It wurk fan Gysbert Japix n-2 - Tresoar

aire gehalte) van literatuur te doen, als die niet op indringend onderzoek van afzonderlijke
teksten gebaseerd zijn.
Het centrale deel van mijn studie vormen het vierde en het vijfde hoofdstuk. Ter
verwezenlijking van de geformuleerde doelstelling moet naar een nauwkeurige en
volledige teksteditie verwezen kunnen worden en zijn adequate beschrijvingen van
handschriften en uitgaven nodig. De bestaande literatuur schiet ten aanzien van die
voorwaarden te kort. Daarom is aan deze studie een teksteditie toegevoegd, die als
deel I verschijnt. Problemen van transliteratie en facsimile-uitgave worden besproken
in hoofdstuk 2. Een beschrijving van uitgaven en handschriften volgt in hoofdstuk
3. Bij de uitgaven heb ik me geconcentreerd op de vraag naar hun ontstaansgeschiedenis.
Deze is in het geval van de beide zeventiende-eeuwse uitgaven van direct
belang voor de verklaring van het werk, omdat er reden is om aan te nemen dat GJ
zelfde kopij voor de editie van 1668 heeft verzorgd en bijgevolg de aanvullingen, die
naderhand wel in de editie van 1681 zijn opgenomen, bewust heeft weggelaten.
Tot de verklaring van het ontstaan van het werk kan ook kennis van het publiek dat
het las (of niet las) en van de aard van de belangstelling bijdragen. Dat geldt, naar
men mag aannemen, des te meer naarmate dat publiek dichter in tijd bij GJ staat.
Daarom is in hoofdstuk 3 ook aan deze aspecten van de GJ-receptie aandacht geschonken,
met name voor de tijd tot 1822, toen een nieuwe uitgave van het werk verscheen.
De analyse van de intekenlijst op die uitgave vormt een welkome aanvulling
op de spaarzame gegevens over lezers tussen 1822 en 1640, het jaar waarin voor het
eerst werk van GJ is gepubliceerd.
In het algemeen kan nog worden opgemerkt, dat ernaar gestreefd is om alle kennis
over GJ en zijn werk die in de loop van de eeuwen is vastgelegd, in het onderzoek te
betrekken. Dat geldt evenzeer voor secundaire literatuur als voor archivalia. Gegevens
uit secundaire literatuur zijn aan de bronnen getoetst.
8.2.2 Tekstuitgave
Aan de beide bestaande heruitgaven van het werk van GJ kleven een aantal bezwaren,
die een nieuwe uitgave wenselijk maken. Die van Epkema 1821 (verschenen
in 1822) bevat wel alle teksten uit de oorspronkelijke edities van 1668 en 1681, maar
geeft de verspreide teksten van de dichter niet, is niet voorzien van tekst- of regelnummering
en is wegens de normalisering van de spelling voor wetenschappelijk
gebruik ongeschikt. De uitgave van Brouwer 1936 (1966 2 ) geeft wel (bijna) al het werk
van de dichter zelf, maar niet de inleidingen en teksten die Gabbema 1681 aan zijn
uitgebreide heruitgave toevoegde. Bovendien plaatst Brouwer teksten uit 1668 en
1681 door elkaar, is zijn weergave op verschillende punten onjuist en bestaat er behoefte
aan een uitgave met een tekst- en regelnummering die het mogelijk maakt alle
woorden van GJ, ook uit de handschriften, zo te indexeren dat alle parallelplaatsen
direct zichtbaar zijn. Een dergelijke nummering geeft Feitsma 1974. Daarom heb ik
besloten een facsimile-editie van de uitgaven van 1668 en 1681 (wat de laatste betreft:
met uitzondering van het deel dat een heruitgave van 1668 is) en van andere verspreid
gepubliceerde teksten te maken, alsmede een transliteratie van het werk dat
alleen in handschrift is overgeleverd. De teksten zijn voorzien van mijn eigen nummering
(links) en van de codering van Feitsma (rechts). Van de verspreide teksten
heb ik in voorkomende gevallen de eerste redactie gekozen. Varianten zijn niet opge-
482
wumkes.nl