Download pdf - Textualscholarship.nl

Download pdf - Textualscholarship.nl Download pdf - Textualscholarship.nl

textualscholarship.nl
from textualscholarship.nl More from this publisher
04.05.2013 Views

524 528 532 536 540 544 548 26 Beda, Expositio Apocalypseos 377 den pade die hoeven des paerts, op dat valle sijn opclimmer. Ende want Johannes niet en meent die oordene der aerdscher gheslachten mer nader bediedinghe der namen die doghede der heiligher kerken te ruerne, want die heilighe kerke van belyinghe ende lof hier in der jeghenwoordi gher tijt haest te comene ter rechterhant des ewichs levens, dat Judas, die ierste name, ende Benjamin, die leste name, bedieden. Daeromme wort Judas eerst gheset, dat beliïnghe oft lovin ghe bediet, want sonder den beghinsel der biechten so en vercrighet niement die hoecheit der goeder werken; ende ten si dat wi overmids biechte versaken die quade werken, sone moghen wi nemmer worden gheformeert vanden goede. Uten gheslachte Ruben xii m gheteekent Die ander Ruben, bediedt ‘siende tkint’. Biden kinde verstaetmen die werken, also David seght: Dine kindre sellen sijn als jonghe lovere van oliven. Ende voort: Op dattu sult sien die kindre dijnre kinderen. Want niement die gode ontsiet, ten si dat hi kindere winne ende ma - ghe ontfa, en mach salich sijn, ende want dat alre vruchtbarichste loene te trouwe moghen verwachten, so sijn inden kindren der kin|dere die vruchte der werken, dat es dat ewighe loon. Daer omme staet na Judam Ruben, dat es naden beghinsele der godliker beliïnghen ende des loves, so volghet volcomenheit der doghedeliker werken. Uten gheslachte Gaed xii m ghetekent Maer want overmids vele bedroevenissen ons behoort in te gane int rike gods, so volghet na Ruben Gad, dat bediet ‘becoringhe’ of ‘begort’. Want nader beghinninghen des goeden wercs so es noot den mensche met meere becoringhen te worden gheproevet ende tot zware striden worden begort, op dat die stercheit sijns ghelove worde gheproeft. Salemoen seghet: Du, toegaende ten dienste gods, sta in gherechticheden ende in vreesen, ende bereide dine siele toter becorin - ghen. Ende David seit: Du hebs mi omme begort metter do ghet ten stride. B 534 Ps. 127(128):3 535 Ps. 127(128):6 548/9 Sir. 2:1 550 Ps. 17(18):40 555/6 Jak. 1:12 67rb V 536/9 De vertaler heeft zijn brontekst niet goed begrepen: Non enim qui timet Dominum, nisi genuerit filios nepotesque susciperet, beatus esse non potest, cum virgines fideles potior merces exspectet, sed in filiis opera, in filiis vero filiorum fructus operum, id est mercedem designat aeternam. De strekking van het Latijn is: het is niet zo dat men niet zalig kan worden tenzij men kinderen krijgt, want de trouwe maagden (niet in vertaling!) ontvangen immers een groter loon, maar het is zo dat in de kinderen de werken, en in de kinderen van de kinderen de vruchten van de werken worden begrepen, te weten, het eeuwige loon. P 521 pade: hs. paerde waarvan er is doorgestreept en geëxpungeerd.

378 Het Wiesbadense handschrift folio 67rb-67vb 552 556 560 564 568 572 576 580 584 Uten gheslachte Aser xii m getekent Ende want die salich sijn, die doorproeft sijn inder verduldicheit, daer omme wort na Gad Aser gheset, dat ‘salich’ bediet of ‘die der werelt niet toe ne es gheneicht’. Want salich es die man die daer lijt die becoringhe, want als hi gheproeft es, so sal hi ontfaen die crone des levens. Maer want so wie in trouwer belovenissen seker es deser salicheit, niet en wort versaghet inden lidene, maer inder hopen verblidende inder bedroefnissen verduldich te wesen, ende singhet met David: Inder bedroefnissen hebstu mi verbreit mijn herte. Ende voort: Ic hebbe gheloepen den wech dijnre gheboden doen du verbreides mijn herte. Ende hi mach spreken met Samuels moeder verblidende: Verbreit es mijn mont over mine viande, want ic ben *verblijt in dinen behoude. Uten gheslachte Neptalym xii m getekent Daer omme volghet Neptalym daer na, dat breitheit bediet der werken der ontfermherticheit. Uten gheslachte Manas sen xii m gete kent Welken volcht | Manasses, dat bediet die vergheten heeft, noch hem selven iet besorcht van nootorften. In welken wi ghemaent worden, als wi gheleert sijn inden bedwanghe der becoringhen, dat wi also sullen vergheten dien zin der *voorledenre dinghen, ons uutreckende inden toecomenden dinghen, dat wi ons vleeschs sorghe niet inder begaerlicheit, maer alleene uut menscheliker noodorft met anxte doen. Van welken na beteren David suchtende sprac: Van minen noodorften verlosse mi. Uten geslachte Symeons xii m getekent Hier na volcht Symeon, dat bediet ‘horinghe der bedroevenissen’, welc name dat ons wijst wat hier es te hebben ende wat salicheit es te verbeidene. Want dien sal worden ghegheven die vrouchde der hemelscher woninghen, welker moet hier in vruchtbarigher penitencien wordt bedroeft. Uten gheslachte Levi xii m getekent Daer na es gheset Levi. Dat bediet ‘toeghegeven’, in welken men verstaen mach die ghene die metten tijtliken goede die ewighe goede co- 7:6 7:7 67va B 557/9 cf. Rom. 12:12 559/60 cf. Ps. 4:2 559/61 Ps. 118(119):32 562/3 cf. 1 Sam. 2:1 570/2 cf. Fil. 3:13 572/3 cf. Rom. 13:14 574/5 Ps. 24(25):17 K 552 Uten – getekent: staat in hs. tussen inder en verduldicheit (553) 563 hs. verblint; bijbeltekst: laetata sum (‘want ik verheug mij’) 564 Uten – getekent: staat in hs. tussen volghet en Neptalym (565) 567 Uten – getekent: staat in hs. tussen volcht en Manasses (568) 571 hs. voorlendre; cf. Gryson 317, r. 99: …ea quae retro sunt 576 Uten – getekent: staat in hs. tussen hier na en volcht (577) 582 Uten – getekent: staat in hs. tussen de delen van het gesplitste woord Le|vi (583) V 583 toeghegeven (toegeven): ‘toegevoegd, vermeerderd’; cf. Gryson, 317, r. 110: additus

