04.05.2013 Views

3 - Faculteit der Sociale Wetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam

3 - Faculteit der Sociale Wetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam

3 - Faculteit der Sociale Wetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Rozen en Raketten<br />

Nationalisme, een blik<br />

op de kracht van de natie<br />

“De vergeten gechiedenis van<br />

het Armeense volk”<br />

Zinloos geweld als kwaad<br />

van onze samenleving<br />

jaargang 19 nummer 3


Pagina 2<br />

Het is oorlog<br />

Dulce bellum inexpertis.<br />

Oorlog is aangenaam<br />

voor wie hem niet kent.<br />

<br />

<br />

us Erasmus dat er niets slechter<br />

<br />

onwaardig en onchristelijk.<br />

En toch wordt overal oorlog<br />

gevoerd, door christenen en<br />

atheïsten, door heersers en<br />

burgers, door theologen en<br />

juristen. Maar is niet juist het<br />

menselijke lichaam bij uitstek<br />

geschikt voor vriendschap?<br />

<br />

ten slagtanden, tijgers klauwen,<br />

<br />

alles. De mens is naakt geboren<br />

en gewapend met armen om<br />

te omhelzen en lippen om te<br />

kussen, de spraak, de rede en<br />

de goede wil. Wij horen geen<br />

oorlog te voeren, want oorlog is<br />

altijd ellende.<br />

<br />

<br />

binding wordt gevormd door<br />

tegenstellingen, en dat alle<br />

<br />

<strong>der</strong> dag is er geen nacht, zon<strong>der</strong><br />

dood is er geen leven en vrede<br />

bestaat niet als er geen oorlog<br />

is. Uit de botsing van meningen<br />

ontspringt juist de waarheid.<br />

Het was tenslotte oorlog die<br />

<br />

nen van autocratische regimes,<br />

stemrecht en baanbrekende<br />

medische ontwikkelingen.<br />

Deze editie van Essay gaat<br />

<br />

van oorlog. Oorzaken, zoals<br />

nationalisme en angst voor de<br />

dood, maar ook steeds meer<br />

opkomende oorlogsinvloeden<br />

worden besproken. De opkomst<br />

<br />

vloed van oorlogsgames op ons<br />

<br />

het lezen van deze editie, hoe<br />

jij denkt over oorlog. Ben jij een<br />

<br />

een strijdlustige Heraclitus?


Inhoud<br />

Docentenartikel Marlies Glasius 4<br />

PhD. ‘Wie stopt de slachting in Syrië?’ 6<br />

Artikel Het wilde westen van nu 7<br />

Opinie 8<br />

Recept Hutspot 12<br />

Column Instituties in de sneeuw 11<br />

Film 13<br />

Thema De eerste genocide 14<br />

Thema Fotoreportage 16<br />

Thema Geweld in games 18<br />

Thema Terror 20<br />

Thema Nationalisme 22<br />

Thema Zinloos geweld 24<br />

Thema Crash Course 26<br />

EOS 28<br />

EOS Dragon´s Den 29<br />

EOS Roadmap 30<br />

4<br />

11<br />

18<br />

22<br />

24<br />

Pagina 3


Pagina 4<br />

Humanitaire interventie<br />

<br />

E <br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

dodentallen wekt ten onrechte de indruk dat burgers<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Naar aanleiding van de interventies in Libie en Cote<br />

d’Ivoire, en het gebrek aan interventie in Syrie, is<br />

de discussie over humanitaire interventie, nu ook<br />

<br />

<br />

<br />

sie zou verlegd moeten worden naar de vraag hoe je<br />

eigenlijk burgers beschermt. In westerse discussies<br />

gaan we nog steeds uit van wat Frédéric Mégret het<br />

<br />

missie naar an<strong>der</strong>en toe om hen te beschermen.<br />

Echter, er is een heel recente maar snel groeiende<br />

<br />

tijkmensen, die het reddingsparadigma omdraait.<br />

Die gaat uit van de realiteit dat de internationale<br />

gemeenschap nu eenmaal vaker niet dan wel in staat<br />

is om mensen daadwerkelijk te beschermen. Dat kan<br />

<br />

bescherming van het eigen militair personeel toch<br />

<br />

<br />

ie<strong>der</strong> dorp kunnen zijn. De meeste van deze auteurs<br />

beweren niet dat bescherming niet nodig is, maar<br />

nemen als uitgangspunt het in kaart brengen wat<br />

<br />

<br />

daar op aan kunnen sluiten. Ik zal vier vormen van<br />

<br />

collectieve actie, en de wapens opnemen.<br />

Vermijden<br />

<br />

<br />

<br />

meters. In 2011 waren meer dan 26 miljoen mensen<br />

binnen het eigen land op de vlucht. Dat vluchten kan<br />

<br />

seling en chaotisch. Sommige burgers staan klaar<br />

om te vluchten, ze slapen in hun kleren, hebben<br />

<br />

ren blijven op hun plek, maar vermijden bepaalde<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

argwaan te wekken.


Toegeven<br />

<br />

ven aan datgene wat de gewapende partijen vragen.<br />

<br />

<br />

tijen. Het kan de vorm aannemen van het uitvoeren<br />

van dwangarbeid, zoals het dragen van lasten, koken<br />

<br />

<br />

weerstand bieden tegen brute verkrachting, tot het<br />

<br />

<br />

eel geweld. Toegeven kan ook betekenen het geven<br />

<br />

verraden van an<strong>der</strong>en. Deze vormen van toegeven<br />

als overlevingsstrategie zijn vanuit onze ideeën over<br />

menselijke waardigheid moeilijk te verkroppen, maar<br />

ze vormenwel degelijk on<strong>der</strong>deel van een realiteit in<br />

oorlogssituaties.<br />

Collectieve actie<br />

De <strong>der</strong>de strategie heb ik ‘collectieve actie’<br />

genoemd. Sommige auteurs noemen het verzet,<br />

maar niet alle vormen van deze strategie gaan direct<br />

<br />

zoeken ze allemaal veerkracht in gezamenlijkheid.<br />

<br />

over gevaar; en gezamenlijke vermijdingsstrategieën;<br />

het instandhouden van scholen, kerken, transport,<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

nitiatieven.<br />

Bewapenen<br />

Tenslotte besluiten burgers soms ook de wapenen<br />

<br />

gerwacht die gewapend patrouilleert om een buurt<br />

<br />

<br />

<br />

op zijn beurt ook weer een bedreiging voor burgers<br />

<br />

beeld van wat gewone jongens (en soms meisjes) er<br />

toe brengt om te gaan vechten, en waarom ze er weer<br />

mee ophouden. Zij laat zien hoe in veel contexten<br />

onmiddellijk gevaar voor eigen leven en gezinsleden<br />

<br />

ten, maar ook on<strong>der</strong> an<strong>der</strong>e persoonlijke grieven en<br />

dwang ook een rol kunnen spelen.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

dat niet langer moet worden gediscussieerd over het<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

paalde omstandigheden als onvervangbaar. Echter,<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

maar indien nodig ook op de realiteit van vermijden,<br />

<br />

Marlies Glasius is Bijzon<strong>der</strong> Hoogleraar<br />

<br />

<br />

gebaseerd op haar recente oratie.<br />

M.E.Glasius@uva.nl<br />

Pagina 5


Pagina 6<br />

Wie stopt de slachting in Syrië?<br />

Internationale impasse en onze verantwoordelijkheid<br />

Gisteren vielen op de universiteit<br />

van Aleppo meer dan tachtig<br />

doden als gevolg van twee zware<br />

explosies. Het was de eerste dag van<br />

de tentamenperiode, maar on<strong>der</strong> de<br />

<br />

<br />

een veilig heenkomen hadden gezocht<br />

voor de brute burgeroorlog tussen het<br />

<br />

de oppositiegroepen. Een strijd die<br />

inmiddels aan ruim 60.000 mensen het<br />

<br />

<br />

schatting drie miljoen mensen hun huis<br />

<br />

mende maanden waarschijnlijk alleen<br />

nog maar bloe<strong>der</strong>iger zal worden. Is er<br />

iemand die het bloedvergieten stoppen<br />

wil?<br />

“The next genocide in the World will<br />

likely be against the Alawites in Syria”<br />

is de recent geuite waarschuwing van<br />

<br />

rikaans ambassadeur die de etnische<br />

zuiveringen in voormalig Joegoslavië<br />

van dichtbij meemaakte. Een beetje<br />

overdreven, denk je? Het lijkt er niet<br />

op. De wereld is bezig om het opnieuw<br />

<br />

<br />

lachtingen en an<strong>der</strong>e misdaden tegen<br />

<br />

lijk voor onze ogen, want ondanks<br />

dat onze verslaggevers Syrië mijden,<br />

sturen ‘burgerjournalisten’ dagelijks<br />

<br />

<br />

we kennen de beelden. Niemand kan<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Vanuit buurland Libanon, waar ik<br />

