klop006nede08_01.pdf

DE VOORSTANDERS. 39
kanten ; de Maatschappij tot Nut van 't A l g e m e e n ; de
V r ij m e t s e 1 a a r s en ook de zoogenaamde „Groote Protestantsche
partij," ;die zich alleen in Anti-papisme als Protestantsch
kennen deed. Deze alien meenden, dat het afzijn van alien
godsdienstzin met den naam van „verdraagzaamheid" kon bestempeld
worden en nu in naam dier „verdraagzaamheid" predikten,
dat kinderen althans onkundig moesten gelaten worden
van alle geloofsverschil. Natuurlijk werden dezen zeer gesteund
door de Staatsonderwijzers, die niet ophielden de meening te
verkondigen, dat, indien de school slechts de noodige kennis
aanbracht, huisgezin en kerk wel het overige konden en moes-
ten doen. Van daar dat zij zich niet slechts voor den geest
van het ontwerp verklaarden, maar ook zelfs het beginsel
der gezindheidsschool bestreden en daarom ook zich kantten
tegen elk voorrecht aan de bijzondere scholen gegund, dat
niet onmiddellijk het uitvloeisel was van de bepalingen der
Grondwet. Geen wonder, dat zij veel invloed uitoefenden. Men
maakte de goede gemeente diets, dat de tegenstand van Antirevolutionairen
en Roomschen niet anders was dan een kerkelijk
drijven, een streven om de jeugd der Natie onder den
invloed van de geestelijken te brengen. Men verweet de bestrijders
van den geest der wet, dat zij onverdraagzaam, godsdiensthaat
en verdeeldheid tusschen de burgers van een zelfden
Staat kweekten en het hun eenig doel was, om door middel
van hunne zoogenaamde „gemoedsbezwaren" hun streven, om
zelf aan het roer van den Staat te komen, verwezenlijkt te
zien. Slechts weinigen onder de Roomschen hadden in dit opzicht
echter betere verwachtingen van den liberalen zin van
Thorbecke en zijn aanhang.
Nadat in de biaden zoowel als in de periodieke pers het
ontwerp druk besproken was, en de zaak ook in de afdeelingen
der Kamer uitvoerig behandeld was, werd den 2osten
Mei 1855 het eindverslag uitgebracht, waarin het o. a, heette :
„De vraag werd behandeld of het niet als eene leemte in
de wet te beschouwen was, dat de vermelding van het Chris-
telijk beginsel als grondslag van onderwijs daarin ten eenen-