klop006nede08_01.pdf

JONCKBLOET EN LAMPING. 133
art. 194, ofschoon geen onbeperkte vrijheid, toch vrijheid van onderwijs
verzekerde ; dat het openbaar onderwijs door den Staat
ingesteld, aangekweekt, aanbevolen en beschermd, op den voorgrond
moest staan ; dat aan het bijzonder onderwijs recht van
bestaan niet meer verzekerd was en het daarbij voorwaarden
had te vervullen, door den Staat gesteld, welke het uitvloeisel
waren van de overtuiging, dat de Staat geroepen en verplicht
is voor het onderwijs te zorgen ; dat door concurrentie of gemis
aan genoegzame scholen het degelijk onderwijs zou ondermijnd
worden en dat sectescholen niet dan nadeeligen invloed uitoefenden.
Dit was volgens Jonckbloet het leidend beginsel van de
wet en . alleen strookende met den geest van de Grondwet. De
vraag, of men na dien tijd misschien, door de ervaring geleerd,
meerdere of wel geheele vrijheid van onderwijs zou kunnen
toestaan, moest, volgens hem, ontkennend beantwoord worden,
waarom aan de wenschen van hen, die tegen de wet van 1857
optrokken, in geen geval kon worden voldaan.
Op nog stouter toon liet zich de moderne predikant Lamping
uit, in zijne artikelen en vlugschriften over School we th
e r z i e n i n g. De tijd was, naar zijne meening voorbij, dat men,
denken en spreken kon over een Christelijken Staat in offi-
cieelen zin, en het Christendom was, hoeveel Groen ook daartegen
mocht hebben en aanvoeren, niets dan individueele meeting
en geenszins de officieele godsdienst van Staat. Dit was nu
eenmaal de onafwijsbare eisch van den modernen Staat. De
lagere school moest voldoen aan de behoeften van het algemeen
en Icon niet anders zijn dan ze was. Wie meer wilde,
moest zelf maar voor datgene zorgen, wat niet voor alien, maar
voor sommigen in het bijzonder noodig scheen. Men had immers
volledige vrijheid van onderwijs, waarom men zoo lang
gestreden had. Het kanaal voor de gemoedsbezwaren was gegraven
; wie er belang bij hadden, hadden nu te zorgen, dat zij
daardoor een uitweg vonden. 't Werd, naar zijn inzien, hoog
tijd, dat men den strijd opgaf tegen een onderwijs, dat door
een groot deel der Natie begeerd werd en voor haar noodig
was. In plaats van een soort van geestelijke curateele te willen