
Koste om swart ekonomiese bemagtigingstatus vir gesamentlike<br />
onderneming te koop<br />
Onderhoudskoste<br />
Ouditeursvergoeding<br />
Vir oudit<br />
Vir ander dienste<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
5,4<br />
10,1<br />
-<br />
10,8<br />
3,1<br />
34,1<br />
2,1<br />
1,9<br />
0,2<br />
Personeelvergoedings - - 235,5 259,1<br />
Salarisse, lone en ander korttermynwerknemervoordele<br />
Diensbeëindigingsvoordele<br />
Bydraes tot nadiensvoordeelplanne – vastebydrae-planne<br />
Ander langtermynwerknemervoordele – gratifikasies<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
212,2<br />
1,7<br />
18,9<br />
2,7<br />
-<br />
8,6<br />
1,9<br />
3,8<br />
11,4<br />
-<br />
42,0<br />
4,1<br />
3,8<br />
0,3<br />
237,3<br />
2,9<br />
18,9<br />
-<br />
Waardedalingsverliese op finansiële bates - - 21,5 34,7<br />
Termynlenings<br />
Produksie- en handelsdebiteure<br />
Produksierekenings aan ontwikkelende boere<br />
Waardedalingsverliese op niefinansiële bates – eiendom, aanleg en<br />
toerusting<br />
Waardevermindering en amortisasie<br />
Eiendom, aanleg en toerusting<br />
Beleggingseiendom<br />
Ontasbare bates<br />
* Heraangegewe syfers – aantekening 38<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
0,1<br />
21,4<br />
-<br />
-<br />
16,5<br />
15,5<br />
-<br />
1,0<br />
-<br />
31,4<br />
3,3<br />
1,9<br />
17,1<br />
15,9<br />
-<br />
1,2<br />
27. Finansieringskoste<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
86 87<br />
2012<br />
R’m<br />
2011<br />
R’m<br />
2012<br />
R’m<br />
2011*<br />
R’m<br />
Korttermynlenings en bankoortrekkings - - 33,8 82,8<br />
Korttermynlenings<br />
Bankoortrekkings<br />
Handels- en ander krediteure<br />
Langtermynlenings<br />
Langtermynvoorsienings<br />
28. Inkomstebelasting<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
0,1<br />
33,7<br />
5,5<br />
7,1<br />
0,1<br />
25,3<br />
57,5<br />
5,6<br />
6,2<br />
-<br />
- - 46,5 94,6<br />
Lopende belasting 1,1 - 69,3 91,8<br />
Huidige jaar<br />
Vorige jare<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Uitgestelde belasting<br />
Sekondêre belasting op maatskappye<br />
Inkomstebelasting volgens die inkomstestaat 1,1 - 78,9 116,6<br />
(1) Belastingrekonsiliasie<br />
Wins voor inkomstebelasting 44,2 34,7 261,6 217,4<br />
Inkomstebelasting op die wins voor inkomstebelasting<br />
verskil soos volg van die teoretiese inkomstebelasting<br />
bereken teen die standaard inkomstebelastingkoers van 28%:<br />
Inkomstebelasting bereken teen die standaard belastingkoers<br />
Aanpassing vir:<br />
Addisionele inkomstebelasting, boetes en rente<br />
Vrygestelde inkomste<br />
Nietoelaatbare uitgawes<br />
Leerlingskaptoelaag<br />
Tydelike verskille van vorige jare erken<br />
Belastingkoersaanpassing<br />
Sekondêre belasting op maatskappye<br />
1,1<br />
-<br />
-<br />
-<br />
12,0<br />
-<br />
(10,9)<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
9,7<br />
-<br />
(9,7)<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
65,4<br />
3,9<br />
4,2<br />
5,4<br />
73,2<br />
3,9<br />
(5,4)<br />
1,2<br />
(0,3)<br />
0,2<br />
0,7<br />
5,4<br />
Inkomstebelasting volgens die inkomstestaat 1,1 - 78,9 116,6<br />
38,6<br />
53,2<br />
19,2<br />
5,6<br />
60,9<br />
53,2<br />
(2,9)<br />
0,5<br />
(0,7)<br />
-<br />
-<br />
5,6<br />
Effektiewe belastingkoers 2,5% 0% 30,2% 53,6%<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate
29. Wins uit eindigende bedrywighede<br />
Wins van eindigende bedrywighede<br />
Wins by die beëindiging van bedrywighede<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2011*<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
(3,0)<br />
3,5<br />
2011*<br />
R’m<br />
Wins uit eindigende bedrywighede - - 0,5 3,4<br />
(1) Wins van eindigende bedrywighede<br />
Inkomste - - 146,3 75,5<br />
Inkomste uit die verkoop van goedere<br />
Inkomste uit dienste gelewer<br />
Inkomste<br />
Koste van voorraad as uitgawe erken<br />
Koste van goedere verkoop<br />
Afskrywing van voorraad tot netto realiseerbare<br />
waarde<br />
Bruto wins<br />
Ander inkomste<br />
Finansieringsinkomste<br />
Agentekommissie op versekeringstransaksies<br />
Diverse inkomste<br />
Ander winste/(verliese) - -<br />
Totale inkomste<br />
Uitgawes<br />
Bedryfshuuruitgawes<br />
Ouditeursvergoeding<br />
Personeelvergoedings<br />
Waardedalingsverliese op finansiële bates<br />
Waardedalingsverliese op eiendom, aanleg<br />
en toerusting<br />
Waardedalingsverliese op klandisiewaarde<br />
Waardevermindering<br />
Ander uitgawes<br />
Bedryfswins voor finansieringskoste<br />
Finansieringskoste<br />
Voorbelastingwins<br />
Inkomstebelasting<br />
Lopende belasting<br />
Uitgestelde belasting<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
143,4<br />
2,9<br />
146,3<br />
(141,7)<br />
(141,7)<br />
-<br />
4,6<br />
10,4<br />
0,2<br />
10,2<br />
-<br />
15,0<br />
(15,2)<br />
(0,3)<br />
(0,2)<br />
(9,2)<br />
(1,2)<br />
(0,2)<br />
(0,5)<br />
(0,1)<br />
(3,5)<br />
(0,2)<br />
(1,0)<br />
(1,2)<br />
(1,8)<br />
(1,4)<br />
(0,4)<br />
3,4<br />
-<br />
72,3<br />
3,2<br />
75,5<br />
(68,0)<br />
(67,8)<br />
(0,2)<br />
7,5<br />
11,7<br />
0,3<br />
11,0<br />
0,4<br />
19,2<br />
(14,1)<br />
(0,2)<br />
(0,2)<br />
(9,4)<br />
(0,5)<br />
Wins vir die jaar - - (3,0) 3,4<br />
* Heraangegewe syfers – aantekening 38<br />
-<br />
-<br />
(0,2)<br />
(3,6)<br />
5,1<br />
-<br />
5,1<br />
(1,7)<br />
(1,4)<br />
(0,3)<br />
29. Eindigende bedrywighede (vervolg)<br />
(2) Wins by die beëindiging van bedrywighede<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
88 89<br />
2012<br />
R’m<br />
2011<br />
R’m<br />
2012<br />
R’m<br />
2011*<br />
R’m<br />
Voorbelastingwins by die beëindiging van bedrywighede - - 4,1 -<br />
Wins by die vervreemding van eiendom, aanleg en<br />
toerusting<br />
Wins by die vervreemding van sake-eenheid<br />
Inkomstebelasting - - (0,6) -<br />
Nabelastingwins by die beëindiging van bedrywighede - - 3,5 -<br />
(3) Algemene inligting<br />
Die versekeringsbesigheid van die groep is op 1 Mei 2012 as ‘n lopende saak aan Univision Financial Services Proprietary<br />
Limited verkoop, terwyl die groep op 11 April 2012 ‘n ooreenkoms aangegaan het om sy belang in Opti Feeds<br />
Botswana Proprietary Limited aan Mont-Trade Proprietary Limited te verkoop. Die bedryfsaktiwiteite sal voortaan deur<br />
gesamentlikeondernemingsmaatskappye uitgevoer word. Noordwes Autosentrum Eiendoms Beperk het op 30 April 2012<br />
sy bates verkoop en bedryfsaktiwiteite gestaak. Die bogenoemde bedryfsaktiwiteite is dienooreenkomstig as eindigende<br />
bedrywighede geklassifiseer.<br />
Die kontantvloei-inligting van die eindigende bedrywighede, word in aantekening 32(10) geopenbaar.<br />
30. Verdienste per aandeel<br />
Die berekening van basiese en verwaterde verdienste per aandeel is gegrond op die gekonsolideerde wins toeskryfbaar aan<br />
die eienaars van die beheermaatskappy van R103,4 miljoen en die geweegde gemiddelde getal uitgereikte aandele van<br />
80 516 182 en, in die geval van die vorige jaar, die gekonsolideerde wins toeskryfbaar aan die eienaars van die beheermaatskappy<br />
van R61,9 miljoen en die geweegde gemiddelde getal uitgereikte aandele van 83 865 622.<br />
Verdienste per aandeel uit voortgesette bedrywighede<br />
Die berekening van basiese en verwaterde verdienste per aandeel uit voortgesette bedrywighede is gegrond op die<br />
gekonsolideerde wins uit voortgesette bedrywighede toeskryfbaar aan die eienaars van die beheermaatskappy van<br />
R101,1 miljoen en die geweegde gemiddelde getal uitgereikte aandele van 80 516 182 en, in die geval van die vorige jaar,<br />
die gekonsolideerde wins uit voortgesette bedrywighede toeskryfbaar aan die eienaars van die beheermaatskappy van<br />
R59,6 miljoen en die geweegde gemiddelde getal uitgereikte aandele van 83 865 622.<br />
Verdienste per aandeel uit eindigende bedrywighede<br />
Die berekening van basiese en verwaterde verdienste per aandeel uit eindigende bedrywighede is gegrond op die<br />
gekonsolideerde wins uit eindigende bedrywighede toeskryfbaar aan die eienaars van die beheermaatskappy van R2,3 miljoen<br />
en die geweegde gemiddelde getal uitgereikte aandele van 80 516 182 en, in die geval van die vorige jaar, die gekonsolideerde<br />
wins uit eindigende bedrywighede toeskryfbaar aan die eienaars van die beheermaatskappy van R2,3 miljoen en die geweegde<br />
gemiddelde getal uitgereikte aandele van 83 865 622.<br />
* Heraangegewe syfers – aantekening 38<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
-<br />
-<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
-<br />
-<br />
0,1<br />
4,0<br />
-<br />
-
31. Ander omvattende inkomste<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Voorbelaste billikewaarde-aanpassing van finansiële<br />
bates beskikbaar vir verkoop (aantekening 7(2)) - - 0,2 8,6<br />
Billikewaarde-aanpassing deur middel van<br />
markpryse bepaal<br />
Billikewaarde-aanpassing deur middel van<br />
waardasiemetodes gegrond op markpryse bereken<br />
Uitgestelde belasting op die billikewaarde-aanpassing<br />
van finansiële bates beskikbaar vir verkoop<br />