antropologisch on<strong>der</strong>zoek verricht<br />

<br />

<br />

<br />

de. Naast het on<strong>der</strong>zoek kon ik de<br />

<br />

opzetten van hulpprogramma’s voor<br />

Syrische vluchtelingen. Zo werd ik me<br />

extra bewust van het ontwrichtende<br />

<br />

veiligheidssituatie in Libanon en, via<br />

verhalen uit eerste hand, van de ernst<br />

van de situatie in Syrië. De zorgen die<br />

<br />

<br />

op het Ministerie van Buitenlandse<br />

<br />

<br />

ganisatie beziet men daar met lede<br />

ogen het verlammende diplomatieke<br />

spel tussen Rusland, EU, VS, en de<br />

<br />

dat alleen een nog grotere ramp een<br />

interventie in gang zou kunnen zetten.<br />

Met an<strong>der</strong>e woorden, we kijken toe en<br />

wachten op het begin van de genocide,<br />

<br />

op het moment dat een buurland wordt<br />

meegesleurd in de oorlog. Zeggen we<br />

<br />

we dit maar zien aankomen”, net als<br />

bij Rwanda en Srebrenica? Nee, net<br />

<br />

waarschuwd. En opnieuw laten we het<br />

liggen.<br />

Wat zegt de oorlog en onze respons<br />

over de sociale realiteit van vandaag<br />

de dag? Hoe kan het dat mensen op<br />

cruciale posities zich een diplomatieke<br />

verlamming kunnen veroorloven ten<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

hebben dan het tot verantwoording<br />

roepen van onze politici? En tot hoever<br />

<br />

<br />

hopen op iemand die het tij kan keren,<br />

<br />

wat in mijn macht ligt om daaraan bij te<br />

dragen.<br />

Erik van Ommering<br />

is een PhD kandidaat<br />

<br />

culturele antropologie


Het wilde westen van nu<br />

Kogels na de maaltijd<br />

The wild wild west, wie kent de<br />

verhalen nu niet? Al snel denk je<br />

<br />

<br />

<br />

zen waar menig mens maar al<br />

te graag aan mee zou willen<br />

doen. In een stripboek lijkt het<br />

natuurlijk allemaal heel erg<br />

spannend maar helaas wordt<br />

het beeld van het Wilde Westen<br />

in Ne<strong>der</strong>land steeds vaker een<br />

angstaanjagende realiteit.<br />

Vrijheid of veiligheid?<br />

In Amerika is wapenbezit net zo normaal<br />

<br />

doorhalen in de kroeg. Het wapenbezit is<br />

daar al sinds jaar en dag legaal en wordt<br />

gezien als de normaalste zaak van de<br />

wereld. Het is namelijk zo dat het hebben<br />

van een wapen een legitiem recht is dat is<br />

opgenomen in het tweede amendement<br />

<br />

<br />

ken en wordt door menig Amerikaan<br />

gezien als het middel dat zorgt voor een<br />

gevoel van veiligheid en tevens dient als<br />

hulpmiddel in geval van eigenrichting.<br />

Er is bewijs dat het aantal misdrijven en<br />

moorden binnen de VS zijn gedaald met<br />

<br />

zitten. Gezien het inwoneraantal van de<br />

VS is 15% een behoorlijk aantal. Naast<br />

dit positieve aspect zijn er ook<br />

talloze gevallen van misdaden<br />

bekend waarbij vuurwapens<br />

<br />

<br />

jaar vond er in de Amerikaanse<br />

stad Denver een schietpartij<br />

<br />

In een bioscoop maakte een man,<br />

<br />

<br />

mensen om het leven kwamen . Op 14<br />

<br />

cident plaats, ditmaal op een basisschool<br />

in het Amerikaanse Newtown waar 26<br />

mensen om het leven kwamen door een<br />

schutter met een vuurwapen. Deze twee<br />

<br />

aantal geweldsdelicten dat zijn gepleegd<br />

met een vuurwapen.<br />

Een revolver voor elke cowboy<br />

<br />

bezit in Ne<strong>der</strong>land gezien als bedreiging<br />

voor de nationale veiligheid waardoor<br />

het zon<strong>der</strong> vergunning niet is toegestaan<br />

vuurwapens te bezitten. Een vergunning<br />

“Wapenbezit is net<br />

zo normaal als een<br />

broodje pindakaas of<br />

een avondje doorhalen<br />

in de kroeg.”<br />

“Wat in de stripboeken<br />

nog zo spectaculair lijkt,<br />

werd een traumatische<br />

ervaring.”<br />

die niet makkelijk te verkrijgen is omdat<br />

<br />

<br />

gen ingediend moeten worden bij zowel<br />

<br />

gens moet er een legitieme reden<br />

worden aangegeven waaruit<br />

blijkt dat het bezitten van een<br />

<br />

einden wordt gebruikt. Mensen<br />

die hiervoor in aanmerking<br />

<br />

schutters en jagers.<br />

<br />

legaliteit van wapenbezit, steeds vaker<br />

schietpartijen plaatsvinden in Ne<strong>der</strong>land.<br />

<br />

partijen in Ne<strong>der</strong>land vond plaats in april<br />

<br />

bad aanrichtte in een winkelcentrum in<br />

Alpen a/d Rijn. Van <strong>der</strong> Vlis was echter in<br />

het bezit van een wapenvergunning die hij<br />

<br />

ten bij een sportschuttersvereniging.<br />

Eind 2012 vond er weer een schietpartij<br />

<br />

<br />

nen neergeschoten door nog onbekende<br />

mannen met vol automatische wapens.<br />

<br />

er ook geschoten op motoragenten en<br />

kwamen ongelukkige voorbijgangers,<br />

die toevallig voorbij liepen, plotseling<br />

<br />

<br />

culair lijkt, werd voor hen een<br />

traumatische ervaring. Kortom,<br />

<br />

circuit die op klaarlichte dag<br />

<br />

waarbij een vuurwapen wordt<br />

<br />

<br />

<br />

voel op straat net als in het Wilde Westen<br />

150 jaar geleden.<br />

Kelsey Blanken<br />

k.m.blanken<br />

@student.vu.nl<br />

Young cowboy<br />

Boots are made for walking<br />

Cowboy reward<br />

Pagina 7


Op een grijze zondag, mijn<br />

<br />

boekenkast, word ik<br />

overvallen door een gevoel van<br />

nostalgie. ‘De kleine Johannes’ en<br />

‘De donkere kamer van Damokles’<br />

herrinneren mij aan een tijd<br />

waarin ik , gedwongen door een<br />

on<strong>der</strong>wijssysteem dat ik toen <strong>der</strong><br />

<br />

Pagina 8<br />

In de ban van Vijft ig Tinten Grijs<br />

Hoe te ontkomen aan de ondraagbare lichtheid van Westerse literatuur.<br />

vaarde, middagen lang op bed had<br />

gevochten tegen zware oogleden<br />

en de aantrekkingskracht van<br />

mijn kussen. Een plank lager word<br />

ik herinnerd aan mijn semester<br />

in Polen, waar ‘The captive mind’<br />

<br />

being’ hadden geholpen om in te<br />

<br />

<br />

peerd door zwaarte, ontdaan van<br />

<br />

komend bij de on<strong>der</strong>ste, met een<br />

‘2012’ gelabelde plank verdwijnt<br />

mijn lach. De plank is leeg.<br />

Van Kunst naar kitsch<br />

<br />

kochte boeken was het in 2012<br />

<br />

<br />

de. Dit jaar moesten de klassieke<br />

literaire genres buigen voor een<br />

<br />

<br />

delde huisvrouw te geven wat een<br />

langdurig huwelijk en drukke<br />

<br />

hadden gemaakt. Een groter<br />

contrast met de eer<strong>der</strong> genoemde<br />

boeken is moelijk voor te stellen.<br />

Waar deze boeken geinspireerd<br />

waren door zekere moeilijkheden,<br />

varierend van de on<strong>der</strong>drukking<br />

van totalitaire regimes tot de<br />

<br />

wige zoektocht naar kennis, lijkt<br />

deze meer dan 1500 bladzijden<br />

tellende triologie voornamelijk<br />

<br />

<br />

<br />

ploiteerde literaire on<strong>der</strong>werpen,<br />

<br />

deerd tot een reeks van seksuele<br />

handelingen die zich bevinden in<br />

de twilight van horror en erotiek.<br />

Dit brengt ons bij de tiener versie<br />

van het eer<strong>der</strong> beschreven boek<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

om er achter te komen dat dit toch<br />

niet de meest wenselijke situatie<br />

is. In de woorden van een goede<br />

<br />

slecht. Maar ik ga er wel heen,<br />

want het is wel Twilight. . .” Was<br />

dit dan misschien wat de Maya’s<br />

bedoelde met de on<strong>der</strong>gang van<br />

mensheid? Misschien kan een<br />

maatschappelijke analyse naar de<br />

redenen van het succes van deze<br />

boeken ons nog redden.


