Hoofstuk 16 Geloofsverskille - Ateisme.co.za
Hoofstuk 16 Geloofsverskille - Ateisme.co.za
Hoofstuk 16 Geloofsverskille - Ateisme.co.za
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
GELOOFSVERSKILLE<br />
Waarom gelowe verskil is eenvoudig om te beantwoord soos wat die voorafgaande reeds<br />
uitgelig het. Daar is egter ook groot verskille binne elke spesifieke geloof wat nie so<br />
maklik verstaanbaar is nie. As almal dan dieselfde handboek het en presies dieselfde<br />
Gode of God respekteer, hoe is dit dan moontlik dat almal nie dieselfde interpretasie en<br />
optrede het nie. Hoe is dit moontlik dat daar verskillende leerskole is met totaal<br />
verskillende eind-resultate. Ongelooflik, maar dit is tog so. Kom ons kyk na ‘n paar redes<br />
of invloede op geloof wat die eindresultaat laat verskil.<br />
Die stelling word dikwels gemaak dat kultuur as ‘n laaste toevlug deur sosiale<br />
deskundiges gebruik word as blaam vir die mislukking van ‘n gemeenskap.<br />
Modernisering en demokrasie speel ‘n groot rol, maar ook so die dogmas van die<br />
onderskeie gelowe. So kan Islam baie geblameer word vir die mislukking van<br />
demokrasië en modernifisering. So ook kan die leerstelling van vooraf bepaling van jou<br />
bestemming in Protestante Christene die oorsaak wees om vir hulself te werk, binne die<br />
eie familie omgewing, eerder as resultate tot weelde akkumulasie. Verder moes jy streng<br />
moreel buite die familie optree ten einde ‘n sosiale vertrouensposisie te skep. Dié was<br />
teenstellend tot die ou Rooms Katolieke benadering om slegs soveel weelde te versamel<br />
om jou ‘n goeie lewe te bied. So word die moderne lewe vandag nog beïnvloed deur die<br />
“spoke van dooie gelowe”. Geloofspassies het gegewe waarde sisteme geskep.<br />
In Amerika is die najaag van wins en weelde gestroop van enige geloofs- en etniese<br />
betekenis, dus ‘n suiwer algemene passie. Nogtans is geloof en ‘n aanhang van geloof<br />
nie iets van die verlede nie. So het Islam en Islamitiese fanatiese elemente toegeneem,<br />
asook ‘n herlewing in fanatisme in Protestante. So ook Hinduïsme in Indië, Falum Gong<br />
in China en Oos Ortodokse Christene in Rusland. Die moderne wêreld met die snelle en<br />
beskikbare kommunikasiekanale speel hier ‘n groot rol. Dan is die toename in bevolking,<br />
welvaart en volgehoue indoktrinasie, wat ‘n groot invloed het op swak opgevoede<br />
gemeenskappe. So vind ons vandag die Europese Unie as ‘n vredevolle gemeenskap,<br />
deeglik verwêrelds, hoog opgevoed met ‘n drastiese afname in geloofsaanhangers.<br />
Nogtans onderskryf hulle ten strengste die geloofsbeginsels van menseregte en<br />
menslikheid. Die wêreld se sterkste fundamentele en konserwatiewe, dog mees snelle<br />
uitbreidende kerke tans is die Pinkster Kerke, terwyl die ander vasval op dogmas en<br />
onbevraagbare waarhede van die geskriftes. Die Pinkster gelowe konsentreer op<br />
geesvervullende aanbidding, praat in vreemde tale en wonder genesings.<br />
Dit is duidelik dat sedert ongeveer 1970 geloof ‘n noue politiese verband vervul. So was<br />
dit ook duidelik in Suid-Afrika beleef. In Nigerië se sentrale staat, het Moslem en Christen<br />
bendes onlangs mekaar se woonareas vernietig, en tienduisende mense vermoor en<br />
verwilder. In Indië, Gujarat staat, is 1000 Moslems deur Hindus vermoor, omdat die<br />
Moslems vroeër ‘n trein aangeval en 59 Hindus vermoor het. Mense met sterk<br />