(aantekening 6(4)) - - (0,3) (1,0)<br />
Billikewaarde-aanpassing van finansiële bates<br />
beskikbaar vir verkoop<br />
Opgelope billikewaarde-aanpassing van finansiële<br />
bates beskikbaar vir verkoop geherklassifiseer as wins<br />
Voorbelaste opgelope billikewaarde-aanpassing van<br />
finansiële bates beskikbaar vir verkoop<br />
geherklassifiseer as wins<br />
Uitgestelde belasting op die opgelope billikewaardeaanpassing<br />
van finansiële bates beskikbaar vir verkoop<br />
geherklassifiseer as wins (aantekening 6(4))<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
0,2<br />
-<br />
(0,1)<br />
(16,6)<br />
(18,9)<br />
Valutaverskille by die omskakeling van die belang in<br />
gekonsolideerde buitelandse ondernemings - - - (0,2)<br />
Ander omvattende inkomste - - (16,7) 7,4<br />
2,3<br />
2011<br />
R’m<br />
0,1<br />
8,5<br />
7,6<br />
-<br />
-<br />
-<br />
32. Aantekeninge by die kontantvloeistaat<br />
(1) Kontantvloei uit bedrywighede<br />
Wins voor finansieringskoste<br />
Aanpassing vir:<br />
Voorraadafskrywings<br />
Afskrywing van voorraad tot netto realiseerbare waarde<br />
Beskadigde, bederfde en verouderde voorraad<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
90 91<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
2012<br />
R’m<br />
44,2<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
34,7<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
300,5<br />
6,5<br />
0,4<br />
6,1<br />
2011<br />
R’m<br />
309,9<br />
Voorsienings - - 15,1 23,3<br />
Graad- en massaverliese<br />
Aftreevoordele (gratifikasies)<br />
Boetes – mededingingskommissie<br />
Waardedalingsverliese op finansiële bates - - 21,5 34,7<br />
Lenings<br />
Handels- en ander debiteure<br />
Waardedalingsverliese op niefinansiële bates - - - 1,9<br />
Eiendom, aanleg en toerusting (aantekening 1(2))<br />
Ontasbare bates – klandisiewaarde (aantekening 3(2))<br />
Waardevermindering en amortisasie - - 39,1 40,5<br />
Eiendom, aanleg en toerusting (aantekening 1(2))<br />
Beleggingseiendom (aantekening 2(2))<br />
Ontasbare bates (aantekening 3(2))<br />
Boetes aan die mededingingskommissie betaal<br />
Dividendinkomste<br />
Dividendinkomste uit ekwiteitsverantwoorde beleggings<br />
Finansieringsinkomste<br />
Negatiewe klandisiewaarde by die herklassifisering van<br />
Agrinet Beperk as ‘n geassosieerde maatskappy<br />
Rehabilitasiekoste aangegaan<br />
Terugskrywing van ongebruikte voorsienings<br />
Waardedalingsverliese op niefinansiële bates vanaf derde<br />
partye verhaal<br />
Wins by die verkleining van belang in filiale<br />
Wins by die vervreemding van niebedryfsbates<br />
Eiendom, aanleg en toerusting<br />
Filiale<br />
Genoteerde en ongenoteerde maatskappye<br />
Kontantvloei uit bedryfswins van voortgesette bedrywighede<br />
Kontantvloei uit bedryfswins van eindigende bedrywighede<br />
(aantekening 32(10))<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(10,7)<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
33,5<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
34,7<br />
-<br />
12,4<br />
2,7<br />
-<br />
0,1<br />
21,4<br />
-<br />
-<br />
38,1<br />
-<br />
1,0<br />
(3,8)<br />
(0,1)<br />
2,3<br />
(78,8)<br />
(19,0)<br />
-<br />
(5,4)<br />
-<br />
-<br />
(3,1)<br />
(2,6)<br />
-<br />
(0,5)<br />
274,8<br />
1,4<br />
5,4<br />
0,9<br />
4,5<br />
19,5<br />
-<br />
3,8<br />
-<br />
34,7<br />
1,9<br />
-<br />
39,2<br />
-<br />
1,3<br />
-<br />
(1,1)<br />
-<br />
(122,9)<br />
-<br />
(0,1)<br />
(7,6)<br />
(2,0)<br />
-<br />
(3,0)<br />
(2,9)<br />
(0,1)<br />
-<br />
279,0<br />
Kontantvloei uit bedryfswins oorgedra na die<br />
volgende bladsy 33,5 34,7 276,2 284,8<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
5,8
32. Aantekeninge by die kontantvloeistaat (vervolg)<br />
(1) Kontantvloei uit bedrywighede (vervolg)<br />
Kontantvloei uit bedryfswins<br />
Kontantvloei uit verandering in bedryfskapitaal<br />
Lenings<br />
Voorraad<br />
Handels- en ander debiteure<br />
Biologiese bates<br />
Afgeleide finansiële instrumente<br />
Handels- en ander krediteure<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
2012<br />
R’m<br />
33,5<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
34,7<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
276,2<br />
139,3<br />
(25,2)<br />
154,9<br />
(2,5)<br />
(3,3)<br />
9,2<br />
6,2<br />
2011<br />
R’m<br />
284,8<br />
39,4<br />
12,8<br />
(114,6)<br />
201,9<br />
(5,4)<br />
(39,9)<br />
(15,4)<br />
Kontantvloei uit bedrywighede 33,5 34,7 415,5 324,2<br />
(2) Inkomstebelasting betaal<br />
Beginsaldo - - (1,3) (33,0)<br />
Vooruitbetaal aan die begin van die jaar<br />
Verskuldig aan die begin van die jaar<br />
Bedrae in die inkomstestaat gedebiteer 1,1 - 81,3 118,3<br />
Voortgesette bedrywighede<br />
Eindigende bedrywighede<br />
Bedrae direk in ekwiteit erken<br />
Aanpassing vir uitgestelde belasting<br />
Voortgesette bedrywighede<br />
Eindigende bedrywighede<br />
-<br />
-<br />
1,1<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(1,7)<br />
0,4<br />
78,9<br />
2,4<br />
1,2<br />
(4,6)<br />
(4,2)<br />
(0,4)<br />
(33,0)<br />
-<br />
116,6<br />
1,7<br />
-<br />
(19,5)<br />
(19,2)<br />
(0,3)<br />
Eindsaldo (1,1) - 13,3 1,3<br />
Vooruitbetaal aan die einde van die jaar<br />
Verskuldig aan die einde van die jaar<br />
-<br />
(1,1)<br />
-<br />
-<br />
16,1<br />
(2,8)<br />
Kontantbedrae betaal - - 89,9 67,1<br />
(3) Eiendom, aanleg en toerusting gekoop, opgerig of<br />
vervaardig<br />
Eiendom, aanleg en toerusting gekoop, opgerig of vervaardig<br />
(aantekening 1(2))<br />
Gefinansier met finansiële bruikhuurkontrakte<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
71,5<br />
(11,9)<br />
1,7<br />
(0,4)<br />
110,6<br />
(54,0)<br />
Kontantbedrae betaal - - 59,6 56,6<br />
32. Aantekeninge by die kontantvloeistaat (vervolg)<br />
(4) Belang in filiale gekoop<br />
Opti Feeds Botswana Proprietary Limited<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Billike waarde van niebedryfsbates verkry - 1,8<br />
Eiendom, aanleg en toerusting<br />
Uitgesteldebelasting-bates<br />
Billike waarde van bedryfsbates verkry - 3,1<br />
Voorraad<br />
Handels- en ander debiteure<br />
Kontant en kontantekwivalente<br />
Billike waarde van bates verkry<br />
Billike waarde van laste verkry<br />
Langtermynlenings<br />
Handels- en ander krediteure<br />
92 93<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Billike waarde van Opti Feeds Botswana<br />
Proprietary Limited op sy verkrygingsdatum<br />
Klandisiewaarde<br />
Niebeherende belange in die billike waarde van die<br />
netto bates op die verkrygingsdatum teen 49%<br />
Koopprys<br />
Kontant en kontantekwivalente verkry<br />
Netto kontantvloei by die verkryging van Opti Feeds<br />
Botswana Proprietary Limited - - - 0,5<br />
Addisionele aandele in <strong>NWK</strong> Beperk gekoop 2,4 - - -<br />
(5) Opbrengs by die vervreemding van eiendom,<br />
aanleg en toerusting<br />
Drabedrag van vervreemde eiendom,<br />
aanleg en toerusting (aantekening 1(2))<br />
Wins by die vervreemding van eiendom,<br />
aanleg en toerusting<br />
Voortgesette bedrywighede<br />
Eindigende bedrywighede<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
1,6<br />
0,2<br />
0,8<br />
2,0<br />
0,3<br />
4,9<br />
(4,3)<br />
(0,6)<br />
(3,7)<br />
0,6<br />
0,5<br />
(0,3)<br />
0,8<br />
(0,3)<br />
2,4 - - 0,5<br />
Waardedalingsverliese op niefinansiële bates vanaf<br />
derde partye verhaal - - - 2,0<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2,7<br />
2,7<br />
2,6<br />
0,1<br />
2,2<br />
2,9<br />
2,9<br />
-<br />
- - 5,4 7,1<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate
32. Aantekeninge by die kontantvloeistaat (vervolg)<br />
(6) Opbrengs by die vervreemding van belang in filiale<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Drabedrag van niebedryfsbates vervreem<br />
– Beleggingseiendom (aantekening 2(2)) - 0,1<br />
Drabedrae van voormalige filiale op hul<br />
vervreemdingsdatums<br />
Wins by die vervreemding van filiale<br />
(7) Opbrengs by die verkleining van belang in filiale<br />
Drabedrag van vervreemde belang<br />
Wins by die verkleining van belang in filiale<br />
Inkomste direk in ekwiteit erken<br />
(8) Opbrengs by die vervreemding van belang in genoteerde<br />
en ongenoteerde maatskappye<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
1,7<br />
10,7<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
0,1<br />
0,1<br />
- - - 0,2<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
8,4<br />
12,4 - 8,4 -<br />
Wins by die vervreemding van belang in genoteerde en<br />
ongenoteerde maatskappye - - 0,5 -<br />
(9) Kontant en kontantekwivalente<br />
Drabedrag van kontant en kontantekwivalente in die staat van<br />
finansiële stand (aantekening 13)<br />
Bankoortrekkings (aantekening 21)<br />
10,0<br />
-<br />
-<br />
-<br />
42,7<br />
(470,9)<br />
-<br />
-<br />
-<br />
56,4<br />
(698,1)<br />
Drabedrag van kontant en kontantekwivalente soos gebruik in<br />
die kontantvloeistaat 10,0 - (428,2) (641,7)<br />
