It wurk fan Gysbert Japix n-2 - Tresoar

eskikber stelden (Keikes 1957, 149). Se dienen dat ek, omdat se heard hienen dat
"een zo verheven als achtingswaardig magistraatspersoon van onze provincie, die
geene relatie tot onze stad heeft; doch geheel doordrongen zijnde van gevoel voor de
taal onzer voorvaderen, en den prins der Vriesche dichteren eene hulde willende toebrengen
waar in zo het scheen zijne Landgenoten Bolswerds ingezetenen te kort
schoten, het vaste voornemen heeft opgevat, om bij de eerste gelegenheid binnen
deze stad het verlangden gedenkteeken op te rigten" (brief gasthúsfâden 10-10-1821
oan it stedsbestjoer, argyf St. Antoanygasthús 321, Bolsert). Dy magistraatspersoan
hat sûnder mis gûverneur I. Aebinga van Humalda west. De útfiering stuite doe lykwols
op oare beswieren: "In de eerste plaats oppert den Heer Halbersma namens de
kunstenaar Gabriel te Amsterdam de groote zwarigheid, dat er geene meesters in ons
Ryk gevonden worden die ooyt een metalen buste hebben gegoten, en het dierhalven
een waagstuk zoude zijn dit werk als eenen eerste proeve uit derzelver handen te nemen,
zo dat men hier toe tot den vreemde de toevlugt zoude moeten nemen, en anderdeels
vreest men dat het voetstuk met zyn aanbehoren, niet tegen het weer en andere
dergelykheden die hetzelven schade kunnen toebrengen, genoegzaam bestand
zal zijn, als het in de open lugt word geplaatst" (brief gasthúsfâden oan it stedsbestjoer
fan 26-4-1822, argyf St. Antoanygasthús 322, Bolsert). By "andere dergelykheden"
waard tocht oan "onvoorziene of opzettelyke Schadens" (brief gasthúsfâden
oan de "Commissie belast met het daarstellen van een gedenkteeken" fan 26-4-1822,
argyf St. Antoanygasthús 322, Bolsert).
It is net bekend hoe't de kommisje ta de kar fan P.J. Gabriel kommen is. Hy wie yn
Fryslân al bekend troch it monumint dat er foar J.H. Nieuwold yn 1820 yn de Grutte
Tsjerke te Ljouwert makke hie (Prov. Cie van Onderwijs 267, RAF). It ûntbleatsjen
fan dat monumint waard it earste evenemint yn in rige fan trije nasjonale feesten jier
oan jier, dêr't it Bolserter GJ-feest fan 1823 alhiel yn opset en útnoegings by oansleat.
Humalda wie presidint fan de kommisje dy't it ûnderwiisfeest fan 1821 tarette (Breuker
1978b,21; id. 1981d,14-17). It hat dêrom wol káns dat hy oanret hat om Gabriel
(Amsterdam 1785-1833) te freegjen. Dy hie yn 1820 "vooral op het gebied van de portretbuste"
al "een zekere vermaardheid". Yn opdracht fan J.H. van Kinsbergen hie er
foar it Keninklik Ynstitút te Amsterdam yn de jierren 1817-1819 bustes makke fan
P.C. Hooft, H. de Groot, P.P. Rubens, Christiaen Huygens en H. Boerhaave, en foar
de Kweekskoalle foar de Seefeartyn 1819 ien fan MA. de Ruyter(Van Daalen 1956,
86-90).
7. Boarstbyld Paul Joseph Gabriel 1822 (Martinitsjerke Bolsert)
"Het geheel vertoont het borstbeeld [80 sm.] van den dichter, uit statuari-carrarisch
marmer, met het onderschrift GYSBERT [op it byld stiet lykwols: GIISBERT]
IAPIKS, besloten in eene ronde nis [fan stuc], rustende op een voetstuk van hetzelfde
marmer [45,5 sm.], en dit weder op een pedestal van fijne granietsteen [170 sm.],
waarop de volgende inscriptie: Loytser! nim itfor Ijeaf; it iz sljuecht en rjuecht az dyfen
Boalsert ;en hieronder het jaar van oprigting 1823 [der stiet:"LOYTSER./NIM IT
FOR LIEAF:/IT IZ SLIUECHT IN RIUECHT/AZ DY FEN BOALSERT./ OPGE-
RIGT/IN HET IAAR MDCCCXXIII]. Deze geheele partij staat in eenen tempel,
basreliefswijze aangebragt, bestaande in een fronton met zijne twee pylasters en kapitelen,
voorzien van het noodige lofwerk. Alles is voorts omgeven en afgesloten
440
wumkes.nl