oortuigende trandisionele beginsels kan blykbaar net so lank met mekaar oor die weg<br />
kom. Konflikte blyk die norm te wees en kan toeneem weens groter impak op politieke<br />
gebied en dus regeringsstelsels. Ons het die invloed van die Taliban op Afghanistan<br />
beleef. Die helfte van die Moslem wêreld is ongeletterd en so ook die grootste gedeelte<br />
van die inwoners van Afrika. Die mense is so maklik beïnvloedbaar en stem sonder<br />
enige weerstand saam met enigiets wat aanloklik voorgestel word.<br />
Dit is moeilik om te onderskei tussen Godsdiens geesdrif en potensiële gevaarlike<br />
fanatisme. Dit is net so onmoontlik om met ‘n verkrampte Christen as ‘n Islam priester, ‘n<br />
1
insiggewende gesprek te voer. Albei verval in die “Heilige Boek” as die woord van hulle<br />
“God” wat dan blykbaar dieselfde is, maar tog volgens hulle verskil. Het enige van die<br />
gelowe dan ‘n uitsluitlike alleenreg tot absolute insig, of is dit tot ander wesens buite die<br />
groepie, toeganklik?<br />
Hoe is dit dan moontlik dat die hoofbaan gelowe nie eers hulle interne faksies kan<br />
aanspreek en oortuig tot hulle weë nie? Skerm ons maar almal vir ons eie bestaan en<br />
swyg tot verdraagsaamheid se einde bereik word. Dan wend ons onsself tot geweld<br />
teenoor mekaar, soos wat die geskiedenis getuig.<br />
Hier in Suid-Afrika is dit opvallend dat die Kerkgangers onder die blanke bevolking<br />
afneem en onder veral die swartbevolking, veral die Pinkster en Zion Christen Kerk,<br />
toeneem. Die blanke gereformeerde susterkerke, algemeen bekend as “Boerekerke” het<br />
sterk in ledetalle afgeneem. Daar is die algmene blanke Afrikaner gevoel dat hierdie<br />
kerke nie enigsins instaat is om hulle behoeftes of vrese aan te spreek nie. So was<br />
kommunisme en rasse vermenging voorheen Ongoddellik. God het nou van opinie<br />
verander en dit kan die mense nie verstaan nie. So het die kerk apartheid goedgepraat<br />
en ondersteun, met die waarheid ‘n drastiese emigrasie sedert 1990. Hierdie kerk, in<br />
meestal uitsluitlike luukse blanke woongebiede, beleef nog die apartheidsera in<br />
afnemende getalle en toenemende geloofsfinansiële las.<br />
Daarenteen is die toename in die karismatiese Pinkster kerke soos die Rhema Bybel kerk<br />
opmerklik. Hierdie kerke het in 15 jaar omgeswaai van 90% blanke lidmate tot ongeveer<br />
70% swart lidmate. Hulle predik die “Welvaarts Geloof”. God wil hê dat almal,<br />
insluitende die predikers, welaf moet wees. Die onafhanklike Afrikakerke wen geweldig<br />
veld, slegs omdat hulle die Afrika-tradisionele praktyke erken. Die ruimte vir voorvader<br />
aanbidding word ingesluit, terwyl die ander Christen kerke dit as boos ag. Hierdie kerke<br />
word oorstroom deur HIV-VIGS persone weens die aanspraak op geloofsgenesing. Dan<br />
is daar die besondere waarde wat gekoppel word aan eenvormige of uniform kleredrag<br />
as beskerming teen aanranding. Hulle glo eenvoudig dat mense in die kerk erkende<br />
kleredrag nie aangeval sal word nie. Die NG Kerk is so verstok in sy eie dogmas dat<br />
hulle vergeet het van die jeug van vandag. Volgens die Bybel is sonde’n afgehandelde<br />
saak, maar Sondag op Sondag is almal so besig om skuldig te pleit en om vergifnis te<br />
bid. Wat het Jesus dan kom red?<br />
Kom ons kyk na ‘n paar plaaslike wêreld bekende persone.<br />
Die Anglikaan Biskop Desmond Tutu, wie as onderwyser die swak apartheidsonderwys<br />
verlaat het om prediker te word. Hy was ‘n doring in die Afrikaner vlees en was in 1980<br />
