klop006nede08_01.pdf

162 DE LIBERAAL-KOLONIALE POLITIEK.
gang maakte en een zeldzamen schok in de gemoederen teweeg
bracht, vooral door het talent waarmede het geschreven was.
Ook al viel de schrijver in menig opzicht misschien niet van
overdrijving vrij te pleiten, ook al wierp hij in zijn werk niet
slechts den Conservatieven en de Regeering, maar ook den godsdiensten
en hun belijders den handschoen toe, toch was zijne
beschrijving van de toestanden op Java van dien aard, dat
men in Nederland wrake riep over hetgeen op Nederlandschen
naam in Indie plaats had. Twee jaren later trad Franssen van
de Putte als minister van Kolonien op en toen hij, ook na den
val van Thorbecke aan het bewind bleef, had men alle hoop,
dat betere dagen voor de Kolonien zouden aanlichten. Van
Hoevell trad als lid van den Raad van State op en van nu of
vond de liberaal-koloniale partij in Franssen van de Putte een
rijk begaafd leidsman. Toen Franssen van de Putte straks in
het ministerie-Thorbecke zitting nam, trad in de Kamer Des
Amorie van der Hoeven, de afgevaardigde van Breda, als de
woordvoerder voor de liberale richting op het gebied der Ko-
lonien op. Deze was vroeger advokaat in Indie en redacteur
van het „Bataviaansch Handelsblad" geweest en als die van
een kundig, talentvol Indisch specialiteit werden zijne adviezen
hoogelijk gewaardeerd, ook al droegen vele leden der Kamer
hem wegens zijn overgang tot het Roomsche geloof persoonlijk
geene genegenheid toe. Werkten deze drie mannen ten,
voordeele van de koloniaal-liberale politiek, in diezelfde richting
trachtte ook de maatschappij „Tot nut van den Javaan"
werkzaam te zijn, welke door Dr. Bosch in 1868 opgericht
werd en zich de opheffing van het Cultuurstelsel ten doel stelde.
Ofschoon deze maatschappij voornamelijk uit gerepatrieerde
Indiers bestond en voorts hare gelederen liet aanvullen door
moderne predikanten en hun aanhang, zoo oefende zij merkbaren
invloed uit door de zedelijke gronden, welke zij voor haar
bestaan wist aan te brengen. "Poch scheen zij na de opheffing
van het Cultuurstelsel haar recht van bestaan verloren te hebben,
en langzamerhand stierf zelfs haar naam weg.
De staatkundige omkeer In '48 had ook voor Indie zijn