Lichtheid en zwaarte<br />

<br />

<br />

wil denken ga ik wel naar de<br />

<br />

uitspatting van een goede vriend<br />

<br />

<br />

<br />

pij in combinatie met de warme<br />

entourage van de bruine kroeg<br />

waar we ons bevonden niet echt<br />

kon waar<strong>der</strong>en. Het argument,<br />

verbloemt in scheldwoorden die<br />

ik uit politieke correctheid in dit<br />

artikel achterwege laat, is echter<br />

meer wijd verspreid dan je op<br />

het eerste gezicht zou denken.<br />

In onze westerse maatschappij is<br />

zwaarte, in dit geval getypeerd<br />

<br />

sprekson<strong>der</strong>werpen, langzaam<br />

veran<strong>der</strong>d in een tijdsbesteding<br />

die buiten werktijden lang niet<br />

altijd gewaardeerd kan worden.<br />

<br />

<br />

tuur de verlossing kon geven van<br />

een maatschappij die gekenmerkt<br />

<br />

literatuur als een uitlaatklep, als<br />

een manier om dat wat belangrijk<br />

<br />

baar te maken. Wat is er gebeurd<br />

dat sommige on<strong>der</strong> ons literatuur<br />

<br />

<br />

ven moeilijker maken dan het is?<br />

<br />

<br />

<br />

heid concludeerde ik samen<br />

met een vriend dat het gebrek<br />

aan glimlachen op de Russische<br />

<br />

nen dan het bewijs van de trieste<br />

gemoedstoestand van de gehele<br />

Russische natie. Pas later kwam<br />

het in mij op dat misschien niet<br />

deze enigszins sippe Russiche<br />

<br />

mend wijdlachse glimlachen op<br />

Ne<strong>der</strong>landse vakantiekiekjes wel<br />

eens een triestere werkelijkheid<br />

zouden kunnen verbergen.<br />

<br />

je net een knallende ruzie heb<br />

gehad, getijsterd wordt door<br />

<br />

schuldig voelt over de oorzaak<br />

<br />

een camera tevoorschijn wordt<br />

getoverd moet ie<strong>der</strong>een lachen.<br />

Een masker van vreugde om een<br />

sociaal niet meer gewaardeerde<br />

zwaarte te verbergen. Lichtheid<br />

als ontkenning van zwaarte,<br />

<br />

plaats van boeken die ons wat<br />

<br />

`Pas later<br />

kwam het in mij op<br />

dat misschien niet deze<br />

enigszins sippe Russiche<br />

gezichtjes, maar de altijd<br />

beschamend wijdlachse<br />

glimlachen op Ne<strong>der</strong>landse<br />

vakantiekiekjes wel eens<br />

<br />

heid zouden kunnen<br />

verbergen.`<br />

Nietzsche’s oplossing<br />

Nietzsche zou zich omdraaien<br />

<br />

Zarathustra’ legt hij uit dat het in<br />

de acceptatie en vervolgens het<br />

overkomen van moeilijkheden<br />

is dat een gevoel van voldoening<br />

kan worden bereikt. De totale<br />

ontkenning van moeilijkheden<br />

<br />

<br />

meer mo<strong>der</strong>ne verwoording,<br />

een zaterdag avond op de bank,<br />

<br />

levisie en urenlange gesprekken<br />

over de onbetrouwbaarheid van<br />

de politiek. Dit is geen pleidooi<br />

<br />

vermakelijke, onbetekenende<br />

en lichte literatuur. Dit is een<br />

oproep tot een herwaar<strong>der</strong>ing<br />

van die boeken die meer mentale<br />

inspanning vragen, over boeken<br />

die aanzetten tot denken. Dus<br />

moeten we vanuit een artistiek<br />

<br />

een maatschappij vol zwaarte en<br />

moeilijkheden? Nee. Maar we<br />

<br />

<br />

pere betekenis in plaats van onze<br />

<br />

vullen met boeken als 50 Shades<br />

<br />

David Lod<strong>der</strong><br />

david_9_12<br />

@hotmail.com<br />

Pagina 9


Echte hollandse hutspot<br />

Naar Buitenlands Recept<br />

Niets is Hollandser dan<br />

<br />

<br />

staan om vervolgens een bord<br />

dampende hutspot naar binnen<br />

te werken. Toch? Wrong! Net<br />

als de windmolen, de tulp en<br />

<br />

sprong niet een Ne<strong>der</strong>landse<br />

ontdekking.<br />

<br />

landse klassieker ligt in de 16e<br />

eeuw. De Lage Landen zijn in<br />

handen van de Spaanse koning<br />

Filips II. Hoge belastingdruk<br />

en voedseltekorten tekenen het<br />

<br />

vendien heerst er grote angst<br />

dat de Spaanse Inquisitie, die<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Chique serveertip:<br />

Stamppot eet men doorgaans met<br />

<br />

jes. Wil jij je hutspotmaaltijd<br />

<br />

haute cuisine? Serveer hem<br />

dan met hamlappen in rode<br />

<br />

hamlappen met een beetje<br />

bloem, leg ze in een hete<br />

pan met antiaanbaklaag. Als<br />

ze rondom zijn aangebakken<br />

300 milliliter volle rode wijn<br />

<br />

ken. Zet het vuur iets lager, voeg<br />

1 vleestomaat (in stukjes) en een<br />

kippenbouillonblokje toe. Laat het<br />

vlees en saus met deksel op pan in<br />

ongeveer 15 minuten gaarstoven;<br />

<br />

Pagina 10<br />

den in Ne<strong>der</strong>land. In 1568 stelt<br />

Filips de Hertog van Alva aan<br />

<br />

landen. Hertog van Alva voert<br />

<br />

len in. De Hollan<strong>der</strong>s zijn de<br />

armoede en on<strong>der</strong>drukking zat<br />

<br />

zenkoning, Willem van Oranje,<br />

<br />

tigjarige Oorlog is begonnen.<br />

<br />

rie” Na jarenlang vele mislukte<br />

<br />

<br />

pen eindelijk een succesvolle<br />

strategie in handen te hebben.<br />

In de nazomer van 1573 lukt het<br />

ze de dijken door te breken en<br />

zo Alkmaar te bevrijden van<br />

haar Spaanse on<strong>der</strong>drukkers.<br />

Vrijwel direct na hun ne<strong>der</strong>laag<br />

bij Alkmaar omsingelde de<br />

Spanjaarden Leiden. Hier<br />

past de Hertog<br />

van Alva een nieuwe strategie<br />

toe; hij voorkomt dat mensen<br />

<br />

men en hongert zo langzaam<br />

de bevolking uit. Een jaar lang<br />

duurt deze lijdensweg en door<br />

de honger en de pest halveert<br />

de bevolking van Leiden.<br />

Het doorbreken van de dijken<br />

bij Rotterdam en Capelle aan<br />

<br />

<br />

staat het water zo hoog dat de<br />

<br />

<br />

ten verlaten en Leiden wordt<br />

ontzet. De Geuzen verblijdden<br />

de hongerige Leidenaren met<br />

witte brood en haring. Volgens<br />

<br />

se jongeman genaamd Cornelis<br />

Lopperzoon zeker weten dat


Er zijn veel<br />

mensen die hutspot<br />

<br />

<br />

kookt worden en er geen melk,<br />

maar kookvocht gebruikt wordt<br />

<br />

ken en het gerecht naar eigen<br />

smaak wordt gekruid met<br />

specerijen, dan valt dat<br />

heel erg mee!<br />

de Spaanse troepen waren<br />

vertrokken. Hij verliet de stad<br />

en ging een kijkje nemen in het<br />

<br />

storven kamp van de Spaanse<br />

<br />

met gekookte groenten aan. De<br />

inhoud van de pruttelende ketel;<br />

een klaargemaakte maaltijd van<br />

<br />

ken, werd “hutspot” genoemd.<br />

Mede door de introductie van<br />

de aardappel in het einde van de<br />

16e eeuw is hutspot door de jaren<br />

heen geëvolueerd tot de wortel,<br />

ui en aardappel stamppot zoals<br />

wij die kennen. Maar nog altijd<br />

wordt er hutspot geserveerd bij<br />

de jaarlijkse viering van Leiden<br />

Ontzet op 3 oktober.<br />

Indrukwekkende<br />

serveertip:<br />

Zin om je nieuw verworven<br />

kennis over hutspot ten<br />

gehore te brengen tijdens<br />

een dinertje? Een mooi<br />

aanknopingspunt en een<br />

indrukwekkend gerecht<br />

<br />

torisch tintje! Vervang de<br />

kilo aardappelen voor een<br />

halve kilo witte bonen en een<br />

halve kilo pastinaak. Kook alle<br />

elementen totdat de witte bonen<br />

en de pastinaak gaar zijn.<br />

Bereidingswijze: j<br />

1Schil de aardappelen, snijd ze in<br />

vieren en was de aardappels.<br />

2 <br />

terpenen en schil ze met een<br />

dunschiller. Snijd de penen in de<br />

lengte in dunne repen (circa 1/2 x<br />

1/2 centimeter) en de repen daarna<br />

<br />

3Doe de aardappels en wortelen<br />

met de bouillon en het laurier<br />

blaadje in een grote pan, breng ze<br />

<br />

sel op de pan 20 minuten koken.<br />

4 <br />

<br />

len in de pan.<br />

Ingrediënten<br />

(voor 4 personen)<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

5 <br />

<br />

prik met een aardappelschilmesje<br />

<br />

ze van binnen zacht zijn, zo niet<br />

kook nog wat langer.<br />

6 <br />

<br />

en vang een beetje op. Let op: Laat de<br />

hutspot goed uitlekken an<strong>der</strong>s wordt het<br />

zo meteen soep in plaats van stamppot!<br />

7Roer eerst de boter door de<br />

<br />

<br />

wat kookvocht door totdat de<br />

stamppot lekker smeuïg is. Zorg<br />

dat de hutspot goed warm is en<br />

<br />

kaat, peper en zout.<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Merel Kuiper<br />

