nIDug Magazine 06 zomer 2011 - InDesign User Group

Grip op GREP GREP is niet moeilijk
Dat is eenvoudig na te gaan: typ \d+ in het
Zoeken naar: vak en druk op Zoeken; nu worden
niet alleen individuele cijfers gevonden maar alle
series opeenvolgende cijfers.
Met deze jokers en het herhalingsteken +
kunnen we al een aantal interessante dingen
doen. Een naam vinden we door te zoeken naar
twee opeenvolgende woorden die met een
hoofdletter beginnen: \u\l+\s\u\l+.
Deze GREP-uitdrukking zegt “zoek een hoofdletter
(\u) gevolgd door een of meer kleine letters
(\u+), gevolgd door een spatie (\s) en een hoofdletter
die op zijn beurt door een serie kleine letters
wordt gevolgd”.
Deze GREP is te eenvoudig omdat hij namen
vindt die de vorm Roxann Voss hebben: twee
opeenvolgende woorden die met een hoofdletter
beginnen. Namen met voorvoegsels zoals
Bastiaan van Zwieten worden niet gevonden
– zodadelijk zullen we zien hoe je die wel kunt
vinden. Acronymen zoals PTT en NAVO vind je
door te zoeken naar \u\u+, met andere woorden,
series van twee of meer opeenvolgende
hoofdletters. Een nogal speciale joker is de punt:
die vindt alles behalve het alineateken. Je kunt
dat makkelijk in beeld brengen: typ alleen .+
(een punt gevolgd door +) in het Zoeken naar:
vak en druk op Zoeken. Zoals je ziet wordt een
alinea in het document geselecteerd. Druk op
Verder zoeken en de volgende alinea wordt
geselecteerd.
! Er is sprake van een bug: de . joker stopt ook
na een voetnoot. Het voetnootnummer
wordt wel geselecteerd, maar de rest van de
alinea niet. We zitten al sinds CS3 met deze
bug, en hij is in CS5.5 nog steeds niet
verholpen.
nIDug MAGAZINE 06 zomer 2011
Zelf jokers maken
De jokers die we tot nu toe hebben gezien zijn
al zeer nuttig. Maar je kunt ook zelf jokers maken
door één of meer letters en/of standaardjokers
te combineren in een zogenaamde tekenset.
Op die manier kunnen we bijvoorbeeld het
bereik van de bestaande jokers een beetje uitbreiden.
Een paar voorbeelden maken dat duidelijk.
Eerder zagen we dat \d+ getallen vindt.
Een mogelijke tekortkoming is dat die uitdrukking
getallen met duizendscheiders en decimale
punten slechts gedeeltelijk vindt. Om die
getallen correct te vinden, willen we een joker
hebben die cijfers, punten, en komma’s vindt.
Een tekenset definieer je door alles wat je wilt
vinden tussen rechte haken te zetten. In ons
voorbeeld is de tekenset [\d.,] – met andere
woorden, een cijfer, een punt, of een komma.
Speciale tekens vinden
Een aantal tekens hebben een speciale betekenis
in GREP. De rechte haken worden bijvoorbeeld
gebruikt voor tekensets en de plus is het herhalingsteken.
Maar wat als u naar zulke tekens
wilt zoeken in een tekst? U moet ze dan laten
voorafgaan door een backslash: met \+, \[ en \]
zoekt u een plusteken, een rechte haak openen
en een rechte haak sluiten. Alle speciale tekens
moeten door een backslash worden voorafgegaan
als u ze wilt zoeken.
Typ deze tekenset in het Zoeken naar: | Find
what: vak, druk op Zoeken | Find, en je ziet dat nu
ook getallen zoals 12.345,67 worden gevonden.
Als je geldbedragen wilt zoeken, kun je simpelweg
een kastlijntje (~=) toevoegen: [\d.,~=].
Met €[\d.,~=]+ vind je ook bedragen voorafgegaan
door het Euro-symbool, zoals €3.543,–.
Je kunt meer dan één tekenset in een zoekopdracht
opnemen. Om bijvoorbeeld geldbedragen
in Euro’s, ponden, en dollars te zoeken,
kun je deze GREP gebruiken: [€£$][\d.,~=]+.
Tekensets zijn reuze handig. Hier zijn nog een
paar voorbeelden:
Klinkers: [aeiou]
Staartletters: [gjpqy]
Stokletters: [bdfhklt]
Even terugkomend op ons voorbeeld van de
GREP-uitdrukking om namen te vinden, welke
nog aangescherpt moest worden.
Eerder gaven we als voor beeld \u\l+, waarmee
we een hoofdletter vinden die gevolgd wordt
door één of meer kleine letters. Het zal duidelijk
zijn dat je daarmee geen dubbele namen vindt
zoals Jan-Pieter en Hooites-Meursing.
Om die namen ook te vinden, zeggen we dat
een naam bestaat uit een hoofdletter gevolgd
door kleine letters en eventueel een streepje en
een hoofdletter: \u[-\l\u]+. Om voor- en achternaam
te vinden, gebruiken we de volgende
uitdrukking:
\u[-\l\u]+ // Naam
\s // spatie
\u[-\l\u]+ // Naam
! Als zoekopdrachten aan de lange kant
worden, verdelen we ze voor de duidelijkheid
van dit artikelover meerdere regels. Dit kun je
in InDesign niet doen, daar moet alles achter
elkaar! Wat na de schuine strepen komt, is
commentaar: dat moet je niet typen. Neem
alleen over wat vet is.
Ten slotte kunnen tekensets ook worden
gebruikt om zoekopdrachten ongevoelig te
maken voor het onderscheid tussen hoofdletters
en kleine letters.
Tekensets: valstrik
Wanneer u een streepje in een tekenset opneemt,
moet u dat als eerste teken opnemen.
Een streepje tussen twee tekens wordt door
InDesign beschouwd als een reeks: [A-Z] vindt
alle hoofdletters. [-AZ] daarentegen vindt
slechts drie tekens: streepje, A en Z.
De uitdrukking figuur vindt alleen figuur, niet
Figuur. Om beide spellingen te vinden kun je
[Ff]iguur gebruiken.
Deze toepassing van tekensets kan ook worden
gebruikt om sommige alternatieve spellingen
te vinden. Met [kc]omma, bijvoorbeeld, vind je
komma en komma; met pra[ck]tisch vind je
practisch en praktisch. De beperking hier is dat
de variatie slechts één teken kan zijn. In de
paragraaf Alternatieven, verderop, laten we zien
hoe je wat meer uitgebreide alternatieven kunt
vinden.
Dit alles verbetert weliswaar het zoeken naar
namen, maar we kunnen nog steeds Bastiaan
van Zwieten niet vinden. In het volgende stuk
komt alles bij elkaar.
Niets: een soort joker?
Een teken dat misschien ten onrechte nooit als
joker wordt beschouwd is het vraagteken. Dit
geeft aan dat het teken vóór het vraagteken
niet aanwezig hoeft te zijn. Een paar voorbeelden
laten zien hoe handig dit is. Je hebt namen
zoals Jansen en Janssen. Om beide spellingen
met één zoekopdracht te vinden, gebruiken we
Janss?en: de s die vóór het vraagteken staat,
20