It wurk fan Gysbert Japix - Tresoar

It wurk fan Gysbert Japix
Ph. H. Breuker
wumkes.nl

wumkes.nl

GYSBERT JAPIX
FRIESCHE
% r M L E % r. E>,
Yn trye delen forfchaet:
et Eerííe bitmt
LJEAFD inBORTLYCKE
M I N G E L-D EUNTJES:
'tOordefinte
GEMIENE srf HUWZMANNE
P E T E A R, in ore K A T E R Y E:
*/ Efteríîe ix.
HYMMELSCH HARP-LUWD.
Dat «, íojiízjn, jthjcke fen
DAVIDS PSALMEN.
To BÔAtSERT,
By SAMUEL fen HARINGHOUK,
Boeckdruwckcr ijnne Wierheyt. i6ö8.
wumkes.nl
*]
5001
10
15

ij 6 P&lm 154.
Dy hondcrt-fjouwer-in-trijttígfte P S A L M E. 5124
Ten Liet H AM M A A LOTH.
S
Jea to, uwt ijnfiern' gruwn' fen 't hert,
Dat de HEER,' Goads lof uwt - boefme wirt.
O tjienners ijn dy tjienft', fol eer',
(: O íìll'gc tjienft !) fen de oerfte HEER.
'kMien jiemme , dy, ijn nomm'le oon-dacht',
Goad-fjoerigh weytfje nacht oon nacht.
Dy ijn 't HEER/N' huwz , nea loay fen ljean,
Wil-firddigh, de HEER'to tjienft, nolck ftean.
1.
Tillje' op, hofck d'hannen îoft'-wertfe' oon,
Yn 't heyligdom , neye' heagfte troon. 10
Stjoer' kiel-fnaer'-floyt'-luwd, hertineag,
Lof-fjongh-rijp op neye' HEER om heag.
d'HEER' feyn fijn feyn-reyn, oerflocd' fol,
Uwt Syon weer op jiemme' dol,
Dy Hijmm'1 in yerde' het ijn bewâd, 15
Ta dy-fe' ear'n macke', in onderhâdt.
176
œ y t.
wumkes.nl
Dy

Pfalm 131. \jy
Dy hondert-yen-in-trijttigfte P S A L M E, 5125
Yen Liet Hammaaloth , fen D A V I D.
O H E E R\ loytf' Ijeaflijck^ op w' om-leegh.
tJfátjn bert, mijn tngen f jea naet b*g,
lc^ wœndclje nogb breekt mijn fin
Tn 't jwge> ick, grijppje tf fetgje kin,
3* fa fijeker, '4. bob mijn fiels jin-ml,
Twang • teamd, dol-fot, ij» hadden (lil,
zAz. 'tfuvegh-bern luwk^jend?', ney fijn aad:
t^djnfiel 's lijck^ì 't fttwgh-foontjc' ijn yenfaad.
2.
O lfrel, filligh foltftn, komm*
Lizojs' Hoopt' op God, o Goadz, eyndomm', j 0
O fjiette* hoops anckre-kjimm', tjn lesi,
Op, tn yn de' HEER' God, ijvigh jeît.
E Y N E.
28 Dy hondert-acht-in-tweyntigfte P S A L M E. 5126
i. Yen Liet HAMMAALOTH.
O
! Wol -lock- filligh' minfche
Dy de' H E E R' God hofck ontfjocht,
Y In
wumkes.nl
177

wumkes.nl

15
20
25
d' Authôre
T O DY
L E Z Z E R.
Jeafd'-wirddige Lânz-ljuc, ruwne
Frieíen_j3 gol-hertige Iezzers
en fjongers •, So 'er immen aet,
æf hette, fíjnt to leckjen in to
berifpjen , oon-geande uwz let- 5
ter-fpjealdinge æf boeckftoyinge
(\dear ijn wy uwzfalmenaetfolf&W&Patl^*
dwaen kinne}æfoorzhette: wy
íìlie goemoeds wezze dat petear to herckjen : Mar az
'er immeii-j, for it yenfken trognoaze in oer-kôge to io
habben,oon-komt meye fuwlle jerre-Pin fen MOMUS,
om alle dwaen oer to kliemjen in to begriemjen ; Dy
fchil it beleavje, az hy itallegearre, meyefchern-ítirt,
beílingere het dat him jiníliet, uwz eack to-komme to
litten dat im wol-beheaget in better tinckt; dat wy reyz 15
lôytíe mogge æft 'er fo nolck in ljeap iz ijn'tbouwjen,
timmerjen , mirilèljen in op-rjuechtjen , az ijn 't æfbrecken,
wirck-fcheynjen, om-fchoerren in forwoeíljen:
æf it lock to íloeg dat 'er in tredde Koani, dy uwt it
miz-grijpjen fen uwz twaén, twiílche twijn, 't Jjeacht 20
in fol-mccker wirck oon-bea , to eere íenuwzfneíìche
tonge , dy - me f on - rjuechte befchildget dat me him
mey nin lettVen uwt-bijldje fchoe kinne. So folie tocht
my rie to íizzen , mey winích in wâd fen lock , feyn'
in wol feit gin íic 25
# Oon
wumkes.nl
*2
5002

3 Oon mjjn voircU frjuene 5003
NINNE FENN'-HUWZ,
op fijn Langjen ney 't Ljeacht fen dixxt
FRIESCHE RYMLERYE.
't T Yckfit, Frjuene', af bergen faolle,
1 -« Bergen bergen fyalje wolîe,
Bergen antje', o Frjueri, FENN'-HUWZ,
Droag-je' aetgreatsf 't J^eal wirt in Muw^.
4 Oon dy Lit-tinckcnc Eyn-wittert, 5004
10
W A dit rmrck. fchoert, mey Z o Y L1 bannen,
Æfk§aget 'it, mey Mo MI tânnen,
Sluan^-quij\t 't i^ aerne nog naerri togoe.
Hertfe'} bertfe'', o Lanfi, fi boo\ a% tpe,
Ontjou dy naet t' uwt-Uttne geyen:
't 1^ ommen nokkjo 't portte-feyen.
5
Jíette in Wirdke.
à' TC Bare trapet, plomp>ìjn 'tgnod,
/ • j Oer 't goe hruvod hinne' injijkf de Podd':
Dy hier uwt naet a\ furvl op-jïjkje ,
Momme' eat\, mey rjuecht, by Rça-fchonck lìjchje.
— V
wumkes.nl
Friefche
5005

Friefche T JE RN E. 5006
vÆ F
Een Friefche BruIIofts-Traet,
Fen Hum^-Man Tjerne-Maet.
Ck winfck Lân-Here lock, mey uwz ni/e Lân-Frou, 5007
Dat ljeafde jiemmebijn, in nimmer naetbejou.
LockmoatyhabbeTzjerl,L^«-/re»in Ytogearre K
Trog yerdfche' in yv'ge feyne', al fen uwz leiave
H E R E.
Da 'k ijnne Koackne koam , ho ! dear wier focken rid 5
FenFeynten, Famnen, Bern: 'k tocht dit reyts ickijn 't lid,
Az 't Wij v de Wirttel die, dit fchoe my eack wol flije,
Tjochtme doz de' Hijmmel ijn ? Frjuenen lit my mey lije.
Jck íìet mey oon, ick yet in tijgge ruwn fwiet lijv.
10 O wijlde Sarlle! hie 'k de Buwck mey fen mijn Wijv, 10
Fen Teauwe, Hints in Royts, fen uwz heal-wuwgfen jonge,
Ick proppefe íb fol az Lille-Piepkers Bonge.
Dat jilt; war dy, mijn Buwck! iz de Buwck-laper dea ?
Gear ytten tijnt naet uwt. Goe Bjear iz eack naet quæ.
15 Dy Dekers yens! allijck is 'tBrulloftjen az 't kuwppjen, 15
Er'n da uwz Gritman íìoar, ho ging it op in fuwppjen ,
In op in Ytten Snjeons? al wier ick roan of ftoe,
Dear wier ford de' yen æf de' oor' dy my fen fiere fjoe.
In traepe' ick trogge Sted, korts elcke flriette herne
20 Wier't: Huwz-man, Friun' konmeijn: hertfe, hertfereys77«7íí, 20
In wirdke, Broar in wird, y rinne' immers to red,
Y brecke' in fcbonck', de ftriette' iz hird , in wiet, in gled,
Hier'sBjear, Hamme in Taback. Dearmôftickdenoon'tijttcn^
In dat al oon in oon; ick hie my ney bemoddere.
25 Lâx-here' ick wier hier komn, jo hette hier to jaen, 25
Ney ick dit ípil beloyts, jild binne y wol fen dwaen.
A Ick
wumkes.nl
1

i Frieíche Tierne.
Jckkiickî uk loyfs.' îrk f jog ! í? t hijmmeliijck to hjrmea
Oppe Yerdc 'k hab 't bier fmvn. 't Tz naet szSinnefchíinen»
Dtar bkakerjc ijn mijn eag , fen Sulver, Sticnt m Goud,
O unie' het de' ijn-gue God, de'on-wirdde Minfehe' sljoat!
Lin-geanne ! Ijeave Ljue ! hier kinnes 'tijtten mcvtfe
Åz Bcammen , Kruwd in Djicr : ín dat km j iet te; ímcytíe "í
O derten lietc! Miert! het iz hier in nocht!
De Wrad iz oppe mi, ho win it al bctocht?
De Muwrren Tecken-wirck , bebeamd , bebijìd mey Sijde.
Ho! fchil uwz hijmmelkhe haad , hier, ijn Jeruf'lem rijde?
Æf tjea de Brægeman in Breed nev Bed-lehim?
De Spijl-Ijue fulje' ijnn' pleatsfenn' àde' Hoímna-íkm.
Da 'kboafke', er'n, oon uwz Tnt$ (het wier kk jiette yen Jobbe !
In jæ wier earm' Djcr jong) ick lille' iek bonte iek fobbe;
Tnts knuwck-forilhe my weer, fo lordig in fo fwiet.
O jeugd ! o fwietc jeugd ! Iek mecke in fjongfum Liet
Fen uwz eyn' Boofchery'; hertfe : elek (ijn ber iz 'trijme,
"k Sil 1 jonge frjunen , 't het de Teun fen tJMaile Si*mc.
i.
TJERNE. Hilla! hetFamke fjog iek dear ?
Iz 't Xntfki Wìimtrs ? ftviete Ijeave Djear!
Tut/ie, heaf, nier hinnsí 1 Doeken hert allinnc!
Iek had dy íìlíchip, Bout, iz 't dijn bejear.
VNTSKE, Ne Tjerne, dat komt naerne foor,
Seft, gong' wierom, du witítc wol in oor'.
Linckert loytf' dear jiníen,, Leyt dijn Ijeaffte Rinfen,
Yn't Buvvtte-huvvs to kijtíen oere Door,
T. 'tlz om Dy „ Dat iek ly ,,
't Santigh tuwzen Deaden.
y. Naet om tny„ Het rment hy„
Kleggc Rins dijn neaden.
T. Yntfkt Ijeaf, du biite 'et hert.
T. Jou! datm'ernaet grien om wietî
T. k Ly om dy fo gritte ímert.
y. Feynt, het iz 't den dat dy dert.
T. Gouden het fchoe 't wezze ? Iek kin naet genezze»
Az jjnne bujmnael tca dya Ijeave Scbirtt'.
Iek
wumkes.nl

Frkíche Tjerne. 3
z.
Ick bin for-cald op dy op dy,
Mijn huynigh-fiviete Tuytelke, leamv' my,
'tLibben , in mijn ftearren,, Stiet oon dyn be-jearren,
Forlitfte my, dy kâdde Dead ick ly.
Y- Kin ick dy 'tlibben nimrne' æf jaen?
Frjune' hoe wier 'tmuwlck for my om dat to dwaen;
Giek, hoe kinfte kleye,, Wier mey foe 'k dy deve?
'tlz nin petear. Het î íoe 'k dy den torjaen ì '
T. Ljeaf ick bin„ Trog dijn Min,,
Az in fjoer ontftitfen.
Y. Tuwzel-(ìn„ In 't begin,,
Hâd it tjoer beritfen.
T. Ljeave Bijld, dat is to let.
Y. Wierom? 't fjoer mey wetter bett'.
T. Minne-fjoer ontfteckt to red-
Y. Tjerne dog ick dat? je het!
25
26,27
30
31,32
34.3 5
37,38
T. Om dy, in eors naerne,, Mot mijn hert doz baernc} 44.45
'k Wit fijeker dat 'et my oors nimmen det.
Tuwt, az ick by dy wezze mey,
Den iz mijn hert fo nochlijck alle dey,
Alle fvviere fleagen,, Tjeane' uwtmijndroove'eagen 49.50
Dy goeyfje 'in galje' az tu, ljeaf, rinfle wey.
V. IaTjerl! het vvoefte dat ick die/
My ænget rju for 't raebjen fenne Liej
Schoe ick by dy blieuwe,, In dijn pleagg' fordrieuwcí 54,55
De Ljue dy feyne' oer al dat ick dy hie,
T. Svviete Laem,, Az 'tfo kaern,, 57.58
't Hert wier my fornoegge,
y. 't Ick dy naem,, Sljuechte Faem» 6061
Wierfte dear mey foegge/
T. Ljeaf oer-fioedig : Iz 't den fo?
Y. 'kGick 'er mey; hodoz! hoho!
T. Sjogh dear moye, kijeke-bo! 65
y. Socken Knotte 'k Taeft al to.
T. Sw'iet, oer-fwiette Famke,, Ljeaf ijn-ljeave lamke,
't Iz keap, 't iz keap : kom paetkje my, ío, fo. fo fo ío fo-
tAtt-here' y habbe 't hieríojamck, fo^râdfch, fowijld, 5009
tJàn Breed iz oors nog' oors, az in elbaft're Bijld,
Ai J*
wumkes.nl
3
40

4 Friefchc Tjerne.
Jæ 's oere miette môy mey Sijde' in Goud behinge,
In Wanne' hetfe 'eríling' om, fen tin doeck, dy 's om-flínge
Mey Spjeald-wirck, hann'-brie lang : ja al dat ickhier fjog, 5
Dat iz fo môy, fo fraey, fo Ijeaflijck az it mog.
5 In Iijck'wol Ijeau ick naet, y droagje' y ílíepje' y weytfe,
Dat meer, az ick mey YNTS, y jo mey her formeytfe.
Mar, Tzjerl, ick gin 'tjo wol, ja tuwzen reys fo goe,
Y hiene' al heel jôn winfcke', az ick it jo jaen koe. 10
Ion wille oppe Wrâd iz (ney my tinckt) folmecke.
10 Habbe' y in hert az ick, da 'k dit Boafch-lietje mecke'
Da wier ick ijn mijn fchick, je Feynten ! 'k wier fo rijck,
'k Tocht, ijnne wijde Wrâd iz nimmen my allijck :
Mijn YNTS jas wier 'et al, mijn YNTS jæ wier mijn wille, 15
Mijn hert dat wier íb licht, in Goefe-plomm' koe 'ttille.
15 O fijn gouwne eerfte jier! hoe red roonftu ney 't eyn!
Wy fijllen meye Pream, wy jottjen meye Weyn ,
Ney Oore-heytes nu, den ney uwz YNTSKE Mijgen,
Æfney myn Yeme' æf Môyts, dear wy den huwz-riekriggen. 20
Doz gearren wy ir goed to gearre, mey uwz twaën;
20 Ho! for Graef Hendricx fteat woen' wy uwz lock naet jaen.
O njueggen-duwbbeld fwiet! az ick mijn Ingel-fwiete
Juwns ijn mijn earmen noam, (feft, het foe 'k dearuwt-fjete:)
'tNey-tinfen iz íb fwiet, ja fwieter iz it my 25
Az Pijp-keniel in fuwcker oere ryfen' Bry:
25 Dear wier nìn deyen oon , Goud foe 'k 'er uwt poerearje,
In jæ woe az ick woe, dat koe nog' mocht felearje.
O jouw'renGroat! wier blieut mijn tijd? nu'ftnaet in Bean'.
Ho! praet ickrounijn'tboun ? fo's 't heag tijd,' ickmôt gean. 30
O Bôle, dv gean Koe! het dert het fchirt mijn fchoncken
30 De holle rint my om. Ick bin, forfijckcr, droncken.
'k Hab mijn buwck fo fwiet fol , dat 't naet fcholperje mey.
Ick tanck-je Ijeaflijck, Faer, Lan-Herc', in íîz gin-dey.
4 wumkes.nl
E T N. 35
T O-

Friefche Tjerne. f
T O - H Æ C K E.
Tjerne /jongt lanfe Wey , geande tjnne
fuvf^e, ney huws.
[Stem: Rofemontje laghgedooken , drc.J
I.
S Wiet, ja fwiet iz t, ocre miete,
't Boafkien fore jonge Lie,
Kreftig fwiet iz 't, íìz ick jiette,
Az it giet mey A'ders rie.
5 Mar oorzèfijggetet to'n pleag',
Az ick oonmijn Gea-feynt íèag.
2.
Goune Srcobke lit uwz pearje,
Bea hy her mey mijlde ítemm'.
Ofte feyfe' ho foe 'k it klearje,
10 Wiftu rie to Heyte' in Mem?
Ljeaf dat nim ick to mijn left.
Dear mey wier dy Knotte feil.
3-
Da dit Pear to gearr' foe ijtte,
Injæ hiene mn gewin,
15 Heyte feag, az woe hy bijtte y
Mem wier fijoerích in lef fen íìn;
Ofte, feyfe', elck jier in Bern,
Wier ick Faem, ick woe 't fo jcrn.
A 3 Hopi\
wumkes.nl
5

Fricfche Tjerne.
4"
Hoyte 'm Hootfke, Sneyns to keamer t
Mecken 't mey elck-oorme klear.
Tetke krigge SjoUe - Kjeamer,
To Sint Eal, by Wijn in Bjear.
Nu rint eîckum az in ílet,
En bekleye't: mar to let.
Oeâs die better, ney íck achtje}
Da hy Sœts fijn trouw' to-íey ,
Hy liet de' Aders even plachtje,
Het-fe' oon elcke' ig joene mey.
Nu beiìt hy huwz in Schuwrr',
In fijn Bern íìeanne' all' man uwr,
Orc\, mijn Soon, wotdubedye>
Rin naet oon allijck in Moll',
leid in rie lit mey dy frye,
Bern, fo geann' dijn faken \vol5
Den fil de' Hijmmel oer dijn dwaen,
Lock, in mijlde Seyning', jaen.
f-
6.
œ y t.
wumkes.nl

Sjolîe Kreatner in Tetke. 7 5011
S J O L L E K R E A M E R
I N
T E T K E .
J
Outme' oer-al de Kreamers ney,
Datfe lôy lizze' one wey,
Om te fchoafchjen ijnne Sinne ,
Affe f jouwer huwzen rinne
Mey in Bârge-hock forby ?'
5
So is 't wier, ijn 'teerft, oon my.
Ick wird wirg , in 't íchoe my leíle,
Dat ick hier in bijtke reftc :
Is 'tlock jiette for'e íljuwn,
Ick berinn't licht oppe juwn.
10
MeríTe ítân : ick lit dy íljuerckje.
'k Mot reyz bortlijck tuereljucrckje.
'k Mot reyz, fen in oorz fortriet,
Lille-pijpje' in nochlick Liet.
'tSil mijn Gea-Feynts Feer naet reytfèy.
Lit ick my dear mey formeytíè.
is
[Wijfe. Cet nAnne fi belle &c] f8012,1 SOI2
i.
TIET E fiet allinne „ Oon dy griene Wey,
Schoafcbjen ijn dy Sinne „ Op in Simmer Dey.
i.
Ti E TE kaerde de' Holle „.Fol fen gritte fmert'> 5,6
KreftI hy he fo folie „ Om fijn Rô YT s ijn 'there,
ç.
RÔYTSKE, ljeave herte „ Yn Sint Lamerts Merck'
Sietftu op mijn fchertte „ Huyning-íwiete vvirek, J
'kHearâa-
wumkes.nl
7
9 > !

10
15
! Sjolie Kreamer in Tetke.
+•
'k Hearde Dy dear f jongen „ Hey ! het wier 't in nocht
Al mijn ljæ dy fprongen „ Az ick 'er oon tocht. 15,16
f-
Swíetert! Ijeave fchi-pke !„ Nuw 't ick fen dy bin
îsíicìette' ij IJ mijn fliepke ,, Njuncke' in ïjn mijn fin, 19,20
6.
't Droagjen mijn be-jearren „ la mijn líbben íz,
*£ SVeytfen ÌZ mijn ftearren „ Om 't ick dy den mis.
Moacht ick by dy blieuwe !„ Môye', ey wierom neat? 25,26
'k Sil dijn Laemkes dríeuwe „ Mey mijn Schiep to fleat
8.
In ick fil-fe foerje „ Morns yer in juwns let. 29,30
Bout! den mogfte gloerje „ Yn mijn bout, opp* bed.
9-
Tuwt! den meyíìe' eack íîiepje ,, Omt ick Dy to fpreck.
Hey ! den fil ick piepje ,, Op mijn Lille-feck. 35.36
10.
Swiet ijn iaeyts in reden „ Soe ick dy omtfean,
Dodd' m fïvierigheden „ Moaften fen dy flean. 39,40
ii.
Het ick koe bytinfe „ Het mijn Tuwtel woe,
Schoe ick dy den íchinfe ,, Ia al het ick koe.
IX.
Fijt'! míjn ljea dy trilje „ RÔYTSKE rinftewey? 45,46
'k Kin my naet by-itilje „ 'k Rin dy æfter-ney.
'?•
Schoe dijn TIETE lije „ Dat dy ÆBLE krijt? 49 50
20 Lite ini naet dedije „ Ioft hy dy fchien fnj'c,
T4-
TIUE fil dy tjienje „ Al fijn hbben trogh,
In mey dy for-yenje „ Herck' mijn kiermen dogg'. 55.56
Mieri I
wumkes.nl

Sjolle Kreamer in Tetke. 5?
Mieri! mey 'tnaet wezze ! Sizz' vvierom (ey lôytf'!)
Kin ick naet belezze „ Dy mijn goune RÔYTS/
Eren, ô du fvviete ! ,, Raeyfte' oon ÆBIE hân ,
Wierom naet by T i E T E „ TIETE' oer-leaffîe pân.
5 So mijn Piepe dat gingh fwiet.
Tetke.
Leyíle' in floyteft' hier dijn liet?
Litfte't oppe Rieme drieuwe ?
Wol wotte' alle Dey hier blieuvve.
Leeg to íluwgjen, fleau in lôy ?
10 't Het nin íchick in 'tfet nin rôy.
Sjolle.
Komfte dear mijn Keamer-houwer.
d' Hijníer refte, joutmef' jouwer.
TETKE foe 'k naet fitte ? (fey ?}
'kSilhette' ijtte, moar, ijtt' mey.
is Sit, lit uws to gearre ombijtte.
Tetke.
Wa naet arbeyd't íil naet ijtte.
Dat 's in fpreck-wird âd in wier.
Dijn fegs bernkes, earme Djier!
Rinne guwfjen omme fìuwcke;
20 Bleat, mey honger-hôlle buwcken:
Doz foo my betjean,
In du lôykefte' one Lean.
Sjolle.
Moar, ick fpearr' nin doave ftockcn.
B Tetk
wumkes.nl
9

îo Sjollc Kreamet in Tetke.
Tetke.
Azftedefte SJOLLE-, het pocken»
In het pîeage mienft'er mey í
Nim Dijn Meríïè ín gong dijn wey
Sjoiïe.
Moar , dear mey ; 'k fil jitte rinne,
5 Æf ick juwn in ftoer koe winne..
Tethe.
Fangt de fleande Krie aerne' aet*
Yen dj fit dy knjgget naet.
Sjolle.
Moar, al moghfte nu doz kibbje-
Juwn , juwn fitte blijer libbje,
10 Az ick mey een tjocke Pongh,
Fen kâd jild neyhuws to gongh.
Loock', ick hab dat joed alftritfen.;
Jitte hefte my forfipritíen
Joft ick naet in bijtte kry>
is Tvvmg' dijn nauwle , fchamme dy.
Tetke.
Az de bern my to' eare krijtte :
Mâm, mam: Ytte, ij tte, ïjtte !
In ick jild nogh' ijtten fijn
Yn mijn Pong, nogh' ijn uws Spijn
20 Den tinckt my mijn hert moat brecke.
Soe 'k den naet in gieon wird íprecke,
Az ftu doz, by 't Sinne-fjoer,
Leyfte' j in wmíle naet in ftoer ?
10
wumkes.nl

Moar.
Sjolle Kreamer in Tetke.
Sjolle.
Tetke.
Ia moar; wer wol dit hinne ?
Sjolle.
Moar, ho kin de tijd forrinne.
T E T K E' het wierfte mij ld in blier,
TETKE' het wierfte' in frjuenlijck Djier
5 Yn dijn fljuegge Freefter-jieren.
't Huwgget my hoe wy uwz tieren
Az wy , ijnne tjueft're juwn,
Mey in Feynte' in Famne-buwn ,
Lân- íè Lean ney huwz to fcholen,
0 Ho wy laken, tuylen, holen:
Az den Fôkel, Foock in Fy'
Thuws wier, roon ick weer ney Dy.
Az den Koone' a?f Nopke bijlle,
Seft, feft (ftoe-ftu æfter ftijlle
5 Fenne buwtt'-Door} fhl, Ijeaf, ftil,
Heyte wecket: Gouden 'k íil
Dy uwz Schoerre Door ijn litte.
Heale nachten koen' wy fitte.
Kreft! ick wier foo jern by dy.
o In Du, wierfte' eack ængh fen my ?
'k Onder kijppe dy fen fore,
Az in Schiere-Krie de knore.
O Du lakefte foo wijt!
'k Wier ijn Dy my felm al quijt.
s Beyde' uwz Aders woen' 't naetlije,
Jiette, moye, koe 'k Dy krije.
B a 'tHuwgg
wumkes.nl

ìt Sjolle Kreamer inTetfce.
't Huwgget my, æf 't joe íchijd' ljeau,
't Nochíijck, da 'k Dy 't jild to treaiu
Tetle.
Meyfte my 't hert jiette dolge?
Hie 'K mijn Heyte rie dogg' folge,
5 O dat Boafchjen buwtte rie!
Dertten wier ick da 'k it die.
Naet in Faem fo gnep az TETKE,
Nu bin ick in fmôrig íletke,
Wa my fjocht, ick lijckje', earmDjier î
10 Nimmen min az jæ dy 'k wier.
Al mijn moed iz my ontfoncken.
Al mijn goed heílu fordroncken ,
In forfpijlle, fneyn op fneyn,
Moart! mijn lijen het nin eyn.
Sjolle.
is Nu, nu, feftjes, moar, hoe beerfte,
Hab ick fchiíd, ljeaf, ick bin de' eeríïe
Naet dy keatet; leauw' dat feil :
Better yer keate' az op 't left.
Ick fil mey 'er tijd wol wijzje.
20 Dat eerft môy fchijnt kin ney grijzjc
Dy fjn jeugd ijn 't wijlde' oon-ftelt,
Bettert him wol oppe jeld.
Dear mey fil uwz lock beginne,
Du ney huws. ick op in hinne.
12
E r N.
wumkes.nl
LJEAFDE.

Ljeafde. i3
L ] E A F D E.
f Prins Roberts mars.
Wyfe' i (Een Ionckvrou die mijn bert
l deor-rvondt t£c.)
1 foban. 4. 8.
I.
L
feafd', wirdfte Ljeafde , oer-fchienfte Bijld,
Puwck, boppa Sinne' æf Dey ,
Nin Faem , hoe moy, dijn glanz' befijll't
Op ruwzen mijle ney.
Yen ftrieltje' uwt dijn blier eag, ick tjuwg,
Tjocht dat ick ney dy ftjoer,
Ja ijn dijn ljeafde baern in fljueg
Az Migge' ijn 't KeríTe-fjoer.
2.
Wae dy naet ljeaft iz ijn forftân
Fen wit in fet * on-dreag. * onfwanger f8014)
Mar, al-folmecke' oer-wirdfte pân,
Het Minfche fljuecht fo heag ,
Dy dijn wirddij' wirddearje kin;
Dijn gaven ijn befet,
Æf breyns begrijpp' groundearje kin,
Hoe dj iep me dear op let.
'k Wol naet, lijck' folie minners dwaen',
AíTe' ál je bernfck in njuer,
Dy alle fchild de ljeafde jaen'.
(O wean-wit buwtte ftjoer î)
B 3 De'
wumkes.nl
13

Ï4 Ljeafde.
De' yen' neamtfe wread , hird , doaf in blijn,
De' Oore' hietfe kâd az fnie,
Dy v/ije't her on-joulijcke pijn,
Dogge' al mey on-befchie.
5 't Hiete' yerzen, uwt it fmitte -fjoer >
De Smid nimt, buwtte khea ;
Hy hanlet it mey goe beft]oer
In 't det him quælck nogh quea.
Mar koamer aerne' in onbedreun'
10 Dy 't fette' oon 't erflinge' eyn,
Dat wier eyn fchild, az hy oon 'tgleaun -
Síjn gicke hannen fcheyn'.
?:
Öertinckt mijn hert dijn frjuenlijckheyd,
Jx 's alle reyts onteyn.
15 'Hack dijn mild -diedig heag beleyd
Glanz'-glorret fonder eyn.
Macr't jienge' uwz crjuefget fmert in fmaed't,
Iz fchìjn-ljeafde', in ondild.
Wijt' dat dy Ijeave Ljeafde naef,
20 ( Hoip' Ljeafde ! ) 't iz eyn fchild,
14
Heaì dea ! heul dea , trog tJMmri- fjocht', Ljeafde '
Oon' debbe w hst Ije.ifds víwx-rì my brocht :
Het tinckj 'er f o jen, herte Tjeafkg !
Witte T rie jsn mijn ljeafde-fjocht*?
œ y t. REONTSE
wumkes.nl

Reontfe Ljeafde-gâl, &c if
R E O N T S E
L J E A F D E - G A L *
O O ?i
FRIESKE- Lichtfírdigheyt.
[Stem: Periojla.]
i.
LEt ijnne juwn (de Sinn' oone' oore' ig Duyn,
Nacht-wâdfters eag belitfen mey yen Wolck',
Fjild, wetter, luft oer-teyn mey tjuefter bruyn)
Siet "Reonts oon' Strân, in walde' uwt herte - kolde,
Yen triene-gjealp ; dy lanz her wangen del 5
Roon, wiet in hiet; in biet in ípliet her fel.
2.
O Friefche! ( fey-fe') in dear mey wird'-fe ftom ,
In Jæ befcheat, in laey ijnn' fwijmme' az dea.
O Frufcbel (fey-f) da-fe hette weer bekom)
O't hert bejout m', hoe's, Ijeaf, dijn 'Reonts ijnn'neaí 10
Reonts-, eren, Reonts, dijn hert, dijn fiel, dijn fin,
"Repnts litfte, Ijeaf, ijnn' wean fen freamde Min.
,?•
Fljueg hinne' oer-drovig fuchtjen fonder eyn,
Reyts, reyts ijn't hert fen him dy Reonts forjit
(:Wierom ick tuwzen tuwzen trienen weyn:) 15
Om Fijnne-min, dyhim, ípoar-bjuefter 3 rit.
O Friefche! koe 'k mijn trienen ijn dijn bloed
Trog-mingje 'k wit ick recke dijn gemoed.
wumkes.nl
Mar
15
5016
(8016)

wumkes.nl

IT WURK FAN GYSBERT JAPIX
wumkes.nl

i6 Reontfe Ljeafde-gâl, &c.
Mar 't íz om naet al het ick kley æf gâl,
De Goden habbet, ljeaf, (och!) doz forfjoen ,
( It tij, it ty to goe; naet to dijn fâl.-)
Dat jæ dit bjueíter freamd Djier oon dy joen'.
Ick rop, ick rop oone' Hijmmel in bejear
Sijn tjuwg, 'jeaf, dat ick om dijn ljeafde ftear,
4-
5-
Ho fchoe ick lìbbje ! 'kfìel dijn hert in fin
Ljeaf, eren rjuecht in íljuecbt oon my forbuwn,
Nu fcft oon dizz' blier - eage Meeremin ,
Dy ( hoe-fe' eack fjongt) jæ 'sduwbbeld falfk ijnn' gruwn.
O 't tjueíler græf mijn winfch'! 't Ijeacht bin ick fed,
Om dy mijn treaft, trog zSMercHrs floyt' forret,
Op Dancm Famne bed.
16
E r N.
wumkes.nl
HERDERS

Herders Ljeafde to Galathæa. 17
H E R D E R S LJEAFDE
r o
GALATHÆA.
\\T"f S Treurt edel huys Naffauw, &c.
L ^Hf dun uw' (jodlijchheyt , &c.
't \\7 Yt fen mijn hert in íìn
W Iz G A L A T H Æ F.. Ick bin
CTrog her fnie-wijc, in wirde)
Oon Her, ijn ljeafde, buwn':
Ick kin 't fen Her naet hirdde,
Æf ick íiamje' az in Uwn'.
Her Wezzen from in íljuecht,
Her Wirdden klear in rjuecht,
Her on-befpritfen' wand'Ie,
Her inck'Je ruwne' yenfâd,
Al her dwaen , wirck in handle
Iz 't nommelft' fenne Wrâd.
d' Onnof'Ie kerde Dy ,
Ljeaf, to fijn Ijeaf, eer hy
Sijn libben drovigh eyne :
C Eer
wumkes.nl
17

Herders Ljeafde to Galathæa.
Eer him ( ô Helfche rie!)
Sijn eyn Broar deadlijck fcheyne,
In d' heale Wrâd fordie.
O Goune »G A L A T H Æ E !
Mocht ick mey dy, ijn free,
Libbje, 'k hie wad in winfche.
O ! 'k nijd' nin Forft, ho heag,
'k Wier de lockigfte Minfche,
Dy aerne 't Sinne' eag feag.
Mocht ick mey dy begean,
'k Schoe ney nin heagheyt ftean,
'k Schoe my mey dy formeytfe,
Om 't my de Gaeft omteyn,
Ney dit libben mocht reytfe
Ýn 't íilligh Tonder eyn.
Wa 't den eack wezze mey,
Dy GALATHÆE ftjoert wey ,
Om íetbijs, Pluto' of Rhea,
Dy bouwje' op drieuwend' fán :
Ick minje GALATHÆA
Az Wrâds heag-wirdlie pân.
5-
6.
E Y N ,
wumkes.nl

Herders njue, to Pales. IJ>
H E R D E R S NJUE,
r o
P A L E S .
Stem: Van Cordeyçagen,
P
ALES puwckje fenne Wrâd ,
Mijn forhuwglijck herts bejearen,
By waem ick my lockig hâd,
Boppa kroon in prael fen Heeren.
Pales pronckje fen ìt Fjild,
Dy forlit ik^om ninjild.
Eren iz 't wol fchijd in berd,
Dat Ljue, werz fen haed-Stock dragen,
Steat klien acht'ne, ja naet wirdj
Om uwz Vales to byhagen.
Pales proncfye jen it Fjild,
Dy forlit ickjom ninjild.
Mars, yerts Fijne fen mijn Minn',
Grouw'let nu oon ore weagen,
Nu bloeyt Pales az Godinn',
C 2 Lodder-
wumkes.nl
19

2o Herders njue, to Pales,
Lodder-laytfend' blier fen eagen.
Pales pronckje fen it Fjild,
Dy farlit ickjom ninjild.
Wa jiette' ore Ljeafde' oonguw't,
Wa oon ore Minne muwlkeL-»,
Wa njuencke' ore fchienheyt luw't,
Wamijnker, azíljuecht, oon-tuwlket_>.
Pales pronckje fen it Fjild,
Dy forlit ìc\om nìn jild,
Mar wa mey my ney Her f jean',
Frjune 'k nijddje nin mey-fryër,
Komme' op greyde' in griente' œyt-gean,
lek gong mey him, des to blyër.
Dear mijn Pales ' t Djier-rycl( Fjild
Pronckçt wâdt, in hâdt ynne' hìld'.
20
+•
5-
œ y t.
wumkes.nl

Ljeafde Gjealpe. 21
Ljeafde Gjealpe.
Wijfe, lek had voor defen, (3e. (8019)
1.
R
Ea-goune Muwlkje,
Ruwn-aerdigh' Djier,
Ho komt, ho komt it by
Dat Y doz tuwlckje;
Dear 't hert iz fier
3
Fen ljeafde njoencke my ?
Ick lied „ lek bried,
7.8
lek koyts ijn ljeafdefjoer.
Iôn ljeafde walt my oer. 10
Het ítiet my 'tljeavjen djoer!
In y fjeane dat ick bin,
Tor in uwt-terd ijn jôn Min,
Mar blieuwe allijcke ftjoer.
%.
For al mijn frejen, 15
For al mijn dwaen,
For al mijn pijn in fmert',
For al mijn lijen,
Tjienft, hert oer-jaen,
£Hert) win ick naet jôn hert. 20
Koe heyd',, In weyd', 21,22
Koegriente, Beamte, Raem_>,
Ky , Schiepkes, Ey inLaem_»,
Koe_j Fuwggek Dijck æf Daem_», 25
Jôn hird hert weack weackje' ijn wiet->}
C 3 Ljeaf,
wumkes.nl
21

22 Ljeafde Gjealpe.
Ljeaf, it triene om mijn fortriet-..»
Äl het omtrint my kaem-*.
Mar, och ! jæ witte,
Jæ witte wol,
5 It iz, it iz om naet:
Wierom jæ 't litte.
O ÆMEROL!
Dy my doz t' on-rjuecht haet't,
Het íïien_j ,, Het bîen_>,
i° Het Klippe hirà in kâd,
Het See-ichomm' gnjz in íadt,
Het gnjmm' brochtjo te Wrâd :
Dat ïck luwckje', in even hird
Y jo litte', in naet in wird
15 My treaíl't, æf treaft fore' hâdt
Och ! nu befjiet ick !
Och ! my bejout
Mijn Gaeft ! my wirt fo ted i
Mijn fiel uwt-jiet ick.
20 Swy'Floyte-hout,
Dijn nuintjen bin ick fed.
Kom Licm.j,, Kom Raeni-»,
Kom Fuwggcìt, Beamt m gruwn,
Loytf' 'tlibben my be-juwn,
25 Trog Ljeafds fwiet foere wuwn :
Sjea de Stien oon fen mijn Græf,
Dy my 'tílienighe' hert fchaet æf}
Dear my de Ljeafde' oon buwn'.
22
?•
+•
E T N.
wumkes.nl

Æmaril in Goris. 23
BERT-SANGH
ttvîffche
Æmaryl in Goris,
5020
Stem: La voïage. of Vrou van mijn jeugd. tfc. (8020j
1.
Goris. f~^ Oune Æ M A R I L !
tÆmaril. V-..X Wol GORIS het 's 'er weer ijn til?
G. Stæ, blieuw', Bout, hâdde' in bijtke ftil.
Hertfe mijn bea.
5 ts£. Dat fil wol dwaen dijn GALATHÆA. 5
G. Yn Dy allinne' iz al mijn free.
Tove' ey ! tÆ. Wierney? G. Ney my. 7,8.9
tÆ. 'tlz my fo wee naet yens om dy. 10
G. Du büeuwfte yz-kâd in íljoer
10 Al baernfìe my gleon az in fjocr.
tÆ.
Hertfe mijn klacht
Dijn kleycn ick nin fijtter acht'.
G. Dat hird' wird wy't my ijn on-macht.
Mijn ijn-borft biet.
15
15 tÆ. Het mey 'tdogg' wezze dat Dy let?
G. Trog tSWin-fiochtme iz mijn hert befet,
Om dy. Jf„ Om my ? G. Dat's wier. 19,20,21
*Æ. Doek fizzen achtje' ick naet in hier.
G. O ftege ftjuwge fin
20 Wirdd' fizlijck om dy fwiete tJ\íir>.
wumkes.nl
Hertfe'
23

14. Æmaril in Goris.
Hertfe' ey hertfe' aet! 25
e/£. Næ, dear to krigge ftu my naet.
G. Dat 's, mey in Avird, mijn hert trog-ítaet.
Holp', Ljeaffte', ick ftear. }
5 eyÆ. Dat lelljen recket mijn doaf ear. f
G. Du bifte d'ooríàeck fen mijn íeer. 30 j
O my! tÆ. Het 's dy ? G. Mijn hert! 31,32,31
t/£. Ey loake het in leafen pert!
G. Dear field'ick, heard', in íeag 35
10 De Dead-dolg' fen dy Ijeafde-pleag.
4-
e/ás.
Heel je my Jjeauw'!
Dit's oon in oon al 't ade kreau.
G. In jín mijn pleag' it venigfl' reau.
Het bifte moy !
40
15 tÆ. Dat 's az in wetter-borls op - toy.
G. Wirdd' Frou mijns herts bouw, Stal in Kov,
'k Wird fuwn. tÆ. Dizz* juwn ? G, DÍzz'ftuwn. 43,44,45
tÆ. Wol bifte den fo deadlijck wuwn' \
G. Dy wuwn' dy Ijeafde' uwz f]iet
20 De Weer-ijeafde' uws ftracks weer forfwiet't.
T-
eÆ.
Ick ftear, ick ftear !
Het fìet dit kiermen al tijd weer? 50
G. Hoop' om ontkfting' fen mijn feer.
Forbly mijn moed.
25 *Æ. Wezz' bly in fry wier to fo tjoed?
G. Ey pearje, Ijeaf, mey my fo's't goed.
Ey, ey! Æ. Wey, wey. G. Had dqar. 55,56,57
tÆ, O maet 't iz naerne ney fo klear.
G. Doz gong ick (Herders bern )
30 Yn frucht-leas Ijeaf jen gled forlern. 60
24
wumkes.nl
N.
Ontfleyn'

Ontíleyn' Hert. 2 f
Ontíleyn' Hert,
(Wijfe. facm Jacw , &c.) (8021)
i.
O C K E b^a mey fâd'ne bannen ,
Swietfte Tjcafke ten mvz jeld ,
Fen uwz Boem', Gea, Goa in Lannen,
Dy my mijn eyn - falme' ontílelt:
5 Ljeafke, ljeafke,, Hert in lìnne-Tjeafke, 5,6
(Bjuefter.'j ick baern trog dijn kjeald.
i.
Tjeafkc' ô dy mijn borft op-fneyn het,
Trog 't oon-gloerekjen fen dijn eag,
Dy my 't hert dear uwt onteyn het, 10
10 In weer foll' mey fjoer in leag.
Ljeafke, Ijefke ,, Hert in Íìnne-Tjeafke, j2 13
Tinck reys ljeaflijck oon mijn pleag'.
J.
Sonder hert iz fonder libben. 15
Sonder libben libje' ick , klear.
15 'tFIefck fortorret fen mijn ribben,
In kk layts jiette' cm mijn fetr.
Ljeafke, ljeafke,, Hert - in-íìnne-Tjeafke, 1920
Jou my hert in linnen weer.
4.
Na et Jjpflf ; hâd du 't fônder weer - jaen ,
20 Mar (luwt it dijn evn hert ijn,
Den wier dien mijn fjochte' in feer-dwaen,
Den reit mijn hert boeyte pijn : 2s
Lj

%6 Minne - Sinne.
is Op de Print van een HERDER- Í8022)
kuíTendc HERDERINNE.
L Yltfen papyde Poppe' in pea,
Dear tiuz trillen, lef, fijn Ijea t
Fyt' ! htm tocht him (alm t ontrìnnen.
Tn (wiet "Mulké it's thauwer - pœen.
't Is kjear jou -leas-nimmend' - iaën.
Dock^jaen jou - nìmt hert in finnen.
5022
16 M I N N E - S I N N E . 5023
iu L
feav' Lijltfen ! az, icl^ly dy bìn,
(tJfy€i]n Ijeacbt mijn Icag, mijn eag, mijn Sinn)
zAz. 't tjuefler iz., midz. ijnne nacht,
In 't Stift' befljoert de Htjmmel-wacht' >
Ha tjmïler ìt eack^ WÍ'Z.Z.Í mey,
't Iz. r»y Jo Ijeacbt au Smn' *ƒ Dey.
5
t^Car at, dijn gloor my naet oon gloer't
So taeft ick^ bjutsier onbefljoerd ,
15 In lijckje' az. floack^ tn ftecke- blijn ,
cví/ jeld't de Smne m\à - dey • jchijn. 10
Het baet, af my de Swne y om - eag't.?
Lylcs tx, mijn tjuefter tn mijn Ijeacbt.
26
V W T.
wumkes.nl
WOBBELKE

Wobbelke. *7
WOBBELKE. 5024
STEMME.
Daer vond ic^heynel'jc^, &c. (8024)
Yn hert dat trillet my, it iz nin rôy!
Mijn Ijeaffte Woôbel/{e,
Miin íwietfte Wahbelkt,
Mijn wirdfte Uobbelht
Het bifte moy í
2.
Ick fìel oon 't kreauweljen , Ijeaf, het my dert,
Mijn gouden Ingelke,
Mijn gouden Ingelke,
Mijn gouden Inkelke,
10 Du bifte' ijn 't hert. 10
15
O ! 't hert ontfljuccht my beyd' mijn eagen trog.
Ja. t rint uwt my ijn dy,
It tjocht uwt my ijn dy,
It ljeapt uwt my ijn dy,
Az ick dy f jog. 15
D 2 Ick
wumkes.nl
27

28 Wobbelke,
4»
íck kin naet wezze fen dy, fwiete Djier,
Æf ick mot ftearre ljeaf,
Æf ick môt ftearre ljeaf,
Æf ick môt fteartc ljeaf,
5 Dat 's inckel wier. 20
Help Ljeaffte' , ô litfte my ijn dockctl quea,
Paetke my fwiete Tuwt,
Paetke my fwiete Tuwt,
Paetke my fwiete Tuwt,
10 Æfickbindea. 25
28
f-
E Y N.
wumkes.nl
Wà

Ljeaf ke lit uwz, Sec. 29
18 Wa tijd raet brurccJ^ „ dy tijd ontglijdt, 5025
Ontfljuecbt, ontduwckt 1} me mrdje qujt.
I Wijfc. Si c' eíí pour mon puceílage ]
5
LJeafke lit uwz fobbje' in fabbje
t'Wijl't uwz muwlket, ljoent, in left,
Dat iz immers fier' wey beft.
Litfe gnorje' in uwz belabbje,
Waems fjocr is oon yeflche terd.
Alk dwaen het tijd in berd.
Sinne in Moanne, rijzje' in duwckje,
Simmer, Winter, Foar-jicr, Hearft,
Eynje', in libbje' alweer az eerft.
5
10 Tuwttelke', az w' uwz tijd naet bruwckje,
Nu-fe' uwz tjienet, jæ rint t' eyn,
Mar wa tili'c weer holle' oer-eyn.
10
Pajerke, mijn fwiet formeytfen,
Dy my de Hijmmelfch' Swietheyt jout,
15 Jouw' my hondert packes, Bout! 15
Dat it uwz ijn 't hert môt reytfe :
Px my hondert reyfen tjien,
Tuwt Du wiftet het ick mien.
Hondert-tuwzen paetkes jiette,
20 Tuwzen - tuwzen pæen dear to: 20
Bin ick giek ! het ealje' ick ? ho!
Lit uwz paetke', ô liordigh' fwiete,
Oon uwz luft - eyn, buwtte tol,
Switt'j uwz fwiete buwck fwict fol.
(8026)
E Y N . 25
D 5 Minne-
wumkes.nl
29
5026

3o Minne - Fjuecht- Spil.
» Minne - Fjuecht - Spil,
LJE A F D' deage' in trotte my eer'n uwt,
Om d.ir ick him kj} en m#»ke hiette,
Topp- bort'tjck^ "Bernkj , Itjtfe g»Wt.
Hv noam lijn boage in woe my fjiette.
5 Dat jilt Dy Jan , fey Cypns Soon.
Kom oon (ick weer) wa fchoe my derre ?
Ick hab in ftielen harnafck oon ,
In wol my, az in Switfer, werre.
Hy íiheat, hy flitfe pijl om pijll',
10 By tuwzenen fijn bouten fk-agen.
Ick ftoe allijck in ijken ftijll'.
Hy fleag. Ick feag him onder eagen.
Mar do dy Bingel al fijn reauw
Foríchetten hie, Hy ftoe ijn' dodde,
15 In mecke' in (quansquijz) eangfh'g kreauw.
Ick, moed-great, oon : Ick noam in Lodde,
Nu f.hil ick Dy dobbje ijn yen kuwl.
Doz duwckt dijn borll'-bels fnorekig pochjen.
(Ick wuwgs ijnn' wean, ick laecke' ijn tuwll',
20 Fjuecht-winft begoe, tocht my, tofjochjen)
Giek, fey 'er, iz mijn Pijl fchie bleat,
Ick meyts in Pijlle fen my felme.
(De diede' op't wird.) Hy, falm-pijll', fcheat
Him falm ijn my. Da ftoe 'k bedwelme!
25 Da ;oe 'k ít op. Laey* reûing' dol,
In kriet, mijn Fijnne fijn ick binneî
Hy baernt mijn ijngewand. O hol!
GenaeJe' on - oerwinliicke MINNE,
30
E r N.
wumkes.nl
K I P E D O

Kipedo Reauwe-bjue.fi.er. 31
20 K I P E D O 5028
Reauwe - bjuefter,
Wijfe. Van Goofen. (8028)
1.
LYts forlijnn' laey fwiete muwlle,
Gounepole, wjueckte Wicht,
Dear hy Pbœbi flrielle' omtíchuwlle,
Onder beam'-fchaed tjuefter-tichtí
5 Dol laey koker, boage, lchicht', 5
C-Reauw' dear hy mey wircket)
In hy kniep- Æge ijnn' íliep 7 g
Reftlijck j dat 'et ihircket-».
a»
Dat begîoerre' in Ijordigh eaghje, 10
Inelbaíter-libb'neBijkì,
Dat him laey in bortlijck leachje.
Dear wier Kuwze ontboage*, ontpijld.
Da'er opwecke', in íèag, ïjn 't wijld,
Ney'gruwn in ney boppen': 15
Hy begoo „ Njuer in tjoe_j
Oon íìjn Meffb to roppen_j.
Nu is 'tgâüjen, nu is 't kiermen,
Nu is 't tiermen Tonder eyn. 20
Ja by gamnien ,' wijlde Wiermen,
ÏCK
wumkes.nl
31
6,17

g 2 KipeJo Reauwe-bjueíler.
Ick bin fcheyne' duwbbeld icheyn'.'
Sjogick fier, in loayts ÌC'Á heyn,
F:jr'! mijn Arck íz ftelne.
( Moarc, ick ftear!) ick wird weer 25,26
5 Mietten mey eyn jelne.
4-
Mey eyn jelne wird ick metten,
Dear ick elckom mey 'uwt-miet.
?
k Wird fen wnjr in ípijt befetten, 30
Poer , uwtlitten trogh forttiet
10 MirrLj, dit fpijllet my jæ Griet
Tins in leau ick fefthjck.
[:VENUS:] Soon_>! „ Tjogh dy oon' 34.35
Dy huyn naet lo lefthjck.
5-
Pat (Vviet Famcke, gîoer eag'Grietkei
15 Puwck-moy, aerdigh oer in oer,
Blier-wijt Lamke, der in fjietkej
Uwt eyn eagen -finne fjoer, 40
Dn buwght elck ney her beftjoer,
Sonder wird æf werr' dvvaen.
20 Jæ fil Dy,, Leauv' dat fry, 43,44
Dijn geweer wol weer-jaen_>. 45
œ y t.
32
wumkes.nl
Fo fchact'

Forfchaete aerd j &c.
Forfchaet' aerd œftjìn-flridig fin,
Dat pearret quelc\ , datfet nin Min.
FReamde, bjueft're, wond're tingen!
Fen uwz Niefke nijllick fin,
Neackje' ick her; jæ rint wol ringen.
Troay' ick foar; jæ fblg't mijn rin.
Buwts ick oon ; her portte' iz íletten.
Weynje' ick' reg; her doar luwckt op.
Nuyfckje' ick njuet ; jæ leapt uwt - litten.
Duwkje' ick djiep ; jæ klieut ijnn' topp'.
Freje' ick fjoerigh ; jæ 's beferzen.
Kielt mijn moed ; jæ 's ijnne brân.
Taeft ick ney her ; jæ 's oon 'twerzen.
Hannen thuws? jæ fet mijn hân.
Katje' ick drock ; jæ 's fonder muwlle.
Swy ick ítil ; her happert giet.
Eernje' ick ; jæ pettearret tuwlle.
Loayts ick foer ; jæ laket íwiet.
Gloerje' ick blier ; jæ loacket grijme.
Bin ick witten ; jæ 's az dol.
Malje ick ; jæ 's beíchieden. Tijmen
Het 's dit ? Oors wel-fé az, kk.Vfoì.
E T N E,
E
wumkes.nl

Ynne tuwUwraegfel, &c,
laen t\ Ijeafte ,, Nimmen tjeafte.
Wijfe : Mijne Herp bekleedt mei rouwe, i§c.
i.
YNn' tuwl-wraegfeljen, ijn 'tdjoeyen,
Yn't fnaep-fnobbjen, Ij eaf,
Yn 't eal - lijlle - bortüjck ftjoeyen,
Neam'ítu my tjeaf, tjeaf:
Om 't ick ond're paetkerije.
Pea -fjeack, íbnder luwd ,
Duwe' in muwlle-ftiet twa trije,
Dijn gid Podde - hycrs tuwt.
Goune bolle-krolle Holle,
't Lijcket bernfch pittear,
Jaen æf nimmen fchijlt rju folie :
Hab ick ftelne, SWEEK,
Az ick jou ? Ho ! kin in jouwet
Tjeaverije' oon-gean?
Bazeftu naet, Fijlde - Bouwer ?
Wa fchoe 't oorz forftean ?
Dy foe 'k eer', mey rjuecht, oon-tuwge
Tjeaf- ítáll', ítellerij'.-
Yn dijn paeCgjen' dat it íwuwge,
Stielítu 't hert fen my.
Dy nu, 't hert ontnomme', íjnn' dwelme' ftitt
Stell't dy ? fwiete Schelm' !
NÏ; dy herte - fteller felm, wirt
Herte - tj eaf; Tj eaf - felm*,
E T N.
wumkes.nl
M U W Z E

Muwze Boaíèh.
M U W. Z E -
BOOSTE.
Wijfe. Si c ejl pour mon pucellage.
YNne' oer-lang forlijnne jieren,
Yn Saturnm tijd, by âds,
Yn dy goune tijd, âd-wrâds,
Da de Djier, æf 't minfchcn wieren,
Mey eyn taele' in Ipraeck forfjoen,
Oon elck-oorme' in praetje joen'.
Yn dy tijd wier 't dat in Miníche,
Dat in fillig Cluwf'ner íìet
Oone' igg' fen in rinnend' wiet,
Dy de gave' hie, het hy winíche,
Fen al 'tjinge' hy hearde' æf fjoe,
Dat it wirdde' allijck hy 't woe.
3-
't Berde dat inUwlle-kofFe,
Lanz dizz' Sleat-ig, dearhylaey,
Mey in Muwl ke noam íijn draey,
Dathim, ijnnerlecht, ontploífe.
Dit wuwn' Heer-om ïjnne laep' ,
Fen fijn mouwe, ílippe', æfkaep'.
E 2 Hy
wumkes.nl
35

Nr. 710
CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG
Breuker, Philippus
It wurk fan Gysbert Japix / Philippus Breuker. - Ljouwert
[Leeuwarden]: Fryske Akademy. - 111.
I: Tekst yn facsimile, II: Oerlevering en ûntstean. -
Proefschrift Vrije Universiteit van Amsterdam. -
Met bibliogr., lit. opg., reg.
ISBN 90-6171-710-8
SISO frie 853.6 UDC 839.2"16" (043.3) NUGI 951
Trefw.: Friese letterkunde ; geschiedenis ; 17e eeuw / Japix, Gysbert.
© Fryske Akademy, Ljouwert 1989
Fan dit boek mei neat fermannichfâldige en/of iepenbier makke wurde troch
printsjen, fotokopiearjen, it meitsjen fan mikrofilm of op hokkeroare wize dan ek,
sûnder dat de Fryske Akademy yn 't foar skriftlik tastimming jûn hat.
Foarsafier't it meitsjen fan kopyen út dizze útjefte tastien is op grûn fan artikel 16B
Auteurswet 1912 j°, it Beslút fan 20 juny 1974, Stbl. 351, lykas wizige by it Beslút fan
23 augustus 1985, Stbl. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, moatte de dèrfoar wetlik
ferskuldige fergoedingen foldien wurde oan de Stichting Reprorecht (Postbus 882,
1180 AW Amstelveen).
Foar it oernimmen fan part(en) út dizze útjefte yn blômlêzingen, readers en oare
komplikaasjewurken (artikel 16 Auteurswet 1912) moat kontakt opnommen wurde
mei de útjouwer.
Printe by it Administratyf Sintrum 'Oostergo', Mitselwier.
wumkes.nl

wumkes.nl

3 6 Muwze Boafch.
Hy íloeg de' eagen neije Stearren,
In hy winfche dat dit Djier
Dit Muwíìntje' in Míníche wier.
't Ging ney' winfche, ney bejearren.
5 Faer wier bly. Hy fet dizz' Pop,
Az ey-berne Dochter op.
Az jæ Faem, ney tijds forrinncn,
Wuwgfen jeld in jieren hie ,
Tocht in focht uwz Cluwf'ner rie
10 Om her Boofte', in brijck fijn finnen,
Want jæ hie to nimmen fâl,
Az de fterckfte Man boppe' âl.
6.
Wa de kreftigft' nu moght wezze,
C Oermits jæ him falm naet fey )
15 Briek him de' holle dey oon dey :
Hy koe 't tinfe, fettje' æf lezze;
Eynlinge' het hy him betocht,
Æf 't de Sinne wezze mocht.
7-
Hy ftoep ney de Sinne' in kâte :
20 Tfyrl, dy tijd in ftuwnen ftjoert,
Dy de Wrâd roun - om begloerr't,
Dy oer 't wetter, ferfck æf í âte,
Wâdt; booíchje' oon mijn Bern : dy nin
Az de kreftigfte' het ijn 't íin.
Kreftigft'
36
4.
5-
wumkes.nl

Muwze Boafch.
Kreftigft' bin ick naet. Dy grijmme
Tjocke wolcke twingt my wol}
Dat ick az Kaep-momme' om-rol,
Dat ick om rin az ijnn' fwijmme :
(Sey de Sinne'} y kinne 't í jean :
Dearom mogge' y to him gean.
WOLCKE, íchoene Y wezze mogge
d' Alder-kreftigíte' ? herckje my ,
Wirdd' mijn Sweager bid ick Dy.
Seft ( fey Wolck'} dat woe naet doge.
Sjog dy Berghe' iz my to quea,
Reyts ick him hy breekt mijn Ijea.
Stege ftant-frieP, fìjuwgge holle,
Dy for ninter duwckt nogg' wijek't,
By waems kreft eack nimmen lijek't,
Wirdd' mijn Berns man, fo y wolle?
C Doz íprijck Heerom Monfe' yem oon
Wezze y mijn oon - booíche íbon.
8.
9-
10.
ii.
Atlas gappe', ik môt it lij e
Dat de Muwz mijn Maefter wirt,
Dy my krabet, djiep, oon 't hert;
Koene' Y him to Schoon-Soon krije :
Dy my hyer in huwd trog bijt
Iz de ûerckfte dy ick wijt.
E 3
wumkes.nl

