Download pdf - Textualscholarship.nl
Download pdf - Textualscholarship.nl Download pdf - Textualscholarship.nl
524 528 532 536 540 544 548 26 Beda, Expositio Apocalypseos 377 den pade die hoeven des paerts, op dat valle sijn opclimmer. Ende want Johannes niet en meent die oordene der aerdscher gheslachten mer nader bediedinghe der namen die doghede der heiligher kerken te ruerne, want die heilighe kerke van belyinghe ende lof hier in der jeghenwoordi gher tijt haest te comene ter rechterhant des ewichs levens, dat Judas, die ierste name, ende Benjamin, die leste name, bedieden. Daeromme wort Judas eerst gheset, dat beliïnghe oft lovin ghe bediet, want sonder den beghinsel der biechten so en vercrighet niement die hoecheit der goeder werken; ende ten si dat wi overmids biechte versaken die quade werken, sone moghen wi nemmer worden gheformeert vanden goede. Uten gheslachte Ruben xii m gheteekent Die ander Ruben, bediedt ‘siende tkint’. Biden kinde verstaetmen die werken, also David seght: Dine kindre sellen sijn als jonghe lovere van oliven. Ende voort: Op dattu sult sien die kindre dijnre kinderen. Want niement die gode ontsiet, ten si dat hi kindere winne ende ma - ghe ontfa, en mach salich sijn, ende want dat alre vruchtbarichste loene te trouwe moghen verwachten, so sijn inden kindren der kin|dere die vruchte der werken, dat es dat ewighe loon. Daer omme staet na Judam Ruben, dat es naden beghinsele der godliker beliïnghen ende des loves, so volghet volcomenheit der doghedeliker werken. Uten gheslachte Gaed xii m ghetekent Maer want overmids vele bedroevenissen ons behoort in te gane int rike gods, so volghet na Ruben Gad, dat bediet ‘becoringhe’ of ‘begort’. Want nader beghinninghen des goeden wercs so es noot den mensche met meere becoringhen te worden gheproevet ende tot zware striden worden begort, op dat die stercheit sijns ghelove worde gheproeft. Salemoen seghet: Du, toegaende ten dienste gods, sta in gherechticheden ende in vreesen, ende bereide dine siele toter becorin - ghen. Ende David seit: Du hebs mi omme begort metter do ghet ten stride. B 534 Ps. 127(128):3 535 Ps. 127(128):6 548/9 Sir. 2:1 550 Ps. 17(18):40 555/6 Jak. 1:12 67rb V 536/9 De vertaler heeft zijn brontekst niet goed begrepen: Non enim qui timet Dominum, nisi genuerit filios nepotesque susciperet, beatus esse non potest, cum virgines fideles potior merces exspectet, sed in filiis opera, in filiis vero filiorum fructus operum, id est mercedem designat aeternam. De strekking van het Latijn is: het is niet zo dat men niet zalig kan worden tenzij men kinderen krijgt, want de trouwe maagden (niet in vertaling!) ontvangen immers een groter loon, maar het is zo dat in de kinderen de werken, en in de kinderen van de kinderen de vruchten van de werken worden begrepen, te weten, het eeuwige loon. P 521 pade: hs. paerde waarvan er is doorgestreept en geëxpungeerd.
378 Het Wiesbadense handschrift folio 67rb-67vb 552 556 560 564 568 572 576 580 584 Uten gheslachte Aser xii m getekent Ende want die salich sijn, die doorproeft sijn inder verduldicheit, daer omme wort na Gad Aser gheset, dat ‘salich’ bediet of ‘die der werelt niet toe ne es gheneicht’. Want salich es die man die daer lijt die becoringhe, want als hi gheproeft es, so sal hi ontfaen die crone des levens. Maer want so wie in trouwer belovenissen seker es deser salicheit, niet en wort versaghet inden lidene, maer inder hopen verblidende inder bedroefnissen verduldich te wesen, ende singhet met David: Inder bedroefnissen hebstu mi verbreit mijn herte. Ende voort: Ic hebbe gheloepen den wech dijnre gheboden doen du verbreides mijn herte. Ende hi mach spreken met Samuels moeder verblidende: Verbreit es mijn mont over mine viande, want ic ben *verblijt in dinen behoude. Uten gheslachte Neptalym xii m getekent Daer omme