Assesserings- voorbeelde vir Lewens- wetenskappe - e-Schools' Network

Lewenswetenskappe /Graad 10 NCS
• Vyfde vername uitwissing (c. 65 mjg): Die bekendste van hierdie
gebeurtenisse is die mees onlangse een aan die einde van die Laat-
Kryttydperk. Dit het die oorblywende land-gebaseerde dinosourusse en
mariene ammoniete uitgewis, sowel as baie ander spesies (regoor die
filogenetiese spektrum en in alle habitatte wat in die fossielrekord ondersoek
word). Konsensus is in die afgelope dekade bereik dat hierdie gebeurtenis deur
een of meer botsings tussen die Aarde en ‘n buite-ruimtelike boliede
(waarskynlik komeetagtig) veroorsaak is. Sommige geoloë wys egter na ‘n
groot vulkaniese gebeurtenis. 17% van families is uitgewis.
Hoe is die Sesde Uitwissing verskillend van vorige
gebeurtenisse?
Met die eerste oogopslag lyk dit of die uitwissing gebeurtenisse van die verlede
met hul fisiese oorsake, min of niks vir ons vertel nie van die huidige Sesde
Uitwissing, wat duidelik deur menslike aktiwiteite soos hieronder genoem
veroorsaak word.
• verandering van die landskap
• oorbenutting van spesies
• besoedeling
• die toevoeging van indringer spesies
Die oorsake van hierdie aktiwiteite gaan omvangryke fisiese veranderinge vir die
planeet tot gevolg hê, net soos met die ander uitwissings.
Slegs 10% van die wêreld se spesies het die derde massa-uitwissing
oorleef. Sal enige spesies hierdie een oorleef?
Wat is die Sesde Uitwissing?
Ons kan die Sesde Uitwissing verdeel in twee afsonderlike fases:
• Fase Een het begin met die moderne mens se uitbeweeg uit Afrika na
verskillende dele van die wêreld ongeveer 100,000 jaar gelede.
• Fase Twee het ongeveer 10,000 jaar gelede begin nadat mense na
landbou oorgeskakel het.
Oraloor, kortliks nadat die moderne mens gearriveer het, is baie inheemse
spesies uitgewis. Die fossielrekord getuig van die menslike verwoesting van
ekosisteme.
25