alom na verwys in Suid-Afrika as “The Cheey Kaffir”. Hy was ‘n irriterende vegter vir<br />
menseregte en oponhoudende prediker van liefde, God en verdraagsaam en<br />
voortdurende omhelsing en soenery. Hy was bekend vir sy Engelse begrippe en stellings<br />
en lief om in die wêreld van die populêre en ryk mense te beweeg. In sy eie woorde stel<br />
hy : “I have a very strong weakness for being liked. I want to be popular. I love to be<br />
loved. I am guilty of the sin of pride”. As Nobel Vrede Prys pryswenner in 1984 het hy<br />
wêreld beroemdheid verwerf en het hy in 1995 voorsitter van die TRC (Waarheids en<br />
versoeningskommissie) geword en sy insig, medelewendheid en karisma getoon. Hy is<br />
‘n eindlose kampvegter vir menseregte en gee nie om dat hy gekritiseer word nie. Hy<br />
kritiseer ook sy eie kerk vir hulle lakse stand ten opsigte van homosekusele bediening en<br />
toelating van homoseksuele priesters. Hy beskryf dit soortgelyk aan die swart mense in<br />
Suid-Afrika onder apartheid, om gestraf te word vir iets waaraan jyself niks kan doen nie.<br />
2
Desmond Tutu, as ikoon, soos baie ander skep die indruk dat hy besef hy is ‘n Afgod, wat<br />
dan maar ‘n God op sy eie is. Hy preek vir die armes, onderdruktes maar lewe in die<br />
luuksheid van die rykes en beroemdes en ontvang die beste en duurste behandeling<br />
waar nodig, in teenstelling met die vir wie hy preek. Hy lewe in die “Gin & Tonic” -wêreld<br />
en is as mens ewe gemaklik met die Bybel as ‘n glas “Rum & Coke” in die hand. Hy gaan<br />
nog steeds onverpoosed voort as kampvegter en daarom vereer met die erkenning.<br />
Beyers Naudé, het reeds as blanke Afrikaanssprekende teologiese student met Afrikaner<br />
nasionalisme se heilige geregtigheid in stryd getree, en die sogenaamde waarheid en<br />
geregtigheid bevraagteken. Ten spyte van sy interne stryd en die NG kerk se kleinlike<br />
geslote brein, houding en optrede, het hy as predikant tot die NG Kerk toegetree. Op 25<br />
jarige ouderdom 1940, het hy as jongste lid, tot die Broederbond toegetree. In 1948 het<br />
hy vir DF Malan se Nasionale Party gestem en in dieselfde jaar nie sy naam op die<br />
Transvaal se NG Kerk-lys aangebring nie, wat dan Bybelse regverdiging vir apartheid,<br />
bepleit het. Nogtans het hy aan ene Dr Ben Marais erken dat hy hom in opposisie tot die<br />
NG Kerk se beleid steun.<br />
Dit was eers in die middel 1950 met die verwydering van Swart en Indiër mense in<br />
Johannesburg dat hy oortuig was, apartheid is boosheid. As lid van die Broederbond is<br />
hy as prediker in die invloedryke en gegoede Afrikaner omgewing van Northcliff,<br />
Johannesburg, aangestel. In 1960 skryf hy amptelik aan sy kerk dat hy die kerk se<br />
nalating van die Christelike roeping in die buitewêreld wil korrigeer. In 1963 het hy dit<br />
duidelik gestel dat apartheid en die Evangelie as ‘n waarheid, nie saam gaan nie. Hy was<br />
onmiddellik onthef en ontslaan van sy roeping en verneder tot verraaier van sy mense.<br />
Sy nuusblad, die Christen Instituut was in 1966 ongewens verklaar en 50 predikers as<br />
betrokkenes verlaat ook die NG kerk. In 1977 word die Christen Instituut as verban<br />
verklaar en die betrokke predikante word vir 5 jaar verban met Beyers Naudé vir 8 jaar.<br />
Beyers was nou algeheel verag deur die blanke Afrikaners, maar ‘n ikoon vir die swart<br />
mense en anti-apartheidsmagte in die buiteland.<br />
