It wurk fan Gysbert Japix n-2 - Tresoar
It wurk fan Gysbert Japix n-2 - Tresoar
It wurk fan Gysbert Japix n-2 - Tresoar
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Reontse Ljeafde-Gâl (I 15-16)<br />
Yn de foarm <strong>fan</strong> in leafdesliet is it fers in politike allegory op de Akte <strong>fan</strong> Seklúzje<br />
(1654). As be<strong>wurk</strong>ing <strong>fan</strong> in frysk-nasjonaalhistoarysk motyf en as ôfwizing <strong>fan</strong> in<br />
republikeinske steatsopfetting is it in ûnderdiel <strong>fan</strong> de gewestlike hofkultuer.<br />
Herders Ljeafde to Galathæa (I 17-18)<br />
<strong>It</strong> fers is in hardersliet. De harderinne oan wa't de ik-figuer syn leafde meidielt,<br />
personifiearret in kristlik ideaalbyld. <strong>It</strong> brûken <strong>fan</strong> hardersfigueren hinget miskien<br />
gear mei pastoralisearringstendinzen yn de fryske hofkultuer, dy't yn 'e jierren fjirtich<br />
op lykje te kommen.<br />
Reamer in Sape (I 56-63)<br />
<strong>It</strong> fers lit yn de tekening <strong>fan</strong> twa karakters sjen wat fernoegen wol net dwaan kin.<br />
By alle literêre tradysje dy't de ynhâld beskiedt, liket it dochs ûnwierskynlik dat it<br />
gjin ferbân mei tiidsomstannichheden hawwe soe. Dêrfoarbinne de oerienkomsten<br />
mei de problemen yn tsjerke en steat yn Fryslân te grut, yn it bysûnder ek mei dy te<br />
Bolsert, dêr't de heit <strong>fan</strong> de dichter sa nei yn behelle wie.<br />
Neffens genre hat it gedicht mei syn kombinaasje <strong>fan</strong> liet en petear noch it measte<br />
<strong>fan</strong> in hardersdicht, mar de oerienkomsten binne te lyts om streekrjochte ôfhinklikens<br />
oannimlik te meitsjen. De ôflieding sil earder yndirekt oer Sjolle Kreamer<br />
rûn wêze.<br />
Friesehe Herder (I 92-120)<br />
Nei genre soe ik de tekst in himelske meditaasje neame wolle. <strong>It</strong> fers is in syklus<br />
<strong>fan</strong> psalmberimingen en lofsangen, wa't ferbûn wurde troch kommentaar dat bestiet<br />
út meidielings oer de fryske harder wa't de hiele meditaasje yn 'e mûle lein wurdt, en<br />
- op de wize <strong>fan</strong> it soliloquium - út oertinkingen, oanspraken ta eigen siel en sinnen<br />
en beaen <strong>fan</strong> dy harder sels. De stikken kommentaar binne suver alhiel yn Bibeltaal<br />
skreaun. De tekst begjint en slút mei in rymbrief. Twa psalmberimingen wurde ôfsletten<br />
mei in rymspreuk. Yn de opbou is de Heidelberger Katechismus (ellinde, ferlossing,<br />
tankberens) werom te finen. Oerhearskje dogge de langst nei de himel en it<br />
fielen <strong>fan</strong> de himelske silligens hjir al op ierde. Hoewol't de nammen Jezus en Kristus<br />
(behalve dan yn it motto <strong>fan</strong> Philippenzen 1:23) net brûkt wurde, is God faak<br />
foaral Kristus. Miskien ferklearret dat ek it brûken <strong>fan</strong> wurden as leaf, myld, bliid en<br />
swiet om eigenskippen en <strong>wurk</strong>ingen <strong>fan</strong> God oan te tsjutten. De oerienkomst mei it<br />
Geestelijck Leven (1648) <strong>fan</strong> de bekende fryske piëtist Theodorus à Brakel is grut.<br />
Personele vertôninge (I 420-432)<br />
Neist ûntlieningen en neifolgings út literatuer moat sa't liket foaral oan beskriuwing<br />
<strong>fan</strong> printen (<strong>fan</strong> Galle, nei Heemskerck 1563) tocht wurde. Mei syn personifikaasje<br />
<strong>fan</strong> de fjouwer tiden <strong>fan</strong> it jier liket it fers by in selsstannich genre te hearren,<br />
wumkes.nl<br />
477
Change language