volghet Neptalym daer na, dat breitheit bediet der werken der ontfermherticheit. Uten gheslachte Manas sen xii m gete kent Welken volcht | Manasses, dat bediet die vergheten heeft, noch hem selven iet besorcht van nootorften. In welken wi ghemaent worden, als wi gheleert sijn inden bedwanghe der becoringhen, dat wi also sullen vergheten dien zin der *voorledenre dinghen, ons uutreckende inden toecomenden dinghen, dat wi ons vleeschs sorghe niet inder begaerlicheit, maer alleene uut menscheliker noodorft met anxte doen. Van welken na beteren David suchtende sprac: Van minen noodorften verlosse mi. Uten geslachte Symeons xii m getekent Hier na volcht Symeon, dat bediet ‘horinghe der bedroevenissen’, welc name dat ons wijst wat hier es te hebben ende wat salicheit es te verbeidene. Want dien sal worden ghegheven die vrouchde der hemelscher woninghen, welker moet hier in vruchtbarigher penitencien wordt bedroeft. Uten gheslachte Levi xii m getekent Daer na es gheset Levi. Dat bediet ‘toeghegeven’, in welken men verstaen mach die ghene die metten tijtliken goede die ewighe goede co- 7:6 7:7 67va B 557/9 cf. Rom. 12:12 559/60 cf. Ps. 4:2 559/61 Ps. 118(119):32 562/3 cf. 1 Sam. 2:1 570/2 cf. Fil. 3:13 572/3 cf. Rom. 13:14 574/5 Ps. 24(25):17 K 552 Uten – getekent: staat in hs. tussen inder en verduldicheit (553) 563 hs. verblint; bijbeltekst: laetata sum (‘want ik verheug mij’) 564 Uten – getekent: staat in hs. tussen volghet en Neptalym (565) 567 Uten – getekent: staat in hs. tussen volcht en Manasses (568) 571 hs. voorlendre; cf. Gryson 317, r. 99: …ea quae retro sunt 576 Uten – getekent: staat in hs. tussen hier na en volcht (577) 582 Uten – getekent: staat in hs. tussen de delen van het gesplitste woord Le|vi (583) V 583 toeghegeven (toegeven): ‘toegevoegd, vermeerderd’; cf. Gryson, 317, r. 110: additus
- Page 328 and 329: 384 388 392 396 400 404 408 412 416
- Page 330 and 331: 456 460 464 468 472 476 480 484 488
- Page 332 and 333: 532 536 540 544 548 552 556 560 564
- Page 334 and 335: 600 604 608 612 616 620 624 628 12
- Page 336 and 337: 664 668 672 676 680 684 688 692 696
- Page 338 and 339: 736 740 744 748 752 756 760 764 768
- Page 340 and 341: 812 816 820 824 828 832 836 840 12
- Page 342 and 343: 880 884 888 892 896 900 904 908 12
- Page 344 and 345: 948 952 956 960 964 968 972 976 12
- Page 346 and 347: 1016 1020 1024 1028 1032 1036 1040
- Page 348 and 349: 1 4 8 12 16 20 24 13 14 15 16 | 17
- Page 350 and 351: 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100 104
- Page 352 and 353: 144 148 152 156 160 1 4 8 17 | 18 S
- Page 354 and 355: 20 1 4 8 12 16 20 24 28 32 19 20 21
- Page 356 and 357: 4 8 12 1 4 8 22 23 24 25 | Ingevoeg
- Page 358 and 359: folio 61r, afb. 45 357
- Page 360 and 361: 1 4 8 12 16 26 Beda, Expositio Apoc
- Page 362 and 363: 52 1 4 1 4 8 12 26 27 | 26 Beda, Ex
- Page 364 and 365: 48 52 56 60 64 68 72 76 80 26 Beda,
- Page 366 and 367: 116 120 124 128 132 136 140 144 148
- Page 368 and 369: 188 192 196 200 204 208 212 216 26
- Page 370 and 371: 252 256 260 264 268 272 276 280 284
- Page 372 and 373: 320 324 328 332 336 340 344 348 352
- Page 374 and 375: 392 396 400 404 408 412 416 420 424
- Page 376 and 377: 464 468 472 476 480 484 488 26 Beda
- Page 380 and 381: 588 592 596 600 604 608 612 616 26
- Page 382 and 383: 652 656 660 664 668 672 676 26 Beda
- Page 384 and 385: 716 720 724 728 732 736 740 744 26
- Page 386 and 387: 784 788 792 796 800 804 808 812 816
- Page 388 and 389: 856 860 864 868 872 876 880 884 26
- Page 390 and 391: 924 928 932 936 940 944 948 952 956
- Page 392 and 393: 1000 1004 1008 1012 1016 1020 1024
- Page 394 and 395: 1068 1072 1076 1080 1084 1088 1092
- Page 396 and 397: 1136 1140 1144 1148 1152 1156 1160
- Page 398 and 399: 1208 1212 1216 1220 1224 1228 1232