5 8 Muwze Boafch.
Dear ney wirdde JWan^-man freagc.
Muwz-man fwol fen edel bloed,
Muwz-man heag fen hert in moed,
Muwz-man íprijck : lek wol it weage,
5 Lauw' my dat fchien' Bijld to jeft'.
Wa 's er kreftig jin mijn kreft?
't Famcke' eack, to dizz' Boofte willig,
Dit 's de Man dy 'k ljeafft bejear.
Jouw' my Trouw' kiermd-fe al weer.
io Doeken Boofte' iz my lock-fillig.
Dear mey wippe Müwz mey Muwz,
Wol-fol-noegge' ijn 't Muwze-huwz.
38
E Y R
wumkes.nl

Paris forlittende Enone, &c. 39
P A R I S 5034
forlittende
E N O N E,
In her kleijen dear oer.
DE A/î»»í-fjoerige PARIS, fijn lock , fen rjuechter dear trije
godinnen weíì tehabben, naet kennende torfivije, forhelle
it oon fijn E N o N E, dy 'er jjn forlcheat, in ijn 't djiepfte
ten her hert om luchte, her forlies alreeds tintende. Dy tijd,
dy oer al regeeret, oon-fiede PARIS eer-giergheyt, dat hy beíleat 5
fijn pleats ijn fijn Heyte Hoaf to beklajen , dearom forfiere 'er , op
dat 'er fijn wijv ENONE, min æftertochtlijck , ijn bewillìgje foe,
dat hy ten fijn Heyte ombeane wier , fijn fortjog onder teek ten yen
Faderlijcke twange doz oon her ijpen dwaende
Ljeave helt , de Hijmmel wol my fen dijn befíttìnge, nu ickjermy \Q
maeîì ijn firheerlijchfje, affielle , op dat icl^> fin dy œfi(cbaet, dijn
imt-mmmenheyl to hbbeniger fiel; witte den dat in firengbefel fen mijn
Heyte, onbreckeh\cke wet oon mijn oehoorfiaemheyt, my fen dijn eagen,
of eer e fen my jelme tjocht, wier fen mijn hert fo pqwie fielende fptchtet
, dr.t 'et fiz.z,en oon mijn firn er te better , az, u uwtdruwckjen oon 15
mijn tor.ge foeaaet. Diz,z.e trienen , dy ick^ oon dijn mey'fien, in oon
n-ijn qleUii.gc JOH, in diz,ze drove kfij-wirdden oon allebcyde, hfinnt
dy, ho dicnìgb mijn fcbìedinge iz, leiptwgje: 't wier, buwtte twijVel,
de ficbiedinge fen mi>n lilben , az de h-pe fen dy weer to fijean , dy
wrang-idf.gneyt naet firfiviet'ge. feu den to diz,ze wrede twange dijn 20
btwihrge , ii't^ fiz, wreade , cermtts ja my fen d.vn ficfiíefichaet, den
naet nz, mty tt li:v', want mijn hert f l dy, to pân fen fijndjieppe ger.egemheyt,
de helt fin fin libben line.
Trog dit p.ttcar recke hy ENONE foo , dat jæ alfo daetlijck om
fijn fortjean luchtje , dearom hy , om her ffeze to íorfwietjen , her 25
ijn fijn earn en lette, in fijn Ijeáfde kfferije mey tuwzen paetkesoerhuynigde,
rvi-ujende fijn espen, om fijn ontiouwighe}t to beíchaeddjen,
trienen, op dizze ljeatíters eai.íìd.t to Birtten , in her, ijn fijn
iarmen,
wumkes.nl
39

4>o Paris verlittende Enone,
earmen, mee noagh kinnende trjieuwkje in muvvlckje, fey 'er : Och!
dat ick rjuechte ford de roofen fen dijn MuwUe ploytiende , foo wol 30
de ttijckels fen mijn oer-lijen, oermits ick dogge yenreys ftearre mot,
naet mjeen oiev. O Sinne ! het det dy de dey forroafjen ? Mijn fiel,
5 íòader dy to libbjen ÌZ meer den íiearren. Lit ick naetu.vtdijn eagen,
de ìjuechten fen mijn iibben , fchiede. Mar mijn bern-plichte twingt
'er my to , de gehoorfamheyd forknôttet my to dit lìrenge befelne 35
fen mijn Heyte; az fijn foon, in eack twingt de Ijeafde my, az dijn
raan , fijn wetten to forachtjen. Het fchil ick den wezze ? gehoor-
10 famjende in tijgge foon , æf Dy , mijn fchiene , naet íorlittende , in
rjeucht trou ljeaver ? mot ick alle beyd om-klimme? O onnutte woìle!
oermits twae jinltrijdene nset ijn yen faeck wezze kmne Bewiüigje- 40
den, mijn fchiene , mar buwtte dat ick wol , dat ick de wreadheyd
fen yen Heyte , dy mijn wolle fijne twingt to folgjen , gehoorfamje.
15 Dizze mifireaítighe ijeaílter, áy ondertwiiiche, az trog to gnttequellwge
ftotii, weyne , tocht oon PARIS , dear trogh uwt to bijlden,
dat jæ buwtte H;:n naet libbje koe , fizzende dear ney , mey rijz- 45
bofekjeode fremme :
Ho, PARIS! woenc y jon E N o N E , in du E N O N E ! dijn PARIS
20 forlitte † Næ; rx , «wz nead-îot mot mvs néad-fchick foighje j mijn
dead, oermits jon lihben mijn deagen forljuechte, mot mijngræf, in
jon fthiedinge ir -ijn yvige æt-wezzen wezze. lek mót oon jon lichamc, 50
az y oon mijn (iel, ío.bu.vne blieuwe, op dat , az de Hijmmel jo in
ftraffe wol oplizze , ick dy mey jo beíoerje. Ick wol , uier ane de
25 Hijmmel jo liedet, jon Ijeave gefilne wezze. Ick íil, fchien mijn hert
om jon wille fucbtet , de fmerte naet fiele , in alle onftommigheden
dear fee 1111e mijn iìantheftigheydt naet yens forwriggelje. Km mijn 55
hert fo wol naet lije az jo beminne ? Jæ dear mey fwijende , wirdde
fen PARIS doz beantwirde. Nre , Dyn hert iz naerne den to mijn
30 Ijeafde fchícke , in mijn fiel om dijn ímerte to lijen. Ho (jæ weer)
hbbje ick az on-kreftigh ijnne wrâd om to Ijeafde fen jo to lijen î Ja
(fey hy) oermits it de reden wol, in de Iwackhcyt fen dijn aerd be- 60
letter. Het reden (weer-noam jæ) roavet my fen mijn rjuecht, in het
íwackheyd ten aerd iz fo kreftig dy my dear ijn lette kin? EN ON E
35 (fey hy) du kinfte om my wol lije , az ick fo min ermhertigh wier
dat ick it to litte koe : Mar Dy to beminnen , in dat to bewilligjen
binne tiva jmírnjdighe tingen. Ick leau (fey jæ) dat jon forbod eere 65
uwt haet az uwt Ijeafde ípruwttet. HetkåttfteEN o N E (fey P A m S)
bcichildigefte my onnofeÜjck ? in twijvelefie one wierheyt , foo ney
40 by fijn tjoer, beterzen? Iz 't Ijeafde (jo weer) dat me , it jinge me
bemint, forlit î Mijn fortjean iz, oermits de nead «vetleasiz, onfchildigh
, fe> hy. Het de nead (fprijik jæ) mn wet, jon wolle kinfe wol 70
yen jaen. Leer my dat ENONE ( fey hy). Het ho'trae jo, 'tjingc
y witte to onderrjuechtjen> in wnte y 't naet dat 's mey jon wolle, fey ja:.
O laeije!
40
wumkes.nl

en her kleijen dear oer. 41
O laefje .' (hy tveeroon ) heífu befletten my , om frijn æf-wezzen
foore te koininen , to deyen ! mietigje de wreadhe\d ten dijn \\irdden
hette. In Y f fey Es o N E) wocne y datjón icbiedinge dy 75
fciuedinge fen n.ijn libben wier , in dat y ten n.y foor hette tijd
fchieder.de , ick fen jo , foor yvigh , fchaet ? Ach mijn ljeave Helt
(ipnjck hy) Leauweíte dat ick dijn dea bejearje ? is 't uier ick
n.ót nummer nin bejearte habbe; 111 om dy dear fen to íoiíbckerjen,
lek noe dat dit mijn lefte wirdden wierne. Y, (jæ weer) )o y fe 80
Tìi.ct bejearje , y ío.00: faeckjefe to minfte. Iz dat dijn dead foroorfacke
, dat ick , foor h,ts , fen dy fchíed , weer-helle hy. Het
koe ick •> az ftu üourfte , oermits wy alhjcke ljeafde drage , ïjn dijn
fchiedmge oorz den fock yen lot hoopje , in lijckewol mot it fchean.
Sluwtte het y wolle (fey jæ ) torlit y my , ick forlit jo , ick fil, 85
trogh jon oncrouuigheydt , my felme , rney my fen 't Ijucht to
bero.iv jen , or trouw «ezze. Ljeave helt (hy weer) mietigje dijn
Jijen, de fimtheftigheydt iz 'er de ne co. Het ftanthefriglicydt (jæ
Meer) iz 'er jin jôn forandri ighe to fetten ì Hiecftu my vvit-holhgh
dar ick mijn fomimrr.en folgje ? (fprijck Hy ) dijn fizzen íchil 90
dy rouwe. Nim moed , ick libbje trog á' \enige hoope fen dy weer
to fjean : Och (fey jæ) ick ífear trogh d'yemge eangfte fen jo to
forhefen. Æ>gje naet op dat dyn fmerte forhehtet •> ( weer noam
hy ) • Stuttje , meye teart de oorfaeck , «z y de dead keere wolle,
fprijck jæ. Ick wol , mar kin naet (PAR IS weer) Oon waem 95
fil ick my den bejaen frege jæ ? Oon 't ongelock , æf leare oone
hijmmel ichickmgh, antwirdde hy. Az 't ongelock oon mijn kleyen
dea , inne hijmmel - fchickmge oon mijn froarten bhjn iz , fil ick
den buwttc hoíp libbje ? (jæ weer.) Ja (fey hy ) oermirs'daíìe
dy trogh lordildigheydt heel je kiníte. Ho (fey jæ) jon æf - wcz- 100
zen fonder ííearren lije ? O Hijmmel ! iz dit jon wolle , foo pearje
'er in gii.fhgh 'græf rney , op dat ick naet langer inne ïllerdighe
vvrâd libbje. Dat fiviere fuchtjen , dat her borfl benauu e , koe naet
to-litte datfe langer kâte. De trienen rollene her oer 'teanficht,
dat om P A R 1 s , foor 't lelt to paetjen , in wol-fert to winích- 105
jen, jæ her, on - æfter - tocht'.ijck , de! bocke : in doz , bhjn, feag
naet dat hv de Sticht noam. E K O N E ! rrerekefte naet, dat dit
de leííe cfferhannen binne , dy Hy æ op fotke Aters ofierje fil ?
och du kinfle dyn to kreftighe droafheyt naet jin-fìean.
PARIS wier'ondertwiflche ïjn \ Schip, dat al ford linne foliefee 110
íìille. Hy forlear it fjean fen 't Lân. Lit im ferre, f. uwz weer to
d' Earme E N O N E keerc , dy her kreften weernínimende , her
gaeft moed joe , om to her Man 'ierte to petearjen , d' eagen om
him to fjean , oon aiie kanten wevnícnds : mar om naet , jæ fre-
2e 't jingefe naet f.zz.e dodifl. Jæ fochc oer al, in fuwn r.sct dat 115
F her
wumkes.nl
41

4.2 Paris verlittende Enone,
S
her fornuwgge, jæ roon ijnne binnenfte fchuwlhcrnen fen 'tbofck,
tinfTjnde dat her ljeauwert him dear forftitfen hie: nuroaftfe, den
hercke-fe ; mar jæ hearde naec den de weerlloyte fen:e beamen >
dy in fortrietugh luwd, ijn her æren mecken. Jæ wirdde bedroafd,
in, naet wittende Co waem, om fen cjinge da'er fen wier na-:C te cwijve'jen
, jæ her toflechte nimmj foe , k'eau oppe toppe feme neyfte
berge, wer fen jæ, fier fen her, her Ijeavers fch.p bruwfjen fcag.
Da bekibbefe her eagen fen Co folie fjoen co habben , in, om dat
her dy miz-grijppe berouwe, forwijfd herre om yvigh to gâ.jen : in,
120
10 fen lijen a'le heel forfierd , helle her ftemme op co doek kleyen : 125
Wrede PARIS, het ljeafde mecket jo jin jon ENONE foo wread,
het qtraz fojin hergoe, het foranderinge fo ftanthefngjin her ongsloc

in her kleijen dear oer. 4ftjoerrigde
her gaiften, dat her 't fprecken bejoeg, her da, al fvvijen- 160
de , mey torfchate dingen , dy herre oon her eagen ijpenbieren, onderhâdcnde
, omt dat jæ de fprake weer knjende, her kley - wirdden
doz weernoatn : Droave tmfen , dy mijn reit beroerte, ftoytje, onder
5 íb foìle ilhnden , jiemme deadlijck Ijeat-lcffjen , íluttje jiemme rin , ia
tinfe op jiemme felrne, litte jtemme hert krimpje oer de quellmge dy 165
ick tr.ey-ílijpje. Æf, kmr.e de oerfloedighe oimeíten mijn fmert formeerje
, fparre jiemme kreft naet. It formeerjen ten mijn fmerte íii
het forminderjen fen mi'n libben vvezze. Libben , illindigh libben,
10 v.oene y altijd libbje ? Schoenc y onílearlijck wezze ? fchoene y nea
íìearre f De Si'ine forljuechtje naet meer jon deagen. Jôn nachten, 170
om jo ijn 'tgræt to tôjen, n ótte herre rin beginne. Wer ney toafy,
de dead foraebtet jo, kinnc y oer jo falm naet tnömfearje, injo, trog
jon eyn-de!-liz, cerwinne? Het eagje y dat deHijmmeljooonfjocht?
15 o lafije ! 't iz naet az uwt mey-lijen. Hy falme , hie hy eagen , begálde
jon ongelock Ænget jo den naet dat hy jo jon misdiede for- 175
uijtje fil ? Hy fchil tjuwgge, in nin rjuechter, dear ten wezze. Forhacihgje
den jon oerlijen. Dogge , wreade PARIS , fizze my , eer
mijn hân mijn hert, om dat 3 et jo beminne het, forkirttet, vvier ane
20 binne dy fchiene wirdden dy my , oonjoforknoatten? Æfdizzetrou-
\ve dy jon ljeafde on-breckhjek mecke, æf dizze ljeafde dy jon wolle 180
mijn onderdiei igheî Foy! foranderlijcke Weer-hone , y forílietemy
foor mijn oon-heljen , jane my jon ijz foor mijn fjoer , in jon ontrouwe
foor mijn fìantheftigheyt. O goden ! íchille jiemme , fo jiemme,
25 om uwz kleyen to hearen , earen , in om uwz to ítraffjen blixemen
habbe, oon EKONIS kleyen , om dat jæ oon PARIS miz dieden 185
melyig iz , or.-meylyigh wezze ? in du onbarmhertige zee , 't íz om
naet dats tu dy moar fen dizze moar der ljeafde rxainmeíte , oerxnits
datflu de mordner fen mijn ljeafde naet deylìe. In jiemme Wijnnen ,
30 dy 't hert fen mijn or-tromve mey wijn fiedje, kinne jiemme him naet
íìzze, dat hy , az foranderjen him beheaget, jiettefen tornimmen for- 190
andcrie, in weer by fijn ïlhndighe wijv komt. Mar o wreade! jiemme
bliefe fijn fe.len, met ydele hcopeop. Duondanckbare fee , dubilte,
for fiin fchip , flil, in jiemme onrjuechtfirdigc goden -, tjienje foor
35 fijoerbæfcen him. Doz n- my alles, oppe dead r.ey , jin. Lit uwz
den íìea re , Ijeave Ljeaf ouíeane mijn lelie æf-fchíed : y fille jon 195
E >Î O N E , nogh E NOK E her ben-inde PARTS weer fjean : Y
habbe my forlitten , ick forlií jo. Y kinne tor in tijd , mar ick for
yvig vvezze. Libbje fen mijn ongelock luckig, in fen mijndelliz, az
40 íor.í inner. Ick ftear , mar, ney jon ontrouwighe\d , jiette trouw.
ìrn wreadl.et k.rgreattet mijn ljeafde , it cer-hien iz my , eermits 200
y 'r m\ jane, fu.er, in 't iz my leed d..t ick, om te meer deaden to
li.cn, r.in neer lilber,- bah Var ick Lab n ar \ en hert, in jiette beart
it my naet to , want y bef.ue it ; •';•• e 't my den weer, cm jo mey
F 2. dit
wumkes.nl
43

44 Paris verlittende Enone, &x.
dit lícharm ., dat y eerer, fo fjoerigh b< minnen, in nu forachtjs, cp
to ofFcrjen. Ferre wei, de dead ne?ktc my : mar fi.ick, TonderJOca
fiean , ftearre? míjn seger, hâdds ítånne , fjeanne jemmejiettejicrome
eanfichr naet? Sizze dedey, tominfre, fearewo!, æffizzehim
5 learre dat hy 't, for jemme, oor, jxmmme Ijutchr fìz; in du , ra ;n
hert, dcarfte fo ney oor* üijnleiteíuchtbiíie, forfieUrgjedy f.n fucr.îjen
, wei fon dijn druwck naer gierig, betjuwg oon mijn ìvlan ca;
hy dijn oerhjen foroorfeakcr , in ca - , fo líu jiette iibbeítc , dat ït
naerne oors om ït den om him to forfijekerjen , datlte foor him
10 ftearíte. In du , m;jn tonge , forklearje, for de leiteVirdden dylte
æ fprecke fchitte, dít æfícbie, dat ick oon mijn mínner mm , dogge
wol : ferre den wol, Ijeave man, y iibbje fonder my, ick íì.-arfonder
jo. Jon ENONE is rjuechte ford naet meer ijne wrâ i, seffo firn
deagen her Ijuechtje, 't '•% oorz naerne om , azher de wey fcn'tgræf-,
15 dat ick rjuechte ford ijpen íjoegh, to ijpenbierien, om mey m.jnfchem,
mijn iliinde to bedobbjen ; in jiemme ô yeníame pieatfen ! dy
tjuwggen fen mijn formeytfen wieme, wezze na fen mijn ongdock
tjuwggen Foranierje, uwt droafheyt tomsjnongelock, jítmmeægblitr-mijîde
griente , habbe de namme fen wijldermíTe , dca r ford
20 oon de ongelockighe Nacht-Uwilen , jiemme droave yeníaemheyt,
trog herre deadlijk gefjongh ín guwíjen, fchrickìijck meytfje.
Jæ fprijck nauw dit lefte wird uwt , æf her druafheydt trogh her
kreft, her forfwackjende, forbjueftere her gaeften, focatjæ, onder
foo folie desden , libbjende , altijc, fonder dat her ítearren eyngeí,
25 fteart.
44
E Y N.
wumkes.nl
O P

O P
'cMUSYCK-SJONGEN.
W ij s E:
Het daget uyt den ooften, &c,
I.
SO 't yerdfch' fwiet-luwdigh fjongjen
Uwz 't hert korts t' eare' uvvt-tjocht,
Tmck 't hijmmelfch' Ing'Ie tongjen
Het macket dat in nocht!
TiníT 't hijmmelfch Ing Ie tongjen 5
Ing Ie tongjen.
2.
Kin m'e hier fo fwiet Muíîjckje
3- Dat Goads Gaeír 't hert ijn-giec
Fen Goads frjune' : het íîl 't lijekje
By 't hijmmelfch' ijvig Liet ? 10
O Goads frjune ! het fil t lijekje?
O frjune lijekje.
V W T.
F 5 Frommc
wumkes.nl
45
4?
5035
(80351

4-S Fromme Ljue -eg-wijt.
FrommeLjueæg-wijt, »*
r Tean, Snel rebel &c. (8036)
i.
I
N from miních' mierckt op God ,
In from hert eag 't op God „ Ja God $ 2,3
Hy werzetwrâd, in wrâdfchedwaen»
Neam't yerdfch' íchijn 5
Swiet fornijn,
In al her jaen forjaen.
Hy reck'net naet in mijtt',
Hy wirddig't naet in mijtt',, Ja mijtt' 9,10
Al tjinghe allijck Ín fchaed' ford wij nn*t,
10 All het eyn't,
Motte-fcheyn't,
Æf rôílget, hoe t eack fchijnn't,
Hy timm'ret naet op 't fân, 15
Hy trouw't nogh bouw't op ían ,, Ja íliî I6,17
Op wetter- winír, op weyd-forítán
Djrer ijnn fjild,
Kreft, æf jild, 20
Nogh ílette'- oon - ííetten - Lân.
46
wumkes.nl
Ynne'

Fromme Ljue æg-wijt.
Ynnc' hijmmel iz fijn thuws,
Ynne' hijmmel iz íìjn thuws,, Ja thuws,
Ja d' hijmmel iz íìjn gruwn'leas fwiet
d'Hijmmel-minn'
5 Fet lijn fin,
Hert, íìel, ijn feil'geniet,
Ontmet him 't gjealp' Rea-mar
Ontmet him 't djiep Rea-mar,, Rea-mar,
Ontmet him 't, bijld des Deads, Jordaen,
o 't Det nin fchea:
Ho! fchoe 't quea?
Neen : 't wirt íìjn hijmmel- baen,
Doz reyfget hy lânz' wey
Doz reyfget hy lânz' wey ,, Ja wey,
5 Uwt yerdíche'Egipt', trogg'torr' woeftijnn",
Foì fortriet,
Soet, on-fwiet,
't Blier híjmmelfch' Carian ijn.
4-
6.
5-
œ y t.
wumkes.nl

48 Op S. A. Gaebbema Ljeafde-dichten.
27
Op S. A. Gabhema Ljeafde - dichten.
D
Y Minn', dy mtjlé lib-teeîjend' Mimi',
Dy tkauwer- m/pp' fen hirt in fin,
5037
Dy Min , dy wennet all' vorâds uwre ,
Dy Druwg in Lofte' in Hiett' iri Wiett',
5 Mey feyn injìlligheytt' oer-net, 5
Dy Minu' behâd-jiijpp' dear Natuvcre^
Wier burvtte Wìâä ontwrâd' rin£ wier 9
Glan^-gloarret ijn dit rvircis pampier
Â\, ijn't elbajl, gitu' ebb'ne doppe;
10 uí^peatlle' ijn'tgoald, a^ djoer-wirdd' flìent' 10
Tn 't HCeningin/i' breed-hlaed, puvotl^-fchien?
A^juwn'-jlieri', a\finn-ftritWfen boppe.
Wa jcbue naet Timers roeme uwt-roppe?
28 In 't Stamboeck van S. A. GABBEMA. (8038)
"1 "X E vvrâd in wrigge fen natuvvre 5038
15 I I Ær leare fen natuvvre ontaerdgjet
"^"""^ Forvvrâd'c, forwngget jiecce' ekke' oere
Mits elck e;, n jocktnit' in ruvvd 1 ljeatd'- kaerdjet
Nu neaiiitmc' m ÜAINSCH boall'-broar'e-ombringer,
20
Fjuecht - Ridd're great fen moede' in diede,
NJ'SNIMROTSCH' kuvvpper Steats ftoah'-finger.
Nu 's NABAL [.o-scighe 1 hâd-to-riede.
Nu's ACH A NS caett' truuw' handelirge.
K.irtsvvi.lle° lnet me' ABS'LOMS Stjieinmoars krefc-fuvvl.
O Wiâd torvvrig; e' ij., alle dir.ge !
25 O 'k feag d* "'teyn' ïjnn' eyn-íeaz greft'-kiuvll,
"Wier 't naet dat fomu.'ge Goads ben î.nc', m
TroCT-íiil'ge', oon-vvitt'i.erz, dy ontfchalcke,
Oon-wje^fje' i]n kir.tl, leare', æhel-finnc' in 15
Yiin' deugd - 'poar'e, az n.ijn greate St leke,
30 MJJ

O O R D E DEEL,
N Y S C H I E J I I G E
jolle in Haytfe-Yemt
Ertfe Boerr'-ljue komme boeyte,
Gâb'je, Geibtn , Tjalk, in Royts,
Gau dy door lit ijpen íloeyte,
Homme, Haytfe-Tem, Jantfen-moyts,
Rinn', rinne' uwt, ey wezz' naet logh ,
Kijcke, kijcke, loke, íjogh î
Haytfe-Tem,
Jolle, liet 's 'er nu to kiearjen ?
Sjoghfte dear ío folie nijz ?
hlle.
'k Sjogh dear Sted-ljoe triömfeerjen,
5 k Leau dy Sted-ljoe binn' naet wijz :
'k Wird naet wirgh, nogh íèd, fen fjean,
Ney dy malle moye klean.
Roucke, 7{ey lof, J^edle Franfen,
Ljobbe, hwffeit, Lolc\e - mtjg,
holle. Molk, Melk tìanftti,
Grcet{he , Betfke, Lealt in Tg,
h-s in Vví'ble, "Pcech in Iolcl^,
Loytfe het in nijllick folck.
Sjogh dy greate Mâfters holle
Momme' uwt íocken Kreag' naet fjean:
G In
wumkes.nl
49

fo Nyfchierigejolle
In dear efter hím, dy dolle,
Iz trog-hackle' oer al fijn klean;
Ia jæ Faera íjocht uwt her hier,
Az in Wad-Appe' æfwijldDjier.
5 Feynten í Feynten! fjx dy minger.'
't Lijcket noorn' nogh naerne ney !
Loytfedear, in íìjden ílinger,
Fijt'! ho moy iz Moar dear mey î
Jæ, mey al dy kant oon 't doeck,
10 Iz by-momme allijck in ípoeck.
Jiette' yen feaî forwielne Tabert!
O dy Weyn dy rint to red !
Haytfe-Tem.
Itillp-rwìg , ho doz âd-fwabert,
Korafte nummers naet ïjnn' Sted?
is 't Lijcket naet, doek berníck pirtear
Bifte dol, æf folfen bjear?
. lolle.
't Iz nín bjear nogh malle raenjen
Dear my ijnne holle leyt,
't Deart my op dy ftnjppen, fraenjen ?
20 Op dy Stedíche' hovirdigheyt,
Licht wy, om dy freamde klean
Jiette' yen freamde pleage' ontfeæn.
fíay†fe - Yzm.
Mar ! min feyt 'er fen, mey lolle l
Bifîu nu (o ívier fen holle
25 Datíle fplinter-íjoghfte ? Stalck'?
Yn dijn eyn eag iz in balck".
50
wumkes.nl

in Hajtfe -Ycm,
Yn dijn Tinvn iz noagh to wjoedcn.
Bern, het hettet to betjoeden
Dat me' oors leek in breek beguwcht,
In eyn fuwl naet yen reys íjuwght.
5 Is 't naet tjoe dat Minfke eagen
Wijtge' om oor' Ijoe quea lânz pleagen,
Lôytíe' al 't jinge' in oor' begiet,
Nin lück dat uwz felm mis- ftiet?
Speg'le dy reys, ïjn dijn finnen,
10 Fry fcn boeyte in djiep fen binne,
Tinckíìe' ït tijgge oer foore in ney,
Fen dy ialm (": Mijg:) riníte wey.
Bert it naet, korts alle Sneynen.
^Du in Dunck'e, Buive'in tieyne
15 leppe, lachje, Iffp in Ftâns,
In fo by de gou ford lanz,
Az jicmme ijnne boerren komme,
't Himbd opp borít benaeyd mey blomme
In mey beamke-Letters, beyd,
20 Dat den blcat in ïjpen leyt,
d' Himbd-rock wij ld mey fijde ílicke:
't Waempis gat oon gat trog-pricke :
Lanze Rieme' in Fôle-jacht:
Lijcket dat naet rju ney pracht?
25 Jiettefwy íck ílrijppc' in koorde,
Lanz dijn wijde broeck om- borde :
Fen Dijn Locken, giel az waegs,
Dy ocre' earen hingje az flaegs.
Soe 'k fen Famne pronckjen fprecke,
30 Miig, de Holle íchoe my brecke
Fcore' ick 't hen!, ja hette íey,
Dearom iit ick 't citer wer.
Gz
wumkes.nl

52 Nyfchierige Jolle
Gietme den ford ijnnc Tjercke?
XT ee : mar aerne to jier-mercke.
Æf me keatft oon' fchet-jeft' tijd.
Den to bjear mcy IS tonts in Td.
5 fict den ijn, het mogfte beteer ,
Bacrnde-Wijn in Bjear, az wetter.
Den iz 't : Keal-fìncke', bid d»jn beek
Æfick bruy •. Dv wol dv f preek.
Dear ítiefte' (æf ven fen dijn bocrrcn)
ÌO Mey in Hoggc, fen fìjf (loeren,
Soe 'k dy to-jaen? ha Broar -mijn!
Leít dy dat íb fìjueg er ijn.
Den iz 't Dijvel, Deal in Wicrme,
( Dat de Famncn g-îlje' m kiermc)
15 Reckct den yen oppe reg,
Dat iz 't Làn m iîjekVe plxg'.
Wotte den dy íalm nact' klearjc,
Litínoor, mey frec, bragcarje,
Lanze frije Heerne wcy :
20 Dwaen'íc quealck íb dog 't naet ney.
Sijde, Doeek, Forwtcl in Lecken,
Kriggct Muifche' (om íb to íprecken)
Fcn omheag, om, lijts in great,
Yn to klacyen, clck ney fteat.
25 Sjogfte' inimen t oerdwaelfch behínge,
Tinck : lek mòc m.in cvn hert twins/e.
Klieut de mictte aerne' imnien oer,
Tinck altijd, de miette i-\ dtoer,
lollc.
Woene Y uwz ney fock folek lijekje ?
;,o Mommc herre naet ney kijekje?
s^
wumkes.nl

in Hajtfe -Yem.
Haytfe-Tem eernet al to hird.
Ick ontfjog jon âd wijt bird,
'k Wol jon jeld eack naet jin fnapje,
Oors foe 'k luwd in gjealp uwt-gappje;
5 Aadde dit riert ig nogleam.
Sjog jæ ílijppje' in heale kream
Fen klear næ-leas pronck (goc mannen ! j
Mey in Wob om hals in hannen:
Fijtters djagg'ler bije ruwz:
10 Lijcket dat ney 't môy fen uwz ?
Jiette dwaen y klear to witten,
Dat jon jeugd al iz forjietten.
Schoene wy , az âde ljoe
Schoarje' oon' Tjercke weag', by djoe,
15 Mey in druwg forklomme praetje?
Alle Famnen íbene' uwz haetje.
Jeld njoet, de jeugd hette wijld,
De jeld kearig, de jeugd mijld,
Jeld God-tjienftig ijnne Tjercke,
20 Jeugd licht-fchoncke' in bly to Mercke,
Jeld by huwz in jeugd to bjear,
Dat 's foor beyd in âd menear.
Dnnckjen, Keatfjen, Doníjen, Spijljen>
Ealjen, ftjoeyen, borttjen> Lijljen,
25 Gijzjcn, gobbjen, troginDey,
Foegget uv z :. jeugd bringt it mey.
Lit icí. de hijnft fenn' ftâl reyz liede,
Az yen folie wol beíchiede,
Boeyts ick immen oon fijn tuwt,
30 Dat 's de jeugd, dy wol 'er uwt.
Az wy to jon jieren binne
Sille wy (azy3 beginne c 3
wumkes.nl

54 Nyfchierige Jolle
Om to rinfen one Bier
Den iz 't tijd, 't iz jiette' al t' yer. 100
Haytfe - Tem
Sinne - leafe Narre - grillen í
Wier to ljeacht fen keríFe' in Brillen
5 Az in Uwle naet fjaen wol
In fo blijn bljeut az in Moll ?
't Mjean fcn nije' uwt- fchett'ne Kruwden, 105
't Merckjen fenne Kealle-huwden,
't Bern -beüeden oon in oon,
10 Mijg, hetfeytdat? O Broars-Soon !
Mennig jongh in dertten Miníche.-
Suwn, ijnkreft, ney wâd in winfche, 110
Juwnz fol noegge giet ney bed,
Wirt mey Sinne op-gong belet.
is Dy reyn kin dy eack bcdnppe.
Ljeapíle juwn , Moorn meyíle kn'ppe.
Kiemfte joed dijn krolle-holle'-hier, 115
Moorn, moylck, reckefte'íjnne Bier.
Tinck, Mijg, dy ijnne fuwne fmoarje,
20 (Lit 'et fry dijn hert trog-boarje}
Jn ijn Wrâüfche tjieníl forgcan
Hetíchildy, hier ney, omtfean ! 120
Dotjo-e' ick lit dat dcar by blieuwe.
'k Ni ai ;, Dijn jiercn mogge k lic uwe
25 To ni'jn je.d, æf jiette meer,
CNey mijn winícke' in dijn bcjcar}
S:ho-.-ne den dijn ft ram c fchoncken, 125
Fle.ck-forcorre hir.vd in bonrken,
Kade, Kromme, LameLjea,
30 Srjüiickcndj' Amnic fuwl m quea,
Schoe
54
wumkes.nl

20
in K-jjtfe-Ycm.
Schoe dijn Muwlíe Tonder Toí ken,
Rachel - quijl, in qualfter-bofKen,
Ægen, Æren blijn in doaf
Yn tkirt, Stamme fonder îoaf,
Tjienje , az heagíte' in wirdigíle' eere,
't Otferjcn uwz ljeave H E E R E ?
Heert de Wrâd de reame'? (o Sot.'}
In de dræge môlcke God?
God de Struwck , de wrâd de Blomme?
Jonge Tjierl dat kin naet komme.
t Wier by adz in oor menneer,
't Eerít, dat God joeg , joe-me ween
Lit uwz jiette, ney dy wijze,
God fenn'jeugd oon tjienje' in prijze,
Lit, az oor 1 Ljoe uwz misdwaen',
Herre' uwt Ijeafde dat forjaen,
Lit uwz op uwz íìear-dey tiníìe,
Lit uwz de' earme nead-drift íchiníîèj
Lit uwz, al uwz hbben langh,
Hâdde uwz quea bejearte' in twang'}
Yer in let ney de' Hij mmei trachtje,
In, om 't Yvigh tyerdick' forachtje,
Den fil God uwz, ney dizz' tiid,
Yvigh fillig meytle' in bliid.
y t-
wumkes.nl
R E A M E R
ff
55
130
135
140
145
150

„ * * * * ;
iCw-4-1
».v
'i-M-*!*.-*'
.••r.»:-'»?ii
BHBBHE
/. Matthijs Harings 1637. Gyshen Japix. Aldst bekende foto fan it skiìderij (FM), doet it noch
net restaurearre wie icf Ikonografv nr. 1).
wumkes.nl

VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM
It wurk fan Gysbert Jap
I. Tekst yn facsimile
II. Oerleverins en ûntstean
ACADEMISCH PROEFSCHRIFT
ter verkrijging van de graad van doctor aan
de Vrije Universiteit te Amsterdam.
op gezag van de rector magnificus.
dr. C. Datema.
hoogleraar aan de faculteit der letteren.
in het openbaar te verdedigen
ten overstaan van de promotiecommissie
van de faculteit der letteren
op donderdag 14 september 1989 te 13.30 uur
in het hoofdgebouw van de universiteit. De Boelelaan 1
door
PH1LIPPUS BREI KER
aeboren te Schinaen
FRYSKL AKADEMY. LJOUWERT
1989
wumkes.nl

yó Reamer in Sape.
Reamer in Sape.
Ter' moarn (jongt Reamer lan\e vrey,
Tn 't op - gean ftnne Si mie.
Broar Sape trôyt him efter my ,
Dy wol to Lan urvt nnne.
5 Mar Reamer tjuvrgt, dat hy 'dear mey 5
Av/2 rejí nog f ree Jtl ivinne.
[ Stemme : Galethea guíligh dier, &c, i (8043)
Reamer.
OI-komm' freugde fennc Wrid >
Haed-ljeacht oerrc Stierren,
Griente, Kruvvd in Blomme-Fâd,
5043
io T V Mietcer fen uvvz, jieren,
Hijmmel-eag dy 't al oer-ljocht,
Dy uvvz Dauwe in Miíìe' ontjocht,
Dy uvvz 't fjild bemiellet,
Ja mey goud oer-ftriellet.
5
15 Keríîe' in Laempe fenne Dey,
Uvvle fijnne', Yz-teyer,
10
Moude-ftuwwer, Droegge - wey,
Nacht- in Froafí-forjeyer,
Ljeapper oer it wiet in t druwgh ,
20 Ruwn-om-rinner., nummeríluvvg
Yer in let allinne 15
Wol-komm', wol-komm 5 SIN NE.
'kSjogh
56
wumkes.nl

Reamer in Sape.
'k Sjog de Nacht al rju forfleyn,
Mey fijn bruyne wjuecken
Alle man dy rijft oer-eyn,
In begint t' ontluwcken,
5 d' Yene pluwgget, fiedet, eyd't,
d' Ore Schiep en Ky forweyd't,
Elck iz drock ijn roeren,
Om íìjn dwaen to íìjoeren.
Alle Djier , forhuwgge, fit,
ïo Rint, fljugt, Ijeapt in donfet,
Brinfget, dertten, boeytewit,
Blerret, bollet, gonzet,
Eyn in Gies ijn 'twetter íljuerckt,
't Wijlde Fuwggelt tureluerckt,
15 Libbje' ijn free in reuen,
Boeyte fcheél in leílen.
Leílen wierom fwit in bloed,
Fen uwz Ijea môt drippe,
]x benimme uwz hert in moed,
20 Dat uwz Ichoncken krippe,
Sonder reft, korts, let in yer,
Neye Pluwgc, neye Djier,
In, al het wy íchraepje,
Kin dat íchird naet laepje.
H
3-
4-
5-
wumkes.nl

5 3 Reamer in Sape.
Jiette liet ick 'tgean ío 'tmôght,
In ick fchoe my dilde,
Datme refl in free dogg' foght
t' Hadden ijn uwz brilde :
Mar de Free, dy ljèave Free,
Rægget me' uwt, ijn Dorp in Stee
In me bret krakeelen,
Schortting, moeyte'in fchelen.
Scheel fed Eed in Wird to loar
10 Alle uwre in ftuwne,
Scheel drieut frjuenfchip boeyte doar
TwiíTche ljèave frj úenen,
Scheel fet Tjercke' in Wer ijn roer,
Ja de Wrâd ijn koal -ljeacht fjoer,
is Och! wa djiept nu wiette?
Wa íìl 't gleon uwt-jiette?
Oolje' in Swevel, ijnne brán,
Eaft me' ijnn' pleats (en wetter.
God! doz baernt uwz ljèave lân,
20 Helíck, in 't wirt naet better.
Kuwppjen, guwttjen, wrockjen, twift-
Nijd, ípijt, fpot, ferried in lift,
Mey, oor' Peft - Djier ípoeckje}
Jeldje, wifpje' in fmoeckje.
8.
wumkes.nl

Reamer in Sape.
Sljuechtin rjuecht, yenfâdig, from,
Lijcket me fen boeyte,
't Hert iz duwbbel falíck in krom,
Hiet fortoaríl ney moeyte.
O! dit wijtget naet az quæ,
Oer elck Sted, oer Goa in Gx,
Doz íiì d' Hijmmel-roede
Uwz uwt-feye' in wjoedde.
9-
10.
Tjuts-Lâv wier uwz Spegel klear,
(Speeg'len wy uwz jiette^
Ho ftjoerd' God fijn pleagen dear ,
Freaílijck oer de miette:
JVlar, wa wecket fen dy ípoar' ?
Ninter fpeeg'let oon in oar,
Sonder fjean æf hearren,
Rintme ney 'tfordearren.
ii.
Goune SI N N E duwck in blieu,
Loyts oone' oore' igge' hinne,
Werzzer Dy uwz ítjonck-bedrieu.
Dog' Dijn Hijnzer rinne,
In dijn laey tiende' eag dat gljuerr't,
(Trog de Left dy 't al beftjoert}
Beyde oer' boofe' in fromme,
Wa kin God ontkomme?
H 2
wumkes.nl

6o Reâmet in Sapc.
IX.
Wa omtrint dy Rjuechters pleag' >
Dy de Wrâd om-reckec ? 90
Wa blijn-dœcket focken eag
Dat de Sinne mecket,
5 Dy de Nacht ljuecht az de Dey>
Dy nin on-rjuecht dilde mey,
Dy mey fjoer forfmorre 95
Sodome' in Gomorra.
i?
Mar, al kâte'' ick alle Moarn,
10 't Wol dogge' oorz naet wezze;
't Iz in 'tblieut oer al fordoarn:
God wol uwz genezze. 100
Meyts uwz, heagöre, wirdfte goed ,
From fen hert, op-rjuecht fen moed,
15 Dat wy lanz jon paden,
Komme to genaden.
S A P E. 5044
Ho»! Reamer -frjme; God Jlercl^jon freugd fen binnt.
Sjong y ?' Goe moorn. Doi, ycr op 'tpaed ? Wier binne?
KíOeck_oenc gong}
R E A M E R.
Al feit , ick nim 't naet red.
S A P E.
20 tJWaet ick^gong mey, al veter 'toer tuwz.en mtjlle.
tÆf', vfoene y 'tScbijp, de See wol ick^ oer fijìle, 5
2{ey de' oore'ig WrÂd, uwz* eyn Lân btn ick. (ed.
't Hert veirt my kãd, in ijlt mijtt borfl forklomnti*
Mijn

Reamer in Sape.
i\7$efpct, Ick^ftear. tjfytyn ange fiel dy biet,
Oermits il^fjog 't hert f en uxvz. Lân trog-fnijen
Trog leaz. forrted, fiwt-ftrijckjen, bijferije,
Nijd , Wrec^JJochtf mey oor helfck_ in "Dijveh ùret.
R E A M E R.
5 De Wrâd iz Wrâd , in blieut Wrâd, wer y geane.
Tjogg' Eaft in Weft, æf Suwd in Noord, y tjeane
Oer al by Ijue fol on-geruychtigheyt.
O Sape! Broar! wier ane' y geane æf komme
Dear giet de Guwt, ijn fromheyts kape' oer-momme,
10 Dear lij't in duwckt de' op-rjuechte íijuechtigheyt.
S A P E .
\Sil, fier f en uwz,, mnwlcl^, betttr hbbjen fijnne.
R E A M E R.
In miít it fo bereyfge' y duwbb'le pijnne.
S A P E .
De ftlfge Deugd ia kjear fen HWZ. forteyn.
'kJSjogb mey de Gods-tjienfl f pot in toeyl beârieuwen ,
15 \Sjogh bovird, NOOTL-VPIJZ., Wean-wt'er op klietmen r
In Jchoerren, trog 't hier-kjeœawen fonder eyn,
In loyts ick^ ford, il hert vrirt my trog-doge,
'k^Sjoa 'tkeyLg rjnecht, trog onrjuecht, Jierc^forfo/ge,
't Gewelt dat drieut '/ onnofeié' fore f-weerf,
20 k^jog wreetheyts fxvíl in hlcì^ hyer triorrfeerjen,
Ik^ S†og mey wrijt in fpijt de Free fexceer^en,
'k^Sjog layts in gotch wjfteck;drayen az, in Ljeap*.
Ho fchoe in from , rjuecht-uwt, pft-fìnnig minfche,
Dy naet az. free, rjmcht, /jesfde in Cjoads jteez. vçinfche,-
25 Tn doeden tijdinjìuwn; ijn doeden Lkn;
*By fwerren, flocfyen, beefli£ bjealgerije ,
Trtg'theile jter, Sneyns, Wirtfe-deys kim flrje:
Dat mey naet 8?«X£> ney mijn fljxecbt forjiàn*
H 3 In
wumkes.nl

61 Reamer in Sape.
In sf ick^ bleu-A, bet kjn ick^ oorz, forxçach'-je
tsíz. pltaoe op pfeage', uwz, ptvçnen , ney ick^ acbtje,
tJMeytfe' ttwz. (o fijnne'yerd, Wetter, Luft in Fjoer:
't S.vird bhxemmet, de roeren hear tck^ tongerjen,
5 De wijlde Djier, wijd-gappjcnd' ney ttwz, honger jen,
Lanfl, icl^fjrtjog, kjjlien langer naet in uvcre^.
R E A M E R.
Sape' y fortjea, ney 'k hear, God wol jo liede.
Mar hertfe' in wird, fwier holle', eer datt' wy fchiede,
Rin naet jon Lân, mar tjog de Wrâd uwt. Hey!
10 Y dwatie' az 't Hert, az 'c fchetten iz, fil 'trinne
Trog Bofck in Beamte' oer fjild in heyde hinne,
Dogge'j al wier 'tkomt, it bringt fijn lijen mey.
Y gnorje doz, het wol y 't Lân bykibbje,
Gong uwt jo falm , wol y fornocgge libbje.
15 Salm binne wy uwz eyn fortriet in pleag'.
d' Oprjuechte deugd Jet yerzen , ftiel nog fJoeF-wirck,
Mar ûiet aüijck in Küppe', æf getten moer'-wirek,
Dat wijck 't nog fchrickt foor ftorm nog fwiere-íîeag.
In from gemoed, al woe de Wrâd om-kere,
20 Dat het, dat hâd't, ijn God, 'tjinge itbejere,
Moed, wille, treaft, fornoeyen winfek ín wad.
Al bloeyde', aerne' in Lân ijn free ín reilen,
It leyt oerre' heap trog op-roer, fchoerring', leften.
Eer y om-fjæ, ney wijze fenne Wrâd-
25 Hier blieut nin ding, ijn yen in 't felle wezzen.
Y fijnne' it klear ijn 't hcylig Boeck to lezzen,
Ho Gods evndom (oor Folck oon-rier ick naet)
Den ijn elck oor' fortijfd, trog moeyterye,
Den onder dizz', den oore flavernye
30 Om tommele' in om dreau, fordruwckt, forftaet.
62
wumkes.nl

Reamer in Sape.
s A P E.
Icj^ vcol dearom , ( foor dat tn Lân trog pleagen
Vwt-fchotnmc wirt) omtjean ianz. oore wcagen.
R E A M E R.
Y fluchtje' az Cain! xf, lere', az Jonas die !
Tinck; fofeph bleau, godfrugtig, ijn Egipten,
5 In tjienne God : Lot,

31
$4 Egge ia Wyacriug.
Tijd-kirtige Pettear Lanze wey, 5045
twijfche
Egge, Wyneringh
in G O A D S F R J U E N .
lt buwtte Lân ,, It ynn' fleâs libben her, 1,2
Wirt plachte' oer' hân ,, In tvij^ge tjn Goadsfrjuens voer. 3,4
w Y
NERING, ho! dozgneppergled?
't Is Snjuen, ick tinck y gean' ney' Sted:
lek wird jon íìlfchip, toave' in bijtke.
Wy nering.
Ey gau den Gea-man; my wirt wijtge
Dat ick to let to mereke kom : 5
Mijn gong fait traeg ; de Wey iz krom.
Egge.
Ho môt in Huwz-man íteez oon rinne,
io Trog tjock, in tin, oer Miedde in Finne,
Yn wiet, ijndruwgj den hiet, den kâd >
Al wirtme klomfck , in traeg, in âdj 10
Dear 't Sted-Folck bye druwgge ftritte,
Fen modder, Wæfe' æf wiette witte.
15 O wenne' ick ijnne Sted! my tingt
't Iz klinck-glear goud al het 'er blinckt.
64
wumkes.nl
Wynering,
5046

Egge in Wyneríng.
Mar EGGE! Broar, y binne derten,
In buytte gay l tinck y *t fen herten?
E £g e -
lek hab wol tuwzen reys oertocht,
O dy fo íììlig wenje mocht,
In dwaene' ín binne-huwfche Neering',
In Keappenichip aef oore' hanteering',
Jn Piíî-beloytfer, ijn Brabier,
In Abbckaet æf íòck in djier,
Jæ ímeije 't jild ijn blauwe íècken,
Al fonder lwit æf ljea to brecken:
Jæ habbe macklijck winíck in wâd,
Ja alle wille fenne Wrâd.
Wyneríng.
Ho fet foppje' oore ljue petiellen,
In boerr'- ljue Ky ja greate Mieîîen:
Mar ljeau it fry, mijn Frjuen, ick íîz,
It hjcket íommes meer az 't ïz.
It fchijnt rea-bocyter oone beamme,
Al is 't nin toram'- brie binne feamme.
Al tilde my de Sted ïjnn' topp',
So joe 'k , om 't Lân, de Sted de fchopp'.
Ick keaz de romme Lôft, fen boeytte,
Eer ick my liet ijnn' Sted befloeytte.
Dy môt, had' vachte' in Burgers-leíi%
It íjpen Fijld belralt my beft.
Ho woene' y íiü'gcr dvvaen byrinne,
Az 't lockig libben dear w' yn binne?
wumkes.nl

66 Egge in Wynering.
Uwz fìefck in fpeck , trog , 't hele jier ,
Tíìjz, boeytter, môlcke, jaene' uwz Djier,
It Hiem jout boeyíT'-koal, wirtlen, rapen,
't Hoaf kcríîèn , perren , prommen , âplen,
5 In 't Sie-lân fok uwz Berge', in Schoerr',
Dat jane wy goe-keap æf djoer,
Al ney de jier-gong' íchreag æf mijîd iz»
It lijts gemienlijck djoer fen jild iz,
In ripíje wy t oerfloedigh ijn,
10 Al jilt it lijts, dat iz nin pijnn',
De mennigte kin jiette gearje.
Het keappenfchip íòene' y bejearje
Sofrom', fo nolck, foruwn, forjuecht,
So nommel fo yenfaadig-lljuecht?
is De Sted bret leafe tjueít're lægen.
D' Yen' fijckt dear de' oore to bedragen,
Yn wirdden, ijn omthietten licht
Eack fchort it wol oon Miette' in Wicht.
Ho beeftigh kin him yen forgiíTje,
20 Dy ordenearet ney 't y piffje ?
In donget hy den 3 t Tjercke'-Hoaf, fet,
Sijn wruwg- wierm pricket yer in let.
d' Yen' krincket hy wit, fin in wezzen,
d' Oor', reyts wol hab wol, wirt genezzen.
25 In Oor' nimt lean, om dat hy fmerr't
Iôn earm æf fchonck, dy hy fordeart.
In Oor' wit neye kinft to bijzjen.
Hy wit jôn rjuecht fo krom to tijzjen,
Dat jôn rea-flinders fchien foríìeyn,
30 Y witte fen nin plachtjen eyn.
Frjun, dy 't doz fchraepje gearje' in heapje'j
Het fchilleP neymaels 'er for keapje ?
66
wumkes.nl

Egge in Wyneríng. 6y
Jx bjealgje froggeans dol in fol,
De linnen rô'je hol oer bol,
Doz giet de Km wek' wol langh to wetter, 75
Mar recket ïjn it eyn to pletter :
5 Naet fry fen Ijea-breek, ímerte' in fwit,
Ney jo tinckt, dy naet better wit.
Kom ick ïjnn' Sted, dear fil ick fijne
Mijn Lân- Here , dy fwit fen pijne> 80
Hy wrieut, Hy kiermt, Hy íjocht fo tjoe,
1 o Naet oorz az æft Hy kacke woe.
Ho komt Lân- Here' ïjn doek' befwieren?
Ick joe Requefì ijn , folie jieren,
(Den wijft fijn gong íroack' : ey ! wijck'! wey! 85
Stæ ! blieuw' î moart! kom my naet to ney !:)
is Yn'teyn, ney't Bjear-in-Wijn-gelaegjen,
Forkrigge' ick Fiat, mey dit plægjen:
Nu neamtme my in Vo^aorìji,
Ick toght, Y binne wol forgnift: 90
Op locken wetter focke Fil ken.
20 Sijn Boerr'-man ijog ick ondertwiíìche,
Fordrinft korts, in forfmorre' ijn Wijn.
Hy neamt fijn pleage Flerecijn.
Sijn Noas fol druwen blauw oer-knoeyíte, 95
Sijn ænficht rea bypockt bypoeyfte,
25 Dat grijmmet az uwz Bolle beek,
Op-lwoln, az Lille-piepkers Seck.
Ick loyfs al ford. ("Maer ick wol fwije
Fen Ljue to rotte , Minfck' foe fpije, 100
So mcager, tor, foogiel, fo wijt,
30 Jæ binnc mergge' in koeytten quijO
Dear 's yen dv rre'-et j-nne Teering',
Om dat f ju Lijz' eneut bljjnne neering*.
I 2 In
wumkes.nl
61

68 Egge in Wynering.
In åy rint Yvig ijnne fuwz'.
3 k Hear îeck in breek feil bye ruwz'.
't Iz Steds ontijgge' al het Y íprecke.
Iz 't onder uwz alle' heel folmecke?
Maet; az ick ney gebreck om-feag,
'k Fuwn fuwnen nóg, by uwz ; ô píea
ick aem'1' er fen ín eyn - ieaP njgge,
Ja wol all' dey eer dat ick fwijgge.
De Steden hád ick jiette beft,
Dear ílijppet me' alle Ding to neft,
Eajt.Tnd'jen fjog ick dear forkeapjen,
In Tirc{ in Par f herr' waren heapjen,
Wefl - Ynjenf fchat, in Spaenjenx íwiet,
Ja Franckrifcks djoer dol-hollig Wiet,
Mey alle fnorrepijperije
Dat wy uwt Noord-in - Eaft-Lân krije ,
Dy nijgheyt dy me' er heart in fjocht
Uwz 't hert to 't ear in eag uwt-tjocht
Wynering.
OLanft! ho prate' y meij jôn rauwlke!
t Wier wirdig dat ick 'er mey tuwlke !
Nyfchierigheyd foe gau forgean
Mocht'n y it'alle dagen fjeàn.
Y fjeane' ijnn' Sted m Schilderije
Dear foor jæ hounder goune krij e,
Ithjcket wetter, beammen, djier
In æft er huwz in Minfche' ijn wier:
Mar, az y 't tuwzen reys bekijekje,
't Kin üorz naet az dat felle lijckje.
68
wumkes.nl

Egge'in Wynering. 69
Mar buwtte' op 'tFijld, beloaytíe wy
In libb'ne wonder - fchilderij',
Dy , az me' him tuwzen-reys beíchoagje 135
(Lit, litj'op-wey tfe', ô Faer, y droagje}
3 Jæ 's altijd oorz, fo fier az heyn >
Op 't Fijld iz nijgheyt íònder eyn.
Hier íz ín Blomme' in Bied ontfletten
Dear iz in griene leat uwt-íchetten, 140
Hier draeyt in Ljeap, dear fìjuecht in Duw5
10 Hier rint in Schiep , dear giet in Kuw,
Hier. buwgt it Nôt az wetter-weagen,
Dear bleack'ret uwz in Marr' foor' eagen,
Hier íjeane y 't tjuefter, jinfen klear; 145
In ondertwiflche dreent uwz 'tear
15 Op 't fwietíl', dear tuwzen kiekjes klinckje»
Min mey nin íwietter luwd betinckje.
E XÃ e '
Y nn' Sted klinckt Olger in Uíìjck.
Wy nering*
Dat toetjen het by 't Ljuerck nin hjck', 150
By 't Ouls-hokje , by Cijs æf Sweakje,
20 In jiette min by 'tNachtegealtje.
Egge.
Mar, dear komt GOODFRJUEN', hofck in trou.
Dat hy uwz learre 't Vonnis jou.
Hy het oppe' hæge Schole ginzen, 155
Hy krigge de' Amerant mey finzen,
25 Hy reyfge' ijn handele', E aft in WeíiS
lek jou 't op him, hy wittet beft.
I 3 Wynering.
wumkes.nl
69

o Egge in Wynering.
Wynerìnrr.
Ick bin to free, den íìl ick 't winne.
Goodf'jum.
De rijdder komt de gonger binne
Doz tel goe ljue? dit kirt de Wey5
Klieuwe' op mijn Weyn, komm rijde mey,
E ?g e - .
Jôn filfchip iz uwz ljeaf, y filíe
Uwz Icheel del-lizze' íftmeyjon wille-
U"ynering.
Uwz Maet iz fijld in romte fed,
Hy luwket ney dy neare Sted,
Dear mot 'et Peerlen heylje iníìrije,
Fyoelen reyne, Roíen fnije,
Him Droagget dear't Loay-lecker-Làn :
Mar ick bin íjn in oor forftàn. no
Iz ijnne AVrâd vernoeijen aerne,
lt iz op 't Fjild j æf 't iz hier naerne.
E m-
Pe Sted iz op all' ding æf-rjuecht',
Mar 't Lân iz bot in plomp in íljuecht.
Wynering,
Æ Ç Y 't y?n leazje' in 't oore bottje, ni
Me kin op t Fjild eack 't fin noag hottje.
70
wumkes.nl
GootJfjUen.
160
165

Egge in Wynering. yi
Goodfrjuen.
jNberne' ift folmecke, Tfjerl, dat's wier.
Want hienc wy 't ney winfche hier,
Wy íchoene min ney 't yvig trachtje,
Ja God, in 't Hijmmel-rijck klien achtje. iso
5 Doz ming't uwz Ijeave HEERE' altijd,
Yn alle' uwz dwaen fortriet in ftrijd:
Om uwz, trog't quælck, it hert to twingen,
Fen naettige' ijdele' yerdíche dingen.
'k Hab , ijn mijn tijd rjuw onder- fuwn, 185
10 Forfchate dwaen ick onder -wuwn :
Ney 't ick uwt' Schoolle fchaet, in 't leeren,
Tjiene' ick uwz Prins; eack oor' Lâns-Heeren.
Jck reyfge' ijn Franckrijk; indearneij
Yn Tjuts-Lân, in oon oore weij. i90
15 Da weer ney Huwz, da koe 'k it klearje,
Mty kuwppjen, 'k moaft, ick woe ryjearje.
Den kngge' ick 't ien Ampt, den weer 't oor',
Wol tweyntig jieren neij elck oor.
Het ijn dizz' tijd faeck iz paflèere 195
20 Forjouw* mij dat, O Ijeave HEERE!
My groulet , az ick 't neij bei jogh ,
Dat ick korts fen mij falm uwt-tìjueg.
In dearom noam ick ijn betinflèn,
Om 't Hôf de Fijge-beam to fchinílèn, 2oo
25 Da banne' ick mij , neij rijp berie,
Uwt Sted, in ftaet dy 'k dear ijn hie.
Da t ag ick op mijn Aaders Siette,
Dar ie!; 't (o let die moeyt mij jiette.
Ick lij.-Ujt' in hloìï' dy'teag op-giet. 205
30 Az him ô'- Dadforre' eagen ftiet.
O fiilig.'
wumkes.nl
71