524<br />

528<br />

532<br />

536<br />

540<br />

544<br />

548<br />

26 Beda, Expositio Apocalypseos 377<br />

den pade die hoeven des paerts, op dat valle sijn opclimmer. Ende<br />

want Johannes niet en meent die oordene der aerdscher gheslachten<br />

mer nader bediedinghe der namen die doghede der heiligher kerken te<br />

ruerne, want die heilighe kerke van belyinghe ende lof hier in der<br />

jeghenwoordi gher tijt haest te comene ter rechterhant des ewichs levens,<br />

dat Judas, die ierste name, ende Benjamin, die leste name, bedieden.<br />

Daeromme wort Judas eerst gheset, dat beliïnghe oft lovin ghe<br />

bediet, want sonder den beghinsel der biechten so en vercrighet niement<br />

die hoecheit der goeder werken; ende ten si dat wi overmids<br />

biechte versaken die quade werken, sone moghen wi nemmer worden<br />

gheformeert vanden goede.<br />

Uten gheslachte Ruben xii m gheteekent<br />

Die ander Ruben, bediedt ‘siende tkint’. Biden kinde verstaetmen die<br />

werken, also David seght: Dine kindre sellen sijn als jonghe lovere van<br />

oliven. Ende voort: Op dattu sult sien die kindre dijnre kinderen.<br />

Want niement die gode ontsiet, ten si dat hi kindere winne ende ma -<br />

ghe ontfa, en mach salich sijn, ende want dat alre vruchtbarichste loene<br />

te trouwe moghen verwachten, so sijn inden kindren der kin|dere<br />

die vruchte der werken, dat es dat ewighe loon. Daer omme staet na<br />

Judam Ruben, dat es naden beghinsele der godliker beliïnghen ende<br />

des loves, so volghet volcomenheit der doghedeliker werken.<br />

Uten gheslachte Gaed xii m ghetekent<br />

Maer want overmids vele bedroevenissen ons behoort in te gane int<br />

rike gods, so volghet na Ruben Gad, dat bediet ‘becoringhe’ of ‘begort’.<br />

Want nader beghinninghen des goeden wercs so es noot den<br />

mensche met meere becoringhen te worden gheproevet ende tot zware<br />

striden worden begort, op dat die stercheit sijns ghelove worde gheproeft.<br />

Salemoen seghet: Du, toegaende ten dienste gods, sta in gherechticheden<br />

ende in vreesen, ende bereide dine siele toter becorin -<br />

ghen. Ende David seit: Du hebs mi omme begort metter do ghet ten<br />

stride.<br />

B 534 Ps. 127(128):3 535 Ps. 127(128):6 548/9 Sir. 2:1 550 Ps. 17(18):40 555/6 Jak. 1:12<br />

67rb<br />

V 536/9 De vertaler heeft zijn brontekst niet goed begrepen: Non enim qui timet Dominum, nisi genuerit<br />

filios nepotesque susciperet, beatus esse non potest, cum virgines fideles potior merces exspectet, sed in filiis<br />

opera, in filiis vero filiorum fructus operum, id est mercedem designat aeternam. De strekking van het<br />

Latijn is: het is niet zo dat men niet zalig kan worden tenzij men kinderen krijgt, want de trouwe maagden<br />

(niet in vertaling!) ontvangen immers een groter loon, maar het is zo dat in de kinderen de werken,<br />

en in de kinderen van de kinderen de vruchten van de werken worden begrepen, te weten, het eeuwige<br />

loon.<br />

P 521 pade: hs. paerde waarvan er is doorgestreept en geëxpungeerd.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!