M CW 1<br />

m.j2.kuiper@student.vu.nl<br />

Pagina 11


Pagina 12<br />

Instituties in de sneeuw<br />

Column door Fre<strong>der</strong>ik Tijssen<br />

E<br />

denbezigheid van Ne<strong>der</strong>lan<strong>der</strong>s<br />

is het zich voortplaatsen op<br />

lange latten, dan wel plank, ergens<br />

in bergachtige gebieden die voorzien<br />

<br />

kristallen verworden waterdamp.<br />

Interessant is dat een <strong>der</strong>gelijke<br />

<br />

toneel vormt van niets an<strong>der</strong>s dan een<br />

<br />

<br />

zich niet in het gezelschap van een<br />

<br />

<br />

<br />

van de pistes te hebben gestort vindt<br />

<br />

in de middag een samenkomst plaats<br />

van zoveel mogelijk personen in een<br />

<br />

<br />

disco on<strong>der</strong> het genot van pompende<br />

housebeats gezamenlijk te goed te<br />

<br />

alcohol. Neem in ogenschouw dat dit<br />

<br />

<br />

vindt en het huiswaartskeren krijgt<br />

zo een geheel nieuwe dimensie.<br />

<br />

menkomst plaats van zoveel mogelijk<br />

<br />

<br />

sen die zich op de meest bijzon<strong>der</strong>e<br />

<br />

<br />

stevoren, net wel het hobbelpaadje<br />

<br />

<br />

zwalkend proberen te ontdoen van je<br />

sportkleding als je eindelijk de weg<br />

terug hebt gevonden naar een<br />

appartement. Hopelijk die<br />

<br />

<br />

wegend vlak en rechtuit<br />

en kreeg je de snelheid van het eerste<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

de door de toekomst van Ne<strong>der</strong>land<br />

belegerde wintersportgebieden van<br />

<br />

<br />

on<strong>der</strong>. Vergeet dan vooral niet rond<br />

<br />

gen ‘club in de buitenlucht’ te roetsjen<br />

<br />

als ware het de laatste dag ooit, daar<br />

<br />

<br />

<br />

Daar de lente zich alweer in een<br />

door één blik naar buiten geworpen<br />

mate aankondigt is het aannemelijk<br />

dat het gros van de wintersportende<br />

landgenoten zich alweer swipend en<br />

wel in hun door allerhande perikelen<br />

<br />

ven. Geen samenkomsten vroeg in<br />

de ochtend om de rest van de dag een<br />

veelvoud aan lichaamsbeweging te<br />

genieten dan in de an<strong>der</strong>e 51 weken<br />

<br />

uur borreltijd en niet meer allemaal<br />

<br />

zouden dat soort processen best wel<br />

wat vaker mogen plaatsvinden, in<br />

<br />

<br />

<br />

kunnen zijn. En dat lijkt nou net de<br />

<br />

den de bergen te zijn doorgestoven<br />

<br />

<br />

<br />

Ooit.<br />

Fre<strong>der</strong>ik Tijssen


I <br />

<br />

<br />

mene kennis op over de wereld!<br />

The hurt locker<br />

een groep elite amerikaanse soldaten met een zeer<br />

gevaarlijke taak; bommen ontmantelen in het<br />

<br />

ghanistan, waar sergeant james en zijn team steeds<br />

weer in een chaos terecht komen en met gevaarlijke<br />

situaties om moeten gaan waar het er vaak hard<br />

<br />

gewonnen!<br />

Brothers<br />

deze tranentrekker gaat over een gezin waarvan de<br />

<br />

nistan. Op een gegeven moment wordt hij vermist<br />

en is er weinig hoop dat hij nog levend terugkeert.<br />

Zijn vrouw grace probeert ver<strong>der</strong> te gaan met het<br />

leven en de broer van sam, tommy, probeert de<br />

<br />

groeien steeds meer naar elkaar toe en krijgen een<br />

relatie. Na verloop van tijd staat sam ineens weer<br />

voor de deur…<br />

Inglorious Bastards<br />

<br />

soldaten, ook wel de ‘basterds’ genoemd, die tijdens<br />

<br />

rijk. On<strong>der</strong> leiding van aldo raine organiseert de<br />

groep wraakaanvallen waarbij nazi’s op brute wijze<br />

vermoord worden. Op deze manier zaait de groep<br />

<br />

<br />

van de groep.<br />

Zwartboek<br />

<br />

chel stein, die on<strong>der</strong>gedoken zit op een boer<strong>der</strong>ij.<br />