Ji Egge in Wynering.
O fiilig! tríje-djwbbeld - íîllig í
Dy reftig, lullig, fredig, willig,
Yn 't romme f jild fijn libben Jeyt;
't Giet boppe' in Kenings Majefteyt. 210
5 lek 1 jog de hele Wrâd belletten
Yn mijn bedrieu. lek bin oer-getten
Meij al 't jinge' hier fornoeije kin !
God jou dat ïck iljuechts danckbaer biir
lek hâd mijn Huwz , mey Greft in Cingel, 215
10 Foor mijn Paleys. Forck', Flæle, Swmgel,
Seiin', Sichte', ïz mijn Foet-Folcks geweer ;
Piuwgge' Eija'e bruwckt mijn Roeiter-lchearj
For Wapen : Doz kom ick to Fjilde,
Mar 't íil eyn greyde' in gruwnen jilde. 220
15 Æf ftirtt 'er bloed , æf wirt 'er íìeyn,
So 's 't Ojfe , Keallcn, Giez æf Éyn,
Wij'd Fuvv-g íjelr, Fiíèk, afíche feynferije
So brie : Hier lil lo giealp naet fpije,
O ai lijrs, de PreíLriijcke gall ,
Dij fier de bitterde' íz boppe' ai-,
Dv bl'ximje mey domme kreftcn,
30 Oair i-ande Slot, Toer, Porte æf Greften.
< > Fij-.-enen ! hier 's mijn hert in fin,
Dearme Ljod, ij.1 fijn Wircken, kin:
72
wumkes.nl
In
235

Egge in Wynering. 73
In, dear wy, 't jing' wy naet begrijpje,
Oon -bidde : in ford uwz linnen flijpje, 240
( : Fen t tijzel -íìnnig Hoaf ontíleyn:)
Yn reit in free, op tíbnder-eyn:
5 't Lân môt ick 't wirddigfte to-fchrieuwe,
Dear wol ick libbje, wenje' in bîieuwe,
So lang my God dit libben fchiníî, 245
In ick t forlit om de' Hijmmeî-winft.
h\ hâd den feft ,, Tn t Fjdd ijl beji. 247 > 248
E T N.
32 Op S. A. GABBEMÄ HœgeliedSalomons. 5047
10 A Z me' eerfl it huynning dopp'-waegs knet in trieuwt
/A Den rint 'er 'tfuíet fo tin uvvt dat 'et drieuwt,
Mar, kneddet me' oon, dear teant hun tjocker fwiet
Dat fier' vvey 't toorfle' ijn fwietbeyt' fmeyts oergiet.
So 's 't tr.ey uwz Frjuen'e. Hy fjongt ijn 't vvìrcks beginn' 5
15 Wrâds djoey -behâd, dy lib-teel- fwiete M i N N':
Mar hertfe' ho íiviet fijn gouwne' harp' droant ford -oon ,
'tSill'ghe' Hijmmelfch' gaelt-f.viet' Tjerck-Bocfch, mey God-Scon;
Ney 't gea-leaz', haed - wijze', H&g'-lìets Herders tean'.
Dear Bregeman in Breed to weyde gean'. 10
20 Daer Salm-ljeafds traep' dnpt wierck , grient', kruwd in bíomt',
In Dauw' lauwg'-fied-wiets oer-floed', wier Hy komt:
In wijck't 'er? d' ljeav' Breeds Ijeafde'-eag trien't, az íluwz',
Om 't dat fe' Hirn, klim-om-klardd', laet ijn Moars huwz,
Yn 't ijvjgh wol, dear DUT' nogh ftuwn' Ijeafd' fcheyn't 1 5
25 Dear de' heaglV-fol-macke' oer-puwck-ljeafd' kielt ncgg' eyn'r.
V W T.
K Tjefck-
wumkes.nl
73

74- Tjeíck-Moars See-ængfte.
Tjefck - Moars
SEE-ÆNGSTE.
•Yjrr ƒ Tets moet ick u Laura vragen (Sc,
I Jean de JSlivelle (Sc.
i,
"^•^"•"TT IF woe, mey in dolle Holle,
^ ' v / / To de Wrâd uwt holle-bolle,
%^L/ 't Huwz to blieuwen wier nin tier.
~ ^ Op in ijken boerd to drieuwen,
Reíì-leas op in dol to Hieuwen ,
Kerde' Hy boppa 't grien folDjier.
Altijd t'huwz iz altijd finzen.
Al to lang it Fjild beginzen,
Efter Kouwz eerz', efter Ploeg':
10 Ick íìjck wijlder æventoeren; 10
Dat iz Lizffcns nuyfck-beftjoeren;
Yn Moars fchertte, íleau in íluwg.
Greate Tier wier gled forjitten,
Al fijn dwaen wier boeyte witten,
15 Hie hy ftil hbbe' oon eyn Hird: 15
Hie hy naet de See befijlle,
Uwz Lân-Fijnne foetten fpijlíe,
In bef wongen mey fjoer in fwird.
74
wumkes.nl
Mey
(8048)

Tjefck-Moars See-ængfte.
Mey in Floot' great Schijps lavearje •
Wol ick; íchomje, romje' in klearje,
Fen Doeynkerckers, 't fcholp'rig íadt
Dear mey liet hy PJommen waye,
'tGleonne fwird oer' holle fwaye,
Dat, ijnn' moed, Speek-Jan al daet'.
* * *
* * 5- * *
Tjefck^moar feag, fen fiere weagen ,
Ho-fe feft fen Lân æf teagen,
d Eagen gald'fe, earm-moar, korts uwt -
Dear-fe' oppe' hæge wier del bocke,
In , fen beyde' ig, 't Lân beloke,
In de See feag íjn fijn Tuwt.
Wif, (doz kiermd' fe) ô TíîerI! wierhinne?
Wtf, het wotte nu beginne ?
Wtf, iz dy de Wrâd t' on -rom ?
Wìf, mocht Mem de holle' op-ítecke l
Wtf, it hert moaft her to brecke !
Wtf, jæ kearde' ijn 'tGræf her om !
Dear de See fo gruwlijck gappet,
In by tuwzenen op-happet,
In by tuwzenen forteart,
Dy dear fonder reilen reftje;
Dy de greate Fifken mefìje;
Dearme mey in íuwn hert fteart.
6.
7-
K 2
wumkes.nl

Promotor: prof. dr. A. Feitsma
Copromotor: prof. dr. L. Strengholt
Referent: prof. dr. H.D. Meijering
wumkes.nl

Ynhâld
VVurd foarôf XI
Diell
Friesche Rymlerye 1668 XV
Titel ' *1
d' Authôre to dy Lezzer *2
Oon mijn wirde frjuene Ninne Fenn'-Huwz *2v
Oon dy Lit-tinckene Eyn-wittert *2v
Jiette in Wirdke *2v
Friesche Tjerne 1
Sjolle Kreamer in Tetke 7
Ljeafde 13
Reontse Ljeafde-Gâl 15
Herders Ljeafde to Galathæa 17
Herders Njue, to Pales 19
Ljeafde Gjealpe 21
Bert-Sangh twissche Æmaryl in Goris 23
Ontsleyn' Hert 25
Op de Print van een Herder-kussende Herdennne 26
Minne-Sinne 26
Wobbelke 27
Wa tijd naet bruwckt 29
Minne-fjuecht-Spil 30
Kipedo Reauwe-bjuester 31
Forschaet' aerd 33
Iaën iz ljeafte 34
Muwze-Booste 35
Paris forlittende Enone 39
Op't Musyck-Sjongen 45
Fromme Ljue æg-wijt 46
Op S.A. Gabbema Ljeafde-dichten 48
In't Stamboeck van S.A. Gabbema 48
•de deel 49
Nyschierige Jolle in Haytse-Yem 49
Reamer in Sape 56
Tijd-kirtige Pettear . .. twissche Egge. Wyneringh in Goadsfrjuen 64
Op S.A. Gabbema Hægelied Salomons 73
Tjesck-Moars See-Ængste 74
Yn't Stamboeck fen Brunsvelt 79
wumkes.nl
VII

;6 Tjefck-Moars See-ængûe.
8.
Dearme' op-íling'ret oone Wolcke,
In fen dear del duwckt, ijnn' Kolcke,
Az fenne' Hijmmel inne Hol 45
Wa fchoe dear de Dead ontkomme ?
Breekt in tin boerdke' az in tomme,
Dear 's de Buwck fat wetter fol.
Jiette lit ick 't hette wezze,
(Nu 't ick Dy naet kin belezze 50
Nu 't dijn fin ney' See to fljuecht)
10 Teagfte' oer' See ijn keapfaerdye
Och ! het wijlde rafernye
Drieut dy dearme' op 't wetter fjuecht !
Dearme naet yen tred ontwijeket, - 55
Schien de Dead yen grijmme' oon-kijcket!
15 Dear Fortwijv'linge' helfch in luwd
Bíjllet, in mey Dealfche toíTken,
Schijp in Ijue forílijnt by boíTken,
Æf de Lonte fteckt ijn't kruwd, 60
Wier 't naet fwieter ijnne weyde,
20 Meye Schíepkes oppe heyde ,
Meye Famnen oone ring':
Fearkjen , fìfckjen, ijnne Sletten ,
Foecken fânlen; æf, ijnn'Netten, 65
Fuwggelt fean, op poal æf kling' ?
76
xo.
wumkes.nl
Tuwo

Tjefck-Moars See-asngfte.
12,
Tuwn in Fjilden to beloytferi,
Hoaf in Beammen to beploytfen,
Dat iz wille' oer wille Bern.
Deadlijk ift ijnn' See tofwommen.
Mar Du fchoddefte' holle' in plommen,
Al mijn kâdtjen is forlern,
n-
Wol den; íîjlle' ijnne' Hijmmelfche' hoede.
'tFearckjen tijgge dy to goede.
Ick befcî, dy ijn Goads ban,
Dy lij oer dy uwt wetter - weagen ,
Klipp'-nead , heyl in twierre-fleagen,
Trog fijn Ing'len, bíy to Lân.
Wif ontfert my, Wif ontjocht my,
Wif ontfijli't my , W.f omfljuecht my,
Wif ( ho 's nu mijn hert ijnn' left!)
Polfchet ijnne djiepfte kuwllen,
Dear de Fiíken, great fen muwllen,
't Wetter blieze' oer feyl in meft.
Al mijn Ijea dy trilje' in fchoddje,
Az ick tins ho datfe Doddje,
Hol oer bol, ijn 'tfâte fchom:
Dearme Kabels ketv't in Meften;
Dearme leek drieuwt oppe leften,
Yn dat gruwnleas Dj iep roun-om.
K3
wumkes.nl

78 Tjefck-Moars See-ængfte.
16.
Dearfe' uwt nea-twang 'tleít uwt-fjette ,
Dearfe' oonn' Klippe fticken ítiette,
Dearfe' oon' Dregg'-touw' njdde' iinn' nead ,
Dearfe plofje op hirdde, finnen,
5 Dearfe borftje'op druwgge ftránnen , 95
Dear in Neyl-breck iz de Dead.
17.
Jeny ! ho mey 'tkomme kinne,
Dy fo ney by 'tftearren binne,
Dy de Dead fo bringfjcn heert,
10 Az de See fpy't fchom in wiette, 10Q
Dat hy 'tStijrt' korts fchoc bejiette,
Guwlt, in, boppetonger, beert:
Stracx weer . az Goads hìn op-tület,
Touwer, Wijn in Waegen ftiliet,
15 In, az ijnne teamme twingt: 105
Schoert Deads, boeyt weeer uwt Deads hannen;
Schijp, mey Keappenfchip, in mannen ,
Yn behâdne haven bringt:
Dearfe wonder, kreft in ecre ,
20 Sjonge fen uwz Ijeave HEIEI, 110
Dy de See íb ftruys bewàdt.
Ho mey 't (fiz ick jiette) komme
Dat fock Folck (az Djier fordomme)
So üjts 't wonder Goads onthâdt.
78
19.
wumkes.nl
Datrec

Tjefck-Moars See-ængfte. j

8o Lân-Geanc.
80
Lân - Geanc 5050
Æ F
FRIESCHE FREUGDE:
oer h ijn-nimmen fenne Sted HULST,
mey de Schanfen dear by om.
(WijCe, Polijpbemus aen de flrande íâc ) (soso)
Lit uwz nu reys frolijck fjonge,
Aad' in jonge
Oer de wol-feart fen uwz Lán:
Hulji mey Schanfen, Buwtce-wircken,
Huwzen, Tjercken,
Faltjìjn Heagheyd ijnne hân.
*C Hele Lân fen Waefe iz uwíers.
Romm' Ketuwfers,
Jefùwijten, Moeynts in Paep.
't Altijd gricne Huljt nu dorret, 10
In forforret
Spaenjens bloed-rie, T^omens kaep'.
wumkes.nl
Nu

Lân-Geane. 8
Nu wol't mey Antwerpen knijpje.
Nu môt piepje
Gint in Bregge' allijck in Muwz.
Giel-eag, mey íîjn fuwlle raenjen,
Môt ney Spaenjen,
Mey de Stirt ijnn' eerz ney huwz.
Flaemfche Famnen Betb 'm. KJiïïe,
Æf wa'er gâlje
Oer gewelt, kreft in oer-left,
Sille freamde flavernije
Naet meer îije,
Az dit heal-moar' bred forneft't.
Flœnä'ren môt mey uwz foryenje,
Dat fchoe tjienje
't Herre beft: den folget ney
~Braban, in wa dear oorz binne
Dy berinne
Ma f e, Schelde, Lieve' in Ley'.
6.
Den fchil 't Lân naet meer forwoeftje.
Den môt roeftje
't Godleas Swird, (ìd foune pleag)
L Den
wumkes.nl

8* Lân-Geafte.
Den wirc Speetfe' in Reftinge' hinge
YnneSwinge, 35
Ruwg befponnen ijn k reag.
7«
't Lân ijnn' free, fchil de' Holle' op-Iawcke,
Uwt'e Foecke
Fen dy Bloed - hu wn, Tber -fâd,
't Sil fìorearje, 't fil forrijckje, 40
Ja 't fchil lijckje
Rju neye' âde gounc Wrâd.
10 Jou Oraenjen, ljeave H E E R E,
Dizze eere,
Dat hy uwz de Free befjuechr. 45
Dat wy DY dear lof foor f jonge»
Ad in Jonge
15 From, yen-fådig, Jìjuecht in rjuecbt.
82
E Y N.
wumkes.nl
Am

?,5 Aen den E. C, Fonteyne, ovsr'tbebandigenvan (sosi/
eenige Gedichten vm às hwg-ktg/ufde D-iebttres
5
SIBYLLE van GRIETHUYSER
Onteyne' ick fjoe mijn eagen uwtj
F Mijn binne-holle wier to buyt
Oon op-teynheyt ijnn' letter - wille,
Da 'k 't Rijm îiez fen dy wijz' Si BY LL E :
Dy Blomm* in Peerl' fen Grinzerlân í
Waems wirck Y lieuw'ren' my ter hân.
Ick ker dat Wijv for hette wonders.
Ick fchoagje' her Wirck rju hette íooders.
5
10
Dy witten fchip, dyRijmm', dy ftal,
Dy miette-klang, weag'tœr, hetfal, lü
Yn droaf æf bîy hadtíe' oer-al puwek-trôy.
Fonteyne' ick tanck Jo for dy Boeck-ílôy.
E T N.
r Op de Geboorte des Vorfflijcken Friefchen (8052)
Stadhouders Sooae.
U
W\ -Naflbu Forfine Soon , dy rv eer'n to Frìe^ne 5052
eer - gloarje,
Ring' winfchie i% ringen homn. 0 ! dat hy Forfilyck^ blommet
15 Palm''grien ynn' Fne\në eer-turen ! Tn glan^ fjn heldhtftoarje
Nog deugd, preall' geade fijn ! Mar all' Wråd\ greate' oerbrommet.
God! dat Hy, a\in Lauwg-met, Fmjîên wolhJ^mmetl
V IV T.
L 2 Moed
wumkes.nl
83
5051

84 To-forlit op Goads gunftc,
38 MOED in TO-FORLIT 50 ^
0 P
Goads Gunfte.
•*-/•••/- f Het finnig (ìralen van de Son &c
Hansken fneed bet kooren was langh tfc.
(8053)
F
i.
En God allinne uwz goed „ In ípoed, 1,2
Fornoey in íìel-bejearen.
Het Goads gnnít feyrit
Dogg* nìmmen fcheynt, 5
Het Minfche fchoe 't uwz weare ?
*.
Dizz' keabel had ick feft „ Yn left,
God fchil for my wol weytfe.
Het Goads &c. Dear wol ick fteat op meytíe.
10-12
-?•
Om Goads gunft iz mijn winfck ;; Het minfck'
13 > 14
10 My haet, God fchil my frye. 15
Het Goads &c. Spijt wrijtte', jæ môt it lye. \6-\%
4-
Goads gunft ftiet feft ijn nead„ In dead, 19,20
I_.it my dear oon naet tfeagje.
Het Gsads &c. Dear wol ick 't gled op weagje. 22 ~ 24
f-
15 't Gong feft, hird, woeft, ftil hæg„ In leeg, 25,26
Mijn God ftiet falm to roere.
Het Coadi &c, Hy íìl't ney kck,-Sted ftjoere. 28-30
84
wumkes.nl
S I E L-

Siel-njue. H
S I E L - N J U E . 5054
O Wier ick', ney ick winfckje', yenMinfche!
Ick winfche' oorz az ick eeren winfehe.
Ick woe oorz az ick eeren woe.
Ick koe oorz az ick eeren koe.
Ick wanle' oorz az ick eeren wanle.
Ick hanle' oorz az ick eeren hanle.
Ick die oorz az ick eeren die.
lek lie oorz az ick eeren lie.
'k Petearre' oorz az ick eer'n petearre.
s
"k Bejearre' oorz az ick eer'n bejearre.
W iAtgS'
O God! ick wier al ijn dizze' uwr'
Ny ney Goads bijld wc'er-bern' Cretuwr',
Fol gaeft'- glanz'- h ij mmel - íil ligh - f joer.
E T N E.
It Latijnfe Verjfjen , van D^ Feyco Oedz. over (8055)
't in-komen in Friefland des Vorftel. Dochtertjen
eerfl-geboren kind onfes Heerc Stadhouders , &c.
aldus verfriefebt.
Forftne Famche-Bern , yn Goode' in ^Anders 5055
gloarje.
ZJÌVZ. làn grienf nu dizjj puwcJ^,- blomm friezjie' eerkranz.e ijtib
lommet.
Lang libbj', Loaytf rtngb jon bròar. Oerkijtjfe' alt frouwne' hi'
ftoarje
*AIÌ frjuene tov'. Bringh t Wrâd , [ock[ > dj all' Wrâd' /of
rrommet,
L 3 GRÆF-
wumkes.nl
85
J0

%
4i G R Æ F-S C H R. IF T E
O E 7^ E
2\ening fenne Svcedeni Cotten, &£> Guftaef Addpk,
de oorde m de gre^tte.
5
Nln wijld-æf-blix'me-fjoer, nin rommel]ende torsg're,
Nin luwd-rofte' on-waers buy', ninpeft-kôl(rjerck-hoafdonge're)
Brocht fock ljea- triljende' eangít', grijm-grouwîe, ftearrens
nead,
Az ick oer tjutfc-k in on-tjutfch' rijckeü gjeafp nvt-geat:
Doz my de Kerft'ne wrâd all' Krijgs-ljue haeduwt -{bnd'ere.
Ho faeck feag 't Dey-ljecht' my (al rinneode' op ia ond'ere)
Forfchoerren all' het my mey grijm-blícx-tofck fin-biet,
In nead - holp* tjienjen wae 't ijnne' oer - moedsEerns- klocr'
fiet.
Yn 't rie-jaen wier ick nolck in firddig, Ijeap in witt'ene.
10 De foorfte dear 't gefjuecht bloed fwalpe' in balck' uwt - lit—
t'eoe.
Ickbrijk, to - bu\ycke'in fcheyne 'tKefers hird befluwt,
Ia tape 'er moed in bloed in gaeft in Hbben uwt.
Dit die mijn Namme - klangg' de Wrâd ruwn-om glôrearjen.
Mar az mijn Feft, al-oon, de Dead' tocht to fexcearjen.
15 So tomle' ick ijn fijn tuwt, az Samfon great fen moed;
'k Won 't fjuecht-fjild to mijn graef, in fjuecht-winft trogh
mijn bloed.
œ y t,
86
wumkes.nl
op

8?
Op 't Hôars-hoffjen fen 56
j i E F F E R
SIBÍLLA fE(t JONGSTAL.
SO Ijeapt to Hôarf LâftS jiêtfre püwck SIBÍLLA,
So preall'f S'e ijhtì' feal, dy Rjeds Beerlijcke fprmvt,
So gloarre-glanägjet S'e ònd're tU\v2'fién uvVt,
Az eer'n ijn Tmnrn f juecht-buwft' blötick Cmill4.
So fwingt S'e it hoev', loÄs, rjuechts; den op in trôay', 5
Den op in rín ; Den op in jey, az fleande :
Naet oorz aliijck in Haeze-wijfìhuwn', geande
Om lêck'fe bout' t' èyíi-nìiinjen to fijn prôay*
Den töckíefeaínftil S'e ott beek» méy Jjeapp'é öpljéppjeíi .j
Steeg, rjuecht oer eyn'; Den det S'e im ítôäk - Jlil ftean, 10
•Hann' bakjende d'e Hôarf balï'; Den Jît S'e im gesn
Tripp'-tred opp' ítaep', omme' amme weer tö rfeapp^en.
Den heeft S'e im ruwn, in ringet ringe' oon ring';
Den tel; Den fæft; Den fchean; Den rjuecht; ney't teamjen
Fen focken hânn', dy 't hijnzer wit to preamjen; 15
Den fpôarret S' dat J tHôarz fijuecht oer wringe' in kling'
Mar nint're ftuwn , mey ftjoer gelaet oer grìjmme,
Az d'e âd Camtlí, dy Fryg ney Frjg laey dôl,
In téâ-cfee' allijck in Wrigge' uwt Pluwtòs hôl,
To dat S'e uwt-blet, fen ^runs pij 11' trogflijmme. 20
Dizz' het nin nea, nin dey-dolck' kin her Heyn.
O ! v. r ae S'e oon-gloerret ítirt, az falm forwonne.
Knielje' zAruns, jouw't: dijn boey-tried iz folfponne,
Ljuentje' om behâd', dijn frydomm' rínt red t'eyn'.
wumkes.nl
T O-
87

88
T O - H Æ C K E 5058
af Oonhinghjle oon't foor' geande.
A
L teammet Nympb JONGSTAL 't woaft team'werz'
wijld' Hoarz,
In 'thippet, in trippet, in trapet, naet oorz
Æf't doníîèt: jiett' gonzet in bonzet in krie't
De Famrne her namme uwtt'e amrae, in hiet
5 HerHimmel, nolck, nommel in noattig in njoet,
Dat greathanz'e in kôatter her demmenheyt groet.
Mar jiette', ô í, íìer boppe' oor' Ijue , till't her
míjn pin ,
Mijn herts tins , mijn ijnborft , mijn Lieroms
tin-tin,
Om 't æb'le fwiet Íjong-feríTe' oon GAEBB'MA
foreerd,
5
ïo Dat my eack Her gaeft-gauw' goll' kunft-gknz'
gled leert,
Doz winíekje' ick her wolfearts tier-feyn' ney bejeart',
io
£ T N.
wumkes.nl
Op't

Schijd-Schrieuw-Aempt. 8c>
Op 't oonfirdìgjen fen Frie/lân^ 50
SCHYD-SCHRIEUW-AEMPT,
fen S. A. G A B E M A.
Oon H 1 N D J^I C K 2^1 N TS I S.
WA ea ontfinzen het goe gave
In litfe rôaftgje, in brucwcktfe naet,
Ontanck fuwljinn' mijld Jouw-Heer' ftaet't:
Hy libbet ruwg in onbefchavc,
Yn fpijtte in huyn' njuenck' dy 't 'lm joc
To falm-nutte, in for ore ljoe.
5
't Wier eren fo. Oorz fil 't nu wezze.
O Rintjes, Frjuene, ick lieuw're it fo.
Nu Gabema iz komne to
't Friefch Schijd-fchrieuw-Aempte; Y kinne't lezze 10
Yn 't kaf fen Ljeauwerd , dat Jon hán
Uwz to-diuwckte, az in orckel-pân.
'k Loytf' rjuechte ford Sijn pin wrâdz jieren
Trogwcydjen ; já fen teamm' to teamm'
All' het uwtminte op Friefche beamm' 15
Rrânz-frnTeljen jearm' lib-wirdde hyertn
Mey goinvne friiTel-fnoer', dat íteart
Nog wij liet for d' heel' Wrâd fordeart.
Mijn Kiníì-Faem lijeket klear uv.'tlitt'ne
Ynn' wille, ô datfe az grien forjong't, 20
Dy toercljoerckjende aldoz f jongt:
Bizu-rtf ãtar ì^.nfi- tealí! wol treg - mti'ne!
O ' i

90 Schijd - Schrieuw - Acmpt.
5
Gauw Gab'ma (dy Atbenen kritfet
Tn FrìeflÂn; jâ het libbje km
Trog Sij» trog - Neft're fchijd'mjf' pin,
Dear to Hy uwre in fluwne oonhitfet
Sij» gaefl'ge Caefi) dy fo/get Pier.
{Foy\ tmjfche twijn tz, 'tnaet in fier'.) 30
Hy fchil fijn holle trogge Stijrren
Op-íìecke. Dy wol~fpreckenkeyi
Gltmz,-gloarjende ijnfijn boeckjìôaf weyd't.
1 o Dear floant vfitfjochtme op ftjnwgge [pijnen.
Goadíillgheyi' tilft 'er holle om heag.
't Schien' vsarckj jirieh' prealt ijnn' Ney-fîcts eag.
O! het kijtfje ick, to Frieílanz gloarje,
'tFry fjuechtgjen fen Lânz twinglàndy",
15 Fen Nôare in Noardfche Wriggery,
Yn gouwne lett're yen wiere extoarje 40
To miette. 'kLez rju rjuechts íet-ker
(Jinne' onrjuechts died) ijnn' Rjuecht're War,
Dear Rjuechts muwll' rjuecht, forrjuecht, fordeg'ne,
20 Den laytft ít Rjuecht trog Heer'ne jeft'.
Den galt weer 't rjuecht, t'onrjuecht' forkreft, 45
In de âde yenfâd wirt quelck bejeg'ne.
Den duwckt Hnz frydomm' hird fordruwck't,
Dat ney reyz weer frornm' halze opluwckt.
25 Den borít't Lânz wolfeart' dróaf oon íleaven.
Den ítirt 'er bloed fen tijgge ljoe. 50
Den gjealpt fat fchomme oere 'tdruwg by djoe,
In 'tdrinft' folck fijnt ijnn' fifck jearm' greaven.
Eynlínge iz 'tLân ruwnom bedíjck't,
30 Wier trog 't ijnn' wjealde in wolfeart' rijck't.
90
wumkes.nl
Frjuen'
25
3S

Schijd-Schrieuw-Aempt. 91
Frjuen' l{iptjìs, doek befchrieuw, ijnn' wierheyd,
Langhallje ick fen uwz Gabema.
Ick winfekje eack Jock in feyne oon wa
Him feyn' hier ijn winfek 't uyt herts blierheyt'.
Forjouw 't my, 'k winfek rínge uwt jon druwck,
't Befchrieuw fen Ljeauwerds holle-opluwck,
E r N.
Ney 't Eag - weydjen op
H I N D R I C K R I N T J U S
eerfle prktiry-drttwckfttte fen fijn nijt op-rjuecbtge DRUWCKERYE.
HOe perfí' my herts druwck-períT', dae Druwck-perfTe' eet'
FONTE YNE,
Ontdruwk't, fijn Druwckerye in druwk-droav' lib- íluwne' eyne.
'kNey-gâlld' fijn fill'ge ziel : O, d'gloarje fenne Druwck
Iz aiJ'e Yerdfch' druwcke' onteyn'. Kijtf' , nu 's Druwck falme'
ijnn'druwck'!
t'Wijlfte' ick doz druwll-dod dutte oer Lourinz, wol-fuwn' nutheyt'
Jouwt Hindrkk de' holp-hânn' my, in Iuwcktm'uwtdodindutheyt'.
'kBeloaytf' fijn boeckftoay'-ftâl.', ick f jog fijn bled-pnnt ftean,
Rjuecht-rijggjend'e ijn fetfoen', gnep, himmel ijn fijn kiean ,
Beflijp'c, beftrijp'c beknijp'cijnproncxtwangg'ploay', ôpuwck-çicr.'
Doz 'k weer, az friejtân àtt, mijn moed, ijnhim, opiuwck, b.ier.
Hier wier-lijck't S AMOS fiz. 'rSchijntklear, klocek'C L A U D
gien' gaeft
Yn "Rintjuí huwz't. Jâ loaytf'! 'k fjogfuwd, noard, wefte'inaeft
Sijn Druwck rrog-noazjen, in uwt-kippjen for rju fonders.
Mar het gouwn' Sinn'-gloed glanz' ! het Moam-ftuwn'-rea ! het
wonders!
Het eer' fil uwz lijts Lân, fen Lân to Lânn', befchean'
AzG ABB'MAgreat'gauw gaeft, ijnn'rijmme'jijnne'onrijmm'flean
All' wijd' wtâd oer fil, uwt dizz' Druwck-perfXe' op ney' woIck'ne>
Ho Friez'ne Fjuecht-Ijue eer'n Lân-frye' eer-preal bedolck'ne ,
Ho Friez'ne wit in pit wijck' Rom're' æf witt'ne Atheen.
Ho Fnez nea moed bufauwe', æf ftantheft' ftrijck' for' Deen'
Nog grijmmeNoarman, dae fe' (aZ J APIC holfck dôldruwck'ne
Fen PHAR'O) 'tfry friefck' fchofte' in half'-pleag los ontjuwck'ne.
Dit loaytf je' ick gjealp co miett'. In Iez ick 't? for mijneyn'
Sil'k Scl.rieuw'-in-Druwck-Heern'droan 7 , herts-gruwn winfekje'
yv'ge feyn'.
V W T.
wumkes.nl
91

92
T R E D D E DEEL. SOÖI
Friefche Herder
To-eyne , in feynd oon dy Eer-wìrddìge C. Fonteyne.
DE frjuenfchip recket oon 't forkâdjen,
Oon'tkluynjen, klomjen, oon'tforâdjen,
Wenneerfe naet wirt onderhâden.
It dec my feer, in 't iz my tjoe,
5 Frjuene', az ickjo ij n lang naet fjoe, 5
Doz det mijn Dicht dat ick dwaen fchoe.
It mecket im to reyfgjen firddigh,
Ja 't blieut in drieut ïjnn' drift folhirddigh ,
Ney focken Frjuen', fo ljeaf, fo wirddigh.
io Ick lit it gean, in tjean, fijn wey, io
Ick íìjoer mijn Friefche Herder mey,
Ick winích, trog herre, jo gindey.
Jæ binne' op moed , in on-befchromme,
Om wezzen ijn jon huwz wol-komme,
15 Oorz naerne', om, dat jæ fen my komme. 15
Jæ witte dat jon f juen'lijckheyd,
Jon ijpen'hert, jon ruwnlijckheyd,
Rjuecht, njuenckemy, hert-gruwnlijck leyt.
Doz , herckje' it fjongen fen mijn Ade,
20 Y mogge'it wey wye'æf behâde, 20
Ick jou it oer ijn jon bewâde :
In fchiedt my de' onfortjienne eer,
Dat Y 't, mey njue lezze', ick bejear
Seyn' my, fenjôn Dicht, hette weer.
Friefche
92
wumkes.nl

Friefche Herder. 93
Friefche Herders
Njue onbuwne in mey Chrìflo to voe\\en,
Fhylip. i. vers 23.
YEn Friefch Herder, to fijn jieren,
Dy íìjn Djier ruwn om him feag,
Siet oppe' holle fenne Wiere,
In oer-woegh, opp'íìnne-weag,
Ho elck Djier 't grien' gerz ijn-ílicke,
Meye tuwt in eag ney' gruwn,
Buwtte tins wae 'tkruwd beíchicke,
In fen waem 't foer wirde juwn'.
Oorz, petearre'er, iz 't mey'Minfche,
Dy, omme' Hijmmel oon tofjean,
Muwlle in eag op tül t, om winfche
In bejear, fen dear, t' ontfean.
Dy kirtte' yerd-feyn' ter-jild achtet
Op it ftijckel-fmolle paed ,
Wolcke' oon luwcket, guw't in wachtet,
d' Oorde to-komft' fen uwz Haed.
Dear mey feag fijn eag ney boppe,
't Ynboríl teag, ja rleag, om heag ,
In lijn Gaeít begoe to roppen
Uwt herts gruwne', uwt fiel'-fjoers Jeag.
M3 PSALM
wumkes.nl
93

94
Pfalm 137.
PSALM CXXXVII. 5064
1.
'k ~ry In az 't Folck Goads, dat, oonc' Xuphr*tt-\g fînzen
X. Ij Yn Bâbel fiet, in galde', ijn fvvier betinferi ,
"*-' Om Zions berg', ày woeft laey, vvijld ín bleat.
t. Herre' Herp'-fpil hinge' oon Wijlge-beamt', lanz' Heat,
3. Dy trog gjelp'-trien - eag - wiet wugs, az herr' terge 5
't Twing-Folck, in fchcetfch blier Zion-fang æí-f'erge.
4.
4- Ho ! (kâtt'ne weer Goads Tjiencrs) fchoen' vvy fjonge
Rlear Hijmmel-luwd , ijn freamd lânz tuvvl bedonge ?
5- O 't iz on-muwlck .' Mar az ik dy forjit
Jerufalem mijn heagfte wille' in wit, 10
So môt him falm, mijn rjuechter hân, forjitte.
6. Mijn tong' môt teil , oon' muwlle bopperíl' fitte.
?•
7- O tinfe', uvvz God, oon Edoms berns hólfck' droazheyd !
Yn Salems Dey balcke' herre' oerjuwne boosheyd,
Breek',.baern', fchoer', fcheyn', litt' ftoack op fticn nact ftean. 15
Datme' íjnne gruwn' mey bleat in neaken fjean.
8. O Bâbels bern ! dy me' eack wooft wirdden fjean fil,
(So me' itnmen det, al folie', yen ney befchcan fchil.)
+•
O Bâbels bern ! lock - íìUig môt hy wezze,
Dy Dy trog' wraeck' ijn't pleagjen fchil op-Iezze 20
Dyn mis-diede' eer'n, oon uwz, fo wreed, begien.
9, Wol-íìllig, dy Dijn fuvvg'-bern oon' Rotz-ftien',
Oon' Kljppe klopp't, omme' holle' in ljea to brecken,
Om fo uvvz uwnck, fmaed, pleage' in leed to wrecken.
Yn-goe God.' ho Hz ick buwnc, 5065
Yn dizz' Wrâdfche Babel -kuwl,
Schern-bobb', jerre-Sæ fol fuwne,
Flefck-beiear, Gaeít a -ftanck, íìel'-fuwl:
Dy
94
wumkes.nl

Friefcfae Herder. 9 f
Dy mijn Hijmmel Harp'-fnaer' ftomje, 5
Datie naet trogg' woleke giet;
Dy mijn tomme' in iìnger klomje,
To de taeft fen heylig Liedt.
5 Groed in bloed môt my forwijllje,
'k Swijm, dead-doaf, trogge' helfche klang', 10
Åz Wrâds huwnnen my oon bijllje:
Sjong reys op dijn Zion - fangg'.
Schoe ïck fjonge'! ick ftear fen rouwe.
10 Schoe ick f jonge'! ick gâlj'my blijn.
God ? tjog m' uw te* yerdich' freamd lanzdouwc, 15
Trog Dijn Gaeft, rjuechte'Hijmmel-lijn.
Tjog m' ijn 't heag Jeruf'lem binne.
CO mijn yvig thuwz-beíit!
15 Eer ick Dy forjit, mijn finnen,
Hertin hân him íàlm forjit_) 20
Och! wenneer mijn iãel op-ìitíen
Yn dy Sted fen God falm' boud,
Waems íàlm-íchient' næ wirt uwt-fpritíèn.
20 Strietten klear trog-íchijnigh goud,
Pearle porten tôlf, in moerren 25
Fen wirddearleaíl' puwck-e'el ftien
Dear ijnn' wille ftuwn' nogge' uwre
Wirt bepeald, nogge' eyn begien.
25 God! wenneer, meyíìllger tonge,
Goads Lam folge ijn t wijt wer 't giet: 30
Mey dijn Heyl'ge in Ing'len fjonge
't Heylig, heylig, heylig Liedt?
God! om oon 't begin to reytfen,
30 Deade', ijn my, fuwne'-Édoms bern,
In 't boof' Babel-wrâdfch formeytfen -, 35
Dat my tneut ijn fleíck-luft-fchern.
Jouw"
wumkes.nl
95

35. Lân-Geane æf Friesche Freugde 80
36. Aen den E.C. Fonteyne 83
37. Op de Geboorte des ... Stadholders Soone 83
38. Moed in To-Forlit op Goads Gunste 84
39. Siel-Njue 85
40. It Latijnse Verssjen ... verfriescht 85
41. Græf-Schrifte oere Kening fenne Sweden 86
42. Op't Hôars-hoffjen fen Jieffer Sibilla fen Jongstal 87
43. Op't oonfírdigjen fen Frieslânz Schyd-Schrieuw-Aempt 89
44. Ney 't Eag-weydjen op Hindrick Rintjus eerste prieuwdruwcksille 91
Tredde deel 92
45. Friesche Herder 92
46. Psalmen en oare gedichten (nei de Friesche Herder)
46.1. Psalm 84 ' 120
46.2. Psalm 90 122
46.3. Psalm 23 124
46.4. Psalm 112 125
46.5. 't Lof-gesjong fen de âde Sijmion 127
46.6. Agurs Bea 128
46.7. Psalm 32 130
46.8. Foor-siz fen't Lijen uwz Sillig-meytsers 132
46.9. Blye-Mie Fenne geboorte uwz Sillig-meytsers 136
46.10. Psalm 114 139
46.11. Psalm 9 140
46.12. Psalm 91 144
46.13. Psalm 25 147
46.14. Dy Lof-sangh Mariæ 150
46.15. Psalm 42 " 152
46.16. Psalm 43 154
46.17. Psalm 46 156
46.18. Psalm 52 158
46.19. Yn-æf-oon-liedinge ... /Psalm 51 160
46.20. Psalm 80 163
46.21. Psalm 79 166
46.22. Psalm 41 168
46.23. Psalm 13 170
46.24. Free-Bea 171
46.25. Psalm 133 175
46.26. Psalm 134 176
46.27. Psalm 133 177
46.28. Psalm 128 177
VIII
wumkes.nl

46.29.
46.30.
46.31.
46.32.
46.33.
46.34.
46.35.
46.36.
46.37.
46.38.
46.39.
46.40.
46.41.
46.42.
46.43.
46.44.
46.45.
46.46.
46.47.
46.48.
46.49.
46.50.
Psalm 63
Psalm 125
Psalm 127
Psalm 6
Psalm 136
Psalm 1
It Lof-gesjongh fen Zacharias
Psalm 119: 169-176
Psalm 33
Psalm 34
Psalm 35
Psalm 104
Goe-Freed
Psalm 85
Psalm 62
Psalm 67
Psalm 139
Psalm 50
Psalm 97
Psalm 24
Psalm 2
Psalm 129
M. Lasis, Nei it trognoseljen fen Gysbert Jâpix Friesche Rymlerye
Oon-w} r'singe
179
180
182
183
185
190
191
193
194
198
202
206
210
211
212
215
216
219
221
224
227
229
231
233
Friesche Rymlerye 1681 diel [IJ: oanfollingen op FR 1668 239
1 a. Titel 241
Motto 242
K. Tjallings en G. Hoogslag, Aan ... De Staaten van Friesland 243
Isaac de Schepper ... Wenscht geluk ende heil aan sijn vrund ...
Gabbema 257
A. Tymens, Op de Friesche Rymeleryen ... Uitgegeven door ... Gabbema 260
S.A.G. Hist. Fr., Aen den Taal- en Spraak-Friesch-kundige Leezer 261
47. Nauw-keurigen Needer-lander 275
2a. Oon myn Lân-aerde Lezzers 278
Friesche Rymlerye 1681 diei II 281
Titel twadde diel 283
Quaedam Ad Grammaticam 285
Fragmentum De Literis Frisicis 296
Specimen Antiquæ Linguæ Frisonicæ. Ex Ms. nostro in folio 304
Specimen Antiquæ Linguæ Frisonicæ. Ex Ms. nostro in quarto 305
48. Friesche Brieven 324
wumkes.nl
IX

5>

Pfalm io. 97
Dy tjiende PSALME, 5C
i.
Ierom , uwz God, wierom fteane' Y fo fier ?
w
Wierom oer fchuwlle', ijnn'tijd fen nearenead?
Och! 'tgodleaf'fchom,fjoer-hiet, azwreade'
on-djier,
Oer-moedfch, forfolgje 't earm' from fokk to dead.
d'Illindige' achtjef' lijts, ja min az neat. 5
Litte' herre' eyne' oon-flagh, herre' eyn holle' oon-grijpje,
Litte' herre' íàlm-tins 'tboof' íãlm-hert' trog-knijpje.
2.
Want ( ô fordoame', in ijn 't fordear forhirdd',
Dy great op-jout fen 'tfuwll' trog him uwt-rjuecht')
Dy godleaz' bolt de' uwt-wircke bijze-pertt', io
Hy ipijllet raep in fchraep het rint xf fljuecht,
Hy prijf't helle' oon, flock ijn al het 'er fjocht,
Hy âll't, hymâll't, hy ráll't fmaed, fchâmme, on-eere,
( O Hijmmel-fpijt!) hy lafteret de HEER E.
3-
Hy íteckt fijn noaz om heag, ijn heag-moed dol, 15
Hy ondertaeft nog onderfijkt fijn dwaen.
'tíz jamck, trieut hy fijn blauwe fecken fol,
Hy íchil om fromheyt naet in fijtter jaen.
Hy tinckt : Dear iz nin God ijn uwz oon-ílaen.
Sijn wey bringt fmert' : Jon dwaen ontfljuecht fijn mieflte, 20
Hy blieft, dy him naet lijck't, az moude' oer ftriíttc.
4-
Hy kât him falme in moed ijn 't hert : Næ, næ
Forwrickje fil ick, nint^-r tijd æf ftuvvn',
N Fen
wumkes.nl
97

?8 Pfalm io.
Fen bern to bern fil'k ford gean, buwttequæ.
7- Sijn muwlle flockt infwart, ijn'tftiwl oer-iuwn'. 25
Hy bijllet' lift, moeyte', onrjuecht, az in huwn.
8. Hy leag-loer't t'fchuwl, on-fchild'ge ljoe todeyen,
Sijn eag mierck't oratne' earme' uwtte Wrâd to feyen.
p. Allijck in Lieuwe', ijnn' kuwl, oçrfchuwl, oon-loer't,
(Az holle honger, ijn fijn termen, kryet) 30
In ljeapt op't nin-quea-tinckjend' Schiep : fo gloer't,
Hy op d'illind'ge, dy hy 'tnot oer-ftiet.
io, Hy duwck-buwgt, az yen dy wijld fuwggelt' f jet,
Æf az de Lieuw', fôr' feyd, mey deadlijck hapjen,
Komt hy 't earm» folck, mey'lobben, fterck fortrapjen. 35
11. Hy feyt ijn 't hert (ô beeftig bot!) hy feyt
God forjit 'tfljuecht folcks' pleag' him oon to tjean.
Hy fjocht naet ney herre' om ijn ijvigheyt.
Hy draeyt fijn holle' æf, 't's him naet wird to fjean.
ii. Stan op HEER.' God, litt' dit naet langer fchean, 40
Litt' langer naet, jon han ijnn' boePme fitte,
Steek fe' uwt, HEER', wol d'illind'ge naet forjitte.
15. Wierom laft'ret dy godleaz' fuwl-tuwt God ?
Sizzende : Y fijkje naet ney het hy det.
14, Y fjea lijck'wol djiep trog íìjn tjock herts ílot, 45
Y fchoagje' oon wa 'thy, trog fortriet, forplett:
Op datme 't op-jout, Jo, dy 't wreck-fwird fet,
VVier de' earme' him op forlit, ijnn' nead in freze :
Y holpje'j in blieuwe', in nead-holp' fenne Weeze.
98
S-

Píâlm lö. 99
IJ. Breek', briezje' in buwtf' dygodleaz» earm omtwa, 5 °
Sijkje' al herr' dwaen. ey! grijp-knijp fe' ijn 't gemoed.
Fijnne' Y fe naet ? in grijpjef' ? wis y dwa.
Ja» ftuwe' az moal, to trape fen jon foet£
• De HEERE' iz Kening, dy uwz ijvig hoedt,
In hoedje íìl. De Heyd'nen hy, to íehânne, 55
De Wrâd uwt ftiet, in drieutfe' uwt al fijn lânnen.
8.
O ljeave HEERE'! hogoe, ho fnijld, ho fwiet
«7<
Habbe' y 't feftmoedigh' hert fijn winích forheard?
Y fill' Him 't hert fterekje', az mey Hijmmelfck wiet,
Jon ear fil mijld to-herekje' op fijn bejeart'. 60
. Omm' Weez', bedold ijn druwck dat hy kort fteart,
1
' Rjuecht to dwaen : Dat in Minfcke', ho hy moacht klieilwe,
Naet ford ferre' om meer booz-died' to bedrieuwen.
P S A L M âlve. 5069
Yen Pfalme Dâvids fore oerfte Sjong-maefter.
i.
I
Ck^trouwje', ick^ bouveje', ick^ hab mijn dwaen grnwndtare
(:lt gong, it rin, it duvccl^, U kjieu[o 't wol:)
Tn God, tcl^flân fefi op ttvvz. ljeave HEERE:
Ho guwchjef' to mijn Jìel, ijn íatyts in fchrol,
tÆfimmen dy op God fliet act Içoe deare: 5
Fljueg ftzjLej', fttvíggel- faey , berge' op, berg' dol,
Vwz. Jjitt - rtOHw' Jû, dogg' deadlijck^, dy befetre,
wumkes.nl
N 2 Op
99

IOO Pfalm ii.
Op'twird de Died'. Want, loytfe\ dy godleaz.e
Strawp't mouwen op, mey' bleak^rende' earmen biedt s
Fet boage' in pcezj , hy fpannetfe', elck^mey freez,e,
De boute 'er op fornijnnigd at- de Dead ,
In doz. oer fchuwlle', ontfieande wiet nogg weaz,e,
Om [petten fo de' op-rjuechi' naet-ttncb^ op-nead ,
Hy 's recke', hy leyt, hy 's lijv'-kaz. wtermen eaz.e,
z.
?-
fa ftjcker! jt fttette y om dy fuvaneminten 15
Fe» rjuecht in War: Het het dy goe bedreatm ?
tSWar dê 1 H EE%J? iz, ijn fijn filltgfie' heyl'ge Tmten,
Sijn Tkroont iz, heag . ynnë Hymrnel, onbekleaun,
Sifn eag prleuvo't minfcbe-berne falfche minten.
Hy prienvi't dé 1 opïjuecbtt , ijn 't äbbens bnveck, op-fchrtaurf, 20
t^Car fnoeyt dy godleaz.e' uwt, az, on-tùgge' inten.
+•
Hy fchìl op dy godleaz.e reyne line
Fjoer, fwcvcl, ftrijck.-jearn, heylle' in trvierre-wijH,
"Dit 's 'j eyn-deel' foor dy godleaz., God forjitte.
(jod iz. rjuechtfirddig dat 's herré' helfche pijnn' 25
Hy het gerjuechtighcyt Ijeaf, mot elck^ witte.
Hy laket de' oprjuechte' oon, mey blier oonfchijn,
f& ftlie' ijn him 't heagfle' ifpig-wol befitte.
100
wumkes.nl
Toalfde
10

Pfalm i2. ioi
Toalfdc P S A L M E.
Ten Pfalme Davids f ore oer ft e Sjong-maejier,
cp it Schemmith.
s
Jæ fprecke' oorz naet az fmoar-gledd' gawch'ierije,
i, £~*\ Tea by, behâd', 't iz oertijd, ljeave HEE RE î
't Rlien' heapfen fromme ljuc vvirt lijts in tin ,
Deguwtklieut, deugd duvvckt, fuwlhietfchien^chann'eerej
Dy trouwe' oprjuechte' iz, onder tuvvzen nin.
Elck flaey't fijn frjuene', elck fchild'ret wijt fíjn fvvart,
Mey' gledde tong', íchien praet, plomftrijckerije,
Jæ katje mey in duwbbel - duwbbeld hert.
I.
Uwz God fcbil, wis, æf-fnije', uwt muwlle' in wangen,
d'Oer-goune lipp', 't oer-huynnigd' gal!e-fel: 10
God wol uwt-tjean, mey gleone íchroey-nijp-tange,
Dy great-op-jaende tong' ujuencke' him rebel.
Dy oer-juwtî' quea hel-huwnen bijlje' in ràlje,
Uwz tong'jout de'oerhân uwz, jild, oon-fjean, fleat,
Uwz lippen binne' uwz eyn : wy kinnet ftàlje : 15
Wa s maefter oer uwz ? nimmen, nimmen neat.
Mar hertfe' het God feyt : Om 't illindigh' Jijen,
Fenne' earme' onrjuecht-ferwoefie neaddnft-!eaz',
Wol lek op-flean : lek ick fchilfe' hoedje' in frije
Fenne herre dy-fe' oon-bhezc' eangít' fpijt en freefc*. 20
wumkes.nl
N 3 Dy
101
5070

io2 Fricfche Herder.
7- Dy wirdden dy God eernet, ijn fijn fprecken ,
Dy binne nolck, rjuecht, inckel, lott're, klcar,
Az 't fulver dat ijnne' uwn ! leyt gleon to biæckcn
Dat fânreyz' fmeit't, in fchom-fchien vvirt aldear.
S. Y, ljeavc HEERE', Y fille-ze bevvearjc
Fen 't fuwll' wrad-fchomm', dat jon frokk leagen leyt,
Het hoeder fomme', uwz hoeder hjek, bejearje i
O wiíFc hoede! uwz haed ijn ijvigheyt.
Dy booze binne' op 't moed, in ruwn om troje»
Jæ bofekje gear, ho! 't rint rom ney bejear,
Wenncer-fe 't fchom dear fnoodfte fchodden fchoje
Op 'c keffen fen lânz heagfte íteat, ijn eer.
W Ol
to rjuechte fey dy rijeke,
Wijze Keningh, ionder lijeke,
Dat 'er ond're Sinn' naet fchijd*
Æf 't wier berd ijnne' âde tijd,
In 't fchoe neymels weer íb komme.
Al tijd rint de Wrâd it kromme
Dwarir paed. Rjuecht íint Jan uwz feyt,
Dat de Wrâd ijnn' duwckle leyt.
0 de Wrâd t^gled om - keer e
Ynne' fuwlle on -gerjuechtigheyt.
Jane' uwz Lân weer, ljeave Heere,
d' Aad', ruwn' rjuechte íljuechtigheyt.
Dat wy all' uwz dwaen in litten
Hannelje', ijn in from mey - witten,
Ney e' ad Dâvids herpe', in 't Liet
Dat in leaf twa fiere ûiet
102
6,
7.
wumkes.nl

Pfaim 15.
Tjog mijn hert op, ftjoer' mijn tonge,
Dat ick 't fruchtber ney mey fjonge,
Jou my d~ar to gaeft in kreft,
Koytf' mijn hird hert, gaeftlijck feft;
Dat mijn wirdden, wirck in diede,
Fen elckoarme naet forfchiede,
Dat mijn muwlle fen mijn hert
Naet on - wird beleagen wirt.
Fijftiende P S A L M E.
Yen Pfalme Dâvids.
W
A i\ dat yvig wol befcherä,
Heagfi' fiìlig onforgoncklijckè eere ,
't Smet om-gong ijn Jon Tint; voa vpìrt
Om wenjen op Ion berge urvt- herd)
Jon heyl'ge berge' ê Ijeave H EEJ^E?
Dyfrom, yenfâdigh , rjuecht in fljuecbt,
Tn drvaen in Ut, ger]uechtheyt wìrcket:
Dy nea urvt bert nog mujvlle' omtfijuecbt
Aet œfit feyt ruwn, inckel, rjuecht,
Dy neaXne wierheyt datme 't merc\et.
Dy n$ fijn mey - maet, aft er reg,
Trog laebjen eer ontjìelt in quea dett
I.
2.
wumkes.nl
Dy

io4 Pfalm ifl
Dy nin fmaed-wìrddens fuwlle reeg,
A^Spìnne', uvpt-reireket, ney• flens plag
Forgreatjend' namme fcheynjend' fchea det.
4. Tn-roaems eagdy forfmijt'ne quea
5 Boofdieder wirt onwirdigh lecke,
Mar eeré oondten, tjn gaeft inljea,
Dy de' H E E H^ E' ootfjoebt: het (fchien eyn fchea)
fíyfwert, wollycj^wol't lauw' naet brecke.
5. Dy naet b'yt-vooecl(ret mey Jìjn jìld,
10 Rog (chinch. nìmt jin de' onfcìnld'ge lij er:
Odyfo det, God i^ Jìpifchild,
God ì%fìjn treaft, Jìjn Hymmel- hild,
Gods i/v/g bly fijn ijvzg blijer.
Wenneer uvvz 't uwnck, op 't gjealpft' oerftjolpt,
15 Ja d' hele Wrâd uvvz fíjnne' iz,
Den iz 't faeck neyft' dat God uwz holpt,
In fierít, az 'c ney ft' ijn fchijn iz.
O ! dy gouwne Herp' motdoerjc
Yn íìll'g fjongen. Hy mot noerje,
Hy môt nuyntje 5 oon' Wrâdz uwt-eyn',
20 Yn Goads Tjercke, fier in heyn.
Ja, muwlck, az dizz' Wrâds ftuwne uwt iz3
Davids herpe' æf gouwne Luwcte iz
Jiette' al lof-luwd, dreun in oraey'
For' blye'-ijvigh-íjongend' mc\':
104
4-
f-
wumkes.nl
'tLijcket

Plâîm 16. 10?
'tLijcket korts oon 't Liet dat folget,
Dcarme 'tijvigh fwiet uwt íwolget
Az me 'top-teyn' fjongt. Dy droon'
Riert uwz 't hert. Ick íjong ford-oon.
Segftiende PSALME.
Ten geme kliennoot DÂvids.
, TT% Ewerre my, ô God, ick trouwje' op Dy,
ft-«£ Ick gruwnje' op Jo, moed , tinfen , hert in linnen.
B j O, fjongt mijn fiel, Y binne Heer oer my;
• Dogg' mijn goe dwaen kinne' Y nin baet trog winne,
3, Mar d'heyl'ge Ljue, oppe' yerd', Jon Ijeave uwt-lezzen',
Wier by mijn tier , wille' in formeyts mot wezze.
4, O! fmerte' in wee, oer jerm' waems gruwle dwaen
(VtSpoar bjuefter' fin mot pleage' oer pleag' beftiete:)
Moard Ater-jefte' oon fuwîle' Æfgoden jaen'.
'kSchil dat Wierms æfFer-bloed-wiet naet uwt-jiette.
My girzmet, ho P op-fnolckje de' Æf-goads kreamen,
Herr' nammen ick onwirddigje' om to neammen,
5, O Ijeave HE E RE'! ô oermijlde' ijn-goe God!
Mijn eyn-deel erv', mijns kroes fwiet-íibb ne drippen
Binne Y; eack onderhâder fen mijn lot.
{, 't Schied-miett'-tou koe naet Ijeaflijckc-s oer-glippe,
Az mijn wirdd' Deel. O eyn-deel heag fen wirdden !
In íchien erve' ( ô lock oer lock!) iz mijn'wirden.
O ïck
1.
2.
3-
wumkes.nl
105

10.
11.
roö Pfåim w6.
Ick lof-fjong de'HE E RE', ick íof.fjongj' y er ín íeí ,
God, dy my goe rie jout, ijn dwaen in litten : 20
Salm ijn mijn fliep, ijn 'tdroagjen op mijn bed,
Drieuwt 'tijnborft my to fill'ge leere' in witten.
'kWol, on-ophâdlíjck, op mijn goe God mickje,
Hy laet, meyeynhân, my; ho foe'kforwrickje.
Loytf', loytf' mijn íìel, hert muwlle' ho bly ho bly ! 25
Mijn eer' gloreret, 'tflefck fil fijcker reftje:
'tGræf íìî naet eynleaz finzen hâdde my,
Mijn fïefck íìl 'tijvig' rottjen naet oer-leftgje.
't Forgean fille' Y, wis, fen Jon Heyl'ge werre ,
Hy fchil, ijn tgræfs kâd tjuefter naet fordearre. 30
Y íìJJe dy blye', oer-blye', hijmmel-wey,
'tRjuecht'libbens paed, rjuecht lanz, my üede' in ftjoerc-
Freugd', dy ear heard', nog tonge' uwt-íprecke mey,
Is by Jôn eanfichte' ijvig, buwtte eyn-oere,
Jon rjuechterhân, to ljeaflijckheyt on-buwne, 35
Jouwt fwiet op fwiet, uwt de' ijvigg-fwiete' ongruwne.
106
O
! Dy yv'ge treaû! Dy wille,
Kin mijn hert neye' Hijmmel tilles
Dat môt wis bopp' v/olcke' oon-gean.
Ljeave' Heer e' í uwz greate lean,
Dy 'c beleave' uwz co beroppen
To dat fillig' íìlfchip boppe,
In to 't Mient'fchip dat de Wrâd
Sljuechts for 't paed ney huwz to hâdt.
wumkes.nl
Brieuwe'
50 78