Hier is ‘n persoon wat al die rykdom en aansien verloor het waarvoor hy homself voor<br />
beywer het. Hy kon so maklik in die binnekringe van die NG kerk en die Broederbond<br />
gebly het en ryklik vereer en vergoed gewees het. Nogtans het hy die pad wat minder<br />
gereis word verkies en was uitgewerp, verneder, onthef van alle status as ‘n veragtende<br />
blanke Suid-Afrikaner. Dit alles, slegs omdat hy die eenvoudige geloofswaarheid<br />
aanvaar het dat alle mense, mans en vrouens met gelyke geregtigheid geskape word.<br />
Dit is dan opvallend dat dieselfde kerk later tydens die Rustenburgverklaring, bely het dat<br />
hulle verkeerd was. Die Bybelse bewyse is nou blykbaar nie meer God se woord nie en<br />
nog minder ‘n Bybelse waarheid. Beyers was dus as korrek erken en is terug verwelkom<br />
in die NG Kerk geledere. Nogtans het die kerk en sy Christen susterkerke tot vandag nog<br />
nie die waarheid aanvaar en toegepas nie. Mynsinsiens, word die apartheid eenvoudig in<br />
die kerke voortgesit. Aparte kerke vir aparte groepe en aparte woongebiede word<br />
nogsteeds gehandhaaf. Blykbaar is dit nou eerder klasseskeiding wat basies dieselfde<br />
resultate bied as apartheid. Was Beyers Naudé se stryd en waarheid nogmaals te veel<br />
vir die Blanke Christene? Beyers Naudé is wel vereer deurdat die algemene erkende D F<br />
Malan pad in Blackheath, Johannesburg na hom vernoem is as Beyers Naudé rylaan.<br />
Kom ons kyk na ‘n paar bekendes in Afrikaner NG Kerkkringe soos Ben du Toit skrywer<br />
van die boek “God?” Geloof in ‘n Postmoderne Tyd. Hy is as ketter aangespreek omdat<br />
hy die basis van die Christelike geloof aanspreek in stryd met wetenskap kennis en<br />
3
tegnologie soos vandag bekend en verdere ontwikkeling. Enige persoon met ‘n bietjie<br />
insig weet die skeppingsverhaal in Genesis in die Bybel is ‘n samestelling van antieke<br />
mitologie en daar is geen verband tussen die Ou Testament en die Nuwe Testament nie.<br />
Verhale soos die maagdelike geboorte van Jesus, opstanding en opvaart na die hemel<br />
en wonderwerke as Antieke verhale en Joodse leerstellings is nie meer vir die moderne<br />
mens aanvaarbaar nie. Dit is verbasend om waar te neem dat die predikante, professers<br />
by universiteite en die meeste gemeente lede ‘n onvermoë toon om hierdie dinge waar te<br />
neem. Nogtans wou hulle hierdie afwykendes straf. ‘n Sekere professor in teologie te<br />
Stellenbosch Universiteit voel dat post-apartheid onsekerheid in Afrikaner kringe tot sulke<br />
verskille aansporing gee. Die kerk as sulks, dus die predikers en die lidmate, sal nie<br />
afstand doen van die Bybel as die basis vir waarheid nie. Alhoewel hulle dink hulle is nie<br />
fundamentaliste nie, glo hulle dat die Bybel in konteks gelees moet word, dus samehang<br />
van woord of sin. Indien wel so gelees, kan elke persoon wie dit lees ‘n ander<br />
interpretasie daaraan koppel. Die vraag is dus onomwonde, is Christendom ‘n klomp<br />
individuele gelowe of eenoorkoppelende geloof. Die bestaande sektes, splintergroepe is<br />
sekerlik oortuigende bewys dat geen basis vir ooreenkoms bestaan nie. Nog minder is<br />
daar ‘n wil onder die hoofstroomgroepe om die afwykendes aan te spreek. Dit is duidelik<br />
dat niemand bereid is om na ‘n ander te luister nie en ‘n ondersoek is deur persone wat<br />
dan die verkose resultaat sal gee. Die antwoord is vooraf bepaalbaar - slegs die inhoud<br />
van die Bybel sal dien as basis van die waarheid.<br />
