Dr Andrew Murrayos lecture On Modern TheologY DIE ... - Zuiddam

4o4
DIE MODffiNE ONGELOOF
waa"ra dit opgehou het om vordering te maal; daa" was 'n nuwe slool
aan die oplom, waardeu" dit in die sLad,t*.e gestel is.
,,Hierdte nuwe slool was dié van Leiden. Die hoofprolessor in die
teologie aan daardie universiteit, dr, Scholten, 'n mên van helde"e verstand
en groot skerpsinnigheid, het omstreeks die jaa" r85o 'n we.L in twee
dele geskryf ord.r die titel:,Die Leer van die H"rvomde KerL in sy
G"ondbeginsels Bes[ou.' Hierdie boel het 'n groot afset gehad. Binne 'n
paar jaar het dit deur drie uitgawes gegaan. Dit het 'n duidelike invloed
uitgeoefen op die gees van die studente en die iong predilante van die
Le.L. Dit het die hele stelsel van die Groningenslool omvergewerp
en die dóbelsinnigheid van sy halfverstandelile en hallslsiftuurlike
standpunt, asook die onhoudbaarheid van sy Arianisme aan die Laal
gestel. Die sLrywer het voorgegee dat hy 'n egte Kalvinis is, Hy het
dan oo]< die een lant van die Kalvinisme sterk voorgestaan, ve"al die
Iee" van die predestinasie, maar hy het dit egter uitgelê en ontwiklel op
so 'n 'n
eienaardige manier dat dit uitloop op stelsel van absolute
determínisne, wat die vrye wil van die mens geheel en al uitsla[el, en
daarmee ool sy verantwoordelilheid, sy gebedsvermoë, ens. Met hierdie
stelsel wat meer filosofies as teologies was, is 'n hele aantal meningg
verbind wat allesbehalwe Kalvinisties was. Daar is 'n ske.pe sleidslyn
getrek tussen Gods Woord en die SË"iJ. Verskillende gedeeltes van
Iaasgetoemde is verwerp, maar later weer toegelaat, Die evangelieverhaal
van die wondeóaarlile geboorte van die Here, byvoorbeeld, is veme.p.
Die Godheid van Christus is nie 'n onmisbare bestanddeel in dr. Scholten
se stelsel nie. Tog het hy nog 'n tydlanl vasgehor aan die leer van
die liggaamlike opstanding van die Here; maar dit is twylelagtig of hy
dit nou nog doen. In 'n onlangs gepublisee.de werk het hy die egtheid
van die Evang"lie van Johannes bestry. As .[ my nie vergis nie, dan
sien dr, Scholten in die Slrif niks meer nie as die literatuur van die
Joodse volL en van die eerste Christene nie. Sy ;onger lollegas, p.ofessor
Kuenen en p.ofesso" Rauwenhof, is geesverwante van hom en gaan selfs
re"l re.d.r as hy. Sy kollega, professo, Prins, wat net so oud is as
hy, bly in die sLemerlig tussen die ortodoksie en die neologie, en hy is
te swal o* die oo*loeiende stroom van hierdie magtige bewegings te
beteuel,
,,Maa. hoe invloedryl die L.iden-sLool ooL *as, en tot 'n selere
mate nog is, dit word nou in die sLadu*,.. sestel deur die Empiriese
skool wat omlrent tien ;aar gelede ontstaan hei ". b.L".d i" onde, die
DrE MODERNE TEOLOGTE
4o5
naam van die modeme teologie, Die hoofleier daarvan is die besonder
talentvolle dr. Opzoome., professor in die morele lilosofie aan die
lJniversiteit van Utrecht. Sy party sou Lan Eenoem wo"d die
Utrecht-sl(ool, was dit nie dat die drie teologiese professore van daardie
universiteit, dr. Ter Haar, dr. D. Doede" en dr. Van Oosterzee, teen sy
stelsel gelant is nie. Omdat die onderrig van hierdi. geestelikee in
ooreenstemming is met die fundamentele leerstukle ran die Le"LliLe
belydenis, beskou die ortodoLse party vir Utrecht as lrul universiteit,
Ongelu[kig egter maak die wet dtt vir die jongmanne verpligtend on die
Iesings van die p.ofessor rar morele filosofie Eedurende die eerste twee
jaar van hul universiteitsloopbaar by te woon, voordat hulle toegelaat kan
wo.d tot die studie van die teologie; met die gevolg dat die teologiese
prolessore feitlik hul studente uit die hande van professor Opzoomer Lry,
Dit is nie nodig om dr, Opzoomer se stelsel te karakteriseer nie. Dit ir
slegs nodig om te sê dat hy in een van sy boeLe ve.Llaar het dat ,die
'n
Evangelie byenes is vol van fabels.' Die bonatuurlike het volgens sy
mening geen bestaan nie, oÍ, as dit bestaan, dan moet dit nog eers
geopenbaar word soos dit nog nie tevore geopenbaar is nie. So iets soos
wonders is natuurlik heeltemal buite die Lwessie. Dr. Opzoomer het nog
nie sover gegaan as om defrnitiel te sê dat daar geen persoonlile God
bestaan nie, -aa. dit is onmoontlil om te verstaan hoe dat eo'n Wese
'n plel kan vind in sy stelsel, wat uitloop op onbewimpelde panteïsme.
Die leit dat so 'n professor ÍeitliL die ingang en die onàe.ste ""rdi"pi.g
van die universiteit beklee (dr. Da costa het Jit gewoonrirr die Dardaneres
genoem), sal nog des te meer skadelik in*erL op die ke.k, aangesien hy
b.gaafd is met_ die buitengewone 'n
talent om sy gedagtes op .a.treLlilre
manier vir sy hoo.ders voor te stel. Vi" lorg-^.." wat onervêre i9, ir
sy welsprekendheid byna onweerstaanbaa.. Baie ortodokse huisgesinne
het, helaas, al,die treurige gevolge ondervind va. sy beLo.ende mag oor
hul serrs wat hulle gehoop het om eerd.g di" "uu.g"li" te hoor verLondiE,
Ek sal net wys op een van daardie org"rrr.kg" rJo"b""ld" wat meer ag
enige ander geval di. aardag ,an di" prbli"L- getreL het, as gevolg van
die besonde" onberispelike Laralter "- di" ,iltuu.de talente va, die
betrolrle iongman. EL bedoel die w.lbekerde e, b.roemde d". pi."sor,
vooÀeen predikant van die Walloonl,erk in Rotterdam, en Lollega van
dr. Reville. Sy
:y T,:ii,
ouers *as lede van die -"", ."ro"i ub"lu
htndel"klas van Amsterdam, en was van die vooraanstaandes *d.. di"
gesiene ortodoLse lamilies van ons hoolstad. Groot vemagtings is