Download pdf - Textualscholarship.nl

Download pdf - Textualscholarship.nl Download pdf - Textualscholarship.nl

textualscholarship.nl
from textualscholarship.nl More from this publisher
04.05.2013 Views

48 52 56 60 64 68 72 76 80 26 Beda, Expositio Apocalypseos 363 Ende was ghegort tot biden ii borsten, sijn betekent biden ii testamenten, daer bi dat lichame der heligher kerken ende der helighen hem ghenighet mede voet. Begort inden guldenen gordele der godliker minnen om die borsten der heligher ghedachten. Dat hooft der heligher kerken es Cristus. Ende biden hare verstaet sijn lede, dat ghelijc es witter wollen, die hebbelic es alle veruwe des lidens tonfane, overmids welken si worden blickende inder onsterflicheit, ghelijc den snee ghereinicht ende gheclaert sijn. Biden oghen verstaet den predikare die metten gheesteliken viere verlichten de ghelovighe ende ontfanghen [ende ontfanghen] die onghelovighe. Ende sijn voete, biden welken es te verstane dat die helighe kerke in die leste persecucie overmids menichfuldicheit des lidens sal sijn ghelijc den messinghe, dat in eenen bernenden scoorsteen wort ghepurgiert tot dat gout claer wort. Ende sine stemme, die stemme der beliïnghen, der predekinghen, des loefs; als veelre watre, ofdwaende ende verclarende inder ghenaden vele menschen. Ende hi hadde etc. Die rechterhant Cristi es die helich kerke; die vii sterren in menichvoldichliken dogheden dien clenen lichtende. Ende uut sinen monde een zwaert op beiden ziden scerp, oordeelende sienlike dinghen ende onsienlike | dinghen, die daer na dat hi heeft ghedoot, macht heeft te sendene in dat ewighe vier. Ende sijn aenschijn. Alsulc als ons heere hem vertoghede inden berch sinen jongheren, alsulc sal hi hem toenen naden oordeele den heilighen. Maer die quade sullen sien in wien si hebben ghesteken. Alle dit abijt des menschensoens becomt ooc der heiligher kerken, met welker Cristus een natuere es, haer ghevende priesterlike eere ende oordeelende ghewout, ende dat si schinen ghelijc dier sonnen in dat rike haers vader. Ende doen icken ghesach etc. Vanden gheesteliken visioene bevede menschelike natuere; die goedertierenheit des heeren verdrivet den anxt. B 69/70 cf. Luc. 12:5 71/2 cf. Mat. 17:1-9 73 cf. Joh. 19:37 76 cf. Mat. 13:43 V 48 ghenighet: elisie: ghe-enighet 74 abijt: ‘voorkomen’; cf. Gryson, 247, r. 81: habitus, ‘voorkomen’. Abijt kan in overdrachtelijke zin hetzelfde betekenen; de gewone betekenis is ‘habijt, kleed’. P 59 Voor ende is die doorgestreept en geëxpungeerd. 76 Na in is ghelijc geëxpungeerd. 1:14 1:15 1:16 1:17 63ra

364 Het Wiesbadense handschrift folio 63ra-63va 84 88 92 96 100 104 108 112 Ende den enghel der kerken Ephisi scrijf: Dat spreect die daer houdt vii sterren in sijn rechterhant. Ende den enghel der kerken Ephisi scrijft etc. Ephesus bediet ‘een groot val’ ende ‘mijn wille’. De welke hi berispt in eenen deele, want si die eerste minne hebben ghelaten, dat es deelinghe der aelmoesene in broederliker lieve, maer dat hebben se dat si gods willen sijn, ende ondervonden hebben die valsche apostolen ende sijn verduldich, ende dat si die sonden haten ende die secte der Nicholayten. Sinte Clement seget dat die Nicholaus een was vanden vii dyaconen die die apostolen ierst setten. Die welke berispt was van sinen sconen wive, daer hi op andwoorde dat hijt dede om sine nature mede te purgerene, ende so wie woude, dat hise name. Van welken een quade secte wies, ende sijn noch die valsche, vriebeestelike menschen die ledichlic harer valscer vriheit ghebruken ende alle lust haers vleeschs, overmids welken si die edel vonke der redene ende der godliker vermaninghen doden, also dat si gheen eeuwich leven in hem ghevoelen noch en hopen toe te comene. Ende sijn vervult harer quaetheit, want si gheene sonden en tellen; ende sijn quader dan die viant, want si god niet en kennen; ende si sijn te male onghelovich | ende die voerboden Anticristi. Daer hier inden boec ende Johel, den prophete, ende anders den propheten vele af ghescreven es, ende alle epistolen hebbender ons voren ghewarent ende haer maniere be screven, ghelijc dat ghi te vele steden in desen boec ooc verstaen moghet. Ende anders es de letter openbaer metten abite des menschen sone voerseit, want hi es inwendigher allen dinghen dan enich dinc hem selven ende dat hout des levens. So wie oren heeft te horene, die hore, want die waerheit van binnen spreect. Ende den enghel etc. Smirma bediet ‘ghesanc’ oft ‘mirre’, dat es doodinghe des vleeschs ende stervinghe in Cristo, alsoe u die text doet verstaen. Biden x daghen verstaet alle die tijt op eertrike toter doot toe, want hi spreect: Wes ghetrouwe toter doot toe. Ende den enghel der kerken van Pergamo etc. Pergamum bediet ‘deilinghe der hoornen’. So waer hoorne staen ghescreven, dat bediet ghewout inden goeden ende inden quaden. Die deelre der hoornen sijn B 88/9 cf. Hand. 6:5 2:1 2:7 2:8 2:10 2:12 63rb V 88 Nicholayten: cf. Apok. 2:6. De Nikolaïten (Apok. 2:6, 15), een sekte waarover weinig met zekerheid bekend is, hielden het toegeven aan lichamelijke lusten voor geoorloofd, omdat deze geen invloed zouden hebben op de geestelijke staat van een mens. De uiteenzetting over de Nikolaïten in dit commentaar is opmerkelijk lang en komt voor het grootste deel niet voor in de Expositio van Beda. Clemens van Alexandrië († ca. 215). Een gedeelte van de navolgende toelichting staat in het origineel van Beda bij Apok. 2:15.