33. Segmentele verslagdoening<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Die bedryfsaktiwiteite van die groep word vir bestuursdoeleindes in vyf sakesegmente verdeel, naamlik graan, handel,<br />
nywerhede, hoenderboerdery en finansiering. Dié sakesegmente is deur die bestuur saamgestel en is gegrond op, eerstens,<br />
die produkte en dienste wat gelewer word, tweedens, die klantebasis wat bedien word en, laastens, die segmentsamestellings<br />
van ander landboumaatskappye. Die bedryfspunte van die groep is hoofsaaklik in die Noordwesprovinsie geleë, met enkele<br />
bedryfspunte in Gauteng en die Republiek van Botswana. Die Republiek van Suid-Afrika en Republiek van Botswana vorm die<br />
grondslag waarop die groep geografiese segmentinligting aanbied.<br />
94 95<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
32. Aantekeninge by die kontantvloeistaat (vervolg)<br />
(10) Kontantvloei-inligting van eindigende bedrywighede<br />
Kontantvloei uit bedryfswins (aantekening 32(1)) - - 1,4 5,8<br />
Wins voor finansieringskoste<br />
Voorbelastingwins by die beëindiging van bedrywighede<br />
Aanpassing vir:<br />
Afskrywing van voorraad tot netto realiseerbare waarde<br />
Waardedalingsverliese op finansiële bates<br />
Waardedalingsverliese op klandisiewaarde<br />
Waardevermindering<br />
Finansieringsinkomste<br />
Wins by die vervreemding van eiendom, aanleg en<br />
toerusting<br />
Wins by die vervreemding van sake-eenheid<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
(0,2)<br />
4,1<br />
-<br />
1,2<br />
0,5<br />
0,1<br />
(0,2)<br />
(0,1)<br />
(4,0)<br />
Kontantvloei uit verandering in bedryfskapitaal - - (0,9) 0,9<br />
Kontantvloei uit bedrywighede<br />
Finansieringsinkomste<br />
Finansieringskoste<br />
Inkomstebelasting betaal<br />
Kontantvloei uit bedryfsaktiwiteite<br />
Kontantvloei uit beleggingsaktiwiteite<br />
Kontantvloei uit finansieringsaktiwiteite<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
0,5<br />
0,2<br />
(1,0)<br />
(2,0)<br />
(2,3)<br />
(0,9)<br />
(0,6)<br />
Netto kontantvloei uit eindigende bedrywighede - - (3,8) 8,3<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
2011<br />
R’m<br />
5,1<br />
-<br />
0,2<br />
0,5<br />
-<br />
0,3<br />
(0,3)<br />
-<br />
-<br />
6,7<br />
0,3<br />
-<br />
(1,4)<br />
5,6<br />
(9,9)<br />
12,6
33. Segmentele verslagdoening (vervolg)<br />
(1) Segmentinkomste<br />
GROEP<br />
Sakesegmente Geografiese segmente<br />
2012<br />
R’m<br />
2011*<br />
R’m<br />
Graan 156,0 186,3<br />
Eksterne klante<br />
Ander segmente<br />
150,8<br />
5,2<br />
169,8<br />
16,5<br />
Handel 1 659,1 1 528,5<br />
Eksterne klante<br />
Ander segmente<br />
1 651,3<br />
7,8<br />
1 520,8<br />
7,7<br />
Nywerhede 1 028,7 1 239,4<br />
Eksterne klante<br />
Ander segmente<br />
920,8<br />
107,9<br />
1 153,8<br />
85,6<br />
Hoenderboerdery 119,4 110,7<br />
Eksterne klante<br />
Ander segmente<br />
118,4<br />
1,0<br />
110,7<br />
-<br />
Finansiering 124,5 201,3<br />
Eksterne klante<br />
Ander segmente<br />
73,1<br />
51,4<br />
111,2<br />
90,1<br />
2012<br />
R’m<br />
2011*<br />
R’m<br />
Republiek van Suid-Afrika 2 849,2 3 063,5<br />
Eksterne klante<br />
Ander segmente<br />
2 845,8<br />
3,4<br />
3 058,3<br />
5,2<br />
Republiek van Botswana – eksterne klante 68,6 8,0<br />
Segmentinkomste 3 087,7 3 266,2 2 917,8 3 071,5<br />
Rekonsiliasie van segmentinkomste met die groepinkomste<br />
soos in die gekonsolideerde inkomstestaat getoon<br />
Segmentinkomste hierbo getoon<br />
Konsolidasie-aanpassing vir tussensegmenttransaksies<br />
Inkomste getoon by eindigende bedrywighede<br />
Handel<br />
Nywerhede<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
Republiek van Botswana<br />
3 087,7<br />
(173,3)<br />
(146,3)<br />
(77,7)<br />
(68,6)<br />
3 266,2<br />
(199,9)<br />
(75,5)<br />
(67,5)<br />
(8,0)<br />
2 917,8<br />
(3,4)<br />
(146,3)<br />
(77,7)<br />
(68,6)<br />
3 071,5<br />
(5,2)<br />
(75,5)<br />
Groepinkomste 2 768,1 2 990,8 2 768,1 2 990,8<br />
* Heraangegewe syfers – aantekening 38<br />
(67,5)<br />
(8,0)<br />
33. Segmentele verslagdoening (vervolg)<br />
(2) Segmentresultate<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
96 97<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Graan<br />
Handel<br />
Nywerhede<br />
Hoenderboerdery<br />
Finansiering<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
Republiek van Botswana<br />
Totale segmentresultate<br />
Netto korporatiewe uitgawes<br />
GROEP<br />
Sakesegmente Geografiese segmente<br />
2012<br />
R’m<br />
137,1<br />
64,9<br />
18,7<br />
13,4<br />
50,9<br />
285,0<br />
(24,0)<br />
2011*<br />
R’m<br />
140,2<br />
45,2<br />
16,5<br />
7,2<br />
68,0<br />
277,1<br />
(56,4)<br />
2012<br />
R’m<br />
292,2<br />
(7,2)<br />
285,0<br />
(24,0)<br />
2011*<br />
R’m<br />
278,1<br />
(1,0)<br />
277,1<br />
(56,4)<br />
Segmentresultate na inagneming van korporatiewe<br />
uitgawes 261,0 220,7 261,0 220,7<br />
Rekonsiliasie van segmentresultate met die voorbelasting -<br />
wins in die gekonsolideerde inkomstestaat getoon<br />
Segmentresultate na inagneming van korporatiewe<br />
uitgawes<br />
Ekwiteitsverantwoorde verdienste<br />
Konsolidasie-aanpassing vir dividendinkomste uit<br />
ekwiteitsverantwoorde maatskappye<br />
Konsolidasie-aanpassing vir waardevermindering<br />
op die billikewaarde-aanpassings van bates by filiale<br />
Konsolidasie-aanpassing vir ongerealiseerde winste<br />
ingesluit by die drabedrae van bates<br />
Resultate van eindigende bedrywighede<br />
Handel<br />
Nywerhede<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
Republiek van Botswana<br />
Korporatief<br />
261,0<br />
7,6<br />
(2,3)<br />
(0,3)<br />
0,1<br />
(2,9)<br />
(5,7)<br />
7,2<br />
(4,4)<br />
220,7<br />
2,1<br />
-<br />
(0,4)<br />
0,2<br />
(5,1)<br />
(1,8)<br />
1,0<br />
(4,3)<br />
261,0<br />
7,6<br />
(2,3)<br />
(0,3)<br />
0,1<br />
(2,9)<br />
(5,7)<br />
7,2<br />
(4,4)<br />
220,7<br />
2,1<br />
Gekonsolideerde voorbelastingwins 263,2 217,5 263,2 217,5<br />
* Heraangegewe syfers – aantekening 38<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
-<br />
(0,4)<br />
0,2<br />
(5,1)<br />
(1,8)<br />
1,0<br />
(4,3)
33. Segmentele verslagdoening (vervolg)<br />
(3) Ontleding van segmentresultate<br />
Segmentresultate word getoon na inagneming van die<br />
volgende inkomste en uitgawes:<br />
Inkomste uit die verkoop van goedere<br />
Graan<br />
Handel<br />
Nywerhede<br />
Hoenderboerdery<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
Republiek van Botswana<br />
Segmentele inkomste uit die verkoop van goedere<br />
Konsolidasie-aanpassing vir tussensegmenttransaksies<br />
Getoon by eindigende bedrywighede<br />
Handel<br />
Nywerhede<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
Republiek van Botswana<br />
GROEP<br />
Sakesegmente Geografiese segmente<br />
2012<br />
R’m<br />
20,4<br />
1 638,3<br />
963,6<br />
119,4<br />
2 741,7<br />
(116,7)<br />
(143,4)<br />
(74,8)<br />
(68,6)<br />
2011*<br />
R’m<br />
21,0<br />
1 508,3<br />
1 233,6<br />
110,7<br />
2 873,6<br />
(93,3)<br />
(72,3)<br />
(64,3)<br />
(8,0)<br />
2012<br />
R’m<br />
2 559,8<br />
68,6<br />
2 628,4<br />
(3,4)<br />
(143,4)<br />
(74,8)<br />
(68,6)<br />
2011*<br />
R’m<br />
2 777,5<br />
8,0<br />
2 785,5<br />
(5,2)<br />
(72,3)<br />
Getoon in die gekonsolideerde inkomstestaat 2 481,6 2 708,0 2 481,6 2 708,0<br />
Opbergings- en hanteringsvergoedings<br />
Graan<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
Konsolidasie-aanpassing vir tussensegmenttransaksies<br />
126,2<br />
(5,2)<br />
155,8<br />
(16,5)<br />
121,0<br />
-<br />
(64,3)<br />
(8,0)<br />
139,3<br />
-<br />
Getoon in die gekonsolideerde inkomstestaat 121,0 139,3 121,0 139,3<br />
Inkomste uit dienste gelewer<br />
Graan<br />
Handel<br />
Nywerhede<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
Segmentele inkomste uit dienste gelewer<br />
Getoon by eindigende bedrywighede – handel<br />
8,9<br />
13,7<br />
65,2<br />
87,8<br />
(2,9)<br />
8,2<br />
13,9<br />
5,8<br />
27,9<br />
(3,2)<br />
87,8 27,9<br />
87,8<br />
(2,9)<br />
Getoon in die gekonsolideerde inkomstestaat 84,9 24,7 84,9 24,7<br />
* Heraangegewe syfers – aantekening 38<br />
27,9<br />
(3,2)<br />
33. Segmentele verslagdoening (vervolg)<br />
(3) Ontleding van segmentresultate (vervolg)<br />
Kommissie-inkomste<br />
Graan<br />
Handel<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
98 99<br />
GROEP<br />
Sakesegmente Geografiese segmente<br />
2012<br />
R’m<br />
0,4<br />
7,1<br />
2011*<br />
R’m<br />
1,3<br />
6,3<br />
2012<br />
R’m<br />
2011*<br />
R’m<br />
7,5 7,6<br />
Getoon in die gekonsolideerde inkomstestaat 7,5 7,6 7,5 7,6<br />
Finansieringsinkomste<br />
Graan<br />
Handel<br />
Nywerhede<br />
Hoenderboerdery<br />
Finansiering<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
Republiek van Botswana<br />
Segmentele finansieringsinkomste<br />
Konsolidasie-aanpassing vir tussensegmenttransaksies<br />
Getoon as ander inkomste<br />
Getoon as ander inkomste by eindigende bedrywighede<br />
1,4<br />
0,1<br />
5,7<br />
0,2<br />
127,2<br />
134,6<br />
(55,6)<br />
(5,7)<br />
(0,2)<br />
2,2<br />
0,2<br />
