Download pdf - Textualscholarship.nl
Download pdf - Textualscholarship.nl Download pdf - Textualscholarship.nl
1648 1652 1656 1660 1664 1668 1672 1676 5 Wech van salicheit 199 Vander minnen van onsen viant Biden rade der heiligher ewangelien so es die mensce oec wel sculdich te minnen sinen viant om gode, want dat raet ons onse behoudere Jhesus Cristus, daer hi sprect aldus: Mint uwe viande, doet wel den ghenen die u haten. Bidt over de ghene die u persecucie doen ende vernoy, so suldi sijn de kindere des vader van hemelrike. Want of ghi mint alleene de gene die u minnen, wat lone suldi hebben? Ende of ghi groet alleene die u groeten, wat doedi meer dan andere zondaren? Want dat doen publicane ende zondaren. So wie dan wille sijn volmaect, hi moet minnen sinen viant om gode. Want sente Augustijn seit: Met dat de mensche sinen viant mint, so verwint hi den viant uter hellen. Ende ne gheene medecine en es so nuttelijc om te ghenesene die wonden vanden | zonden, also sente Augustijn seit, die sinen viant gherechtelijc minnen sal om gode. Also ons sente Pauwels leert: Heeft hi honger, hi sal hem teten gheven; heeft hi dorst, [hi dorst] hi sal hem drinken gheven ende also andere doegden doen. Vanden vier doegden cardenael int ghemeene Die viere dogheden cardenale, die ons leeren hoe wi ons sculdich sijn te ghevene tot gode int werken van buiten, die sijn gheheeten aldus: wijsheit, ghemaetheit, sterchede ende gherechtichede. Wijsheit leert den mensce wat hi sculdich es te scuwen ende stect uut hem alle dolinge, die beghinsel sijn van anderen zonden. Ghemaetheit slut uten mensce alle begerten ende ghenoechten, ende si doet dat de mensce no te luttel no te vele en doet, maer altoes mate hout. Sterchede slut uten mensce die vreese der werelt, ende maecten sterc om die zonden te verwinnen ende int goede te volstane om des gheens wille die hi mint. Gherechtichede behoudt die minne vanden evenkersten, want si leert elken tsine gheven. Dese iiii dogeden hangen so te gadere also die phylosophen bescriven, dat so wie enige van dien niet en heeft, hi moet al der andere derven. Also sente Augustijn seit: Wijsheit es den mensce noetsakelijc om te wetene hoe hi de dinc die hi vercoren sal hebben, regeren zal; *starcheide om te wetene 19vb B 1649/55 Mat. 5:44-48 1659/61 Rom. 12:20 1676/85 Wijsheit – werelt] cf. CTV, lib. 5, cap. 33 – ed. p. 179 K 1660 dorst] B G 1479, hi dorst add. W 1677 welc – wetene] 1479, om. W B G 1678 starcheide] B G 1479, ghemaetheit W 1678/9 om – sal] W, omme te wetene hoe hi beieghentheide wederstaen sal B G 1479
200 Het Wiesbadense handschrift folio 19vb-20rb 1680 1684 1688 1692 1696 1700 1704 1708 1712 hoe hi al sine dingen te puinte werken sal; gherechtichede om te wetene hoe hi elken tsine gheven zal. Dese moeten staen te gadere, want deen ii leeren den mensce te doene tgoede, dats wijsheit in also velen als hem toebehoert, ende gherechticheit in also velen als sinen evenkersten toebehoert; ende dander ii wapenen den mensce jeghen die zonden, dats ghemaetheit jegen dat gheluc vander werelt ende stercheit als jegen dat dogen der werelt. Die mensce valt in sonden uut iiii fauten also ghenoech vorseit es, dats uut onkennen dat hi tgoede ende tquade niet en kent, of uut heldene dat hi heeft te ghenoechten, of uut crancheden dat hi die temptacie vanden zonden niet wederstaen | en mach, of uut sijns selfs quaetheden van wille. Jeghen dese iiii fauten daer de zonden uut spruiten, so sijn sculdich te stane inden mensce dese iiii dogheden cardenale, dats jeghen onkenne of jeghen dulhede: wijsheit; jeghen dat helden dat die mensche