It wurk fan Gysbert Japix n-2 - Tresoar

IT /12 SLIUECHT IN RIUECHT / AZ DU FEN BOALSERT / / OPGERIGT
IN HET JAAR 1823
De makette is oant no ta net ôfbylde. (Yll. 34.)
Ynterpretaasje
Anonym 1822 (Vad. Letteroefeningen 1823II137): "Dezelfde [as yn Gabriel syn byld
fan Kening Willem I op it hynder] vaderlandsliefde blonk ook uit in het borstbeeld
van GIJSBERT JAPIKS ..."
P.J. Gabriel 1822 (Halbertsma 1824,9-10): "GABRIEL zelve, als een andere PYG­
MALION verrast door de schoonheden van zijn eigen werkstuk, zag in het borstbeeld
bedaardheid, goedheid, grootheid, zonder dat de kennis van GIJSBERTS karakter
zijn oordeel, gelijk het onze, bevangen hadde". Yn syn fizy op GJ as in
klassike Gryk stie hy net allinne (sj. ek 1.1.2). Halbertsma, mei wa't er oerlei by it
meitsjen, seach yn it portret fan Matthys Harings "iets van de klassieke vormen der
Grieksche hoofden", en S.W. Schippers prize Gabriel as in oare Phydias:
S.W. Schippers ca. 1822 (Halbertsma 1824,64; oersettingen jouwe Janzen 1923,339 en
Galama 1950,157):
IN GISBERTI JACOBI EFFIGIEM ARTIFICI GABRIELIS MANU EX MARMORE
CONFECTAM
I.
Sub pulchra GISBERTI nomen imagine cernens
Cum patriae cogor tum meminisse patrum;
Sed, GABRIELIS opus, mirans in marmore vultum,
Vivere me eredam tempora PRAXLTELIS.
II.
Quid te mirantem GABRIELIS, stulte, labores
PYTHAGORAE nomen tollere laude juvatl
Reete animas Samii transfundi sensit acumen:
Hic opus adspicio namque ego PHIDIACUM.
Janzen 1923,307: "It byld waerd makke sa it hjitte nei it oarspronkelik skilderstik, dat
prefester Rinse Koopmans to Amsterdam bisiet. De útfiering waerd prachtich en tige
treflik neamd en is dat yn wierheid ek. It is technysk in pronkstik fen greate wearde, in
juwiel fen byldhoukinst en ek de klassike omlysting is moai, mar it kopstik liket net
nei it oarspronkelik portret lyk as de kinstgraveur P. Velin dat makke hat nei it origineele
Skilderij fen Wybrand de Geest to Ljouwert. Gabriel hat it byld fen Gysbert to
moai makke, to "geflatteerd" lyk as de Hollânner it mei in basterdwird seit. Dat is tige
spitich, hwent, Gysbert wier yn wird en died, yn syn hânnelen wânnel en selsyn syn
uterlik in tige ienfâldich persoan en like yn neat op in klassike figuer út 'e Romeinske
ef Grykske âldheid. It bysûnder Fryske type yn syn wezen, yn syn hâlding
en antlit komt by dat boarstbyld alhiel net ta syn rjucht. As immen ús sei: "dat stelt
Aristóphanes, Aristoteles ef Caesar foar", den scoe men dat best oannimme
wolle."
Van Daalen, dy't gjin oardiel oer dit wurkstik fan Gabriel jout, neamt him yn it algemien
wol klassisistysk en ek eklektysk (Van Daalen 1956,86; mear yn bysûnderheden:
19-21).
7a. Gipsen ôfjitsels fan 7
Gabriel makke twa (neffens in oare boarne trije: Wumkes SDII 1934,267) gipsen ôf-
444 wumkes.nl