Download pdf - Textualscholarship.nl

16 Het Wiesbadense handschrift
liteit die zich niet zonder meer wil schikken naar wat de Kerk als instituut
leert.
Het tweede aspect is dat de volmaakte vorm van leven in de meeste gevallen
niet beschreven wordt als het schouwende leven, maar als een mengvorm
van werkend en schouwend leven. Het verzonken zijn in God mag
dan wel het hoogste zijn dat de mens kan bereiken, hier op aarde blijft aandacht
voor de naaste altijd een verplichting. Een heel karakteristieke schets
van dit ideaal is te vinden in de Questien. In vraag 27 worden het leven van
Maria (namelijk de contemplatie) en dat van haar zuster Martha (de deugdbeoefening)
tegenover elkaar geplaatst. De beste manier van leven is volgens
de tekst echter een vermenging van de twee. Misschien kan men stellen
dat Ruusbroecs ideaal van de ghemeyne mensche hier op een
eenvoudiger, gemakkelijker te begrijpen manier wordt gepresenteerd.
Maar hoe dan ook beveelt deze tekst, en feitelijk vrijwel het hele tweede
deel, een christelijk leven aan dat voor leken in de wereld realiseerbaar is en
toch een duidelijke mystieke of spirituele dimensie bevat. De hier verzamelde
teksten willen leken inspireren die in hun geloofsleven ‘tot het uiterste’
willen gaan. Bovendien is het belangrijk te beseffen, dat in dit deel
kennis niet meer de voornaamste factor is. Er wordt nog wel informatie
overgedragen, maar wat de teksten voornamelijk doen, is een bepaalde levenshouding
propageren.
4. Derde deel (f. 122-151) 21
Dit deel is het minst coherente. Het bevat enkele teksten die aansluiten bij
het tweede deel, doordat ze ingaan op het mystieke leven, zoals het Palmboomtraktaat
(tekst 56) en het Limburgs sermoen 46 (tekst 58); en er zijn
ook teksten die passen bij de geest van het eerste deel, bijvoorbeeld tekst 57
(een preek die ingaat op het mysterie van de transsubstantiatie) of 49 (over
stervensbegeleiding). De meeste teksten zijn echter het best bruikbaar voor
(privé)devotie. Wij vinden gebeden, spreuken, korte overwegingen en andere
teksten waarover gemediteerd kan worden of die de devotie richting
kunnen geven. Opvallend is in dit deel het grote aantal teksten dat op een
‘rijtje’ gebaseerd is. We vinden vier punten van ootmoedigheid (tekst 59),
vier dwalingen (tekst 63), twee aspecten van Gods goedertierenheid (66) en
dertig sporten van de ladder van het Oude en Nieuwe Testament (56). Ook
reeksen die een belangrijke rol spelen in de leer van de Kerk komen terug:
de gaven van de Heilige Geest (54) en de zonden tegen de Heilige Geest
(55), de zaligsprekingen (70) en de kruiswoorden (68 en 69). Regelmatig
wordt met de rijtjes ‘gespeeld’. Zo worden in tekst 70 de kruiswoorden
21 In de codicologische beschrijving (zie tabel 2 op p. 28) gaat het om de eenheden IV en V.