Afrikaans LEESSTUKKE 5 'n Gevaarlike speletjie.pdf - Think Online

MOTOR TRAP KIND GLO OOR SPELETJIE
2010-09-23 Alet Rademeyer
JOHANNESBURG - ’n Gevaarlike speletjie was glo
vandeesweek die rede waarom ’n inwoner van
Brits ’n gr. 4-leerling van die Laerskool
Olienpark lig beseer het toe dié voor haar
motor ingehardloop het. Fransie King (52) het
gesê sy was op pad om haar kleinkind by die
skool te gaan oplaai toe ’n leerling voor haar
wit Uno ingehardloop en “skielik oor die
voorkant gegly het”.
“Ek het gelukkig baie stadig oor ’n spoedwal
gery, maar het groot geskrik toe die kind voor
my beland het.” King het die voorval by die
polisie aangemeld en ook betaal dat ’n dokter
die seun ondersoek. Sy enkel is verstuit.
King het gesê sy het gehoor die kinders het na
bewering aan ’n gevaarlike speletjie
deelgeneem wat hulle Dare noem. Die kinders
kyk glo watter soort of kleur voertuig in die
straat afgery kom, waarna een van hulle se
naam uitgeroep word en hy uitgedaag word om
voor ’n spesifieke motor verby te hardloop tot
aan die ander kant van die pad.
“Dit is lewensgevaarlik,” het King gesê.
Volgens haar was daar gelukkig
ooggetuies wat gesien het dat die kind
moedswillig voor haar motor
ingehardloop het. “Die publiek moet oor
sulke voorvalle ingelig word. As daar nie
iemand was wat gesien het wat gebeur
nie, kon ek dalk ’n klag van roekelose en
nalatige bestuur teen my gehad het.”
Lizette Lambrecht, skoolhoof, het gesê daar is
onmiddellik ná die voorval opgetree. “Ons het
herhaaldelik met die leerlinge gepraat en die
bushalte is ook geskuif sodat hulle nie meer
oor die straat hoef te loop nie.”
LESERS SE KOMMENTAAR OP DIÉ STORIE:
Gert Venter
Vandag se kinders vergiftig mekaar met hulle
roekelose gedagtes. Dan is jy in of uit. As jy uit
is en nugter dink dan is jy ook nie meer deel
van die 'cool' groep nie.
Adele
Niks verrig soveel wondere soos 'n goeie pak
slae op die regte tyd en plek nie. Eerder die
kinders wat nou huil as die ouers wat langs 'n
oop graf huil....
Irma
Hierdie speletjie word al jare gespeel deur
groter kinders. Dit is inderdaad 'n "dare" onder
die groepe kinders. 'n Matriekmeisie het jare
gelede my byna 'n hartaanval gegee toe sy
met so 'n hengse spoed voor my oor die pad
gehol het. Gelukkig ry ek altyd stadiger as ek
voor 'n skool verbygaan.
Bier
En dan gaan ek gou na 'n kliënt en eet 'n ete
en drink net een bier, en hulle speel so en ek
stamp hom en hulle toets my? Dan is my hele
lewe verwoes. Daardie kinders moet gefoeter
word...
Kobie
Jare gelede het 'n groep kinders "Chicken" op
'n snelweg gespeel, waar die spoedgrens 120
km/h was. Die kind se kop is van haar lyf
afgeruk. Dit is swakkelinge wat toelaat dat
groepsdruk hulle dinge laat doen wat hulle
weet verkeerd is - liewers lewendig sonder
vriende as dood met vriende.
Emily
Hulle wil alewig beter weet en aangaan soos
grootmense, maar kyk nou hoe "stupid" is
hulle eintlik. Tree jy streng op dan is jy die
"spoil sports". Bring terug die lyfstraf!
Ami
My dogter het een van haar Graad 7seunsmaats
jare terug verloor met
dieselfde speletjie - hy was nie so gelukkig
nie, hy is op slag dood.
Bekommerde ma
Dit is skokkend, my kind is in die skool en
die eerste wat ek hiervan hoor is in die
koerant?
Ben
Ek het ook so 'n "stunt" probeer as kind, maar
'n nat waslap oor kaal boude in die badkamer
het die "trick" gedoen, sal nooit weer nie.
Vandag is dit mos kindermishandeling. 'n Pak
slae maak ore oop !!!