8,1<br />
0,1<br />
208,8<br />
219,4<br />
(96,2)<br />
(11,7)<br />
(0,3)<br />
78,9<br />
0,1<br />
79,0<br />
-<br />
(5,7)<br />
(0,2)<br />
123,1<br />
0,1<br />
123,2<br />
-<br />
(11,7)<br />
(0,3)<br />
Getoon as inkomste in die gekonsolideerde inkomstestaat 73,1 111,2 73,1 111,2<br />
Finansieringskoste<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Graan<br />
Handel<br />
Nywerhede<br />
Hoenderboerdery<br />
Finansiering<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
Republiek van Botswana<br />
Segmentele finansieringskoste<br />
Konsolidasie-aanpassing vir tussensegmenttransaksies<br />
Getoon by eindigende bedrywighede<br />
Handel<br />
Nywerhede<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
Republiek van Botswana<br />
23,2<br />
12,0<br />
11,6<br />
11,3<br />
45,0<br />
103,1<br />
(55,6)<br />
(1,0)<br />
(0,2)<br />
(0,8)<br />
51,7<br />
15,8<br />
11,3<br />
15,0<br />
97,0<br />
190,8<br />
(96,2)<br />
-<br />
-<br />
-<br />
46,7<br />
0,8<br />
47,5<br />
-<br />
(1,0)<br />
(0,2)<br />
(0,8)<br />
Getoon in die gekonsolideerde inkomstestaat 46,5 94,6 46,5 94,6<br />
* Heraangegewe syfers – aantekening 38<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
94,6<br />
-<br />
94,6<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-
33. Segmentele verslagdoening (vervolg)<br />
(3) Ontleding van segmentresultate (vervolg)<br />
Waardedalingsverliese<br />
Handel<br />
Nywerhede<br />
Finansiering<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
Republiek van Botswana<br />
Segmentele uitgawe<br />
Getoon by eindigende bedrywighede<br />
Handel<br />
Nywerhede<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
Republiek van Botswana<br />
GROEP<br />
Sakesegmente Geografiese segmente<br />
2012<br />
R’m<br />
0,2<br />
2,5<br />
20,7<br />
23,4<br />
(1,9)<br />
(0,2)<br />
(1,7)<br />
2011*<br />
R’m<br />
2,5<br />
4,5<br />
30,1<br />
37,1<br />
(0,5)<br />
(0,5)<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
21,7<br />
1,7<br />
23,4<br />
(1,9)<br />
(0,2)<br />
(1,7)<br />
2011*<br />
R’m<br />
Getoon in die gekonsolideerde inkomstestaat 21,5 36,6 21,5 36,6<br />
Waardevermindering en amortisasie<br />
Graan<br />
Handel<br />
Nywerhede<br />
Hoenderboerdery<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
Republiek van Botswana<br />
Segmentele uitgawe<br />
Korporatiewe waardevermindering en amortisasie<br />
Konsolidasie-aanpassing<br />
Getoon by eindigende bedrywighede<br />
Handel<br />
Nywerhede<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
Republiek van Botswana<br />
5,7<br />
4,5<br />
0,7<br />
0,1<br />
11,0<br />
5,3<br />
0,3<br />
(0,1)<br />
-<br />
(0,1)<br />
-<br />
-<br />
5,6<br />
8,2<br />
0,4<br />
-<br />
14,2<br />
2,7<br />
0,4<br />
(0,2)<br />
(0,1)<br />
(0,1)<br />
-<br />
-<br />
10,9<br />
0,1<br />
11,0<br />
5,3<br />
0,3<br />
(0,1)<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(0,1)<br />
Getoon in die gekonsolideerde inkomstestaat 16,5 17,1 16,5 17,1<br />
* Heraangegewe syfers – aantekening 38<br />
37,1<br />
-<br />
37,1<br />
(0,5)<br />
(0,5)<br />
-<br />
14,2<br />
-<br />
14,2<br />
2,7<br />
0,4<br />
(0,2)<br />
-<br />
-<br />
(0,1)<br />
(0,1)<br />
34. Verwante partye<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
Die verwante partye van die maatskappy sluit in sy filiale, gesamentlike ondernemings en geassosieerde maatskappye soos<br />
uiteengesit in aantekeninge 4 en 5, sy direkteure, mnre H Krüger, L Vermooten, FH Badenhorst, JJ du Preez, JP du Preez,<br />
DA Foster, J Mahne, FJ Nel, JH Suurd, CF van Niekerk en SP Wessels, sy sekretaris, mnr JG Steyn sowel as die sleutelpersoneel<br />
van die groep, mnre DF Marais, JA Grobbelaar, PD Jacobs en TE Rabe. Verskeie graan- en handelstransaksies word tussen die<br />
maatskappye in die groep en ondernemings waaroor die direkteure van die groep beheer, medebeheer of beduidende invloed<br />
uitoefen, aangegaan. Die ondernemings sluit in: Dotcom Trading 1048 Proprietary Limited, A Vermooten BK, Glenora Boerdery<br />
BK, Mahne & Mahne BK, VNB Boerdery Eiendoms Beperk, Bor-wit Boerdery Eiendoms Beperk, JP du Preez BK en Vlakpan Trust.<br />
100 101<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
33. Segmentele verslagdoening (vervolg)<br />
(4) Klandisiewaarde per segment<br />
Nywerhede<br />
Republiek van Botswana<br />
GROEP<br />
Sakesegmente Geografiese segmente<br />
2012<br />
R’m<br />
2011*<br />
R’m<br />
- 0,5<br />
2012<br />
R’m<br />
2011*<br />
R’m<br />
- 0,5<br />
Totale klandisiewaarde - 0,5 - 0,5<br />
(5) Niebedryfsbates gekoop<br />
Graan<br />
Handel<br />
Nywerhede<br />
Hoenderboerdery<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
Republiek van Botswana<br />
Niebedryfsbates deur die segmente gekoop<br />
Korporatiewe niebedryfsbates gekoop<br />
6,6<br />
32,3<br />
14,4<br />
2,3<br />
55,6<br />
17,5<br />
7,3<br />
33,6<br />
54,1<br />
11,6<br />
106,6<br />
4,3<br />
53,9<br />
1,7<br />
55,6<br />
17,5<br />
96,6<br />
10,0<br />
106,6<br />
4,3<br />
Niebedryfsbates deur die groep gekoop 73,1 110,9 73,1 110,9<br />
(6) Niebedryfsbates by wyse van besigheidskombinasies verkry<br />
Nywerhede<br />
Republiek van Botswana<br />
- 1,6<br />
- 1,6<br />
Niebedryfsbates by wyse van besigheidskombinasies verkry - 1,6 - 1,6<br />
(7) Niebedryfsbates vir verkoop gehou<br />
Graan<br />
Handel<br />
Nywerhede<br />
Republiek van Suid-Afrika<br />
Republiek van Botswana<br />
Segmentele niebedryfsbates vir verkoop gehou<br />
Korporatiewe niebedryfsbates vir verkoop gehou<br />
Totale niebedryfsbates vir verkoop gehou 14,6 0,8 14,6 0,8<br />
* Heraangegewe syfers – aantekening 38<br />
-<br />
0,7<br />
11,8<br />
12,5<br />
2,1<br />
0,1<br />
0,7<br />
-<br />
0,8<br />
-<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
0,7<br />
11,8<br />
12,5<br />
2,1<br />
0,8<br />
-<br />
0,8<br />
-
35. Verwanteparty-transaksies<br />
(1) Belang van verwante partye in die uitgereikte<br />
aandele van die maatskappy<br />
Getal aandele<br />
direk gehou<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND<br />
Getal aandele indirek<br />
gehou<br />
2012 2011 2012 2011<br />
Nie-uitvoerende direkteure 1 386 757 1 433 825 1 204 053 1 109 053<br />
H Krüger (voorsitter)<br />
L Vermooten (ondervoorsitter)<br />
FH Badenhorst<br />
JJ du Preez<br />
JP du Preez<br />
J Mahne<br />
FJ Nel<br />
JH Suurd<br />
JF van der Merwe<br />
CF van Niekerk<br />
SP Wessels<br />
<strong>NWK</strong> Beperk<br />
Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk<br />
162 663<br />
1 000<br />
107 181<br />
356 343<br />
511 568<br />
102 004<br />
10 110<br />
43 344<br />
-<br />
39 942<br />
52 602<br />
5 983 517<br />
120<br />
162 663<br />
1 000<br />
107 181<br />
243 977<br />
453 959<br />
83 504<br />
10 110<br />
43 344<br />
194 243<br />
29 942<br />
103 902<br />
2 757 200<br />
120<br />
375 889<br />
58 250<br />
-<br />
-<br />
613 380<br />
11 989<br />
-<br />
-<br />
-<br />
144 545<br />
-<br />
-<br />
-<br />
275 889<br />
58 250<br />
-<br />
-<br />
613 380<br />
6 989<br />
-<br />
-<br />
-<br />
154 545<br />
-<br />
Totale belang van verwante partye 7 370 394 4 191 145 1 204 053 1 109 053<br />
Die direkte en indirekte belang van 8 574 447 gewone aandele wat die verwante partye hou, verteenwoordig ‘n totale belang<br />
van 10,1% in die uitgereikte gewone aandele van die maatskappy, teenoor die 6,3% op die vorige verslagdoeningsdatum.<br />
Die 5 983 517 gewone aandele wat die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk hou het egter geen stemreg nie, gevolglik hou die ander<br />
verwante partye ‘n belang van 3,3% in die stemgeregtigheid van die maatskappy, teenoor die 3,1% op die vorige<br />
verslagdoeningsdatum.<br />
35. Verwanteparty-transaksies (vervolg)<br />
(2) Bedrae op korttermynrekenings aan gesamentlike<br />
ondernemings en geassosieerde maatskappye verskuldig<br />
Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk<br />
Agrinet Beperk<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
2012<br />
R’m<br />
2011<br />
R’m<br />
2012<br />
R’m<br />
- - 0,1<br />
3,1<br />
2011<br />
R’m<br />
- - 3,2 -<br />
-<br />
-<br />
-<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
102 103<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
(3) Bedrae deur die direkteure verskuldig<br />
Termynlenings<br />
Afbetalingsverkoopsooreenkomste<br />
Lopende produksierekenings<br />
GROEP<br />
Direk verskuldig Indirek verskuldig<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
0,6<br />
1,1<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
0,9<br />
8,1<br />
2012<br />
R’m<br />
0,8<br />
0,7<br />
25,0<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
0,5<br />
23,1<br />
1,7 9,0 26,5 23,6<br />
(4) Bedrae aan die direkteure verskuldig 1,2 - 0,1 -<br />
(5) Handelstransaksies met gesamentlike ondernemings en<br />
geassosieerde maatskappye<br />
Gesamentlike<br />
ondernemings<br />
2012<br />
R’m<br />
2011<br />
R’m<br />
Geassosieerde<br />
maatskappye<br />
Inkomste uit die verkoop van goedere 0,3 0,2 7,0 0,2<br />
Agrinet Beperk<br />
Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk<br />
