Download pdf - Textualscholarship.nl
Download pdf - Textualscholarship.nl Download pdf - Textualscholarship.nl
2260 2264 2268 2272 2276 2280 2284 2288 5 Wech van salicheit 223 troesten den ghenen die in weeninghen es ende in seericheden, ende compassie van herten hebben op alle de ghene die in dogene sijn. Die vii lichaemlike leeren den menscen den ghenen geven die noet heeft, entie vii gheestelike leeren den mensce vergheven die misdaen heeft. Dese zijn alle creatueren sculdich te werkene op haren evenkersten, also ons bewijst die heilige scriftuere. Die wise man sprect aldus toten sondare: Hebbe ontfermicheit op dine ziele ende gelieve gode; als of hi segghen wille: Niemen en mach gode ghelieven, no alle die werken van ontfermicheden die de mensce doet op andren die en mogen gode niet bequamelec wesen, het en si dat hi compassie ende eene ontfermicheit hebbe op sijns selves ziele die seere besondicht es, ende vanden zonden suvere warachtelike hem. Vanden rade der heileger ewangelien int ghemeene | Ghesien vanden state van gherechticheden ende i deel dat daer toe behoert, nu weten besien vanden state van volmaectheden, die welke es die staet van rade ende van sonderlinger ghiften van gode. Te desen state behoeft ons dat wi kennen welc sijn die rade vander heiliger ewangelien, die gaven des heilichs gheests entie vruchten des heilichs gheests. Onder dandre rade der heiliger ewangelien so sijnre iii sonderlinge boven alle, daer alle heilige religioene, also sente Bernaerd seit, op ghefundeert sijn, dats onderhoricheit, ermoede ende suverheit. Ermoede es dat fondement, suverheit de wech, ende onderhoricheit dat decsel. Van allen desen suldi vinden hier na. Vanden iii raden der ewangelien sonderlinge. Van onderhoricheden Onderhorichede es, also sente Augustijn seit, een wille van te doene dat ghebot des gheens die boven hem es. Onderhoricheit es leeringe van Cristus, want Cristus leeret ons daer in dewangelie ende sprect aldus: Ic daelde vanden hemele, niet om dat ic doen soude minen wille, maer den wille mijns vader, die mi ghesent heeft. Oec leert ons Cristus onderhoricheit inder tijt van siere bitter doet als hi die werelt liet, doen hi sprac te sinen vader aldus: Vader, niet also ic wille moet ghescien, maer also ghi wilt. Onderhoricheit es die slotel van hemelrike, want ghelijc dat bider over- B 2263 n.g. 2285/6 Joh. 6:38 2288/9 Luc. 22:42 K 2281 1479 heeft bij dit hoofdstuk 44 regels extra tekst. V 2271 weten besien: cf. 789, 1382 26vb
224 Het Wiesbadense handschrift folio 26vb-27rb 2292 2296 2300 2304 2308 2312 2316 2320 2324 horicheden van Adame ende van Yeven, in dat si dat ghebot braken, die dore van hemelrike besloten wert, also ghelijc es bider onderhorichede van Cristus die dore van hemelrike weder ontdaen. In teekene van desen so gaf onse heere sente Peetre den slotel van hemelrike, om dat sente Peeter was gheheeten Symon. Ende Symon luidt also vele als die ghene die onderhorich es, als of got daer in ons wilde gheven te kennen dat die onderhorige den slotel van hemelrike heeft. vi dingen sijn die den mensce seere helpen dat hi onderhorich si ende blive. Dierste es oetmoedichede ende cleenheit, ghelijc datmen siet dat i roedekijn dat lanc es ende smal, dat boechsam es werwaert datmen wille. Dandre es goede costume ende *dat hi niet pleghet* te wedersegghene, ghelijc datmen siet dat i | paert dicken rijt ende tallen siden keeret, waer bi dat het niet wedersporich