Download pdf - Textualscholarship.nl

Inleiding
Geschiedenis van het onderzoek
Er is nog betrekkelijk weinig onderzoek verricht naar het Wiesbadense
handschrift. Vanuit twee disciplines is aandacht besteed aan dit verzamelhandschrift:
de kunstgeschiedenis en de medioneerlandistiek. 3
Vanwege de unieke verzameling tekeningen die erin is opgenomen, trok
de Wiesbadense codex aanvankelijk vooral de belangstelling van kunsthistorici.
De vroegste verwijzing naar het handschrift als geheel is te vinden
in Friedrich Back, Mittelrheinische Kunst uit 1910. In 1925 verscheen
een beknopte monografie van Dittmar Heubach, onder de titel Grisailles
und Federzeichnungen der altflämischen Schule. Aus einer niederlän -
dischen Bilderhandschrift vom Jahre 1410. Deze studie bevat reproducties
van alle tekeningen.
Het duurde zestig jaar voor een tweede integrale studie van de tekeningen
volgde. In 1985 verscheen het proefschrift van Marta O. Renger: The
Wiesbaden Codex B 10 and Netherlandish Art around 1400. Daarin betoogt
zij dat de tekeningen, die in de codex meestal op ingeschakelde bladen
geplakt zijn, geen miniaturen of illustraties zijn in de gebruikelijke zin
van het woord. Het zijn vermoedelijk (model)tekeningen, afkomstig uit
schildersateliers, die hoogstens een toevallige relatie hebben met de teksten
uit de codex. Deze visie is ook terug te vinden in het artikel The Wiesbaden
Drawings uit 1987, en in haar laatste bijdrage, Wiesbaden 3004 B 10:
More than a Manuscript, die in 1995 verscheen. 4 Zij geeft daarin de volgende
karakterisering van de tekeningen:
They are done variously in silverpoint, pen and ink, pen and ink with wash and
some colored with gouache. The variety of styles in the drawings and obvious differences
in their original intent indicates not only a source in creations of different
artists and regions, but probably a range in time from c. 1380 to the date the
miscellany was finished in 1410. Some drawings have been strengthened to restore
faded outlines or have drawing added to create specific devotional pages out of
what were originally prophet or apostle model figures, adding appropriate attrib-
3 De eerste die melding maakt van het handschrift is August Demmin. Hij gebruikte twee tekeningen
uit de codex voor zijn encyclopedie van de wapenkunde uit 1891.
4 Zie ook de beschrijving door B. Dekeyzer en J.B. Oosterman in Vlaamse miniaturen 1993,
210-214, nr. 67.