Kommissie-inkomste<br />
– Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk<br />
Bedryfshuurinkomste<br />
– Grasland Ondernemings Eiendoms Beperk<br />
Totale inkomste verdien<br />
Aankope<br />
Agrinet Beperk<br />
Farm IT Solutions Proprietary Limited<br />
(6) Handelstransaksies met die direkteure en sleutelpersoneel<br />
-<br />
0,3<br />
0,7<br />
0,2<br />
1,2<br />
46,7<br />
46,0<br />
0,7<br />
-<br />
0,2<br />
0,5<br />
0,2<br />
0,9<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
6,7<br />
0,3<br />
0,7<br />
0,2<br />
7,9<br />
46,7<br />
46,0<br />
0,7<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
0,2<br />
0,5<br />
0,2<br />
0,9<br />
-<br />
-<br />
-<br />
47,9 0,9 54,6 0,9<br />
Direkte transaksies Indirekte transaksies<br />
Inkomste verdien 9,1 14,8 38,9 34,5<br />
Nie-uitvoerende direkteure<br />
Uitvoerende direkteure van filiale<br />
Sleutelpersoneel<br />
Graanaankope by direkteure<br />
Goedere en dienste by direkteure gekoop<br />
2012<br />
R’m<br />
8,7<br />
0,2<br />
0,2<br />
19,7<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
14,4<br />
0,1<br />
0,3<br />
22,9<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
38,9<br />
-<br />
-<br />
45,4<br />
0,2<br />
2011<br />
R’m<br />
34,5<br />
-<br />
-<br />
33,5<br />
-<br />
28,8 37,7 84,5 68,0<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate
35. Verwanteparty-transaksies (vervolg)<br />
(7) Vergoedings aan die direkteure<br />
Korttermynvoordele<br />
2012<br />
R’m<br />
GROEP<br />
Bydraes<br />
tot<br />
nadiensvoordeelplanne<br />
2012<br />
R’m<br />
Totaal Totaal<br />
Nie-uitvoerende direkteure 2,0 - 2,0 2,0<br />
H Krüger (voorsitter)<br />
L Vermooten (ondervoorsitter)<br />
FH Badenhorst<br />
JJ du Preez<br />
JP du Preez<br />
J Mahne<br />
FJ Nel<br />
JH Suurd<br />
JF van der Merwe<br />
CF van Niekerk<br />
SP Wessels<br />
Direkteure van die filiale 7,7 1,1 8,8 9,4<br />
DA Foster<br />
DF Marais (besturende direkteur)<br />
JA Grobbelaar (operasionele direkteur)<br />
DW Lotter<br />
TE Rabe (finansiële direkteur)<br />
Direkteursvergoeding<br />
Sleutelpersoneel<br />
PD Jacobs<br />
JG Steyn (groepsekretaris)<br />
0,4<br />
0,3<br />
0,2<br />
0,1<br />
0,1<br />
0,2<br />
0,2<br />
0,1<br />
-<br />
0,2<br />
0,2<br />
0,3<br />
3,6<br />
2,0<br />
-<br />
1,8<br />
9,7<br />
2,6<br />
1,8<br />
0,8<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
0,6<br />
0,3<br />
-<br />
0,2<br />
1,1<br />
0,2<br />
0,1<br />
0,1<br />
2012<br />
R’m<br />
0,4<br />
0,3<br />
0,2<br />
0,1<br />
0,1<br />
0,2<br />
0,2<br />
0,1<br />
-<br />
0,2<br />
0,2<br />
0,3<br />
4,2<br />
2,3<br />
-<br />
2,0<br />
10,8<br />
2,8<br />
1,9<br />
0,9<br />
Vergoeding in die huidige jaar 12,3 1,3 13,6<br />
Vergoeding in die vorige jaar 12,7 1,5 14,2<br />
2011<br />
R’m<br />
0,3<br />
0,3<br />
0,2<br />
0,1<br />
0,1<br />
0,2<br />
0,1<br />
0,1<br />
0,2<br />
0,2<br />
0,2<br />
0,1<br />
4,0<br />
2,0<br />
1,5<br />
1,8<br />
11,4<br />
2,8<br />
1,9<br />
0,9<br />
36. Verbintenisse<br />
Kapitaalverbintenisse<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
Die gekontrakteerde en ongekontrakteerde kapitaalspanderings sowel as die gekontrakteerde en ongekontrakteerde<br />
verkryging van biologiese bates waartoe die groep homself verbind het, word in die aantekeninge wat eiendom, aanleg<br />
en toerusting, beleggingseiendom, ontasbare bates, filiale, gesamentlike ondernemings en geassosieerde maatskappye, en<br />
biologiese bates uiteensit, geopenbaar.<br />
Bedryfshuurkontrakte<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Betaalbaar binne ‘n jaar - - 0,5 1,3<br />
Grond en geboue<br />
Masjinerie en toerusting<br />
Kantoortoerusting<br />
Betaalbaar in twee tot vyf jaar – masjinerie en toerusting - - 0,7 1,1<br />
Minimumhuurbetalings - - 1,2 2,4<br />
37. Finansiële risikobestuur<br />
104 105<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Die groep is ‘n party by gekontrakteerde huurverpligtinge waarvan die betalings oor wisselende termyne binne die volgende<br />
vyf jaar moet geskied. Die minimumhuurbetalings in dié verband bedra:<br />
Die groep maak uit die aard van sy besigheid en die ekonomiese omgewing waarin hy sake doen, gebruik van finansiële<br />
instrumente. Die finansiële instrumente sluit finansiële bates beskikbaar vir verkoop, lenings, handels- en ander debiteure,<br />
handels- en ander krediteure, kontant en kontantekwivalente sowel as afgeleide finansiële instrumente soos graankontrakte,<br />
opsiekontrakte en buitelandsevaluta-kontrakte in. Dié finansiële instrumente stel die groep aan finansiële risiko’s bloot. Die<br />
bestuur het die finansiële bates van die groep soos volg geklassifiseer:<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
-<br />
0,5<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
0,5<br />
0,7<br />
0,1
37. Finansiële risikobestuur (vervolg)<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Lenings en debiteure 10,0 - 1 072,3 1 081,0<br />
Lenings<br />
Handels- en ander debiteure<br />
Kontant en kontantekwivalente<br />
Finansiële bates beskikbaar vir verkoop<br />
Afgeleide finansiële instrumente teen billike waarde deur<br />
wins of verlies<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
10,0<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
91,2<br />
938,4<br />
42,7<br />
34,3<br />
15,3<br />
2011<br />
R’m<br />
66,1<br />
958,5<br />
56,4<br />
Totale finansiële bates 10,0 - 1 121,9 1 141,9<br />
Die finansiële risiko’s waaraan die groep blootgestel is, word hieronder onder die toepaslike opskrifte bespreek. In die gevalle<br />
waar dit toepaslik is, word finansiële risiko’s met gebruikmaking van die drabedrae van finansiële instrumente in die staat van<br />
finansiële stand geïllustreer. By die beoordeling van finansiële risiko’s is dit egter belangrik om in ag te neem dat die aktiwiteite<br />
van die groep seisoenaal van aard is en die drabedrae van finansiële instrumente daarom gedurende die jaar wesenlik van dié<br />
by jaareinde verskil.<br />
Likiditeitsrisiko’s<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Finansiële laste teen geamortiseerde koste volgens die<br />
effektiewerente-metode gewaardeer - - 806,8 1 043,7<br />
Langtermynlenings<br />
Handels- en ander krediteure<br />
Korttermynlenings en bankoortrekkings<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
93,6<br />
242,3<br />
470,9<br />
40,8<br />
20,1<br />
2011<br />
R’m<br />
109,3<br />
236,3<br />
698,1<br />
Afgeleide finansiële instrumente teen billike<br />
waarde gewaardeer - - 9,3 4,9<br />
Totale finansiële verpligtinge<br />
Ander laste<br />
Uitgesteldebelasting-aanspreeklikhede<br />
Langtermynvoorsienings<br />
Handels- en ander krediteure<br />
Korttermynvoorsienings<br />
Lopendebelasting-aanspreeklikhede<br />
-<br />
1,1<br />
-<br />
-<br />
-<br />
1,1<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
816,1<br />
71,4<br />
11,0<br />
3,1<br />
29,4<br />
25,1<br />
2,8<br />
1 048,6<br />
64,0<br />
10,7<br />
0,3<br />
29,2<br />
23,4<br />
0,4<br />
Totale verpligtinge 1,1 - 887,5 1 112,6<br />
37. Finansiële risikobestuur (vervolg)<br />
Likiditeitsrisiko’s (vervolg)<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
Die vereffeningsdatums van die bogenoemde finansiële laste, die sekuriteite verskaf sowel as die rentekoerse waaraan die<br />
finansiële laste onderworpe is, word volledig in die betrokke aantekeninge by die staat van finansiële stand uiteengesit.<br />
Ingevolge dié vereffeningsdatums is die groep verplig om sy finansiële laste in die volgende tydperke te vereffen:<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Langtermynlenings - - 93,6 109,3<br />
Betaalbaar in drie maande<br />
Betaalbaar in vier maande tot ‘n jaar<br />
Betaalbaar in dertien maande tot vyf jaar<br />
106 107<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Handels- en ander krediteure betaalbaar in drie maande<br />
Korttermynlenings en bankoortrekkings<br />
Betaalbaar in drie maande<br />
Betaalbaar in vier maande tot ‘n jaar<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
15,7<br />
21,2<br />
56,7<br />
242,3<br />
470,9<br />
-<br />
470,9<br />
2011<br />
R’m<br />
6,4<br />
19,2<br />
83,7<br />
236,3<br />
698,1<br />
698,1<br />
-<br />
Afgeleide finansiële instrumente betaalbaar in drie maande - - 9,3 4,9<br />
Totale finansiële verpligtinge - - 816,1 1 048,6<br />
Betaalbaar in drie maande<br />
Betaalbaar in vier maande tot ‘n jaar<br />
Betaalbaar in dertien maande tot vyf jaar<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
267,3<br />
492,1<br />
56,7<br />
945,7<br />
19,2<br />
83,7<br />
Totale finansiële verpligtinge - - 816,1 1 048,6<br />
Die onbenutte bank- en leningsfasiliteite van die groep word hieronder uiteengesit. Vir dié doel word die beskikbare fasiliteite<br />
as die gestipuleerde fasiliteit in die betrokke ooreenkoms of die waarde van die gesedeerde of sedeerbare bate, wat ook al die<br />
laagste is, bereken.<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate
37. Finansiële risikobestuur (vervolg)<br />
Likiditeitsrisiko’s (vervolg)<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Onbenutte bankfasiliteit - - 354,1 226,9<br />