Friefche Herder. 107
Drieuwe' uwz hert, oon-moedge' uwz finnen,
Omm' Wrâds Æf-goad-dwaen t'oer-winnen, 1 o
Dat neye' ijv'ge ftjonck-poell laet:
Dat w' oon-grijzje' 'tgruwlepaed.
Datw', ijn'tjin-deel', bidde'in weytfe,
In Jôn Namme', ô Heer, great meytfe.
Lauwje' in prijzje' uwt herts gruwn'-kuwl: 15
Wenje' in íibbje' ijnjo oerícnuwl,
In fo'tijvigh-wol bejearje,
Om 't dat wy 't uwz forfijck'rearje,
Dat it uwz, ney' tijd in ftuwn',
Wirtj om Chnfti wirdde, juwn'. 20
WEeroon, weeroon , to mijn finnen, 5079
Het ick bin, fen buwtte' in binne,
Môt itgoe-dwaen, fen uwz Heer,
Sjonge', in f jonge', in f jonge al weer.
d' Achtíle Pfalme het nin gruwne 5
Fen ali 't goe fen God uwz juwne
Ynn' Wrâdz bouwe', O rwîetetoon'!
d' Achtfte Pfalme mòt 'er oon.
P S A L M E acht.
Ten Pfalme Dâvids foor de oerjìe Sjong
maefier op dy (jittbitb.
I.
O
HEER', uwï Heer, ho Heerlijck, ho troglofcigh,
Great-diedig ix jôn Namme'; Obo rom-rofiigb,
d'Yerde' oer in oer, jôn ontfjoene' oonfjean fpraet!
Nin feame «kin 't, fen Wiâd nog Híjmm J ien , naet.
O a Berns
wumkes.nl
107
5080

io8 Pfalm 8.
5. Berns muwlkjes, lijtfe bern, ja bern dy fuwgjej
Goads lof in kreft fo gruwnig-buwnig tjuwgje,
Jin fijnne tuwt, waems God-forjkten kât,
(jin 'twraeck-fwoln' hert) 'cGoads-lafterjen ijn hâdt.
?•
4- AT ick, mey eag om heag, jôn Hijmm'1 oon-fchoogje,
Dy wond're boog', dear booge' oer booge' ijn boogje •
Jôn fing're wirck : dear Moanne' in Stijrte ijn giet,
in trog jôn ftjoere', uwz jier-gongs ftuwne-miett':
4f.
Het 's (tinckje' ick den) dy naen'g earme minfche
Dar Y fo gruwn'-djiep him, togoe, becinfe.
Het 's Adams bern.; hec, het 'sdogg'miníche Soon,
Dac Y him fijckje' , in fijn faeck fo nimme' ouors.
5-
6. Y habb' him lijts, lijts min az de' íng'len macke,
Mar heachlijck de' holle' om eer-kranfge in om-jacke?
7. Y jaene'him'cbeerfckjen oer jôn han-wirck, 'tgiet
Him fo dat onder foet him all' Djier íliet.
6.
g Njuet Djier, lijts, great, Schiep, Ogfen ijnne weyde,
g
10.
'c Wijld'fen't Wâd, berg, bolck, wijlderniíïe'in heyde,
'cF.jeand' Fuwggelt dat trog lofc in Hijmmel wjuckc
Ja 'cFifck dat djiep ijn íâc in fwiet wiet duwckc.
7-
O HE E RE' uwz Heer, ho heerlijck ho troglofcigh,
Grear-dicdig iz jôn Namme? O ho rom-rofïigh
d'Ycrd' oer in oer jôn ontfjoene' oonfjean fpraet,
It wit fen boerde', eync', ig nog miete naet.
108
Dy d' eert hellet fen 't Ste - huxvz.,
In krodtt ft', ijn triomphe, t' huw:,
In fwolmt, az, vpetter - borllë, ijn moed ,
Dy 'sproncke' az, mey in Toddc-boed.
wumkes.nl
H

Friefche Herder.
HEER', dy kreftigh in forfjochtigh,
Hiettne, Wiette, Druwgh in Ijochtigh,
Mecke' het; in hâdt jiette ijn íìjoer,
Fen cre'toere to cre'toer'.
Heer, dyuwz, ijn Chriít, betochthet,
Weer-helle', in to rjuechte brocht het,
Boppa' uwz eerfte íchepfel- fteat,
Dy ijn Adem gingh to neat.
Jou uwz dat wy gruwnigh kinne
Het wy wierne' in nu weer binne
Dat Jôn kreft in goedigheyt
Yvighwirt, fen uwz, forbreyd'.
N U, mijníìel, het met dy jiette ?
Goads on-gruwne See fol íwiette.
't Hondert-feçx- in-fjiertigjt Liet
My Goads mijld beftjoer oon-biedt.
P S A L M E CXLVî.
TO, to, nu mijn Gel, ontjoudy,
Firdde dy, weytf', wezz' naet loom ,
To mijn binne-borft; (trieut rouw' dy l
Walje' op az in gjealpe ftroom :)
Lof-fjong, lof-fjong' yer in let,
d'HEERE t' eere, wol in bet.
'kMôt, ìck íìl, ick wol ontweytfje,
So lang az ick übben fiel,
O 3
i.
2<
wumkes.nl

Pfaîm 146.
In uwz HEER.E God great meytfje,
Mey hert, muwlle fin in fiel.
'k Sil mijn God, ío lang ick bjn,
Lof- Pfaîm' -fjonge' al het ick kin»
Bouwje' xftrouwje' op Wrâdíche Princen,
Nogge' op holp-leaz' minfche bern.
Herre Gaeft blieft uwt, foor tinfen;
Jæ wirdde' yerd'. Den giet forlern
Ried, died', kreft, lift, woel, wirck,
Pochjen, fnorckjen, great opjaen.
3-
+•
O wol - íìllig, ían - reys fillig,
Dy God Jâpicx ftjuwg't ijnn' leíl.
Trouwe God, dy firdigh, willig,
Holp feynt to íìjn Ij eavers beft.
Wa dy goe God trouw't in toaft,
Krigget wis, het him behooft.
Dy God , dy da Hijmmel mecke,
d' Yerds bouw feftge', oon-fet in quick't ,
Dy da See dear ruwn-om recke
Mey 'tjinge' er ijn djoeyt in hickt.
Dy trouw' bádt, trouw-falme blieuwt,
Jâ ijn ijVge trouw' beklieuw't.
Dy trouw' God, dy de' earm' fordruwckc
Rjuechtget, oere' oer-left, ijnn' nea.
God, dy de' honger-hôllç buwcken
Jout, ijnn' djoerte' ia komm're, brea.
f.
6.
wumkes.nl

Fïalm 146.
Dy de finz'ne', ijn boey in bân,
Los-ontfijtt'ret, foet in hán.
iir
d'HEER'jout Ijeacht. Hy ijp'ne de eagen
Dy, ftoack blijn, nea Sinne'oon-blonck,
Dat fe', az fjeande Minfche feagen.
d' H E E R E' holpt lame ljue to íchonck. 40
d'HEER' Ijeaft , fijkt, treaft, ftjoert, det goed,
'tFromme' yenfâde' op-rjuecht gemoed.
9- d' H E E R E' hoed't, d' H E E R r nimt djiep to herte:
10 Dy naernf' wol-komm' freamde ljue.
Weeze' in Weduw', droaf ijnn' (merte,
• Hâdt hy fteande', uwt inck'le njue.
Mar dy booze', ijn herre' on-paed,
Dy fordijlget Hy to naett'.
15 ,0, d'HEER E' dy herfchjet, d' H E E R' rejerret,
Iz, in wier, in blieuwt ford-oon. 50
God, dy Ifr'el hoed't in werret,
Rjuechtet ijvìgh op fijn Troon.
Sion, ô, jon God, jon HEER',
20 Hetnin eyn'. LOF-SJONG HIM EER'.
AMEN. 55
S
Chienheyt falme', ô dy uwz binzge, 5085
Yenig Goads Soon, God in Minfche
Dy uwz C hol in Dy vels proy í}
Klinze' 3 in íchiep neamt fen Jôn koy'.
O uwz 1
wumkes.nl
111
35

ii2 Friefche Herder.
O uwz to-flecht', ílot in borge,
Het in nauwe' oer-nauwe forge
Het yen næ-to-litfene' eag
Slacht Jôn goeheyt', fen om-heag,
5 C: Buwtte poazjen, íchofrjen, reiten:}
Oer jearm dy ïjn nead in leiten
Sjuchtje', æf om in buwck fol brea,
Luwckje' in trienje' ijn hongers nea,
Æfdy, t'on-rjuecht', finzen fitte,
10 _Æf3 dyfreamd, nin wenje witte,
Æfdy Wedu æfdy Weez',
Dy ijn ængfte fit 'm freez ,
Æf het pîeag' dat immen druwcket.
Dy íljuechts onder Jôn wjueck duwcket
15 Iz, al ging de AVrâd to neat',
Yn yen ijvigh-fijck're fteat
O dy dit to rjuecht' bctracht'get,
In nin Wrádz, mar jôn hilde achtjet!
O, wa dat it wezze mey,
20 Lit de Wrâd, in gong dizz' wey.
Mar, ô gruwle fuwl fen gruwne.'
Al uwz falm-diede' iz fol fuwne,
't Stjonkt for God. OljeaveHecrí
Dâvids Ijuentjen bruwck ick weer,
25 'k Wol for Jo ijnne yefkeüzze,
In dizz' Dâvids bea ney - ílzze,
Heer ontfteck mijn hert in tong',
Dat ick 't rjuecht- boetfirdigh ljongh.
112
wumkes.nl

Píàlm 130.
Dy hondert trytigfte P S A L M E.
Yen liet Hammaaloth.
U
Wt grurvrìleaf djùppe Jtplcken,
Dear eangfl' till't 't byer oereyn,
Dear [cbric\, tney tuw\en doleren,
Grym-grourv'let fier in beyn,
Mey fuwne _ molne -fiienen
delefige', O HEEJ^, mey eag,
Mey bert, mey berte- trienen,
Graey ich^to Dy cm heag.
"Mijn luvod Ut to dy 1>!ieuwe,
Hert/e' H E E J^E God mijn rop,
Litt' loft in ivolcJ^ trog-drieuwe
Mijn berts -gruvrn' kiermen op.
0 lette', uwt djiep mey-lyen,
Mey myld ontlitfen eart
Op 't uwtjen fen mijn lijen :
Ocb ! beelje mijnfiel-feer.
1.
2.
3-
"3
H EET^ woene' Yernjle bruvockç
U iv^ grouvelen trog to fjean,
lonroreck^fvoird dear op luvcche,
0 God! rva fíboe bejìean?
P Mar
wumkes.nl
113

ii4 Pfalm 130.
Mar by Dy voirt forjuvene ,
Op datme', ijn berne tocht',
Dy peaa(- Ijeaft, fchuwfen fiuwne,
Waems eag trog 't tjuefierfjogt.
lek rcachtje' uvs>^ Ijeave ME E R^E ,
Mynfiel dy toavet him,
Op fijn veird, in fijn leere ,
Dearfet mijn hoop fijn tyim:
Mijnfiel, HEERl, toaft in veachtet
DT, dearfe' om treajl to fljuecht,
Meer a% dy Weytfiei achtet,
In gljoer't ney moarntijds Ijuecht.
Hoopje'op God Ifra'lieten,
Sijn gunfï i\ eyn'leas great,
Hy, [wiet hoppe' alle Jxvieten,
Tjocht, dy him trouw't, uwt nead.
Hy je bil fijn Ifr'el fnje,
Hy Jchil jì]n folcJ^ uwt- tjean ,
XJwt earigjie kjtîues in li\en j
Alle' ondiede' eack. ferjean.
OP Jon mijldheyt, Jon genade
Ljeave God, for jonge en âdc
Alle moarnen ny (: 't giet feft:}
Dear op liz ick my to reft.
114
f-
wumkes.nl

Juwn-bcde. Hf
N acht -reft - bejerte, 5 oss
*Æ F
J U W N - B E D E .
[ it kjinget pp 't Saphifche. ]
NU iz de Dey forronn' mey uwre' in íluwne,
Oermits de Sinn'dol-duwck't, ijnn'wetters gruwne.
Meytf'uwz nu Sliep Cfen God, omreftjen, juwne)
Deys left onbuwne.
Komm', fwiete íliep uwz eagen firddig binne, 5
Dat fwierlijck Droagjen naet oníljoergje' uwz íìnne',
Dat forgge' ín ængíte' uwz reft-njue naet oer-rinne
Nogg' free forwinne.
Komm' fwiete íliep. Mar wezze' uwz fefte borge,
Dat nin Nacht-grijmme' uwz fettet bye lorge, 10
Dat wy naet reytíje' ijnn' Fijnne wæfe' in forge,
Hadd' wachte' in forge.
Mar Y, boppe aî, Tjercke'-Haed, jôn Weytfers feyne,
Woll-fill'ige Ing'len, datf'a!) 5 on-rieweyne,
Dat Jon Schiep Jo, fenne'Hol, naet wirdde' onteyne 15
Ontfchæke' æf fcheyne.
Az den trogg' íliep forquicke (ljeave HE ERE)
Wy firdig, moarn-yer t' uwz berop weer-keere,
Horp' dat uwz dvvaen in litten , to jon eere,
Wol vvirt rejeare. 20
P 2, GtadfrJMtt
wumkes.nl
115

27a. Op dy ... Minne-Rymlerye ... fen Gaebema 342
49. Op dy ... Paet-Rymme fen ... Gabbema 343
50. Slioecht in Rioecht 344
51. Historje fen Dorilis in Cleonice 345
52. Yen suwnerlinge forhânlinge Fen it Libben In fenne Deade 365
39a. [=52.1.] Siel-njue 366
52.2. Yen suwnerlinge forhânlinge 367
Fersprate fersen 401
53. Ick was gelyck een blom 403
54. Tyzel-hoofden, Toorn-bedwíngen 403
55. De hovirdie 403
56. Als Roos die dees dag praelt 403
57. De Sonde baart de doot 404
58. Amsterdamse ware Afbeeldinge 404
59. Op de Vertolckte Taylors Uytlegginge Des Twaelfden Capittels Der
Openbaringe Joannis 406
60. Des Bruns velds vloey-kristal I Pan hearke to 407
61. Mijn' grooten. doch reijs-gesinden, Vriend Hero Galama 407
62. Klinck-Dicht. Doen Gerìon vol trots 410
63. Op d' Af-beeldinge Vande Vorstelijcke Pop 411
64. Aen de kunst-rijeke Margarita de Heer 412
65. Op't Wonder-Toonneel of Lust-Hof ... van Sinjeur Johan van
Nyenborg 414
66. Op twaelf vertaelde Engelsche Puyk-Predikatien 417
67. Personele vertôninge der vier getijden des Jaers 420
68. Leezer; Wiens haetsch hert hungkt 433
69. Bruyds-Lied 434
70. Reeden-Kracht 437
71. Op Onvernoeglykheyd 442
72. Gesang Over De stoffe des ... wereks van ... Edw: Reynolds 445
73. Gadeloos Bruyloftslied. Psalm XLV 451
74. Op de Wetsteen der Vernuften 454
75. Op deze Leerrycke Luyster-Lelyen, Engellycke Gloor-Roozen en
Zielverquickende Bloey-Bloemen 456
76. Op't Derd'deels twaelv'tal ... Verduytschte leeraeringen 458
77. Op eenige ... verduydschte Lyckleer-Reedeneeringen 460
78. Ontdoodende Dood 461
Register en konkordânsje op de tekstnûmering fan Feitsma 1974 463
Register op de fryske psalmen 467
Opheldering fan ûnlêsbere wurden en sifers 469
X
wumkes.nl

Wurd foarôf
Dizze facsimile-útjefte heart by in stúdzje oer it wurk fan Gysbert Japix. dy't tagelyk
mei dit diel útkommen is. It twadde haadstik fan dy stúdzje jout in ferantwurding
fan dizze útjefte en in list fan setflaters.
Boazum. 17 juny 1989 Ph.H. Breuker
wumkes.nl
XI

iió Möam-Liet
Goadsfrjuêrì rijft oer - eyn, in ftiet
Op , mey dat de Sinne' op -giet.
5089
M O A R N - L I E T . 5090
In fjonght oppe Wijfe. Si tanto gratiofa,
O 0 ijeacht, uvçt Ijeacht bern' , bwvtte' t tijdz, beginne.
1.
G/anz,', mey fair» - glanz.' glanicge!
Dy falm dy Sinne' om - kvanfge
cJfyCeyglanze', ô treajl - Ijeacht! ô gerjuecbtbeyts Sinne \
'< Nacht - tjueíler jìjnecht, 5
For 'í tS\C oom 1 - rjea - Ijmcht j
hitte' eack^atfo dy grijmtrtle
Dy fwartte* on- gruwne,
F en uxcz. fordoarn - aerds fuví»'
For fo forfwijmm , le. 10
2. 5091
Hoipjé' ftvçz., nef glaml f ons wetten,
Eag, bannen, hert, jiet, gaejì in finnen draeyen.
Lilt' f on djoer bloed uwz. bette,
fin Hijmmelfch' filltuh wijt kjaed HWí oer-kjaeye.
tJfyCeytfe' uvot, bejaen', 5
Dat w' alle 1 nwz. dwaen
In litten ney f on lecre ,
zsfz. Ijeachts bern, jíj oer e,
e^fa ny'- weer - bern, Cre'ttiwre',
O Ijeave H E E R E. IQ
Repite-, Och ! fen diz.z.é' oere
Jon Cjaeìî ttxvz, hert oon fjoere
To Jon eere.

Friefche Herder. »7
't TT? Erft dat God joe, jöeme' him weer, 5092
-C* Ynne' âd' wcts tijd. Ick bejear'
Eack de' eerfte' op-gong fenn' deys klearjen
God, mey Dâvìds tanck-luwd t' eerjen.
Py hondert-tredde P S A L M E. 5093
Ten Tfalme Dâvids.
TT" Of-fjong, mijn íìel, lof-fjonguwz IjeaveHEERE,
• O hert, o herte-gruwn' f jong tanck in eere
I . Sijn heylge Namme', al het iz binne my.
i, Lof-f jong mijn íìel, him dy dy 't fwiette' oer - reyrie,
Trog wolfert', goe op goe-died', feyne' op feyne',
Forjit dy nm, mar miríTeljeíè' ijn Dy,
3. Hy fchiníl dy quijt alle' on -rjuecht' wird in diede,
Dy fen elck-oor', dijn God in Dy oors, fchiede.
Hy heeljet a} dijn fjochte* in fmertighevt.
4. Hy het dijn libbén 'tGrsefs fordear ontheíle. 10
Hy het dijn holle' om-kroone'. O wa fchoe telle
Oer dy fijn on-gru\vn' djiep'barmhertigheyr.
f- Hy het mey fwiet', mey djoer' oer-wirdde'goeden
Dijn Muwlle proppe' in fed mecke', ijn oerfloeden,
Wier trog, allijck in Eern', for ny 't dijn jeugd 15
6- Hy iz de Heer dy eerne, dy rjuecht rjuechte
Oer't rjuecht dat wirt, trog onrjuechts twange oerfjuechte,
O fili'ge deugd! ô wirdde bijmmel-deugd!
P 3 ' Hy
?•
wumkes.nl
117

xi8 Fûúm 103.
Hy het trog Mofis, fíjn trouw' tjiener, litteti
Sijn wird, fijn wey, fijn wetten dwaen to witten 20
Oon ifraël, fijn Folck, fen team' to team'.
Hyiz barmhertig, frjuenlijck, feil, goe-diedig,
Hy iz to toarn' loom , traeg in lang-beriedig,
Hy iz falm - mijldheyts - fteez - oon - fruchtbre - Beam'.
In grijpt hy twift, dy fchil naet oer-lang doerje, 25
Sijn frjuenlijck hert kin toarn' naet lang beroerje,
Want hy naet lang dy hietten ijn him fet.
Hy fil, mey uwz, ney fuwn'- wirdy', naet hannelje
Nogg' ney 't wy onrjuecht, krom in æf- weyfch wanneîje
Sil hy uwz naet forjildje' al t' onberet. 30
6.
Want, ô fo heag aZ Hijmmels ruwne'-oer-ruwne
Draeyt boppe de' yerd', weyn't boppe wetters gruwne,
So heag forheag't hy fijn goertierlijckheyd,
Oer dy him freezj'e. Ö fo fier Sinne' op-klieuwen
Yn 't eaft fen 't weft fcheelt, het hy, ijn 't fordrieuwen, 35
't Dwerz paed fen uwz kromm' miz-gong uwz ontleyd.
7-
Ho djiep eack aerne' in bern'-mijld -Ijeavend' Ader
Eyn bern to herte giet, uwz Al -behader
Tjocht eynleaz meer, fijn Freezers djiep to hert*.
Hy wit, hy wit het meytfel - wirck wy binne, 40
Moude', yeflche', yerd, ftof, fan dat licht ftuwt dear hinne,
In Hemen fet dat ringen britfen wirt.
118
wumkes.nl
Allijck

Pfaîm 103. rip
íy. Allijck it gerz fo bínne' uwz Minfche deagen,
Allijck it bloey-Blomm' fteart trog twierre - fleagen,
Allijck, Blomm'-kirt, ford-fleande', iz Minfche tijd. 45
^ Komt mar oer him ftjoer^ on-waers grijmme ftribbjen
Dy blieft^, az keríïê, uwt, jeugdsfjoer, glanzjen, libbjen,
So dat fijn pleats-Him, jâ fijn tins, wirt quijt.
17. Mar God fchil fijn goertierlijck eag-weytf' weynje,
Oer dy him freezje', in dat fchil nummer eynje. 50
Oer in oon berns-bern fijn gerjuechtigheyt.
if. Jerm' dy fen herten fijn forbuwn' bewearje,
In fijn befelne' oer-koye' in rjuecht befearje,
Om fo to dwaen az Hy uwz dear ijn feyt.
IJ,. God het fijn Troon ijnne' Hijmmel heag befeftige, 55
In al het iz wirt trog fijn left beleftige,
't Heele'-Al buwgt for fijn Rij ex ontfjogb're roe.
*o. Lof-fjong God, Ing'len helden great ijn kreften,
Dy fteez - oon, oon fijn ker tjienft-fìrdig jeften ,
Om to rjucchtjen 't wird dat hy æ joe. 60
ii. Lof-fjong God al fijn heyr-kreft great on-miett'ne,
Lof-fjong God, dy æ tjienners Goads rjuecht hiett'ne,
Dy libbje, dwaene' in eernje ney fijn wil.
ï2. Lof - fjong God, al fijn wireken great in wond're,
Yn fijn on - eyn'- great herfch - plearë: Mar ijnfond're 65
Mijn Cieì, Lof-fjong God, fwy Dy dogg' naet ftil.
8.
9-
10.
11.
wumkes.nl
Gaeílig'
119

f «o Friefefae Herder.
GAeftig' Gabb'ma dy dit f jongen 5094
Fen míjn Goaäsfrjuens frieflche tonge
Eeg'ne wirt, oonfird'ge it hoaíck.
So de left' fen mijn íilfgboafck
My naet dol-treauw' in hird druwcke, 5
lek fchoe de' holle bet op - luweke.
Mar nu 'tiz fo 'tiz, mijn Frjuen-'
Broare' in Stalcke wirt it íiiwn
Fen fijn tjienner
G. J A P IX.
Dy fjou\ver-in-tachtigfte P S A L M E. 5095
Foor dy oerfle Sjongh -maefter, op de Gìtthìtb:
Ten Pfalm foor dy bern fen Corab.
HO lieaflijck, blier, ho fwiet, ho njue,
Jon wenjen binne' oon' fromme Ijue,
O kreften Heer! oer-heer der Heeren.
Mijn íiel dy fmachtget, trog bejeart',
Neye'uwre, ítuwne, tijd in bert, 5
Om ney Jôn Huwz, in tjienft, to keeren.
Mijn hert, mijn flefck íìjkt romte' in bod,
Om næckjen de' oer-tij d-libb'n e God.
120
In Sweaítje', ho lijts, in klienc Môfck,
Fijnt aerne' yen teek, yen beam, yen bôfck, j
Dear-fe 1
wumkes.nl

Pfalm 84. izi
Dear-fe' aey in jong, ijn 'tneíì, mey lizze.
O? ôJonAters, kreften Heer!
God, Kening, to-flecht, treaft in eer'!
(_:O, ôjônAcers, mey'kwol íìzze!:)
?, Wol herre dy ("ijn herte-gloed') 15
Jo prijzje', ijn jôn huwz, t' wij 11' 'tiz joed. Sela!

i22 Píalm 84.
11. Want yen dey, ijnjônhuwz, iz fier
Yn wirde' oer, oor' weys jier op jier;
lek kerde' ijn Jon huwz 'tDoar-bewearjen,
Foor 'twenjenijn godleafheyds Slot,
Heag oon-1 joen by 'tfolck freamd fen God. 40
IÎ. Want, uwz God iz uwz fchildj uwz Sinn',
Hy fchinft fíjn folek> om naet, uwt minn',
Guníl, oer herts tins, oer tongs bejearen.
Hy weg'ret nin winíêk-wirdig goed,
Him, dy, mey from oprjuecht gemoed, 45
Sijn paed begiet, ijn deugd in eeren.
1-, O kreften Heer! wol ílllig Hy,
Waems hoope' anck'ret allinne' ijn Dy.
E T N.
Dy tnjueggentighfte P S A L M E.
Ten gebedt tJfyCofìs des Mans Coads.
1.
OH E E R E', uwz God, uwz haed, uwz al-behâder,
Y binne' uwz to-flecht' weft fen ader t'âder,
Eer bergen berne wìern', ja for' y de' Yerde
Wrâds oer-great wond're'-oer-wond're bouwe' uwt-fierde,
Ja for'æ rijd wier jier-gongs rin to-feyd>
Wíerne' Y uwz God fore' ijv'ge ijvigheyt.
Dy Minfche' uwt ílof formeare' Y ftoffchs forgruwíTje.
Yearnje/. o Minfche bern keer' weer. forhuwzje.
122
1.
wumkes.nl
Flueg-

Pfalm $>o. 123
Flueg flljuecht de Cel to God, in 'tflefch to made.
Want tuwzen jier iz by Jo min az de' âde 10
Fenn'jilter' Dey, dy firddig fuwn fijn eyn',
Æf az In kin-ítuwa' nadu-weytf' gauw forfleyn'.
3-
Allijck in ftroom' dy wey-fpiek het 'er oer-gjealpt,
îschomje' Y ie' æf. Jæ lijckje' az mey Slieps-noc oer-ftjelpt:
Dy Moarn -tijd fen herr'jeugd az gerz forfchrealet, 15
d' Yer Moarn bloey - grien - bly - blomme - proncke - prealt,
Mar Juwns iz'tæf-mjean, wijllet, fteart fortort,
So hülpt jon toorn -grijmm' Minfche bern eack fort.
Y fette' uwz gruwn'-hôlle' onrjuechts wetter - weagen,
Uwz tjueft're gluwp (herts tinck-quea) for jon eagen. 20
Uwz deagen geane' in fleane' ijn kirtte ftuwne,
Trog Jôn ontftitfene' hiettene' oer uwz fuwne.
Uwzjieren flea trog, o! foringen druwpt
Uwz tijd ford oon az uwz yen tins ontfluwpc.
Oongeande' uwz jieren, tfantig iz herr' miette, 25
Jin tuwzen yen nau krijt 'er tjien to jiette,
ín 't wirdft'er fen iz moeyte' ængft' ieft in pijnne,
Want it win acf-fneyn', 't mot az fchaed fordwijnne,
Wa kin dy kreft Jôns toorn-forbolg'ne hân,
Ney dat hy freaílijck'jeld't az Helfche brân! 30
6.
Leer uwz al fo uwz deagens to!-klien fomtne,
Dn wy in rjuecht wijz wijtt'ne hert bekomme.
Keer' weer uwz God, komm' weer ô Ijeave H E E R E!
Ho lang, ho )ang fchille 1 Y Jo fen uwz keere?
O! 'trouwj'Jo, 't gong Jo djiep, ijn djiep, ijn 'thert, 35
De weer-moed' fen Jôn folcx trog-kanck're fmert.
7.
Seyngje' uwz mey 'tgoe, ney 'third hert-períî' benearjen
Nty 'ttjueíter foer, kom 'tMoarn-ljeachts fwietop-klearjen,
Qj- O!
wumkes.nl
123

124 Pfalm 90.
O! 'c Moamljechts glanze' uwz, ijnjôngunft, befreed'gje,
Goenierne God : fo fille wy befteed'gje 40
Uwz libbens tijd, fen nu æf oon uwz eyn',
Uwz herts-gruwn' iof co fjonggen for Jon íeyn'.
Sy Forbly uwz ney dy tjuefter-droaf druwcx deagen ,
Uear ijn wy Jon hans dol-tríevw' field'ne in leagen:
O ! ney dy gnjmm'-tijd dy uwz 'tquca to-wrinzgje 45
Lit te' uwz nu weer Jon mijldheyts goe befchinfgje.
!Ó, Litt'Jôn wirek oon Jon Tjienners dey-ljeachc fjean,
In Jôn uwcnimmenheyt herr' bern befchean.
1 y. Dy Ijeaff'lìjcke' HEERE', uwz God wol uwz oer-reynje
Wol uwz mey Hijmmel-ljeaflijckheytten feyngje. 50
BefetHgje' O bekreftigje' uwz fordbringen ,
Lit, oer uwz, HEERE', uwz hann'-wirck wol-gelinge,
Ja ljeaveGod, uwz toflecht', treaft in fchat,
Uwz hanne-wirek befeftigje' Y uwz dat.
E T N. 55
Dy trije-in-tweyntigfte P S A L M E. 5097
Yen Pfalme Dâvids.
D
T Ijeave HEERE God mijn Hoed mijn Hoeder.
Ho kjn- 't my qm *ƒ quelckj Hy 'Í film mijn njoeder.
Hy drieuvpt, hy wejdet my ( .• naet om for beteren:)
Tn fitdfom gnen, lanz, [wiet - rin - ferjfebe ~ xv et f ren.
Hy macket mijn fiel reïìlijck^. Vwtgenaden,
Laet m', om fijn Namme , Unz, gerjuechtkeydt paden.
124
1.
wumkes.nl
la
5

so
Pfalm 23. i.'f
la fchien ìck^ moaít Deads fchaed -fchril dol trog • wander je
Schoe 'k_ naet trog eangsl' kjien-moedig Uf for ander je
Oermits T binne mey my, trouwe hoede !
f on herder -Jìeaf, wijn treafi , Jijoert my to goede.
T doekje my mijn Difch, fin 't nijdig pinck^jen
sJ^íijns fijnrí-eag, dj 't hert -priemjende f jacht blinchjen.
tJMcy djoerefalv' habht T mijn holle' oer-hcht'ge,
Mijn Kroes, oer'ig, mey drippen firiet jol -focht'ge.
6. My folgtt naet az, goe in goeheyt jutte,
Mijn hbbens gong habbt' T mey goe trog -fxviette :
In tjn f on hawz. fil ick^, 0 /jeave H E E R E l
T^ey vemfeb in vcàd, ja ijvig bly, forkeere,
1,
A M E N T .
46.4 P S A L M E hondert-in-toalve.
/. Åkph. \\7 Ol him dy ijnfierne' iz bejuwne
W d' H E E R E' hofck c' ontíjean all' uwre' in ftuwnc
15 'Beth. Waems herts njue honck-troyt ney Goadz fizzen.
2, Ctmel. gijn Teamm' fil great in great formeerje,
Daleth' Dy lil oppe' yerde', ijn glanz rejearje,
Goads feyn' fil op jearm' ney-komíl' lizze.
|. He. Sijn huwz waegíl oon ijn goed in have,
20 Va», Wirt rijck in wjealdig trog Goads gave
CL 3 Jâ
2.
wumkes.nl
125

izó Pfàlm iiz.
Jâ fíjn gerjuechtheyt ftiet folhirddig:
4-Zain. Ho íchoe Goads treaft d' oprjuechte' æ miíîê? 10
't Ljeachr giet him op ijnn' tjuefterniíTe.
Cbtth. Hy'smijld, earmhertig, trouw, rjuechtfìrddig.
5 j.Teth. Wol, wol dy goe man dy ontfermetj
lod. Mey-wirdig uwt-lient: hy befchermet
Sijn placht-dwaen ijnne War-ftall' klearlijck. 15
6. Capb jSJixi tijd íchil him fen 't goe foríchoddje,
Yn moed forflauwje', ijn uwnck fordoddje.
ïo Lamtd. jj^ bleakt ijnne' yv'ge huwgnifT heerlijck.
7.Mem. Hy íïì fen nin quea tijnge trillje,
Nun. Op God feit ftean kin íìjn hert ftillje: 20
s. Samech Dy ftijppe' alle' herts eangft' íchien forwijigjet.

Lof-gef jong fen Sijmion. 11 -
lo.Rífeh.Doz gloart hy dy godleaze' ijnne' eagen.
Schi», Dy fwolm't ten hietc'ne : nijd'ge íleagen
Ytte' him íalm op ; ja trog dy pijne
To-raent fijn hert oon gleonne drippen.
Hy kneríîel-tofckt, hy koyt fijn lippe, 35
jbáu. Sijn winfck fil him, azfchaed, ford wij ne.
E T N E.
465 't Lof-gef jong fen de âde Sijmion, fen Lucas 5099
befchreauwne ijn 't oarde Cap.
Vt n
íf Vf U lit_ T Heet jjnfree
on Tjienner de'yerdfche flee
Forhtte, ney lênjì^en :
Na, oermid\ mijn blier eag
lo­
Hnfilligbeyt oonfeag
Tn mijn klitnmè earmen lieert.
Î-.
Dy T, for tijdinftuwn'y
defcbaet baboe' in mijldjuwn'
15 For al 'tfolckj om op t' eagjen;
3-.
Ten Hymmel- liedend flijr 10
Forè Heyd'nen beyn in fier :
Ten Jjr'els glan% ~ op - deagjen.
V W T.
wumkes.nl
ÁGURS
127

iî8 Agurs Bea.
46.6 A G U R S BEA. 510o
Troverb, Cap.xxx. de ycrffenj, 9, g. (81 Ooi
Op de Wij ie. Het daget uyt den Oojim (ge. (8iooi
GOd! trog mey-wittens wruwgjen,
't Trien-pluwgj en fen mijn hert,
Kom ick for Jôn Troon buwgjen.
Ja fwuwgjen ond're ímertt'.
5 Kom ick for Jon Troon buwgjen
My oer-tjuwgjen. •
i.
7. Dizz* twa heag-nead'ge dingen
Bejearje 5 ick for' ick íìear :
Litt' my dy dogg' gelínge
10 O ijn -goe Ijeave Heer'! lQ
Litt' my dy dogg' gelinge'
In quea tocht' twinge.
8, Weynj e' ij del leugen - fprecken,
Falfck' Æfgoads gicke weariK
15 Litt'm'alle huwchil-tecken 15
-Yn leere' in lib uwt-tjean.
Litt' m' alle huwchil - tecken
Necke brecke.
Litt' my, trog greatte' earmoede,
20 Naet dwdmje' ijn honger-nead; 20
Lftr
128
wumkes.nl

Agurs Bea.
Litt' nîn oerdwealfche' oerfloede
My op-borllje' eyn -tinck-grcat.
Lit nin oerdwealfche' oerfloede
My uwt-wjoede.
5-
Dog, Heer! my onder - fteunj e
Mey brea, ney neatrifts rin
Dat ick dear op mey leunje'
't Wijll 't oppe' Yerde bin.
Dat ick dear op mey leunje'
In naet jin-kreunje.
6.
Dat ick oer-fed, t' on-diedigh
Yn 't dol in fol forfott',
Forwjealde', al t' on-beriedigh
Naet bij lij e : Wa iz. Cjodl
Forwjealdje' al t' on-beriedigh
Ón-befchiedigh.
7«
Nog dat fwier' komm're quellen
My fcheamtleaz blieze* ijn' gaeft,
Dat ick my jou to 't ftellen,
In mijn Goads Namme' oon-taeft.
Dat ick my jou to 't ftellen,
Grouw'le - wellen!
8.
Ick hab mijn bea befletten,
Ick wachtje', ô ljeave God!
R
wumkes.nl

13b Pfalrâ 31.
Jon feyne' in Gaeft uwt-getten
Oer my ( ô fiHigh lot!)
Jon feyne' in Gaeft uwt - getten
My to betten.
Hofwolmt Lìt- tìnc\ op Aad'-yems goed,
Hy 's kranfge a!{ mey in Podde-hoed,
Dy naet op - luwckt af het ring dien;
So 's wrâdfch' naet-blieuwighJchaed-fthìjn fchien,
E T N.
Dy twa-in-trijteigfte P S A L M E.
vers i. Ten onderrjuechtinge DAVIDS.
i.
WOI fillig wa fijn miz-diede' iz forjuwne,
Wol fillig wa bcdobb'e iz all' fijn fuwne.
Wol fillig Minfch' waems ongerjuechtheyts fuwl
d' Vn - goe Heer God ijnn' reck'ning' wrieut ocrfchuwi.
Wol fillig ijn waems ijnboríl, gaefl in finnen,
Hert in gemoed, fen buwttc' in maeft fen binne,
Naet wennet, fcbuilet, nog to huwzweft' leyt,
Uwtwendig' fchijn-fchien'-duwbbel-hernghejt.
O da 'k trijn quea fluwp-fuwne' in gluwp-ontijgge
Yn 't hert befleat, beítoppe' in ftil irbrfvvijgge,
Da vvirdden all' mijn bienen âd in tor,
Dey uwt, dey ijn , trog mey-wits bjucít're gnor.
God! jon feft treau my, berg'-fwier, nacht in dC3gen:
lek trille', ick fchodde for gerjucchtheyts pleagen :
Mijn fap fòrfea, fortfing're' in ging to Ioor',
So 't f jild trog fimmer-druwgt' tieriac tor in foor, Sela! P dojç
130
wumkes.nl

Pfaîm 32.
O doü fen God , trog fuwne' op fuwn' forfiere
Hab ick my ijpen - hertig ijpenbiere.
Ick fprijk O'k fil klear bicht', fen oer-tred, dwaen,
For mijn goe God, dy mijld iz ijn híorjaen.
Heer, da forjoene' Y mijn gruwle' on-rj&echts fuwne. Sel* !
Doz Jo jôn heyl'ge' oon-roppe' ijn fijnnens ftuwne.
Al komt den íoms druvvk, jin-fpoeds wetter-gjealp,
Hun fljoerekt forby, dy gapjend' wread'e oerftjealp.
Y binne Heer mijn to-flecht honck, in fchuwlle,
Y hoedje my for neare miz-moed muvvlle,
Y ringje my ruwn-om mey blyigheyt,
Mey huwghhjek lwiet gefjong ten fryigheyt. Sela 1
Hertfe 1 , hertfe' ô minfche 'k lil dy wijz" in Ijuechtje,
Het wcy me gean môt : 'k fil dy onderrjuechtje,
Mey noleke rie fil 'k dy for hinne gean,
Sorgfâdig fil mijn eag op dy to-fjean,
Du moafte 'tHôrz nog daem-fteeg' Muwl-djier ílachtje,
Dy, buwtte wit, op goe leer lett' æf achtje:
Waems hirdde Tuwt dy teamm'-tvvang twingt in fchoert,
In fo , ijn 't fpoar', jin tanck, mey kreft, beftjoert.
Dy godleaz' môc fijn quea dwaen hird befoerjc,
Sijn wrâdfche wjeald'e in liette kin naet doerje :
Mar wa feft op uwz ljeave Heare ftiet
Dy fmecket ijvig fijn goertier'nheyts Aviet.
Wezz' bly in bly, ijn God, in fteez oon blyer,
Yentâdigh', fromm trouw' oprjuecht' God-bels er,
O fjong fen God, in Goads wirek , uwre' in ítuwn',
Sjong uwz Ijeav' Heere lof uwt herte-gruvvn.
3-
4'
S-
6.
E r N'.
R 2
wumkes.nl
Foor

132 Chrìfti Lijen.
Foor -fi\ fen 't Lijen uvc\ Sillig - meytfers , trog de Propheet
f S S e/£ I ityft ijn fijn trye-in-'fìjftigfte Capittel.
Wijfen í
w A
Tfa/m itS. T/alm 149. drc. f81031
2VV< o fchoonji van H gcbuj/ren.
1.
hercket to mey oon -dachts earen ?
Wa jout uwz wirdden ljeauwe' ijnt hert ?
Wa 's 't dy de' oer-kreftige' earm uwz Heeren,
Siel - filligh, ijpenbiere wirt.
Hy iz for him to fljuecht op-litfen,
Allijcke' in fchreall' tin rijz uwt-ípruwtt',
Alhjcke' in wirttel dy oer-ditíen
Mey torre' yerd', jiette' in leat fjiet u'wt.
2.
Hy hie nin oon-fjean , nin beheagen,
Gelaet fen wrâdfch' heagh- wirdde' æf fteat, 10
Yn him wier naet, az w' him oonfeagen,
Dat uwz oonftoe, já min az neat.
Hy wier forhuynd, forfmaed', forfmijtt'ne
Az 'tleedfte' on-wirdíte' earm minfche bern,
Yen man fen ímertte' in pijnn' trog-ijtt'ne, 15
Yen íleez oon-fjocht op f/ocht befchern.
132
wumkes.nl
Wy

Chrifti Lijen.
Wy habbe' uwz fen him werz æf-weyrie,
Elck yen bejeeg'nc' him fcheetkh oer-dwerz,
Hy wirdd' forachte' ijnn' Namme fcheyne,
Wy hiene' al oon fen him de werzz'.
4- Hy, lijckewol, hy kritfe', ijnn'wierheyt,
Uwz fjochte', uwz pleag'fortriet op him,
Uwz fiel-fmert', feertme, left in fwierheyt
Dy hiene him leftigh ijnnê klirnm'.
• 1 -
Wy tochtene', az w' him doz djiep doecke
Ynn' jamm're dobb' treauwn' fjoene' ontier,
Dat hy fen Goads hân hird forboecke,
Jâ, om eyn íchild, to martt'le wier.
j. Mar, och! hy wirdde' om uwz doz wuwnne,
Hy lie naerne' om, az om uwz quea,
Hy wirdd' to-britfen om uwz fuwnne,
Uwz miz-dieds Jeíl laey op fijn Ijea.
Dy ftraff' dy uwz oon-brocht de frede
Laey op him all' fijn líbbne ftuwn',
Trog fijn bloed-ftriemen , wread oer wreade,
Binn' wy genezzen yvigh fuwn.
5-
6.
8.
9-
R 3
wumkes.nl

134* Chrifti Lijen.
Wy dwaellene' all' az fchiep fbrbjueft're.,
Elck rôan fijn wey : Dogge' op fijn Soon
Liet de' HEER.E' uwz on-gerjuechtheyd tjueílre,
Swalpje' in rinne' op him allinne' oon. 40
il.
xo.
Az dy fen him fcherp æfche wirddc
Dp wirdde' hy hird in hird fordruwckt,
Dogge' a2 in Laem to ílacht-bancke' firdde
Hy fijn hofck' muwlle naet op-îuwckt.
12.
Allijcke' in fchiep dat for fijn fcherrer 45
Leyt ftom, in lit ho dat hy 'tknoeyt,
So laey dizz' wer'leaze' on-fbrwerrer
Dy naet in wird Him f uwtjen moeyt.
Hy 'suwtte' ængíle' in 'tgerjuechte onthelI'nCj
Wa fchil fijn libbens tijd fprecke' uwt? 50
Hy 's æf - fneyne', hy 's de wrâd omtftelPne ,
Hy 's'dân dear libbene' ont-fry-buwtt\
i4-
Om mijn folcx oer-tred laey dy pleage
Az berge' op berg' fwier op him del j
Dat him ijn 'tgref to made dreage 55
By' godleaze' az herr» mey-gefel,
134
wumkes.nl
Hy

Chrifti Lijen.
Hy 's fjn fijn Dea weíì bije rijckc,
Om dat nin on-rjuechte , wird æf died',
Yn al fijn dwaen in litten blijcke
In nea bedroch fijn muwlle' ontglied'.
I0, Dogg', even-wol, it wier'tbeheagen
Fenne' HEER.' om him allijck oon grjues
To briezjen all' fijn jamm're Deagen ,
Yn fjocht' to traepjen onder 'tkrjeus,
16.
l 7>
Az hy him to Shchild - offer fteltet
Hy fjocht fijn fied, hy reckt fijn Dey.
O! 's H E E R'N E wol-beheagen fnellet
Trog him lock-firdjende' oere wey.
18.
ii. Om 'tfwoeg-fwier boddjen fen fijn fiele.
Om 't erbeyds leftig oer-fwier med,
Sjocht hy fijn fied ijn oon-tall' krielen,
In wallet freugd'-fol, ôer-fol, fed.
10.
Mijn Knecht d'rjuechtfird'ge, (klear folmecke)
Het, trog fijn witt'infT dy oer-waeg't,
Folie' earme hoe rjuechtfirdigh mecke,
Mits hy herre' on -rjuecht op him draeg't,
wumkes.nl

wumkes.nl

DIELI
Tekst yn facsimile
wumkes.nl

Ï$6 Blije-Mie.
ii.
Dearom íìl 'khirn fijn deel rom miette,
Dy kreft'ge wirt fijn rôaf fijn buwt,
Om 'thv ijnn' Dea fijn fiele uwt-jiette
In told' wirdde' ondre fchora in guwt. 80
21.
In doz fbrímaed'ge' in doz fortredden ,
Ynn' gaeft, ijnn' fiele', ijn lijve', ijnn' Ijea,
Kritfe' oor' ljue fuwnen, om to redden
d' Oertredders, dear hy hofck for bea.
O Schiepe
V W T. 85
B L Y E - M I E 5io4
Ferme geboorte urv% Sillìg-meytfers , trogge lnglen
de Herders to Betblebim von-kuná'gt,
W y s E. Balette d'e Brocfyorft. (8104)
i.
Hoeders,
Uyt lâpicks heagfte ítame,
Dy 'tíìjldby nacht,
Jin tofck - bebloeders
Lieuw', Wolvc', op jiemrae Lamen 5
Sorgfâdíg wacht't;
Ho dct Goads glanz', dear ick doz klear mey Ijeacht'»
Mey flautme' in fleagjen,
Jiemme fortfeagjen ?
O'tiznin pleagjen, io
Tjierllen
136
wumkes.nl

Blijô-Mie. 137
Tjierllen opj hád',moed, hâd' moed's hâd moed
Tnllje naet, mijn Mie iz goed.
2.
'k Bin naet dol - fuwne
Uyt Ieft fen Goads forgramjen,
5 Om jiemmekôy, 15
Mey.deadfche wuwne
Oon fwirds klanck-bleaker-flamjen
To jaen to 'n proy
Lijcke er'n mijn Macc heyít're Adam oppe tìòy
10 Eack trog 't fwird ftrijcken, 20
Die Kening-rijckenj
Yn ferfícke Lijeken,
Æf mey fjoer foríluwn', foríluwn', foríluwn',
Sted in Lânnen, greyde in gruwn'.
3-
15 Mar ick , Goads Tolcke, 25
lek, .bly-tingge'-hijmmel-Bode>
Bringh freugde - Mie,
Dy alle fokken,
De Wrád oer, Grieck æf Jode,
20 Nea better hie: 30
Dy , fonder eyn', íìl ijn-jaen noleke rye,
Oon âdde' in jonge ,
Om lof to fjongen,
Him, dy d' oorfpronge
25 Fen al iz, in nu ftjoert, ja ftjoert ín ftjoert, 35
O ! fijn ljeafd op dizze boertt'.
S Hertf
wumkes.nl
137

i$S Blije-Mie.
Hertf', fet mijn íìzzen.
Joed, joed in Bernke bern' iz
Yn Dâvìdf Sted.
Gea f jeane 't lizzen •, 40
5 Ynne' Ogfe-kribbe herne' iz
Sijn wale-bed.
Dit Bern, dat, azGodfalm', nin oonfange' het
Wirt Minfch' befiiwne.
Fen Goad', for' ûuwne, 45
10 Salve', in mijld juwne,
Om middeljen dy free, dy free, dy freed',
Kening, Prefter in Propheet'.
Uwt hie dy Ingel.
Da gingt 'er op in f jongen : 50
15 (O Hijmmel-luwd!
O íwiet trog - mingel!
O fill'ge Ing'le tongen!
Trog Hert in huwd
Drieuwt doek fang, de' Yerde oer, eaft, weft, 55
noard in fuwd,
20 0 de heagfie H E El^E ,
Habb' tanc\ in eer e:
De Terd' ("ney bejeare}
Hab free j de minfch', de minfch', de minfch'
Goad's behagè'. O wade in winfeh' í 60
E r N,
Dy
138
4-
f-
wumkes.nl

^Mm 114. 13P
10 Dy hondert-fjiertiende P S A L M E. 5105
1.
f. T"^V ^ Jfr'elflruyfcb, 'thìrd, Jïaeffch Egipt uvct-teag,
I 1 Dalâpicxbem, 't moord-lân, folgtuvplepleag,
% J Ín 't yerfne joc\ forfmieten',
Da wirade Juda Goads eyn' heyligdomm',
God ivirdd'{alm kaedoer Jïjnforkoorne blomm', 5
Sijn Ijeav' Ifraelieten.
Dit fjoe de See, al fleande blea fen necl^ ,
Ín mec-he in paed : Dy Iordaen gealpe' oer- bec\ ,
Dy logge bergen hipplene
Naet oor^ a\ fedde l^amen Ijeappje' ijn't grien, 10
Jâ 't felle uwt-liit'ne liette d' heuvels dien',
Dy Lame-dons-traep tripplene.
Seejìstfj het die dy flucbtjen bleafen neci^f
1{in-voiet Iordaenfi?X, rvieromgjealp'-fle' oerbe\?
Het die dat bergen hipplene
Ttfaet oor% a\ dertt'ne J{amen Ijeepje' yn't grien ?
Dat heuvels fockè uwtlitt'ne liette dien'
In Lame-dons-traep tripp'ltne?
Trillje' Ter de 6 burvg joor 't eavfubt fen de oer -HE E J^,
lor lâpic^x God mey heag ontfjogb're eer', 20
S 2 Dy
wumkes.nl
139
15

14-0 PÄλ 9-
Dy naetfijnt dat htm lijd^t
Dy uvot in druvogge 7{otf* rin - wetterfitrt,
Dy mecket dat in Stien [vtiet /IjuercJ^* wiet voirt.
So de âd tyds dìed' k[ear blijcket*
U Wz
N E. 25
Dy njueggende P S A L M E.
Ten Pfalme Dâvids, foor de oerfte Sjong-Maejler,
op tJfytttib - Lobben.
X.
Ijeav' HEER' wol ick, to dizz' íhrwn',
Lof-fjongje' uwt hert, jâ herte-gruvvn',
'kWol kiel, hert, pin in tomme ijn *therpjen
Om 't vvond're Goads klear t' uvvttjen fcherppje.
Yn Jo íìl 'k fteez oon blier in bly
Op donfTje' in gaeít - formeytífje my:
Jon Namme fi] 'kïor âd in jonge,
O alkrheagíte! lof-pfalm-fjonge.
2.
Om dat mijn fijnne' iz efter-beck
Oer-tomle', in fîuechtjend' romt it feck, 10
Hy plofF't foríleyn', hy môt fordearre
Fen Jôn eaníìchte' holp-redd' ljeave' HEERE.
140
wumkes.nl
Want
51

Pfalm j>.
Want Y habbc', HEER', mijn lijck, mijn rjuecht,
Mijn rjuecht-faecke' af-dicn , lijck' in fljuecht 1 ,
Y fietene' op Jon Troon, O Rjuechter!
O rjuechtvirddigheyts lijck-beíljuechter!
Dy godleaz' Heyd'nen habbe' Y fchien,
Trog Jon gleon ícheldjen gled fordien,
Herr' Namme habbe' Y gruwnn'-fordijlge
Ja ijvig ijvigh tor forwijlge.,
O fijnne'! iz nuw trogh leaz beleyd,
'tForwoeftjen eynge' ijn ijvigheyt?
Sint' nuw uwz Steden az op-fchobbe?
In iz herre' huwgg'niff' dj iep bedobbe ?
Ne, fijnne, o ne : God dy 'tal wit,
Al fjocht, al heart, falme' ijvig fit;
In het fijn War to 't rjuecht ontditfen ,
In het fijn Troons gordijnne' ontlitfen.
Hy fchil falm' rjuechtje d' hele Wrâd
Nimmen ontfjeande', az oeríle Fád,
In oere Ljue fock oordeel lezze,
Dat íil ruwn om rjuecht-miettig wezze.
4-
í«
6.
7-
8.
S 5
wumkes.nl
Des

142 Pfilm %
Den iz Hy to-flechte', heagte», in fchuwU»
Jerm' dy fortreaun' gâlje' ijn dnrwcks kuwü*,
Ynn' grijmme tijd, ijn grouwle ftuwne,
Iz hy de' oer-left'ge' yen honck befuwne.
9>
10.
Dearom, HEER.', dy Jôn Namme kin,
Feftlijck fortrouw't, mey hert in fin,
Om dat Y habbe nca forlitten
Wa Jo fijk't, ijn op-rjuecht mey-witten.
ii.
Pfalm -f jong, ô f jong in fjong al weer,
Dy t'Syon wennet, de' oerfte HEER',
Forkundje 'tfolck fijn heage' ijnfond're
Great-diedig boppe-miette wond'rc.
12.
Hy fijk't, hy tinckt 'tfromm' bloed forftirt,
Wier oer hy heftigh hiet-fâll'g wirt,
Hy fil forjitt'leaz, wis forhearje
't Æng' rop fen dy fijn holp* bejearj*.
Wez.z' my genadigh, HEER' ílea by,
Loytfe' het mijn haters dwaene oer my:
O ! Y dy my 'tfordear ontíhelje!
Jâ uwt deads portte' in græfs-tuwt helje.
142
wumkes.nl

Píalm j>. 143
1+
Op dat íck Jôn great lof fortolck',
Yn Sions portten, oon Jon folck.
Dear bin 'k op 'theaghlijckfte', hert - folnuwgge, 55
Yn Jôn lock - filligheyt forhuwgge.
d'Onrjuecht' wirt homppe' ijn 'tfelle wiel
Uwt-yerde for de' oprjuechte fiel,
Herr' foet wirt fìnzene' ijn dy netten,
Dy jæ to gluwp for oore' uwt-fetten. 60
16.
Doz iz d'HEER.' kinbar, heag ontfjoen,
Hy het rjuecht hoíf'ne mey fetfoen
Dy godleaze' iz fortijfd ( ô pleagen í)
Yn eyn hann'-wirrk (ôípijt!) bedreagen. Hig^jon Selaì
ï 7-
Dy godleaz' fchil doz ijn 'tfordear 65
Oer-beek neye', hol to nimme' in keer,
Dy God-forjitt'ne' (ijn 'tquea oer-juwne
't Near -fillig-paed-fpoar-bjueít're) huwne.
18.
Mar de' earm' wirt naet ijn 'teyn-îeaz' foer
Forjitten, hy 's God wird in djoer, 70
Eack iz d'illind'ge lock-forwachtjen
Forlern naet, mar ijn Goads heage' achtjen.
wumkes.nl
Oír-
143

144
Pfalm fi.
20. Oer-eyne'! op, op! H E E R'lit dy mínfch'
Naet kreftighje' ijn fíjn gruw'le tinfch'
Lit de Heyd'nen foor Jôn eanfícht' fchoddje,
In trog Jon oordeel blea fordoddje.
20.
ii« O HEER! oon-jey-fe bang ín blea
Deads kijll' -kâdde' eangít'trog hert in ljea,
Lit-f' fo bedcarje' in rjuecht foríìnne
Dat-fc' earme naet'ge Minfken binne. Se/al
V W T.
Dy yen-in-tnjueggentichfte P S A L M E, 51
A ijnne fchuylP fenne heagfte fit,
Dy lchil ijn 'tfchaed fornachtjc
Fenne' Hœdcr dy fen ílom naet wit,
Dy g'noagfam' God, de' Almacht'ge.
Ick íìz, ick ernje, ijn mijn petear,
Mijn Stinz', dear 'kop fottrouwje,
Mijn to-fiecht' binne 1 Y, ijeave HEER!
Dear 'k feit op gruwnje in bouwje.
Hy fil dy holpje (o fromme fiel!}
Uwr Fuwgg'iers tijz-jerns ftrijeken,
144
I.
wumkes.nl
In
75
80

Pfalm 91. i4f
In uwt fordear-fíeck' peft, 't forniel
Dat 't tjerck-hoaf dong't mey Lijeken.
Hy ftopp't Dy, mey fijn flecck', ticht oer,
Dufijnfte', onder fijn wjuecke,
Behâd : fijn wierheyts ïjvigh-doer' 15
Kiníte' az dijn fcherm-íchild' bruwcke.
3«
Du fchittenaet, 'tklien-hertig blea,
For' Nacht-grijm-gruwìe' æng fchrillje.
Du hefte fen nin pijllen nea
Dy deys de loft trogh-drillje. 20
For 'tpeft-fjoer dat oer fchuwll' leag-loer't,
Dat ílijppjend' fluwpt ijnn' tjuefter:
Nog fen 'tfordear dat mid-deys fchoert,
Scheyn 't, baern't in breekt to bjuefter.
4-
Dy tommelje' oone' liftfe' ig for-by 25
Wol tuwzen •, in to rjuecht're
Tjien tuwzen •, lijck'wol blieuwfte fry
Fenne' yene' inne' oore' igs f juechtre.
Allinne' iz 't Dy om oon to f jean,
Om eernjende t'oer-eagjen, 30
Ho 't godleaz' fchom íchien moat forgean
Trog on-geheard' fwier pleagjen.
5-
Want mijn to-flecht' datbinne' Y HEER,
Siel' wezz' naet heel miz - moedigh,
T To
wumkes.nl
145

14,6 Pfalm pi.
To de' AlderHeagfte' heílu dijn keer*. 35
Hy 'sdijnfortjog, bofck gocdigh.
10 Dy íil nin quell', nin quelck, nin quea.
Nog fchea, nog pleag' weerfearje,
Noge' uwnck ijnn' gaeft, ijn goed ijn Ijea
Dijn wenning' - tint bencarje. 40
ii.
Hy fil fijn Ing'len (: tinck ho goe,
Ho goe iz God:} beleft'gje,
Dat Jæ dy, ijn forgfâd'ge njoe,
Yn all' dijn wey befeft'gje.
Jæfille Dy, ijn frjuenlijckheyt,
Op holp-mijlde' hannen dreagje,
Dat for dijn foet nin dwerz-ftien leyt
Mey íeertme Dy to pleagjen.
45
II
, ? Oer' wrea Lieuw', deadlijcke' Adder-flangc»
Oer'Drake', oer'jonge Lieuwe, 50
Schitte' onfortfeage, blea nog' bang,
Fry, fchealeaz traepje'in klieuwe.
14. Oermits hy my ( kât God} bemint,
Sil 'k holp-mijld him ontmette
Hy kin mijn Nammc' (ô wol-beíîntî) 55
Dcarom íìl 'k him heag fette.
j. Hy rop m' oon, íb forhear ick him,
Ynn' neare' eangft' bin ick by him
146
6.
8.
wumkes.nl
ïck