Naomi
Dis nie net vandag se kinders nie, die speletjie
kom al donkiejare ver. Dit was in 1962 dat my
pa 'n meisie omgery het wat 'n soortgelyke
speletjie gespeel het. 'n Hoed word voor
aankomende verkeer ingegooi en die een wie
se hoed dit is, moet dit gaan haal voor die
motor daar is. Toe sy buk, skep my pa haar.
Hy het haar op die toneel behandel tot die
ambulans gekom het.
Kleintjie
Ek hoop die ouers het daardie seuntjie se
boude mooi gepiets want dit is wat hy nodig
het. Laat niemand jou voorsê wat om te doen
nie. Al sê hulle ook jy is "chicken", onthou dit is
jou lewe wat in gevaar is. Tree streng op teen
die een wat die speletjie begin het.
Afrikaans: Werkvelle vir lees, spel, woordeskat en taal beskikbaar by www.thinkonline.co.za

'n Gevaarlike speletjie
w j p h g i d n e w e l l a v r o o v a
o k d x z h d g b a s d g a i b t b d j
e i u s m e u z d b o i n n y e h t r i
g i f n x r i h i r l d i y d a v o e g
i n j d e h q s v l e p l n y r m k e o
t n i t m a t r i e k m e i s i e s k o
a z w l e a l w s l e m w i o i o s r c
l e e o e l s w a b o p e i f o w t e i
a r w o n d e r e k r p n i r a x a v q
n r m g e e n p n m m g s t k a d d e g
w l e o k l r a s q e e g k i n p i r y
b e m l l i a v h h p e e h l g d g s l
o y v l m k w e a s l l v p e e c e t b
t e v q c g o r i y i d a x i m z r u o
u b i g p u d v k n b m a n k e c c i y
z j l m i l s e g j t g r a s l z x t v
e u v g o k g e t k i l l e d d i m n o
r k t o a s k l e i n k i n d r k s u e
g h p s n a l u b m a u k k e n e r y r
a s p b l l d n l e t g e t d p i d o t
n k y e d f l e s e i d e g r s l k n u
b f w y l m o n g c g o l a m q b z a i
u i z f v z v g i t f i g r e v u v b g
g n t s j t o q g e i j g d j v p x k b
e s n h e o t k g x x u e q w x q i y q
Soek hierdie 40 woorde in die woordsoekraaisel:
aangemeld
aankomende
alewig
ambulans
dieselfde
eintlik
gefoeter
gelukkig
gevaarlike
herhaaldelik
inderdaad
ingehardloop
inwoner
kindermishandeling
kleinkind
lewendig
lewensgevaarlik
matriekmeisie
moedswillig
nalatige
onmiddellik
ooggetuies
polisie
publiek
roekelose
skielik
soortgelyke
speletjie
spesifieke
stadiger
swakkelinge
terug
uitgedaag
vandeesweek
vergiftig
verkeerd
verstuit
voertuig
voorvalle
wondere
Afrikaans: Werkvelle vir lees, spel, woordeskat en taal beskikbaar by www.thinkonline.co.za

BEGRIPSTOETS: Naam: _________________________________
A Skryf slegs die antwoord neer:
Datum: ________________________
1. In watter graad was die kind wat raakgery is? ____________________
2. In watter dorp woon Fransie King? ____________________
3. Wat is die naam en van van die skoolhoof? ____________________
4. Het Fransie King vinnig of stadig gery? ____________________
B. Beantwoord die vrae in vol sinne: (Skryf behoorlike sinne met korrekte spelling en punktuasie!)
5. Watter beserings het die kind wat raakgery is, opgedoen?
_______________________________________________________________________________(1)
6. Watter twee dinge is deur die skool gedoen om te voorkom dat dit weer gebeur?
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________(2)
7. Wat het met Ami se dogter se seunsmaat gebeur wat dieselfde speletjie gespeel het?
_______________________________________________________________________________(1)
C. Onderstreep die regte antwoord:
8. Hierdie leesstuk is ...
a) 'n verhaal b) 'n gedig c) 'n koerantberig d) 'n biografie e) 'n mite
9. Die meeste lesers wat kommentaar gelewer het, meen dat ...
a) skole die ouers nie behoorlik inlig oor wat daar aangaan nie. b) wette oor die gebruik van alkohol te streng is.
c) lyfstraf teruggebring behoort te word. d) stout kinders dit verdien om raakgery te word.
10. Irma het byna die matriekmeisie raakgery, maar gelukkig ...
a) ry sy altyd stadiger wanneer sy by 'n skool verbygaan. b) het sy van die speletjie in die koerant gelees.
c) het sy betyds die hoed gesien wat voor die motor ingegooi is. d) het sy stadig oor 'n spoedwal gery.
