Download pdf - Textualscholarship.nl

88 Het Wiesbadense handschrift
stafels ontvangt, die op f. 45r gelijmd werd. Zij noemt dit ‘didactische’ tekeningen,
‘since picture and written message were equally intended to
communicate a message’. 142 Deze aanname lijkt ons in zoverre niet juist,
dat de verklarende tekst op de tekening op f. 45r door hand A is geschreven,
die ook op andere plaatsen in de codex voorkomt, zoals in kolom 2vb.
Daar schreef hij de tekst boven en onder de uitgeknipte kleinere tekening
rechtstreeks op het papier van het blad.
Blijft staan dat de omlijsting van de tekening op f. 45r, als enige, inderdaad
overeenkomt met die van de perkamenten tekening die de binnenzijde
van het voorplat volledig bedekt. De tekst hierop is met zwarte inkt geschreven
door hand C, die met rood andere tekeningen en composities van
tekeningen op ingeschakelde bladen van tekst voorzag.
Zowel bij de twee tekeningen op f. 1 en 45r (pl. I en XI) als bij de andere
grotere pentekeningen die in de codex opgenomen zijn – te weten die
van sint Joris op f. 14v (Pl. IV), de drie doden op f. 126r (pl. XXIV), de
monnik en non op f. 110v (pl. XIX), en de doop van Christus op f. 121r (pl.
XXII) –, rijst volgens Renger de vraag naar het oorspronkelijke doel ervan:
Although we have no difficulty imagining that the smaller silverpoint drawings of
one or two figures were cut from larger model sheets, the origins of the larger drawings
are not so clear. It is true that around 1400 more examples of compositions
and figures with a relationship to each other appear in model books. However, the
size, finished condition, and number of compositions among these pen drawings,
as well as the extensive coloring of some of them, make it likely that they were
created for a purpose other than that of providing models or memories of existing
compositions, as is the case with contemporary model drawings. 143
Een mogelijk antwoord zou Zoroslava Drobná in haar studie Die gotische
Zeichnung in Böhmen uit 1956 leveren. Met betrekking tot een groep grotere,
voltooide tekeningen op losse folia, deels dekbladen uit gebonden
handschriften, ontwikkelde zij de hypothese dat die gediend hebben als
voorbeelden voor paneelschilderingen of sculpturen. Ook de grotere en
meer voltooide tekeningen uit de Wiesbadense codex kunnen volgens Renger
voor dit doel gebruikt zijn, als ‘tussenstadium tussen de ontwerpteke-
142 Renger 1987, 393-394. Zij wijst op overeenkomst met pagina’s uit de latere blokboeken,
waarin tekst en plaatje eveneens gecombineerd zijn, onder verwijzing naar Delaissé (1968, 27), die
een dergelijke overeenkomst al eerder aanwijst bij de opgeplakte tekening op f. 132v (Joden op
weg om Jezus te stenigen), waar tekst en kader met rode inkt later zijn aangebracht door hand 7.
143 Renger 1987, 394. Cf. Heubach 1926, t.a.v. de tekening van sint Joris die de draak bestrijdt,
op f. 14v, met verwijzing naar gelijkaardige composities in Taube 1911 (zie Renger 1985, 112).
Ook t.a.v. de tekening op f. 136r, van sint Michael die met de draak vecht, merkt Heubach, 9, op:
‘The composition is appropriate for a mural painting’ (Renger, 109).