Download pdf - Textualscholarship.nl

Inleiding 17
verbonden met de onderdelen van het Onze Vader, en in tekst 55 de zonden
tegen de Heilige Geest met Zijn zeven gaven. Deze vermenging en verbinding
van rijtjes is heel gebruikelijk in catechetische teksten uit de
middeleeuwen. Wij interpreteren ze als een aanwijzing dat deze teksten
voor privé-devotie bedoeld zijn. 22 De lezer van deze teksten krijgt een
nieuw verband aangeboden tussen zaken die hij al kent, en juist dat verband
biedt een mogelijkheid om de bekende stof geestelijk levend te maken.
5. De codex als geheel
Als wij nu het handschrift als geheel overzien, dan kan de inhoud in zijn
verscheidenheid verrassend samenhangend genoemd worden. De codex
bevat namelijk alles wat nodig is voor een hoogstaand religieus leven.
Daarvoor is kennis nodig van Gods geboden en de kerkelijke leer. Die
wordt vooral in het eerste deel verschaft. Daarnaast moet er helderheid zijn
over het ideaal dat mensen dienen na te streven. Dat bestaat niet alleen uit
het navolgen van de kerkelijke voorschriften, maar ook uit het van ganser
harte en met inzet van de hele persoonlijkheid trachten Gods wil te vervullen.
Traditioneel was dat binnen de Kerk als het monastieke, contemplatieve
leven beschreven. Voor leken is die manier van leven niet haalbaar,
waarschijnlijk zelfs niet wenselijk. Het middengedeelte biedt een geheel
ander model dat leken kunnen navolgen om in de wereld volmaakt God te
dienen, en moedigt het hen aan ook werkelijk zo te leven.
Die ideale dienst aan God impliceert het in balans brengen van aandacht
voor de noden van de wereld en gerichtheid op Hem. Of anders gezegd:
een leek die volmaakt wil leven, moet deugden beoefenen maar daarnaast
zijn geest op God gericht houden. De devotionele teksten uit het derde
deel bieden handvatten daarvoor. Hetzelfde geldt voor veel van de tekstjes
die in de laatste fase van productie van het handschrift als bladvulling in de
eerste twee delen werden opgenomen en voor de toegevoegde tekeningen,
die door de bijgeschreven tekstjes het karakter van een devotieprent of ‘didactische
pagina’ hebben gekregen. Toen het eenmaal van een band was
voorzien, bood het handschrift met andere woorden alles wat voor een
christelijk leven nodig is: de officiële kaders, aanmoedigingen om de ideale
toestand te bereiken, en concrete middelen om aan die ideale toestand te
werken.
22 Waar het gaat om de gebruikers van het handschrift, is tekst 76 misschien van belang, omdat
die zich exclusief tot rechters richt.