11. Watter een van die volgende is iemand se mening en nie 'n feit nie?
a) Die spoedgrens op die snelweg is 120 km/h.
b) 'n Pak slae los alle probleme op.
c) Die bushalte is geskuif sodat kinders nie meer oor die straat hoef te loop nie.
d) Fransie King was op pad om haar kleinkind by die skool te gaan oplaai.
D. Waar of onwaar?
12. ____________ Daar was niemand wat hierdie ongeluk gesien het nie.
13. ____________ Hierdie is 'n ou speletjie wat kinders speel.
14. ____________ Kinders het al gesterf omdat hul hierdie speletjie gespeel het.
15. ____________ Kinders doen soms dom dinge omdat hulle nie 'uit' wil wees nie.
E. Soek die regte antwoord uit die leesstuk om die sin te voltooi: (Spel korrek!)
16. Fransie King het die voorval by die ________________ aangemeld.
17. Ooggetuies het gesien dat die kind ________________ voor haar motor ingehardloop het.
18. Sy kon moontlik aangekla word van roekelose en _________________ bestuur.
19. Naomi se pa het die kind behandel totdat die _________________ gekom het.
Afrikaans: Werkvelle vir lees, spel, woordeskat en taal beskikbaar by www.thinkonline.co.za
20
(4)
(4)
(4)
(4)
(4)
[20]

SPEL/WOORDESKAT:
aangemeld
aankomende
alewig
ambulans
dieselfde
eintlik
gefoeter
gelukkig
gevaarlike
herhaaldelik
SKRYF/PRAATWERK:
inderdaad
ingehardloop
inwoner
kindermishandeling
kleinkind
lewendig
lewensgevaarlik
matriekmeisie
moedswillig
nalatige
onmiddellik
ooggetuies
polisie
publiek
roekelose
skielik
soortgelyke
speletjie
spesifieke
stadiger
swakkelinge
terug
uitgedaag
vandeesweek
vergiftig
verkeerd
verstuit
voertuig
voorvalle
wondere
a) Werk saam met 'n maat en skryf 'n dialoog oor die gesprek tussen Fransie King en die skoolhoof.
b) Jy is 'n ooggetuie. Beskryf in besonderhede wat jy sien gebeur het.
c) Jy is die skoolhoof. Lewer 'n toespraak aan leerders in die saal oor die gebeurtenis.
d) Voer 'n klasdebat oor lyfstraf - moet dit weer ingebring word in skole?
e) Maats daag jou uit om deel te neem aan die gevaarlike speletjie. Voer 'n toneelstuk hieroor oop.
OEFENINGE: WOORDSOORTE
Selfstandige naamwoorde is name van dinge wat ons kan sien, hoor, ruik, proe of voel.
'n Werkwoord vertel wat gedoen word ('n handeling of aksie).
'n Byvoeglike naamwoord vertel ons meer van 'n selfstandige naamwoord, bv. Die rooi roos ruik lekker.
Onderstreep soos volg:
'n Bywoord vertel ons meer van die werkwoord, bv. Hy stap stadig.
die selfstandige naamwoorde in rooi, die byvoeglike naamwoorde in oranje
die werkwoorde in blou, die bywoorde in groen
1. Die kinders speel 'n gevaarlike speletjie. (4)
2. Fransie ry stadig oor die spoedwal. (3)
3. 'n Leerling hardloop vinnig voor Fransie se wit motor in. (5)
4. Fransie meld dit dadelik by die polisie aan. (3)
5. Die vriendelike dokter ondersoek die kind se seer enkel. (5)
Voegwoorde voeg twee sinne bymekaar.
Voegwoorde staan in die middel van die sin, of heel voor.
Daar kom dikwels 'n komma voor voegwoorde soos want en maar.
Na 'n voegwoord verander die woordorde soms.
Verbind die volgende sinne met die voegwoord tussen hakies:
