Dr Andrew Murrayos lecture On Modern TheologY DIE ... - Zuiddam

396
DIE MODMNE ONGELOOF DIE MODERNE TEOLOGIE
in die latere herlewings van die piëtisme in Duitsland
en die metodisme in Engeland, was dit die sedeliLe en
godsdienstige elemente wat 'n betoep doen in die eerste
pleL op die hart en nie op die verstand nie, wat aan
die stelsel sy ingang by die mense verleen het en dikwels
die armes gemaak het tot sy beste aanhangers. Die
moderne teologie is 'n godsdiens vir die denkers. Sy
uitgangspunt is nie die sedelike behoefte nie, maar die
wetenskaplile vereistes. Sy doel is in werklikheid om
die onverganklik godsdienstige behoeftes van die hart
te versoen met die eise van die wetenskap, en dit laat
die wetenskap heerskappy voer op 'n gebied wat nie
daaronder val nie. En so probeer dit om die verlangens
van die geestelike honger te versadig met iets wat alleen
die intellel Lan bewedig.
Die woorde van Zaalberg bevat 'n juiste beskrywing
en terselfdertyd, onbewus, die bitterste satire: d.ie ,noderne
teologíe is die hind, van die natuurwetenshap en díe
ftIosofie. Dit is geen wonder nie dat die Lind wat op
d.ardie manier gebore is en deur sy ouers gevoed is met
die beste voedsel wat hulle kon vetskaf, en onderrig is
in al dte wysheid wat hulle besit het, tog so 'n skrale
godsdie.ts sou hê nie. Ndg die natuurwetenskap nèg die
Íilosofie - hulle is albei die produk van die menslike
gees É nèg hierdie kind van hulle kan die oneindige
verlangens vatr die onsterfile siel bevredig nie. 'n God
wat gebore is in die menslitrce gedagte, het geen Lrag
wat hoër is as dít waaraan hy ry ontstaan ontleen
nie: hy is slegs die skepping van die sLepsel.
Die moderne teologie is 'n poging van die wetenslaplike
gees om n godsdiens op te bou; die Lri.,g vart
die wetenskappe sou onrrolledig wees daarsonde"; dit is
die nuutste poging om een tot stand te bring wat so
na as moontlik staan aan daardie magtige Christelike
godsdiens, een wat op een of ander **.ti"" so 'n houvas
5g7
op die harte sal handhaaf. Net soos sy voorgangers .al
oàL dit op misluLking uitloop.')
1)
EL wor Éraag in die lesing aa.geLaal het die getuienis van
Z""báre .. S.hoÍt"t ï"t berekLing tot die neigings -van die stelsel' ln
rv ,,Àf.lk"td.r"de" sê Zaalberg' ,,Otder die indruk dat die o-n-godsdie.ns'
ticL;iJ "r" die b"tere klasse gewortel was, indien nie uitsluitlik nie dan
toï hoofsaaLlik, in onlrunde en misterstand
g"".U"a""r" van godsdiens en die Christetdom,
o-mtrent die a.rd en die
het eL ge,^een dat ek in
staat sou wees om in my 'eod"diens. eie kting die gevaar van die Lloof tussen die
*Ài.ld*rt"rrlap en di. -baie wat tt""d. *y". *otd, t" vemyder,
AuvanLlil< h"t *y *".L teelbelowend gelyL; maar sodra- dit geblyl
het dat mv doel met my prediking nie net was om a[ te breel nie maar
ook om op te bou, en ho. meer di. ,ek glo nie' met betrekking tot sekere
"aLe g"toig is deur die ,sond.t geloof g"en "alighei.l nie,' hoe meer die
p.ediL-". ve-rklaar dat hy m.e, it simpatie is met die vrome gevoel mel
àl rv b"kto*penhetd as met die rasionalisme sonder lewende wamte
of ratr..li.^e- sorde, gebed - hoe groter het die getal gewotd tan dió
wat weggaan. EL hei die ond."aglike,snart begin ondervind van to
sien hoe--dat
mv nrediLirg
mense wat eers met twy[el 'dit
gewen is, my verlaat ..
geluister hel maar later deur
L"tL en die godsdiens vaavel
rà terwvl h"ll" "u" my sÀ dat waa, eL hulle nou ,mode"n' gemaaL het,
hulle baie goed Lan LlaarLom sonder die prediking van Jesus en sy
evangelie; of t.d".. het hulle gevra, sommige met'n beLommernis wal
't
." ii"o Eeroer het, et a.d", -1t otdtatÉlike koudheid; ol daar dan
.oE *""LiiL enige waarheid is in dre -"r. "" gelool in God en 'n ewige
l.we? .-.., . En trapsgewyse is. ek gevoer na die gevolgtrekling wat vit
'n 'n
predikant baie vernederend is, dat die modeme neiging as
Eodsdienstige en sedelike verskynsel -el die blom en die wug mag we.es
'n
àn Eodsdierstig ontwiklelde intellek, wat in die helliEe erns van die
te*e gefweek is À ryp geword het, maar dat dit jui" m da"tdie r.de
org"rLliL is vir die masms, onverstaanbaar vir diegene wie se godsdienstige
inÈllel( nie ontwiLkel is nie, en ".lfs geraatlik vii diegene wat nie genoeg
ems besit om htlle te vrywaar teen'n tewedenheid met sy negatiew'e en
kritiese Lant nie, maar o- daarder. te Lom tot die diepte van geloo[ en
Iewe, En die massas wat my gevolg het, was nie van nature ernstig en
oodsdienstig nie, veral nie die mans nie, en die minste van almal die
Ëoer Llassel ,Die g.loof is nie dre deel van almal nie,' sê Paulus, en
e[ het diLwels in moedeloosheid teruggeLom tan die gemeente aÏ en veral
van die Latlrisasieklas aÍ, omdat ek weer opnuut en met bitterheid gevoel
het dat Jan en sy maters *el gele.. het o* die *onde.s te Ioën, maar
dat hulle nou ook makliler knap genoeg wo.d o^ spotpre-nte in hul
moeder s. Bybel t. telen as gesLtk o- die ge"" van gelooi en gebed
te onlvang, teruyl baie ander met'n beter inbors meer geskik is vir dre