364 Het Wiesbadense handschrift folio 63ra-63va<br />

84<br />

88<br />

92<br />

96<br />

100<br />

104<br />

108<br />

112<br />

Ende den enghel der kerken Ephisi scrijf: Dat spreect die daer<br />

houdt vii sterren in sijn rechterhant. Ende den enghel der<br />

kerken Ephisi scrijft etc. Ephesus bediet ‘een groot val’ ende ‘mijn<br />

wille’. De welke hi berispt in eenen deele, want si die eerste minne hebben<br />

ghelaten, dat es deelinghe der aelmoesene in broederliker lieve,<br />

maer dat hebben se dat si gods willen sijn, ende ondervonden hebben<br />

die valsche apostolen ende sijn verduldich, ende dat si die sonden haten<br />

ende die secte der Nicholayten. Sinte Clement seget dat die Nicholaus<br />

een was vanden vii dyaconen die die apostolen ierst setten.<br />

Die welke berispt was van sinen sconen wive, daer hi op andwoorde<br />

dat hijt dede om sine nature mede te purgerene, ende so wie woude,<br />

dat hise name. Van welken een quade secte wies, ende sijn noch die<br />

valsche, vriebeestelike menschen die ledichlic harer valscer vriheit ghebruken<br />

ende alle lust haers vleeschs, overmids welken si die edel vonke<br />

der redene ende der godliker vermaninghen doden, also dat si gheen<br />

eeuwich leven in hem ghevoelen noch en hopen toe te comene. Ende<br />

sijn vervult harer quaetheit, want si gheene sonden en tellen; ende sijn<br />

quader dan die viant, want si god niet en kennen; ende si sijn te male<br />

onghelovich | ende die voerboden Anticristi. Daer hier inden boec<br />

ende Johel, den prophete, ende anders den propheten vele af ghescreven<br />

es, ende alle epistolen hebbender ons voren ghewarent ende haer<br />

maniere be screven, ghelijc dat ghi te vele steden in desen boec ooc verstaen<br />

moghet. Ende anders es de letter openbaer metten abite des menschen<br />

sone voerseit, want hi es inwendigher allen dinghen dan enich<br />

dinc hem selven ende dat hout des levens.<br />

So wie oren heeft te horene, die hore, want die waerheit van binnen<br />

spreect.<br />

Ende den enghel etc. Smirma bediet ‘ghesanc’ oft ‘mirre’, dat es<br />

doodinghe des vleeschs ende stervinghe in Cristo, alsoe u die text doet<br />

verstaen.<br />

Biden x daghen verstaet alle die tijt op eertrike toter doot toe, want<br />

hi spreect: Wes ghetrouwe toter doot toe.<br />

Ende den enghel der kerken van Pergamo etc. Pergamum bediet<br />

‘deilinghe der hoornen’. So waer hoorne staen ghescreven, dat bediet<br />

ghewout inden goeden ende inden quaden. Die deelre der hoornen sijn<br />

B 88/9 cf. Hand. 6:5<br />

2:1<br />

2:7<br />

2:8<br />

2:10<br />

2:12<br />

63rb<br />

V 88 Nicholayten: cf. Apok. 2:6. De Nikolaïten (Apok. 2:6, 15), een sekte waarover weinig met zekerheid<br />

bekend is, hielden het toegeven aan lichamelijke lusten voor geoorloofd, omdat deze geen invloed zouden<br />

hebben op de geestelijke staat van een mens. De uiteenzetting over de Nikolaïten in dit commentaar<br />

is opmerkelijk lang en komt voor het grootste deel niet voor in de Expositio van Beda. Clemens van<br />

Alexandrië († ca. 215). Een gedeelte van de navolgende toelichting staat in het origineel van Beda bij<br />

Apok. 2:15.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!