\9wiGIA - Gemeente Woerden

Archeologische beleidskaan gemeente Woerden (toelichting)
Ontwikkeld in samenwerking met de gemeenten Lopik, Montfoort en Oudewater
Samenvatting
De gemeente Woerden heeft een rijke archeologische traditie die het gevolg is van de aanwezigheid van het
Romeinse castellum Laurium in de binnenstad. Al voor de implementatie van het Verdrag van Malta in de
Nederlandse wetgeving (Wet op de archeologische monumentenzorg 2007) kon Woerden dan ook bogen
op een schat aan ervaring met de integratie van archeologie in beslissingen omtrent de inrichting van de
(binnenstads)ruimte.
De gemeente Woerden heeft de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan met de archeologische
monumentenzorg. Dit geldt met name voor de archeologisch-waardevolle historische binnenstad met zijn
schat aan Romeinse resten.
Op I september 2007 is de Wet op de archeologische monumentenzorg (Wamz) in werking getreden via
de herziening van de Monumentenwet 1988. Deze wet verplicht gemeenten om bij het vaststellen van
bestemmingsplannen (en de bestemming van gronden) rekening te houden met belangrijke archeologische
waarden die zich in de bodem kunnen bevinden (artikel 38a). Met de inwerkingtreding van de nieuwe Wet
ruimtelijke ordening (Wro) is de integratie van archeologie in het ruimtelijk beleid een primaire opgave
geworden voor alle gemeenten in Nederland. De wet gaat hierbij uit van het 'veroorzaker betaalt'-principe.
Dit betekent dat gemeenten voorwaarden kunnen stellen aan de omgang met het bodemarchief en de
burger, afhankelijk van de archeologische verwachting, geconfronteerd kan worden met kosten voor
onderzoek en behoud.
Om de gemeentelijke rol als beslissend bestuursorgaan (bevoegd gezag) adequaat en rechtmatig te vervullen
heeft de gemeente Woerden een gemeentedekkende archeologische beleidskaart ontwikkeld als instrument
voor de uitvoering van haar archeologiebeleid. Dit document bestaat uit:
1. een waarden- en verwachtingenkaart die een actueel en realistisch beeld geeft van het gemeentelijk
bodemarchief in de gehele gemeente;
2. een maatregelenkaart waarin de waarden- en verwachtingen worden gekoppeld aan
onderzoekseisen, ontheffingen en planologische maatregelen.
3. een toelichting waarin de werkwijze, bronnen en keuzes worden gemotiveerd.
Het resultaat is een samenhangend pakket van zowel analoge als digitale kaarten met toelichting, die
tezamen de noodzakelijke subinformatie bevatten over de aard en waarde van het gemeentelijk
bodemarchief en welke eisen de gemeente hanteert in het geval van vergunningplichtige bodemingrepen die
een bedreiging kunnen vormen voor de archeologische informatiewaarde.
De Monumentenwet biedt gemeenten de beleidsruimte om, in het belang van de archeologische
monumentenzorg en afhankelijk van de plaatselijke situatie, af te wijken van de in de wet opgenomen
algemene ontheffing voor archeologisch vooronderzoek bij bodemingrepen tot 100 m 2 . Daartoe is het
grondgebied van Woerden op de beleidskaart onderverdeeld in zes categorieën van zones/terreinen met
een archeologische waarde of verwachting. Op de zogenaamde maatregelenkaart zijn deze zones gekoppeld
aan een eigen planologisch regime van onderzoekseisen, diepte- en oppervlakteontheffingscriteria. Bij de
invulling daarvan heeft Woerden een afweging gemaakt tussen haar archeologische ambities (d.w.z.
bedreigingen voor het bodemarchief tot een minimum beperken, cf. beleidsnota Bodemschatten van
Woerden, 2007) en de eisen van 'normaal' ruimtegebruik en ruimtelijke ontwikkeling.
VESTIGIA BV Archeologe &• Cultuurhistorie
Rapport V670 definitief 2.2 23 september 2010