sal sijn alster in ghewone sal sijn ende langhe gheploghen sal hebben. Terde es die minne gods, ghelijc dat men siet dat dat was moru wort jegen tfier ende dan machment wenden ende keeren daermen wille. Also ghelijc es wie ontsteken es metten viere der minnen gods, hi es moru, gheboechsam ende onderdanich te so wat dingen datmen ghebiet. Tfierde es versmaetheit der werelt ende datmen hem bi wille of - tre c ke den wille van allen lichaemliken dinghen; ghelijc dat men siet dat een vacht op i partse hanghende hart ende stijf worden es: wildement morwen of zochte maken, men moest ierst vander peertsen trecken. Also ghelijc so es noetsakelijc den ghenen die onderhorich wesen wille, dat hi hem selven oftrecke van allen titeliken dingen ende, also ons David leert inden soutere, sijn herte altoes bereet hebben in onderhoricheden om te doene so watmen hem ghebiet. Dat vijfte es die gracie gods, ghelijc als men siet i leder: alst ghesmout es, so eest moru ende gheboechsam. Also gelijc es die mensce gewillich onderhorich, als hi van binnen bestreken es metter olien der gratien gods. Tseste es dat den mensce seere helpt dat hi si ende blive onderhorich, dats ondersceedenhede vanden ghenen die boven hem es ende die B 2318/9 cf. Ps. 118(119):112, Ps. 56(57):8 K 2303 dat hi niet pleghet] B G 1479, hi dat niet pleghe W V 2307 moru (morwe): ‘week, zacht’ (hier gezegd van ‘was’) 2312/3 hem ... oftrecke (aftrecken): ‘zich ... verwijdert, afkeert’ 2314 partse (perche): ‘(kleer)hanger’ 2315 peertsen (perche): ‘(kleer)hanger’ 2320/1 ghesmout (smouten): ‘ingesmeerd met vet’ 27ra
- Page 174 and 175: 1036 1040 1044 1048 1052 1056 1060
- Page 176 and 177: 1108 1112 1116 1120 1124 1128 1132
- Page 178 and 179: 1180 1184 1188 1192 1196 1200 1204
- Page 180 and 181: 1256 1260 1264 1268 1272 1276 1280
- Page 182 and 183: 1324 1328 1332 1336 1340 1344 5 | I
- Page 184 and 185: Ingevoegde bladen 183 /15v/ /sameng
- Page 186 and 187: folio 14r, afb. 33 185
- Page 188 and 189: folio 15r, afb. 35 187
- Page 190 and 191: folio 16r, afb. 37 189
- Page 192 and 193: 1368 1372 1376 1380 1384 1388 1392
- Page 194 and 195: 1440 1444 1448 1452 1456 1460 1464
- Page 196 and 197: 1504 1508 1512 1516 1520 1524 1528
- Page 198 and 199: 1572 1576 1580 1584 1588 1592 1596
- Page 200 and 201: 1648 1652 1656 1660 1664 1668 1672
- Page 202 and 203: 1716 1720 1724 1728 1732 1736 1740
- Page 204 and 205: 1780 1784 1788 1792 1796 1800 1804
- Page 206 and 207: 1848 1852 1856 1860 1864 1868 1872
- Page 208 and 209: 1924 1928 1932 1936 1940 1944 1948
- Page 210 and 211: 1996 2000 2004 2008 2012 2016 2020
- Page 212 and 213: 2064 2068 2072 2076 2080 2084 2088
- Page 214 and 215: 2132 2136 2140 2144 2148 2152 2156
- Page 216 and 217: 5 | Ingevoegde bladen 215 /24v/ /vi
- Page 218 and 219: folio 24r, afb. 39 217
- Page 220 and 221: folio 25r, afb. 41 219
- Page 222 and 223: 2192 2196 2200 2204 2208 2212 2216
- Page 226 and 227: 2328 2332 2336 2340 2344 2348 2352
- Page 228 and 229: 2400 2404 2408 2412 2416 2420 2424
- Page 230 and 231: 2468 2472 2476 2480 2484 2488 2492
- Page 232 and 233: 2540 2544 2548 2552 2556 2560 2564
- Page 234 and 235: 2608 2612 2616 2620 2624 2628 2632
- Page 236 and 237: 2684 2688 2692 2696 2700 2704 2708
- Page 238 and 239: 2748 2752 2756 2760 2764 2768 2772
- Page 240 and 241: 2816 2820 2824 2828 2832 2836 2840
- Page 242 and 243: 2884 2888 2892 2896 2900 2904 2908
- Page 244 and 245: 2948 2952 2956 2960 2964 2968 2972
