Nederland proeftuin voor slim verkeer

46 | 3
Achtergrond
In het centrum van Nijmegen kunnen
toeristen zich laten vervoeren door een
treintje op zonne-energie. Het betreft
een Sunshuttle van Soios uit Venlo. ‘Dieselmotoren
zijn te zwaar, te vervuilend, te
duur en te luidruchtig. Eigenlijk zijn ze niet
meer van deze tijd’, verklaart directeur Jan
van Haaren de keuze voor de alternatieve
energiebron. Zijn wagentjes rijden op elektriciteit
die ze grotendeels betrekken uit
zonnepanelen op het dak.
De Sunshuttles leggen zo’n tien kilometer
af op een uurtje volle zon en ongeveer vijf
kilometer op een gemiddeld zonne-uur. Met
circa vijftienhonderd van dergelijke zonneuren
in Nederland hoeven ze bij normaal gebruik
slechts voor driehonderd euro per jaar
aan elektriciteit bij te tanken, claimt Soios.
De Venlonaren schatten ongeveer honderd
watt nodig te hebben om duizend kilo een
kilometer te verplaatsen.
Lichte panelen
Het is dus zaak zo lichtgewicht mogelijk te
construeren. Het trekkende karretje heeft
bijvoorbeeld geen traditionele versnellings-
Elektrisch rijden
Venlose zonnetram
rijdt eigen koers
in ‘vastgeroeste’
auto-industrie
Het Venlose Soios levert treintjes voor
recreatieve en toeristische toepassingen.
Het bijzondere aan de vervoermiddelen
is dat ze niet op diesel rijden,
zoals de meeste concurrenten, maar op
zonne-energie. De Limburgse ontwikkelingsmaatschappij
Liof nam onlangs
een belang van 24,5 procent in het
driemansbedrijf.
Joost Backus
bak maar een gewichtsbesparend planetair
tandwielstelsel. Ook is er geen dierentieel
om de aandrijfwielen aan te sturen in een
bocht. Dit lost Soios elektronisch op door
het ene achterwiel iets langzamer te laten
draaien dan het andere. Zo duwen ze het
treintje als het ware de bocht om – de voorwielen
zijn eigenlijk niet meer dan zwenkwieltjes.
De Venlonaren gebruiken hierbij
een directe aandrijving op de naaf, die naar
eigen zeggen ‘sterk genoeg zijn om dertig
man een helling op te trekken’.
Het idee is ontleend aan een kunstmeststrooier.
Daarbij drijft een as direct het roterende
wiel van de strooiarm aan. Toen Soios
bij de leverancier aanklopte om het concept
over te nemen, kreeg het in eerste instantie
nul op rekest. ‘Kan niet’, was het antwoord.
‘Maar dan gaan mensen nadenken, met elkaar
praten en zaken onderzoeken’, vertelt
Van Haaren, ‘en uiteindelijk kon het toch.’
Een soortgelijke ervaring had de directeur
bij Curtis, dat besturingselektronica maakt
voor bijvoorbeeld golfkarretjes en heftrucks.
‘Als aandrijfspanning hebben we gekozen
voor 48 V. Consequentie hiervan zijn
hoge stromen, met pieken tot 650 A. De 15
kW elektromotoren die de wielen aandrijven,
kunnen dat wel aan, maar de controller
van Curtis niet. Dus zeiden ze daar in eerste
instantie nee. Uiteindelijk blijkt het toch te
kunnen als we de controller met software
beschermen tegen schade door piekbelastingen
maar heel kort toe te staan.’
Al met al was het een hele uitdaging om
de aandrijving en de besturing goed te krijgen.
‘Dat gebeurt allemaal in software’, zegt
Van Haaren. ‘Daar zorgen we ervoor dat het
geheel stabiel op de weg blijft, zelfs bij een
snelheid van 35 km per uur en een chauffeur
die de bocht sportief neemt.’
De zonnepanelen op het dak van de shuttles
komen van Ertex uit Oostenrijk. Dit
zijn redelijk standaard panelen met gewone
cellen, alleen dan lichtgewicht: aan beide
kanten zit een glasplaat van slechts twee
millimeter dik. Soios heeft ook plaatsgenoot
Scheuten Solar benaderd, maar diens
panelen zijn veel zwaarder. Daardoor kosten
ze meer energie om mee te torsen. Bovendien
zijn de gevolgen met lichte panelen
op het dak kleiner dan met zware, mocht er