Dr Andrew Murrayos lecture On Modern TheologY DIE ... - Zuiddam

550
DIE MODERNE ONGELOOF
noodsaaLltLheid beperl word nie, in wie se persoonlile
wil ons meer glo as julle.
Dit is nèg atelisme, nèg deïsme, nèg panteïsme. Wat
is dit dan? Om vir die nuwe teologie 'n naam te vind
wat parallel Ioop met die bostaande, is mallilc, maar dit
is nie van veel nut nie; om byvoorbeeld vir u te sê dat
geesteliLe teïsme die beste titel is vir die absolute
godsdiens sou u maar min Lon leer.
Laat ons probeer om nader kennis te maak, Laat ons
in hierdie poging die leiding volg van 'n beginsel wat
geldig is in elke afdeling van die gedagtewêreld. Otts
weet almal dat elke stelsel, van wetenskap of van
godsdiens, van waarheid of dwaling, sy lewenskrag te
danlce het aan een oÍ ander wortelgedagte waarvan die
stam en die takke hul bestaan en voeding ontvang. As
daardie sentrale beginsel eers ontdel( is, dan het u die
sleutel wat u toegang verleen na al die afdelings van
die hele gebou; wat eers gelyk het soos n gebrole reeks
van onsamehangende waarhede, word
'n aaneen-
gesLaLelde geheel. U L"y toegang na die hoogte vanwaar
u die geheel Lan oorsien en in staat kan wees om die
ware La.al.ter daarvan te beoordeel, asook sy Lrag en sy
swakheid. U is in die posisie om te verstaan wat die
behoeftes is van die tyd waaraan dit sy bestaan te danke
het, en wat die behoeftes is van die mens, wat dit voorgee
om te vervul. U kan die neigings daarvan beoordeel, en
die resultate wat noodwendig opgeslote Iê in sy begin,
en wasrtoe dit moet voer, Iê voor u oop.
Die beginsel moet natuurlil in harmonie wees met
die belydenis wat afgelê word, en die doel waarne
gestreef word. A[Lomstig van ChristeliLe geboorte, me_t
die trots op die Christelike naam en met die aanspraal<
op die erfreg op alles wat vatr werLliLe waarde is onder
die skatte wat die Christendom vergader het, gee die
moderne teologie voor dat h,tlle 'n beginsel gevind -het,
nie een waarvolgens 'n nuwe godsdietts moet opgebou
DIE MODERNE TEOLOGIE
551
word nie, of waatop nuwe waarhede moet ontwikkel word
nie, maar waa.de,r" die ou Christendom moet bevry
word van alles wat onseLer en onwaar is, en waardeur
dit op 'n hegter grond.lag moet geplaas wo"d, in die
besit van alles wat werklik ewig en GoddeliL is.
In baie stelsels is dit slegs na sware studie of na
die werL van 'n lang tyd dat die lewensbeginsel duidelik
na vore gebring word. Die moderne teologie bied ons
hier gee.r moeilikheid nie; dit kondig orals aan vanwaaÍ
dit sy oorsprong ontleen. EL *as self verwondór om
te sien hoe dat 'n mens in filosofiese stelsels en teologiese
hatrdboeLe, in die meeg wetensLapliLe argumente, in die
mees sentimentele preLe, in offisiële, sinodale dokumente
en in die mees populêre en beLende koerante orals die
een woord teëkom as die uitdrukking van dít wat die
Iewe.tsgedagte is van die hele stelsel - daardie woord
is ,,Die moderne wêreldbeskouing." Die Engelse vertaling
daarrran, ,,The Modern View of the lJniverse," is
ongel,rLkig nie so tekenend as die Hollandse of Duitse
uitdrulcking nie. Dit sluit in sowel wat ons noem die
stelsel van die heelal, ons opvattinE van die son- en
planetestelsel in hul verslillende verhoudings, asool{
daardie meer praltiese en alge*ene opvattinE wat ons
het omtrent die wêreld .ondom ons, en van die wette
waarde.rr dit beheers word. Dit is wat soms genoem
word ons kosmologiese beskouing - ,,daardie algemene
voorstelling o[ ittdr.tk van die totaliteit van dinge, die
sigbare so*el as die onsigbare, wat elle mens met hom
oÀdtu, en wat dikwels meer hoogd.awend van gespreel
word wa.rrreer die woord in sy wyer betelenis gebruil
word, as die teorie van die heelal." Laasgenoemde term
is moontlik die beste uitdrukking om te gebruil, altyd
in sv wvdste betekenis.
'r,
P.ur uittreksels uit verskillende slryrvers sal die
beste die sentrale posisie kan verduidelik wat die moderne
teorie van die heelal inneem in die godsdiensstelsel van