klop006nede08_01.pdf

172 DE MEENINGEN.
den minister Franssen van de Putte en den Gouverneur-generaal
Loudon, den oorlog aan den Sultan.
Wij meenen, dat er nog altijd te weinig licht ontstoken
is over deze zaak, om over het meer of minder rechtmatige
van de oorlogsverklaring een oordeel uit te spreken. Onbe-
twistbaar is het, dat het minder of meer goede v9rloop eener
zaak zeer veel invloed heeft op het oordeel, dat tijdgenoot en
nakomelingschap zich daarover aanmatigt en dat de houding
van den minister Franssen van de Putte en van den Gouverneur-generaal
Loudon ook daarnaar gewaardeerd werd. Ons
yolk dacht zeer licht over den krijg en liet, in de vaste overtuiging,
dat we binnen betrekkelijk korten tijd den onbeschaafden
vijand zouden overwonnen hebben, den strijd daarover aan
de pers en de staatslieden in de Tweede Kamer over. Maar
gelijk al ras bleek, de oorlog was door ons te overhaastig begonnen
en 't werd al spoedig duidelijk, dat wij onzen vijand te
licht geschat hadden en niet tot den krijg gereed waren. Dat
daardoor al spoedig, afgescheiden van verdere beschuldigingen,
de Regeering naar het hoofd geworpen werd, dat zij ondoordacht
gehandeld had, den oorlog had uitgelokt en de belangen
des lands in de waagschaal gesteld had, ligt in den aard
der zaak. Zooveel is zeker, dat, had ook de Regeering kunnen
voorzien, welk een langen nasleep de oorlog met Atjeh zou
hebben, hoe zware en talrijke offers van de Natie en de schatkist
zouden gevraagd worden, zij zich zeker langer zou bedacht
hebben eer zij den oorlog verklaard had. Men rekende
er vast op, dat alleen de bloote verschijning onzer troepen,
misschien een enkel treffen voldoende zou zijn, om de Ajeh-
neezen ten onder te brengen, en 't was deze rooskleurige berekening,
welke, ook met het oog op de gevolgen, afgekeurd
moet worden. Door deze hooggespannen verwachting misleid,
begon men dan ook den strijd op een oogenblik, toen onze
Indische zeemacht allerminst mocht verklaard worden strijdvaardig
te zijn en ons Indisch leger evenmin goed gewapend
heeten mocht overeenkomstig de eischen van den tijd, terwijl
niet kan ontkend worden, dat de strategische voorbereidselen