Pfalm 2?. 14.7
lek tjog him uwt neads kloere klim,
\ Meyts him ontfjeandc' in 'k fry him, 60
& 'k Lit him ijn deagen fol in íèd,
Bly libbjend' lang fol-doerje,
)â 'k lic him ijvig wol in bet
Mijn filligheyt begïoerje.
E r N. 65
46.13 Py fijv'-in-tweyntigfte P S A L M E.
20
Ten Pfalme Dâvids.
I.
esfUpb. T "Y EER! to Jo, ijnne' hcegfte heeghtme,
Heer mijn God mijn to-forlit,
Wjueckt mijn hert op, uwt druwcks leeghtme,
Dcar 3 k ijn djiepe' illind dol -fit,
ì.Betb. Lit niy na-t befchamme ftcan,
Az yen ijn fijn hoop bedreagen.
Lit mijn fijnne' x wille 3 H
ontfean,
Noch guwch - donffje mijnent wcagen.
•J.GÍWÍÍ. AI dy goe dy jo forwachtje,
Sil nin fchânn'-fchcarots rea oer-tjeau j o
Mardy trouw'-leaz hânn'lje' æf plachtje
Moaì: oon fchânne-keack' tean-ftean.
^DaUth. "HEER! meytf' my |ôn fiU'ge wey
Kinbar om nea to forbjuefterjen.
Leer my Jon paed, klear az dey, 15
Lanz gean' buwtte' om-Weys fortjuefterjen.
'^.HeVn^heet my, lied my ijn Jôn wierheyt.
Mijn bchâd, roiJB goed, mijn fpoed
T %
3-
wumkes.nl
Bjrme'
147
5108

148 Pfalm 2 f.
Binne' Y, God, ijn nead in fwierheyt
Toafje' ick Jôn holp', hilde' in hoed.
ü.Zain. Tinfle', HEER, Jon barmhertigheyt
Great, fen âdz , já* great oer' miete
5 In oon Jon goertiernheyt beyd',
Want dy binne' on-eyngje' ijn íwiete.
i.Cheth.
Z.Teth.
15 :c.Cafh.
20
ll-Litmed.
4.
Huwgje naet mijn domm' jeugds íhvvne,
Nog' mijn oer-tredz gruvvie meer;
Tinck m' ijn Jôn goertiern'e herts - grnwne,
Om Jôn goeheyts wille' ô H E E R'!
d' HEER iz goe, rjuecht, inckel, fljuecht,
Suwners fil hy onderrjuechtje,
Seftmoed'ge lied't hy ijn 't rjuecht,
Seftmoed'ge fil Hy 't paed fljuechtje.
Wierheyt in goertiernheyt binne
AU 1 Goads paden voor dy Ijue
Dy fijn wird bewerje', in minne
Sijn tjuechniíle' ijn heyl'ge njue.
Om Jon Namme wille' ô HEER!
Och î tbrjou my, uwt genade ,
Mijn on-g'rjuechtheyts fuwn' quea-feer,
Dy great, oer - great, my oer-laede.
ìi.Mtm. Wa 's Hy dy, mey bernne' ontfjochtme,
Rjuecht ontfjoghüjck d* H E E R ontfjochtj
25 Dy wirc vvijzge', ijn fill'g'e herts-tochtme,
d' Wey om tfiezjen , wol - betocht.
i^.Xun. Sijn fiel fil fornachtje' ïjn't goe,
O fijn ney-team fil op-luwcke:
In 't Lâti dat him God mijld joe,
30 Ervje' eyn-yerdje 3 in filhg bruwcke.
i^.Sam. Goads forborgenheyt djiep-gruwnigh
Lcyt fijn hofcke' ontíjoglijibern bleat,"
148
*•
6.
7.
wumkes.nl

Pfalme if.
Eack iz fijn forbuwne' oer-buwnigh,
To jerm' witt'niffe' oon-waechs great.
i†.Ajiri, Mijn eag gljuerckjet op mijn God,
Op míjn HEER fen oere t'oere,
Hy tjocht mijn fchonck uwc it not
Dear mijn fijnnen my mey loere.
i6.Te. Loayts genadigh, in uwt minne,
Op my mey Jon frjuen'lijck eag,
Want illindig, in allinne,
jO Svvomje' ïck djiep ijn pleag op pleag.
îj-Tfade. O dy nead! dy nead mijn hert
Wijd oer-gappet, holp'm'uwt neaden.
i%.Refch. Oon-ljea mijn eangft' moeyte' in fmertt'
MeytP mijn fuwn'-left my ontieaden.
15 io.Ke/íÃ. HEER ! f jog oon ho vvread mijn fijnnen
Swolmje' ijn wreek-fjocht', gnimme' in fp
In ijn oon-tol; to mijn pijnnen
Haetjef' my trog-peft'ge' ijn nijd.
2.0.Schin. Holp redd God! bewerre my,
20 Holp' mijn íicl, lic naet to fchânne
My wirdde', ick betrouvvje' op dy,
HEER! 'k bejouw my ijn Jon hânnen.
to Thau. Litt' rujecht-uvvtte' yenfâdc fromheyt
My behoedje' ijn lic in dvvaen.
25 'K Wacht ten Jo mijn uwncks weerom - ftoyt*.
'k Wol 't J' ô God !, alheel op -jaen.
-ï. O mijn God!, dy 'k my befel,
Yn Jon hoeu' mijn libbens deagen,
Forlofl'ie Jon Ifraél
30 Uwt all' fijn nead, eangft, in pleagen.
10.
E T N.
wumkes.nl

î5

Lof-fangh Maria:.
Hy het forflouwne'', ijnn' fmerte,
d' Heag-moed ge yn alt hert' dvoam,
ï# lìt-tìnc\sgreat op -jaen,
Tnne heag op - tochtme hens herten.
$2, Hy jlìeWfenn troons -fleat -Jloell'
Dy ìçeftigè tjnne poeiï,
Dy kliene hy forhegtt.
j-j. Dy honger-holle burvc^
HyfoU't mey goed\gebruwc\.
d'J^tjcki gier'feeí^hy ontleget.
5-
6.
54, Hy rjuecht't Jfr'el eer - eyn ,
Hy fchinfl htm yv'ge feyrì>
Tn fijn bermhert'ge tinjfen.
Ly'cfy' Hy Abt dm to -fey,
In Abräms teamm , dear ney,
't Sill'ge' yvìgh reol to fchinjfen,
œ y t.
wumkes.nl

1.
Ifî
Pfalm 4,2.
Dy twa-in-fjiertichfte P S A L M E.
Ten onderrjuechtìnge : foor de oerfte Sjong-maefler,
andere bern f en K O R A H.
1.
A
Z in Hert wirt toarft-hiet jachtge,
Graeyt in kierm't ney kieltme' in focht' •,
Allijck galt mijn fíeí, forímachtge
Ney God, uyt herts baerne-tocht'••,
Ney dy libb'ne God : wenneer!
Och! wenneer, ô Ijeave Heer!
Sil 'k ijn gean rjuecht on-beíchromme,
Sil 'k for Jôn blier eanfìcht' komme.
4. Och! oon trienen mot ick rane!
Ytten, drincken meyts ick fåt
Trogh mijn eag-drippe', aíT' my janCj
Dey oon dey5 jerm' gruwle kât;
Az dat godleaz' Dijvels brot
10
My to gnicrdit: Wier 's dijn God?
f. O! 't ney - tiníTjen priem't mijn finnen, 15
Hert in ïjngewant' fen binne.
152
O î mijn fíel mot ick uwt-jietre!
O í mijn gaeft wol my ontjean!
Az 'k oer-tmckje' (ô fee fol íwiete 1)
Ho 'k ern' phjggc', oer-bly, to gean, 20
Mey
wumkes.nl

Pfalm 42. 15-3
Mey ín great heap ney Goads Tjerck',
("-.O on-gruwn'-fwiet-luwdigh' wirck !:_)
OmG oads heag-tijds lof to íjongen ,
Onder - mingle' ijn âd in jonge.
4-
6. Siel het bock'fte dol, onreft'lijck, 25
Hoopje' op God. O 't íiì wol gean.
'k SÜ ( : ô 'k leauwje 't, God tanck', feíl'lijck:)
Sijn forloíT'-mijld eaníìcht' íjean.
j. O mijn God.' mijn íîel dy buwgh't,
Mits mijn moed my droaf oon-tjuwgh't, 30
Wijlft ick berge' oer Delle', ijn 'ttluchtjen,
Oon Jordâne in Hermon fuchtje.
5-
S. Dear d'aefgruwn' d'æfgruwne' oon guwzet,
Dearjôn forzze reyn-geatt' íljealptj
Dear 't hôl fchom - wetter bruwzet, 3 5
Dear elck' weag' my de holle oer-gjealpt
9. Mar d' H E E R íîl m' ijn left jaen 's deys
Sijn goertiernheyt tuwzent reys,
Sijn Liet fil 'k nachts ijnnigh nuyntje,
In mijn libbens God, hoick ljuentje. 40
10. Wierom ick, fenjo, forjitten?
Sil ick ernje' oon God, mijn rotPr
Wierom ick ijn droaf- fwart fitten,
Onder íìinne foet-traepp' trots?
V Mey
6.
wumkes.nl
153

1^4 PCûm 42.
11. Mey in fwird, trog biente' in hert, 45
Girzet my mijn fijnne' (ô fmert!}
AíTe' all' dey m', ijn ípijtt', to wriníge:
Wier 's dijn God , dijn wâd in winfke?
5 12. Siel het buwgfte' in kripp'fte on-reftlijck ?
Hoopje' op God. O 't íìi wol gean. 50
'k Sil (ô 'k leauwje 't, God tanck, feíllijck)
Sijn forloíT' to miette íjean.
Hoopje' op God, ô íjongh him lof,
10 Dy m' eag-fjeanlijck' rjuechte' uwtt' ûof,
Dy mijn eanfichts gil genezze,
55
Iz mijn God, in fü'tæ wezze.
V W T.
46.16 Dy trije-in-fjiertigíle P S A L M E DAVIDS. 5111
Ogh' rjuecht mijn God in 'tjinge' Y kinne
Mijn rjuecht; rjuecht' mijn lijck-fcheel-placht' uwt.
15 3 Jiï Y ^y gcrjuechtheyt falme binne.
Lit d'on-goertiern' my naet oer-rinne.
O ! ly' naet dat ick blieuw to buwtt
Ynne' on-rjuechts tofck ín tuwt.
Mijn kreíten God, dear 'kop fortrouwje,
20 Wierom forftictte' Y my ? wierom,
154
2.
wumkes.nl
Wierom

Pfalm 4j. itf
Wierom moat ick ijn droaf-fwart rouwje?
Jà fed fen trienjen droaf oonfchouwje
Dat my mijn fijnne', az tfef, az fchomrn',
Greatfch dol-trieuwt in tracpp'tkrom.
5 O lít Jon ljeacht in wierheyt glanzgje,
Dat jæ my liede, wol in wis,
Dat jæ m' az fill'ge Sinne' om-fchanfgje,
Dat jæ m' az Hijmmel-feyn'-krans kranfgje,
Dat jæ m' op-bringe', uwt wrâds druwck-plis,
1 o Dear Jon bergs wen-pkatíe' is,
Op dat ick dear mijn fiel fol-nuwgje,
Az 'k to Goadz Ater ijnfier'n gongh,
Az 'k my to God, in Goads-tjienft foegje,
Az 'k m' ijn mijn blijdfchips God forhuwgje,
j5 Az d' harp' Twiet luwd my tomm'-taeíl twong,
Az 'k God, mijn God, lof-fjong.
Mijn fiel het buwgíte', az droaf dol buwne!
Ho doz on-reftlijck eangft'-tril-kâd !
Hoopje' op God, 'k íìl him, ney dizz' ftuwne,
20 Lof-fjongje' in taeníTje' uwt blyherts-gruwne:
Hy iz mijn tuwz'nerley' behâd,
Mijn God, mijn winíck' mijn wâd.
3'
4-
f-
E Y N E.
V 2 Dy
wumkes.nl
155

wumkes.nl

Friesche Rymlerye 1668
wumkes.nl

i56 Pfalm 4$.
Dy fegs-in-fjiertichfte P S A L M E, 51
Ten liet op Alamoth : foor de oerfle Sjong-maejler,
ondere bern fen IC O R A H.
1.
UWz to-flechte' iz uwz ljeave HEERE
Uwz honcke' al v/oe de Wrâd om-teere.
't Is kreftig buwnigh fuwnne' in wis
Dat hy uwz holpe' ijnn' neare' eangíte' iz.
Dearom Í3IP w' ijn nin eangft' fordoddje, 5
Al moaft de' yerd' touter-weagje' in fchoddje,
Al wirdden bergen uwt herr' ftee
For fmijtt'ne' ijn 't hol hert fenne See.
Lit 'c See fchomm-woel-wiete' hôlje in bôlje,
In ruwzje' in bruwzje' in ruwn-om-rôlje. 10
Litt' bergen daver-droonje' ijnn' trill'
Trog wetter-lofs-ljeaps heag op-til. Sela!
Dy kliene beken fenn' Riviere,
Dy íljuerck-feft rinn' in ftreamm'-fluwp-fliere
Forblye Goads íled, om in om, 15
d' Ocrft'-heagíte wenje, 't heylígdom.
God 's mids ijn her, hy fil-fe' oer-kreftgje
Dat f' on-forwrigjende' oon him jeftgje
God fil-fe' holp'dwaen hofck, mijld, goertier,
Yn 't oon-breck fenne moarn-tijds yer.
De Heyd'nen beerd'ne' az dol befitten,
d' Haed-rijcken woel'ne wread uwt-litten,
156
3-
wumkes.nl
Mar
20

Pfalm 46. 15 T
Mar da Goadz tong're-luwd, ijn 't brie,
Uwt-klonck, da racnde de' yerde' az íhie.
d'HEER., God fen fjoene' in on-fjoen' dingen, 25
Dy Hijmmel, yerd in fee ford-bringe,
Iz mey uwz: fâpix God iz ja
Uwz toer, uwz heag fortjogh, Sela.'
Komm', fchoagje' oon (om ijn 't fin to fieden)
Uwz HEERJ-Goads wond're' oer-wond're dieden, 30
Ho Hy 't forwoeft-fjeack Djier, gtfjuecht,
Onteamm't in oer heel de' yerde' oon-rjuecht.
5«
In ho hy 't fwird, dat mordde' in feheyne,
Twingt, dat 'et oone' yerdz eynen eynne,
Sjiet-boage' in íteck-fpeetf' fticken breekt, 35
Fjuecht-weynen ljeacht ijnn' Jjeag oon-íìeckt.
Kort, (doz eern't de' Heagfte') hâdde' op, æf-litte,
Dat ick God falm' bin moat elck witte.
Mijn heachheyt fchiiï' all' Heyd'nen fjean,
Mijn heachheyt fchil al de' yerd oer-t;ean. 40
De' HEERE' iz mey uwz, dy 't al fondearre,
Scheppe', onderhâd't, fet in rijearre,
Uwz twing-Ieaze' on-beklieuwlijck Slot,
Uwz heag fortjogh iz fâpix God. Sela!
6.
r N.
V 3 Dy
wumkes.nl
157
45

158 Píàlm p.
Dy twa-in-fijftigfte P S A L M E. 51
Ten onderrjuechtinge Dâvids : fore oerfle fjongmaefter.
A\ Doëg , de Edomiter \omne wier , in Saul to
witítn àvcaende fpritfen bie : Dâvid iz. komn ij»
't huwz. jen Achimelech.
I*
PO E H O N E'! ô great-op-jaende fnuwwer!
Alfwolm't, ïjn 't quea,%dijn kropp',
(Struys Iír'els Haeds oerft' fjilde-bouwer_)
Al klieuwfte' oer-moeds berge' op:
All' dey blieut Goads goertiernheyt my 5
Nolck (: fpijt dijn tofîchen:) by.
2.
Dijn ton ge', ijnn'tuwt, tinckt inck'le íchânne»
O grouw'le'! az 't ílijpp'ne ftiel,
3 tGled Scher-mes, dat trogg' mord'ners hânnen
Opp' nin-quea-tinckerts kiel 10
( Oermids him 't Scher-wirck wirt forCroud )
Dy Dealfche dea-íìeck jout.
Du hefte quea for goe uwt-kearrej
Forfrom, trog-teyn' beleyd'.
Du kâtfte kromme leugens learre
Den rjuechte' oprjuechtigheyt. Sela!
158
3-
wumkes.nl
'tPittcar
15

Píalm ƒ2, if9
6. 't Piítear leaffte' az ílagh-fwird in dolck',
Muwlíe' az fchien fchijns mord-kolck'.
4-
7. God íchil dy eack, ney wirck , beleanjc,
Æf-brecke' ijnne yvigheyc', 20
Wey-íchoeere' in grijppje' uwt Tinte' in wenje:
Tuwck', íìame' in wirtt Ie beyd
Uwt-luwcke' (ijn hiet-ontílitf'ne moed)
Uwt d' libb'ne Lân, az wjoed. Sela!
Ditfill's mey ijnfiern'Goads ontijochtme, 25
d' Rjuechtíîrd'ge Ljue oon-íjean,
Dy, mey Goads-freez'ne gaeíts-optochtme,
Yen blier gelaet oon-tjéan
Yn laeyts, oer 't tomm'len fen dizz' Sot,
Eernjende' ïjn íîll'ge lpot_>. 30
6.
Sjea dear dy man î dy God naet íiello
To kreft fen al fijn dwaen_>,
Mar fteat djier fijld in jild oertello,
Dat koe him moed noagh jaen_>:
Hy wirdde' oer-kreftigh, ijníìjn quea> 35
Trog goe ljue bjueíl're íchea.
7-
io. Mar lek fil ijn Goads Timp'le wezzo
Az d' Oiijv' grien in fet^,
wumkes.nl
Goads
159

léo Pfalm f2.
Goads íjn-goe gimft' fil my genezze_?;
'k Fortrouwje, wolinbet_>, 40
Op Goads goertiern'heyt fier in heyn_j
Jà yvigh buwtce' uwt-eyn_í.
5 iî. 'k Sil yvigh HEER Jôn Lof Pfalm' íjongo,
O 't goe habbe' Y my dien_j,
In 't quea dy fuwlle falfche tonge_>: 45
C: O ranck, tanck moat ]o fchien!: _)
'k Fortoaf j'Jôn Namme', ô hy iz goe
10 For Jôn Ijeav' fromme Ljoe.
E r N.
YN-ÆF-ÓON-LIEDINGE 5114
To D A V I D S trienen æf boetfirdigheytc.
I
•Ck earnie' onfill'ge Minfche ! 'k hab wizdien
Jinnc' Hijmmel, in rjuencke' Yerd', wier lil ick hinne?
Wier fchi. ick to-flechte' hoìpe' æf treaft beriune?
Wa fijn ick mey mijn jamm're - fteac begien i
15 'k Door mey n;ijn eag ( och !) de Hijmmel naet oonfjcan»
OertTHt.-. ick 'tHijniroel-Haed hiet-falge', az terg're,
Mey fuwne' opfuwn', dy ítjonckje for fijn trean,
á' Yerd' Jijt me' eack naet, dy hab ick t' oerlikk erg're.
1.
Wier duwckie' ick den oer fchuwìl'? wier fijn ick hoal?
Schil Wao-neap' m' ijn fortwijv'le-mord-dobb' üntte? 10
Mijn ijv'ïgh Wol, oon hjv' in fiel bekirtteí'
Goe Ood behâd my for dy helfche boal!
'k Wol
160
wumkes.nl

2.
Pfalm fi. Ï6I
'kWol Godi dy'n oer-rníjld' ríjld' fillig-meytfer iz,
Yen foet-fall' dwaenj , Hy ..._, fil mijn to-fjocht' wezze wezze:
Hy fil, 'cjinge' hy falrn' fchepp' ney eyn' bijldniíP,
't Pacd-bjueft're fchiep rjuecbt' ítjoere' in fiel-genezze.
Ljeav', trouw 5 , goe God! ick wol, ijn djiepe' ootmoed,
My falme' oer-tjuwgd, befchildige' in fordomme,
Ho rea befchamrae 3 , eag-trienjend 1 Jo to-komme.
To Jo , forfleyne hertt'ne treaft in hoed.
Mar, och ! het ijpene' in-gong, het oonfangh'
Fijn ick, dy 'teag naet op dwacn door? Mijn trien-wiet,
Mijn nead, mijn hert forbritfen weack in bangh,
; irt ick fore' uwt, in folghf mey z>***^-tricu-liet.
Dy yen-in-fíjftigfte P S A L M E.
Ten Pfalme Dâvids for dy oerfte Sjong - mâfler,
da dy Tropbete T^athan to bìm kommen wier, ney dat
hy to 'Bathfeba wier ijnçien.
4.
Enaed', ney ]ôn goertiern'heyt, ick bejear',
Genacd'- mijld' God, forjouw î forjouw ï forjouw ! och !
G Wrieuwe uwt mijn fuwn'-fuwl, lealck, great. gru wle-grou, och *
Ney Jôn barmhertigheytens grcatte' ô Heer!
Wafckj', reynigje my, fen mijn miz-dieden, fchien,
Klinfg-bingfgje my fcn mijn ontijgge in fuvvne,
y, 'kTjuwgje' ick hab trouwleaze' oertred (Heer) begien ,
Mijn fuwne' iz tbr mijn eag, alle uwre' in fluwne.
O', 'khab tjin jo allinne, t'onbetocbt,
Suwngjende', och!, dien quea fmerte ijn Jón Heyi'ge eagen,
Rjuechtfirdig blieut Jôn fprecken , aller weagen ,
Rlear binne Y ijn Jon rjuecht, rjucebt fonder Lncht.
\V Lovtf
wumkes.nl
161
5115

i6i Pfakii fi.
Loytf', loytfe' ick bin ijn ongerjuechtheyl' bern
In teyne, ijnn' fuwne' het my mijn Mâm ontfinz.n.
Y ljeafje ïjn-wind'ge wierheyte' ijn herts kern, j 5
Jon vvijzheyte' iz mijn herts oer-fchuwlle' ijn-ginzen.
6.
Ontfuwngje' ontfuwgje, ô God, mey YFop', tny,
So wird ick lott're-fchien , klear bnwtte' in binnc,
SpiclP m' ijn 'tdjoer bloed fen uwz gcrjuechttieyts Sinne,
So wird ick wijtter az ínie Ijeacht in Hy. 20
Lite' ljeaflijck my to hert in car ijn-gean
Treaft-blier' herts-laeytf' in Mey-wits fill'ge wille;
Dat blyfehips fvviet weer mey mijn biente' ijntjean,
Dat Y tobrieíle' habbe 1 ijnn' nearre' æng' ljea - trille.
Scopp' fchuwll'Jôn eanficht' for mijn fuwne-fuwl, 25
In fey' uwr all' mi)n ongerjuechte' on-dieden.
Scheppje', ô God! mijn hert fchien, klear, wol-berieden,
Fornye' yen feft gaeft ijn mijn binne' herts kuwl.
Stiet m', ijnjôn toorn', naet, fen Jon eanficht dol,
Litte' eack Jon heyl'ge Gaeft my naet ontferje.
30
Jou my 'tfwiet fiell' weer fen 't fill'ge' ijvig wol.
Dat m' yen fry-moed'ge gaeft, ai ftijpp', bewerje.
So fil 'k, fjeande' ho 'k fo mijld ijn Jon genaed
Oon-nimd wird, ore fuwners Jon wey leere,
Dat-fe' herre' ijn ernfte' oprjuechtüjck co Jo keere.
ForloíTje my, fen bloed-íchild', Hijmmelfck'Haed!
O God mijns wol-ferts! God! den fil mijn tong',
Den fil mijn tomme' harp-flean, den fil 'k lof-fjonge,
Den fil 'k ream-grea!.. great op-jaen, on-betwong',
Fen Jon gerjucchtheyts lof, by âdde 5 in jonge.
Sluwt' mijn muwlle' op, ftirt, jiet dear ijn Jon lof,
Meytf' nolek mijn lippe, fo fil 'k, Jo ter eere,
162
7.
8.
9-
wumkes.nl
Yn
35
40

Palm 80.
Yn 'tijpenbier, forkundgje, ô Ijeave Heere!
Jon mijldheyts lof, 'koab tancks oer-floed'gs fíof.
jg_ Y habbe nin formeyts (icR joeg'fe' oorz) ijn
J0í
Æff'rann'j 'tbrân-æffer kin jo naet forhuwgje.
Goads íeffers binne' herc, gaeft, droaf, weack az klijn,
'tÆng', near', foríleyn', dac ül God naet miz-noegje.
-0, Dogh Sion wol, ney Jon goe giníl : Ey bouw'
JeruwPìims muwr-wirck feft, heag, fill'g, oon-fjeanlijck.
sr, Dsn left Jo g'rjuechtheyts seffer hofck in tean-rijck,
Den wâlm'c to Jo 'tijnfiern' baern - æfrers douw',
Den ruwck Y 'tæffer dac, fchien t'eyn', forten,
Den fomme' OgíT', Riere, kJauwe' in horn-djier ílachtje
Om op Jon Arer t'æfferjen, mey 'therc,
Mey 'tijnborft', fen dy God in Goads-tjienfte' achtje.
E r N.
10.
Dy tâchtighfte P S A L M E.
Fore oerfte Sjong-maefter op Schofchannim:
Yen tjuwgniíle, yen Pfalme A S A P H S.
O
Ertfe' Ifrels Hoed, o Herder, herckje,
Dy fofepb loet az. febiep , och i merckje :
1>y twijfehc Cherufanen fit,
( Dy 't alle' heart, f joch, det, Ut in wit:)
Breek/ mat ijn Ijeacbt, ijn glanne ijn eer,
( O Ifr'eU haed! o kreften Hesr!:)
1.
Katje op Jon kreft, az, moarn-Jîuwri'-Sime,
Tor Epbfims eanfìcbte', in ford binne
For Benjamin , tJtyCanajfe, ey ! komm',
W 2 Ho
wumkes.nl

Pfalm 8a
Ho'pje', o forlojf' Ion Ijeave tjndomm'. lo
Cjod , bring HWZ, wetr; Ion eanftcht'-glanzf
Ljeachtjt'' HWZ, , dat 's »wa bthâd-wìjf' fchanjf*
3-
Ho lange'', HSS7^, fil "fan hieti'nt' op-rijkje,
O kreften Codl in HWZ, bcftjk^je,
Och! voirt f on tearn-fjocr nea uwt-dien, 15
fin 't Ijuentjen f en Ion droav' folcx trim' f
iJMej trien'-brea fiede' Tfe'; yn eag-wiet
Lauwgje' Yfe* nwti? Tritltng' fol fortriet,
f-
T hahbû HWZ. dw*rz,'drìehfch' ney-boer' meckj
VÏVZ, hatd; uwz, fynne'' uwz. fcheetfch farfpreckj* 20
O gr e at'-gf e at e' aller heir-kreft' God\
Bring uwz, weer, wezxe' uwz, fchawlU', uwz. floí ,
f on Ijeacht, ijmì drttwckj droav* tjuefternij] 7 ,
Laytfje', o dat 's HWZ, behkd Jlinz.' wis,
5-
Ion Wijn-fíoackl, fen f o falme' uwt kipt, en 25
Oer-bracht mvt 't (laeffcb floack^hirdde' Egipten,
( Da d' Heyd nen Y dreaun 1 uwt jearm' Lân )
Dj pote 7 T dear mey Ion eyn hân.
T habbe' him pleats , om wirtt'/jen, dold,
In dong ge, dat hy 't Lan, brie, folW.
30
6.
Sijn fchaed eer'n berge' in berge' oer-teyn „ Jìoe,
't Heeg' Ceder g'Iifckl '• fj n ran dC naH e J n » fj oe -
Hy leaifcheat fier oorí tJfytid-See-ftranrì.,
Sijn toechjn reckjn Euphraet rann r .
Wierom jìiette' Tfijn moerre' om fier 35
To ploaytf' fenn' gonger, tjeavC in Djicr?
wumkes.nl

Pfalm 80. 16 f
14. De Wad-baergs ve†otte*, in H Wtjld fenn' btyde
Ontwirtt'let htm in eert't fijn weyde.
Ij. O kreften God! loytf' jen om he

166 Pfaîm jr^
Dy njueggen-in-tfantigfte P S A L M E.
Ten Tfaîme Åfapbs.
I.
H
Olp God! ho binne d' Heyd'nen, hiet oon-hiíTe,
Yn buwt, ijn wreek, ijn bloed-toarft', Jon erv'niíTc
Oerkomd, oerfchomd! Jon Timpels glanze uwt grieme,
Ja Salems bouw' oon ftien-heap' woaft om-tieme.
Jæ habbe' (ô moard-dea-wuwn'!) 5
Jon tjienners lij eken juwn'
Ynn' Hauck , Krie, Uwlls-kloeren:
O ! 't flefch (dat eer'n (o mijld
Jôn ginft' nutge) iz oon 't wifld
Op 't fjild juwn , to forfchoerren. 10
i.
Jerm' forzjend' bloed gjealpt az ílreamm'-wiet ijn't rinnen
Jeruwf'lem wijd in brie om, buwtte' in binne,
O grouw'le' ! ô huyne', ô fmaede'! az 't gref on-wirddig
Is nimmen to jearm' lijek-bcdobbjen fìrddig.
Smaed dwerz-drieuw', guwch, huyn, fpijt, 15
Uwz ney-boerte' uwz ío-bijt
Dy om uwz wenje in fwiermje.
Och ! íìl Jôn toarne' all' íluwn'
Oon-hietgje' allijck in uwn'
Dear ijn wy eyn-leaz kiermje ? 20
3.
Jiet learre' oerre' Heyd'nen 't gîeaun' Jon grijms fen boppe,
Dy Jo naetkinne, nogh Jôn Namme' oon-roppe.
Och ! Jâpick iz fen jearm' fchock-ílock op-fchobbe
In lijn fchien' Wengje' iz az ijn yelïch' bedobbe.
O tiníT» naet oon' miz-died 25
Fen uwz, foey uwz I eer'n fchied':
To,
166
wumkes.nl
51

Pialfll 97.
To, to, lit uwz foor'-komme
Jôn great' barmhertigheyt':
Wy binne' ijn ímertigheyt
Schreal, tor, tin, tal-lijtf' fomme.
4.
Holpje, holpje' (ô God uwz wol-ferts) red, ter eere
Jôns greate' ontíjoghb're Namme', ô hoJp-mijlde Heere!
Oer-ftoppje' uwz fuwn', lit Jôn toarn'-tong'rc ftille
Oer uwz mis-died, Heer, om Jôn Namme wille.
Wierom fchoe 't Heyd'ne brot 35
Fuwl-tuwtjc, Wier 's jearm God?
Lit de' Heyd'nen, blijckje', och! teanne
Dat Y 't bloed wreckj e felm',
Jôns folcks, oon fchelm' in fchelm»,
In dat wy 't kinbaer fjeanne. 40
Lit dogg' d'earm' fìnz'ne near* eang' kjealtme' in fchromme
Kierm' gâl in gil-gjealp for Jôn eanficht' komme;
Had' libb'ne lijv' dy ijnn' Deads-tofck-tuwt flirtte
Ney Jôn earms kreft in greatheyt' nea for-kirtte.
In íchoddje' uwz wrea ney-boerr' 45
Rom-miettig, fan-fàdde' œr,
Lit herre fchertte' oer-laedgje
Mey'guwch-juwchs huyn', dear mey
Datf, ô Heer, foore' in ney,
Jo , ijnjonbern, forfmaedgje. 50
So wirt fen uwz, Jôn folck, Jôn uwt forkoar'ne,
Jôn wirdde fchiep fen Jôn eyn weyde' in boarne,
Jon yvigh lof, Jôn goe-great-diedV op-helle,
In oon uwz bern, fen team to team, fortelle.
6.
167
30
V W T. 55
Dy
wumkes.nl
167

i68 Pfalm 4ï.
Dy ycn-in-fjiertigfte P S A L M E. sui
Ten Pfalme Dâvids : fore oerjle fjong-Maefìer.
I.
W
Ol-fillig dy him mtltjcJ^rvol fol befchìe,
Hädt njuencke' illind'ge Lie:
01 de HE E1^ Jìlhimbefchermje,feorinney,
XJwt uwnck^ to quea 'er dey.
d' H E E J^ fil him hâdde' tjn libhen ; yerdjche feyn
Oerfochtget him a\ reyn.
d'HEEJ^jout him nea (ô 't's him to rvirdenpan}
Tnri fijnne grijp-kloers hân.
d' H E E 1^ fiijppet him a% -wwcone, fwoîme' œffjoecht
Him binné cefibuvotté oer-fjuecht,
10
Forwichf 'letfijn droav'' [jeack^bods folfortrkt,
Tn [uxcn-herts huvpghlycl^fvpiet.
Ic\fi\\e : Ô HEEJ^jiet Ion genaede' oer my,
Dy do% ìlündigh ly !
Gene^X mjn fiel [do\ dript mijn eag fol trien)
'4. Hab [wier tjin lo mi^-dien.
15
3-
Mijn finne' uwt-flaebje' in flock^rvivfckje, op mijn Ijea t
Htrts-pìeage', uwnci{, jâ dy dea \
Wenneer, Jìstfes, Jchîl him deads dobbe jn-tjean,
Gàm-Namne' jn glans( forgean.
Kj$mt
168
wumkes.nl
5
20

Píàltn 41. 169
Komt immen dy my (quanfquy^ frjuen') hefjocht,
'tl\guwtjen hethy docht,
Sijn hertforgearret onrjuecht, dat hy burvtte'
Oer-al râïït, fuwljen turvt.
8. Mijn hatjers gnuwje'in nijtgje't in hottje 'tfm 25
Op 'tquea dat my giet jìn.
9. la J^attje' in tôdtje : yen bij^e-Jlic^het him
Hert-priemjende' ijnne kimm',
Dat [il him Jlijpje' ijnne' tjueji'reyerd-kuwll tojlopp'
Hyfîiet t' nin tijd weer op, 30
ÏO. la [alm dy man dy 'tbreayet, mty rrì , ijnfree
Dy 'k^trouwe, a^btoar, ôwreal
11.
11.
Dy buvecht dhacke' (och! nurv 't ic\quijnje in ly)
Grìmmijtùgh'hird tjin my.
"Mar T, ô HEEI^, flirt lêngenae myoer, 35
In tìW m' op fenne floer':
0 rjuecht' m' oer-eyn', [o fil\t dy do\ heag fiean',
Forjiidje mey dieds lean.
Tjuwg' f en Ion Ijeafa' fiel '^, mits mijn ãea-fijnn' naet
Sijn Toinfck'"juvpch oer m' uwt-blaett', 40
13. Want my oongeande', ic^fmeytp Ion onderhad
Tn mijn op-rjuechte'yenfad':
lûn eanfichts gljuercÌQe' i% mijn f els-wol-tier rveyd',
Layts, wille' yn yvigheyt'.
X Tanck^,
6.
wumkes.nl
169

FMm *|.
Tanck > tanck^op tamk elexgaeft , hf†é, muwlle* in tongb,
Floyte', herpë tn org'le fjongh;
Mijn [el f jong , eynlea^, Ifr'eU God , dy'hjninrí}
Lo[. Amìnja Amin.
Dy trettiende P S A L M E.
Ten Tfelme D A V l D 5 fort oerfte Sjong-maefttr,
HO langh holp-redde' HEER.' God, ho langh,
Ho langh, ho langh (: het wirt my bangh! )
Ho langh is 'tijn Jôn rie befletten,
Dat ick by Jo blieuw ijn 'tforjitten ?
Ho langh Jon treaft-gljuerck' íchuwl, fo ftrang.
Ho langh 111 'k, ijn íìels jam're-kley
Droaf rie-pîachtje'? Ho langh dey oon dcy
Mijn hert ijn droafFeniíTe op-ijtte?
Ho langh fil fpijt in wrijt my bijtte
Fen mijn dea-íìjnne' ijn greatfeh' pohey!
Laeytfjc' oon, forhear' my, Ijeave' HEERGod:
Forljeacht' mijn eag fen 't droaf-fchaeds dodd',
Dear'k galje 5 in, by-ney-blijn, trien-fijppje,
Op dat my d'lange fliep naet flijppje
Yn Deads forjitt'le kijl-kâd flot.
170
i.
wumkes.nl
Op

P&lm 13. 171
Op dat mijn fìjnne', al f onbetocht,
Naet bij liet: 'k hab im gled oer-mocht,
Op dat, dy lijkje mijn fordearren,
Naet guwchje' in juwchje, ney bejearren,
My fjeande' oer-wonne' in t'onder-brocht.
Mar 'k tromv-bouwje op Jon goertiernheyt
Mijn Gaeft ijn Jôn feyn' laeytf-rijck weydt,
lek fil uwt herts-gruwn', muwlle' in tonge,
For d' oon-my-wol-died'!, de' HEER God f jonge
Tanck-lof, mey ijn-borfts ijnfiernheyt.
E r N.
F R E E - B E A.
De tean : ScboonFîe Herderinne &c.
IS 't Jon wolbehagen,
God uwz treafts, ijn ljeaf, ijn leed
Jou uwz, ijn uwz dagen,
Jou uwz, free-God, jouw uwz freed,
Heer' jou freed uwz libbens Dey.
Ruwne free dear iz God mey.
2.
Jou uwz, is 't uwz filligh,
Jou uwzLânnen, aììefàn,
X 2 Njue
wumkes.nl
171

172 Free-Bea,
Njue to free, ljeafd'-willigh,
Jou uwz yendracht', ïaïioonlan5
Jou f' az feyn' fen Jon mijid' hân,
Free 's oppe' Yerde 't wirdfte pân.
5 Lit de' oer-íîU'ge frede
Lit dat Lijck, beíchied'ne rjuecht,
Yn uwz Lân in Steden, 15
E!ck oorme' earmke' yenfadig, íljuecht,
Elck oorm' paetje. O Hijmmelfch' wrâd!
10 O lock-íìll'ge winfck in wâd!
Jou uwz, ruwn-om-hinne
Mey uwz ney-boerr' nacfje-folck 20
Het foor Lannen 't binne,
Free dy feft blieuwt, from in nolck.
15 Bringh 't ploeg-yerfen ijnn' dolcks ftee.
d' Hijmm'1 oppe' yerde' izz' goune Free.
Jou uwz mey uwz boenen, 25
Ja elck' boert, ijn Gea, ijn Stee,
Alle ftuwne' in uwren,
20 Golle, gall'-leaz', God-ljeav' free.
Jou uwz free ijn hert in moed.
Free, Goads-jefte', iz't heagfte goed. 30
172
wumkes.nl
Jou-fe'
10

Frce-Bea. 173
6.
Jou-fc uwz om de al-wirdde
Fen uwz Free- Forft, dy 't Co íber
Om uwz free uwt-hirdde.
Dy-íe bitter ftiet in djoer.
Dy-fe' (ô Ijeafde!) keape in fchinft 35
Om eyn-herts-bloed > naet om winft.
Jou uwzjiette', 'erboppe,
Groey ijn tanck op tanckj dat wy
Steez oon taens to-roppe
Dy uwz Free jout blier in bly: 40
Dats trog uwz on-tanckb're died'}
d' yv'ge Free nea fen uwz giet.
LEft laey ijn blomro' blier grien, dear'tfuwggelt tjylpeintjoyte, 5121
In Laenm.'re Herder, mey fijn lillepijpe, innojte
Fen Free, dear mey d'goe God, uwz Ijeav' Lân mijld betocht,
]â het dy Ijeave Free uwz baete in buwt oon-brocht.
Free, ogoüegotiwne Free, 5j22
Free, dj, nty uwz. vfol-bcbeagen,
ZJxvz. oer- dauwget yn nwz, deagen,
Free, Goad-ljeave Free, bâd ftee.
Free drìeuwt jen uwz. Frief'ne greyde 5
't Stief ne fjnecbt-kjàed', fwird in dokki,
Dat uwz, aders bloed uwt-molck^
Free fol-djier't m tiert uwz. rveyde.
X 2 Free
wumkes.nl
173

1/4 Free-Bea.
Free dritttwt Frotívwe kreftfier weyt
Free /jongt for' ttwz Famne raeje.
Free Ut awz, formeytfe oon-waejs.
Free bret wille, dey o'on dey.
5 De ar fijnn'-rmvtter e er en trape
tJÃte-f Hoarf hoave in Lânjìets bloed ,
Leyt nn Hanfik^ mey Hoatfke in wjoedt
Cjruvfnz. bìomtn'-grien forwiell'ne íaepe.
Leyt nu Lijlljen Lolck^mey Lonvt,
10 Sjongt nu Fuggeltc oppe beamen,
Swab'ret Eya in Gus opp' Jìreame,
Scboert de ploege om, braecke in bouw.
Lòaytft ick^Jveird ? Dat 's om to pmnc^jen
Oppe Tjea f enne Edelljue ,
15 Kijtfe ick^Hijnz.ers mand, by djueì
't Schtjdt om red oer' vtey to fcbonckjen.
Free , ò golle gouwne Free,
Free, dy , ney uwz, vçolbehtagen,
Z>wz, Hert - lattwget ijn UWÍ. deagen,
20 Free, Goad' Ijeave Free, had ftee.
174
God I fen Free, fen Fjuecbts hytr-plòytfjen !
God \ dy alles hâdt ijn fìjoer!
God! dat Free by UXVTU bkdt doer',
Tean' f on Free - Ijeave tXenficht' loytjjen.
E r N E
wumkes.nl

Pfalm 33. *7f
Dy faondert-trye-ín-trijtigfte P S A L M E. 5123
Tm Liet HAntMbth , fin D A V 1 D.
i.
LOytP ! loytfe' ! ho goe, ho Ijeaflijck, ho lock-filligíi
Dear broar in broar, dear broarrcn yen-fins-willgh -
To gearre wenje' ijn golle Free.
(O Hijmmel-ljeaflijckheyts boerd'-folle fee ! )
O Free, ô goune broarre - Free! wier by 5
Naet het al 'tfwiet uwt reyd xf By.
i.
Socke' yenigheyts Free lijcket de Olje wirddigh
Dy dol-roan fen Aärons holle', in firddigh
Oer-loft'ge' in fochtge' Heag-Preíters bird.
Jâ fpraede' al ford (dy fett' ruwck-rijck' djoer-wirdd',) JQ
Az mey Goads feyn'-rijck reyn mijlde Hijmmel-ftrcamm',
Ynn'j/ìlge mans klaeds uwtter—feamm'.
?•
Dy Free dy ljjcket ney 'tkiel-wiet dat dauwge
Oer Hermons kruwnne', in fjild in kruwdcn lauwge,
Dy Free iz az dy dauw', dy doff't. 15
In feyn-fol faeyt, in fijppet uwtte Ioft,
Oer Syons bergen, wijd in brie, in fet
Dy mey fijn fied-wiet wol in bet.
4'
Want de' heagfte íìl fijn feyn' az reyn uwt-jiette,
Aldear aldear, ja fil-fe blieuw-tjienfte' hiette, 20
Az eer-ílijpp' fen dy God-ljeav' Free.
Dat naet noag; mar 't langh libben laytft, ijnn' ílee
Fen druwck, fen uwnck, fen fjocht'fenfeertme', in weyd't
Doek Free-ljeaf Folck ijnne' ijvigheyt.
V W T. 25
Dy
wumkes.nl
175

IJ6 Píàlm 154.
Dy hondcrt-fjouwer-in-tríjttígfte P S A L M E. 5124
Ten Liet HAMMAALOTH.
S
Jea to, uwt ijnfiern' gruwn' fen 't hert,
Dat de HEER' Goads lof uwt-boefme wirt •
O tjienners ijn dy tjienft', fol eer',
(: O lïll'ge tjienft !) fen de oerfte HEER.
1.
'kMien jiemme , dy, ijn nomm'le oon-dacht', 5
Goad-fjoerigh weytfje nacht oon nacht.
Dy ijn 'tHEER'N' huwz , nea loay fen Ijean,
Wü-firddigh, de HE ER.' to tjienft, nolck ftean.
3>
Tillje' op, hofck d'hannen Ioft'-wertfe' oon,
Yn 't heyligdom , neye' heagfte troon. 10
Stjoer' kiel-fnaer'-floyt'-luwd, hertineag,
Lof-fjongh-rijp op neye' HEER. om heag.
d'H E E R' feyn fijn feyn-reyn, oerfloed' fol,
Uwt Syon weer op jiemme' dol,
Dy Hijmm'1 in yerde' het ijn bewâd, 15
Ja dy-fe' ear'n macke', in onderhâdt.
176
œ y t.
wumkes.nl
Dy

Pfalm 131. 177
46.27 Dy hondert-yen-in-tríjttigfte P S A L M E. 5125
46.28
ï. Yen Liet Hammaaloth , fen D A V I D.
1.
O H E E R\ loytf' Ijeaflijck^ op m' om-leegb.
t_fyCijn bert, mijn eagen [jea naet big >
lc^_ xvandelje nogh breek, mijn firn
Tn , t jinge' ick, grijppje df fetgje kjn.
fa ftjcker, \hab mijn ftels jin~wil,
Txvang- teamd, dol-fot, ijn hadden ftll,
zsíz. 'tfuwgb-bem luw^end', ney ftjn aad:
i&tijnfiel 's lijck^, 't fuwgh-foontjt' ijn jenfaad.
z.
O lfrtl, ftlligh foltfcn, komnì
Lizx.é Hoope' op God, o Goadz, eyndomm', j 0
O fjiettc' hoops anckre-kjimm', ijn lesì,
Op, tn yn de' HEER' God, ijvigb f ei}.
E Y N E.
Dy hondert-acht-in-tweyntigfte P S A L M E. 5126
O
Ten Liet HAMMAALOTH.
I.
î Wol-lock-fílligh' minfche
Dy de' H E E R' God hofck ontíjocht,
Y In
wumkes.nl
177

Ffaîrti 128.
In giet (ô wad in winfche î)
Goads wey 5 ijn 't jmge' hy docht.
God fii dijn hann'-wirck feyngje,
Du Ytfte 'er fied-fwiet fen.
Dijn wolfert' fil naet eyngje
Wol-filligh blieuwûe den.
3. Dijn Wijv', dijn Ijeave' uwt-lezzen',
Dy wille fen dijn hert,
Sil dy, az wijn-ftoack', wezze
Teel-filligh, ney bejeartt'.
Dijn bern'-teamm' fchil him fchaníîjc
Ruwn om dy, great in klien,
In om dijn ïjt-difck' kraníTje
Az Olyve' altijd grien.
?•
4 Sjea, fijckerí íb fil firdde
Goads wol-feart' , goed in ípoed,
Ney him {Goads ljeav' in wirdde}
Dy God freef't, ijn 't gemoed.
4. Uwr Syon fil dy de' HE ER E
Oer-fchoddje*, oer-mijld, mey'feyn
Goads goe, fiü'g Salems eere,
Begloerreíte' oon jelds eyn'.
4.
6. Du íchitte jiette 'er boppe
Dijn berns bern blier-eagd' f jean.
Goads free, feyn-fwiet-fol-proppe,
Sjochfte' Ifraël oer-tjean.
V W T.
wumkes.nl

Pfalm 6$> 179
Dy trye-in-tfegftigfte P S A L M E. 51
t. Ten Pfalme Dâvids : da hy wier tjnne
woefletiijc ftn f V D tA.
1.
2. ^"""^^ God ! mijn God ! (. 'k hab naernfe' yen oor':)
t ^ lek fijekje moarns, for Sinne' op-klearjen,
Ä I Mijn fiels, mijn flefeks toarft - fmacht' bejearjen
^ ^ -^ Luvvek't ney ]o, ijn 'tfjild, tor, in foor.
3. ** ('kHab, íìjcker, Io, ijn 't heyligdomme, 5
Oon-íchoage', in fjoen Ion eer in kreit)
.f. Want Jon goe njue iz bctter jeft'
Den 't libben íãlm, dy wirdde blomme.
x.
Mijn lipp' fil Jo prijz-fjongje' ô HEER'!
$. Alfo fil'kjo, mijn lib-fiuvvn', tanckje, 10
In ijn Jon Namme loft - trogh janckje ,
Uvvtt' gruwn' fen 't hert, mey' hannen gear.
6. Mijn íìel, fol-nuvvgge, fil wol tierje,
Ynn' wol-luft', grocd in moed, fmoar-fet;
Mijn muwlle', ijn laytf', f jongt, wol in bet, 15
Jon great lof, jâ fil bly oon-blierje.
3-
7. Az ick opp' bod liz, djiep ijnn' tinck
Oon Jo mey heag-ontfjoghb're' op-teyn' fin,
(:0 fwiette' oer-kojing'! J dy 'k naet t'eyn' bin
Ynn' ítill' nacht-weytfing's flomm're'-eag-pinck', 20
8. Y binne mijn holp-firdd'ge fchuwlle.
'k Sil lof-fjongje' onder Jon wjueck'-fchaed.
9- Mijn fiel oon-klarddet Jo , mijn Haed.
Ion rjuechter hân tjocht m' uwt deads muwlle.
Y 2 Mar
wumkes.nl
179

iSo Pfalm

Pfalm 12 f
"HjtVfH om Ieruwflim bergen flecke,
T^ey Vfolcifne, de Holle* oer • eyn f .
So 's de H EERE' eack^ruwn-om-hey>
Sij» Foltfen, het fchoe berre embrecke ?
O, dy fo yvigh win bewerre,
Het kin hem derre ?
Want dy twangh-floack_fil naet langh reflj
Dy 'tgoadleaz,' Heerfck^- baed fxvaeyt
( : Ho jamck. bim 'í lock^ oon- waeyt: )
Om dy YJuechtfirdtgbc t' oer-leflgjin.
Op dat de op-rjuecbi naet lofts jordomje,
In 't rjuecht naet kromje.
Dogh goe , dogh goe , ijngoe Ijeave H E E Tij.
d* Yn 't hert oprjuechte goe
TenfXcCge fromme Ijoe.
tjtâar dy , tney njne , 't kfomm' paed ijn kecre
Schil Cod wey -fijoere' ( ôfalm' -forrieders \)
^vîey' on-rjuecbt-diedcrs.
Oer If'relftl, (: Cod f,lt fo fljoerje:)
Oer Ifr'elfl ford-oon,
*s4lí ftuwrf, jen Faer to Soon,
Free, wolfer?, goed in fpoed', blier gloerje,
Doz.fl Cjoads free, fijn lfr'eU feyngje >
In 't fil naet eyngje.
2.
3-
4-
5-
E r N.
Y3
wumkes.nl

l8z Pfalm 12 f.
46.3i Dy hondcrt-fån-in-tweyntigfte P S A L M E, 5129
10
1, Ten Lied Hdmmakth, f en [tffoor] SALOMO.
SO de HE ER. 'tHuwz-bouw' naet falm uwt-rjuecht,
Het datme boddet, kritfet, djoeyt,
'tlz wetter - terfck, 'tiz wirck-forknoeyd.
So 'sHE£R'N' nea-flomjende' eag naet Ijuecht,
Behâd-mijld, oer yen Sted æf Steat, 5
Al ho dy weytfer mierckt, 't iz neat.
2.
Dear jilt nin fwit, nin wrot, nin ílob,
Fenn' Sinne op-gongh oon' tjucft're juwn;
Nogh' fpear-muwljen all 'tjier, all' ftuwn'j
All't goarjen bret dy lege.Dopp'. 10
'tlz fo, dat Gods njue ( gruwn'-leaz-djiep')
'tSijn Ijeavers oer-ftirt, az ijnn' fliep.
j. Mierckje' oon; dy bern, dy îjeave bern,
Dy bern dy de' Hijmmel uwz forlient,
15 (Flefck fen uwz flaefck , bien fen uwz bient') 15
Sinte' uwz to'n erv', fen God, befchern'.
Dy buwck-frucht' fielt hy uwz to tean',
Yn eyndomme', az in jeft' -mijld lean.
4. Jje binne' allijck ( ô jelds'-ftijpp'-treaft !
20 Azze' Aadersjieren klieuwe' ijn tol) 20
Yen
182
wumkes.nl

Pfalm 127. 183
Yen kreft'ge mans hân, pijlle-fol,
Dy moed-grcat xífijn fijnn' forleaz't,
Æf oer-wint fore feft : ó freugd !
So fint' dy fonen fen uwz jeugd.
5*
5 5. O wol-lock-íììligh iz dy man, 25
Dy mey fock' pijlien foll't íìjn fchie.
Jæ ftea nact fchamm'-rea, buwtte rie,
Marhâd'eer, wol-fert*, fjildinlân,
AíTe' ijnne portte, for 'tgerjuecht,
10 Mey fijnne reytfe' ijn placht-gefjuecht. 30
E T N.
46.32
15
1.
Dy fegftc P S A L M E. sno
Ten Pfalme Dâvids : fore oerjie fjong-Maefter,
ep 2\(eginotk, op de Schemìnitb,
I.
AL jeld'ne' och! Jo mijn íuwnen,
t'Oon-hietgjen azz' jiet-uwnen,
Och! dijlgje my naet uwt
Ynn' toarn'-fjoers gleauwne' ontflamjen:
Och! jou my Jon forgramjen 5
Naet oer (ô HE ER.»! 3 to buwt.
2.
5. Al bin 'k uwt-medd' trogh 'tfuwnlijck,
Jiette' iz Jon gunfte', on-gruwn'-rijck,
Mijn to-flechte'. Het 's my bang!
20 4. Mijn bient', mijn fiel eang triljet, 10
H E E R' firdd" Jo, heelj e' in ftílj e' it,
Och! Y mijn God, ho langhl
Keer'
wumkes.nl
183

Pfalm 6.
Keer» weer, îitt» naet, (ljeave' HEERE)
Mijn fiel Jon holpe' ombeere,
Om Jon goertiern'heyts will.
HEER! had m' ijn lib in witfniff*.
Deade' iz Jons dwaens forjitt'niff',
't Græf fwijgget Jon lof ftil.
'k Bin wirgh, lef, jâ t' uwt-eyne,
Trog trien', eag-dripp'-ftirt-reyne,
't Bod fwomt m' iin fit hiet wiet
Dat 'k (ô hert-breek ! ) uwt-íluwzje,
Mits 'k nacht oon nacht gâl-guwzje.
O fuwn'-left! fwierft fortriet I
V
f-
Mijn eagen binne' uwt-lítfen.
Och! 't fjoene' iz my tobritfen.
'k Bin, for mijn jieren, âd.
Om 't my mijn fijnn' oon-fpijtgje,
Dy 'tjamm're» ijn my gluwp-nijtgje.
O ! 't hert befjiet m' yz-kâd.
6.
Wijckje', ô fen my, quea-dieders,
Ong'rjuechtheyts wirek-befchieders;
Want de'HEERE'het, ney bejcart',
Mijn nead-rops wolek' trog brecken ,
Boct-firddigh herts-gruwn' fprecken,
Uwt ijn -goe njue forheard.
wumkes.nl

Pfalm 136. 185-
to. Mijn luwkjen, ljuentjen, trienjen,
Hcart God, mey holp'-forlienjen,
Dy't hofck-mijld oon-nimt. Wier!
ir. Wier binne nu mijn fijnnen ? 40
5 Befchamme', oer-ftjealpt mey pijnnen.
Loack', fo 's God my goertier!
E T N E.
46.33 Dy hondert fegz-in-trytigíle P S A L M E. si31
LOf-fjongh de' Heer> uwc hert-gruwns njoc}
Hy ïz goe, ja t' heagfte goc:
Want fijn goeheyt giet fo fier,
10 So on-eyn-brie, ío goertier.
1.
Lof-fjong God; dy, wa t'Goads neamm' 5
Preal-fiert, twang-ftjoert, az ijnn' teamm':
Want &c.
3.
Lof-fjongh d 1 Heer dy 't heer oer-heer't
15 Dat, aerne' Heer, heerfck in rejear t: 10
Want &c.
Z Dy
wumkes.nl
185

iS6 Pfalm i%$,
Dy allinne, boppa wet,
Tjin Natuwre , wond're det:
Want &c.
Dy, dy de' Hijmm'len mey foríìân,
5 Macke', ô wirck fen focken hân l
Want &c.
Dy de' yerd', fwier fcn wichte', oer 't wiet
Feft, oer 't onfeft weage', uwt-fpried't:
Want &c.
ïo Dy de'haed-Ljeachten, glanz'-gleaun' great,
Macke', al het eag bruwckt to fteat':
Want &c.
Dy de Sinne blier in bly,
Oere Dey joe de' heerfchappy':
is Want 6cc.
Moanne' in Stiert' joe Hy de macht-»
Wâd in fådfchippe' oere Nacht-?:
Want &c.
186
f-
7.
8.
wumkes.nl

Pfalm i$6, ï
Dy Egíptens aet in naet_»,
Heeg, leeg, minfch, djiers eer-bern' daet_>:
Want &c.
10,
ii.
In kritfe' Ifr'el, az in buwt_?,
Spijt Nijls toífchen, dear midz uwt:
Want &c.
Mey' hânz kreft, dy 't mord-lcc wreck't,
Mey' hiet-falfgjende' earme', uwt-ílreck't:
Want &c„
Dy 't Rea Mar oon twa'en trog fmiet->,
Midz trogh kleauwd', fney, ichact in ípliet_>:
Want &c.
13.
14.
In fierde' Ifr'eî trog dy íteeg',
Trog Marz midz-hôl, wetter leeg:
Want &c.
Dear ijn Phar'o, fen Him wirt,
Mey fijn Krijs-ljue, gjealp, oer-ftirt:
Want &c.
Z 2 Dy
wumkes.nl

i38 Pfalm 135,
16.
Dy fijn Folck laet', íîjcker , fiy,
Trog dy wijlde wôfteny':
Want &c.
-7-
Dy kreft-greate Keen'gen íleyru,
5 In uwt-dijllge het, fchien t' eyn_î' :
Want &e.
Dy trog-loft'ge Kening-ftæf,
(Greatfch, ontijoen', heag) hompe'ijn't g
Want &c.
18.
19»
10 Az Sihon, oerfte' Amoriet,
DyHy, az dol-tong're, fmiet:
Want Sec.
In de' oer-greate' Og, Bafans haed
Blix'me hy, oon gruys to naet':
is Want &c.
ai.
In hy joe, uwt mijlder hân,
To erve'-eyndomm' herre Lân:
Want &c.
188
wumkes.nl

Pfalm 136. 189
%z.
To erve'-eyn', in plante 'er deî,
Sijn ljeav Tjienner, Ifraèl: 85
Want &c.
-?.
Dy mey-wirddigh uwz oon-feag,
Yn uwz dol-druwx jamm're pleag :
Want &c. 90
24.
Dy (uwz mijld) krefts-hânz fchoerde uwt,
Uwt dea-íijnn' kluwr' , tofck in tuwt:
Want &c. 95,96
*?.
â dy Heer, dy alle flefch,
i out, mijld, fiedfel-brea, ney efch :
Want ècc. 99,100
Lof-fjong, al het iz, meymy
d' Hijmm'len God : ô lof-fjongh dy :
Want íijn goeheyt giet fo fier,
So on-eyn-brie, fo goertier.
i6.
V W T. 105
Z 3 Dy
wumkes.nl
189

ipo Pfalm i.
46.34 Dy eerfte P S A L M E.
i.
Y En oor, dy'tlifi, fjongb Phlips Soondey-dolck'fyn'>
Sjong , Cyri loc ks-typ » Bâbeh haed-rijch eyrì ,
Sjong 't heag op-ìdieuw fen J{omens wråd-jâdàye,
Sjong Lâti-òtcd-See-tvcangf locl^ trog rmnfcb* mord'rye,
5 Jfr'els oerji barp-fjong-maefter aebt't nin mijtt',
Heteyn't, om-rveyn't, mot-fcbeyn't, roajlbi]tytijdJlijtt'.
L
Ock-filiig f jongt dat kroon', falv'toalv'ftammeHaed,
Lock-íìHig dy naet wann'let 'tkromme'-uwck-paed,
Nog ítiet opp' wey der goad-leaz'fuwne'-uwt-flaebjers,
10 ~~ Nog fit opp' ljeagen-banck', by' fpijt-fpot-raebjers,
Dy, trog fuwl-tuwtjen, ícheynje' elckx namme' in eer,
In 'tfrom fokk naet ontfjea, jâ faîm naet de' HEER'.
2, Jâhy 's, foî !ock, mey 'theagíì wol-lock om-juwn',
Dy Goadz wird, herts-njue-gruwnigh, oere' inftuwn',
15 Siel-willig djiep oer-koaget ijn 't oer-tinckjen,
By 't Sinn' Ijeacht, jâ by Moanne' in Stierte' eag-pinckjcn;
Hy weydet, hy wol-tieret, wol-luft'-fet,
Yn 't nea noag oer-koyd' wond're-fwiet, Goads Wet.
Dit 's fijn fill'ge ijn-borfts Hijmmelfcke' huyning-feamm'.
20 a. Mar, hertfe' al ford: Hy proncket az in beam'
Dy djiep-gruwn' wirtt'let, naet om uwt to wjoeden,
Yn fied-fett' klaey, oon' fwiet-wiet rin-ftream'-ftoeden,
Dy
190
wumkes.nl