Plotseling wordt deze gebombardeerd en moet ze<br />

ontsnappen. Ze besluit te vluchten en sluit zich<br />

aan bij het verzet, waar ze zich voordoet als ellie de<br />

<br />

haar charmes valt. Dit gaat een tijdje goed, totdat<br />

het misgaat en rachel door zowel het verzet als de<br />

duitser als schuldige wordt gezien…<br />

Das Leben <strong>der</strong> An<strong>der</strong>en<br />

<br />

ler krijgt de opdracht om toneelschrijver george<br />

<br />

gedachten niet altijd op een lijn liggen met die van<br />

<br />

<strong>der</strong>kamer boven het appartement van het stel. Door<br />

het luisteren naar de levens van deze twee mensen<br />

<br />

het vrije denken. Hierdoor gaat hij steeds meer<br />

over de beperkingen in zijn leven nadenken. De<br />

<br />

<br />

Fenna van Loenhout<br />

PMC CW<br />

<br />

Pagina 13


onarissen zagen de<br />

massadeportaties in het<br />

land van de Ottomaanse<br />

bondgenoot on<strong>der</strong> hun<br />

ogen plaatsvinden”<br />

Winston<br />

Churchill noemde<br />

<br />

renmoord als eerste<br />

een holocaust<br />

Pagina 14<br />

De eerste holocaust<br />

De vergeten geschiedenis van het Armeense volk<br />

Furieus was Turkije toen de Franse<br />

Assemblee nationale in 2011 voorstelde<br />

een wet aan te nemen die ontkenning<br />

<br />

stellen. Turkije riep haar ambassadeur terug<br />

en de Turkse premier Tayyip Erdogan<br />

dreigde dat het aannemen van de wet<br />

ernstige politieke en economische<br />

consequenties zou hebben. De wet<br />

<br />

semblee nationale als de Senaat, maar<br />

<br />

<br />

Ingrediënten voor de<br />

‘massadeportatie’<br />

‘De Holocaust’ associëren we in <br />

<br />

<br />

Wereldoorlog. Toch kent ook de Eerste<br />

<br />

zwarte bladzijde die ook wel ‘de vergeten<br />

genocide’ wordt genoemd. Op 24 april 1915<br />

<br />

staande Armeense intellectuelen in Istanbul<br />

<br />

het toenmalige Ottomaanse Rijk). Deze<br />

slachtpartij zou een opmaat zijn voor<br />

een opgezette, uitroeiing van het<br />

<br />

meniërs is 24 april de datum waarop<br />

hun Holocaust wordt herdacht. Een<br />

genocide, die de Turkse regering tot op<br />

de dag van vandaag ontkent.<br />

Het Ottomaanse Rijk werd begin twintigste<br />

eeuw ‘de zieke man van Europa’ genoemd.<br />

Het rijk kreeg deze bijnaam omdat het sinds<br />

Napoleon geen serieuze bedreiging meer<br />

vormde voor Europa. Doordat Turkije ging<br />

samenwerken met Duitsland werd haar<br />

militaire positie sterker. Samen vochten de<br />

twee landen tegen Frankrijk, Rusland en<br />

<br />

lisme bracht etnische min<strong>der</strong>heden in het<br />

Ottomaanse Rijk in een on<strong>der</strong>drukte positie.<br />

<br />

<br />

oorlog het Ottomaanse Rijk in handen. De<br />

beweging streed voor Turks nationalisme en<br />

wilde dat het Ottomaanse Rijk met al haar<br />

min<strong>der</strong>heden een Turks rijk wordt.<br />

Doordat het Ottomaanse rijk partij koos<br />

<br />

log tegen haar natuurlijke vijand Rusland.<br />

De Turken waren bang dat de christelijke<br />

Armeniërs een verbond zouden sluiten met<br />

de Russen en zich tegen de Turken zouden<br />

gaan keren. Om die reden besloot het regime<br />

<br />

teren naar de Syrische woestijn; geïsoleerd,<br />

buiten de greep van de Russische vijand.<br />

Tijdens de deportaties vielen veel doden.<br />

Schattingen lopen uiteen tussen de 500.000<br />

en 1.500.000 miljoen doden.<br />

<br />

de massadeportaties in het land van de<br />

Ottomaanse bondgenoot on<strong>der</strong> hun ogen<br />

plaatsvinden.<br />

Thom van Campen<br />

P PS<br />

a.a.h.van.campen@student.vu.nl


Getuigen van<br />

een volkenmoord<br />

Duitse diplomaten legden<br />

<br />

mord an den Armeniern’ zijn deze verslagen<br />

<br />

<br />

zich onlangs laten ontvallen dat zijn regering<br />

de wereldoorlog wil gebruiken om de interne<br />

vijanden, te weten de Christenen, grondig uit de<br />

<br />

<br />

rijk is hierbij nogmaals te benadrukken dat de<br />

Duitsers bondgenoten waren van het Turkse<br />

<br />

genissen te verdraaien.<br />

The New York Times was de eerste krant die<br />

berichtte over de volkerenmoord. Op 28 april<br />

1915 publiceerde de krant een oproep van de<br />

<br />

<br />

massamoord te stoppen’, op 4 oktober kopte de<br />

<br />

op 7 oktober publiceerde de krant een artikel<br />

<br />

niërs vermoord, 10.000 gelijktijdig verdronken’.<br />

<br />

oorlog premier van het Verenigd Koninkrijk,<br />

noemde de Armeense volkerenmoord als eerste<br />

een holocaust.<br />

Bronnen:<br />

<br />

3 jan. 2013<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

meniern; Dokumente aus dem Politischen Archiv des<br />

Deutschen Auswartigen Amts’<br />

De Armeense genocide<br />

De term genocide bestond ten tijde van<br />

de Armeense volkerenmoord nog niet. De<br />

<br />

<br />

ming voor volkerenmoord. Het is precies die<br />

<br />

ge Armeense geschiedenis nog altijd verdeelt.<br />

De constatering dat er in 1915 daadwerkelijk<br />

<br />

betekent namelijk dat het Turkse regime in<br />

Istanbul doelbewust, met voorbedachte rade de<br />

<br />

Deze bewering werpt de Turkse regering tot op<br />

de dag van vandaag verre van zich.<br />

Inmiddels is Turkije wel zo ver<br />

dat men erkent dat er iets is<br />

gebeurd. Het heersende idee<br />

is hier dat er tijdens de Eerste<br />

Wereldoorlog in<strong>der</strong>daad veel<br />

Armeniërs zijn omgekomen,<br />

maar zeker niet vermoord.<br />

<br />

maal tijdens een oorlog gaat.<br />

Ook de Eerste wereldoorlog kent een,<br />

min<strong>der</strong> bekende, inktzwarte bladzijde<br />

die ook wel ‘de vergeten genocide’<br />

wordt genoemd.<br />

<br />

tekent dat het Turkse<br />

<br />

bewust met voorbedachte<br />

<br />

<br />

gejaagd<br />

De Turkse schrijver Orhan Pamuk beweerde in<br />

<br />

<br />

<br />

Turkse nationalisten. De Turkse rechtbank en<br />

justitie zetten dit proces niet voort. Turkije zou<br />

een slechte indruk maken op de Europese Unie,<br />

waar zij graag lid van wil worden.<br />

<br />

kerenmoord op de Armeniërs door het Turkse<br />

<br />

<br />

ontkenning van deze genocide is uiterst pijnlijk.<br />

<br />

<br />

<br />

leiden tot het bespreekbaar maken van het<br />

Armeense drama, uiteindelijk ook aan Turkse<br />

zijde. Iets waar het Armeense volk inmiddels<br />

<br />

Pagina 15


Pagina 16


Pagina 17


dadige games<br />

<br />

<br />

beïnvloeden valt te<br />

bediscussiëren”<br />

Pagina 18<br />

Leveren oorlogsgames<br />

massamoordenaars?<br />

Is dit gevolg van het spelen van games overdreven of is het realiteit?<br />

S<br />

len computerspellen die<br />

gewelddadig zijn. Deze<br />

destructieve games kunnen<br />

agressiviteit uitlokken en zijn<br />

daarom een veel besproken<br />

on<strong>der</strong>werp in de maatschappij.<br />

<br />

daad massamoordenaars?<br />

Gaming<br />

<br />

ming is het spelen van spellen,<br />

dat meestal plaatsvindt op de<br />

computer waarbij het internet<br />

vaak een rol speelt. Bij een spel<br />

staat de speler centraal en maakt<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

gen en interactie met<br />

personages in het spel<br />

<br />

<br />

langrijk voor alle games,<br />

dus ook voor oorlogsgames.<br />

Wat is er zo interessant aan<br />

oorlogsgames en wat is typerend<br />

voor dit soort spellen?<br />

Role playing games,<br />

<br />

en shoot em up’s<br />

<br />

<br />

gorieën. Oorlogsgames worden<br />

in de categorieën role playing<br />

<br />

shoot em up’s ingedeeld. Bij role<br />

In de Verenigde Staten<br />

van Amerika zijn games<br />

populair<strong>der</strong> dan televisie<br />

Er gaat meer geld om<br />

in de gameindustrie<br />

dan in de <br />

industrie.<br />

playing games ‘kruipt’ de speler<br />

zogenaamd ‘in de huid van het<br />

personage’. Met dit personage<br />

loopt de gamer door de virtuele<br />

wereld en moet daar opdrachten<br />

uitvoeren. Een an<strong>der</strong>e soort is<br />

<br />

person shooters zijn waarbij men<br />

als het ware vanuit de ogen van<br />

<br />

<br />

meer<strong>der</strong>e wapens in handen. Het<br />

laatste type oorlogsspel is shoot<br />

em up, waarbij je zoveel mogelijk<br />

vijanden moet neerschieten.<br />

Hieruit blijkt dat bij dit soort<br />

<br />

centraal staat. Het is dan ook niet<br />

vreemd dat de maatschappij zich<br />

<br />

van het spelen van dit soort<br />

bloeddorstige spellen.<br />

De invloed van oorlogsspellen<br />

Een algemeen bekende negatieve<br />

<br />

<br />

diegene zich met het spelen van<br />

games bezighoudt ten koste van<br />

an<strong>der</strong>e belangrijke bezigheden<br />

<br />

<br />

<br />

Een belangrijk gevolg van het<br />

spelen van videogames is het uit<br />

het oog verliezen van de grens<br />

tussen realiteit en het spel. Dit<br />

kan ervoor zorgen dat gamers<br />

het spel als werkelijkheid gaan<br />

zien en hier ook naar handelen.<br />

Hierdoor kunnen de games,<br />

<br />

Games zijn veelgebruikt<br />

medium en daarom niet<br />

meer weg te denken uit<br />

de hedendaagse<br />

maatschappij<br />

“Het vervagen van<br />

<br />

teit en werkelijkheid van<br />

gamers is een belangrijk<br />

gevolg van het spelen<br />

van videogames”<br />

<br />

pij. Niet alle games zijn vatbaar<br />

voor het verliezen van inzicht in<br />

<br />

groep is hier ontvankelijker voor.<br />

Uit on<strong>der</strong>zoek blijkt dat mensen<br />

<br />

<br />

welddadige games dan an<strong>der</strong>en.<br />

Games en wetenschap<br />

<br />

<br />

<br />

eren, aangezien on<strong>der</strong>zoeken<br />

uiteenlopende resultaten geven.<br />

Wetenschappers bereiken geen<br />

consensus over het verband<br />

tussen het spelen van games en<br />

gewelddadige delicten. Het is<br />

<br />

welddadige uitingen in het echte<br />

leven en de mate van geweld in<br />

games te on<strong>der</strong>zoeken. Wel zijn<br />

er drie theorieën opgesteld die<br />

de gevolgen van gewelddadige<br />

games doen verwachten. De<br />

stimulatietheorie voorspelt dat<br />

<br />

leert om in het echte leven ook<br />

agressie te gebruiken. Dit komt<br />

door de neiging om gedrag te<br />

<br />

gamer geweld als normaal gaat<br />

beschouwen.<br />

Sinds de eerste verkoop<br />

van videogames zijn er<br />

in Ne<strong>der</strong>land 6,8 miljoen<br />

<br />

games verkocht met een<br />

omzet van €186 miljoen


“70% van<br />

de Ne<strong>der</strong>landse<br />

jongeren speelt<br />

<br />

games”<br />

<br />

een an<strong>der</strong>e verklaring.<br />

Deze theorie voorspelt dat<br />

als mensen gewelddadige<br />

<br />

min<strong>der</strong> geneigd zijn om<br />

geweld te gebruiken in het<br />

echte leven. Dit zou komen<br />

doordat agressie in games<br />

<br />

<br />

gen met het personage uit<br />

het spel. Op basis van deze<br />

redenen zullen de spelers<br />

geweld in de realiteit uit de<br />

weg gaan. Als laatste zijn<br />

er ook wetenschappers die<br />

<br />

<br />

<br />

van gewelddadige games<br />

<br />

komstig gedrag.<br />

Ne<strong>der</strong>land gameland<br />

In de maatschappij zijn<br />

gewelddadige games en de<br />

gevolgen van het spelen<br />

hiervan een veelbesproken<br />

<br />

Ne<strong>der</strong>land veel gamers? En<br />

wie zijn dat dan? Zo’n 70%<br />

<br />

geren speelt videogames<br />

Fleur Buis<br />

B CW 4<br />

<br />

en door technische<br />

ontwikkelingen zal<br />

dit percentage in de<br />

toekomst toenemen. Uit<br />

recent on<strong>der</strong>zoekt blijkt<br />

<br />

jaar in Ne<strong>der</strong>land meer<br />

games is gaan spelen. In<br />

<br />

<strong>der</strong>s nog 2,9 uur per week<br />

computerspellen, in 2011<br />

is dat gestegen naar 4,5<br />

uur per week. Deze stijging<br />

is vooral te danken aan<br />

computergames op on<strong>der</strong><br />

an<strong>der</strong>e smartphones en via<br />

Facebook.<br />

Gevolgtrekking games<br />

<br />

volgen van het spelen van<br />

<br />

gesproken on<strong>der</strong>werp. Dit<br />

<br />

<br />

<br />

dit aantal in de toekomst<br />

zal toenemen. De invloed<br />

en de consequenties van<br />

deze games zijn nog niet<br />

<br />

tioneel on<strong>der</strong>zoek naar dit<br />

<br />

is voor de maatschappij.<br />

Bronnen:<br />

http://www.molblog.nl/bericht/70-procent-van-alle-jongeren-en-topbestuur<strong>der</strong>s-spelen-games/<br />