heeft te ghenoechten of jeghen luxurie: mate; jeghen cranchede of jeghen flaeuhede: stercheit; ende jeghen die quaethede vanden wille, so es sculdech te stane gherechtichede. Vanden iiii doegden cardenael sonderlinge. Van vroescepen Wijsheit es, also i leerare seit die Macrobius heet, eene doget die de daden van allen anderen dogeden na redene bestierende es, ende niet en doet no en wille dan dat recht es. Dese wijsheit es drievuldelike, dats te wetene wijsheit vander herten, wijsheit vander mont, wijsheit vanden werken. Die wijsheit vander herten leghet in drie dinghen, dats in disponeren van dingen die te ghescien sijn, int voersien van dinghen die jeghenwoerdich sijn, ende int wederpeisen van dingen die leden zijn. Die wijsheit vander mont leghet in dien dat de mensce hebbe hoede van sinen woerden, also die wise man seit: Die zinen mont wacht, hi wacht sine siele. Ende die wijsheit vanden werken leghet int verkiesen vanden goede ende int vlien van den quade. Die wise mensce es ghecompereert bider mieren, daer af dat vore gheseit staet in die zonde van traecheden. Dese wijsheit es gecompereert biden serpente bi vele gheliken, daer onse heere selve of sprekende es in dewangelie aldus: Sijt wijs ghelijc den serpenten, die welke ghelike te lanc waren te verclarene. Maer onder dander so esser eene, dats als dat serpent vernemt datment vaen wille, het drijft den ghenen diet vaen wille te sceerne met dat sine eene B 1697/1707 Wijsheit – den quade] cf. CTV, lib. 5, cap. 34 – ed. p. 180 1705/6 cf. Spr. 13:3 1711/2 Mat. 10:16 V 1686 vorseit es: cf. 316/416 1708/9 dat vore gheseit staet: cf. 677/82 1714 drijft ... te sceerne: ‘maakt ... belachelijk’, cf. scheren, znw., i.h.b. te scherne (scheren) driven: ‘tot een voorwerp van spot maken’ dat: samentrekking van dat het 20ra
- Page 150 and 151: 224 228 232 236 240 244 248 252 5 W
- Page 152 and 153: 288 292 296 300 304 308 312 316 320
- Page 154 and 155: 360 364 368 372 376 380 384 388 392
- Page 156 and 157: 432 436 440 444 448 452 456 460 464
- Page 158 and 159: 496 500 504 508 512 516 520 524 528
- Page 160 and 161: 568 572 576 580 584 588 592 596 600
- Page 162 and 163: 632 636 640 644 648 652 656 660 5 W
- Page 164 and 165: 700 704 708 712 716 720 724 728 5 W
- Page 166 and 167: 760 764 768 772 776 780 784 788 5 W
- Page 168 and 169: 828 832 836 840 844 848 852 856 860
- Page 170 and 171: 896 900 904 908 912 916 920 924 5 W
- Page 172 and 173: 964 968 972 976 980 984 988 992 996
- Page 174 and 175: 1036 1040 1044 1048 1052 1056 1060
- Page 176 and 177: 1108 1112 1116 1120 1124 1128 1132
- Page 178 and 179: 1180 1184 1188 1192 1196 1200 1204
- Page 180 and 181: 1256 1260 1264 1268 1272 1276 1280
- Page 182 and 183: 1324 1328 1332 1336 1340 1344 5 | I
- Page 184 and 185: Ingevoegde bladen 183 /15v/ /sameng
- Page 186 and 187: folio 14r, afb. 33 185
- Page 188 and 189: folio 15r, afb. 35 187
- Page 190 and 191: folio 16r, afb. 37 189
- Page 192 and 193: 1368 1372 1376 1380 1384 1388 1392
- Page 194 and 195: 1440 1444 1448 1452 1456 1460 1464
- Page 196 and 197: 1504 1508 1512 1516 1520 1524 1528
- Page 198 and 199: 1572 1576 1580 1584 1588 1592 1596
- Page 202 and 203: 1716 1720 1724 1728 1732 1736 1740
- Page 204 and 205: 1780 1784 1788 1792 1796 1800 1804
- Page 206 and 207: 1848 1852 1856 1860 1864 1868 1872
- Page 208 and 209: 1924 1928 1932 1936 1940 1944 1948
- Page 210 and 211: 1996 2000 2004 2008 2012 2016 2020
- Page 212 and 213: 2064 2068 2072 2076 2080 2084 2088
- Page 214 and 215: 2132 2136 2140 2144 2148 2152 2156
- Page 216 and 217: 5 | Ingevoegde bladen 215 /24v/ /vi