Lof-gefjong Sacharia». 191
Dy frucht ijn tij ds jout; bied nog griente' ombeer'C
So rint him al fijn dwaens lock neya bejeart 5 .
4, Mar dit oer'-wirdd' lock, nin goad-leaz' by blieuwt.
Jæ binne' az tfaef dat d' wijn blieft, ftuw't in drieuwt.
f, For rjuecht rjuecht War forílomjeP, t'rjuecht on-wirdd'ge.
Jæ íchuwlje eack naet ijn 't djoer' Buwn' Goadsrjuechtfirdd'ge.
í. Want de' HEER'kin wis'trjuechtfird'gefromm'Ijuepaed,
Mar d' goad-leaz' giet ijnn' gruwîe' om-wey to naet.
E r N.
ït Lof-gefjongh fen ZACHARIAS.
Oppe teane fenne fjouipper-in'tweyntìgfìe Pfalme.
68. Tf Of-fjong de' Heer' God fen Ifr'el.
Hy het befijkjende' djiep fjoen del,
• Uwt alîer hijmm'len-hijmmel-heegte:
JL-J Hy bracht íìel-fry'-forloíT' to wey
Síjn Foltfen dat, ijn jamm're kley
Djiep dol-treauwn' fict. ijn druwck-poell' leegte.
69. Hy rjuechte' op íïll'gheyts hoorn, for uwz ,
Yn fijn Ijeaf tjienner, Dâvids Huwz,
70. Allijck hy 'teren die foor-fizzen
Trogge' heyl'ge Jjue wier-muwllen, dear
Hy íoor-fiz-gaeft ijn flirtte klear,
Fenn' tijds oon-fangh', fenn' wrâds gruwn'-lizzen.
1.
wumkes.nl
Hy
191

i£2 Lof-gefjong Sachariæ.
71. Hy rjuecht' for uwz forloíT'-winfl.' uwt,
Uwt fijnne' huyn, haet, hân, tofck in tuwt
72. Op dat hy, mey yen frjuenlijck tíníTen,
Uwz Aaders treaft-fwiet mijld befocht',
5 In heyligh fijn ferbuwne' oertocht'.
73. Abr'am to-fward, om uwz to fchiníTen.
74. Dat wy, uwt fijnne twangh-feíl», fry,
Him tjienje fchoene» eangft'leaz in bly,
7). Yn heyl'ge' yen-fad (ijn dwaen ijn litten )
Q So lang uwz libben tijd in ftuwn'
Dearto wirt, ijn gena'e-jeft'juwn':
Yn op-rjuechtheyts hert-from mey-witten.
15
7ô\
3-
4-
S-
In du mijn bern, (laeyts fen mijn hert)
Dy (ò) fenne' Aílerheagfte wirt
Prophete neamd : Du fchitte Ijuechtje
For 't eanfichte' (eanfichte' aller eer ! )
For 't eanficht' fenne Heer', mijn Heer.
't Paed fchitte him for hinne íljuechtje.
77. Om fijn folck wit fenn' filligheyt'
20 To jaen, dy ijnn' fuwn' quijt-lit leyt.
78. Trogijnnerlijck Goads hert-ontfermjen,
Wier mey dat uwz dy Jâpicks Stijr,
Gerjuechtheyts Sinne, bly in blier,
Ynn' heage op-gong, fjjk't to forwarmjen.
192
6.
wumkes.nl

Pfalrn 11.9. i5>3
79. Om to forljeachtjen, mey fijn fchijnn',
Dy íkt'nc droaf, ijnn' tjueíVre blijn,
Ynn' Üeads kâd fchaed, dod-doaf fordomme.
In om uwz fchonckcn op 'trjuecht' paed 40
To ftjoeren, dear \vy (uwt genaed'j
Opp'free-wey 't HAED UWZ fre'es bekomme.
E T N.
46.36 Uwtte hondert njueggcntjiende PS ALME 5134
D A V I D S , dy efterfte Lef ter,
T H A U.
169' f~*^. Licave'HEER' loytf', loytfe' oonmíjnwett'reeag-trien,
ã ^ Och! litt' mijn gâl Jon treaft-mijld eanficht' ncakje,
Ä • Meytí' my wol-witt'ne ney Jon wird , fo fchien.
IQ ,„0 ^-k^,-^ Litt', litt' mijn kierm-ljuentj' tor Jon eanficht bleakje,
; Jon frjuenhjckheyt, dear al mijn hoop' op fìiet, 5
Holp' my. ney Jon to-fiz, dear 'khiet ney heakje.
ijl Mijn Iipp', mijn lipp' fil, mey' goll' gjealps uwt-jiet
Jon great iof-tanck, ijn tancks oer-floede' uwt-flirttc,
Az Y niy Jon ijn fet leere 1 (ô fo fwiet! )
17». Wijn tong' fil eernje', ijn fill'gc káts tijd-kirtte, 10
Fen Jon pftear, Want Jon geboden rjuccht
Rjuecht-firdigh goe Ijue trcaftje' in quea folck fnirtte.
I7Î,
r.
Litt' Jon hân komme', ijn mijn æfìg gaefl-gef juecht,
Litt.' Ion holp-redde' hân to mijn holp r dol-komme.
A a 'kHafa
wumkes.nl
193

194« P&im. il^.
'kHab Ion befelne' uwt-kerd, klear, incke!, fljuecht, 15
OHEER' ick langje', az ney' beagft'-wol-fcrt-fomme ,
Ick langje' ick langje ney Ion filligheyt.
Ion Wet iz mija formeyts-niijld' herts-Wief* HaratSc.
Litt' ray libbje' ick fit, ijn herts-willigheyt'>
Ion lof lot-fjongje', uwt-herpje, prijzje' in tanckje * 20
Wier co my holpj' Ion rjueehtcns billtckheyt.
Ol 'kroon, az 'tpaed-fpoar'-bjueft're fchiep, gàl-janckjei,
HEER' fijk Ion tjienjier, dy íjnn' flilligheyt'
Ion hiet onthâdt, dat fijn gaeít det ontfpranckjen.
E r N. 25
Dy trye-in-trijttigfte P S A L M E. 5135
I.
MEy íieî-wílle', herts-njud muwfle' 'm touge,
Gliertaens-rijpHijmmelfch' lof-luwd fol,
Môt de oprjuecht' deHEER.' GodLofpfalm'
f jonge,
Goads lof betammet jérm' rjuecht wol.
To den : d'Gaeft op-lcherpje, 5
In de' H E E R' Goads lof herpje >
Litt' de ijn-fwiete Luwtt'
Litt' 'tklien' Tjien - íhaere' heare,
Dat fe' uwz 't hert, trogge' eare»
Tockje', ijnGoad'bly, uwt. 10
z.
Sjongje' (ijn GodfiH'gc' uwt-Htt'ne licttc*, 6
Mingje' ijn-boríb ijn uwt-wind'ge freugd)
fi'I dHEER!
194
wumkes.nl

Pfalm 33. 19f
d'H EER' yen fteez oon-ny' lof-fjong-îiet to.
Spijllje' op, meycf' Uil ge wille, íjn deugd.
Want uwz HEER' Goads fizzen,
Iz, naet om weer-lizzen ,
Inckle rjuecht-uwt rjuecht:
Yn fíjn wirekens wond're
Great, brie, boppe' in ond're,
Trouw'> wiff' wierheyt' Ijuecht't.
Hyíjeaft, hy minn'ü, hy hâdt heag-wirddigh
'tRjuecht, hy ljcav't fromme' oprjuechtigheyt.
O fijn goertiern'heyt rint, firdd'-firddigh,
Seyn-fol, 't brie yerdtrrjek oer, ijnn'weyd'.
Trog fijn W1 J{D, fol eere,
Macke 5 ( ô great wirek!) de H E E R E
d'Hijmmíen bocht om bocht:
Sijn muwll'- Gaefts uwt-rjuechten
Ingîen ícheppe, in ljuechten,
Mey al tHijmmle' heer-tocht'.
Hygearre', az opyen heap', 'tSee-wetter,
't Suwz'-ruwz-bruwz-hol-bol-hobb le-tob -,
Setíè'igh, boerd', rân, ftrân, pealle'; in Iet her
Az ijnn' fchat-keam're kolek' duwck- dobb'.
Litt' den de Yerde J hoíck buwgjc,
's H E E R'N E ontfjochtme ií\vt-tju\vgje,
Litte' all' wae t dy Wrâd
3-
4-
A a 2 Het
wumkes.nl
195

ic>

Pfalm 33. 197
ui- Yen Keningh wracgf'let naet uwtt' fmerten.
Trog great heer-ícrefts gefjuecht, íjn'tílaen.
Yen great-diedigh fjuèchter,
Wirt nin winft uwt-rjuechter,
Trogh fijn kreg'le feft.
i7- 'tHijnzer jout nin fjuecht-feyn'
Trogh hoaríf-kreft. O lljuecht-eyn !
Dy "r op trouw't, ijnn' left.
,8 - Mar loytfje' uwzljeavc' HEERE' eag dol-gloerjen,
Oer dy him freezje' uwr herte-gruwn',
In op fijn goertiern'heyt (ijn 'tdoerjen
Langh-ftuwnigh } hoopie' alle' uwre' in íïuwn'.
ip. Om uwt deads grijp -kloeren
Herre fiel to fchoerren;
Om, ijnne' hong're nea,
Herre to bewâdden,
Herre t' onderhadden,
Libb'ne lijv's, mey brea.
-°- Uwz' fieîen d'ljeave' HEER God forwachtje,
Hy'suwzhaed, holp, honck, fchuwlle'in ícherm'.
ií, Uwz' herten bly, ijn him fornachtgje,
(:0 hert-íwiet' Hijmmelfch huynnig-fwerm'!:)
Om 't wy de' H E E R fortrouwje,
In op d'Namme bouwje
Fen fijn heyligheyt.
Aa 3 HEER'
wumkes.nl
197

198 P&lm 34»
«• HEER' Jon goertiern* njochcyt
Wezzc' oer uwz : ô goeheyt î
Dear uwz hoope op Ieyt_>. 9o
E T N E.
46.38 Dy fjouwer-in-tryttigftc P S A L M E. sue
, [ Ten Pfalme ] D A V 1 D S : A^hy fyn
wez.z.en forandere hit for it eanftcbíe fin Abimelech,
dy him vtey jage , dat by trogh g'»gh.
i.
tsflepb. 'k £~^ II, on-ophâdd'lijck', nea
5 2. ^^Sleau, laerdigh, all' mijn übb'ne ftuwn',
ï Jd'HEER' God lof-fjongje', uyt herte-gruwn',
^~~^ 'tLeyt m'ijnmijn muwüe', az brea.
Betb. O fo íìl'kmy onrjaen, 5
3. Ynne' HEER', dat dy feftraoed'ge Ij ut
10 My herekje*, in ijn Godíìll'gc njue,
Gaeít bfier, 't feil' lof-Iuwd' flacn.
2.
Cimel. Meytf'great, meymy, metf'great,
3. Meytf' great dy greate' HEER.' God, mey my,
Litt' uwz fijn oer-great' Namme', hert-bly,
10
15 3
Op-helje oer' wijd' Wrâd-kleatt'.
Daleth. 'kHab íìjke' uwz ljeav' mijlde HEER',
y. Sijkjende fuwn', treaft-anrwird'-ree,
My loíTjende' uwt neare aengfte' in wee,
15
Tanck habb' God, ijn yVge* eer.
198
wumkes.nl
Dy

Pfalra 3.4. 199
He, VM. Dy fromme' habbe' Him oonfjoen,
6. Jâ ney him ftjuercke' az ftreamm'- wiets rin,
Jæ wird'ne nea rea-fchamme', ijn nin
Herr' dwaen , aíTc' op him ftoen'. 20
Zam, d' Illind'ge kiermde' in bea,
7. Luwd-rofte' ijn gâl: God herckc', in holp'
Him uwtteaengft', See-djiepp'gruwlc'oer-ítjolp',
Wijde' yp'ne tuwt fenn' Dea.
Gktth. Goads Ing'Ie leg'ret him 25
8. Ruwn om dy jinge, waems from hert
Goads freeze' huwzweft', dat jearm naet dert,
Hy tjochtfe' uwtt' nea-druwcx klimm'.
Tetb. Kijtf', loytí', fjogh, prieuwkje' in fmeytf',
9. Ho goe de'HEERE'iz : wa op him fet 30
Sijn hoop'-klim, dear 'snaet dat him let,
Hy fwomt ijn fiel-formeyts.
fod. Goad-heyl'ge, ijn fromme' yen-fâd',
10. Goad-freef'nc'ô freeíje'uwz îjeave HEER.' God;
Want dy him freefje' (ô íìlligh lot! ) 35
Ontbreekt nin onder-hâd.
Caph. 'tLieuw'-jong, ijn't woedjen dol,
11. Somm's hongVe ly't, ho red to jacht,
Mar, dy de'HEER' fijkje, dey in nacht,
'tRint herre', ijn all' dwaen wol. 40
Lamtd. Kornm' jong' tjierll', lien' my 'tear,
12. Hertf', íwiete jeugd; lek bin ijn til
wumkes.nl
Mey
199

10
15
20
25
200
'5-
14.
Sámtch.
l 5-
tsíjïn.
1

Pfalm 34. 201
Kof. d'HoIp-firdde' HEER E' íz nea fier;
19. d' Hert-breek' Suwn'-bicht're,ijnn'gaeftforfleyn, 70
Behad-mijld rjuecht hy him oereyn',
Loytf', fo 's him de' H E E R.' goertier !
10.
Refch. d'Rjuechtfird'ge, from in íljuecht,
20. Duwck't ond're 't fteez-oone' uwncke' op uwnck',
Mar Goads hân blieuwt, all' ftuwne', him njuenck', 75
Stoan't, ftjuwg't, till't, hâd't him rjuecht.
Schin. Hy werret yen for yen ,
21. ( : Ho kin 't de' op-rjuechte' æ quelck æf quea l)
Sijn eyn lijck'niíT', fen Ijea to jjea,
Dat jearm' nea breekt yen bien. 80
IÏ.
Tbaa. Mey boofheyt' wirt oer-kolpp'
22. Dygodleaze'; eack, dy de' oprjuechte' haett»,
Wirt trogge' eyn-fchild'ge dey-dolck' daet,
Ynn' Dea-gluwps woefte' oer-gjolpp'.
Dogg 't fill'ge íìel loíT't God 85
Sijns tjienners. All' wa de HEER.' fortrouwt
Tjuwg't hy onfchildigh. Dearom bouwt
Elck fromme' op him fijn ílot.
EYN.
B b Dy
wumkes.nl
201

202 Pfalm 3f.
Dy fijv-in-trijttigfte P S A L M E.
Tm Pfalme Qàvids.
i.
"ï In mijn tjin-plachtjersfor my plachcj'
I O HEER', mijns dwaens lijck gruwnje" in achtj'
I Ynn rjuccht War : ô rjuechtfirdig' Rjuechter!
-x/ Fjuecht' fôr mijn rjuecht, jin mijntjin-fjuechter.
Grijpjc ijnne'hân fchuwll Icherm-íchild ruwndaíT',
To mijn îiolp' luwckjon korttelaíf',
Pijk*-fellje', æf ljiett' rnijnfijnn' gnod dol,
To-kârrj' mijn iiel : Ickjun dyn wot.
2.
LittTcbânn'-fchamm' rea de' lioir-portte'oer-tjean_í
Fcn dy my fchelmích ney 't libben ftean'.
Dricuw Ie' æfter uwt, mey ícheamte' oer-getten_>,
Dy 't quea habbe' oermf, ijn tiníì', beíletten_j.
Forftuw ie' az tíæf, for bliez-wijn wey
Datjearm' Goads Ing Ie uwt-drieuwje' in jey.
cï' Uv/nck-wey we?: tjeiifter, gled in pliz,
Dear de' Ing'Ie herre oppe' hacken jz.
3-
V/ant dear 'k x die, nogh tocht, t' herr' îce,
Dear habbe f dobbe' in tijz-not ree
d'Moard gluwp-kuwll', formijníìel, fe'op-meytfjo>
Dear 'k, ïchien on-fchildig, ijn mocht reytfjo-
Dat
202
wumkes.nl

Pfalm 3f. 203
l. Dat forwoeft-gnjmme' opp' neckke* him íìo,
Dat eyn Not him flappje' eer hy 't wit->,
Hy ploíf je' 'er ijn, forrokeleazd,
j, So 's mijn íiel, blief, ijn Goads holp, trenfl*.
10. Den tean't mijn bient' formeyts-will' blijck', 25
HEER 't lof-fjongt layts-wijt : Wa 's Jo lijck?
Y tjea d' illindge' uwtt' klimm' fenn' kreft'ge,
Uwtt' fchomjers roav'-kloer de' earm' neadtrift'ge.
, 1. Onrjuecht' tjuwghs eerzlinge' æfcks uwt-bjalz',
I2i
+•
Wy't my, tjinge' ick naet wit, oere'halz'. 30
For goe forjilt m' ( ô dy falfck' kiel!)
Fuwl quea, om buwtgjen fo mijn íiel.
f-
,, Ynn' tjin-deele'> ick fluwg 't eag droaf dol,
Ynn' íeck klaeyd, az herr' fjocht-nead quol.
Mijn meage' ick 't neadtrift-brea bekirtte, 35
t' WijU 'k for jearm Goad', mijn bca uvt-íìirtte.
u. Ick bef'kefe', az broar az frjuen',
Droaf dol-duwckjend' ijn 't fwart' bcwuwn'
Az yen, fen jamm're 't hert trog-rieuwd,
Dy, oer fijn mâm ijnn'triennen drieuwt. 40
*5 Mar hincke' ick, fmertt'my fjochtme' xífeer,
Den bofckje f' ticht mey' hollen gear,
Jæ íjea foríleyn', 't quanz-quijz ontwyjen
Fen 't fchoerd' klaed , lijk't droaftme' ijn mijn lyjen.
Bb 2 Ick
6.
wumkes.nl
203

204 Pfalm 35.
Ick íloeg (Y yenfadigh ) merek' nogh' acht 45
Herr tong-wijld-weydjen, az tojacht ,
Yn 't bjcalg-broar' huwchle filfchipp', dear
Se' Oer my nijd-toíìchen knarlTje gear.
Ljeave' HEER', ho langb fchille' Y to-fjean ?
Bringt honck'mijnfiel.HEER' komm'fe uwt-tjean, 50
Uwtt oer-moeds wocft fchoer-fjeack lob-neyljen_»,
Fen wrea jong' Lieuw'-tofck komm' my feyljen_>.
So fil "kjon lof, ijn 'typenbier,
Ynne' oer-great' Goads-Mient' bly in blier
)å ond're t kreftigh-folle folek
5-
Lof-1jongje', az ìill'ge Goads lof-tolck'.
Litt' nea fpijt-laeyts guwch-juwchje 1 oer my,
Dy oorfæck-leaz fint mijn party'
O! litíe tnijtgjende'eag naet winckje
Yn'tquea dat iè', onrjuechts, my oertinckje.
Want dy ftiltme' ljeafjend' ljue bejeartt'
Huwz't nact ijn jearm' falfck huwchle hertt'.
Herre' eerlling', Goad'-æf-aerd' forftân,
Roavt fhll ljue tier, free ftiltme' ijn'tLân.
Den fchoerref muwllen op. Ha! ha!
(Wijdz kiels) uwz eag dat fjocht 'et, ja
Derr leyt uwz dwaens-dwerz'-eerfling minfche!
Wy fiea, wy habbe' uwz wille' in wmíche.
HEER'
204
wumkes.nl

Pfalm 3 f. 20f
HEER' Y fjca 't, fwy' naet langer (hl,
Wezz' naet fier, wezz' mey my ijn til. 70
Ontweytfje, HEER', nim mijn rjuecht ijn acht',
Placht', for my, t' eyn', mijns oníchildz , placht'.
10.
Rjuechtj' my ney mijn gerjuechtigheyt',
Lit ie' HEER', oer my nin bly wilf-weyd',
Dat P naet uwt-ílaen : Hâ, uwz íìel-wille! 75
Hy leyt hy fchil nea holle' op-tille.
Gjealpje', oer-ftjealpje f' mey ícheamts oer-ftirL>,
Dy bly ijn mijn quealcks jamm're wirr_»:
Litt' fchânne' in fcheamt' jerm' períTje' az lead,
Dy greatfch bravearje oer m' ijn mijn nead. 80
ii.
Yn tjin-deel', litfe, heaglijck bly,
Goadz lof op-helje', ijn fangh, mey my,
Dy hert-luft op mijn g'rjuechtheyt hzzo
Litfe' ijn gaeft-wille', ijnfierne, fizzc^:
Great-mack' wez de' H E E R, waems njue-bejeart' 85
Oer fijn' trouw' tjieners frec great wirt_>.
So fchif mijn tong, hert, ja herts-gruwn',
Jon g'rjuechtigheyt' meldje' alle' uwre' in ftuwn_»'.
œ y t.
Bbj PSALME
wumkes.nl
205

200 Pfalm 104.
P S A L M E hondert-in-fjouwer. 513
1.
j_ ~ïï"^ * e ^' to > ^'í 11 ^ e '' r J°sh a ^' dijn kreften gear,
j - ^ Lof-f jong , meyts great , dy great' HEER.' God,
I ^k uwz Heer.
O Heer'uwz God , great binne'Y, great buwtte'eyne,
Glanz-gloarjend' Majefîeyte' habbe' Y oon-teyne.
t, Y binne' ij-n'tijeachr ( ôwond'reoer-wond're'! ) oerfchaed', 5
Yn 'tljeacht oerfchuwll', 'tljeacht iz Jon teckne-klaed.
Y fpriedje de' hijmm'ie-doecke' uwt, ney eag-fchijnne,
Az puwck-pearll' folk'ontfâd'ne pronck-gordijnne.
2,
Î. Dy fijn Oer-fealle' oer-foaîd'ret mey weak wiet
Rin-wctter, dat, horaen, az wuift' feil íliet. 1°
Dy 'twolck'-fwirck' to fijn weyn' bruwck't. Dy opp' wjuwcke
Fenn' Wijnnen dricuwt, dy Him, az hoars, ford-3uwcke.,
4. Hy macket fijn fill'ge' Ing'len, wrf ijn roer,
Sweef-gaeften : fijn tjienft-boden flamjend' fjoer.
ç. Hy het de' Yerd' feft'ge' in, op eyn gruwn-ftoan', gniwne, 15
Jæ fil fcn pleats forwriggelje 'tnin ftuwne.
3-
£_ Y hiene 't meye* æfgruwne', az klaed, oerfíopp':
Dy wett'ren kleauwne' oere' heagfte berge—topp'.
7. Mar for Jon luwd-rofte eernjend' tong're-íìzzen
Sluwp-fljuercken f' del, om for Jon foet' to lizzen. 20
8. Da tilîe' in ftijeke' elck' bergs ruwgge' holle' om heegh,
In 't wiet ror.n ring' ney 't for him hôl-gruwn' leegh.
9. Dear habbe' Y 'tpeald. ('t meyruwz-bruwz-guwzje'inbromjej
it íchil na er weer 'thecle' Yerdrijck gjealp oer-fchomje.
't Rin-wiet
206
wumkes.nl

Pfalm 104. 207
io. 't Rjn-wìet liede in ftjoere' Y twiflch' bergen trogh, 25
Dat fchoîp're ftreamm't fo ringen red az 'tmog,
Fen uwt-ljeaps dobb', ney 't wradz oer grcat See-becken.
11. Dear komt all' Djier, fen fjiîd in berg', toarft-brecken.
ii. Dear huwz-hâd't 'tbly' fwiet' wiff' Plommè', onbetcamd ,
Dear 'ttoereluerck tjylp'-tjoyt'ret twiíTche beamt'. 30
I3> Y lauwgje 'tdruwgg' bergte', uwt Jon ocr-fcals wolck'nc
Doz wirt fen Jon wircks frucht', de'Yerd' fed, oer-molckne.
f-
14, Mey gerz, dat waegft in wreydt to beeft foer,
Mey kruwd in brea dat fore' earm' minfch' floeyt oer,
15, Mey wijn dy't minfche' hert, hertlijck bly , forhuwgget, 35
Mey Oolje dy him glanzjend' gledfol-nuwgget,
Mey brea, dat minfche lea, mey kreften, ftijpp't.
16, Doz wirt Goads wokke'heag, beamt', meyfap, trog-fijpt,
Opp' Liban' , dear de' HEER' Ced'r in Dcnn' falm fet liet,
17, Dear 'tfleande' op neff'let, de Æbers kleppe' op klct, klct. 40
jg d'Heag' bergh'-kruwnn', meye' onklieuwb're klipp'ne topp',
Dear weyd't d'redd' klacrd-wiíT-ljeap-rìx' Stienbocke op.
Ynn' rots-ftien, dy uwt-môlde' in fchoerd fen íjea iz,
': K'nijn hipp'le-wipp't, dat, fen natuvvre , blea iz.
19. Dy vvijtte Moanae' iz mey heng' fteat' bejuvvn' 45
Om ty ftippjen, tijd, jicr, cley, uvvre'ia ftuvvn',
Dy Sinn' wit prealle' in ftricir.fo ftruys to fnuvvekjen
In, rjuecht-íluvvns doí, ijn See-fchoms wiet to duwckjen.
ïe.
Den faeyt dy kiell' near' Nacht ( ney Sim oer-fchuwll')
Wier ijn 't woaíl' Djier', fen 't wad, wipp't uwtt' reft-kuwll' 50
't Wread'
wumkes.nl
207

^oS Pfaîtn 104.
SI. 'tWread'briefchjcnd'Lieuw'-jongbjealfck't (al'twâdmoattrillje)
Oon Jô, HEER', dat Y fijn fchobfche' ijt-grægt' ftillje.
XI- Az den weer't ruwn-om gouvvn' Sinne' eag op-luvvckt,
Oere'Ycrde',al!ïnacht-djoey-wij!dijnn'fchuwl-kuwlduwckt.
i%- Den trede dy Djier-haed-Minfche' uwt, ijnn' moarn-ftuvvne,
Om firdgjen 't yerd-vvireks bodd', oon' lette juvvne.
55
i\. Jon wireken HEER', het binne f' miett'-leaz great!
Ho glanzget ijn dy falme'Jon vvit'niíT' bleat!
Het habbe' Y de Yerd met fet in fvviet oer-dauvvge!
Het habbe' Y mijld d'Wrâd mey Jon eyn goed lauvvge,! 60
4^ Dy See, dy brie, great', wijde romme See,
Dearduvvckt, ijnn'djiept', deardjoeyt, Iânz'ftrânne 5 in ree,
So folie 'er hanne Fifck , ( vva fchoe fe' ca fommje ?)
Dy, lijts in great, dear njuencke' elck oorme' om-fvvommje.
4g. Dear drieuvve, íìjllje' in hobbelje great' Schijp, 65
d' Yerd-kleat ruvvn-om ; (d'Wijn's jermhoars, ípoare'»
fvvijp»)
Dy Wal-fifck' dear bliez-borttjende lavearret,
Dy Jon hân falm', fo great fen bjealgh', formmearret.
i7< Jæ toavje' in eagje' op Jo, (ô oer all' Muvvn'!)
Dat Y jearm' ípijzgje' infiedje, ijn noleke ftuwn', 70
4g, 't Foer gearje fe' ijn, az Y fe 'er mey mijld-diedgjc,
Mey 'tgoe Jon yp'ne' oer-mijlde' hân fe' ea forfíedgje.
10.
**
Schuwll't Jon quicke'eag? jæfchríckje; alle'amme' het dien:
Jæ ftearre' in binne' oon mâdde' in tfæf forgien.
,0>
'
Seyne' Y Jon Gaeft weer uwt? jæ vvippje' in woelje, 75
A 't Ny-fchepp'ne det't bliere' Yerds gelaet' kryoeljen.
Ho
208
wumkes.nl

Pfalm 104. 209
Ho glanzget Jon uvvtnimm'ne prealle ín eer!
î 1 ' ]v wit ig, oerd' nog boerd': Dat Y den H E E R',
Yn wille' ijn goe behaeg', Jon wirck bewâdde,
Oon-quickje, in to Jon falm'-formeytf', fteande'hâdde. 80
11.
31, Oon-fchoagje'YdeYerd'? deYerd'rijzbofck't, læf-lef, blea.
Riere' Y 't bergte' oon ? riyk ítoam'-fnuwt trogh bergts Ijea.
33, Weytfje'op, mijnfiel, heljeop, lof-pfalm'-fjongh de HE ERE,
So lange' ick amje', (ò 'ttjienje' uwz Heer God t'eere!)
34. Mijn oer-tins, herts oer-koy, wird, luwd in liet, 85
Wez fen mijn God, in 'twez my huynig-fwiet,
O, mey 't mar to mijn Goads behaege' uwt-tye,
( : O oer-fill'g lot!:) 'kfilmy, ijnne'HEER', forblye.
12.
5y, O wiern' forwijll'ge' all' fuwners, az »t hearft'-bled ,
Dy, azze' ontanckb're fjild-baergge', ijkel-fed , 90
Nea op 'sHeern' wirck, in tol-leaz' wol-diede' achtje:
Jæ fchille', az goad'-leaz' gruwle' ondjier, forfmachtje.
Hâdde' oon, hâdde' oon, mijn fiel, al weer in weer,
Lof-fjong, lof-fjong, mijn íìel, ô lof-fjongdeHE ER',
Hàdd' mey m' oon , all' wrâdz Ijue, ijn lof-luwd janckjen 95
Om yvigh de' HEER', oer al fijn wirck, to tanckjen.
œ y t.
Cc GOE-
wumkes.nl
209

2 lO
Goe - Freed.
46.41 G O E - F R E E D , 5139
æf gaefi - [jocht? oer 't ICrjuefchjen uve%
S I L L I G - M E I T S E R S .
MYn herder, haed , hoal, fiel-bewey tfer,
Borg 1 , Los-jild, Heer, God, Sillig-meytfer >
Dy de' A L ftâl-forme, klaeyde', in mccke,
Oon't krjues bleat, neaken ípâlcke', uwt-recke,
5 Beblet, befpeyn', trog-neyìe'in wuwne-, 5
Ljea-Hljende' hingget om mijn fuwne_>.
Hier friet boall', racher, guwt-foldât, troíT',
Schodd', reyfger, jan-raeb in fijn maet, los>
Hier preallet Prefter in Levijtte_j,
10 Dy de'holle íchoddje', in fchom-tofck'bijtto, 10
Ja holfch' fornijnne galle' uwt-gjoalppjc^:
Fôy ! (oor' ljue holpp') dy falm' nu holppjc_j.
Koram' dol fcn 't Floc^-hoalt', dat wy 't kinnc
Æf God dy ljeaft, azSoon', ijn minne.
15 Hier djoeytde Dealle', ijn geannc'uwt-litt'ne> 15
In het de' Jl-fjuecht-wìnfi' wean-beíìtt'ne,
In het God-Soun', ja 't libben íàlme,
Ynn' Deads grijz' græf-tuwt' gjealp oerwalme.
O Jefus! dy 'k doz jam're' oon-fchoagje,
20 In Ioaytfje'op oore'; Och Heere, ick droagje! 20
Luwck'my, genae-mijld, de' eagenypen_j,
My kâttjende' op, uwt 't fuwn'-bod íliepen_».
Op dat ick mierckje' ho 'k íâîm' for-oon tjea,
In , mey fuwlT fuwne', az to Jon hoan' ftca.
25 O alder-dildigft'Goads Laem', reytfje 25
Mijn hert in gaeft : ô Jkomm' formeytljc,
Forftallje*
210
wumkes.nl

Pfalm 8f. 2ii
Foríìallje' eack Mijn (och ijn dizze' uwre)
Az 't moard'ners hert', to'n ny kretuwr^i
Op dat Jon Gaeft mijn ijn-boríl feyt fwict-j»:
Joed babbe icJ^, to DynjilUgheyt', biet 30
Goads hietine' uwt-domppe', in de' botforbuxccke,
loedfiU \dy , to My, ynne' bìjmtrìl op-luwe{e.
E Y N E.
Dy fîjv-in-tachtigíte P S A L M E.
Ten Pfalme for dy oerfte Sjong-maefler , onder e
bern fen Korab.
NEyftjoereag-loayts, neyfocroon-ploer',îjeave î HEER,
Ney 'tgrommeljen , az tong're-wolcke', oer uwz,
Habbe' Y Jon lân , gîoer'-eagjende'oon-fjoen weer,
In 'tfinz'niíP ward' fen Jâpix left-lef huwz.
Dy miz-died fen Jon folek habbe' Y uwt-fchopt,
In, for Jon wreck-eag, all' jerm' fuwne' oerítopt.
Red habbe' Y Jon oer-bolgne' oerf jied'ne moed
Uwt-diept; dol laey Jon toarns f joer - hiett'ne gloed.
Î.
Bekearje' uwz, God uwz wol-fearts, bringe' uwz t'honck
't Hiet-fall'gjen fen Jon bloed', ijn kieltme bet. 10
Sett', yvigh Y, oer-dwerz', Jon fjuecht-fjeack' fchonck?
Dy uwz, fen team' to teame', az tong're plet't ?
In fchille' Y uwz naet libb'ne quickje'? ô my!
Op dat Jon folek jearm' weer ijn Jo forbly ?
Och! litte'uwz weer Jon goertierne' herts-njue fjean, 15
In litte' uwz weer Jon wol-feart'-feyne' oer-tjean.
Cc a 'kSil
wumkes.nl
211
5140

212
Pfaltn 8f.
•kSil hearckje ney 'tjing' God d'HEERE' eernjend'feyt.
Hy fil fen free fijn Jjeav'lingen op-jaen,
Fen free, dear uwz fíjn goe behaege' ijn weyd't:
Mar dat wy naet weer 'ton-tijgg' fpoare'ijn-ílaen.
'tlz lìjckcr dat fíjn fi.ligheyte' iz ney,
In ney, dy Goad' frcezje' op 't fmolf lock-paeds wey.
Op dat weer ijn uwz ljeav' Lân wenje, ô HEER'!
Jon glanz', Jon gloar', Jon heagfte' ontfjoen-wirdde' eer'.
d' Ycnfad'gc, trouw', witt' Wierheyt' wirt ontmet
Tenn' gouwn' Goertiern'hcyte', inckel-hertigh-gol.
Gcrjuechtheyt' Free ijnn' IjcaflF'lijcke' earme' om-fet't.
Ja: paetgje ekk-oarm fwiet. (Goad'-ljeav' frjuenfchipp'-fol:)
Dy wierheyt' fpruwt't uwtte' Yerd'; Gcrjuechtheyt'fjocht't.
Fenn'Hijmm'le dol. d'HEERE' uwz mey 'tgoeoerfocht't.
Uwz lân jouwt frucht'. Gerjuechtheyt' for HIM giet.
Doz fìü'g hy uwz fijn fill'g foet-paed lanz lied't.
E T N.
Dy cwac-in-tfeftigfte P S A L M E.
I. Ten Pfalme DAVIDS [ore oerfie Sjong-maejler
oer f E D V T H V M.
A
L tomm'kt wrÂdz. djoef hol oer bol,
2. /\ tJMtjafel iz. ommers (lil in wel
f \ Ta (jod, mijn gonwne vcol-feri'-fommt.
3. Hj ommtrs k. mtjn rotz.' mijn [tyri,
212
i.
wumkes.nl
tJUìjfi

Pfalm 62.
tjfytìjn heag-fortjog. O \fil naet t' eyrì
Trogfwìer, weack%-wancklle ì on-moede' om-komme.
Ho Ungftll' jiemme jin yen t^tati
JSluea fticbtje', in f alm' reytjje ijnne tânn'
Fenrì Deads gija-tmt' (ô Jljuecht befljoere\)
O ! jiemme neakj de' op-til- leazJ plof',
tsfz, 't moerr'-wirck^, âd, mey ftijpp'-loJJ' bof',
Trog twiere-wijn-fiecht' wirt om-fcboerre,
learm' leaz.é' ia, him uwtte' heachheyt' dol
To bompjen , dy God op-tjean wol.
Dwaenz. Ijeagen-tjienìì' trog-fwieft jearm' wille:
learm' muwlle feyiï-kâft, tjn 't petear',
t_5tyCar 'tbinne'-hert giet mey flockl to keer',
Ia 't flockj i on-jottvefycl^-grfivtle. Sela ì
Dog dtt mijn fa!' weaae', i†» God, Jlil,
tJtyCey Goads wolf wez, dij» wolle' ijn til.
'i^ Toafje' all' mijn tier met fijn goe lomme.
Hy, ommers ia mijn rota mijn fejn',
tJWijn heag-fortjog: o \fil naet f eyrì
Trogfwier weack^wanck^/e' on-moed'e om-komme.
Mìjn gìana', mijn gloar', mijn wolferts lot,
Mijn k/eft, mijn to flechts honcke' ia Cod,
Voiirouwje op Him ijnne' allo uwnck^ftuwnc
O foUk^dat for' Goada eanfichP lep,
C C 3
z.
3'
4«
5-
wumkes.nl

4 Píàlm 6i.
Stirte' tívft hens droafté 1 ijn ijnfiernheyt
Goad' '.f mi treajl-mijld te-flecht' beftmnt. Sela î
Het 's 't granxv ? naet. het gemien Ijue ? naet.
Het 's great'-Hânz? ? Ijeagen naets fchijn-aet.
Tune' Eynfer, af opp y Weagfcheall' vetppe
Tnri jin-wkht' fenn' ftlm-naetigheyt'
(O naet'ge minfche bern!) dol kjd,
Scboe naet'ge naetheyt' jearm op-hippe,
6.
7-
Fortrofiwje' op (earm' Ijue druwck^) oer-moed 1 ,
"ïfyg op mwg> roav' Yerdfch' dwelnt-goegoed,
O HiP nin wean 't greatjche' hert trog-motte:
nÆf fchten 't formoggen greater mrt,
Lìt dog dijn Djier-domn? wjealdigb hert
T>ear op nog grttwn', nog feflheyi 1 fitte.
God eerne' in feack., \hab 't duwbbeld heatiï',
Dat kreft in flercktme' htm falm to-heart.
Jà eack_ goertiernheyté' ia fòns Heere,
Wts, T forjildje' elck^yen aey dwaen,
Dy quea mey 't quea, d? goc ftlle 1 T jaen
't Goe, in dat oon elcl£ to f on eert.
8.
E Y N.
wumkes.nl

Pfalm 67. 21 f
44 Dy ían-in-fegtigfìe P S A L M E. 5142
3.
?•
Ten Ffalme, yen liet f ore opper-fpng-maefler, «p Negittotb.
I.
W Estfë uw% goe-njue-mijld, Heer' God feyngje uw^{,
Ion eanjìchts glaw( Ijeacbt' blier uw\ oer
Dat me' oppe' Terd' k$n d' wey ney Ion eyn huw^.
Dat de* Heyd'nen Ion wol-ferte' oon-gloer'.
Den fchil all' wräd\ tonge ,
God, Ion lof, lof-jjonge.
lo, dy 't fok % rjuecbt rjuecht't*
lofilnaejfjë in naejfje
Juwchje' ijn herts heag-fiaejfje,
Dy T liedje' op 'tjljuecht.
é. Dy Ijuefen eafl, weft, noarde' in fuwden,
Dy Ijuefen heyn', dy Ijuefen fier',
Jon ìofop-hellje', uwt herts gruwn', luwde', in
la meytfje' yen heachlijrke' heag-tijds tier',
Om dat de' Terd' gewas jout, 15
Mits d'goe God f en pas Jout
Seyn', Sinn, wiete' indruwgt'.
* God fü feyne' uwt-feyne
Oer all' wijd' wrâd\ eyne,
Do% him de' Terde ontfjocht. 20
M T N,
wumkes.nl
Dy
215

2i 6 Pfalm 139.
Dy hondertnjueggen-in-trijttigftc P S A L M E, su3
Yen Tfalme D AV I D S for e oerfte Sjong - maefler.
I.
MYn ijn-boríre', hert', ja gruwn'fen't hert,
Fenjo, mijn God, trog-gruwnge wirt.
Y kinne my , ijn wiíT' wijz' witt',
Æf'kgong, æfftea, æfrijzje', æffitt'.
Mijn binne'-herts tiníT', fen fiere' Y kinne,
Tuwck' wit Y 't ho mijn paden rinne.
Al íluwt mijn muwlle' az wirdd'-leaz' hol,
Sjea! H E E R E' Y wittet ftip, lijck'-wol.
Yringje', om-ruwnje', oer al, mijn ípoar',
Oone' yene' in oore' ig, æfter, foor', 1 o
Jon hânz-trieuw períT't my boppe' in ond're,
Dat 's mijn forftann' to heag, to wond're.
Wier rin ick for Jon Gaeft ? in wier,
Wier fljueg ick for jon eanficht' fier?
So 'k heag' de' heagfte hijmm'le Seale' ijn tæg,
Dear binne' Y. Bôddje' ick my holl'-leeg,
Dear binne' Y, Noam' ick rrtoarn ftuwns wjuecken
Om ijn 't uwt-eyn fenn' See|o du weken,
216
3-
wumkes.nl
Eack
15

Pfalm 139. 217
4-
10. Eack dear laet my jon hanne, in dy •>
Jon rjuecht're hann-grijppe' hâd't 'er my. 20
11. A\ kâte' ick den : dy tjuefterniíP
Mijn fwart' fchuwll'-klaed, mijn ftop-teckne' iz :
Den iz d' nacht faime', om my to jechtjeru-,
Allijcke'in middey-Sinnc', ijn 't ljeachtjen_j.
f-
1:. O 't tjueft're tjueft'ret, nogh d' near' Nacht 25
Iz nacht' for Jo. Salme' J t tjueft're ljeacht-»
't Salm'-ljeackt, dat 't tjueft're tjuefter íchiep'
13. H E E R E' Y befitt' mijn Niere' hôl-djiep.
Y habb' my ijn mijn Moars buwck-terme
Beditíen in wol nauw' beíchermo. 30
14. Ick lof-fjongj' H E E R E', ô 'k lof-fjongj' Jo,
Oermits ick freazlijcke', in dear to
Op wond're wijze macke bin !
Jonwond're, ôHEER', mijn fiel'wol kin.
IJ. Mijn bient' wier naet uwt Jon eag-micke,
Da 'k ijn 't oerfchuwll tcyn' wirde' in hicke.
ia. Da'k, az bordoer'-wircks-tried', forçierd,
Uwt-wircke wirde', ijnne' onderfte' yerd.
Da feag Jon eag mijn ming'le-klomp',
Mijn ftâHcaz', jiett'to wird'ne, romp',
D d
6.
7-
wumkes.nl
Mijn
217
35
40

2î8 Pfalm 139.
Mijn knæt'-daey-klonc', mijn Chaos kleauwne,
Az wier 'c ijn Jon boeck-bled op-fchreauwne.
8,
Ja æf't az op Jon toî-roll' íloo
Dy Dey-ítuwn' dat ick wirde íoe,
Lang eeríe' op-deage', in lijck'-woî wis. 45
Dearomm', ho koíT'le koíPlijcke iz
My, ô mijn God, jon djiepe' oertiníTen_>.
(O See fol fwiette' om ijn to driníTeiLj!}
O kreftig folie'! ô tol-leaz' fomm_j'.'
Ho foe 'k f' ea tollje ? ô k bin to donu!
Jæ binne ijn toll' fier boppe' all 't ían.
Az ick ontwey tf ío 's mijn forftán
By Jo, in mey Ion wond're diedingh',
Trog fwiete' oer-koaye'3 ijn wijze' oon-fiedingh.
9-
10.
O God dat Y ijn krcft op-teyn',
Dy gruwle god-leaz' brocht'ne t' eyn!
Wijck fen my bloed-boalích' mannen wijck'.
Dy Goade' oontaeíije' eer-fcheynelijck.
Foy ! dy Goads fijnne' ijn gloare' ophelje,
In fen jearme' ydle' eer' Ijeagne-bellje. 60
218
11.
Schoe 'k fe'haetje naet? ja HE ERE' ick haet*
Fortrieriijck' him dy ƒ o jin-ftaet C-».
Ia
wumkes.nl
50
55

Pfalm fo. 2ip
t%, Ja 'k haetje fe' ijn walg'-follc werz',
Mijn fìjnne binnef, duwbb'le' in dwarz'.
1?, Trog-gruwnje' in prieuw' me' æf 'k lanz't fchann'paed
rin,
j4. In lied me' op 't rjuecht' 3 trog-Jon genaed'-Sinn'.
N.
Dy fijftigfte P S A L M E.
Ten Pfalme Jfaphs.
i.
DY greate" HEER 5 God, God oer all' Goadcn fpreckt,
Hy ropt de' Yerd', feu dear Sinne' uwt 't bod op-weck*t,
To dear f 1 , lett'juwnz, ijnn' See-fchirtt't'íliep', dol-fink't,
Uivt Syons fchijnt' forfebijn't God, dy gled blinck't.
God glinft're gloar't ijn gloey-gkon' glanz'e om-glezze.
God t.ant God-prealle', God ui eack naet ftil wezzc.
For him giet fjoers Ijeacht' Ieag, dy 't all', fortear't
Storm', touw're, twierr' ruwn om him guwll't in beert.
. Hy jout fen bopp'ne' oon bijmm'1 in yerd befchie ,
Befell'-luwde' om to rjuechtjen fijn ljeav" Lie»
Forgearjef' dy mijn gunft-genoat'fchipp' fmeytíje,
5
Dy mijn fbrbuwn', rneye hoaícke' æffrhânne meytfje.
ç6
Salm' de Hijmnvlen kund'gje uwt fijn gerjueehtheyd, jâ,
Jâ, want God iz de Al-rjuecht're falm', Sela!
-. Hertíe' ho 'k fil eernje', ô hertf', mijn folek , in buwgj',
Herckje' Ifr'el herekje', het 'k onder jiemn.' betjuwg]'.
8. Ick God , bin jiemme' eyn God, dy omme' 't œff'rânjen
Naet ftrafíje, oermits dy for mijn eag fteez. brânje,
Dd 2 Het
5-
wumkes.nl
219

229
Pfalm ƒ0.
4;
9. Het 's my oon Oagfle' æf Bock', fchien 't ker uwtt' flåll' ?
10. Wâdz tot-leaz' Djiert'e iz mijn, fen berge' in dâll. 20
ir. All' 't fuwggel't datt' berg'-kruwne' oer-wjuwck'let bly,
All' 't wijld' fen 't wôafte' in bruwckb're fjild heert my.
-*• 'k Nim 't fo , fchien 'khong're' in'tjiemme'oonfey', 'tvyjerdolheyt\
Want falme' alle' Yerd iz mijn, in all' vvrâdz folheyt'.
î-
13. O 't 's nead-leaz dat ick ijt mefte' Oagf'ne flefck, 25
í4-
In Bock'-bloed nutgje, in toarft (dy 'k naet ly') lefck'.
Æfferje oon Goade' herts-fjoer'ge tancke', in bring
Trouw' de' Alderheagft', 't Belauw', dat muwlì' ontging.
jy. In ropp', my oon ijn neade', eangft' in forfearjen
So holpje' ick Dy, den fchitte mijtiNamme eerje.
30
6.
Doz oon Goads folck', dat God genae-mijld vveyd't.
Nu hertkje' al ford, het God jinn' goad-leaz' feyt.
iá. Het állje f' fen mijn Ynfott', vvit-haetfck, blijn,
Het giet mijn Buwn' jearm' fuwll' muwllc' uvvt in ijn.
17. jearm dy mijn tucht'-rijzbiezm', ftiel-hird, jin-grijzje 35
Mijn wird fmaedje', æftV reg wyc' 'm werz aef-vvijzje.
7-
jg. Mar loa\tíje fe' aernzc' in tjeav'? mey wijd' ljeap rin
Straeck ney him to, firaeck mey him yens fen fin.
Meye' Oer-fpill'-fchodde' in fchomme' eyn-dee!je í' t' fuwl,
lp. Jearm' tuwt fljebbqt't ijn 't quea; jearm' tonge' in puwll 40
Fenn' leage' in ljeag'ne knet't, in nedd't, in breydjet,
ÏO. Dy tjinu' eyn broar' (eyn'Moars foon') laíl're-weydjct.
tl
Doz dwaenefe' on-tijgge'; in om dat Ick fvvy
Iz jearm' mail' mienje' Ick bin allijck, ù fyj
220
8.
wumkes.nl
O 'k

Pfalm 97. 221
O 'k fil fe' hirà ftraffje' in onder eagen gean.
O koenef' dit, dy God forjit*, forftean !
Op dat 'k jearm naet, ijnne' hiet-fall'g' gleon' ftrafsoer'-wea
Dear nimmen uwt-holp' det, krefts hânz wey-fchoer' wrea
Wae, mey oprjuecht' ijnfierne' hert, hijmm'le janck't,
Wae my tanck-æfferjend' herts-taenf'-rijp tanck't. 50
Dy fil my eerje' ijnne' eer' dy my beheag't:
In wae fijn wey , fill'g' wey dy ney my weag't,
Rjuecht fijn-wol lanz troayt , fil Goads fijn-wol fmeytfje,
Goads ijn fijn-wol, in hitn dear ijn formeytfjc.
E Y N E. 55
Dy ían-in-tnjueggentigfte P S A L M E,
N
U de heagfte' HEER' ftiet to roer',
Az Haed-rejinte , in ftjoer'
Oer't wirck ferme' heel' Natuwre,
Iz 't all' ijn íjong-bly'nuwre.
Nu 's de Yerd trogh-blier in blier,
Yn laeyts-wille'j ijn wol-tier';
Nu 's all" (trog See in fânn'
Fenn' wrâde' æf-fchaete') Eylânn'
Yn feyn'-juwch', let in yer.
2.
Ruwne om Him wolck'-fwirck' fwomm'O» 10
Dat him ijnn' tjueft're' ora-raomra'üi
In (ò wond're'!) uwt dat tjueft're
Gloar't fijn gerjuechtheyts ljucft'rc.
D d 3 Dear
wumkes.nl
221
45
5145

Pfalm 97.
Dear bleackt lijn rjuechts gíanze' UWLJ
Dear trogh Hy hecht 1 -feft íluwt't
Sijiij oer-ail-troanen, Troan'.
Gleon' fjoer giet Him fore oon,
Dat all' íîjn fijnn' fry-buwt't.
3-
Sijn blix'me' oer-ljeacht't de' heel' wrâd',
Dy dwelmtj fen kjealtme', ijz-kâd.
't Bergt' raent az waegs, waems HolP-ljea
Fen bopp'ne' æf pîoffje', ijnn' dôl-Sea,
Az't HEER'NE' hird canficht-foer
Jearme' oon-grijmm't grauw in ftjoer:
d' HEER' dy d' wrâd fet in klaeyt,
In, az ijnn' knieren draeyt,
Fenne' oon-fangge', oere' oon oer'.
4-
Salm' de hijmm'len kund'gje' uwt lìjnn_j'
Gloed'-gouwn' gerjuechtheyts fchijnn_j'5
Wier uwt d'ljue, loayts-ljeacht, leere_j>
d Gleon-gloar'-glanz' fen Goads eere_?.
Jæ moatte' all lchamm'-rea ítean
Dy bijlld'ne' eer-tjienfte' oon-dwean',
In pochje' op de' Æf-goad'-popp 1 .
Buwg', bock', dól-duwckje'ijnn'dopp',
O goaden for Goads Trean'.
f-
Dit wicht'-Wird (ney bejeart')
Het Svon bîier oon-heard:
wumkes.nl
Dy

Pfalm 9j.
Dy Goad'-íìll'g' Frouwne-raeye,
Fen Juwdæ Doayt'ren, baeyde
Ynne' hijmmelfch' fvvicterny',
Aííè'j ijnn'herts-oertiníT, bly
Uwt Jon wirds fwiet-wiet diep't
Jon oord lens on-gruwn' djiept'.
O witt'niíîè' oer wirdy'!
6.
O Allerheagíìe' oer-H E E R\'
Jon heachheyte' het nin keer',
Mar giet (ô heachhcyts-Sinnoí}
Oere' alle' Yerdz om-gongh' hinno
Het aern' Goad'-prealP-Namm' bruwck't, so
Djiep, forjon heaght', dôl-duwck't:
Jon heachheyt' buwcket dôl,
Het heag, trog heag-moed', íwol,
't Heag' wirt, trog Ion heagt', fnuwck't-'.
7-
Trouw' fromni' Ijeafhabbers Goads 55
(Oppe' HEER' feûze, az opp' Roatf')
Litt' littc' ijn wol-dwaen blijckje
Dat jiemnie' fen 't quea werz-wijckje.
d' H E E R tjocht fijn guníì'-genoat'
Uwtt' ichoer-fjeack'-neyll -kloer-pôat', 60
Uwtt' kners-knijpp'-knoarr'-kneag' tânn',
Uwtt' goadleaz' íchelmlch' moard'-hânn'
Dy dolckjct ney fijn ftrôat'.
wumkes.nl
Uwt
223
223
40
45

224
Plalm 24.
Uwt uwnck het de' HEERE' him teyn\'
Dear boppa witc Goads íeyn' 65
Oere' oprjuechc' rom uwt-ípried'ge >
11. Him wirt Ijeachts glanz'-will íîed'gje.
Diclock, fpocd', wol-feart'fied
Eynling' de' oprjuechte' ijn-mie't.
12. Wezz bly rjuechtfird'ge ljue. 70
Lof-fjong de' HEER E', ijn herts-njuo.
Sijn Heyl'gheyte' huvvgg'-tanck bied'.
46.48 Dy fjouwer-in-tweyntigfte P S A L M E.
,, Ten Pfalme Dåvids.
10 d'
H
"jT* "TTEeP, great', grouw' Yerd'-kleat', fwierfen fracht',
Beiliet uwtte' HEERE', iz ijn Goads macht',
Mey alle' Yerds oer-floed-folle' ijn-boele;
d' Heel' Wrâd, d' romm', ring'-ruwn' wijde Wrâd,
d'Heel' Wrade' het de' HEERE' ijn teamm'-twangs wâd',
15 Mey 'tjing' er ea djoeye' æf kriöele.
2, d' H E E R E' het fe' opp' Marz hôl-bôl-bruwz focht',
Dy f', mey' wiette' earm'-klimm', ruwn om-bocht't,
d'HEERE' het fe' opp' weagz weack wiet wol feft'ge,
Az op in hird itjuwg' ftien-klipp'-gruwn': 10
20 d'HEERE' het f' mey rin-ítream' wiette' ombuwn',
In fo 't feft wanck'leaz' ftean beleft'ge.
Het
224
I.
s.
wumkes.nl
N.
5146

Pfalm 24. «f
Het wol-íìll'g' minfch' fil klieuw' om heag,
Wae tocht'gjet op, az fjoer-flamm'-leag,
Fol Goads driftme', oppe' haed-íìllige' holle
Fen'sHEER'NE berge'? O! wae fil ftean
Op 'sHEER'NE' heage' heyl'gheyts pJeatfe', in fjean',
Goads ljeaff'lijck', wol-fwiet', miett'lcaz folie?
Dy, dy minfche' is 'twaems hân nog hert
Mey onrjuechts fuwl bemodd're ea wirt :
Dy, dy minfche is 'twaems Goad-fromm' del naet
Ynn' onwirdd' weanz on-wier op ftuw't:
Dy, dy Minfche' is 't waems ijn-borft fnuw't
Nea loft', dy leag-fwar uwt fijn kiel' laet.
5-
4-
f-
O dizz' Ljue de' HEER' mey feyne' oon-waeyt
Mey g'rjuecht'gheyt', fen Goadzwol, oer-klaeyt.
Dit 's de' æf-komft'-ítamm' dy ney de' HEER' freje.
Dit 's de'HEERE'-hoafck' Team',dyGoad'tanck-ryyck't.
Dit 's 't folck dat Goads mijlde' eanficht' íyyckt.
Dit 's Jâpick, dy de' HEER' God belye.
Ti lij e'hollen op, neye' hijmm'le', ô red,
Great'Porten Goads, ô wezz' naet ted,
Ontjaene' ontwijdje', ô ijv'ge Dôaren;
O Porte' ô Doare' ontjae, meytf' romt',
Meytfje' ijn-gongs pleatf: de' haed-Kening komt,
Fol eer'-glanz'-preall' fijn huwz ijn-gloaren.
6.
wumkes.nl
E e Wae
225

126 Pfaim 24.
Wae iz dy Kening' (o fol eer ?
't Iz de' Oeríle', alle' Heerne' oer-HE ER', mijn Heer',
't Iz de' HEER' waems ftercktme' oer alle kreft' giet.
't Iz de' HEERE' oer-wjeald'gjer ijn 'tgefjuecht,
Dy fjuecht-winft', Tonder gaede' uwt-rjuecht't,
O oer-won-feyn'dy ijvigh heft' ftieti
Tillje hollen op ney' wolck'ne', ô red,
Great' Porten Goads, wezz' nu naet ted,
Jâ wijddje', ontjae jieme' ijv'ge Dôaren.
Op Porte', opDoar', rom-bean', meytf' romt',
Meytf' pleatf' de' haed, feyn-rijck', Kening komt,
Meye' heagíìe' eer-preall' fijn huwz ijn-gloaren.
7.
8.
9-
Wae 's dizze' haed-Kening fo foî eer' ?
't Iz de' Oerft', 't iz de' aller Heer-fchearne 5 HEER',
't Iz de' eere falme', uwt waems eer' de' eere
Opp' rjuechte' eer-ljeafjende' eer'-ljue faey't,
't Iz de' eer'ne' HEER', dy de' haed-eer-fteaf fwaey't,
Hijmm'1, Yerd, mey my, eer-fjongj'mijn HEERE.' Seìaì
226
wumkes.nl
Dy

