Download pdf - Textualscholarship.nl

Inleiding 13
een gemeenschap van devote leken lijkt te zijn aangelegd. Wij komen over
deze ‘coherentie’ nog te spreken.
Op basis van inhoudelijke accenten die in een aantal teksten zijn aan te
wijzen, kunnen drie hoofddelen worden onderscheiden. Het eerste deel
omvat de katernen 1 tot en met 7 (f. 2-89), het middengedeelte de katernen
8-11 (f. 90-120), 9 het laatste gedeelte de katernen 12 tot en met 17 (f. 122-
151). De samenhang wordt verstoord door kleinere tekstjes die in veel gevallen
niet bij de hoofdlijn passen. Veelal zijn dit bladvullingen die later
zijn aangebracht door degene die voor de uiteindelijke samenstelling van
de codex verantwoordelijk is geweest.
2. Eerste deel (f. 2-89) 10
Dit deel bevat als eerste en voornaamste tekst de Wech van salicheit, een
grote catechetische summa (tekst 5, inhoudsopgave tekst 1). 11 Ook de
tweede grote tekst die dezelfde kopiist afschreef, een vertaling van Jean
Gersons Miroir de l’ame (tekst 7), is catechetisch van aard. De teksten bevatten
de kennis die nodig is om een goed christelijk leven te leiden. Qua
opzet en omvang zijn ze echter verschillend. Gerson behandelt uitsluitend
de tien geboden en de diverse manieren waarop daartegen gezondigd kan
worden. De Wech van salicheit is veel uitgebreider. Ook de hoofdzonden,
sacramenten en zeven gaven van de Heilige Geest komen aan bod, en de
tekst eindigt met een zeer uitgebreide beschrijving van hel en hemel. 12 Hij
gaat dus veel verder dan de Miroir van Gerson, stelt veel meer aspecten van
het geestelijk leven aan de orde, en ook het anagogische perspectief op het
aardse leven ontbreekt niet. Anderzijds komen de teksten overeen omdat
ze allebei een duidelijk instructieve invalshoek hebben. Gersons tekst was
namelijk in eerste instantie bedoeld om verschillende categorieën van eenvoudige
gelovigen de correcte basisinformatie te geven voor een goed begrip
van de tien geboden. 13 De Wech van salicheit geeft in het begin aan dat
de mens God moet kennen én beminnen. De tekst bevat de noodzakelijke
kennis die vereist is om God uit liefde te dienen en de eeuwige zaligheid te
bereiken.
9 Het problematische karakter van de katernen 8-10 komt hierna uitvoerig aan de orde.
10 In de codicologische beschrijving (zie tabel 2 op p. 28) gaat het om de eenheden Ia en Ib (f.
2-60) en IIa (f. 62-89).
11 Uit de paralleloverlevering (zie Inhoudsopgave, p. 100-101) blijkt dat Wech der salicheit de
oorspronkelijke titel geweest is. In het handschrift had de tekst aanvankelijk geen titel. Door een
latere hand werd in de buitenmarge op f. 44v de titel Die spieghel van den kersten ghelove toegevoegd.
Zie afb. 29 op p. 58.
12 Schepers (in voorbereiding); Pansters 2007.
13 Schepers 2005-2008.