Dan is daar professor Sakkie Spangenberg, oud-Testamentikus by Unisa. Hy is ‘n<br />
voorstaander vir hervorming, maar dan tot watter mate hervorm Christene en kan dit dan<br />
nog Christene wees? Volgens hom is die Christelike geloof een van baie spirituele tale<br />
en kan dus nie aanspraak maak op die enigste waarheid nie. Die breuklyn vir goed en<br />
sleg loop dwarsdeur alle gelowe. Die groot gevaar van fundamentalisme is nie net in<br />
Islam nie, maar ook in die Christen geloof. Ons leef vandag in ‘n ander tyd, met nuwe<br />
insigte en ons mag anders interpreteer. Die boodskap van Jesus verskil totaal van die<br />
boodskap wat die kerk verkondig. Die Mel Gibson weergawse van die Christen geloof is<br />
‘n skokkende afstootlike slaghuis - teologie. Dit is bloot eenvoudig nie waar nie! Dit is die<br />
klassieke meesterverhaal van Westerse Christendom, erfsonde, Satan en die slang. Dit<br />
staan nie so in die Bybel nie. Dit is die weergawe van die Griekse en Latynse<br />
kerkvaders. Die Bybel is ‘n boek waar mense volgens hulle tyd skryf oor hulle worsteling<br />
oor hulle geloof, hulle nadenke. Dit is nie ‘n rigiede reëlboek nie en die reëls geld nie vir<br />
altyd en ewig nie. Hy is nie meer gepla oor die lewe na die dood nie. Dood is ‘n<br />
natuurlike proses, en nie ‘n straf vir Adam en Eva se ongehoorsaamnheid nie. Die Bybel<br />
is nie meer sy verwysingsraamwerk nie. Hy is nie meer rigied of fundamentalisties nie.<br />
Charismatiese fundamentalisme het ‘n wurggreep op die NG Kerk, en is ‘n geweldige<br />
invloed.<br />
Volgens prof. Spangenberg, het die geloof wat Jesus in geglo het, die van die Jode, nie in<br />
‘n drie-eenheid God geglo nie. Jesus het sy volgelinge geleer om tot die Vader te bid, en<br />
maar nooit gesê hulle moet hom aanbid nie. Daar is geen Heilige Gees nie en die “Onse<br />
Vader” bevestig dit ook. Die leer van die Drie-eenheid is nie sinvol nie en niemand kan<br />
dit logies verduidelik nie. Indien jy wel daarin slaag, is daar nie meer ‘n God nie. Indien<br />
God dan ook in alles is, soos in Pan-enteïstiese siening, vervaag die onderskeid tussen<br />
God en sy skepping. Jy kan tog nie iets skep en deel daarvan wees nie. Vir die<br />
fundamentaliste is die Bybel die woord van God, en vir die Hervormers is dit ‘n basis<br />
dokument.<br />
4
Dan is daar Biskop Wilson Ledwaba van die algemene Apostoliese kerk in Winterveldt<br />
naby Pretoria. Hy het bomenslike magte om mense met alkohol te genees. Volgens<br />
hom het Jesus water in wyn verander en het baie mense genees. Hy beweer dat indien<br />
die Heilige Gees sê hy moet ‘n sekere wyn gebruik, dan maak hy so. Hy werk volgens<br />
instruksies. Hy doen die vermenging met doepa voor almal. Hy het geen verborge<br />
geheime nie. Hy het mense van kanker en ander siektes genees.<br />
Die Suid-Afrikaanse Raad van kerke het al hieroor kommentaar gelewer maar absoluut<br />
niks word gedoen om dit stop te sit nie. Dit is hier duidelik dat selfs die Apostoliese<br />
gemeenskap sulke prediking nie teenstaan nie. Dit blyk dat alles wat met die Bybel in die<br />
hand gedoen word, aanvaarbaar as Christen is. Daar is geen strukture wat eerbaarheid<br />
kan afdwing nie. Die wil tot orde en eerbaarheid in geloof ontbreek algeheel.<br />
Volgens Paul Germond, senior lektor in Sosiologie by Wits Universiteit is die waarheid<br />
van Christendom versteek agter baie maskers. Christendom is ‘n omstrede identiteit.<br />
Die drastiese toename van Afrika Christene van 143 na sowat 400 miljoen in die afgelope<br />
