klop006nede08_01.pdf

GROEN VAN PRINSTERER. 183
goed gevoelden, was er van hen op dit punt geen recht te
wachten, gelijk reeds in December 1875 bleek, toen Dr. Kuyper
in de Tweede Kamer het voorstel deed, om 30.00o gulden
uit te trekken voor toelagen aan hoofdonderwijzers, niet van
overheidswege bezoldigd, voor de opleiding van kweekelingen,
die slaagden voor het examen, dat hun den toegang tot de
School opende, een amendement, zoo onschuldig, dat men zelfs
van liberale zijde het nut en het recht daarvan erkende en
de Minister zelf verklaarde, dat hij het niet in strijd rekende
met de Wet. Ook dit kon echter geen genade vinden in de
oogen der Liberalen en zij verwierpen het amendement met 44
tegen 32 stemmen. In 1876 verscheen Moens, thans inspecteur
van 't Lager Onderwijs in Utrecht, in de Tweede Kamer, met
een wetsvoorstel, dat in het geheel geen rekening hield met
de bezwaren der tegenpartij en ten doel scheen te hebben, het
Christelijk Onderwijs geheel te vernietigen. Hij wenschtte aanzienlijke
uitbreiding van het aantal kweekscholen, verhooging
van de salarissen der openbare onderwijzers en afschaffing
van de kweekelingen als werkkracht in de School, waardoor
de jaarlijksche begrooting van ohderwijs met millioenen verhoogd
werd, terwijl voor het bijzonder Onderwijs ook de minste
opoffering, hoe billijk en goed ook, te hoog gerekend en
geweigerd werd. Minister Heemskerk echter had de behandeling
van het voorstel Moens voorkomen, door op het einde
van 1876 zelf een nieuwe onderwijswet in te dienen, waardoor
het voorstel Moens zijn belang verloor. Juist in dien tijd verloor
de Anti-revolutionaire partij haren eminenten hoofdleider,
Mr. Guillaume Groen van Prinsterer, een man, die genoeg zijn
stempel op zijn yolk en zijn tijd gezet heeft, om waardig te zijn,
dat wij een oogenblik bij zijn leven stilstaan. Hij was den 2lsten
Augustus 1801 te Voorburg uit aanzienlijke ouders geboren. Hij
studeerde te Leiden in de letteren en de rechten, en reeds toen
werd een door hem geleverd opstel over de hegemonie der
Atheners bekroond. Daar geraakte hij in nauwe vriendschap
met Thorbecke. In 1821 kwam hij met Bilderdijk in aanra-
king en deze, zoowel als de hoogleeraar Kemper, boezemden