Download pdf - Textualscholarship.nl

98 Het Wiesbadense handschrift
van dezelfde hand als Christus op de wolken, en van de opstanding der doden
op f. 15v), en er is de belangrijke rol van hand C, die de banderollen
schrijft, en de minimale inbreng van een onbeduidende tekst-externe hand,
die ook tot de ambachtsliedengroep moet hebben behoord.
We gaan er vervolgens van uit dat het formele schrift en de decoratiepatronen
die op de al bestaande composities en tekeningen voorkwamen – op
de bladen dus die hun vorm al kregen in handen van de ambachtslui buiten
de context van de codex –, als voorbeeld gediend hebben voor hand 7, die
verder met de tekeningen en bladen aan de slag ging toen hij ze in de codex
begon op te nemen.
Kijken we opnieuw naar de codex-externe compositie van Salvator
Mundi met bijbehorende teksten en decoraties op f. 1v. In het midden tussen
de teksten bevinden zich twee vlakken met daarop guirlande-achtige
versieringen. Hand 7 liet zich klaarblijkelijk door een dergelijk decoratieelement
inspireren, wanneer hij vergelijkbare, maar duidelijk te onderscheiden
versierinkjes op meerdere plaatsen in de codex aanbrengt, zowel
op bladen met plaatjes als in de codex zelf. De verticale decoratieve guirlandes
in rood van hand 7 op f. 15r (zie afb. V op p. 661) zijn identiek aan
die op f. 24r; en ook aan de grotendeels verdwenen decoratie van de
middenkolom op f. 16v, en, frappant, vrijwel identiek aan de horizontale,
zwarte guirlandes tussen de tekstjes 13 en 14 op f. 58r.
Er is een bijkomende reden om te vermoeden dat de verzameling van al
dan niet bewerkte tekeningen een tussenfase vormt tussen het oorspronkelijke
bestaan van de tekeningen in de functionele omgeving van het ambachtsmilieu
en de opname ervan in de codex. Hoewel we hand C voornamelijk
kennen van codex-externe composities, en we hand 7 aan het werk
zien bij de editoriale inpassing van de tekeningen in de codex, is het toch
zo dat hun werk op een aantal bladen samenkomt. Op f. 16v en 24r zien we
hand C teksten schrijven op dezelfde bladen waar we bekende decoratiekenmerken
van hand 7 (guirlandes en rode kaders met ‘driehoeken’ 160 )
tegenkomen. De verklaring lijkt ons dat hand C de tekeningen bewerkt
wanneer die nog codex-extern zijn en dat hand 7 in een latere fase dergelijke
sierelementen heeft toegevoegd, die een zekere stilistische eenheid in
de codex bewerkstelligen.
Op de ingevoegde bladen komen we handen tegen die in ieder geval codex-extern
zijn (C en D en E, die de rijmteksten schreef op f. 25r en 152v);
deze horen bij mensen in of nabij het ambachtsliedenmilieu dat de functionele
modeltekeningen en -composities bezat. Daarnaast zijn er de handen
die met zekerheid of grote waarschijnlijkheid toebehoren aan één of maximaal
twee personen die bij de redactie van de codex en de bijbehorende in-
160 Cf. Renger 1985, 67.