Beskikbare bankfasiliteit<br />
Verpligting<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
825,0<br />
(470,9)<br />
2011<br />
R’m<br />
925,0<br />
(698,1)<br />
Onbenutte leningsfasiliteit - - 42,0 42,0<br />
Totaal - - 396,1 268,9<br />
Kredietrisiko’s<br />
Finansiële bates wat die groep aan potensiële kredietrisiko’s blootstel, bestaan uit kontant en kontantekwivalente, handels- en<br />
ander debiteure, lenings en afgeleide finansiële instrumente. Die maksimum potensiële kredietrisiko van die groep word soos<br />
volg uiteengesit:<br />
Lenings<br />
Handels- en ander debiteure<br />
Afgeleide finansiële instrumente<br />
Banksaldo’s<br />
Termyndeposito’s<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
10,0<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
91,2<br />
938,4<br />
15,3<br />
17,6<br />
12,7<br />
2011<br />
R’m<br />
66,1<br />
958,5<br />
20,1<br />
6,4<br />
40,3<br />
Maksimum potensiële kredietrisiko 10,0 - 1 075,2 1 091,4<br />
Kredietrisiko’s verbonde aan banksaldo’s en termyndeposito’s word beperk deurdat korttermyndeposito’s van surplus kontant<br />
net by die groter finansiële instellings met ‘n bewese kredietgeskiedenis gemaak word. ‘n Beduidende konsentrasie van<br />
kredietrisiko’s word deur produksierekenings, termynlenings en afbetalingsverkoopsooreenkomste verteenwoordig.<br />
37. Finansiële risikobestuur (vervolg)<br />
Kredietrisiko’s (vervolg)<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
As gevolg van ‘n kredietbeleid, wat die hersiening van kredietlimiete en sekuriteite op ‘n jaarlikse grondslag insluit, is die<br />
direkteure van mening dat die kredietrisiko’s verbonde aan die bogenoemde finansiële bates onder normale omstandighede<br />
betreklik klein is. Aangesien die oorgrote meerderheid van dié debiteure aan die landbousektor verbonde is, kan natuurrampe,<br />
opeenvolgende swak produksieseisoene en laer as verwagte kommoditeitspryse die invorderbaarheid van die finansiële bates<br />
wesenlik benadeel. Die kredietrisiko’s verbonde aan produksielenings, afbetalingsverkoopsooreenkomste en handels- en<br />
ander debiteure word beperk deur die opneem van sekuriteite en die uitneem van kredietversekering, indien moontlik. Die<br />
sekuritering van debiteure word soos volg gedoen:<br />
• Geen sekuriteite word teen die produksierekenings van voorkeurklante, dit wil sê klante waarvan die finansiële stand aan<br />
voorafbepaalde kriteria voldoen, geneem nie. Die kredietrisiko’s verbonde aan die termynlenings en produksierekenings<br />
wat aan ander landbouprodusente toegestaan is, word beperk deur verbande oor vaste eiendom en notariële verbande oor<br />
roerende bates as sekuriteite te neem. ‘n Groot hoeveelheid klante met termynlenings en produksierekenings hou aandele<br />
in <strong>NWK</strong> Beperk en/of <strong>NWK</strong> Beherend Beperk. Die uitgereikte aandele van die maatskappye word ook as sekuriteit vir dié<br />
debiteure geneem. Waar sekuriteite in ‘n ander regsentiteit as die waaraan finansiering verskaf word, gevestig is, word<br />
sekuriteit by wyse van borgstellings deur die betrokke entiteit verkry. In die geval van ontwikkelende boere, word sessies oor<br />
die opbrengste van insetkosteversekering as sekuriteit geneem. Alhoewel insetkosteversekering nie as die enigste bron van<br />
sekuriteit vir die ander produksierekenings geneem word nie, word sessies oor die opbrengste daarvan wel as aanvullende<br />
sekuriteit geneem. Produsente word aangemoedig of, indien die produsent na die oordeel van die maatskappy ‘n hoë risiko<br />
verteenwoordig, verplig om gewasse teen kommoditeitsprysskommelings te verskans.<br />
• Die ander handelsdebiteure is hoofsaaklik ongesekureer. Van die debiteure word egter wel by Credit Guarantee Insurance<br />
Corporation of Africa Limited en Coface South Africa Insurance Company Limited gesekureer.<br />
By die beoordeling van die kwaliteit van lenings en debiteure, klassifiseer die direkteure dié finansiële bates deur te onderskei<br />
tussen, eerstens, debiteure wat jaarliks betaalbaar is, die wat maandeliks betaalbaar is en die wat volgens ooreenkoms in<br />
paaiemente oor meer as een jaar betaalbaar is, tweedens, debiteure wat by die ooreengekome kredietvoorwaardes hou en die<br />
wat nie die oorspronklike kredietvoorwaardes nagekom het nie en, laastens, debiteure waarvan die uitstaande bedrae ten volle<br />
gesekureer is en die waarvan die uitstaande bedrae gedeeltelik gesekureer is.<br />
By die finansiële jaareinde is die uitstaande bedrae op lenings-, produksie- en handelsdebiteurerekenings aan die groep<br />
verskuldig, met uitsluiting van agterstallige lenings en debiteure of lenings en debiteure waarvan die uitstaande bedrae reeds<br />
met waardedalingsverliese verminder is, soos volg deur die direkteure geklassifiseer:<br />
108 109<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Produksierekenings<br />
Termynlenings<br />
Afbetalingsverkoopsooreenkomste<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
652,0<br />
33,5<br />
57,7<br />
2011<br />
R’m<br />
689,1<br />
4,3<br />
61,8<br />
Beduidende konsentrasie van kredietrisiko’s - - 743,2 755,2<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate
37. Finansiële risikobestuur (vervolg)<br />
Kredietrisiko’s (vervolg)<br />
Voorkeurproduksieklante<br />
Multi-risikogebaseerde produksierekenings<br />
Ten volle gesekureerde debiteure<br />
Debiteure met ‘n sekuriteite-skuld-verhouding groter as 50%<br />
Debiteure met ‘n sekuriteite-skuld-verhouding kleiner as 50%<br />
2012 2011<br />
Die drabedrae van agterstallige lenings en debiteure, dit wil sê agterstallige lenings en debiteure na inagneming van<br />
waardedalingsverliese, word hieronder uiteengesit:<br />
Termynlenings<br />
Afbetalingsverkoopsooreenkomste<br />
Produksierekenings – ouer as ‘n jaar<br />
Ander handelsdebiteure<br />
Een tot drie maande oud<br />
Ouer as drie maande<br />
18%<br />
2%<br />
37%<br />
28%<br />
15%<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
3,5<br />
7,1<br />
100,6<br />
11,6<br />
2,7<br />
8,9<br />
13%<br />
1%<br />
31%<br />
27%<br />
28%<br />
2011<br />
R’m<br />
4,3<br />
10,8<br />
223,5<br />
25,0<br />
21,8<br />
3,2<br />
Graandebiteure - - 9,8 14,0<br />
Een tot drie maande oud<br />
Ouer as drie maande<br />
Totale agterstallige lenings en debiteure - - 132,6 277,6<br />
Die groep hou sekuriteite met ‘n billike waarde van R114,6 miljoen as sekuriteit vir agterstallige lenings en debiteure of die<br />
lenings en debiteure waarvan die uitstaande bedrae reeds met waardedalingsverliese verminder is, teenoor sekuriteite met ‘n<br />
billike waarde van R283,9 miljoen in die vorige jaar. By die finansiële jaareinde het die maatskappy geen sekuriteite in sy besit<br />
gehad nie, daarteenoor het die maatskappy by die vorige jaareinde beslag gelê op heelwerktuie en vee met ‘n billike waarde<br />
van R2 miljoen.<br />
Dit is die beleid om die drabedrae van lenings en debiteure, dit wil sê lenings, handels- en ander debiteure, batige bankrekenings<br />
en korttermyndeposito’s by finansiële instellings sowel as die drabedrae van afgeleide finansiële instrumente vir moontlike<br />
onverhaalbaarheid te evalueer. Waardedalingsverliese word erken indien objektiewe bevestiging bestaan dat die groep<br />
waarskynlik nie alle verskuldigde bedrae sal verhaal nie. Waardedalingsverliese word teboekgestel deur óf die drabedrag van die<br />
betrokke finansiële bate direk te verminder, óf deur die drabedrae indirek deur middel van individuele memorandumrekenings of<br />
algemene voorsieningsrekenings te verminder. Waardedalingsverliese wat deur middel van individuele memorandumrekenings<br />
teen die lenings en debiteure van die groep erken is, is soos volg:<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
9,0<br />
0,8<br />
2,7<br />
11,3<br />
37. Finansiële risikobestuur (vervolg)<br />
Kredietrisiko’s (vervolg)<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
110 111<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Beginsaldo op 1 Maart 2010<br />
Waardedalingsverliese gedurende die jaar erken<br />
Finansieringsinkomste op afgeskryfde bedrae<br />
Finaal afgeskryf<br />
Memorandumrekenings op 30 April 2011<br />
Waardedalingsverliese gedurende die jaar erken<br />
Finansieringsinkomste op afgeskryfde bedrae<br />
Finaal afgeskryf<br />
Waardedalingsverliese teruggeskryf<br />
GROEP<br />
Lenings Produksierekenings<br />
Graan-<br />
debiteure<br />
Totaal<br />
R’m R’m R’m R’m<br />
7,5<br />
-<br />
-<br />
(0,6)<br />
6,9<br />
-<br />
0,1<br />
(5,7)<br />
(0,3)<br />
37,8<br />
32,2<br />
9,4<br />
(22,1)<br />
57,3<br />
13,6<br />
6,7<br />
(27,4)<br />
(3,1)<br />
Memorandumrekenings op 30 April 2012 1,0 47,1 0,1 48,2<br />
Produksierekenings<br />
GROEP<br />
Graandebiteure<br />
2,5<br />
0,4<br />
-<br />
-<br />
2,9<br />
-<br />
-<br />
(2,8)<br />
-<br />
Handelsdebiteure<br />
47,8<br />
32,6<br />
9,4<br />
(22,7)<br />
67,1<br />
13,6<br />
6,8<br />
(35,9)<br />
(3,4)<br />
Waardedalingsverliese wat deur middel van algemene voorsieningsrekenings teen die lenings en debiteure van die groep erken<br />
