klop006nede08_01.pdf

DE BhSTRIJDING. 59
daan om de petitionnarissen te gelieven. Niet slechts had zij
het woord C h r ist el ij k e in de wet opgenomen, maar zij had
ook in de 4de alinea beproefd aan de wenschen tegemoet te
komen van hen, die niet van het openbaar onderwijs gediend
waren. Doch met recht mocht men van eene mislukte poging
spreken. Dit bleek al aanstonds toen het ontwerp, na den
2 'sten Februari 1857 aan de Kamer aangeboden te zijn, in
de afdcelingen werd onderzocht. ,Het woord C h r i s t e l ij k was
in de wet genoemd," zoo zeide men van Anti-revolutionaire
zijde, „ja, maar op eene w ijze en in een verband, dat alle
kracht daaraan ontnam en het tot niets meer maakte dan tot
eene bedriegelijke leuze." Ongetwijfeld, zoo meenden de Katholieken,
de uitdrukking was slechts uit de wet van 1806 overgenomen,
om den invloed van het Protestantisme op de yolks -
school te bewimpelen, maar des te zekerder en veiliger te doen
zijn. Naar hun oordeel zou zij slechts strekken om al de misbruiken
te bestendigen, waarover men zich in 1841 reeds had
beklaagd. En mocht dit niet het geval zijn, dan zou, zoo stemden
zij met de Anti-revolutionairen in, het Modernisme en
Rationalisme zijn spel spelen en het woord C h r i s t el ij k e zou
weinig anders aanduiden dan dit vage algemeene begrip van
zedelijkheid, hetwelk niet veel meer dan uiterlijke beschaving
en publiek onbesproken levenswandel aanduidt, en dat zich in
het arme woord humaniteit oplost.
De Liberalen waren voorzichtig genoeg om zich niet
beslist tegen de uitdrukking te verklaren, maar verborgen hun
weerstand onder den schijn van heiligen eerbied voor het woord
Christelijk. Voorzeker, hoe kon eenig onderwijzer of opvoeder
onder eene Natie als de onze iets anders bedoelen dan-tot
Christelijke deugden op te leiden en, waar dit zoo was, mocht
het dan niet onvoorzichtig schijnen, zulks bepaaldelijk uit te
spreken, als ware nog iets anders denkbaar ? Integendeel, men
achtte het afkeurenswaardig, dat zij, die steeds op het feit
wezen, dat onze Natie en Staat uit de Hervorming voortgesproten
waren, die altijd beweerden, dat ons yolk een Christen-
volk was, het nu nog noodig oordeelden, om de beoefening