Pfalm 2. 22/
Dy oarde P S A L M E. 51
HEtknet't, het bret, hetdjoeyt, ílobt,\vadd't
in wæz't,
Het reckje' in breckef' breyne' ijn 't leaze oerlizzerLí,
Het fchoerje f' holle', in hottje fin in gaeft,
Ho boflckje' all' NaeíTjen gear, ijn dwaen ijn íìzzen_j.
Wrâdfch" Keningen, great' Forften, rijpp' Riedsheeren, 5
Fen eaft, weít,íuwd,noardfchoallje' in troayet'honk',
Om de' Al-oerft H E E R E , in 's HEERN' falv'
Soon' to keeren ,
("O kreftleas'dwaen!} in íòtte' oerdwersjearm fchonk.
2.
Jæ âllje' in râîlje': ô lit uwz, mey elckoor',
Forfchoerre, ploaytflje'in brecke', az ftrie', herr' bânnen3 1 o
In ræffëlje jearm touw-wircks flaegs to loar',
In wy 'et fen uwz fchoncke', halze', earme'inhânnen.
(O flop befluwtt'!) Dy ijnne' heagfte' hijmm'le fealle
Sijn onbeklieuwbre fefte wen-pleatP hâdt,
Tuwlckjet mey jearm' ba-heys lit-tinckne prealle, 15
Ja laket fcheetfck oer lock oerdwaelfck dwijl-kât.
Marazhyden} meygleon'grijmm'cag-leag', foer3
Hiet falgjcnde uwt-breck luwd begint to bromjen,
E e 2 So
wumkes.nl
227

2 28 Pfalm 2.
So fchilHy f' hirdjtoarn-gleon, azmeyholíckfjoer,
Foríchrickje'j in blea lea-lilljend' lef dwaenfchromjen. 20
6. Ick hab C doz eern't d' heagfte' HEER) dy gloarglanze'
holle,
Seyn-filPg-falve' oerítirt, oer-ôalje', ijn oer-miett',
Mijn Kening hab 'k, mey miett'leaz' gaeft op-folle_>
Oer Syon , dy 'k míjn heyl'gheyts reft-berg' hiet>.
4-
7. Nuíîl'k, ijn'tklear, forklearje' fen 't befluwt_j, 25
Het d'H EER my fey, forwrâdz bouw', tijd in ftuwne,
Mijn Soon binne Ý, dy 'k alle' oer-jouw to buwt.^,
Soon dy 'k joed oonfangleaz teyn hab in wonne:
8. Dogg'íljuechs in æfck; 'kíìl, 'kíil fen fiere' in heyne_?,
Air heyd'nenjo to'n erve', ijn eyndomm' jæn, 30
All' wijd' wrâd oer, oon all' ig oerd ín eyne,
Sil Jon beíìt eyn-peall' nog miette' ea íjean.
f-
9 Y fchille f meye' hirdde' yerz ne' œr-haed-ftoak ílaen,
Dy Jo naet tjienje', m Jon bedrieuw'jin-pieljç_j.
Oon fticken buwtfïje', oon gruwze' in tíæf fordwaen 3 5
Schille' Y fe% in az glez-bruwckle' yerd-pòt forniellje.
J0, Doz Keen'gen nimme', ô nimmetijn-djiept'hertt'ne,
't Jilt: bruwk forftân,dizz' wichtc' haed-fekeiz't wird.
O Rjuechtcrs great in wiealdig, wol-luft-dert'ne_-,
Ly' noleke tuehte', ô 't domme' hert naet forhirdd'. 40
6.
n. Tjienje'hoafck, ô tjienje', ijn bernne-cangft', nommel
njoeL^,
Mey djiep ontfjog de' HEER', de' oer alle' Heerne'
oer-HEERE, Buwg,
228
wumkes.nl

Pfalm 2. 229
Buwg, wezlijcke',ijngelaets-blier, demmen, froed,
Buwg for him ; libbje' in rjuechtgje ney fijn leere_>.
12. Forwolkomje 's HEERN' Soon_>, mey ijnfiern' 45
druwckjen
Fen hert-gruwnz paey, blier-iìllig fwiet onrhell',
Op dat hy jiemme' opp' wey naet kom t' forbuwckjen,
Yn moedz hietfallg', wifp'-leagjend'gleon azd'heil.
O wol-lockfill'gh î oer-lockfill'gh iz dat folck!
(O locks-lock', fier bopp'wit, forftân, æftinckjen)
Dy op him trouwje' in bouwje'. O 't iz inkolck'
Fen on - gruwn' fwiet, dat H Y jearm' mijld det
fchinckjen_j.
E Y N E,
Dy hondert njueggen - in - tweyntigfte P S A L M E.
r. Ten Liet HA At M AALOTH.
F
En berns fchoncke oon, doz eernje eartn Ifraè'1,
Wier'k hird beneard, az 't verzin dat me ijn 'tfjoer docht.
Fen berns fchonck' wier *k forbuwcke in djiep treauvvn del,
In lijck'wol habbef', Goad tanck my naet oer mocht.
Naet oorz den az me op 't Fjild om fchoert de breack',
Naet oorz, allijck dy Ploeyers greyde brecke,
Naet oorz, naet oorz vrat mijn earm' reg lanz eack
Fol forgen, forge oon forg' lanz hinne mecke,
E e 3 Uwt
wumkes.nl
229
50
5148

230 Pfalm i2p.
Uwt wiert mey my, hie d'heagft' rjuechtfird'ge naet
't Leaz' tijz-jeam dear goadleaze oon fikken buwcke.
Wye æfterbeck , H E E R. E, all' wae Syon haec,
Litt' ie ijnn' rea fcheamtme in eerleaz' fchann' dob duwcke.
Litt' fe az 't gôar' gerz, dat waegft op moerre in teek,
Litt' fe az 't wijld grien forvvijllje, dear nin Miere
Nog Sicht're fayne se f íìchte op bruivck nog ftek
Haniie uwt om fchouwne xí buwnle 'er fen to tieren.
Dat nin forby geand' minfche', ijnn' HEER' Goads Namm'j
Ea wolfearte uwttje : ô nin forby-gcand' Minfche
Hoafck' muwlle op luwck, nog îeynwird 'er oer amm',
Dat nimmen ijn 's HEER'N' Namme er lock to winfehe.
230
3-
4«
œ y t.
5-
wumkes.nl
Ny

Ney ìt trognofetjen
feu
G Y S B E R T J â p i x
FRIESCHE RYMLERYE.
UWT' in uwf' Affears teal forhuynd , forftact
forproppe,
Wier neyfte by ijn 't reag betijfd ijn 't jierfek
ítoppe,
Trog uwtlâns weanwit, in forachtjen fen uwz cyn.
So wird faekeynlânsgoe trog eyn folk't Lânontteyn.
5 Nin kinft æfwyttenfchip,kinimmendearijnfchrieu\ve;
Rôft eitj'um uwt. Mar nu moat eitj'um íchamm'rca
blieuwo
Om 't Gijjbert lâpìx %pon tuwyl, wittenfchipen kinft
Dear ijn bewirkc het, in oon íìjn Lânsljoe fchiníl.
Dy Friefne frjuwn in gloor, dy uwz de Hijmel feynd het,
10 Jouwt hofckmijld duwbbel wer 't jing uwz de tijdt
ontteyn het.
Dearom (jeft fchien it graf fijn Ijea to tzefforteart)
Sijn greate namme nea in uwz gehuwgnis ítearL?..
wumkes.nl
M. L A s i s.
231

wumkes.nl

O O. N-W YSINGE 5149
G Y S B E 11 T 1 A P I X
Friefche Rijmlerije.
E E R S T E
F\ Riefke Tjerne.
Hiila het Fatnke.
Swiet ja fwiet &c.
Sjolle Kreamer.
5 Tiete fiet allinnc.
Ljcafde.
Reôntíe Ljeafde-gâl.
Galathæa.
Njue to Pales.
ïo Ljeafde Gjealpe.
Æmaril in Goris.
Ontfleyn Hert.
Lijltfen.
Ljeaf Lijltfen.
is Wobbelke.
Ljeafke lit uwz.
Minne Fjuecht-fpil.
Kipedo Reauwe bjuefter.
Forfchaette Aerd.
20 Ynne tuwl-wraegíèl.
Muwze Boaích.
Paris forlittene Enone.
F f
wumkes.nl
D E E L . (8149)
Fol. i
2
f-
7
7
13
if
17
lp
21
23
*f
26
2

OON-WYSINGE,
Op 't Mufijck-fjongen, 4f.
Fromme Ljue eagwijt. 46.
Op Gabbama Ljeafde-dichten. 4,8.
In Gabbama Stamboek.. 4.8.
0 0 Jl D E D E E L .
N
Yfchierige Jolle.
Reamer in Sapc.
49,
56.
49
56
64
73
Egge ín Wynering. 64. 74
10 -i" 1 otaniDuet- Op Gabbema ren oruinsrciu. Hoogelicd.
Tjefck-Moars Lân - Geane. See-ængfte.
In Oon 't Stamboek Fonteyne. fen Bruinsfeld.
73. 79. 79
74, So. go
83. 79 83
Op de Stedhadcrs Zoon. 83. 83
Goads Gunfte. 84. 84
15 Sìel Njue. 8 f. 85
Oer d' Ynkomfte fen 't Forítlijck Famke. 85. 85
Græf-fchrifte oere Kening fenne Swcden. $6. 86
OpitHôarsHoffenjenfenjiíFerSibbillefenJongftal. 87. 87
To-hæcke. 88, 88
20 Op Gabbcma Schijd-Schrieuw-Aempt. 89, 89
Op Rintjes Druwckery. 91. 9\
T ^ E D D E D E E L .
F Ricfche
234
Pfalme
Pfalme
Pfalme
Herder.
G X X X V I I.
X.
X I.
wumkes.nl
p2.
94.
97.
99-
Pfalme
45
46
48
48
92
94
97
99

O O N-W Y S IN GE.
Pfalme X I I.
Pfalme X V.
Pfalme XVI.
Pfalme VIII.
5 Pfalme CXLVL
Pfalme C X X X.
Juwn - bede.
Moarn-lied.
Pfalme C I I I.
10 Oon Gabbama.
Pfalme L X X X I V.
Pfalme X C
Pfalme XXIII.
Pfalme C X I I.
15 Lof-gefjongh fen Simeon.
Agurs Bea.
Pfalme XXXII.
Forfìz fen 't Lijen uwz Silligmeytfers.
Fenne Geboorte uwz Silligmeytfers.
20 Pfalme C X I V.
Pfalme I X.
Pfalme X C I.
Pfalme XXV.
Lof-f jong Maríæ.
25 Pfalme X L I I.
Pfalme X L I I I.
Pfalme X L V I.
Pfalme Lil.
Oonlieding to Dâvids trienen.
30 Pfalme L I.
Pfalme L X X X.
Pfalme L X X I X.
Pfalme L X I.
Pfalme XIII.
35 Free-Bea.
Ff 2
wumkes.nl
ior.
103.
105.
107.
109.
11 j.
iij.
116.
117.
120.
121.
112,
124.
I25.
I27.
128.
130.
132.
135.
I38.
I40.
I44.
I47.
IJO.
IJ2.
'54lS6.
158.
léo.
I61.
163.
166.
168.
170.
181.
Left
235
101
103
105
107
109
113
115
116
117
120
121
122
124
125
127
128
130
132
136
138
140
144
147
150
152
154
156
158
160
161
163
166
168
170
171

5
10
15
20
25
O O N-W Y S ï N G E.
Left laey yen blom blier grien &c.
Pfalme C X X X I I I.
Pfalme C X X X I V.
Pfalme C X X X I.
Pfalme C X X V I I I.
Pfalme L X I I I.
Pfalme C X X V.
Pfalme C X X V I.
Píalme V I.
Pfalme C X X X V I.
Pfalme I.
Lof-fjongh Zacharias.
Pfalme C X I X.
Pfalme XXXIII.
Pfalme XXXIV.
Pfalme XXXV.
Pfalme C I V.
Oer 't Krjuefchjen fen uwz Silligmeytfer.
Pfalme L X X X V.
Pfalme L X I I.
Pfalme L X V I I.
Pfalme C X X X I X.
Pfalme L.
Pfalme X C V I I.
Pfalme XXIV.
Pfalme 1 I.
Pfalme C X X I X.
E Y N E.
wumkes.nl
-73-
*75-
176.
177.
177.
-79-
180.
182.
183.
185.
ipo.
191.
193.
194.
198.
202.
2o

wumkes.nl

wumkes.nl

Friesche Rymlerye 1681 diel [I]: oanfoUingen op FR 1668
wumkes.nl
239

wumkes.nl

GYSBERT JAPIX
FRIES C H E
%,r

SENECA
HE %£ VL, FV T^E 3\(T.
VIRTUTIS. EST. DOMA-
RE. QXJAE. CUNCTL
PAVENT.
242
wumkes.nl

Aan de Edel Mogende
Heeren
S T A T E N
Van
F R I E S L JNT>,
TuíTchen het FJie en
Laauwars;
Zaame gevoegt uit vier leeden,
"Naamenlijk:
OOSTERGOO. WESTERGOO.
ZEVEN WOLDEN, en S T EDEN.
wumkes.nl
(*) % EN

EN DEN
T)oorlugtig(ìe en Hooggebore Vorjl
en He er e >
HENRIK CASIMIR,
Voríl tot NaíTauw, Grave tot Katzenellenbogen,
Vianden , Diets, Spiegelbergen,
&c. &c. &c. Heere van Bielftein
, Baron van Liesveld - Erf-Stadhouder
van Friesland , Stadhouder -en
Capitain Generaal over Stad en Lande
en Drenthe. Colonell. &c. 8cc. 8ÍC.
Edele tZMïoogende Heeren ,
Doorlugtig/ie en Hcoggehooren Furjl.
Et word verhaalt , dat Artoxerp
xes Memor , Koning van Per-
P? zen, dochters zoon van den eersi
ften Artoxerxes , die , om dat
5 zijne eene hand langer was, dan de andere ,
genoemt wìerde p**vwe, en Longimanus >
hoog-
244
wumkes.nl

O T 7) X^J C T.
hooglijk ge roemt is geweeft, wegens de
Edelmoedigheid zijner zeden, en boven gewone
mildadigheid tegens die geene, die
hy zelve iets fchonk , of die hem, uit een
5 ongeveinft gemoed , ietwes vereerden, het
ware hoe gering het ook mogte zijn ,• hy
nam alles aan met een zonderling vermaak
en genade, die aan 't grootmoedig hert van
zoo groot een Monarch betaamde. Want
10 als eener van de gemene rang, hem een Granaat-appel,
vaneene uitmuntende fchoonheid
en bovenmaate groote, tot een fchenkaadje
op-droeg, 't is niet te bevatten, met
wat een vrooilykheid die hooge Mogenheid,
is die gifte heeft omhelft en met woorden van
eere gepreezen den loíFelykken en aardigen
geeft van dien perzoon, en daar by uitgeboezemt,
7)at hem nooit aangenaamers yets
te Gooren was gekomen. Een ander ziende,
2o dat elk beezig was , om met alle teekkenen
van eer-bewijzinge dien Opper-koning
te be/eegenen, en niets by zich hebbende,
(*)3 dat
wumkes.nl
245

O

O 7> D ^J C T.
Artoxerxes in heerlijkheid te booven ftreefè,
als de Oofterze paarlen en Wefteríchc ge«
fteenten , de allerfnoodíle kaay-fteêritjes
van de Amerfoordfchen berg ooveîtreffeiu
s En ook ginger wel vu jaarzeggens seloir
wilden wy alleen de frengien van dit û'pe
kleed vertoonen , en ílegs den omtrek met
doode verwe afmalen.
Wy offeren, dan, een werkjn Ttymm rij»
ïo me loos, toegetaakeld met yerfc heidene ftoffen
in 'tgeeftelij^ en weyrlij\, waar in de Tfal*
men yan den man na Cods herte, diengrooten
Harpen-Jïager boy en alles uyt-fchitteren» in
Friefchen Rijm, en ^ùyvere Friefche woori5
den, g e t u kf{igiïj\ en ge leerde lij\ beyaademt
door Mr. Gysbert Jakobs in leven School*
dienaar binnen de ouae Hante-flad Bolfwaard >
voor eenige jaren de weg yan alle vlees ingetreden.
Deze zijn al voor lange aan deop-
2o rechte waardeerders der Friefche moeder-taal
omgedeelt, waar uit een duldeloos verlangen
ontfprooten is tot een anderde druk,
die
wumkes.nl
247

Õ T V ^A ç T.
die wy, nu, den Vaderlandeter eere, den
Medelanderen tot nut en vermaak hebben
uitgewrocht ? en met een tweede deel, uit
zijne eigen fchriften vermeerdert.
5 Wat kander aangenaamers zijn, dan dat
me zijn eigen Land-taal, althans feer ellendiglijk
verfleníl en verwordden, gezuiverd
van de baftaardwoordden, magleezen. Aldus
heeft yder Land gepoogd te doen. waar
10 wy de blijkken vanouds af vindden , in de
oude HollandfcheRijm-kronijk van zJvïe~
Hor StoJfy. In de Engels-zakxzifche by
zÃelfrycHS en

O T D %^A ç T.
In Cimbriích was zeer ervaren, O lam Wormius,
als blyk geeven zijn Runis Woorddenboek,
zijne jaar-boekken , en oudheden van
Dannemarkken > en^. Zoo heeft mede ge-
5 daan anderen Land-aart : waar af de ftaaltjes
overvloedig te vinden zijn by Ge/her yan
ÊaaZeJen Vulcanìus van Brugge.
Dat in onze eigen taal geen gefchriften
gevonden worden, die in zijnen tijd niet bo~
10 ven de zeeven honderd jaar konden halen , is,
het gevoelen van Suffrìdus^Petriyan Leeuwaarden
, Gefchicht Íchrijvervan Friesland
en Knunink binnen Kolon.De waarom is bekent.
Want de Fries een ftrijdbaar volk was
is en zette niet op papier -, maar gaf van mond
tot mond over eenige gezangen, tot lof der
dappere Helden,die zy in hunne brasmalen,
volgens het oud herkoomen by alle Duyt-.
fchen , zongen. Het oudíle gefchrift, dat wy
2o thans bezitten, word gereekent te zijn, de
Friefche wetten. Want den Fries ftelt vaftdat
voor des grooten Kaarls tijdden geen wetten
(**) ° hebben
wumkes.nl
249

O T 2> X^A ç T.
hebben gehadt. ('t welk bezonderlijkte verftaan
is, van gefchreven of Kaaizerlijk regt;
dan hadden inlandfche willekeur en, die zy
den nakoomelingen by monde overgaaven)
5 Hy heeft wel van Kaarl wetten ontfangen,
maar niet verfamelt, dan na drie honderd
jaar, achter fijn dood, op 't feeít van den
H. jandeDooper.
De wijd-beroemde VbboEmmen is van een
10 ander gevoelen in 't v Boek der Vriefche ge=
fchiedeniíTen , op 't Lxxi blad op 't jaar
iDCccx. alwaar dat adelijkverftand gewaagt
vandefe Friefche wetten. Hoewel dee^e dingen
doorgaans den grootten Kjiay^er íyaarl
is worden toe gefchreven , %po is by my > alles w
overwogen weende, geen twyffel> of ^y hebben
meejlendeel heur begin van ^Adartel. Deze
plantter vân de Cods-dienft, na de dempinge
Van ^aadebout r in Friesland, isgenood-dron*
20 gengeweejí, djxtonbefchaafde Volkjnet wetten
te %eede-vormen, en met aanbiedinge van vry*
freyd, mKxìä&s Wet en gehoorzaamheidte be*
yejligen
250
wumkes.nl

15
20
O T 25 X^A C T.
yeftigen > 'í welkj^nne-kjaar blijkt > gelijk^ de
'woordden des %elfdens genoegzaam te kennen
ge Den. Edoch het gene van ^Kíartcl wel was
begonnen, door den Deen vernietigt weende+
is door K^aarl her/telt, en met een gejond oordeel
en ooyerleg, daar het vereifcht wier de , ver*
meert, en in 'txi boekop'tjaarcioccLxxrr.
fpreekt dien zelfden Heer, dat Kaaizar íZ^r*
lif van Habsburg tien hoofdíb by âeFriefchs
Wetten heeft gevoegt, die te gelijk in eenen
bondel met onze Vaaderlandfche wetten ín
vergrijsd Friefch voor cxxx. jaar te Koloia
met den druk zijn gemeen gemaakt, die
noch, maar fchaarzelijk,gevonden wordden.
Ditfchreef Emmen al voor den jare CIDIDC.
Van dit dierbaar kleenood der Friefche
oudheden fchreef Γotto van Holdinga, een
voornaam Friefch Edelman, en Vaader van
den Wilkg van Holdinga van Eizinga, in zija
groot Werkman de Herkomfi, oudheid enge*
JialteniJJe yan heel Friesland, in Latijn, tot
noch ongedrukt j edoch by de Erfgenamen
(**)2 in
wumkes.nl
251

Ö?2) %^A C T.
ín weezen, in 't tweede Boek op 't jaar
ci3ccccLxx. aldus; Heer Hiddoi;d/zKamminga
, eerfl tot Dokkum en naader hands tot
Aanjum l^ertjnna, heeft ontrent die tijd, dat
5 boe\daar wy dee^e Jf de e/ing e yan Friesland
ontleent hebben, op %i]ri eygen p erfden ge dr u\t y
en aan 't licht gegeeven , Tender %ijne of des
drukkers naam daar by te boegen , gelijí^noch
"pele voorbanden zjjn. £en boek hebbe van de
10 Zelfde floff£ met de hand 'toZijdsUnia * n
denjaare cioccccLXXv.ge/chreven, dat van
bet yoorverhaaide niet ïer/chi/t.
Heeft men doen ter tijd zonaau-keurig
en naaryverende geweeítonze adel-oude taal
is voort re plantten, doenze noch in eenige
bloei was ? hoe veel te meer, dan, zijn de onderdanen
, onderde genadige beíchermìnge
der Vaderen onfes Vaderlands fchuldig, in
deze tijdden , daar de taal zo aaterlings ver-
20 bafterd is, die na hunne vermogen op te bouwen.
Dit heeft waarlijk, befpeurtdìen vlijtrgen
ea
252
wumkes.nl

o T z> X4 çr.
en arbeidzaamen meefter Cijsbert fâtybs\,
een perfoon uit een eerlijk geílacht gefprooten,
en die niet hoefde te íchroomen om met
de gaaufle Taalwijfe in de renbaan van eeíï
5 letterftrijd, over de íliyverheid der Friefche
woordden te verfchijnen. 't Welke waarlijk
blijkken zal zoo eenig groot minnaar der
zelfde zich zoude willen opwerpen om iets
in zijne werkken met oprechte kenniíTe te
10 verhakílukken.
Cod zy gebeden eenen , hem gelijk te verwekken
, die met eer en roem en on vermoeiden
yver, naa zijn uytteríle kunde ons vereeude
taal zoekke te verhelderen. Hyis
is overleden , en heeft de Lampada den na-neven
overgegeeven. Hic TZJoodus, hicfaltm.
De weg is gebaant. Yder eerlijk Fries kan
hem navolgen. Hy heeft het pad gewezen en
hetys gebrookken daar wy, zonder fchen-
20 ding, konen doorzeilen. Deluil is 't eenigíte
dattervereifcht word.
Wy verfeekeren het ons en íîen r t ook
(* *} 3 waar-
wumkes.nl
253

O T T> X^A C T.
waarlijk te gemoet, datter ontallijkke fpotters
een volkje geklonttert van venijn, ingenomen
met fpijtige misduidingen , gegrond
op een ongegrond zelf-behaag , door haar
5 oorzaakeloos voor oordeel - zullen uytkraayen;
waar toe deeze beuzelingen; wat,
nut brengt aanhet onderzoek van vergrijsde
oudheid der talen die niemand kan verílaan 2
Wy verhopen ,in tegendeel, dat 'er zullen op-
10 ftaan delaarder Frieten die de Vaderlijkke
oudheden teederlijkker zullen omarmen en
hand-haven, en wy by die zelfde guníte vinden
j zodat der eerfter beeftigheid, zal moeten
wijkken voor de deugd en opperíle gene-
15 genheid der laafte.
Wy dan hierop (leunendewillen verhopen
Sd:

O T D %_A C T.
lijk zijt getrouwe handhavers van de dierge-kofte
vryheid van ons Vaderland- gemetfe.lt
in het bloedigZement van ons Voorouders;
en dies oorfaakx halven mede verplicht
5 onfeFriefches?Aîoeder-Jpraa\tthandhaven•
Een Taal die heurs gelijkke van oudheid in
Nederland niet ken.En diefe naau wil ziften,
fal bevinden, datfe in een naauwe verbinteniífe
van maagfchap ftaat, met de overoude
i o Duytfche en Gottiífche talen. Ik laat andere
ftaan. 't Onderfoek daarvan fal Vnee êdi
éMo: en Hoogb: tot vermaak en luit gedyen
en andere door dit loffelijk voorbeeld aanprikkelen
en met een yver aanblafen dit zelf-
15 de fpoir in te ílaan. En wy zullen den arbeid
onfer perfzen roemen5en aangemoedigt worden,
om noch koften noch moeiten te fparen
om andere diergelijke werken, tot roem onfes
Vaderlands, tot voordeel der infaten en
2o verwonderinge der uitheemfche aan den
dag te brengen.
Op dat wy dan met onfe wijdlopige aanfpraak
wumkes.nl
255

fpraak de lijdfaamheid van Hare Ed: zSMo:
niet te veele vergen , en geen verhinderinge
brengen in de beeíìgheden die Haare Ed:
zïMog: tot voorftand van het gemene befte
5 getrouwelijk aanwenden, treken wy af met
ootmoedige beede , dat haar Ed: ^Aío: en
Hoogh: ons ftoutbeftaan gelieven genadelijk
in de befte vouwete ílaan. Wy zulìen middekrwijle
de goeie en opper/Ie Codvan herten
io bidden dat die hare Ed: zPvîog: en Hoogh: in
voorfpoed, eere, en gezondheid lange late leven,
en zeegene onze waarde Vaderland met
voorfpoed onder der zelfder loíTelijkke regeeringe
tot welftand van Staat en Kerkke ,
is ten uiteinde toe. 't Welke de eenigfte wenfch
is van
256
Ed: Mo: HEER EN
Door/: FORST,
Vvper Ed: ^Mog: en Hoogh:
Alleronderdanigfte Dienaars,
^. Tjattings. C, Hoog/lag.
wumkes.nl

IsAAc de SCHEPPER*
Grietman over Acht Karfpelen,
Wenfcht gelukjnde heil aan fijn yrund
SIMON ABBES
G AB B E MA,
Hifiorie-fchrijyer Dán Friesland;
Ter gelegentheid van het uitgeven der
vermeerderde werken
VAN
GYSBERT JAKOBS.
Laat men op d' aaloude blad'ren , Hier in Iaat zy haar niet tomen
Daar pronkt Frieslands Moeder-taal Noch door Romelij nze deugd, 10
En de vryheid van haar Vad'ren Noch der Noordfche volkren ftromen ,
Tot een eeuwig Zege- praal. En het Iwermen van haar jeugd.
5 Cxzar mach al-om gaan planten
Met zijn ípraak zijn heerfchappy,
Friesland is 't, die zich gaat kanten
Tegen beider flaverny.
wumkes.nl
Of een Franfche Furíì: haar tarte,
Of een forfzen Batavier,
Friesland hout, als't oude Sparte, 15
Taal en vryheid even fier.
(* * *) J*
257

10
15
ja zy derf haar wel verkoenen,
Om te zaaien beider zaad
In de velden der Brittoenen ,
En het herte van hun Staat.
3 5
Dit kan niet genoeg volpriezen
* Haar doorluchteKonings mond,
Dat hun Rijk is op der Friezen
Taal ciivrjigheidgogïond. 40
Dit paar is zo nauw verbonden,
En zo valt aan een gehecht ,
Dat den een niet word geíchonderv
Ot den and'ren is ontecht.
Nauwliks was den Staat belalìert,
En van nieuwigheid verdacht,
Of de W/j/wierd fluks verbaftert,
En de viyheid lag verkracht.
Maar de Land-aard aangedreven
Door Furft Willem., raadendaat,
Heeft dé 'vryhìd weer doen leven,
20 En herfteld in de oude Staar.
Wen haartrouwpgezelnede
Al tedeerelik vermant,
Wierd gebannen uit de Staden,
Ëniworf balling achter land.
25 Doch den Adel, dicdezaken
Weet te fchattcn na hun waard ,
Wraakt dees vluchteling te wraken ,
En verfchaft haar vuur en haard.
Hier door fcheenze wat te íreig'ren ,
30 Maar viel fluks weer in het ftof,
Wijl m' haar eeuwig heul ging weig'ren
Op het Landfckaps-huis en Haf.
258
* Temf/e, Cap. U,
45
50
55
60
wumkes.nl
Zcdcrt hield men tijd en wijlen
Voor onnuttelik befteet,
Die m'aan 't zuiveren en vijlen
Van de Friefche (aal vet íleet.
Hier door lagzeonbeílepen ,
En verroert tot in de grend ,
Niemand, die haar lettergrepen
Die haaxjjielding recht verftond.
In dees dikke duifternifzen
Stelt zich Gysbert Jakob; Zoon ,
Om haar helder op te frifzen,
Oppermeeilerlik ten toon.
Speurt hy op haargrijze reeg'Ien
Dooreen fi.herp-gefpitfl.cngeeft,
Of die reeg'Ien gaat verzeeg! ea,
Beide lchaft hy , fchoe-en leeft.
Stelt, ay, ftelt eens zijd" aan zijde.
Wie heeft beter , Quintiliaan ,
Of dees Varro van ons tijden
In zijn Moeder-taal gedaan ?
Gaat hv elders aan der heiden
Speelen op een herders fluit,
Of in Paleitijníche weiden
Na bazuinen Jeízcslpruiî.
Wie zag oit zo zoet vereenen
Zalems vreugd en Romens jok,
Zout en Koning van Athenen,
Hoge laars en laage zok?
Dit zal geen bewijs behoeven,
Wijl noch onlangs aan ons eeuw
Zijn verfchaft tot wifle proeven
Friiie klauwen van dees Leeuw.
Maar

Maar de re/ì íag'gânfch ontluillerd ,
Eu verrot, vermot, verrréèn ,
Oí gekerkerr en gekluiferj,
Daar haar Zon noch Maan befchcen.
Meer verwart, als Orpheus fhaaren 25
En de brokken van zijn romp,
Als de Sibillij niche blaaren ,
Als de woeíìe werelds klomp.
Minder arbeid was aan 't fchïften
10 Van den Goi'diaaníchen knoop, 30
Als het ziften van dees fchriften
Uit haar reddelozen hoop.
15
Zulks niet anders fcheen befchoren,
Of dees onwaardeerb're fchat
Zou verltikken en verfmoren 3 5
In haar wieg en bakermat.
Had dit GabFma niet gaan weeren ,
En, in plaaas van ítof en rach,
In ípik fpüter nieuwe kleeren
20 Haar doen komen voor den dach. 40
wumkes.nl
Dat men ouderloze weezen
Heerlijk uirdoft kleed en reet>
Is ten allen tijd gepreezen,
Mits men eigen-niet vergeet
Maar hoe lang is 't wel geleden,
Dat ik zag u brave krooíir *
Schrap in ryen 'en geleden,
En den drukpers welgetrooft.
Laat dees ga.

O P D E
FRIESCHE RYMELERYEN
Gerijmt door
GYSBERT JAKOBS,
Eertijds Leermecfter in deSchoole totBoIfward, en onvergelijkelijk
indeFriefche Lands-fpraak.
Uitgegeven door
SÏMON ABBES GABBEMA.
U EFrie/cfoCprzïk-kunR klimt op de hoogfteEere trap,
En haalt heur dierbaar pand, uk diep verhoolen hoeken:
Koomt heer'lijk voor den dag, waar voor de Wereld-kloeken
Staan ítom, wanneer zy zien, dees' grijzeweetenfehap.
5 Hier zet hem in dees blaàn den braven GYSBERT fchrap,
Als hy zo loflijk ging de Friefche oudheid zoeken:
Door aangebooren lufr, niet door wijs waande boeken •
Maar lachte met de Rok, en de fluweele Kap.
Wilt dan, Taalkundige, niet op deez' fpraak-kunft ímalen,
10 Den grootcn JUNIUS, 't Orakel van veel talen,
Quam in Bolzuinaas ftad, en leerde 't van dees Man.
Metrechtdankt>tóZoon,prijílTgeenhy heeft gefchreven,
r? A ?, B E M A t? 1 ?,' 1 werk weer doet op nieuw herleven:
Die m hem een lof-krans vlegt om zijne herfepan.
260
wumkes.nl
A. TYMENS.
Aan

Aen den
T A A L-en SPRAAK-
FRIESC H-KU NDIGE
L E E Z E R.
^p^^^j^^» Ie geene , die de gedachtenis ze der aadel ouwde
(jft -^^^iS^ Geíchiedeniszen endede grijze wetten hunnes
î"| -^MWU ff Vaaderlands , Hand-haavinge van het Ge-
5 jfü Po^W K meene-beíte , Zeeden en plegtigheden voorga
(ÊJmlål fèi neemen aan net ^ cnt te brengen , en den naa-
W^y~rrÊ^&^i. kooroelingen, met fmaak, achter te laaten ,
i.w*r í í'-^^S? > tí

Aan dm Taal-en Spraak-Friefch-
-vijze j in-beeld in't gezelfchap van zijn'oovcrouders te zijn.
'tlsmy, thans, der moeyenisze niet waard, uyt elke land-aard,
hier, blijkftukken intelaflcben. Een , zoogoed als honderd;
naamenlijk , dien uytmuntenden Engels-man fVillem Kamden,
5 grondig onderzoekker van zijn Vaaderlandsouwdheeden, clieby
hulp van de ouwde Brittamúfcbe en Zakxzifcbe, waarlijk de F R IE-
SCHE taaien, een volmaakte Hiftorie van het ganfehc Kooningrijk
, en de waare benaaroingen der volkeven , fteeden , bergen,
land-ftreekken , rievieren ««zv. tot zoodaanig eene hoogte
10 van glorie heeft opgetoogen, der maate, dat hy dennabuyrcn
níet dan nyt, en zich zelve zijns naams onvergankelijkheyd, op
't heerlijkxfte oovergedraagen heefr. Zoo dikwerwe ik dit herkaauwe
, kan ik my niet genoegzaam verwonderen, dat'er, tot
noch toe, ín deez' geletterde eeuw, en zelfs in FRIESLAND,
15 een voedftermoeder van geleerdheyd enkunft, niemand gevondenword,
die, naa't voorbeeld der benabuyrde volken, of uyt
luft tot de roemruchtigheyd onzes waarden Vaaderlands , heur
grijze fpraak , niet uyt de puynhoopender verftroyenisze opleeft,
en uyt de alderbarbarifchte flavernye der uytheemlche taaien , in
20 een Franke, Frye, FRIE S-ruftigevryheyd, herftelle. Wil.
len wy aldus voort, eerlange raakt onz' grijze moeder-ta.il ten
lande uyt, en ílijt 'er tijdden , met de ouwde vryheyd in een eeuwige
Banlinkfchap. En de FRIEZEN zullen ín hunn'eyge
landen Vremdelingen zijn. Onze ouwde Vaaders, gelijk , ook ,
25 andere Duytfcben daar Tacitus ín zíjn Germania van gewaagt, lieten
de gedachtenisze der dappere daaden van de Vaaderen in eyge
land-taal, in verzen beklemt, den Naa-neeven, tot een onwaardeerlijk
pand, naa, op dat alzoo., meede hun taal tegelijk met
kennisze van onverfchrokken dapperheyd in eeven ftand van lang-
30 duyrenheyd mochte vergrijzen. Alwaarommezy verouwderde,
en quaalijk teuytten, woordden, verzonnen en zaame fchaakelden
, fchaarende die, als een befchut-ftekkaadje, voor de vereeuwde
taal. Zulke waaren in de laater eeuwen, Rad hird reekt
ryrren lyra. en, Dk iz nin klirk zo krol, az Klhkamftk krol, Htre,
35 di klirk, attir klirkeniz hja toklol, en'er zoort-gelijkke , diemy,
thaasí niet voorkoomen. Diezenietkondeuytfpreekken 3 was
262 wumkes.nl
gceo

kundige L E E Z E R.
geen F RIE S, en moeft te waater, daar hy met de verrejaagers
zoo lange wierde ondergedompelt tot dat de zieie van den lichaame
was gefcheyden. Dit noemàeme fVaapel-djepinga oífVadpetdrank.
Door dit bezorg en naarftigheyd hebben onze ouwders
5 zoo veel uytgewrogt, datzy, van eerften af, langs zoo een rtekx
van eeuwen, tot aan den Jaareci3 ccc. hun landtaal, onbezoedelijk
als een onbevlekte Leelye, en zuyver Roozlijn bewaart
hebben. In deeze daagen waaren zeer jeloers op de F R I E-
SCHE Vryheyd de Pheelingen , die me de Weftelijkke noemt
10 met de Groeninger , aandeeenekant, aan de andere , de Gtidtrfcht
en Hollander. Deeze taften ons aan allen oord met feilen oorlog
aan, doch met geen eenpaarige gelukking. Hier op volgde gemeenlijk
een waapen ftand , en vryen omgang en koophandel onder
elkand're. De uyt-lander, deezer wijze, ten landfehappe
15 inboorende, verbafterde geheelijk den FRIES» die , daar
door volkoomenlijk, van de glans, die hy bezat, afraakte.
Hier qaam noch by het innaaien van een gebroedzei van monnikken,
die me Een^ooners (om dat zy afgeflooten vandenomrnegank
met de weereidfche menfehen , hun Godsdienftigen yver,
20 binnen de wanden van een kloofter, booven andere, zuyverder
fcheenen te oefFenen ) noemde. Deeze waaren gemeenlijk buy ttenlandfche
klerken, die me, om de waan vanhungeleerdheyd ,
gebruykte tot het inftellen, íchrijven en verzegelen vativerdraa.
gen , uytfpraakken , gedingen , laafte willen , en wes in een
25 burgerlijk gebied meer voorvalt. Te vooren pleegme zoo naauwkeurig
eene opmerking te neemen, dat me wetten lietuyt gaan ,
en daar. in vloeyen , Nen Hollandera Scbilma ontfaan f»r en hurgir.
Zeeker Schrijver fpreekt in't algemeen van de FR IE Z E Ni
Dat zy niet alleen een dffchoWto hadden van de uytheemfihe bmietfykken ,
30 tiemaar otk van hunnegrenspaalen-te betreeden ,• dat zy de vreemdelingen
naauiflykx een nagt by hen dulden, hoewel -zy hen, anderzins genoeg,
alle teekenen van een verpligtende geditnfiigheyd lieten toekoomen. De
waarom ís klaar. Teweeten, op dat hunn'zeedenenloflijkke
Lands-gewoonten niet bemorft wierden door den draf van een
35 daagelijkxze bywooninge der naabuyren en andere volken.
Koomt na eens, 't is ooveral volvaD'tvremdelingfchapendoor-
** 2 zaayt
wumkes.nl
263

Aan den Taal-en Spraak-Friefch-
zaayt met een ontalbaar tal y^n aaterlinkxze FRIEZEN. Eer
lange wierde ons Vaaderland ontruft door de verwoedde gefpanfchappen
van îcbieringer en Vetkeoper, die eikandere ten fcherpften
vervolgden, enniemand, diein hungewouwdquam, lijfsgenaâ
5 toeftonden: zoodat, endelijk, door deez'genoodfchappen , de
Vryheyd, vaftgemetzelt in 't bloedig Sement der Vaaderen, den
Zakx, vrywilüg» wierde opgedraagen. En is, als toen, te
gelijk met de Zakxzifibe Rechtpleegingen , door 's Vorften
Ooverfte Richters, de Zakxzifibe taal îngeíloopen. Naamaals
10 raakten wy onder 't juk van tor!, naamaals Kaayzar van Germanie
: deezefteldeeenHofvan Rechtspleegingein , en vulden't
met buytten-landers, eneenigeingezeetenen ; Van doen af wierden
alle kennis-fchriften, en verdingen, in dehraabandfcbetaal
uytgeleevert. By welke geleegenheyd deFRIESCHE moe-
15 derfpraak endelijk uyt de kerkken, fchoolen, gerichthooven en
recht-bankken, ja! van de ftraat en uyt de gedachten der menfchen
gebannen wierd , der voege , dat wy naauwlijkx , op
heeden, van de woorden of uytfpraak der grijze taal deminfte
kennisze hebben om die te leczen, of al ftaamerende, natebab-
20 beien. Dit leert ons niet alleene eygenervaarenheyd, neemaar,
ook de uytbeemfche getuygenhier af met fmart enverwonderinge.
Aldus fchrijft den taaikondigen Konraad Gefner van Bazel'm
zijn Mitbridates > De F RIE Z E N, gehruykten een aangeboore en
firaffetaal, die verre van der naabuyren uytjpraak afkeek. Indetze
25 fthreevenzy de verbanden en handel zaakken. Heedenaapenzy, voortieemenlykindefleeden}de
Braabandfchee» Hollandfche»^. spruyU
tende uyt den bundel, die yveederzyds in zTeang gaat, en 't Hosge Hof
van Rechtspleeginge, doorgaans vol Braabanders, die in hun taal het
recht -to'ijzen en de fbift-zaakken en oovereeukoomingen den volke op 't
30 Braabands voorfebryven. Het is moegelijk, ja ! zonne-klaar te
bewijzen, uyt de beroemfte Schrijvers van Griekken-land en Roomt,
dat wy, alsnoeh, bezitten die land-ftreek tulîchen defe.roen
Ryn, àiePtohmeus, Tacitus, en Plinius ons hebben toegekent, en
die wy door de deugd en dapperheyd der Vaaderen, die hunn'
3 5 paaien tegen het geweld en moed-dwangloosheyd der benaabuyrdcPrîncenverdaadigden,
als noch bezitten. Maar de grijze taal
264
wumkes.nl
en

kundige L E E Z E R.
en IoíFclijkke inftellingen zijn verdweenen. Daagdcn'er eene van
dendooäenop, die voor eenige honderd jaaren, het pad van alìe
vleefch is ingegaan , hy zoude ons voor geen FRIEZEN,
maar ander land aard erkennen, nochwy zouden zijne noch hy
onze taal begrijpen. Voorwaar, het en waare den Aadel, en
Huysmanne-ftand, deeze, als hun eygenfpraak, telandewaart
niet oeffenden, ons was, al voor lange , brieven van voorfchrii-vinge
of een Tolk van nooden gewecíl, zoo wy hen hadden wilien
vcrftaan. Dus zijn wy, doorgaans, moedwillens Barbeten 'm ons
eyge Vaaderland , en reekenen het voor fchande de áàlouwde
moeder-fpraak, grondig, te verftaan , en zeggen met Akkuríìus,
Gucafunt, legt non pojjiint , daar ik by doe, multo minus intãìgt.
Heel anders was VI GL E AYTTA van Zuichum , Raads-
Hoofdman in den heymelijkken Raad van den grootften Kaart,
van gevoelen. Want, als, te zeekeren daage, eene* vremden
Ptinçens Afgezant, teBfuxel verfcheen, deede die zijn aanfpraak
inzijn'sPrinçesland-taal. VIGLE, die't woord, in's Kaayzars
naam zoude voeren, 't zy hy den Afgezant niet verftond, of
dat hy hem ten toon wilde ftellen, en leeren, dat me een taal moeft
voeren, die e'kman in den Raadekonde begrijpen, hoewel zelve
veel'er taaien kennis hadde , andwoorde ííechts ín zijn FRIE-
S CH E moeder-fpraak. dat zijn' Stoelbroeders beaangenaamdenj-en,
hy zich tot hen omwendende, fprak; fVaaromzoude
't wy ongeoorloft zi/'« F R I E S C H te Jpreekken, daar deeze zyn V
Prinçens landtaal beeft gevoert. Zoo hoog waardeerde dat Eedel
verftand zijn landtaal, en mogt in geener voege dulden , dat een
FRIES, hem koomende begroeten, anders aanfprak , als in't
F R IE S C H. Geen minder liefde , droeg dien Grooten en
waarlijk taal-kundigen Staats-mol, L IE U W E van AYTZE-
MAj Afgezondene van Dodrlugte Prinçenen vermoogendeGemeene-beften
by den Vereenigden Staat, en die voor VXG LE
in geenen deele behoefde te zwigten , de F RIE S CH E taal toe;
waar af wy veele blijkken zouden koonen voortbrengen , maar
achten't niet noodig , oover mids zijn affterven noch in verfcher
geheugnis is, dat ontallijkke Perzoonaadjen , van hoogen en
laag«n ftand, die, daagelijkx, de kerne van zijn bevallijkke
wumkes.nl
** 3 omme-
265

Aan den Taal- en Spraak-Frìefch-
ommegang, metrolnoegen, genooten, daar af genoeg kennisze
draagen. My gedenkt geleezen te hebben in'teerfte Boek de
Origine Trifiomm aan 't vijftiende Hoofdftuk, door Sufridus Pet) i
der wereld opgeoffert, dat hy in't jaar cio IDXLVIT. uyt trek tot de
5 geleeràheyà te Looven koomende, bevonden hebbe, dat onze Landsgenoottn,
in beure vergaaderingen, die of befiemde dragen gehandhaaft
•Kierden itt de Kerk van Santa Barbara, geen ander e, dan deFRlÊ-
S C H E taal verbeezigden. Want, naademapl het een algemeens en
beylige f laats ts>as daar niemand uytgeflooten ffierde. En of'er al, ye-
10 mand van vremden landaard', uyt nieutts gierigheyd , daar ontrent
quant) of door de Kerk > die oopene doorgangen had, bygevaltrad, zoo
konden zy echter, in volle geruftbeydfyreekken van die dingen, die'er
voorgedragenf»ierden. Temeer, «cr/jGottlander, noch Deen, noch
Holfteiner, noch Zakx, noch Embder-FR 1ES, fio^Pheeling,
15 noch Groeninger, noch Gelderfman, noch Hollander, noch Braabander
, noch Vlaaming, noch andere uyt Hoog en Needer- Duy tfchland,
iklaateSpaangjaard , Franfman en Itaaiiaan , 'tminfteçíerke
van de -noorden kon begrijpen, 't FRIESLAND, dat hy meent
is't geene daar Leeuwarden de Hoofdjlad af U. Konden wy onze
20 meedelanders inprentten, datzy, naa't grootmoedig voorbeeld
der Engelfche, onz' afzettelingen, die in zeeker Kloofter, van
Otgaar, Graaye van Denshire, by 't Steedeken Tanijlooke , gebouwt,
oopenbaare leszen hebben laaten doen, in de ouwde
Zakszifche , dat is F RIE S C H E, taal , meede zoodaanige
25 oeffening-plaatzen oprichteden, wy zouden waarlijk verneemen,
wat een onooverwìnnelijke fchaade ons Gemeene-befte op den
hals is gevallen, in't verjaagen der grijze moeder-fpraak'. En,
weederom , wat een klaar ligt wy zouden fcheppen uyt de ouwde
Gefchigtboekken, als meedein deuytleggingender Wille-keuren
30 en plegtigheeden, in het wegneemen dertwiften, rijzendeuyt
de Afícheydingen en merkpaalen der landen van eikandere, in
het onderzoekken derouwde Hammen , hunn' houwelijkken , en
verwandíchappen, in't onderzoekken van de waare oorfpronklijkheyd
van Steeden , Rievieren en Landfchappen , ja ! de vol-
35 koomenc kennis van des Vaaderlands ouwdheeden , onvernift,,
voor onz' oogen oopen leggen , indien de Barbaare taal der uyt-
266
wumkes.nl
landers

kundige L E E Z E R»
landers de íchop wierde gegeeven3 en de moeder-taal beneffens
de bezweekke Vryheyd, in de zeetel van heur voorig bezit en
achtbaarheyd herplaatft. Ouwelinkx, viel de uytboezinge der
woordden en eygen naamen opeen A. uyt., die nu alleenlijk in de
Stam-naamen der oprechte FRIEZEN gevonden word. Reede
was die gewoonte ten tijdde van Plinius de ouwde , Tacitus en
Ptolomsm ín zwang, als blijkt uyt weynige woordden B RIT AN-
NICA, BADUHENNA, t' ANF A NA en SI ATU-
T AND A j in hunn' boekken te vinden. Plinius in zijn xxv.
boek Natuï. Hifi. aan't ui. Hoofdftuk brengt dit van de BR I-
TANNICAte berde, in Duytfchland fchrijft hy, cover Rijn ,
hadde Germanìcus Cæfar zijn leegcr neergefaagen ettde daar feas alleenlijk
eenefomeyn, vol zoet tvaater, aan de zeekant ,• die daar af drankken
vielen binnen twee jaar de tanden uyt, en de vajìigheeden in de "tangen
verjJeii/hii. Deez quaal noemden de artzen Stomacace, en Scheletyrbe.
Voor hulpmiddel is uytgevonden een huyd, datBRlTANNlCA
genoemt Tuierde , zeer heylzaam voor de zeenuwen engebreeken des mond
en entflcekkinge des gorgels en voor åe vmtkruyppende invreetingen.
't Heeft lange en zwarte bhadcneneenzwarte worttel. 'tZapparJl
me uyt de blãàn en tcortel; De bloem noemen zy Vibones3 teelkegeleezen
, eer de donder gehoon word, en doorgefokt, zet den menfch een volle
onbefihroomtheyd, malles, aan. De F RIEZEN hebben dit krayd,
tcrplaatze daar het veldleeger lag, den oni~en aangeweezen. En ik verwondert
my oover des naams herkamjl, 't enwaare deBylandersvande
A'oord-zee , als naabuyren v-an Brictannie s die aan heurnaam hebben
tpgedraagen. Heeft Plinius, in zijn daagen , reede twijfrelmoedig
gcweeft oover des naams eygenfchap , hoe veel te min is het dan
wonder > dat in onzer ouwderen en onze tijdden, zoo veelgefpitfte
herszenen hen verftompt hebben op het naa-fpeuren deezes
kruyds. Ontallijkke zijn'er, en elk meent hy hebbe het doel
getroffen. Ik zal hier eenefpiegelingj, die, ikwaane, nochin
geenen drukis geweeft, laaten volgen. Valtzewanfmaakelijk ,
wat is 'er aan geleegen ? 't Is maar een oogenblikje tijds oover ftag
gefmeetten. Ik hebt op een veríleeten ftuk papiers gevonden.
Dit 's de zin ; De Schrijver wíl , dat het woord B R IT A N-
NIC A zy afkomltig van Brìjd-panna, dat is, Sarug» > een
wumkes.nl
Braad-
267

Aan den Taal- en Spraak*Frkfch~
Braai-pantte; Dat de Cocblearia, (doorgaans voor BRITAN-
NI C Agenoomen , ) LeepeUblaaden by eenleepel zijn vergeleeken,
en van 'er holte de naam hebben verwurven. ' Datze weynig
van kleene Braad-pannetjcs yerfcheelen. Zouw onze man niet
5 verbijfterd zijn , en het berba Kympbaa , Plompen, in't ouwde
FRIESCHE waapen noch op tcfpeuren, en in deeze landen
oovervloedig groeyende , niet meenen ? De woordden van Plinius
heeft hy niet naauwkeuriggenoegooverwoogen. Plinius íchrijft ,
dat de plant lange en zwartte blaaderen en zwartte T>w»e/uydeevert.
10 Hoe kan dít met de Braad-pannen of pannetjes ooverecnûemmenì
't oprechte RRITANNICA is het Lapathum of zoo de winkels
fpreekken , Lapathium , daar me veelderhande zoomen van
vind. Die anders gevoelt, non fapit ille mihi. Vorders is 't gevoelen
van ons Schrijver , dat het heir als doe, ontrent Dokkinga
15 lag uytgeftrekt, een fìad in't ouwde Graaflchap Oofiergoo. En
dar'er noch kampen zijn, zoo vol van Leepel-blaaden, datze
het gras en ander kruyd verftikken. Aldaar zoude de aangeroerde
bron, van zoet waatter, door Halbo, Pyp'yns Leeger- voerder,
weederom ontdekt zijn. Een zoortgeiijkke opmerkkinge volgt'er
20 by ons Schrijver oover 't woord BADUHENNA, by Tacitus
in't vierde der Jaarboekken aan't xtiv. Huofdituk aangetoogen.
Zijn' woordden Inydden aldus; En daar « naaderh.inds uyt de
ooverloopers verftaœn, dan er neegen honderd Romeynen by betoond
BADUHENNA, door denflryd , die op bet aüerlaaflegëfihiedde ,
25 "Staaren gefneuvelt. Hier oover vallen by veele weederom veel
miszelijkke invallen voor, onder andere meent Hicronymus Verrutius,
dat het Bakkeveen , in de Gretihye van Opfler-lmd, zy. Maar
'rkan'er niet door. Maar laaten wy ons Schrijvermetaandagc
hooren. Die tot noch toe, íchrij ft hy , hier afgew-aagen, meenen dat
30 het een 's mans of vrouwen naame zy. Wy erbeehlen ons uyt de ou^de
FRIESCHE taal, dat het een plaats fcas, die genoemt vaar naa
een gehouden veld/lag , en dat ze met geen drie maar twe lettergreepen ,
níet B A-D U-H E N N A, maar BAT-HUENNA vordi uytgejprooken.
BAT-HUENNA beteáent een Slag-veld. Went
35 B^ttenis bjhempan en Hitenna een Fenne , of Veenen of ook een
tìe-yde. Zeckker, dit heeft al eenigzins zijn bedenken en was
wel
268
wumkes.nl

kundige L E E Z E R.»
wel aan te neemen in gevalle deeze plaats niet BADUHENNA
voor den Kamp-flag geheeten hadde. Ik vinde in zeer ouwde
Gefchicht-boekken , parkementen en papieren , voor meénig
honderd jaar befchreeven, dat, doorgaans, een H. voor een Ù.
5 of W. en andere letteren geplaatft wierde, waar af my deeze nu in
gedagtenfchietten; KlokkaH/««rt, Klok-luydden,- tìioe, zy;
tí'.â, zy; Hìïeerumbu, H†veerom, waarom? H^afo, wie; H^a,
wie; Hiara, Hare; fan Hwaan, van wie; fan H^ammas, van
wiens; Hioda,hadde ; Hw-arzo, wie; H-Weerzo,waar dat; Hjeld ,
10 geld; Htvam, van waar; Hfcenzen, hangen ; an tha brewa
H-itinzen, aan dat brief gehangen. H†títrzoma, zoo wie; Hv/tten,
zweeren ; Hjechtyeirdda, Bekentnis woordden; H^ita, een lijk—
teekken; en zoo voort. Vry ftaat yder zijn verkiezinge. Ik
hcbb 't geitel: zoo 't my voorqucm , en fcheyd'er met uy'r. Maar
15 in 't woord S1ATUTANDA zullen wy ruymer lucht fchcppen,
en aan Tacitus gccven, naa dat wy aivoorcns de woordden
van Ptolomxus geftelt zullen hebben uyt het tweede boek van zijn
Aard-befchìïjvingc. Fleum, (pMÍvp; danS IA TUT A N D A,
eiX'KVT-otvtSot ; en Tecelia , TE .«;*

Aan den TaaUen Spraak-Fríefch-
{ beroemt door de Stam-plaats der Eedelen van Hemminga of Hem'
mema, gelijk zy nu genoemt wordden, onder welke Sixtw Hemminga
ervaaren in veele Konften in vollen roem heeft gebloeyt >
Hy ftierf binnen Leeuwarden in 't jaar cis 13 LXXX.V. (Sujfrido
5 Lxxxvm.) tuffen den xv. en xvi. van Grasmaand) zal heteenftemmig
met my goedvinden. En zien wy op des naams oorfpronkelijkheyd,
noch doet zich wijd-lugtiger blijk oopen.
Want leezen wy SIA-T'-ÜT-ANDA, wy kooncn'er af
maakken ad oftium, feu exitum mark, als wilde men zeggen, Des
10 Zees uyt eynde. SIA, is Zee, zoo by den F R IE S als Deen. Dus
heeftme een Eyland onder zijn' Landen, dat Sia-land, Zeeland
genoemt wordt, Geboortte-land van Zakxz.0 Grammatuw , d.c
hem voor een Sialander uyt geeft. Men vind in de F R I E S C H E
wetten F IA , voor vee en Kefing xvi. That a&* F R E S E N A
15 HiarafirdbetameybiaraFlA. Tit. van des Graaveninkomft; fonc'ir
FIA. In Gloíîìs FIA, pecunia, cjuia pecunia dicitur a pecude.
T'-UT-AND A, ís Te uyt eynde, Te zaamen dan geftclt, is
S I AT' U T A N D A des Zees uyt eynde. naamaals verwiszelt in
Tutgungh, of me zeyde Thuytgongh , aan den uytgang, adext-
20 turn &c. 'c Zijn Beuzelaars die S l A T U T A N D A , Sáilnvolde,
of Ziddebuyren in de GYoeninger Ommelanden waanen te zijn. Maar
't raakt noch eg noch kant. Met beeter gdijkkenisze kan rre
'tmeir Mareotis, by den Schitcn TEMERïNDA genoemt afkomft'g
maakken van hetMeirseynde. TE, voor bet , MER-
25 IN DA, Meirs eynie. Maar genoeg van dceze loszc opmerkingen.
Voorheene hebben wy gefchreeren , dat de Zakxz'/Jibe
taal in Engeland , de oprechte F R I E S C H Eis, gelijk wy, hier,
zullen doen blijkken , hoe wel de F R IE S niet veele gedagt word
onder de volkplanitcrsj maar dit we!, dat de F R IE Z EN in
30 die tijdden mee de naam van Neideï'-zakxzen gedagt wierden. Wat
dan die bendden , die de broeders, Eiigiftus en Horxa, in Engeland
ooverbragten > belangt, daar af is dit mijn gevoelen, dat'er
meer FRIEZEN dan Zakxzen onder geweeít zijn : want de
geftalteniszc van FRIESLAND, begaaft met bequaame Zee-
35 ftrandden , veyügehaavens, endeafgeleegenheyd derZttkxzeufche
van de Zee , en dien volgens een vaardiger middel om de
Scheepen
270
wumkes.nl

kundige L E E Z E R.
Scheepen zee te doen kiezen by den FRIES, dan Zakx en andere
eenpaarige zaakken meer, verbiedden my hieraan te twi,ffèlcn.
Vafter blijk veríchaft de taal, by deeze volkplantinge in dit Eyland
ìngevoert. Want de oover eenítemminge met de FR.I E-
5 SCHÈ, is vry groener, als met deZakxz'fche3 of andere Duytfebe
fpraakken. En , ztekker, niet alleen onze Inlandíche Jaarboek
ken bewaatheeden 't, neemaar ook de doorlugtigfte verftanden
van anderen Land-aard , by wie'er getuygenisze deeze zaak
dieper wortelen fchíet, koonen my niet anders doen gelooven.
10 Beda, uyt deeze Voorouwderen gefprooten , en die indedaagen
van Pipïjn de "Vette en zijn Zoon Kaar) Martel leefde, verdeelt
wel in het begin van zijn Hiflorìen., de meenigte, die, met de
broeders , ooverfcheepte , in drie'erhand