30 jaar is besonders. Die ontploffing is deur Afrikane self gedoen, die sogenaamde<br />
‘African Initiated Churches” AIC’s. Christendom is geen duidelike verskynsel nie. Daar is<br />
slegs veelvoudige vorms van Christendom. Indien die begrip deurgevoer word tot sy<br />
logiese gevolgrtekking, dan bestaan Christendom as eenheid nie. Daar is soveel<br />
Christendomme as wat daar Christene is. So is die Amerikaanse en Europese kerk<br />
hoogs agterdogtig tot Afrika-kerke wat kulturele tradisies by Christendom inskakel soos<br />
voorvaders oproep, genesings rituele, heiligheid en deurgangsregte. Daar is sowat 6000<br />
AIC’s in Suid-Afrika met ‘n groot variasie van name, met uiteenlopende rituele en<br />
geloofsstrukture. Die Bybel en Jesus is almal se waarheid, maar is hierdie kerke<br />
Christene? Wie besluit wat die waarheid is, die kerkleier, die Pous, die professor, die<br />
profeet of die individuele Christen volgelinge met sy gewete, gesigte, mistieke en<br />
ontwrikbare geloof. Soos meeste gelowe is die Christendom op ‘n stel waarheidseise<br />
gebaseer. Die interne variasies binne die Christendom draai dan om eise tot besit van<br />
die waarheid. Sonder teleurstelling bekragtig elke weergawe van Christendom dan dat sy<br />
interpretasie meer korrek, geloofwaardig en meer Bybel-georiënteerd is as die ander. Die<br />
begrip van “besit van waarheid” en weet sonder twyfel, dat ‘n sekere sienswyse<br />
fundamenteel waar is en dat alle ander verkeerd is, is uiters gevaarlik.<br />
So, wat is die waarheid dan? In Johannes in die Bybel maak Jesus die stelling “Ek is die<br />
weg, die waarheid, en die lewe”. So, Jesus is die waarheid en niks anders nie!<br />
Meeste Christene beskou waarheid as iets wat kan verlaag word tot geformuleerde<br />
stellings, formele dogmas tot geldigheidsbevestiging van geloof. Waarheid kan dus<br />
gekodifiseer, onderrig, verdedig en besit word. Dit kan geleer en ten volle geken word.<br />
So, slegs hierdie Christene is reg en die ander is verkeerd.<br />
Indien Jesus die waarheid is, is al hierdie Christene se waarheid, gekkigheid. Want, as<br />
“Jesus die Waarheid” is, is die waarheid ‘n “persoon” en nie ‘n geformuleerde stelling of<br />
belydenis nie! Waarheid word dan gevind in ‘n verhouding, dit is dinamies en kan groei.<br />
Die begrip is dan slegs gedeeltelik, want jy kan nooit ‘n ander absoluut ten volle ken nie.<br />
Dan is Christene pelgrims op ‘n ontdekkingsreis en nie krygsmanne wie hulle waarheid<br />
tot die dood op ‘n slagveld moet verdedig nie. Indien Christene mekaar so verneder hoe<br />
makliker is dit om ander te beledig. Die Moslem, Jode, Hindus en alle ander gelowiges<br />
word nou vyande, beset deur die Duiwel, wie op die slagveld oorwin moet word, onder die<br />
vaandel van waarheid.<br />
5
Daartenteen, sal Moslems, Jode, Hindus en ander gelowiges en Ateïste oortuig wees dat<br />
hulle oor die waarheid beskik, en sal veg daarvoor.<br />
Dus geloofseise tot waarheid is uiters gevaarlik. Dit ontaard so maklik in ‘n eensydige,<br />
vasgevange, geformuleeerde vorm van menslike dogma, menslike wysheid en menslike<br />
vyandigheid.<br />
Ons kan ons behoefte na waarheid soek verhoog, gedrewe met ‘n begeerte om te ontdek<br />
eerder as verdedig, verstaan eerder as onderrig, en om te luister eerder as om te vertel.<br />
Is dit dan moontlik dat daar so baie verskillende waarhede net in die Christendom is, of<br />
soek hulle nog almal na die waarheid?<br />
6