- Page 400 and 401: 1268 1272 1276 1280 1284 1288 1292
- Page 402 and 403: 1328 1332 1336 1340 1344 1348 1352
- Page 404 and 405: 1396 1400 1404 1408 1412 1416 1420
- Page 406 and 407: 1468 1472 1476 1480 1484 1488 1492
- Page 408 and 409: 1540 1544 1548 1552 1556 1560 1564
- Page 410 and 411: 1604 1608 1612 1616 1620 1624 1628
- Page 412 and 413: 1668 1672 1676 1680 1684 1688 1692
- Page 414 and 415: 1736 1740 1744 1748 1752 1756 1760
- Page 416 and 417: 1804 1808 1812 1816 1820 1824 1828
- Page 418 and 419: 1868 1872 1876 1880 1884 1888 1892
- Page 420 and 421: 1928 1932 1936 1940 1944 1948 1952
- Page 422 and 423: 2004 2008 2012 2016 2020 2024 2028
- Page 424 and 425: 2076 2080 2084 2088 2092 2096 2100
- Page 426 and 427: 2148 2152 2156 2160 2164 2168 2172
524<br />
528<br />
532<br />
536<br />
540<br />
544<br />
548<br />
26 Beda, Expositio Apocalypseos 377<br />
den pade die hoeven des paerts, op dat valle sijn opclimmer. Ende<br />
want Johannes niet en meent die oordene der aerdscher gheslachten<br />
mer nader bediedinghe der namen die doghede der heiligher kerken te<br />
ruerne, want die heilighe kerke van belyinghe ende lof hier in der<br />
jeghenwoordi gher tijt haest te comene ter rechterhant des ewichs levens,<br />
dat Judas, die ierste name, ende Benjamin, die leste name, bedieden.<br />
Daeromme wort Judas eerst gheset, dat beliïnghe oft lovin ghe<br />
bediet, want sonder den beghinsel der biechten so en vercrighet niement<br />
die hoecheit der goeder werken; ende ten si dat wi overmids<br />
biechte versaken die quade werken, sone moghen wi nemmer worden<br />
gheformeert vanden goede.<br />
Uten gheslachte Ruben xii m gheteekent<br />
Die ander Ruben, bediedt ‘siende tkint’. Biden kinde verstaetmen die<br />
werken, also David seght: Dine kindre sellen sijn als jonghe lovere van<br />
oliven. Ende voort: Op dattu sult sien die kindre dijnre kinderen.<br />
Want niement die gode ontsiet, ten si dat hi kindere winne ende ma -<br />
ghe ontfa, en mach salich sijn, ende want dat alre vruchtbarichste loene<br />
te trouwe moghen verwachten, so sijn inden kindren der kin|dere<br />
die vruchte der werken, dat es dat ewighe loon. Daer omme staet na<br />
Judam Ruben, dat es naden beghinsele der godliker beliïnghen ende<br />
des loves, so volghet volcomenheit der doghedeliker werken.<br />
Uten gheslachte Gaed xii m ghetekent<br />
Maer want overmids vele bedroevenissen ons behoort in te gane int<br />
rike gods, so volghet na Ruben Gad, dat bediet ‘becoringhe’ of ‘begort’.<br />
Want nader beghinninghen des goeden wercs so es noot den<br />
mensche met meere becoringhen te worden gheproevet ende tot zware<br />
striden worden begort, op dat die stercheit sijns ghelove worde gheproeft.<br />
Salemoen seghet: Du, toegaende ten dienste gods, sta in gherechticheden<br />
ende in vreesen, ende bereide dine siele toter becorin -<br />
ghen. Ende David seit: Du hebs mi omme begort metter do ghet ten<br />
stride.<br />
B 534 Ps. 127(128):3 535 Ps. 127(128):6 548/9 Sir. 2:1 550 Ps. 17(18):40 555/6 Jak. 1:12<br />
67rb<br />
V 536/9 De vertaler heeft zijn brontekst niet goed begrepen: Non enim qui timet Dominum, nisi genuerit<br />
filios nepotesque susciperet, beatus esse non potest, cum virgines fideles potior merces exspectet, sed in filiis<br />
opera, in filiis vero filiorum fructus operum, id est mercedem designat aeternam. De strekking van het<br />
Latijn is: het is niet zo dat men niet zalig kan worden tenzij men kinderen krijgt, want de trouwe maagden<br />
(niet in vertaling!) ontvangen immers een groter loon, maar het is zo dat in de kinderen de werken,<br />
en in de kinderen van de kinderen de vruchten van de werken worden begrepen, te weten, het eeuwige<br />
loon.<br />
P 521 pade: hs. paerde waarvan er is doorgestreept en geëxpungeerd.