Nederland proeftuin voor slim verkeer

Eigenlijk kopen de Duitsers tegenwoordig
hun eigen zonnecelkennis terug.
Het land trok met een visionair subsidiesysteem
eigenhandig de PV-industrie
van de grond, maar moet nu lijdzaam toezien
hoe steeds goedkopere zonnepanelen
uit China de thuismarkt overspoelen en her
en der bedrijven in moeilijkheden raken.
Een van de Duitse vlaggenschepen, Q-Cells,
noteerde in 2011 een verlies van 846 miljoen
euro op een omzet van 1023 miljoen
en verwacht dit jaar weinig verbetering.
De Duitse overheid is het ondertussen zat
om Chinese producten te subsidiëren, ook
al zijn die niet zelden met Duitse machines
vervaardigd. Ze koerst aan op een forse verlaging
van het teruglevertarief, dit uiteraard
tot groot chagrijn van de eigen industrie,
die er haar genadeklap in ziet.
Deze problematiek past naadloos op
heel Europa. Ons continent heeft kennis
en geld, maar slaagt er onvoldoende in om
daaruit munt te slaan met nieuwe industrie
of innovatieve bedrijven. Sterker nog:
belangrijke industrieën kwijnen langzaam
weg (zie artikel hiernaast). Zonder ingrijpen
lijkt het een kwestie van tijd voordat
de laatste Europese chip van de band rolt;
vroeg of laat zijn de huidige fabs aan het
einde van hun Latijn.
10 | 3
Analyse
Industriebeleid
Europa beleeft spoetnikmoment
Innovatieve ondernemers opgelet: een heus Europees industriebeleid staat in de
steigers, met meer budget en vooral veel meer aandacht voor productie.
Paul van Gerven
Op Europees politiek niveau begint het
door te dringen dat deze situatie zich niet
alleen laat oplossen door aan de randvoorwaarden
voor een goed functionerende
markt te sleutelen. Terwijl vooral opkomende
economieën fors investeren in onderzoek
en op allerlei mogelijke manieren
hightechbedrijven paaien, is de Europese
Commissie er inmiddels van overtuigd dat
zowel het fenomeen maakindustrie als het
begrip industriebeleid aan een herwaardering
toe is. Net als de VS, waar president
Obama vorig jaar aankondigde productie
nieuw leven in te blazen, beleeft Europa zijn
spoetnikmoment.
Kets
Tot nu toe heeft Europa zich juist roomser
dan de paus opgesteld als het om staatssteun
voor de industrie gaat. Bedrijven kunnen
eigenlijk alleen voor precompetitieve projecten
aankloppen bij onderzoeksprogramma’s,
zowel nationale als Europese, want van Brussel
mag het niet anders. Resultaat: waar Europese
overheden gezamenlijk gemiddeld
zo’n negentien procent van hun onderzoeks-
nanciering aan ontwikkeling besteden, ligt
dat percentage in de VS en Azië ruim boven
de veertig. Voor fundamenteel onderzoek
liggen de verhoudingen juist omgekeerd.
In Horizon 2020, de paraplu van volgende
generatie Europese onderzoeksprogramma’s
die in 2014 van kracht wordt, moet
dat anders, vindt de EC. Ze wil structureel
meer aandacht voor productontwikkeling
en productie, uiteraard steunend op de
sterke kennisbasis die Europa al heeft. Naar
analogie van de high level group die hiervoor
vorig jaar advies uitbracht aan de EC
gaapt er in Europa een valley of death tussen
wetenschap en markt. Daarover moet een
brug worden aangelegd met technologische
research, ontwikkeling en productie als pijlers.
Alle aandacht concentreert zich daarbij
op de key enabling technologies micro- en
nano-elektronica, geavanceerde materialen,
nanotechnologie, biotechnologie, fotonica
en geavanceerde productietechnologie.
Allemaal leuk en aardig, maar is er in het
door schulden geplaagde werelddeel wel
geld voor dat soort ambities, of wordt het
een papieren tijger? Horizon 2020 staat nog
niet denitief op schrift, maar de berichten
uit Brussel zijn gunstig. Niet alleen wordt
voor de opvolger van het Zevende Kaderprogramma
bijna twee keer zo veel geld gereserveerd
(tachtig miljard euro), ook zou
industriële ontwikkeling voortaan uit de
Europese structuurfondsen mogen snoepen.
Met een budget van 250 miljard euro
biedt dat heel interessante perspectieven.