Download pdf - Textualscholarship.nl

70 Het Wiesbadense handschrift
(tekst 41) die hij zelf op f. 110r kopieerde, beginnen elk met een onversierde
lombarde van één regel hoog. Waar de naam Johannes voorkomt, is die
met een rood lijntje gehoogd. Hand 7 schreef ook het opschrift erboven,
bovenaan kolom 110ra, weliswaar met zwarte inkt, echter niet in zijn cursiva
maar in een littera textualis, met één keer een a in één verdieping (zie
afb. 13 op p. 47); het werd in een versierd kadertje geplaatst.
Eenheid III (f. 111-120)
Dat laatste geldt ook voor de preambule, die de eerste zes regels van kolom
111ra beslaat; hier is echter geen verschil in schrift met de rest van de Antihiërarchische
disputatie (tekst 42). Die begint op r. 7 met een twee regels
hoge ‘bladinitiaal’. Verder komen in de tekst geen lombarden voor.
De overgang van f. 113 naar 114 valt samen met een wisseling van hand
7 naar 8. Een van de verschillen tussen deze twee handen betreft de interpunctie.
Hand 7 hanteert een ogenschijnlijk willekeurig systeem van punten,
die bij het rubriceren deels zijn opgehaald dan wel aangevuld, en waar
soms een klein rood paragraaftekentje voor in de plaats gezet is. De interpunctie
van hand 8 is niet veel transparanter: hij gebruikt vooral diagonale
haaltjes, al dan niet in combinatie met een of twee punten. Ook deze interpunctie
is nadien door hand 7 niet ongemoeid gelaten.
Op de laatste zeven regels van kolom 116vb is een spreuk van Christus
(tekst 43) genoteerd, 118 waaronder waarschijnlijk hand 7 met rood de titel
Van iiii lichten toevoegde. Deze titel is in een kadertje gevat, dat deels met
gele waterverf versierd is. Met geel ingekleurde trefoils verfraaien ook de
afsluitstreep onder het kopieerwerk van hand 8, vrijwel onderaan kolom
118rb; ze vormen een onderdeel van wat Renger ‘schulpranden’ noemt; een
ander decoratief element is de fleur-de-lys. 119 Ze horen ook tot de stereotiepe
sierelementen van de kaders die hand 7 met rood aanbracht rond opgeplakte
tekeningen.
Deze verfraaiingen markeren een fase waarin hand 7 niet alleen in de
tekstcollectie aanvullende tekstjes schreef, zoals op f. 60r (zie afb. 1, frontispice);
hij gaat ook een meer wezenlijke bijdrage aan de tekstcollectie leveren,
om uiteindelijk enkele katernen aan het eind volledig voor zijn rekening
te nemen.
Over vier lichten (tekst 44) staat in het door hand 8 geschreven deel van
het katern. De tekst begint bovenaan kolom 117ra met een twee regels hoge
bladinitiaal, en de tweede lombarde in deze kolom is op dezelfde wijze versierd.
De derde en vierde rode lombarde, in kolom 117rb, hebben alleen
118 Het is niet helemaal duidelijk of de laatste drie regels van tekst 43 onderaan kolom 116vb
ook door hand 8 en niet door hand 7 geschreven zijn; de inkt is in elk geval zwarter.
119 Renger 1985, 67.