is, is soos volg:<br />
Beginsaldo op 1 Maart 2010<br />
Waardedalingsverliese gedurende die jaar erken<br />
Finaal afgeskryf<br />
Waardedalingsverliese teruggeskryf<br />
Voorsieningsrekenings op 30 April 2011<br />
Waardedalingsverliese gedurende die jaar erken<br />
Finaal afgeskryf<br />
Totaal<br />
R’m R’m R’m R’m<br />
22,4<br />
-<br />
(12,9)<br />
-<br />
9,5<br />
-<br />
-<br />
23,9<br />
-<br />
-<br />
(23,9)<br />
Voorsieningsrekenings op 30 April 2012 9,5 - 4,1 13,6<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
-<br />
-<br />
-<br />
5,1<br />
3,5<br />
(1,6)<br />
-<br />
7,0<br />
0,5<br />
(3,4)<br />
51,4<br />
3,5<br />
(14,5)<br />
(23,9)<br />
16,5<br />
0,5<br />
(3,4)
37. Finansiële risikobestuur (vervolg)<br />
Rentekoersrisiko’s<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Rentedraende finansiële bates 10,0 - 1 024,5 1 032,7<br />
Lenings<br />
Produksierekenings<br />
Handelsdebiteure<br />
Graandebiteure<br />
Lopende rekenings verskuldig deur filiale<br />
Banksaldo’s<br />
Termyndeposito’s<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
10,0<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
91,2<br />
652,0<br />
194,1<br />
57,0<br />
-<br />
17,5<br />
12,7<br />
2011<br />
R’m<br />
66,1<br />
689,1<br />
196,1<br />
34,7<br />
-<br />
6,4<br />
40,3<br />
Rentedraende finansiële laste - - (564,5) (807,4)<br />
Langtermynlenings<br />
Korttermynlenings en bankoortrekkings<br />
Lopende rekenings verskuldig aan filiale<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(93,6)<br />
(470,9)<br />
-<br />
(109,3)<br />
(698,1)<br />
-<br />
Netto rentedraende finansiële bates 10,0 - 460,0 225,3<br />
Teoretiese invloed van ‘n halwe persentasiepunt<br />
toename in rentekoerse op winsgewendheid:<br />
Voorbelastingwins<br />
Nabelastingwins<br />
Teoretiese invloed van ‘n halwe persentasiepunt<br />
afname in rentekoerse op winsgewendheid:<br />
Voorbelastingwins<br />
Nabelastingwins<br />
Finansiële instrumente wat rente teen veranderlike rentekoerse dra, stel die groep bloot aan kontantvloeirisiko’s. Bogenoemde<br />
toon dat hoër rentekoerse die winsgewendheid van die groep positief beïnvloed. Rentekoerse en die invloed daarvan op wins<br />
word deurlopend geëvalueer. Kontantvloeirisiko’s word beperk deurdat korttermynlenings en bankoortrekkings met veranderlike<br />
rentekoerse gebruik word om finansiële bates met veranderlike rentekoerse te finansier. Die blootstelling aan kontantvloeirisiko’s<br />
is gevolglik beperk tot die mate waarin eie fondse gebruik word om finansiële bates met veranderlike rentekoerse<br />
te finansier.<br />
Valutaomrekeningsrisiko<br />
Die groep het in buitelandse bedrywighede geïnvesteer, gevolglik is die netto bates van die bedrywighede aan valutaomrekeningsrisiko’s<br />
blootgestel. Die groep is tans nie teen dié prysrisiko beskerm nie. Ter illustrasie van die prysrisiko – indien die<br />
rand by die finansiële jaareinde met tien persent teen die pula verstewig het, sou die ekwiteit van die groep as gevolg van die<br />
valutaomrekening van die netto bates van die buitelandse bedrywighede, ongeveer R0,3 miljoen minder gewees het.<br />
Valutatermynkontrakte<br />
Om homself teen die kontantvloeirisiko’s inherent verbonde aan wisselkoersskommelings te beskerm, maak die groep van<br />
valutatermynkontrakte gebruik om buitelandse valuta teen vooraf vasgestelde wisselkoerse te koop of verkoop. By die finansiële<br />
jaareinde was daar geen onverstreke valutatermynkontrakte in besit van die groep nie.<br />
0,1<br />
-<br />
(0,1)<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2,3<br />
1,7<br />
(2,3)<br />
(1,7)<br />
1,1<br />
0,8<br />
(1,1)<br />
(0,8)<br />
37. Finansiële risikobestuur (vervolg)<br />
Kommoditeitsprysrisiko’s<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
Dit is die beleid om die graanvoorraad wat gehou word om in die nabye toekoms te verkoop met die doel om wins uit kommoditeitsprysskommelings<br />
in die oop mark te genereer en graankontrakte vir die aankoop van landbouprodukte by produsente<br />
teen billike waarde, dit wil sê die markpryse daarvan, te waardeer. Gevolglik veroorsaak die bates dat die groep aan<br />
kommoditeitsprysskommelings blootgestel is. Dit is die beleid om dié graanvoorraad en -kontrakte in die meeste, maar nie<br />
alle gevalle, met graankontrakte op die Suid-Afrikaanse Termynbeurs te verskans om sodoende die kommoditeitsprysrisiko’s<br />
te beperk. Daarteenoor is dit ook die beleid dat graankontrakte op die Suid-Afrikaanse Termynbeurs in die meeste, maar nie<br />
alle gevalle, deur graanvoorraad en koopkontrakte ondersteun word. Om die groep se blootstelling aan kommoditeitsprysrisiko’s<br />
te illustreer, word die invloed van prysskommelings op die drabedrae van bates en laste, en gevolglik wins, soos volg<br />
geïllustreer:<br />
Invloed van ‘n styging van R100 per ton in<br />
kommoditeitspryse op graanvoorraad<br />
Invloed van ‘n styging van R100 per ton in<br />
kommoditeitspryse op graankontrakte<br />
Teoretiese invloed van kommoditeitsprysskommelings<br />
op die voorbelastingwins<br />
Teoretiese inkomstebelasting<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Teoretiese invloed van kommoditeitsprysskommelings<br />
op die nabelastingwins - - 0,3 2,5<br />
Sekuriteiteprysrisiko’s<br />
112 113<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Finansiële bates beskikbaar vir verkoop word teen billike waarde, dit wil sê die markpryse van die finansiële instrumente, gewaardeer.<br />
Gevolglik veroorsaak dié finansiële instrumente dat die groep aan die prysskommelings van sekuriteite in die oop<br />
mark blootgestel is. Ingevolge die rekeningkundige beleid word die billikewaarde-aanpassing van dié finansiële bates as ander<br />
omvattende inkomste erken, daarom sal markprysskommelings van sekuriteite nie die wins vir die jaar beïnvloed nie. Om die<br />
groep se blootstelling aan prysskommelings van sekuriteite in die oop mark te illustreer, word die invloed van prysskommelings<br />
op die drabedrae van finansiële bates beskikbaar vir verkoop, en gevolglik ander omvattende inkomste, soos volg geïllustreer:<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate<br />
-<br />
-<br />
3,6<br />
(3,2)<br />
0,4<br />
(0,1)<br />
2011<br />
R’m<br />
13,1<br />
(9,6)<br />
3,5<br />
(1,0)
37. Finansiële risikobestuur (vervolg)<br />
Sekuriteitsprysrisiko’s (vervolg)<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
Drabedrag van finansiële bates beskikbaar vir verkoop - - 34,3 40,8<br />
Teoretiese invloed van ‘n tien persent toename in<br />
sekuriteitepryse op ander omvattende inkomste:<br />
Voorbelastinginkomste<br />
Nabelastinginkomste<br />
Teoretiese invloed van ‘n tien persent afname in<br />
sekuriteitepryse op ander omvattende inkomste:<br />
Voorbelastinginkomste<br />
Nabelastinginkomste<br />
38. Vergelykende syfers<br />
(1) Finansiële jaareinde<br />
Die direksie het op die vergadering van 19 Februarie 2010 besluit om die finansiële jaareinde van die maatskappy, en<br />
daarom ook dié van sy filiale, met ingang van die 2011 finansiële jaar te wysig na 30 April. Die finansiële jaar onder oorsig<br />
bestaan dus uit twaalf kalendermaande, teenoor die veertien van die vorige finansiële jaar, en is gevolglik nie vergelykbaar<br />
nie.<br />
(2) Herklassifisering van lynitems in die staat van finansiële stand<br />
In ‘n poging om die finansiële jaarstate te vereenvoudig en die finansiële stand van die groep beter te verduidelik, het die<br />
groep die uitleg waarin die staat van finansiële stand aangebied word, aangepas. Die aanpassing het noodgedwonge daartoe<br />
gelei dat die vergelykende syfers by die voorbereiding van die finansiële state hersaamgestel is. Lenings en afbetalingsverkoopsooreenkomste<br />
is saamgevoeg as lenings, terwyl die belegging in gesamentlike ondernemings en geassosieerde<br />
maatskappye saamgevoeg is as ekwiteitsverantwoorde beleggings. Die bogenoemde herklassifisering van lynitems in die<br />
staat van finansiële stand het geen invloed op die ekwiteit van die groep, sy finansiële verhoudings of sy geopenbaarde<br />
kontantvloei-inligting nie.<br />
(3) Herklassifisering van lynitems in die inkomstestaat<br />
Die groep het in die jaar onder oorsig sy bedryfsaktiwiteite, sakesegmente en bestuur geherstruktureer. Tydens die proses<br />
is die versekerings- en vervoerdepartement wat voorheen as deel van die handelsegment beskou is, geherklassifiseer as<br />
korporatiewe departemente. Die groep het die uitleg waarin sy segmentele verslagdoening aangebied word, aangepas<br />
by die nuwe formaat waarin verslagdoening intern aan die hoof uitvoerende beampte gedoen word. Die aanpassing het<br />
noodgedwonge daartoe gelei dat die vergelykende syfers by die voorbereiding van die finansiële state hersaamgestel is.<br />
Die bedryfsaktiwiteite van die filiale Noordwes Autosentrum Eiendoms Beperk en Opti Feeds Botswana Proprietary Limited<br />
sowel as dié van die versekeringsbesigheid van die groep, is in die jaar as eindigende bedrywighede geklassifiseer en word<br />
gevolglik in aantekening 29 as sodanig geopenbaar. Die vergelykende syfers is hersaamgestel om die openbaarmaking te<br />