(bit.ly/iWeTq4)<br />

http://www.gamenisgoed.nl/opzienbare-feiten-over-games/<br />

(bit.ly/4EwzP6)<br />

http://nos.nl/op3/artikel/236239-ne<strong>der</strong>land-gameland.html<br />

(bit.ly/14MeHsR)<br />

Pagina 19


Pagina 20<br />

Zon<strong>der</strong> dood ook geen leven…<br />

Somtijds ervaren wij als<br />

mens angst voor de dood,<br />

<br />

<br />

<br />

een persoon in onze naaste<br />

<br />

<br />

de dood. De dood zorgt voor<br />

<br />

gevoelens en kan de oorzaak<br />

zijn van een bloe<strong>der</strong>ige oorlog.<br />

Maar hoe komt dat zo?<br />

De dood en de mens<br />

Is er leven na de dood? Freek<br />

<br />

een nummer geschreven en<br />

<br />

<br />

<br />

Er is leven, er is leven na de<br />

<br />

ludieke draai aan de vraag des<br />

levens die tot op heden door<br />

niemand beantwoord kan<br />

<br />

pers hebben in de loop <strong>der</strong><br />

jaren al menig on<strong>der</strong>zoeken<br />

gewijd aan vraagstukken met<br />

de dood als on<strong>der</strong>werp. De<br />

mens is namelijk het enige<br />

levende wezen op aarde die<br />

<br />

<br />

<br />

lijden. De dood houdt de mens<br />

al decennia bezig omdat het<br />

een onvermijdbaar proces is<br />

waar niemand aan ontkomt.<br />

Het is een unieke gebeurtenis<br />

en niemand kan voorspellen<br />

<br />

plaats gaat vinden. De dood is<br />

sluw, onvoorspelbaar en loert<br />

<br />

<br />

opwekt. Niet voor niets zijn<br />

in de loop <strong>der</strong> eeuwen menig<br />

<br />

gerelateerd aan angst voor het<br />

<br />

dood. Ook nu worden mensen<br />

<br />

onheilspellende berichten<br />

<br />

ten via televisie, internet en<br />

<br />

<br />

dagelijks negatieve berichten<br />

<br />

de klok slaan. Daarom lijkt het<br />

logisch om te denken dat ie<strong>der</strong><br />

<br />

zijn eigen manier om te gaan<br />

met doodsgedachten. Immers,<br />

ie<strong>der</strong> persoon is uniek in zijn<br />

gedrag, manier van leven en<br />

de verschillende keuzes die<br />

hij daarbij maakt. Maar is de<br />

mens nu echt zo uniek in zijn<br />

gedrag als wij denken zodra<br />

hij wordt herinnerd aan de<br />

dood?<br />

Terror Management<br />

Theorie<br />

De angst voor de dood is een<br />

unieke bedreiging voor de<br />

mens en vormt de basis van<br />

<br />

orie. Het uitgangspunt van<br />

deze theorie is dat de mens<br />

<br />

om te overleven, maar tegelijk<br />

<br />

termijn de dood zeker is. De<br />

<br />

voor gezorgd dat de mens een<br />

<br />

<br />

<br />

ste is dat mensen zich veilig<br />

voelen zodra men het gevoel<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

kelijkheid en met name over<br />

het leven hiernamaals, welke<br />

<br />

<br />

daarom voor hoop in het leven<br />

<br />

heid waardoor angst voor de<br />

<br />

zorgt een bepaald gevoel van<br />

<br />

iemand in het leven staat. Als<br />

mensen overtuigd zijn dat zij<br />

de juiste stappen nemen in het<br />

leven, waar vanuit een cultuur<br />

bepaalde normen en waarden<br />

<br />

<br />

we<strong>der</strong>om zorgt voor een veilig<br />

gevoel. Veiligheid, zekerheid<br />

<br />

zin aan het leven. Dit werkt<br />

<br />

voor de dood (Greenberg,<br />

<br />

mon, Pyszczynski & Lyon. ,<br />

1989). Zodra het gevoel van<br />

veiligheid wordt weggenomen<br />

<br />

an<strong>der</strong>e vetes, rechtvaardigen<br />

<br />

<br />

mentalisme en bijvoorbeeld<br />

discriminatie (Greenberg et<br />

al. , 1990).


Oorlog, een strijd<br />

tegen angst<br />

Oorlogen worden al gevoerd<br />

sinds mensenheugenis.<br />

Niemand kan het precieze<br />

aantal noemen en tot op de<br />

dag van vandaag kan de mens<br />

geen wereld zon<strong>der</strong> oorlog<br />

voorstellen. Ook in deze tijd<br />

<br />

gen te kampen. Kijk naar de<br />

<br />

<br />

bloe<strong>der</strong>ige burgeroorlog die<br />

nu in Syrië woedt. Het houdt<br />

de gemoe<strong>der</strong>en bezig en men<br />

zoekt altijd naar oorzaken en<br />

<br />

log is ontstaan. De belangen<br />

van rivaliserende partijen<br />

die zijn verwikkeld in een<br />

oorlog zijn vaak onduidelijk.<br />

<br />

als oorzaken genoemd. Drang<br />

<br />

<br />

lende opvattingen over het<br />

<br />

<br />

Oorlog, het is een gebeurtenis<br />

<br />

<br />

<br />

hoop vraagtekens oproept. De<br />

bevolking gaat zich, uit angst<br />

en gevoel van onzekerheid,<br />

vijandiger op stellen naar<br />

an<strong>der</strong>e groeperingen die als<br />

buitengewoon bedreigend<br />

worden gezien. Dat gevoel<br />

wordt sterker naarmate de<br />

Bronnen:<br />

bevolking met hun eigen<br />

<br />

<br />

een Amerikaans on<strong>der</strong>zoek<br />

van Pyszczynski, Rothschild<br />

en Abdollahi (2008) waar de<br />

impact van de terroristische<br />

aanslagen van 11 september<br />

(2001) werd on<strong>der</strong>zocht. Het<br />

<br />

ers de Amerikanen positiever<br />

<br />

<br />

an<strong>der</strong>e Iranees pleitte voor<br />

vrede met het Westen. Zodra<br />

<br />

teerd met hun eigen dood<br />

werden de martelaars van<br />

<br />

deeld in vergelijking met de<br />

<br />

lijk geweld uiteindelijk werd<br />

goedgekeurd.<br />

Nawoord<br />

De mens is niet uniek in haar<br />

<br />

nerd aan de dood. De mens<br />

<br />

ke eigenschap, namelijk een<br />

biologische overlevingsdrang.<br />

Waar dieren zich laten leiden<br />

<br />

<br />

de dood op een zekere<br />

<br />

lang de dood de nodige<br />

onzekerheid met zich<br />

meebrengt, zal de angst<br />

voor het onbekende<br />

<br />

naast is gebleken dat als deze<br />

<br />

hand neemt dit kan leiden tot<br />

<br />

talisme en in het ergste geval<br />

kan uitmonden in een oorlog.<br />

Het is daarom van belang dat<br />

<br />

ren zoals die komt en stilstaat<br />

<br />

de reden is dat mensen het<br />

leven kunnen eerbiedigen.<br />

Derhalve moet het leven niet<br />

in het teken staan van de dood<br />

maar vice versa. Alleen deze<br />

gedachtengang kan de mens<br />

na<strong>der</strong> tot elkaar brengen.<br />

Wie wil nu niet leven in een<br />

harmonische samenleving<br />

waar ie<strong>der</strong> elkaar respecteert<br />

en tolereert en wie wil nu niet<br />

naar een samenleving toe<br />

<br />

kaar kunnen leven? Hoe groot<br />

de wereld ook is, samen sta je<br />

uiteindelijk sterk. Tenslotte<br />

wordt de mens niet geboren<br />

om elkaar uit te roeien maar<br />

wordt dat gezien als het werk<br />

van de natuur om zich daar<br />

mee te bemoeien, toch?<br />

Rick Vliet Vlieland<br />

r.vlietvlieland@gmail.com<br />

Greenberg, J., Pyszczynski, T., Solomon, S., Rosenblatt, A., Vee<strong>der</strong>, M., Kirkland, S., & Lyon, D. (1990). Evidence for terror<br />

<br />

<br />

McGregor, H., Lieberman, J. D., Solomon, S., Greenberg, J., Arndt, J., Simon, L., & Pyszczynski, T. (1998).Terror management<br />

and aggression: Evidence that mortality salience motivates aggression against worldview threatening others. Journal of Perso-<br />

<br />

Pyszczynski, Rothschild en Abdollahi (2008). Terrorism, Violence, and Hope for Peace: A Terror Management Perspective.<br />