- Page 218 and 219: folio 24r, afb. 39 217
- Page 220 and 221: folio 25r, afb. 41 219
- Page 222 and 223: 2192 2196 2200 2204 2208 2212 2216
- Page 224 and 225: 2260 2264 2268 2272 2276 2280 2284
- Page 226 and 227: 2328 2332 2336 2340 2344 2348 2352
- Page 228 and 229: 2400 2404 2408 2412 2416 2420 2424
- Page 230 and 231: 2468 2472 2476 2480 2484 2488 2492
- Page 232 and 233: 2540 2544 2548 2552 2556 2560 2564
- Page 234 and 235: 2608 2612 2616 2620 2624 2628 2632
- Page 236 and 237: 2684 2688 2692 2696 2700 2704 2708
- Page 238 and 239: 2748 2752 2756 2760 2764 2768 2772
- Page 240 and 241: 2816 2820 2824 2828 2832 2836 2840
- Page 242 and 243: 2884 2888 2892 2896 2900 2904 2908
- Page 244 and 245: 2948 2952 2956 2960 2964 2968 2972
- Page 246 and 247: 3024 3028 3032 3036 3040 3044 3048
- Page 248 and 249: 3096 3100 3104 3108 3112 3116 3120
1648<br />
1652<br />
1656<br />
1660<br />
1664<br />
1668<br />
1672<br />
1676<br />
5 Wech van salicheit 199<br />
Vander minnen van onsen viant<br />
Biden rade der heiligher ewangelien so es die mensce oec wel sculdich<br />
te minnen sinen viant om gode, want dat raet ons onse behoudere Jhesus<br />
Cristus, daer hi sprect aldus: Mint uwe viande, doet wel den ghenen<br />
die u haten. Bidt over de ghene die u persecucie doen ende vernoy,<br />
so suldi sijn de kindere des vader van hemelrike. Want of ghi mint alleene<br />
de gene die u minnen, wat lone suldi hebben? Ende of ghi groet<br />
alleene die u groeten, wat doedi meer dan andere zondaren? Want dat<br />
doen publicane ende zondaren. So wie dan wille sijn volmaect, hi moet<br />
minnen sinen viant om gode. Want sente Augustijn seit: Met dat de<br />
mensche sinen viant mint, so verwint hi den viant uter hellen. Ende ne<br />
gheene medecine en es so nuttelijc om te ghenesene die wonden vanden<br />
| zonden, also sente Augustijn seit, die sinen viant gherechtelijc<br />
minnen sal om gode. Also ons sente Pauwels leert: Heeft hi honger, hi<br />
sal hem teten gheven; heeft hi dorst, [hi dorst] hi sal hem drinken gheven<br />
ende also andere doegden doen.<br />
Vanden vier doegden cardenael int ghemeene<br />
Die viere dogheden cardenale, die ons leeren hoe wi ons sculdich sijn<br />
te ghevene tot gode int werken van buiten, die sijn gheheeten aldus:<br />
wijsheit, ghemaetheit, sterchede ende gherechtichede. Wijsheit leert<br />
den mensce wat hi sculdich es te scuwen ende stect uut hem alle dolinge,<br />
die beghinsel sijn van anderen zonden. Ghemaetheit slut uten<br />
mensce alle begerten ende ghenoechten, ende si doet dat de mensce no<br />
te luttel no te vele en doet, maer altoes mate hout. Sterchede slut uten<br />
mensce die vreese der werelt, ende maecten sterc om die zonden te verwinnen<br />
ende int goede te volstane om des gheens wille die hi mint.<br />
Gherechtichede behoudt die minne vanden evenkersten, want si leert<br />
elken tsine gheven.<br />
Dese iiii dogeden hangen so te gadere also die phylosophen bescriven,<br />
dat so wie enige van dien niet en heeft, hi moet al der andere derven.<br />
Also sente Augustijn seit: Wijsheit es den mensce noetsakelijc om<br />
te wetene hoe hi de<br />
dinc die hi vercoren sal hebben, regeren zal; *starcheide om te wetene<br />
19vb<br />
B 1649/55 Mat. 5:44-48 1659/61 Rom. 12:20 1676/85 Wijsheit – werelt] cf. CTV, lib. 5, cap. 33 – ed.<br />
p. 179<br />
K 1660 dorst] B G 1479, hi dorst add. W 1677 welc – wetene] 1479, om. W B G 1678 starcheide] B G<br />
1479, ghemaetheit W 1678/9 om – sal] W, omme te wetene hoe hi beieghentheide wederstaen sal B G<br />
1479
Change language