klop006nede08_01.pdf

1 36 HET MANDEMENT.
maakte zij propaganda voor een godsdienst, welke door een
groot deel der Natie verafschuwd werd.
Natuurlijk vond Pierson heftige bestrijding bij zijne partijgenooten,
die hem van dubbelzinnige politiek beschuldigden
en wier leuze bleef, dat er volstrekt aan de wet niet mocht
getornd worden en men den tegenstander niets toegeven kon
of mocht. Zoo ging de schoolquestie voort om de gemoe.deren
tegen elkaar te verdeelen en maakte zij alle andere belangen
aan zich ondergeschikt. Reeds spraken we van het mandement
der Roomsche bisschoppen, die, te 's Hertogenbosch vergaderd,
een herderlijk schrijven richtten tot de geloovigen van Nederland,
waarin zij dezen de plichten herinnerden, welke op hen
rustten met betrekking tot de opvoeding van hunne kinderen
en die der Kerk. Zij betoogden hierin, dat de Kerk niet tevreden
kon zijn met eene school, die op zijn hoogst hare leer
eerbiedigde en onaangeroerd liet, maar zulk eene eischte, waar
de jeugd deze leer kennen en beoefenen leerde. Ofschoon zij
nu toegaven, dat men niet in elke plaats eene uitsluitend
Roomsche school oprichten kon en derhalve de ouders vrijlieten
om, waar geen Roomsche school kon bestaan, zich met
hun kinderen tot de openbare te wenden, daar moest dit steeds
als een „droeve noodzakelijkheid" aangemerkt worden en moest
men trachten door dubbelen ijver en waakzaamheid in 't gemis
te voorzien. Waar het anders kon, daar wezen zij de ouders
op hunne verantwoordelijkheid aan God voor het zieleheil hunner
kinderen en keurden zij het plaatsen van Roomsche kinderen
op de openbare school ten hoogste af.
Scherp werd het mandement door de Liberalen bestreden,
die hun school gaarne de volksschool noemden en, alsof haar
die naam toekwam, nu meenden recht te hebben tot de bewering,
dat de Bisschoppen hunne leeken buiten het nationale
leven plaatsten, waaraan zij de minder liberale bedreiging vastkoopten,
dat men hen op deze wijze evenzeer uitsloot van
de vervulling van ambten en bedieningen in den Staat, aangezien
deszelfs ambtenaren wel ter dege in het nationale leven
moesten medegaan. Alsof, zoo antwoordden de Roomschen van