1. Die kind kon dood wees. Fransie King het gelukkig stadig gery. (maar)
2. Fransie King het groot geskrik. Die kind het voor haar motor beland. (toe)
3. Die kind se naam is uitgeroep. Hy moes oor die straat hardloop. (Nadat ...)
4. Die bushalte is verskuif. Leerders hoef nie meer oor die straat te loop nie. (sodat)
5. Irma het groot geskrik. 'n Meisie het voor haar ingehardloop. (want)
Afrikaans: Werkvelle vir lees, spel, woordeskat en taal beskikbaar by www.thinkonline.co.za
[20]
-1 vir elke fout [20]

MEMORANDUM: Woordsoek
+ + + + G I D N E W E L L A V R O O V +
+ + + + + H + G + + S + G A + + + + D +
E + + + + E U + + + O I N + + E + + R +
G I + + + R I + + + L D + + D + + + E +
I N J + E H + S + L E + L N + + + K E +
T N I T M A T R I E K M E I S I E S K +
A + W L E A + W S L E M W + + I O S R +
L + + O E L S W + + O + E I F O W T E +
A + W O N D E R E K R P N I R A + A V +
N + + + E E N P N + + G S T K A + D E +
+ + + O K L R A S + E E G K I N + I R +
+ + M + + I A + H H P E E + L G + G S +
+ + + + + K + E A S L L V + E E + E T +
+ + + + + + + R I Y I D A + I M + R U +
+ + + G + + D + K N + M A + K E + + I +
+ + + + I L + E G + T + R A S L + + T V
+ + + G O K + E + K I L L E D D I M N O
+ + + O A + K L E I N K I N D R K + + E
+ + P S N A L U B M A U K K E N E + + R
+ + + + L + D + L + T + E T + + I D + T
+ + + E D F L E S E I D E + + + L K N U
+ + W + + + + + G + G O + + + + B + + I
+ I + + + + + G I T F I G R E V U + + G
G + + + + + O + + E I + + + + + P + + +
+ + + + + O + + G + + U + + + + + + + +
(over,down,direction)
aangemeld(16,9,s)
aankomende(7,12,ne)
alewig(6,19,sw)
ambulans(11,19,w)
dieselfde(12,21,w)
eintlik(8,13,se)
gefoeter(9,25,ne)
gelukkig(11,22,nw)
gevaarlike(13,11,s)
herhaaldelik(6,2,s)
inderdaad(20,22,nw)
ingehardloop(14,8,sw)
inwoner(1,5,se)
kindermishandeling(18,21,nw)
kleinkind(7,18,e)
lewendig(12,1,w)
lewensgevaarlik(13,5,s)
matriekmeisie(5,6,e)
moedswillig(3,12,ne)
nalatige(1,10,n)
onmiddellik(20,17,w)
ooggetuies(6,25,ne)
polisie(12,9,nw)
publiek(17,24,n)
roekelose(11,9,n)
skielik(15,16,n)
soortgelyke(18,6,sw)
speletjie(9,11,nw)
spesifieke(10,13,ne)
stadiger(18,7,s)
swakkelinge(18,7,sw)
terug(4,6,ne)
uitgedaag(12,25,nw)
vandeesweek(15,1,sw)
vergiftig(16,23,w)
verkeerd(19,9,n)
verstuit(19,9,s)
voertuig(20,16,s)
voorvalle(19,1,w)
wondere(3,9,e)
Afrikaans: Werkvelle vir lees, spel, woordeskat en taal beskikbaar by www.thinkonline.co.za

MEMORANDUM: BEGRIPSTOETS
A Skryf slegs die antwoord neer:
1. In watter graad was die kind wat raakgery is? Graad 4
2. In watter dorp woon Fransie King? Brits
3. Wat is die naam en van van die skoolhoof? Lizette Lambrecht
4. Het Fransie King vinnig of stadig gery? stadig
B. Beantwoord die vrae in vol sinne: (Skryf behoorlike sinne met korrekte spelling en punktuasie!)
5. Watter beserings het die kind wat raakgery is, opgedoen?
Sy enkel is verstuit. (1)
6. Watter twee dinge is deur die skool gedoen om te voorkom dat dit weer gebeur?
Daar is met leerders gepraat.
Die bushalte is verskuif. (2)
7. Wat het met Ami se dogter se seunsmaat gebeur wat dieselfde speletjie gespeel het?
Hy is (op slag) dood. (1)
C. Onderstreep die regte antwoord:
8. Hierdie leesstuk is ...
a) 'n verhaal b) 'n gedig c) 'n koerantberig d) 'n biografie e) 'n mite
9. Die meeste lesers wat kommentaar gelewer het, meen dat ...
a) skole die ouers nie behoorlik inlig oor wat daar aangaan nie. b) wette oor die gebruik van alkohol te streng is.
c) lyfstraf teruggebring behoort te word. d) stout kinders dit verdien om raakgery te word.
10. Irma het byna die matriekmeisie raakgery, maar gelukkig ...
a) ry sy altyd stadiger wanneer sy by 'n skool verbygaan. b) het sy van die speletjie in die koerant gelees.
c) het sy betyds die hoed gesien wat voor die motor ingegooi is. d) het sy stadig oor 'n spoedwal gery.
