klop006nede08_01.pdf

134 SCHOOLVERBOND VOLKSONDERWIJS.
uitoefenen over het geheele yolk, deed men beter zijn krachten
te gebruiken ter voorziening in de bijzondere behoeften, doch
wilde men op de puinhoopen van het Openbaar Onderwijs de
confessioneele school stichten, om in de kinderen, het geslacht
der toekomst, aan het Liberalisme den doodsteek toe te brengen,
dan zou men de Liberalen op hun post vinden.
En zooals de woordvoerders dachten, zoo spraken de overigen
het door hunne handelingen uit. Vooral de moderne predikanten
meenden het recht en de verplichting te hebben voor
de Openbare School te velde te trekken, en vergaten maar al
te vaak, dat zij daardoor voor hunne richting rechten opeischten
en in beslag namen, die zij aan de tegenpartij ontzegden
en tegen welker verovering door anderen, zij het zich tot plicht
en bevoegdheid rekenden te waken. Was de school hunner
liefde en verwachting uit de beurzen hunner voorstanders gesticht
en onderhouden, dan zouden zij recht gehad hebben ;
dit eene ontbrak er slechts aan. Ook op practische wijze zochten
zij de Openbare School te steunen door de oprichting van
het School v er b on d, eene vereeniging, die het getrouw
schoolbezoek door het uitreiken van belooningen zocht te bevorderen,
en zeker van meer onschuldigen aard mocht gerekend
worden dan de in 1870 door de heeren A. Moens en mr. A.
Kerdijk gestichte vereeniging Volksonderwijs. Deze toch had
niet slechts met het Schoolverbond dit gemeen, dat een althans
voormalig modern predikant ze had opgericht en moderne predikanten
hare krachtige pleitbezorgers waren, doch zij trad
ook terstond op politiek terrein op en wilde, door invloed uit
te oefenen op de keuze van leden van den ,Gemeenteraad, der
Provinciale Staten en der Volksvertegenwoordiging, meerderen
steun van den Staat afdwingen voor het Openbaar Onderwijs,
ten einde het te versterken en te verbeteren, terwijl zij den
weerzin der tegenpartij nog verhoogde door de aanmatiging,
waarmede zij optrad.
Niet slechts de naam, welke men de Openbare School gegeven
had : „Moderne Secteschool," maar de omstandigheid, dat
de modernen ha p r voorstanders waren en Roomschen en Anti-