klop006nede08_01.pdf

ROOMSCHE VEREENIGINGEN. 263
In den meer engen kringen van Hervormde Werklieden
ontstond de wensch tot oprichting van een eigen vereeniging,
welke vooral geboren was ten gevolge van de kerkelijke doleantie.
Deze kwam dan ook in 1890 tot stand, onder den naam
van Christelijk Nationalen Werkmansbond, die in Dr. de Visser
een talentvol verdediger en in „de Voorzorg" een waardig
orgaan vond.
Van Roomsche zij de had men reeds lang gemeentelijke en
gewestelijke vak- en ook algemeene vereenigingen onder den
werkman opgericht, waaruit straks drie groote Bonden zich
vormden omstreeks het jaar 1890 : de Ned. R. K. Volksbond,
de Bond van R. K. Werklieden-vereenigingen en de Limburgsche
R. K. Volksbond, die op hun standpunt ongeveer den weg
van Patrimonium volgen en waarvan de laatste, met zijn orgaan
de V olksb a n i e r, ongetwijfeld den meesten invloed uitoefent.
Bovendien gehoorzamen nog tientallen Vakvereenigingen
aan de leuze van den tijd : „Werklieden, vereenigt u !" Jammer
slechts, dat vaak booze bedoelingen deze vereenigingen
aan zich dienstbaar maken en ze voeren tot uitersten, waar
zij dikwijls zelf niet hebben willen zijn. Ofschoon ons Volk
in zijn aard afkeerig is van geweld, zoo mag niet verzwegen,
dat de revolutiegeest binnen alle, tot dusver welverdedigde,
kringen doorbreekt en dat de uitingen van ontevredenheid,
in stede van langs den weg van orde en wet zich baan
te breken, veeleer tot daden van geweld brengen, die slechts
met geweld te keeren zijn. Mogen Land en Volk behoed worden
voor afdwalen op den weg van ongeloof en revolutie, en
gelukke het ook de Regeering van onzen tijd, gelijk zoovele
van voorheen, om door voorkomendheid en vroed beleid, door
belangstelling in het lot harer onderdanen en een wêl wegen van
de middelen tot herstel van vele misstanden en maatschappelijke
kwalen, de stormen met Gods hulpe te bezweren, welke
ook onze staatkundige atmosfeer beroeren. Mogen rust en vrede
blijven heerschen in een land, dat van een grootsch verleden
zulk een rijken buit te bewaren heeft voor zijne zonen !