klop006nede08_01.pdf

128 DE LIBERALE PARTIJ.
heid van 2 stemmen, door de Kamer verworpen werd. Zoo had
dan, naar het heette, de Natie aan den Koning haar oordeel
doen kennen over het huidige Kabinet en het vonnis geveld
over de Luxemburgsche questie. In den grand echter was het
andermaal de liberale partij, die door allerlei machinatien er
in geslaagd was, om de eigenlijke regeering des lands aan zich
te trekken en elke politieke gelegenheid aangreep, om zijne beginselen
te doen zegevieren. Haar wil moest als wet gelden en
voor _den Koning en voor de Natie, en toch — ook hare dagen
waren geteld. Het Ministerie begreep, dat het nu niet langer
der oppositie het hoofd bieden kon. Het bood den Koning
collectief ontslag aan en Z. M. berustte andermaal in de beslissing
der Kamer. Maar onder het yolk begon men het dwangjuk
der Liberalen moede te worden en te morren over de wijze,
waarbij zij telkens en telkens weder alles en alien in den lande
aan hun partijbelang onderwierpen. De klove tusschen hen en
hun tegenstanders werd steeds grooter. Van Anti-revolutionaire
zijde Was de Vereeniging voor Christelijk Nationaal School-
onderwijs, en straks, toen in den boezem dier Vereeniging strijd
over het beginsel ontstond, een Vereeniging voor Gereformeerd
Onderwijs opgericht, welke beide in den strijd voor het Christelijk
Onderwijs vooraan zouden staan. In 1869 werd er daarentegen
van liberale zijde een Schoolverbond opgericht, dat zich
ten doel stelde het schoolverzuim zoowel op openbare als bijzondere
scholen te bestrijden en zich daartoe op geheel onpartijdig
standpunt trachtte te stellen. Alras bleek het echter, dat
men de batterijen tegen het Christelijk Onderwijs opwierp,
toen in 1870 de Vereeniging tot bevordering van het Volksonderwijs
ontstond. Deze schreef in haar program : i o. bescherming
en verdediging van de beginselen der Wet op het Lager Onderwijs
van 1857, en 2°. grondig onderzoek en, zoo mogelijk, opheffing
van de bezwaren tegen een tusschenkomst van de Regeering
om het Onderwijs algemeen en verplichtend te maken.
Al terstond begrepen de Anti-revolutionairen, dat men
middelen zocht om de vrijheid van onderwijs, voor zoover zij
nog door de Grondwet gewaarborgd werd, tot een doode letter