Dr Andrew Murrayos lecture On Modern TheologY DIE ... - Zuiddam

598
DIE MODMNE ONGELOOF
_ N"! soos sy- voorgangers, sê ek. Ek het aan die begin
die- geleentheid gehad om die aandag te vestig op ái"
verho.rdi.rg wat daar bestaan tussen drc *od"tnJ teàlogie
en deïsme en panteïsme. Ek sal nou die vryheid neèm
om aan te toon wat die uitslag van 'n noukeuriger
onclersoek is: dit naarnlik, dat àit met hulle in Ëul
vyandskap teenoor die bonatuurlike en die lewende God
wat deur die openbating daarvan verkondig word, asool{
in hul pogings om 'n godsdiens te vind wai die behoeftes
van die menslike hart kan bevredig sonder om die
bonatuurlike te erken, een is. Om nou nie verder terug
t-e ga_an as die vorige eeu nie, die deïsme het gemeen
dat dit die bonatuurlike oorwin het deur di" Gód ,r.rt
die sLepping, sy majesteit en sy selfbestaan te erken maar
sy voorsienigheid te loën, en in die plek daa"van te stel
die kragte wat Hy aan die natuur gegee het. Die
menslike hart kon hier nie tot rus Lo- riie-, hierdie God
was te ver. Die panteïsme het toe onderneem om die
behoefte te bevredig; dit het toe'n God van die
voorsienigheid gelewer maar sy slepping ontlen. Dit het
inderdaad vir God naby gebring, maar dit het sy
persoonlikheid opgeoffer deur Hom één te maaL met die
natuur. God het verlore geraak in die natuur. En so het
ou Bybelgelool as vir
'n
onde"soel* wat ver bokant hul verstand en
opvoeding staan."
. -
En ptofessor
'n
Scholten b"ing sy redenering tot die volgende slotsom ln
trosiure wat hy geskryf het om te bewys dat die mod"iree in die LerL
mag,en moet bly; ,,[aa_t nly ten slotte_ ltiárdie,op-eÀing maak, Hy wat
di.._Lerk verlaat verbreel die g"meensLapsband met broer, ta. wie soms
veel kan gelee" *o"d in die
'n fraltiese I.*., al staan hulle
wetenskap. Geïmproviseerde mode*e Le.L mag -akliL
aeter i;-di;
gevaar loop
om, net soos die Duits-Katolieke lereniging rur *o.ër, die prcoi te word
v.r orgeloof en skeptisisme, selfs van wére'idsaesindheid, iets'waarten dio
omgang met opregte womes, selfs onder dieEá" ooL wat anders dink aa
ons, maE dien as'n lreilsame teëgif."
, Sodanig is die nuwe teologie.- Die erkende leiers daarvan verLlaa,
dat drt nie heeltemal kar Llar.Lom sonder die erns en die vroomheid wal
dte ou gelool met so'n uilmuntende welslae aanlweck nie.
). rlil
,' l
'ÍirÍ
,ït'ï
,ili'
illl
ri
r'11
DrE MODERNE TEOLOGTE
3gg
die probleem onopgelos gebly. Nou onderneem die
moderne teologie dit. Dit ve"klaar dat deïsme en
panteïsme elkeen 'tt deel van die waarheid gehad het,
maar geeneen van hulle het die hele waarheid besit nie.
Dit treL voordeel uit die les wat van hulle geleer word.
Dit ve"Llaar dat dit die,dwaling van die deïs vermy, dat
dit nie alleen Gods skepping Ieer nie, *ru, oáL *n
voorsienigheid, dat dit God nie alleen "oo" "r, 6o *o
wêreld plaas nie, maar terselfdertyd Ín die wêreld. En
die -dwaling van panteïsme vermy hulle ooL, hulle
handhaaf Gods persoonl*heid (hullà sien in dar dit die
geheim is -agter die -.g tot openbaring), en hulle vertel
ons nie alleen van die noodsaaklilheiJ van die natuur
waarmee die panteïs die Voorsienigheid geïdentifiseer het
nie, m,aar h,rlle wys ons orals op die wil en die wysheid
van Hom wat ewig vry is.
Ek sal nie hier ingaan op 'n kritiese ondersoek nq
die waa.de
'n
en die beteLenis nan dt" stelsel nie; dit sou
metafisiese redenering vereis wat ons bokant ons
bevatting mag voer. Maar dit Lan "L sê, dat sover as my
gedagtevermoëns strek, dit vir my onmoontlik is om in
die gebruik van die woorde vryheíd en persoonlihheid.
iets anders te sien as '., -asLer om 'n panteïsme te
verberg, wat nie Lan bepe"k word nie. 'n Vryheid van
God, wat nooit sonder die natuur bestaan het nie, wat
vir altyd begrens is deur die natuur soos dit uetrmaal
vasgestel is, en wat beroof is van alles wat ons ons
voorstel as ve.botrde aan ons vrye wil, is ongetwyfeld
'n
slegs 'n bespotting vatt die naam van v-ryheid. En
pe"soonlikheid sonder die magle in die beoefening
waarvan ons die voorregte van die persoonlike bestaan
sien, die uitspreel van persoonlike gevoel, gedagtes en
woorde, is tog seler geen persoonlikheid nie. Met
betrekling tot enige w"rklike invloed op ons sedelike
bestaan is die moderne God net so volLome gevange en
geboei binne die werLinge van die natuur soos die