- Page 246 and 247: 3024 3028 3032 3036 3040 3044 3048
- Page 248 and 249: 3096 3100 3104 3108 3112 3116 3120
- Page 250 and 251: 3168 3172 3176 3180 3184 3188 3192
- Page 252 and 253: 3236 3240 3244 3248 3252 3256 3260
- Page 254 and 255: 3312 3316 3320 3324 3328 3332 3336
- Page 256 and 257: 3384 3388 3392 3396 3400 3404 3408
- Page 258 and 259: 3456 3460 3464 3468 3472 3476 3480
- Page 260 and 261: 3528 3532 3536 3540 3544 3548 3552
- Page 262 and 263: 3600 3604 3608 3612 3616 3620 3624
- Page 264 and 265: 3672 3676 3680 3684 3688 3692 3696
- Page 266 and 267: 3744 3748 3752 3756 3760 3764 3768
- Page 268 and 269: 3816 3820 3824 3828 3832 3836 3840
- Page 270 and 271: 3888 3892 3896 3900 3904 3908 3912
- Page 272 and 273: 3956 3960 3964 3968 3972 3976 3980
2260<br />
2264<br />
2268<br />
2272<br />
2276<br />
2280<br />
2284<br />
2288<br />
5 Wech van salicheit 223<br />
troesten den ghenen die in weeninghen es ende in seericheden, ende<br />
compassie van herten hebben op alle de ghene die in dogene sijn.<br />
Die vii lichaemlike leeren den menscen den ghenen geven die noet<br />
heeft, entie vii gheestelike leeren den mensce vergheven die misdaen<br />
heeft. Dese zijn alle creatueren sculdich te werkene op haren evenkersten,<br />
also ons bewijst die heilige scriftuere. Die wise man sprect aldus<br />
toten sondare: Hebbe ontfermicheit op dine ziele ende gelieve gode;<br />
als of hi segghen wille: Niemen en mach gode ghelieven, no alle die<br />
werken van ontfermicheden die de mensce doet op andren die en mogen<br />
gode niet bequamelec wesen, het en si dat hi compassie ende eene<br />
ontfermicheit hebbe op sijns selves ziele die seere besondicht es, ende<br />
vanden zonden suvere warachtelike hem.<br />
Vanden rade der heileger ewangelien int ghemeene |<br />
Ghesien vanden state van gherechticheden ende i deel dat daer toe behoert,<br />
nu weten besien vanden state van volmaectheden, die welke es<br />
die staet van rade ende van sonderlinger ghiften van gode. Te desen<br />
state behoeft ons dat wi kennen welc sijn die rade vander heiliger<br />
ewangelien, die gaven des heilichs gheests entie vruchten des heilichs<br />
gheests.<br />
Onder dandre rade der heiliger ewangelien so sijnre iii sonderlinge<br />
boven alle, daer alle heilige religioene, also sente Bernaerd seit, op ghefundeert<br />
sijn, dats onderhoricheit, ermoede ende suverheit. Ermoede<br />
es dat fondement, suverheit de wech, ende onderhoricheit dat decsel.<br />
Van allen desen suldi vinden hier na.<br />
Vanden iii raden der ewangelien sonderlinge. Van onderhoricheden<br />
Onderhorichede es, also sente Augustijn seit, een wille van te doene<br />
dat ghebot des gheens die boven hem es. Onderhoricheit es leeringe<br />
van Cristus, want Cristus leeret ons daer in dewangelie ende sprect aldus:<br />
Ic daelde vanden hemele, niet om dat ic doen soude minen wille,<br />
maer den wille mijns vader, die mi ghesent heeft. Oec leert ons Cristus<br />
onderhoricheit inder tijt van siere bitter doet als hi die werelt liet, doen<br />
hi sprac te sinen vader aldus: Vader, niet also ic wille moet ghescien,<br />
maer also ghi wilt.<br />
Onderhoricheit es die slotel van hemelrike, want ghelijc dat bider over-<br />
B 2263 n.g. 2285/6 Joh. 6:38 2288/9 Luc. 22:42<br />
K 2281 1479 heeft bij dit hoofdstuk 44 regels extra tekst.<br />
V 2271 weten besien: cf. 789, 1382<br />
26vb