Psychological Science, 17, 318.<br />

Pagina 21


Pagina 22<br />

Nationalisme als construct en ideologie:<br />

Een blik op de kracht van de natie<br />

Om een oorlog succesvol te laten<br />

voortduren, is er een zekere<br />

mate van legitimering voor het<br />

geweld nodig. Nationalisme is een<br />

<br />

toe in staat is.<br />

Een drijvende kracht<br />

Wat schiet mensen te binnen<br />

wanneer zij aan oorlog denken?<br />

Oorlog kan vele vormen aannemen<br />

en plaatsvinden om uiteenlopende<br />

<br />

<br />

een samenleving en kan gevoerd<br />

<br />

<br />

krijgen. In de breedste zin van het<br />

<br />

<br />

net hoe je het bekijkt. Wat oorlogen<br />

vaak wel gemeen hebben, is dat er<br />

minstens twee partijen tegenover<br />

elkaar staan. Sinds het begin van<br />

de mensheid zijn al vele oorlogen<br />

gevoerd, er worden op dit moment<br />

oorlogen gevoerd en er zullen er<br />

helaas nog heel wat volgen.<br />

Nationalisme kan een belangrijke<br />

<br />

log. Dit is overduidelijk het geval<br />

<br />

log. Soldaten vochten voor hun<br />

‘va<strong>der</strong>land,’ riskeerden hun leven<br />

<br />

<br />

me nu eigenlijk? In Eriksen (2010)<br />

wordt de natie op een interessante<br />

<br />

gie die mensen verenigt. De natie<br />

is een constructie (niet natuurlijk<br />

ontstaan!), gevormd zodat mensen<br />

<br />

<br />

schappelijke cultuur. Zo’n gedachte<br />

dat ie<strong>der</strong>een bij elkaar hoort kan<br />

ontzettend sterk zijn en daardoor<br />

een krachtig instrument om in te<br />

<br />

voorbeeld oorlog. Vergeet hierbij<br />

vooral niet dat hier macht achter<br />

<br />

elites die het idee van nationalisme<br />

spreidden en naties uit de grond<br />

stampten. Bovendien werd ten tijde<br />

van roerige sociale veran<strong>der</strong>ingen<br />

bij mensen het bewustzijn gewekt<br />

dat ze een volk vormden met een<br />

<br />

bestaan en waaraan vastgehouden<br />

kon worden.<br />

Je hoort erbij of niet<br />

Mensen zien dingen graag mooier<br />

dan ze zijn. En misschien zit juist<br />

daar de kracht van nationalisme.<br />

An<strong>der</strong>son (1983) ziet een natie als<br />

een ‘imagined community’ waarbij<br />

men de gehele bevolking niet kent<br />

en nooit ie<strong>der</strong>een zal kennen, maar<br />

zich toch verbonden en één voelt<br />

met de rest. Nationalisme is erg<br />

<br />

tussen degenen die erbij horen en<br />

degenen die dat niet doen (Eriksen,<br />

2010), iets waar de Joden over mee<br />

<br />

<strong>der</strong>een van ‘de natie’ persoonlijk zal<br />

kennen, is het veel makkelijker om<br />

<br />

<br />

<br />

genoten precies zijn (en dat kan<br />

natuurlijk ook niet). Het gaat erom<br />

dát ze er zijn. Juist omdat de natie<br />

<br />

heid niet bestaat, kan deze zo mooi<br />

<br />

zet. Toch is het wel belangrijk dat<br />

mensen zich ermee kunnen blijven


Nationalisme biedt daarentegen niet<br />

<br />

de mogelijkheid om in tegenstellingen<br />

te denken. De eigen natie wordt aldus<br />

verheerlijkt en op een bepaalde manier<br />

weergegeven. Degenen die er niet bij<br />

horen, zijn dan ook de outsi<strong>der</strong>s, aldus<br />

Eriksen (2010). Er bestaat geen insi<strong>der</strong><br />

<br />

kort kan zijn in de betalingsbalans van<br />

een land zon<strong>der</strong> een overschot ergens<br />

an<strong>der</strong>s. Verschillen binnen een natie<br />

<br />

verschillen tussen naties benadrukt en<br />

in stand gehouden worden. Dit maakt<br />

de eigen natie sterker. De benadrukte<br />

verschillen hoeven in realiteit helemaal<br />

niet groot te zijn, maar kunnen wel een<br />

<br />

ren dat ‘an<strong>der</strong>en’ onherroepelijk an<strong>der</strong>s<br />

zijn. Dit biedt een hel<strong>der</strong>e ordening van<br />

<br />

dien gemakkelijker om in een oorlog<br />

soldaten van de tegenpartij (de ‘an<strong>der</strong>’)<br />

te vermoorden.<br />

Tijdens een van de bijeenkomsten van<br />

<br />

<br />

Grassiani, gespecialiseerd in on<strong>der</strong><br />

<br />

elisch nationalisme. Ook zij benadrukte<br />

<br />

<br />

dragen over de (grenzen van de) natie.<br />

Ondanks dat er vele verschillen bestaan<br />

binnen de Joodse gemeenschap, wordt<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

Manon van <strong>der</strong> Meer<br />

m5.van<strong>der</strong>.meer@student.vu.nl<br />

Sterven voor het ‘va<strong>der</strong>land’<br />

<br />

<br />

sen nu bereid zijn te sterven voor hun<br />

‘va<strong>der</strong>land.’ Volgens hem gaat het om<br />

‘horizontal comradeship,’ het gevoel<br />

dat ie<strong>der</strong>een gelijk is en een diepe band<br />

deelt. Je zou het kunnen vergelijken<br />

met een soort broe<strong>der</strong>schap. Dit vestigt<br />

meteen de aandacht op het gebruik van<br />

verwantschapstermen als symbolen<br />

die aangeven dat de natie ‘één grote<br />

<br />

zijn tijdens de recentelijke schietpartij<br />

in Newton, Connecticut, werden ook<br />

<br />

<br />

bij bedtijd stopte ie<strong>der</strong>een hun eigen<br />

kind(eren) ’s avonds iets steviger in.<br />

Het krachtige gevoel ergens bij te<br />

horen, kan heel echte consequenties<br />

hebben (waardoor het ook meer dan<br />

slechts een construct is), ondanks dat<br />

een natie niet in werkelijkheid bestaat<br />

<br />

listische discours. Dit is hetgeen dat<br />

een tikkeltje beangstigend kan zijn.<br />

Nationalisme mobiliseert mensen om<br />

<br />

<br />

vechten. Het brengt sterke emoties naar<br />

boven over de gevoelde verbinding met<br />

het ‘va<strong>der</strong>land.’ Mensen zijn, om hun<br />

natie te beschermen, bereid daar veel<br />

voor over te hebben. Het hersenspoelt<br />

mensen in zekere zin, helemaal omdat<br />

de natie eigenlijk slechts een<br />

construct is, iets dat bewust<br />

in het leven geroepen is<br />

maar dat mensen ontzettend<br />

concreet voelen van binnen.<br />

Bronnen:<br />

An<strong>der</strong>son, B. (1983). Imagined Communi-<br />

<br />

of Nationalism. London: Verso Books.<br />

Eriksen, T.H. (2010). Ethnicity and Nationalism:<br />

Anthropological Perspectives.<br />

London: Pluto Press.<br />

Pagina 23


Pagina 24<br />

Zinloos geweld<br />

als kwaad van onze samenleving<br />

Wat is er toch aan de hand is op de<br />

Ne<strong>der</strong>landse voetbalvelden? Hoe<br />

komt het dat er tijdens project X Haren<br />

zoveel mensen ingaan op de uitnodiging<br />

voor een verjaardag van een 16 jarigen en<br />

zoveel geweld veroorzaken? We zoeken<br />

<br />

niet gesteld zou moeten worden in een<br />

<br />

weg kwijt raken? En wiens schuld is het?<br />

<br />

bleem, de an<strong>der</strong> een probleem van ‘de<br />

jeugd van tegenwoordig’. Er ontstaat weer<br />

een extra debat in de Tweede Kamer. Het<br />

debat over ‘zinloos geweld’.<br />

Telkens wanneer er een gewelddadige<br />

gebeurtenis plaatsvindt, zoals onlangs<br />

<br />

<br />

<br />

pen’’ en ‘’er geen woorden voor hebben’’.<br />

Daarmee leggen ze (onbedoeld) de twee<br />

<br />

daagse Europa bloot; onmacht<br />

<br />

woordig niet meer dat geweld<br />

<br />

Waarom zijn an<strong>der</strong>s de best<br />

<br />

ters waarin de held zo veel<br />

<br />

zaait.<br />

<br />

nen we het begrip ‘zinloos geweld’. In de<br />

<br />

tig voorkomen. Toch is het begrip ‘zinloos<br />

geweld’ niet altijd even hel<strong>der</strong>. Sommigen<br />

vinden dat geweld altijd zinloos is, vooral<br />

<br />

dat ook bij geweld dat als zinloos wordt<br />

<br />

paalde zin aan toekennen. Het ministerie<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

dentele aard en door de willekeurige wijze<br />

<br />

<br />

bij geweld niet het middel is maar juist<br />

<br />

lijk geweld met de intentie om iemand te<br />

verwonden.


