Nederland proeftuin voor slim verkeer

Opinie
Anton Duisterwinkel is
portfoliomanager semicon bij TNO.
Productie
Mass matters
Als Nedcar straks de deuren sluit, is
dat weer een klap voor de Nederlandse
maakindustrie, die ook een ink
aantal toeleveranciers zal raken. Maar de
doodsteek voor de industrie? Onzin, klinkklare
onzin. Vergeet niet dat de industrie
meer dan de helft van de export uit Nederland
voor haar rekening neemt, en dat die
export harder groeit – met een gemiddelde
van 7,5 procent per jaar – dan de export van
bijvoorbeeld diensten. Zolang de economie
in de Bric-landen als een raket blijft stijgen,
is er meer dan voldoende ruimte voor extra
exportgroei. En tot slot: van de drie hoofdbranches
in de industrie, voeding, chemie en
maakindustrie, is de laatste tegenwoordig de
grootste, blijkt uit een rapport van ING.
Natuurlijk, elk bedrijf dat omvalt of vertrekt,
is er een te veel, maar Nederland industrieland
kan dus echt wel wat hebben.
Blijft dat zo? Is de maakindustrie niet ten
dode opgeschreven, met de concurrentie in
het verre, nabije en directe oosten? Als we
niets doen, dan wel. Een beetje prutsen in de
marge zal ook niet helpen: we moeten naar
een totaal andere opbouw van de industrie –
want een totaal andere opbouw van producten.
En geloof het of niet: juist in Nederland
ligt alles klaar om dat te gaan doen.
Frezen, zagen, boren, beitelen, afsnijden,
etsen, branden: de huidige industrie breekt
haast meer af dan het opbouwt. Dit werk
werd als eerste verplaatst naar het buitenland
en is nu het eerste waar we helemaal
mee moeten ophouden. Gewoon: niet meer
doen, ook niet in het buitenland. Al dat
breken is niet alleen zonde van de (soms
schaarse) materialen en van de energie die
er in is gestoken om het te maken, het is
vooral onhandig, want je kunt lang niet alles
maken zoals je dat zou willen. De vormvrijheid
is beperkt tot wat je met een frees,
boor of beitel kunt bereiken – zowel fysiek
als qua precisie.
Beter is het op te bouwen. Door te
printen, lokaal uit te harden of door
materialen neer te leggen. Kortom: door
additieve technologie. Nieuw is dat niet,
de Bijenkorf verkoopt al zelfbouwprinters
die plastic dingetjes kunnen printen. En de
industrie vervaardigd er al kaken, juwelen,
complexe metalen structuren en gehoorapparaten
mee. Maar de volle potentie wordt
bij lange na niet gehaald. Want de ontwerpvrijheid
zit niet alleen aan de buitenkant,
maar juist binnenin.
Met additieve technieken is het bijvoorbeeld
mogelijk om de ultieme lichtgewicht
vliegtuigvleugel te maken met de dendritische
structuren die de natuur allang had
uitgedokterd. Mass matters, niet alleen in
We moeten naar een
totaal andere opbouw
van de industrie
vliegtuigen, maar ook in de waferstage,
robots in de semicon en ook in automobielen.
Het geldt bovendien niet alleen voor
het plaatwerk, maar voor alle onderdelen,
inclusief de in Nederland gemaakte sensoren,
motoronderdelen en lampen. Niet
alleen voor de formule 1 en Ferrari moet
het zo licht en dus zo zuinig mogelijk, maar
voor iedere auto.
Daarnaast ontstaan er unieke mogelijkheden
om materialen te integreren en
daarmee functionaliteiten: geprinte PCB’s
met koelkanalen en optische verbindingen,
plastic onderdelen met geïntegreerde elektronica,
RF-antenne’s en chemische sensoren,
you name it.
Om die droom waar te maken, zijn er nog
drie elementen nodig: meer en betere grondstoen
uit de chemische industrie voor multimateriaalproducten
en betere kennis over
veroudering daarvan, grotere en snellere
equipment voor additieve productie (waar
mijn collega’s bij TNO al aan werken) én echte
multidisciplinariteit om optimaal van de
ontwerpvrijheid gebruik te maken.
Chemie, equipment, multidisciplinariteit.
Me dunkt, dat past bij Nederland. In hiërarchischer
ingestelde culturen (van de VS tot
China en van Duitsland tot Japan) gaat dat
niet werken. Hier wel. Nu het nog even organiseren.
En nu de overheid zo nadrukkelijk
terugstapt, ligt de bal bij de industrie.
3 | 17