11. Watter van die volgende is iemand se mening en nie 'n feit nie?
a) Die spoedgrens op die snelweg is 120 km/h.
b) 'n Pak slae los alle probleme op.
c) Die bushalte is geskuif sodat kinders nie meer oor die straat hoef te loop nie.
d) Fransie King was op pad om haar kleinkind by die skool te gaan oplaai.
D. Waar of onwaar?
12. onwaar Daar was niemand wat hierdie ongeluk gesien het nie.
13. waar Hierdie is 'n ou speletjie wat kinders speel.
14. waar Kinders het al gesterf omdat hul hierdie speletjie gespeel het.
15. waar Kinders doen soms dom dinge omdat hulle nie 'uit' wil wees nie.
E. Soek die regte antwoord uit die leesstuk om die sin te voltooi: (Spel korrek!)
16. Fransie King het die voorval by die polisie aangemeld.
17. Ooggetuies het gesien dat die kind moedswillig voor haar motor ingehardloop het.
18. Sy kon moontlik aangekla word van roekelose en nalatige bestuur.
19. Naomi se pa het die kind behandel totdat die ambulans gekom het.
Afrikaans: Werkvelle vir lees, spel, woordeskat en taal beskikbaar by www.thinkonline.co.za
(4)
(4)
(4)
(4)
(4)
[20]

SPEL/WOORDESKAT:
aangemeld
aankomende
alewig
ambulans
dieselfde
eintlik
gefoeter
gelukkig
gevaarlike
herhaaldelik
SKRYF/PRAATWERK:
inderdaad
ingehardloop
inwoner
kindermishandeling
kleinkind
lewendig
lewensgevaarlik
matriekmeisie
moedswillig
nalatige
onmiddellik
ooggetuies
polisie
publiek
roekelose
skielik
soortgelyke
speletjie
spesifieke
stadiger
swakkelinge
terug
uitgedaag
vandeesweek
vergiftig
verkeerd
verstuit
voertuig
voorvalle
wondere
a) Werk saam met 'n maat en skryf 'n dialoog oor die gesprek tussen Fransie King en die skoolhoof.
b) Jy is 'n ooggetuie. Beskryf in besonderhede wat jy sien gebeur het.
c) Jy is die skoolhoof. Lewer 'n toespraak aan leerders in die saal oor die gebeurtenis.
d) Voer 'n klasdebat oor lyfstraf - moet dit weer ingebring word in skole?
e) Maats daag jou uit om deel te neem aan die gevaarlike speletjie. Voer 'n toneelstukkie hieroor oop.
OEFENINGE: WOORDSOORTE
Selfstandige naamwoorde is name van dinge wat ons kan sien, hoor, ruik, proe of voel.
'n Werkwoord vertel wat gedoen word ('n handeling of aksie).
'n Byvoeglike naamwoord vertel ons meer van 'n selfstandige naamwoord, bv. Die rooi roos ruik lekker.
Onderstreep soos volg:
'n Bywoord vertel ons meer van die werkwoord, bv. Hy stap stadig.
die selfstandige naamwoorde in rooi, die byvoeglike naamwoorde in oranje
die werkwoorde in blou, die bywoorde in groen
1. Die kinders speel 'n gevaarlike speletjie. (4)
2. Fransie ry stadig oor die spoedwal. (3)
3. 'n Leerling hardloop vinnig voor Fransie se wit motor in. (5)
4. Fransie meld dit dadelik by die polisie aan. (3)
5. Die vriendelike dokter ondersoek die kind se seer enkel. (5)
Voegwoorde voeg twee sinne bymekaar, bv.
Voegwoorde staan in die middel van die sin, of heel voor.
Daar kom dikwels 'n komma voor 'n voegwoord.
Na 'n voegwoord verander die woordorde soms.
Verbind die volgende sinne met die voegwoord tussen hakies:
Die kind kon dood wees, maar Fransie King het gelukkig stadig gery.
Fransie King het groot geskrik toe die kind voor haar motor beland het.
Nadat die kind se naam uitgeroep is, moes hy oor die straat hardloop.
Die bushalte is verskuif sodat leerders nie meer oor die straat hoef te loop nie.
Irma het groot geskrik, want 'n meisie het voor haar ingehardloop.
Afrikaans: Werkvelle vir lees, spel, woordeskat en taal beskikbaar by www.thinkonline.co.za
[20]
-1 vir elke fout [20]