Hoe ziet de mens de an<strong>der</strong>e<br />

mens eigenlijk?<br />

<br />

mens lijkt tegenwoordig gevoed<br />

door egoïsme. We gaan alleen met<br />

<br />

uit kunnen halen, zoals wanneer<br />

we weer contact opnemen met een<br />

oude bekende als we iets van hem<br />

nodig hebben. Als dat niet zo is,<br />

<br />

boog om elkaar heen. De an<strong>der</strong> is<br />

ons immers alleen tot last. Maar<br />

als je rekent dat ie<strong>der</strong>een ‘ik’ is, en<br />

ie<strong>der</strong>een neigt de ontmoeting met<br />

de ‘nutteloze’ an<strong>der</strong> te ontwijken,<br />

dan kan dat niet an<strong>der</strong>s dan tot<br />

<br />

sen leiden. We verbinden ons niet<br />

(meer) met an<strong>der</strong>en als ze an<strong>der</strong>s<br />

<br />

<strong>der</strong>gedompeld in een diepe sociale<br />

<br />

zodra we de an<strong>der</strong> tot last ervaren.<br />

Van een moslim, bijvoorbeeld,<br />

<br />

ting. Zo doen we dat bij ons. Wat<br />

het voor de moslim betekent, is een<br />

vraag die we liever niet stellen. Dat<br />

is niet belangrijk, maar eigenlijk<br />

alleen maar een last,<br />

Bewustwording als remedie<br />

Misdaad wordt niet zomaar door<br />

slechte individuen begaan, maar<br />

<br />

maken. Geweld als maatschappelijk<br />

<br />

<br />

maar het groeit, wordt gevoed en<br />

plant zich voort in en door onze<br />

wereld. Deze wereld geven we allen<br />

vorm in onze samenleven. Dit<br />

<br />

samenleving het geweld krijgt dat<br />

bij haar past.<br />

<br />

ties tegen zinloos geweld zijn dus<br />

<br />

<br />

<br />

sen onze idealen en de werkelijke<br />

wereld waarin we leven. ‘Zinloos<br />

geweld’ draagt het gevaar in zich<br />

dat dit soort geweld, juist omdat<br />

<br />

<br />

en dus ook door een normaal mens<br />

niet echt kan worden gewild.<br />

Bewustwording van de zinloosheid<br />

van dit geweld is de eenvoudige<br />

remedie. Dit kan door middel van<br />

grote acties zoals stille tochten,<br />

maar ook via kleine ingrepen<br />

zoals de bordjes in uitgaanscentra,<br />

<br />

de van tolerantie.<br />

<br />

M CW 1<br />

<br />

Pagina 25


kracht van het<br />

<br />

Pagina 26<br />

Crash course: Revolutie ontketenen<br />

Aanval de beste verdediging?<br />

Meer dan twee eeuwen geleden legden de<br />

Fransen hun vinger al op de zere plek.<br />

In den regel draait revolutie namelijk om het<br />

<br />

hoe krijg je dat voor elkaar?<br />

Onrechtvaardigheid is een gemeengoed. In<br />

<br />

den van de rijken die hun macht misbruiken en<br />

handelen uit eigenbelang. Dit uit zich dikwijls<br />

in corruptie en intimidatie. Pogingen tot verzet<br />

worden neergeslagen om het volk in het gareel<br />

<br />

<br />

die van de Arabische Lente dat revolutie, on<strong>der</strong><br />

welke omstandigheden dan ook, wel degelijk<br />

mogelijk is. Hoe? Door middel van het volgen<br />

van on<strong>der</strong>staand stappenplan.<br />

<br />

<br />

zoek naar sociale bewegingen verklaard door<br />

<br />

Carthy & Zald, 1977). Simpel gezegd betekent<br />

dit dat opstanden ontstaan doordat burgers<br />

boos zijn. Structurele schending van rechten,<br />

<br />

<br />

<br />

(Gurr, 1970). Je werkelijke situatie komt niet<br />

overeen met wat je denkt te moeten kunnen<br />

<br />

<br />

het menselijk vermogen tot geweld. <strong>Sociale</strong><br />

<br />

rationele groepen zijn die in grootte toenemen<br />

<br />

<br />

In tegenstelling tot de collective behaviour<br />

<br />

dig gezien als rationele sociale instituties die<br />

niet alleen genoeg bronnen weten te werven,<br />

<br />

ren om de doelen van de beweging te bereiken.<br />

<br />

lijke aanwezigheid van sociale onvrede, ligt<br />

de nadruk binnen de resource mobilization<br />

approach op organisatie en politieke kansen.<br />

Dit houdt in dat het van belang is om elk aspect<br />

<br />

len. Wat moet er veran<strong>der</strong>en en hoe pak je het<br />

aan? Waarom vecht je en hoe kan er gewonnen<br />

worden? Welke tactieken pas je toe? Het doel<br />

vormt de basis van een revolutie. Als burger<br />

wil je iets beter maken. Volg hierin je hart,<br />

want een zo groot mogelijke groep mensen<br />

<br />

samen volledig voor het doel in kunnen zetten.<br />

<br />

<br />

stan<strong>der</strong>s! Omring je met mensen die je kunt<br />

vertrouwen en net zo toegewijd zijn aan het<br />

<br />

<br />

den en mogelijke tegenslag te boven te kunnen<br />

komen.<br />

Stap 3: bouw steun en consensus<br />

Collectieve actie is natuurlijk niet alleen een<br />

kwestie van politiek engagement. Burgers<br />

moeten naast het volledig overtuigd zijn van<br />

de wenselijkheid van veran<strong>der</strong>ing, ook kansen<br />

<br />

mans, 1995). Bovendien moeten zij bereid zijn<br />

<br />

ten. Dit zullen zij alleen doen in het geval van<br />

<br />

damentele principes. Daarom is het belangrijk<br />

om woede over de huidige situatie on<strong>der</strong> het<br />

volk te laten groeien met behulp van collective<br />

<br />

eren deze als een reeks van actiegeoriënteerde<br />

<br />

teiten en campagnes van sociale bewegingen<br />

inspireren en legitimeren. Vroeger werden<br />

<br />

<br />

instrumenten om aanhangers te werven. Let<br />

op, om succesvol mensen te mobiliseren, moet<br />

<br />

<br />

en identiteit (Gamson, 1992).


echt, maar samen kunnen wij er iets aan<br />

doen. Het is wij tegen zij, maar wij zullen<br />

<br />

doende mensen zich bij je aansluiten.<br />

Stap 4: on<strong>der</strong>neem actie<br />

<br />

ken. Wees standvastig. Houd je aan het plan<br />

<br />

<br />

gebrek aan moraal. De aanhou<strong>der</strong> wint!<br />

Stap 5: demonstreer de populariteit<br />

van je beweging<br />

<br />

<br />

delijk hoe groot de steun voor de beweging<br />

is. Hoe groter de omvang en eenheid van de<br />

beweging, hoe waarschijnlijker het is dat er<br />

echt iets zal veran<strong>der</strong>en.<br />

Kortom, een revolutie ontketenen is niet<br />

eenvoudig. Als je de samenleving echt wilt<br />

veran<strong>der</strong>en dan moet je weten waar je voor<br />

strijdt en wat je plan van aanpak is. Immers,<br />

zon<strong>der</strong> strijd geen overwinning!<br />

Bronnen:<br />

Benford, R.D. & Snow, D.A. (2000). Framing processes<br />

and social movements: An overview and assessment.<br />

Annual Review of Sociology, 26, 611-39.<br />

Gamson, W.A. (1992) Talking Politics. Cambridge:<br />

Cambridge University Press.<br />

Gurr, T. R. (1970). Why Men Rebel. Princeton: Princeton<br />

University Press.<br />

Johnston, H. & Klan<strong>der</strong>mans, B. (1995). The cultural<br />

analysis of social movements. In Johnston, H. & Klan<strong>der</strong>mans,<br />

B. (Eds.), Social movements and culture (pp.<br />

3-24). Minneapolis: University of Minnesota Press.<br />

McCarthy, J.D. & Zald, M.N. (1977) Resource<br />

mobilization and social movements: A partial theory.<br />

The American Journal of Sociology, 82(6), 1212-1241.<br />

Radio en televisie<br />

<br />

<br />

<br />

de levendige berichtgeving<br />

<br />

algemene opinie<br />

<br />

<br />

delen voor propaganda<br />

<br />

<br />

Social media<br />

brengen mensen<br />

en ideeën samen<br />

hebben een mobiliserende<br />

kracht<br />

<br />

Britta Brugman<br />

“Het doel<br />

vormt de<br />

basis van een<br />

revolutie.”<br />

geletterdheid is geen vereiste<br />

censuur is voor overheden<br />

<br />

een zen<strong>der</strong> opzetten is duur<br />

censuur is onmogelijk<br />

indien eenmaal verspreid<br />

drukken kost veel geld<br />

verspreiden kost veel tijd<br />

en mankracht<br />

de overvloed aan<br />

<br />

overheden hebben toegang<br />

<br />

b.c.brugman@student.vu.nl<br />

Pagina 27


Pagina 28<br />

De schoenen gepoetst tot ze glommen en<br />

de mooiste jurkjes weer uit de kledingkast<br />

<br />

<br />

<br />

plaats in Level Eleven van de Zilveren Toren<br />

te <strong>Amsterdam</strong> en we konden de hele avond<br />

<br />

over <strong>Amsterdam</strong> by night. Het dak ging<br />

<br />

Groove Garden en DJ’s Daniel Diego & Frezo<br />

Vivace. Uiteindelijk gingen alle voetjes van<br />

de vloer!<br />

Maar, zoals de naam van het gala al duidelijk<br />

maakt, dit jaar was het meer dan alleen een<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

tisch KWF Kankerbestrijding. Zoals velen<br />

van jullie al weten is dit een stichting die<br />

<br />

voor bestrijding van kanker. Hoe groot de<br />

stichting ook is, hulp is altijd welkom. Het is<br />

geweldig dat wij op zo’n simpele wijze hier<br />

<br />

was er dan ook de mogelijkheid om lootjes<br />

te kopen. De opbrengst daarvan ging direct<br />

naar het KWF.<br />

<br />

uitbundige stemming. Goede muziek en<br />

een geslaagde locatie. Chapeau voor de<br />

<br />

<br />

wat zullen ze het komende jaar nog meer<br />

bedenken?


Dragons Den<br />

Alle commissies die mee hebben<br />

<br />

super bedankt! Jullie hebben het de<br />

jury erg moeilijk gemaakt tot een<br />

beslissing te komen. Uiteindelijk<br />

is de keuze gevallen op de Master<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

niseren in en rondom een groot<br />

<br />

voor de nieuwe commissies die in<br />

<br />

er ook een nieuwe Dragons’ Den worden<br />

georganiseerd!<br />

Pagina 29


Pagina 30


Pagina 31

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!