bewerkstellig.<br />
2012<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
3,4<br />
2,8<br />
(3,4)<br />
(2,8)<br />
2011<br />
R’m<br />
4,1<br />
3,5<br />
(4,1)<br />
(3,5)<br />
38. Vergelykende syfers (vervolg)<br />
(3) Herklassifisering van lynitems in die inkomstestaat (vervolg)<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
114 115<br />
Inkomste<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
In hierdie finansiële jaarstate getoon<br />
In die vorige finansiële jaarstate getoon<br />
2012<br />
R’m<br />
2011<br />
R’m<br />
34,7<br />
(34,7)<br />
2012<br />
R’m<br />
2011<br />
R’m<br />
2 990,8<br />
(3 082,9)<br />
Inkomste geherklassifiseer - (92,1)<br />
Agentekommissie op versekeringstransaksies<br />
geherklassifiseer as ander inkomste<br />
Vragmotorinkomste geherklassifiseer as ander inkomste<br />
Inkomste oorgeplaas na eindigende bedrywighede<br />
-<br />
-<br />
-<br />
(11,0)<br />
(5,6)<br />
(75,5)<br />
Inkomste geherklassifiseer - (92,1)<br />
Koste van voorraad as uitgawe erken<br />
In hierdie finansiële jaarstate getoon<br />
In die vorige finansiële jaarstate getoon<br />
-<br />
-<br />
2 361,1<br />
(2 429,1)<br />
Oorgeplaas na eindigende bedrywighede - (68,0)<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate
38. Vergelykende syfers (vervolg)<br />
(3) Herklassifisering van lynitems in die inkomstestaat (vervolg)<br />
Ander inkomste<br />
In hierdie finansiële jaarstate getoon<br />
In die vorige finansiële jaarstate getoon<br />
<strong>NWK</strong> BEHEREND GROEP<br />
2012<br />
R’m<br />
2011<br />
R’m<br />
-<br />
-<br />
2012<br />
R’m<br />
2011<br />
R’m<br />
88,5<br />
(83,6)<br />
Ander inkomste geherklassifiseer - 4,9<br />
Agentekommissie op versekeringstransaksies<br />
geherklassifiseer as ander inkomste<br />
Vragmotorinkomste geherklassifiseer as ander inkomste<br />
Inkomste oorgeplaas na eindigende bedrywighede<br />
-<br />
-<br />
-<br />
11,0<br />
5,6<br />
(11,7)<br />
Ander inkomste geherklassifiseer - 4,9<br />
Uitgawes<br />
In hierdie finansiële jaarstate getoon<br />
In die vorige finansiële jaarstate getoon<br />
-<br />
-<br />
629,9<br />
(644,0)<br />
Oorgeplaas na eindigende bedrywighede - (14,1)<br />
Inkomstebelasting<br />
In hierdie finansiële jaarstate getoon<br />
In die vorige finansiële jaarstate getoon<br />
-<br />
-<br />
116,6<br />
(118,3)<br />
Oorgeplaas na eindigende bedrywighede - (1,7)<br />
39. Voorwaardelike aanspreeklikhede<br />
Surplusskema van die <strong>NWK</strong> Sambreelpensioenfonds<br />
Die Wysigingswet op Pensioenfondse, Wet 65 van 2001, wat op 7 Desember 2001 terugwerkend in werking getree het, bepaal<br />
dat alle lede wat sedert 1 Januarie 1980 uit ‘n aftreefonds getree het, in ag geneem moet word by enige surplusverdelings<br />
sedert die laasgenoemde datum. Surplusaanwendings wat nie aan die vereiste voldoen nie, word as ‘’onbehoorlik’’ geag en<br />
voormalige lede wat nie in sodanige surplusse gedeel het nie, moet vergoed word. Die registrateur van pensioenfondse het<br />
die surplusskema van die <strong>NWK</strong> Sambreelpensioenfonds na aanleiding van ‘n verhoor deur die Raad op Finansiële Dienste se<br />
appèlraad afgekeur. Verdere regsadvies is ingewin en die saak is op hersiening na die Hoë Hof verwys. Die aktuariële waardasie<br />
van die moontlike onbehoorlike gebruik van die surplus bedra R48,6 miljoen, teenoor R44,8 miljoen op die vorige verslagdoeningsdatum.<br />
Mededingingskommissie<br />
Die groep is onlangs in kennis gestel dat die mededingingskommissie besig is met ‘n ondersoek na beweerde samespanning<br />
tussen graanhanteerders ten opsigte van die gewigsaftrekking wat vir fisiese en vogverliese by sekere graansoorte gemaak word<br />
wanneer dit vanaf produsente ontvang word. Die aangeleentheid word beskou as ‘n oortreding van artikel 4(1)(b)(i) van die Wet<br />
op Mededinging, Wet 89 van 1998, soos gewysig. Die tydsverloop en moontlike uitkoms van die ondersoek is tans onbepaalbaar.<br />
40. Kapitaalbestuur<br />
Kapitaalomskrywing<br />
..<br />
FINANSIELE JAARSTATE<br />
Die maatskappy beskou ekwiteit, dit wil sê aandelekapitaal en reserwes, as kapitaal. Die drabedrae van ekwiteit soos in die<br />
staat van finansiële stand geopenbaar, verteenwoordig daarom die waarde van kapitaal wat deur die maatskappy bestuur<br />
word.<br />
Kapitaalbeperkings<br />
Die kredietooreenkoms tussen die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk en ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank vereis dat, eerstens, die<br />
hefboomverhouding van die maatskappy, dit wil sê die verhouding van finansiële verpligtinge tot ekwiteit, nie meer as 180%<br />
mag wees nie, tweedens, die rentedekkingsverhouding van die maatskappy, dit wil sê die verdienste voor rente, belasting,<br />
depresiasie en amortisasie gedeel deur finansieringskoste, ten alle tye ten minste drie keer moet wees en, laastens, dividende<br />
slegs uit die winste vir die jaar onder oorsig betaal mag word. Die hefboom- en rentedekkingsverhouding van die maatskappy<br />
is by die finansiële jaareinde as 62% en 7,1 keer bereken, onderskeidelik, teenoor 86% en 3,1 keer by die vorige jaareinde.<br />
Enige nienakoming van die bogenoemde kapitaalbeperkings kan daartoe lei dat die finansier onmiddellike vereffening van die<br />
verpligtinge vereis.<br />
Die kredietooreenkoms tussen die filiaal Consultum Finance Proprietary Limited en die Industrial Development Corporation<br />
of South Africa vereis dat die hefboomverhouding van die maatskappy, dit wil sê die verhouding van finansiële verpligtinge<br />
tot ekwiteit, nie meer as 900% mag wees nie. Die hefboomverhouding van Consultum Finance Proprietary Limited is by die<br />
finansiële jaareinde as 803% bereken, teenoor 398% op die vorige verslagdoeningsdatum. Op die verslagdoeningsdatum<br />
was die netto batewaarde van die maatskappy R1,8 miljoen, teenoor R1,7 miljoen op die vorige verslagdoeningsdatum.<br />
Enige nienakoming van die bogenoemde kapitaalbeperking kan daartoe lei dat die finansier onmiddellike vereffening van die<br />
verpligtinge vereis.<br />
Kapitaalbestuursbeleid<br />
Dit is die beleid om die bates van die groep, met ‘n ekwiteit-tot-bateverhouding wat wissel tussen 40% en 55%, te bestuur.<br />
41. Nadiensvoordeelplanne<br />
Dit is personeelbeleid dat alle vaste personeel tot ‘n pensioen- of voorsorgfonds moet behoort. Die personeel is lede van<br />
die <strong>NWK</strong> Sambreelpensioenfonds of lede van die Voorsorgfonds vir die Graanbedryf. Die fondse is geregistreer en word<br />
beheer kragtens die Wet op Pensioenfondse, 1956, soos gewysig. Die pensioen- en voorsorgfonds bied voordele aan personeel<br />
ingevolge vastebydrae-planne.<br />
Die personeelbydraekoers is 6% van pensioengewende vergoeding ten opsigte van die pensioenfonds en 7,5% ten opsigte van<br />
die voorsorgfonds.<br />
Die groep het R23,9 miljoen tot die nadiensvoordeelplanne bygedra, teenoor R26,4 miljoen in die vorige jaar.<br />
42. Arbeidswetgewing<br />
Die filiaal <strong>NWK</strong> Beperk is kragtens die Wet op Vaardigheidsontwikkeling by Agriseta geregistreer. Vaardigheidsontwikkeling<br />
geskied aan die hand van ‘n werkplekvaardigheidsplan wat jaarliks opgestel en deur Agriseta aanvaar moet word. Die<br />
werkplekvaardigheidsplan omvat opleiding deur die filiale <strong>NWK</strong> Beperk, Epko Oil Seed Crushing Proprietary Limited, Noordfed<br />
Eiendoms Beperk, Noordwes Autosentrum Eiendoms Beperk, Opti Chicks Proprietary Limited en Opti Feeds Proprietary Limited.<br />
Die bogenoemde maatskappye se personeeladministrasie word deur <strong>NWK</strong> Beperk behartig en vorm deel van die plan.<br />
<strong>NWK</strong> Beherend Beperk en die filiale Associated Transmission Company Proprietary Limited, Consultum Finance Proprietary<br />
Limited, Econotrac Proprietary Limited, Epko Oil Refinery Proprietary Limited, Noordwes Eiendomme Eiendoms Beperk en<br />
<strong>NWK</strong> Graan Eiendoms Beperk het geen personeel nie, gevolglik is die maatskappye nie aan die bepalings van die Wet op<br />
Vaardigheidsontwikkeling onderworpe nie.<br />
116 117<br />
Inhoudsopgawe Inhoudsopgawe<br />
Aantekeninge by die finansiële jaarstate
Registrasienommer<br />
1998/007243/06<br />
Geregistreerde adres<br />
Scholtzstraat 81, Lichtenburg, 2740<br />
Posadres<br />
Posbus 107, Lichtenburg, 2740<br />
Hoof uitvoerende beampte<br />
Mnr DF Marais<br />
Openbare beampte<br />
Mnr TE Rabe<br />
Groepsekretaris<br />
Mnr JG Steyn<br />
Aandeleverhandeling en oordragsekretaris<br />
<strong>NWK</strong> Sekretariaat<br />
Posbus 107, Lichtenburg, 2740<br />
Telefoonnommer: 018 633 1000<br />
Bankiers<br />
ABSA Korporatiewe en Besigheidsbank<br />
Pretoria<br />
ABSA Voertuig- en Batefinansiering<br />
Pretoria<br />
First National Bank<br />
Johannesburg<br />
Die Standard Bank van Suid-Afrika<br />
Johannesburg<br />
Ouditeur<br />
PricewaterhouseCoopers Geïnkorporeer<br />
Lichtenburg<br />
ADMINISTRASIE<br />
Webwerf<br />
Hierdie geïntegreerde verslag is slegs in Afrikaans by www.nwk.co.za beskikbaar.<br />
118<br />
Inhoudsopgawe
Change language