Aan den Taal-en Spraak-Frìefch-
hïòbi:ij de;ze mennme ds Angiicn , FRIEZEN, en die de naam
voeren naa bet EyíarJ , de Brittoenen. In wat gat, fteekken nu
hier de Zc.kxz.cft ? Naamasls, naanncnliik io cccxxxviu, zijn
de F RïE Z E N nochmaaîs, bencerens andere Barbaren in En-
5 o-eland ingevallen. Dus fpreekt 'er Mattkœus tVeJìmonaJlcrienfts
in'c bock van zijn' Hiftoryfche-bkemen , af. Daarom heeft GOD
hsn toegezonden bloed-dorjîende Heydaifcbe volken , gelijk een z^arm
byen , die noch de vrowfrelïjkkc kunne , noch de onnoozle kindsheyd
/paarden; tewetcn, Deenen en Nooren Gotthen. ejfZwatheden,
1 o Wandaalen en F R IE Z E N, die van 't begin van Kooning Æthslulf,
vooren nòemd , tot aan der No :ren ooverkomfi, lankx een reekx van by
natt ccxxx. Jaar , dit zondige Land , van zee tot zee, van menfchen
tot de heeften toe vermeit hebben. Heedcn, noch, aan de
íleet van zoo veel eeuwen , is de gelijkformigheyd beyd' 'er
15 taaien , zoo groot, dát díe de F R IE S C H E woordden uyt
de Engelfche wilde fchiften , die , van 'er meefte tal, zor.de ontblootten.
Der taaien maagíchap is blijk ran der volken naaverwandfehap.
Ik ftcìle , dan , onwrikbaar va ft 3 dat, hoe
naamver de Engeìfehe met de F R1E S C H E , als Znkxzenfche
20 oover-een-koomt , dat dies, ook , '/00 veel te greotter aantal
van voik-plantters uyt FRIELAND dan Zakxzen , naa Brittanje
zijn oovcr gevaaren , het zy Beda hen onder de Jutten,
of t/inglen of ook zelfs wel onder de Zakxzen beklemt. Janus
Vtitiuf in zijn doorwrogt veirs, aan, Gra3Í Magma Gabriel de
25 la Gardee, voor 't Glojfarium Gothicum , van den Eedelen en eerwaarden
Heer Francifcus Junim , zoon van dien beroemden
God-Beleerde, Francifcus Junius, gcpîaatft. zingt,
, potiorfuit iíii cura Goihorum Dttäaque per focias, Uvgua
vetujïa, decem. En op de kant, Gy zult in dit Gioítaríum , be-
30 halven de Gotçifche, de Cimbrifche, de Cambro-Brittanniíche,
Engels-zakxzifche, verfcheyden Duytíchc, ouw F R IF S C H E ,
Islandifche, Deenfchc, Hoogduytfche, Necrlandfche, Engelfche
taaien , tegens eikandere oovemoogen en 'er verfvandfebap aangetficezen
vinden ep dat ik van de Griekíche en Hebreuwfche
35 ztcyge. Maar hier genoeg af.
Het heeft dien onyermoeyden onderzockker derFRlE-
SCHË
272
wumkes.nl

hmâke L E E Z E R.
o
SCH E' moeder- fpraak Mr: G YS B E R/T JAK OBS Zoon,
in onze daagen, belieft zijn uytteríte vlijt aan te wendden,
om de vervaììenc glans der zelfde, voor zoo veel zijn vermoogen
mrede bragre, op te helderen; 'tgeenehy , niet alleen ín
5 zijn' gerijmde PSALMEN en andere Weerelfche Gedichten;
neraaar ook in't rymelm met grooten roem betoont heeft, naa
'r voorbeeld van anderen Land-aard. Zoo bezitten wy OTFRID
van WEYSZEXBURC II Monnich van S. Gallen, die het
NkuMe Verbond voor acht honderd Jaar bsfehreef in ouwd Fran-
10 lùjchen rijm , een dierbaar gedenk-teekken van der Duytíchen
Spellinge, Pv.ëzijc ende Godsdientt. Aldus leezen wy door de
weldaad van Melcbior H •iminsfeldius Goldaflm , de Leeringen die
Kooning TYRO van Schotland aan -zijn Zoon Fridebrandgaf',
voor bet dm vìjfte half honderd Jaar in Duytfchen rijm gefchreeven;
15 als mecde de leszen van ivinsbach en

Aan den Taal-en SpraakFrìefch* &c.
niet genoeg, àeGottìfcke, Engel Zakxz'fihe en meer andere uytbeemfche
taaien grondig te verftaan, 'ten waare zijne Eed', de
FRIESCHE daar hadde by genoegt. Alwaaromme uyt Engeland
in FRIESLAND ooverfcheepende bínnen Bolfottdrd
5 quam , alwaar eenige tijd, onder denaam van Nadabus Agmonim,
de onderwijzinge in de zelfde by onzen Mr. G Y S B E R T
JACOBS Zoon , zaaliger gedachtenisze, met genoegen heeft
genooten , gelijk my gedenkt, zuikx uyt de mond van z'jn
Eedele in's Graavenhaage verítaan te hebben. Wy konden nu
10 hier meer andere zaakken byvocgen , en.in den lof van Mr.
GYSBERT wijd en zijd gaan weydden , maar zijn werk
zal dat voor ens doen; en ook zijn wy anderzins lang genoeg
van ílijl geweeft. Daar zullen wei zijn , die uyt-fchreeuvven
zullen , dat wy deeze dingen wei konden ontbeeren , maar
15 wy laaten zulke menfehen aan hun oordeelloos oordeel verblijven.
274
wumkes.nl
S. A. G. Hiíl. Fr.
NAUW-

N A U W-K. E U R I G E N
Z^E EVET^La Ü^J> E %
ss5 °
N de Spellinge van 'et ver-euwde
FRIESCH, Ceen praal-bloeme aan
uw al-gemeene eeren-krans) in'tílellen
van'et by anderen s ja, dat meer
ende feldfaem is, by de FRIEZEN" 5
íèlver, wonderlijke woord-boek-ftavinge
der FR I ESC H E moeder-tale (waer van ick
noodfakelijckx yers moet gewagen} moet iníbnderhcyd
gelet werden (immers foo ick 't Schrijve) op
10 d'eeríìeen vijfde klinck-aerd. d'Eerílenaamelijck (A) 10
moet men uyt een wijde keele halen , de mond eeïi
weynigh meerder, om des felfs wille , openende als
de Hoogduyrfchen in'c uytteren van dien doen, doch
niet fo O aehtígh als íy lieden ; maar liever gelijk de
is Schier-kraey 's winters fneeuw ende ys-vorft-kille uyt- 15
keelt, met een FRIESCH woord : Kãd, Kad.i.e. (7i50j
koud, koud ( Recht of onze Lând-tale fo oud ware
van dien tijd af dat de heeften fpraecken, waer van her
den voornoemden Kraey dit woord noch fchijnc be-
20 houden te hebben} 't Zelve gekroch dient men oock 20
te volgen in deze en dezer-gelijcke woord-uyttingen :
ad: oud. Fád: vouwe ofre voojd- Had : houd. Sàt:
fout. Mât: mout. Kat: kout. Kat jen: kouten Sàt jen:
íbuten. JVad: woud. Wrâdt wereld, enz, In welke,
25 ende meer andere dezer-geîijcke woorden , ick hem, 25
op fijn wijd keel-gat, met een dackjen , aldus (i)
decke.
Den vijfden klanck-luyder klinckt feer na by, doch
niet volkomen > als ou, niet fo de Seeuwfchen, ende
wumkes.nl
andere5
275

Nanwkeurigen Needer-lander.
andere, inde woorden Houcky 'Douck, Bouck, (díe 30
men elders •» als oock by ons, Hoeck, Tloeck, Boeckftaaft)
doen : maer gelijck-menuyt-galmt: Tou^rouwe,
Vrouwe, enz. hdoch vermits dit'et niet ten nauw-
5 llcn uytdruckt, was't nut dat den íìnnelijcken Lezer de
middel klanck uyt voríchte tuíîchen ou en oe , dat is 35
ruíTchen brouw ende broe, Schouwende Schoe-, ende
fegt dan uwne: oven. Gruwne: grond Juwne: avond,
alsook, uwz huwz-muwz: onze huys-muys rwetuws
10 huws met een s, om dat hy het te hort afbijttet, maer
met een z, die wat langer zuyzet. Dan íiet men oock 40
dagh-licht , hoe noodíakelijk lìch de z moet plaetfen
in deze FRIESCHE woorden ; Bliezen, wezzen,
üzzen, fizzen enz. Daer ik êa: oyt Br ca: brood. Rêa :
15 rood. Quèa : quaed. Schèa : fchade. ¥)èa : is dood.
Dèad: de dood. Bleat : bloet. Blèa : bloede- AI o ar: 45
moeder. Brôar:broeder. Sncar: fhacroff'.vagerinfchrijve
, wilde ick darmen in deze een-llibige woorden des
voor-ftaenden galmerhetgroore \voord'(om ío tefpree-
20 ken) liet voeren, den anderen fich'er een weynigh
onder mengende. 50
De œ. gebruyek ick 'm Bœa- Tœ, mans-ende GrœtSi
^/.r-vrouwe-namen, ende noch œien: oopen. Wetterwœgen:
water-baren. Tlægen : p'.agcn. œa-ck: oeck, œf:
25 af ende of. Gr^ .-graf. tfæf:kat'. lœf:hcf. In deze vier
laaíie voldoet my de F niet, die te ícherp is , ende 55
echter qiialijck inílomme U ( mijns oordeels goed) kan
verwiíìèid worden. Om de lange Y-iVhtyr van de woorden,
Rijiclz^roock. Si/ick; (oeck. kBrpck-, hetbrack.
30 uyt te beelden , nceme ick foo vee'e 2-en-, iji cfie yy.
in een íll.b, tot naarder verbetennge. Oock íreileick 60
in voor 'et koppcl-woordcjcn ende. als mede ynvoQxm.
om
276
wumkes.nl

Nawdukeurigen Needer-Iander.
om datfe my foo in de oren klincken. Noch handeî
ick de O. of Tonder of met een circumflexje na my de
woorden voor-koomen , als by exempel : Hol; helle.
Hél-, hol» DGI-, dul. ¥)ôt; del, of beneden. /ƒ.?.#

2a O O N M Y N 7002
L z 3^ià E %JD E
L E Z Z E R S.
fU.û2q>gv^

O on mijn Làn-aerde Lezzers.
dat me zijn petêare mey nín letter-kreft , ney'clibben
hchiíderjende, uwt-bijldje íchoe kinne.
Dit fo on.-di!d lijckc az flouheftrigh forwijttjen , het
uwz, al oer-iangh, fo hbb'ne recke, dac wy de pinne
5 miclje liec'ne (íommes ijn uwz formeyts-jn-uwr-flag- 30
ge uwre) oer'c klad-pampiere, om to ondertaeíïjen
XÍ me uwz fchiere wirden naet ijnne lettr'en 3 in uwz
grijz kâc ijn miecte feríTen (dat me uwz to-biec onmuwlck
te wezzen) bcknettjende ferfoenearje koe.
10 Dit iz den in ílielke fen uwz ítìl-lêaze flaefch-klompe,^.
dy wy to wrâd' brocht habbe. Holpje dit bèarre ' 35
kêalfabbjen, Liêafd-wirdige Lânz-ljue, ruwneFRIE-
ZEN) gol-hertige Lezzers in Sjongers jitnme oerboadige
is Tjienner 40
wumkes.nl
G. J A P I X.
Sljuecht in Rjuecht.
*•*• * Om
279

wumkes.nl

Friesche Rymlerye 1681 diel II
wumkes.nl
281

wumkes.nl

HET TWAEDE DÍEL,
7151
Fen dy
F %_ I E S C H E
W I R K K E N.
Behelfjende i/n z,ig 5
I, Friefche Grammatica,
11. Dae Liordcra bota,
III. Frieiche Brieuwen.
IV. Hiftorje fen DORIL is in CLEON ICE,
V, PHILIPS fen MORNAY, HeerfenPleíïìs. 10
fen Libben 'm Stearren.
Trog
M r . GYSBERT JAP IX,
Schooltjenner in forlezzcr binne Boalferc.
In nu j ney zyn deœd, wt zijn eyne Schriften 15
ijn 't ïjeuwgt gebragt •,
Tros
SYMEN AEBBES GAEBBEMA Hift: Fr.
Koeyt fox dezen ijlt drutvk ttefi.
TOLZUWARB, 20
By KERST TJALJLINGS in GERRIÏ
HÏHGSLAGJ Bockforkft'pcrs, H§*=>
wumkes.nl
283

wumkes.nl

20
O. U A E D A M
FotiJ
Ad
GRAMMATICAM
Spe&antia, LingamPhrvíìcam, & Prima Elementaj
ance Ccncum Quinquaginta & Quod Excurrit
Annos Confcripta.,
Baccir
Brouvír
Cup ir
Craèmcr
Caanlir
Cddir
Ccrpir
Fifcir
Iíeyciín
Hammir
Mei Oir
D E N O M I N E.
OMINA omnia ncceíîârio deíìnunt
in Confonantem auc vocalem.
QJJ A E íîniunc in Confonantem formant
pluralemcd,eå:iorie particulac EN.
ut Frioun, Friounen. Feynt, Feynten.
Neili Reilen. Aeg, Aegen.
E X C I P I U N T U R ,
I, lila qua adjeãione liter a S formant plurakm.
Baccirs. Bacceren.
Brouvirs Broueren.
Cupirs Cuperen.
Craêmirs Craêmeretu
Caaníirs Caanleren.
QM hém Celdirs Et non Celderen.
Cerpers Cerperen.
Fifcirs Fiíceren.
Heydens Heydeaen.
Hammirs Hammeren.
Metílirs Metíleren.
A 2 Mdkis
wumkes.nl
285

10
15
20
25
4
Melkir
Máèftir
Mijnglen
Mounlír QM babtnt
Schomaccir
Tapir
Vevir
Stotir
Gocz
Faant2Ìen
Botzien
Oortzien
ScheytCn
Faam
Schiep
Amir
Celdir
Dochtír
Ecir
Moer
Schoudir
Suaègir
Suftiv
Spicir
Melkers
MáèfHrs
Mijnglens
Mounlirí Ns«
Schomacch'8
Tapirs
Vevirs
Stotirs
II. EXCIPIUNTUR. ET HAEO
QM
QttA
hahtnt
VA
bahent
Giez
Faantziz
Botziz
Oortziz Non
Scheyttìz
Famnen
Schiep
RIANT HAEC.
Ameren
Celderen
Dochteren
Eceren.
Moeren Et
Schouderen
Suaêgeren
Sufteren
Spiceren
Melceren.
Máèftercn.
Mijnglenen.
Mounleren.
Schomaccercn.
Taperen.
Vevircn.
Süotercn.
Goezcn.
Faentzinen,
Botzicncn.
Oortzier.en.
Schcytícneu
Famen.
Schiepen.
ÅTÍÜÏS.
Celdírr.
Dcchtirs.
Ecirs.
Moers.
Schoudirs.
Suacgirs.
Suftirs.
Spicirs.
QUÆ definunt ín vocaiem prsecedente coníònante formant
pluralem adjeóìione literæ N. ut Mounle, Mounkn. Tille, tillen.
Tzierce, Tzìmen.
286 wumkes.nl
E x.

15
20
Du
Leü Qttx h.ibent
Tralì
Cu habet Cy
E X C I P E.
Duen
Leliën Et t;on
Traliën
Dan.
Lelïn.
Tralin
QJLT Æ del.mint in vocalem præcedente vocali formantplura-
IcmadjicicndaEN. ut Lat, Laten. Ay, Ayen.
E X C I P E.
Vci. qttod bibet Vaêgen non Vcyen.
Dei. quäd habet Daêgen non Deyen.
Tei. quod habet Taêgen non Teyen.
Nulla funt genera nominum, omnia funt enim generis omnis ,
mïnlloy tzhl. inmoy Feyitt, inmoy Fa.un. inmoySftcir. Sedtarnen
divcrfis nommibuspræponuntnr diverfæ particulæ. utinfra.
Nuìli pr^rerca cafus hic funt recepti, veluti cum Latine, mea
mams, wea tn.'iiH , me& m.mui > meammanum, tneamanus, mea
manu. SicPhryíkc femper roranet, mijnhaatt. Excepto tantum
genitivo nominum deímcntium in confonantem, qui formantur
addendo , ad nominativum ipíum litcra S. ut dat caêìs flirt, dy
h/hm v'ntil. & nominum dcíìiientium in vocalem præcedente vociú
j ut dat ays dit e, di cays ciftc. Dit tous cttote, jen fitirs fyp,
IcPpils fiat,
EXCIPIUNTUR nonpauca.
B'ay Bla'ts.
25 Bey Beis.
Druup Druups.
Schuur Hiic enim non habetit Schurs. in geniùve.
Siet Sietz.
Tac Tacs.
30 Vey Veis.
îs 7 ifi forte Vey ctiam habeat Véys. ut dy Veys Cruumte,
A 3 Jtem}
wumkes.nl
287

6
Item',
Quædam defíncntia ín vocaìetn praecedente confotiante formant
genitivuni addito S. ut
Cu Cuuz.
5 Dafagit Duuz.
Leli Habtnt enim Lelyz. ingenitivo.
Trali TraJyz.
Cxtera nomina genítívum non habentj ncc enim dicimus, di
leerdez neppen, de Mounks vioec. Sed pro geritivo utimur in
10 omnibus particuía Fen , tam ijs etiam qui genitivum formant,
quam aliis. Sic dicimus, de belt fen dy mìle, it gers fen dy miede.
de borne fen dy finne. Item, dejìaìlefen dy leppil. Sive, dyleppils
JiaUe. depypfendyfiür, Sive, dy fit'.:^ pijp. Item, tr ie c enen f en
dy bey, of, da beyetu De bledden fen di tac, de Craumte fen dy vey
15 fint fier om.
Dativum , Accufativum > Vbcativum , Ablativumnonhabenr.
Sed in fermone cafuum loco Temper prseponitur particula qua>
dam. Pluralis etiam genitivum non habet.
Sic IGITUR. DECLINA.
20 Nom. in frioun. Ncin,
Gen. in friouns. Gen.
Dar. in"J Dat. _
Accuf.ini • r- KJ r Accul. _, • .,„„
,. . V. in frioun Phr.üi ,»_,. Fnuyr.cn.
Vocat. in f vocat.
25 Ablat. inj Abìar.
Nom. in feinr. Nom.
Gcnit. in feintz. Gen.
D.it. in"j Dat.
Accu f. in í , ,. Accuf. .
30 Vocat. f fonr - ? lí!r «"- Voc. femten '
Ablativo J Abiaíív.
Nom.
288
wumkes.nl

10
15
20
25
30
Nom. ín Hamír.
Gcnitivo in Hamírs,
Dat. in ["
Accufat.ini
Vocat. o") Hammir.
Ablar. in [_
Nom.
Gen.
Dar.
Ace.
Voc
Abíat.
Nom.
Gea.
Dar.
Accuf.
Vocat.
Ablat.
Nom.
Gen.
Dat.
Ace
Voc
Ablat.
Nom.
Gen.
Dat.
Ace
Voc
Abl.
in í
in Hcydin.
inHeydinz.
0 f Heidin.
inj
infaam,
in faems.
in f
0Ì Faam.
int
in Scicp.
in Scieps.
in"]
in í c •
of Sciep.
inj
in Spicir.
inSpikirs.
in f
inj .
oi S P lcir '
in!
P/mvtíf.
Tltirali.
Pluraii
Fhralu
Vhxditer.
wumkes.nl
No»,
Géfl.
Dar.
AccuG „
yoc> Hammirs.
Abl.'
Nom.
Gea.
Dat.
Acc. .,.
Voc. Heidins.
Ablat.
Nom.
Gen.
Dat.
Acc.
Voc. Famnea.
Abl.
Nom.
Gen.
Dat.
Acc. .
Voc. Scic P-
Abl.
Nom.
Gen.
Dar. Spicerea
Acc. vel
Voc. Spicirs;
Abl.
Nom.
289

8
Nom,
Gen.
Dat.
Ace.
Voc.
Abl.
Nom.
Gen.
Dat.
10 Ace.
Voc.
Ablat.
Nom.
Gen.
15 Dat.
Ace.
Voc,
AbJ.
20
25
30
Nom.
Gen.
Dat.
Ace,
Voc.
Abl.
Nom.
Gen.
Dat,
Ace.
Voc.
AbJ.
290
in Amir.
in Atnirs.
in j
0\ Amir. Pluralìter.
in
in [
Ìn «í
int
Nom«
Oen.
Dat. Ameren
Ace. vel
Vod. Amirs.
Abl.
Nom.
Gen.
Dat.
V Mounîe. PluraliteY. ^cc'. Mounîen.
ì Voc.
I AbJ.
in
in Du
in Duus
inLely
in Lelys.
m
in r
< Du
m
Nom.
Gen.
Tille. Plurahter. Acc#
Voc.
Abl.
Du ïlurali.
wumkes.nl
Pìurali.
Nom.
Gen.
Dat.
Ace.
Voc.
Abl.
Nom.
Gen.
Dat.
Ace.
Voc.
Abl.
Tillen.
Duè'n.
Leliën.
Nom.

Nom.
Gen.
Dar.
Ace.
Voc.
Abl.
Nom,
Gen.
Dat.
Ace.
Voc.
Ablat.
Nom.
Gen.
Dar.
AccuC
Vocat.
Ablat.
Nom.
Gen.
Djt.
Ace.
Voc.
Ablat.
in Cu.
in Cuus.
in f
in!
oi Cu '
int
in Lay.
in Lays.
in ì
in í
of Li inj Y'
in Ay,
in Ays.
in f
oi Å Y'
inj.
in Vey.
inVeys.
inl
il Vey.
inl
Nom.
Gen.
Dat.
_, .. Ace. Cr.
Pluraliter. Voc> J
Abl.*
Nom.
Gen.
Dat.
Plurali. Y ^ Layeq,
Abl.'
N°nj.
Gen,
Dat.
Plurali» yQ^ Ayen.
Abl.'
Nom.
Gen.
Dat.
Ace. Ä
Plurali. yoc# Vaegen,
Ablat,
Et haec quidem de nominib« íubftantivis. Adjediva vero formant
comparativum adjiciendoparticula ER, ut Breed, Breeder»
Superlativum vero adjiciendo ad poíìtivum ST. & verbo Alder
praepofito, ut Breed, Breeder, Alder-breedts. Moy, moyer > aldermoyji.
Vijs, vyfir, aldtrvyft. Veletiamíìne, alder, utnijft, moy/i,
breedts. üc Dat is de nyfie Tziìi. Dat is uolit msyjì paer. De breedíle
ney iz ney de hel. Denauftc ney de Himel.
B Cafus
wumkes.nl
291

10
15
20
25
30
IO
Cafus nee bic funt nee íîngulari nee plurali numero. Formatur
autem nominativus pluralis adjiciendo £. literam. Comparativus
etiam nominativo plurali caret. XJt
Breed
5 Breeder
Breedft
* f Brede
ì Plurali.1 Bieder
1 CBreedfte
Moy C (Moye
Moyer < Plurali.2 Moyer
Moyft C C Mo 'yfte
Sljoecht C f Sljoechte
Sljoechtir^ Plurali.2 Sljoechtir
Slioechtft l (Sljoechtfte
Tzjoed
Tzjoedir
Tzjoedft.
Saat
Satir
Saatfte
Seft
Seftir
Seftft.
Plur.
Plur.
Plur.
Tzjoede
Tzjoedir
Tzjoedíle
Sale
Satir
Saatíle.
Seft e.
Seftir.
Seftfte.
Et ita ín reliquís etiam. Supertativus Breedft of Alderbreedfl, moyft
velAldermoyft. Sljoecbtft of Alderjljoechtfl. Tjoedft of Aldir- tzjoedft.
Saatft of Aldir-faatft. & fic in reliquís. Et nota, dicietiam fuperlativumî
fine aldir, eáam de duobus tantum, ut cum dicis de
duobus , dat is de Jeftfte. Addito Aldir, ut minimum de tribus
intelligitur. Dttt k dealâhfeftfte. Demoifte feu tuaen. of, demoifte
fenaüen. Dealdirmoijìefenfolle. Sljoechfiefentiuen. Sljoecbftefen allen.
De aldir/ljoeckftefeii allen of f olie, Datiz defaatjlefentuaen of,f en Me',
dat izdealdirlaafte fenfolle, of allin. "'
Nominibus omnibus deíìnentibus in confonantem, fi addatur
C E. in fine fiunt diminutiva , ut Nuyt, Nuytcc. Neb , Nebce. Frktm,
Friouncé. Item deíìnentibus in vocalem præcedemè vocali ut, Ay,
Ayce. Cay , Cayce. Layce . Tcy , Teyce. Nominibus autem i'n vocalem
definentibus, fi præponatur C. ultimæ líteræ fiunt diminutiva.
Ut, TriHe, Trtllce. Scbilie, Schilìce. Nirle,Knlce.
Du
Ca
Ldi
Traíi
292
q«x
Duce
Cuce
Lelice
Tralice
E x C I ? E.
wumkes.nl
in dimintttiro prtfcruniur.
Sunt

11
Sant tarnen quædam 3quae non ditninuüntaf, uti ilk qu« defìnunt
in C. ut Boet. Coec. Bant. Buc. Boft. Haec. Doetk. Chic. Tofc. Cloc.
Clynck. &c. Qux tarnen cum diminuuntur, extra regulas fupra
fcriptas additoin fine álte, utBmilce. Baticcilte. fìofcilce. Sc haec
raro.
Item haec, Botzin. Oortzin. Scheyfin. Booge. Bregge. Craece.
Craêclirig. Day. Eemboge compoíìmm a Booge. Fmmzien diminutivum
videtur sfaan, quod non ita in ufu eft. Farce. Gong. Hocling.
quodetiam videri poteft diminutivum. Hiede. Goud. S'tlvir. Terde.
Jacht, quod Braband vocan:, tutten gefpttys. Maège. Muynce , a
Muyntz j rarum. Mig. Necke- Pap.g , Pongilte , raro. Pricte , prkcelce.
Ray. Reg. Spaunie. Sciep. Vidzc. Ule , Ulce. Verum &
hoc fub generaìibus eft. UJtimara enim in te mutat.
Lieer autcm non pauca fint quæ non diminuuntur. pleraque tarnen
minutionemadmittunt, decjuibus accipe daas regulas generales.
I. Quod omnia diminutiva in te. definunt.
II. Quod in formando nominativo plurali mutatur E. in IZ. ut;
Fiiine, Fince, Finziz. Åy, Ayce, Ayciz. Nuyt, Nuytee, Nuyt*
uz.
Cæteris caíìbus in utroque numero carenr. Nifi forte in quibnsdam
genitivus fingularis i qui tarnen cum eft > íìmilis eft riorninativo
plurali.
N O T A .
Omnibus nominibus præponitur articulus. in. in [iieti. inhout.
in bij ld. intzyz. in cour. in tofc. in bmtz. in trille. in Forte. intret.
in miede. &c. Et idem eft quod Gallis ung mafc. ttne. fæm. Sc ung
vent. Brabantis en.
Articulus faemininus non eft, nee neutrius generis.Sed promifcue
omnibus præponitur. Tam, mafc. quam faem. & neutris. Tam
neutris quam faem. &mafc. & haec in genere.
Numeri autem funt hi.
Ien. taa. trie. fjouyver. uyff. fex. f aan, acht. njoegen. tzien.
ahf. toílff. trettien. fiertien, fijftien. fextien, fantien. ttchtien. njoe-
B Í gentien.
wumkes.nl
293

10
15
20
25
30
12
genúen. tuynttg. kn in tuyntlg. tuttin tuyntlg. trk'mtuyntîg. jjouuir
in tuìjjüg. fijf'm tuynttg. fex m tuynttg. (aan in tuynttg. ciht 'm tuynttg.
npegcnintutjntig. trytig. fjiertig. f'yftig. fextig. fantig. tachtig,
vjoegentig. Houundirt, f%a houundirt. trie houundtrt. jjouuir houundirt.
fi)f houundirt. fex houundirt. faan houundirt. aeht houundirt. njoegen
houundirt. tufen.
i. i. 3. 4. jr. 6. 7- ?• 9. i°. 11. 12. 13. 14. is- 16.
17. l8. lp. 20. 21. 22. 23. 24. lj\ 2.6. 27. 28. ZO. 30.
40. 5"o. 60. 70. 80. po. 100. 200. 300. 400. 500, 600.
700. 800. 900. loco.
Numerus omnis indeclinabilis > fine genere & numero.
Numerus quem Cardinalem vocant.
tAcrfte in genere mafculino& faemininoí in neutro^4erjí. Oor de,
mafc. & faem. in neutro oord. Tredde, in mafc. & faem. in neutro
Tred. Reliquus item. Fierde , mafc. & faem. in nemro Jìnd,
Fijffti mafc. &. faem. in neutvo Fyfft.
Mafc.
Sexte
Saanfte
Sive.
Saande
Achtfte
.Njoegende
Sive.
Nìoegenfte
Tiende
Sive.
Tienfte
Alffte
Sextiende
Sive.
Sextienfte
Santiende
294
&
3
3
e
I-,
0
ft
Faem.
Sext,
Saand.
Sive.
Saanft.
Achtft.
Njoegind.
Sive.
Njoegeníl.
Tienft.
Sive.
Tiend.
Alfft.
Sexriend.
Sive.
Sextienft.
(
Santiend.
wumkes.nl
Mafc.
Toolfde
Sive.
Toolffle
Trettiende
Sive.
Trettienfte
Fiertiende
Sive.
Fjertieníle
Fijftienfte
Sive.
Fijftienfte.
5'
0 3
f-t
•"t
•
Faem.
Tüolfd
Sive.
Toolfft.
Trettiend.
Sive.
Trettienft.
Fiertiend.
Sive.
Fvertienft.
Fijfiiend.
Sive.
Fijftieníl,
S'tvt

Sive. Sive.
Santienfte Sântienft,
Ac Sive. heiende
5 Achtienfte
Njoegen tien de
Sive.
Njoegentienfte
Tuijntigfte
10 len in tuijntigfte
Tua in tuijntigfte
Triein tuijntigfte
Fjouuerin tuijntigfte
Fijfin tuijntigfte
15 Sexin tuijntigfte
Saan in tuijntigfte
Acht in tuijntigfte
Njoegen in tuijntigfte
Trijttigfte
20 Fiertigfte
Fijftigfte
Sextixte
Saantigfte
Tachtigfte
25 Njoegentigfte
Houundirfte
Tua houundirfte
Trie houundirfte
Et ík in oïdiue
30 Tufenfte.
wumkes.nl
(A
3* ï
ft.
ft
S
%n
e
hoc **t
er
Í6
1
i
a
1
B
•
n
B 3 FRAG*
295

14
FARGMENTUM.
"De
LITEXJS FXJSICIS.
CAPUT. I,
INcrpiemus autem a literis, cui cam duo potiílìmurn accidanr,
figuTA & poteftas} de Figura prius dicendum erir. Figuris &
charadìeribus, qualibus uíì fuerint majores ncftri in oblcuro eft.
fednon'dubitamus, quin Græcis charaderibus, ut Afiaticiomncs
5 populiufi íìnt. Græcorumenim charaéteres ad exprimendamlinguam
fuam maxime erant idonci; quod Suíïridus Petri, alyque
Hiftot'ici tcftantnr. Quos paulatum deinde a diverfis populis prolibítii
tautatos fuifle credibele eft.Gotthi autem^quorum aut coloni
aut fuggeneres fuimus, charafteres Græcis ita íitnües, ut ab iis
10 mutuacoseíîe manifeftum fit. Magis autem diveríbshabuere Saxones.
FKISONES autem, cum ea lingua pene uiì fint, credibile
cfl:, fi non eosdem } fimiìes tarnen aut Ghoticis aut Saxonibus habuiífe,
Utindeconjecìurarn facere poffis. Utriusque Alphabetum
tibi exhibemus, quos fi conferre libeat, cum majorum noftro-
15 rum literis, quos exvcterum fepulcrorum ínfcriptionibus confciitos
& hic íubjeótos, fi cum iis contuleris verum eíîe cognofcesj
utrumque & hes ex Gotthicis & illos & Græcis charadteribus
profluxiíTe. Hoc probant non modo infinita verba &c Gríccifmi
quosFi'ifica lingua etiaminum ufurpat, fed ctiam veteris linguæ
20 GhoticæFragmenta, Græcis characleribus Icripta, quale teftamentum
ie habuiffe teftatur * Joannes Mataliiss Mcìellus. Et
JoachimumHopperum Orationem Dominicam prifcis literis Grarcis
fcriptam habuiíTe, & vidtíTc fe fcripfit Stephanus Vinandus
Pighíus.. Poftremo Ruteni & Prufci eciarn hodic Grxcis literis
25 íituntur , quales ipfum me vidiíTe memini. Tandem Romani hafce
Pro-
296
* Suf ril P-in Piwfit, id Script. Frif,
wumkes.nl

Provincias debellaíTentj dídiccrintprimumFrancij &abillisrcliquos
populos literis Latinis uti.
CA PUT. II.
POceítas lircraram in ipía pronuntiationc & fono coníìíh't.
Simt autcmliteræ duplices, vocales & confonantes. Vocales
fex , A. E. I. O. U. IV. De vocalibusigiturprimum dicemus,
Zd. principium & caput Alphabethi: ejusfonus duplex eíì>
brevis & longus. ^4\. breve fimpîiciter congruo oris hiatu íolo
ípirïu pronuntianuis, idque aut cum afpiratione, ut in Aesgba,
Friktt, Slachtäi aut fine Afpiratione > ut Banna, Delta, Fera, Sc
íìmilia pene in A. definentia. J, longum eft , quod fpiritu ex intimi
s faucibiis dufto pronunriamus, quaíì duplex JA. quod & docV.tfimus
Vukanjus., in Notis fuís ad literas Gothicas a Ghotis ,
quorum "Jingua cum noftra maxime participatj per duplex CC.
ícribiafHnmu ; ttìget, gccrea, proalgetj g.area. Undemihinon
var.a fuípicio inje-itaeft, vetercsGotthos, A. longum non per dup'cx
A. hac forma aa ícnpfiíTe, quod transfcriptorlibriargentei,
cujus mentioncm facit Vulcanius, non intelicxit. Majores autem
nc-ílri duplex AA (ut ex antiquis legibus Friíìcis tam impreíîìs
quíii m.muícripris, quarum contulimus exemplaria, intelligimuç)
aüq'.undo A. longum pronuntiabant, ut duplex AA. ut Wrald,
H.íd , Jl'axìe, FaìiUe: aliquando ut AU. modice ad fonura, quo
Sàxonç

i

17
nuntiari difcerent. £. longum autem pronuntiamus, ut in verbis,
Greten, Creva, Hera, Euue, Scbrevc, &Cc. Quxuíu magis, quam
fcriptu difcimas. Latini etiamfi E. quoque longum habcant,
charaéterem tarnen non habent, quoexprimant, fed duplex EE.
5 fcribere cogebanrur , ut Lipfius de reda pronuntiatione Cap. vil.
docet, fcd lineam longo E- íupcrícribebant, ut quidem Tcrentianus
Maurus docer.
CAPUT IV.
10
TErtio loco fuccedit I. Litera, qux non unis cafìris mancitat,
fed nunc ad Confonantes, nunc ad vccaìes transfugit. De
vocali prius dicemus, quæ duplex eft, brevis& longa. ƒ.
brevis eft vocalis fpiritus quas dentibus propemodum preíîìs &
cxtremalingti-E parte compaíta pronunciatur. Ejus forma omnibus
gentibus prope communis elt, & íîmpliciterut I. pronunciatur,
ut in verbis winfter, Fird, fVimte , Fitte, Sine ,fVird,hkd, Sec.
15 Duplex 1. five I. longum veteres Gotthi duplex II. parvum fcribebant
hac forma II. & tanquam duplex II. pronuntiabant ut Winu ,
fVáta, Puien, lira, IViifa, Miirai&c. I. confonans cumreliquis
vocalibus præpoCta confonanti vocem fungitur & cum iis íbnum
reddit perfectum I.ante A. atiara, ialtaScc. I. ante E. utieíte
20 iaenjerde, ierre, iemme. I.antel. ut iislyck , jiereti. I. ante O. ut
joure, joen, jorryt. I. ante U. ut tiurrie, tiufier, tiurne. Porro
25
quod maxime notandum eft, peculiare quodammodo eft noftratibus
ubi Belgæduas vocalesfpeciatim pronuntiant, ibi J. coníbnans
interferere, vel etiam vocali & confonanti interponere,
nam ubi Belgæ pronuntiant, Waken, garen, faren, Jlepen, nos
pronuntiamus, IVeckien, geniën, j'errien, jlyppien &c. j
CAPUT. V.
QUarta inordine litera eft O. quæmajorìbuí noftris antealíquot
fecula fuit familiariffima, nam pro A. plerumque O.
pronuntiabant, ut pro landt, londt; Schot pro fchat, uç
30 poftea dicemus. Illud duplex quoque eft O. magnum & parvum,
C an
wumkes.nl
299

i8
an vero una eademque forma apud veteres fcrípram fuerit, equidemignoro.
O. íìmpiexeft, quod ore modice dedudo, pronunciatur
, ui londt, logät molli , potìda , Conna. O longura eft quod
fpirítueximo guitute dedudo cum tradu quodampronimciatur,
5 ut'm moor da, oor da;, roolljen, faolljeti, feoopeti, &c. Si vero vocalibus
jungamrE. & V. íbnum corum flecìit, ut modo inDiphthongis
latius dicemus.
Aâdit in margìne nojler Anthor.
HlstertiumO. aidi poteft exilíus & interO. magnum & O.
parvum quaíì medium dt, ut in verbo Home, quod non
pronuntiandum eft, ut Houne, nee cum £. ut Hoene,
& aJia.
CAPUT VI.
•>-.

i
aantis vicem fungatur. Quædam etiam vocabula ab 17. incipientia,
itacumafïêâ:u & diíFerentia quadam inter F.parvum & F.magnura
funt pronuntianda, ut fenfum exprimat, nam in verbis fVrad,
fYroegen, ypaexen, tvrield, cump: magno funt pronuntianda. Con-
5 tra, Wied , fopten, fViedfelen, Waexel, JYìnfter, ut V. parvum.
Denique difrerentiæ eau fa inter V parvum & V. magnum, quod
vocabula $}oV. parvo incipientia , ut in aliis linguis, ut F. pronuntientur
, folaque illa diftindtio vocum íìgniíìcationis difcernit,
nam Vet, Vat, Veren, Veint, Vijf, Villen, Vollen, per V. parvum
10 fcriptum figníficanti/£s, vos , nnvigare, puerum, quinque, pelíem
, detrahere, implere. Per duplex VV. fcripta íìgnificant, Lcx,
Quid, Cuftodire, Muliev, Veile, Lam &c fimilia.
CAPUT. VIL
NUnc ut de Dipbthongis dicamus reftare videtur , inquibus
nee Latinis nee Græcis ipfis cedimus cum non diphton-
15 gosmodo &i triphtongos habeamus. Suntautem Diphtongi,
queis veteres Friíîi, Saxones & Angli ufi funt fex AE. EA. OE.
&.EO.EI. AV.8CtAl.Sc OV. De quibus íìngulis nunc dicendum
erit. Diphtongus AE. non tam frequens eít nobis Friílis quam aliis
gentibus , habemus tarnen & pronuntiamus non ut Latini fed íîm-
20 pliciterut %Æ. ut in verbis Si en ,duaen,aefte, &c. EA. DiphtongusZL4.
nobis & Anglo-Saxonibus famiíiariffima eít, nee verba
noftra quæ pronuntiamus ut veteres Latini íùum *s£. commodius
efferimus, quam per EA. ut in verbis Gean , Clean, Stean, Feana,
Teatia, EaBe, Eûe. E: funt quædam vocabula nobis in ufu ut Ealc
25 nomen proprium & alia fimilia, quæ nemo refte pronunciabit,
nifi cum cura diphtongum illum exprimere didicerit. Nee facile
reperias vocem in lingua Zelandica, Brabantica , Germanica,
Saxonica, qnæitapronuntietur , niíì Germanorum Geen, i e.ire.
Batavorum olkrices, ítrígas circumforaneæ etiam aliquando expri-
30 munt. Díphtongo OE. frequenter quoque utimur, quæ&Germanis
& omnibus Saxonibus famiíiariffima eft, nobis autem ín
verbis Oen, Tjoen,joen, &c. quæ paffimoccurrunt. Diphtongum
EO. Angli 8c Saxones nobiícum commaunena habentpeculia-
C a rem
wumkes.nl
301

20
rem pçne ab omnibus gentibus, nee facüe invenias verbum in GermanicaBelg
; caque lingua, quod per £0. efFeratur. Etquanquaru
difficillima'ïìt, pronuntiatur tarnen , & infantes noílri baibutientes,
eampronuntiarepoíïunt, utin verbis,Theode, Feod, Gekord,
5 Frcore, & alibi. Dipbtongiis EI. nobis ut & cæteris Belgis pronuntiatur,
utin verbis Reifer., Leifin, Dei/en, Ei, Mei, nú, Sec.
Diphtongum JLV. Frifica Lingua maxime amat & frequenter eu
utimur ut in verbis Lattgieit, Lauua, Onderhauua, Suauva, quæ
duplex apudnos cft, perfecta cujus exerapla modo dedimus, &
10 inperfeéìa íìveexilisinqua poftremum K in^. pene mutatur. Et
ut,^. longumefFertur, ut in v&xbhHaud, Saun. Diphtongus AI.
apud nos frequente quoqne in ufu eft, ut & apud aliosBelgas,
quam pronuntiamus refte Scleviter, pro ut fcribitur, ut in verbis
Clnen, Graten, Daìen , &c. Saxones & Ooft-Friíu ac Groninoen-
15 fes eamplane corruperunt, ScHebraico Coph pronuntiant, per
O. nimirum obtufum utin verbis"Maien, Draien, &c. ufu venit
& norunt, quibus illa lingua nota. Poítrema inter Diphtongos
ponitur OV. quacæteriquoque Belgæ & Germani utuntur , utin
verbisHouuen , Trouuen, Sommen, Vromen, & aliis infinitis, fcd
20 nontamclare & perfede pronuntiant ut noftri quod planum fiet
illis > qui a noftris pronuntiari audiunt, Jouuer, Fiouuer, &c.
Triphtongis etiam in pronuntiatione lingnæ noftræ utimur, cum
E. O. ÕcV. unafillabaíìmul pronunciamus, quodquidemexteris
hominibus valde difficile , imo impoíTibile videtur ; noftratesta-
25 men facillime &cum gravitate quadam pronuntiant ut in verbis
Freoundt, Scbreounå, Treotwdt, Greoun, Greould, Scíìmiles. Diphtongum
EV. Frifica lingua vix aguofcit, exceptis paucis, ut in
verbis, Greuue, Seuae, Euue ,quæ propria nomina funt, in Appelîativisyaro
invenitur. Et hæc quidem de vocalibus & díphtongis
30 didaíìnt; nunc dereliquis confonantibus dicendumerit. ö
CAPUT VIII.
DE confonantibuspaacanobis dicendafunt,cumeodem pene
modo, quo & cæteri Germani pronunciemus, nam quod
B. atunet lemter pronuntiamus, & fatis clare. ^. liíera
P. diftinguimus. inter C. & K. parum differentiæ ftatuimus. utimur
302
wumkes.nl
tamen

îr
ramen lis magis pro lìbìtu cu.'ufque quain legeaut rarione. D. & Tinter
fequcque dífferunt, quamvisT. frequentius, majores noftri
ufifint, nbi.nos D. (ervamus. de quopoftea dicemus. F. & PH.
an vetercs uíî fint ignoramus, quamquam in Gocthica & Francica
5 lingua ejus vcftigia íuperíìnt ut in verbis tApheldra, Phenning,
Tbafh & omnibus pene verbis in quibus Germani nunc PF. utantur.
ut Pfemüng •. Pfafb, Pfaren, & alibís H. íìne afpiratione majoribus
noftris tam frequens fuit, ut vix verbum pronuntiarent, quin
afpirationem adderent, maxime poft D. T. & R. ut in verbis
10 Thot, Tbìad, Theo, Tbi, &c. utpofteadicemus. Imopropria
nomina ab I. incipientia afpirabant, namubi nosjelte, Jelmer',
Jarich , 'Jnrre, majores noftri E'ja'to, Hjalmer, Hjarich, Rjarre,
pronuntiabant , adeo quidem , ut veteres Saxones TH. peculiari
charadere fcripferint, ut ex eorum AJphabeto contra, &c.
15 RELIQ.UA DESIDERANTÜR.
In verbis SLJOEUCHT & R j o E C H T monofillabis occurnint
quatuor vocales.
In SMIAEOUNT, ideft Smient, occurruntquinque.
wumkes.nl
C 3 5PE-
303

%z
S P E C I M E N
Antiqua Lingua Frifonicœ. Ex Ms.
noflro in folio.
Thet fend tha BOT A in thae dele tho
L Y O W E R D.
HERD A-FENGH and dus-ïkch. d,s-fteeth. Dusfcowe.
and dus-fwengh allerlikes twene íolling. fjor
Engels, and fior clena. and tfaera aller ckiVwíUard
„ A , m "f. e " eethetou n^erra. Dm-Jleátheris xxr nachta
weden anda fede fior panninga and vn enza,nycghenda hal enaels
bihak een half dena. jefta ir fttm unfwerra. ?n bete. and onbnnfcze.
Dus-jlech ther is XLII nachta weden and wanfelle fo is
thio bote vin panninga. and xiv enz,, zoewentene Engels en
clenamyn. tha lada fjor ethan. enbereand onbrifcze. Dus.flTb
ther is LXIIÎ nachtan weder, and wan-felle, foe i< tfcîo bote xír
panmnga. and xxr enza. xxvi half Engels, oerhal clena mS
tha lada n ethan. en bete. and onbrinícze. BkJrefua wthward
vin panninga. and twa enza. Ix half Engels, en hi dena
n,.,n. tha ladatwene ethan. thri bete. Dolg wfw d Lr pannTn
ga mijn than fijf enza xvn Engels, ene dem m:;n ffj
fiorethan. Innék dolghis vi.i unf^rf hn" " * Ä
fior panninga mijn than fijf enza. xvn Ence\ î 7 *
H*M* alío MÍ! And « i - ^ , aîfo fijf Tc«1&í ck S'
nu twera f«m unfwara. Thet is en riucht Hró-T, I, fheth t
wethand wafich Ce. thri bete and onbrinlcze Jä / J
hals. and^-^eand^eW t S S Ä Í C i "
mnga min than fijf enza. xvn Eneelc f,erl»„ L ?
*.**, v,,. p Li„p mi;n Äts^;
clene mnn. thri bete. Fax-fewh .->; f!", t. J .C ^"ëeis anaüor
r r-n ^/ e '^° ûl tha buke. fior nannino-a ímrl
xrxenza. fexfcühnga. fior Engels, andfior den S
enza,
„ T
fior
b í
and onbnnfeze. B«* w / W î t l l pannî d ^Vzî
En-
S
304
wumkes.nl

S P E C I M E N
Jntìquæ Lirguæ Frìfonicæ. Ex Ms,
nojìro in quarto.
Die fint dae LEOWER.DE RA B O T A
mei hiara omlanden.
E R D A-F ING , and duft-fcleec, and duft-fteeth, and
H
duft-ftowe, and duft.fweng aller-likis twene fcillinge,
fior Engels, and fior clenaand thera aller ekis utwaerr
ene ede untíuora. En bete and onbrenze.
5 Dujl-Jlsc der is een and xx nachta weden, anda felle fior pennig
en íawen-teeneníã, niogenda half Engels byhalaen hala clena,
jeftatwira-fem ont-fuora en bete and onbrenze. Du(ì-Jlec der is
twa-and-fìortïch nachta weden and wan-felle , fo is dio bote achte
pennigh , fiortena eníà, fa wen teen .Engels ene clena men da lada
10 fior eden en bcte.ind onbrenze. Du/ì-Jlecdeth thria and fextich
nachta weden and vv.'n felle, fo is dio bote xi i pennich, ende.enand
xx enza, fexandruntichghlíta half Engels, oerhael clena mijn,
da lada fex edan en bote andonbrenze. Bloet-refne utwart, fex pennig
» and twa enza, niogenda half Engels, en hala clena mijn,
15 da lada twee edan tri bete. Dokb utward, fior pennigh mijn dan
fijffenza. fawentcen Engels en clena mijn. dan fior edan. tribete.
Jnridis dokh'ts fexaíum ontfwera thribete. Ffax-feng. fior pennig
mijn dan fijf enza. íawenteen Engels, en clena mijn. Heer-fcredii
allbfula. AndFlio$y»erpis thera allerhk, fchelma twíra fum ont-
20 fwerra. Dat is en vlucht Fliesyverp. dat hy weet and wafigh fo. tribete
ar don brin Ie. fVidc ben nmbe den bals and kes-breke. andgerftil-breke.
andnofe. allerlikis fior pennig mijn dan fìjf enza. íawenteen
Engels ene clena mijn. tri be;e, lìirdfeng achte pennig mijn
dan fijf enza. fexceen Engels, and fior clena mijn. tribete. Fax-
25 fengby da bukc. fior pennig ende niogenteen enza. fexiciììinge.
Lor Engels, and fior clena mijn. en bete. and onbrenze, Benis otìft. II
wumkes.nl
n
xiipen-
305

ti^ Ex Ms. in Folio.
Engels, andivclene. hì ach bote. and nenceth en bete and onbrinfcze.
So hwam íbma finith mkhyrfene. on zijn hand. jefta
mith holte ílayth. Ofhinetherefter ínithefchel. Soeæchhithes
fnitbes een pund, zoe fcel hy op fwerra aen ethe, thet hy thine
5 fnithc den habbe. umbe nene fia fulleygæ. mer umbe fine funde
en bete and onbrinfcze. Thet ín re anda hande fior panninga mijn
than xxix enza. xxxiv engels, twam clena mijn. en bete. and
onbrenfeze. jef thi manfiprectthet hi tha fiardela erra fie an fine
hande foc feil hi habbeen pund an en bete. Sprechr bi thet hi tha
10 thrcmdele erra fe. fo ach hi twa pund. en bete. Thiífethriapundemwinth
hi mith thrim & hum. en bete. and onbrinfcze. Thio
formc fVìrfen kerf x fcillinga fexta half engels, and thredda half
clena. Thio vreftavi fcillinga. flor Engels, and fior clena. thera
al'erlickaneth to unswarrane. en bete. Hw.tío thio fVìrfne truch
15 ílain werthan thet been. andma hirhuath fcouwia ne mei. thct
hith glida moghe. íbe is thio ttrefla en pund. thio other ix enza. xi
half engels, and oer hal clena. Thio toredda en half pund. jefta
thet dolghethalingot her vvirfneandthiowcrfnc nath to korven is.
fo ach hi nath mara bote. than hith fe jelkis oen dae felle thri bete.
20 and onbrinfcze. Jcgb bre ker-f and thi ben brekebinithâ tha breyne
an fine haude. and in re in tha. tiofe. and in thin Smul. and
thi ben breke in tin tzjacke. and di tufeb-breke thes unbernabenis»
and thio wer breke. alíofcer forhiowere. alle fan tha cothem is.
íbach hi enis taer breckií bote. and en inredis infenmund, and
25 enis wiite wimmelía. fo is thera ailerekis boteviii penninga
mijn thamx enza. xxxi 11 engels, twam clena mijn. theth doleb
fcelmabeta ncy fijner meta. jef hítaneöoeí» buten ílandane hath
ander were. foe ach hit thes werbrekis nauth bote. Dohb, jefta
llodrefna ander tmigha aícha jelkis and tha felle thri bete. jef thio
30 Spreke bynimmen werth. íbe is thio bote x pund. fo ne mey hine
mcr oníwarra than tha thredelan. En bete. and onbrinfcze. jeff
en man thio Syone and tha aghe tha fiardela erra is. foe ach hy xxx
enzena tobote. tredda half pund. en bete. and onbrinfcze. jef
thio Syone tha haldele erra is. Zoe ach hy vijf pund. en bete. and
35 onbrinfcze. Sprecht hy thei hi tha thre deian nrlerrcn hab. foeis
thio bote vin half pund en bete. dan onbrinfcze. jef him thio
Syone
306
wumkes.nl

Ex Mst in Quarto, j ƒ
x 11 pennich. and thria enza. fior engels, and fior clena. hi ach
bote. and nenecth. en bete. andonbrenze. fo hwane foroa fiot
rok Yftrnt. ant fijn hant. ifta mie holte fclait. of hine der efter
fnida íchil. fo ach hi des fnidis en pund. fofchil hy fwerra an ene
5 ede, dathy des fnide deenn'abbeumnene fia fullingha , merorn
íìne íunda. en bete. andonbrenze. Dy inridein da hande fior pennigmijn
dan mogen and xxenza. fior an xxx enge's. twam clena
men. en bete. and onbrenze. jefder man di fpreck, dat hy da
fiarude te erra je an fine hande, ioe feil hy habba en pund. en bete.
10 fprecì hi dat, hy da thrimdeie erra fe. foach hy twa pund. en
bete. fpreckt hy dat, fe hem da haldele erra fe. foach hy tria
pund. Diffe tria pund wint hy miththremedum. en bete. andonbienze.
Dio £ormcf»erfett-kerf tiane íèilíing. en hael pund. Dio
oder achteicilling. fcxta hal f engels, and tredda hael clena, Dio
15 vrifle fex fcilling. fior enge's. and fior clena. theraallerück. en
erhonfwerra. en bete. Hweerfo dìofeerfene truch íîain is an that
been , and ma hit naut fcawla mey, dat hit glida moghe. fo is
dio verfle en pund. Diooáerniogen enza. aliifta hael engels, ami'
oer hael clena. Dio tbrtdde en half pund. jeef dat dolch geth
20 ollengha der werfen. and dio werfene naut to koren is. foach
hy naut mara bote danhis elkisindafellethri bete. andonbrenze..;
Achbrcìnkerf. anddi been breke bynyda breine an fine haude. and'
inric'eindermfe. and inuer fnai. and dy benbrekein dafliake. and dj
thitsk breke desonbernabenis. and dy weerbreke. aiíb fireío dio
25 wcre tille fan da chathem is. fo ach hy cnis yeeer brckií bote. and
enk in ridiízn fmemund. and enis wlite wamefa. fois thera alierekis
bote achte pcnn : g mijn dan tian enza. fior and xxx engels,
twam clena mijn. Deth dthh fchelma bèta mey fijner meta. jcff
hich annedom buta ftoddaneh .th ander werc, foach hith des weer»
30 brekis bete naut. Dslih jcfta bhedrefene ander tunghe aícha ielkis
anda felle thri bete. jeffdio /preke by nimmen wert fo is dio bote
tian pund. ío ne. mey mer «-níwarradan da thre delan. en bete.
andonbrenze. jefta monne dio fione anda jgba da fiardadele erra is.
foeach hy xxx enfenato bote. th.eddahael pund. en bete. and
35 onbrenze. jeffhim dio fionedd haklele erra is. íòeach hy víjffpund.
en bete and onbrenze. fpreck hy dat hy daethre delen urierren
D håhbz
wumkes.nl
307

2

.Ex in Ms. Sjtart00 ì j
hab&a. foe ís dio bote achtenda hael pund. en béte. and onbrenze.
jeffhcm åio ftone allewt is. foe is dio bote tiánda half pund,
jefFhem dy acb-apfel al ut da haûd is. foe fint tíanputid. Sulck
heek halt xv pund. met' by dafijde fint twa and xxx punda. en bete.
5 and anbrenze. Deth ferre aghe mit fiortene pundum. to betanes
Dat fVinflere mit x 111 pundum. By déftjdœ fan ayderemfijfgrets
tnerc ionder walt. jefFhem dio »o/ê off is. fo fent fex pund. By
àzcfíjde twa xxx ií pundum. tfiri bete. Al der da moenedet aer
ofFílayn is achte pennig. and fierteen enza. en and fijftich engels.
10 thrimclens myn. thi bete. Al der dymon thruch dat tfer/teífew'fterf.
achLepennig myndantianenza. xxxïv engels, twam clena myn.
t'hri bere.
Thruch dyne aer-líppa fior fcilling niogenda half engels, en halaclenamyn.
thri bete. Thruch dat are fo fijr lo dygerftet is. vi
15 fcillingc. xiii engels, fijfclena myn. en bete. andonbrenze.
jeffdy man dat fpreâ: , dat hem oio bere offe fe andaara. fo is dio
boteachtepennig. and fiortenaenza. fawentene engels, en clena
myn > en bete. and onbrenze. Dy blhh^cy buppa in da haude.
achtena enza, en and xx engels, and thria clena myn. en bete,
20 andonbrenze. ThxHlttsftet wppa da halsknape achte pennig. and
fìorteencnza. fawenteen engels, ena clena myn. Sulckboeckhatk
achte pundum. and onriuchte. hhetrejem truch thine hols. jefF
truch dajyái* thi ingung achte pannig. and.twa enza. Diwtgung
alzo fula 3 det were tho gadere fexum half engels, and thredda haei
25 clena. en bete. Dolch ander felver ftoet, ayder endefiorpennich
mijn dan fijf enza. to gader allcwa engels, and fijf. en bete. jeff thit
fiah-Jijtiea.nvwa.is, achteneenza. oer hael pund. en bete. Hliftoey.
and benbrekeander axk. and Hihwyhta. ermbogt and begtibrekebuta
errtìboge. thera alîerlijck is. achte pennig. myn dan tian enza. allerwa
30 engels, and fijfclena. Au der em-fcedày benbreke. achtepennig,
and fiorteen enza. and fawenteen engels, ena clena myn. en bete.
Thi Hliíh ivey ander hand werft, fior pennig. and vu enza. i x half
engels, en hala clena myn. Dy benbreke and bliftoey, alíb fula an der
handblede. au thiÆ/Jrfceyandaknockum. and dy hand breke fior
35 pennig. myn dan v enza, íè-xta half engels, and tredda hael clena.
Dj beenkekt and litbfeey alfof«laf en bete, Dylitbittamìddtlknoc-
wumkes.nl
309

28 Ex Ms. 'm Feit*.
twaenza. tre engels, thrim clena myo< Sulck boecb halt viir
pund. and twaenza. Benbreke. and Hïuh^ey, alfofula. Thetb
Hlithtpey ander tha neyle alfo fula. en bete. Neû kerf fior panninga,
andviienza. ixengels, en haíaclena mijn. jet en manna tnet
5 tirejlalith bí thaney/e of is , foefendthet twapund. by thopliga
xxxipunda and fan tho otbera fingherum alfo fula, jefthi manne
thzthumtnaaloffe is. íbfend v* pund. jef thi fcotfîngbcr aloffeitta
knode. íoe fend tv pund, jeff hi him aloffeis. íexta half pund.
Sulck batch halt v pund. jefthi LmgeftafingheraìWi knodcsöí'fcH,
10 fiorpund. )c£ thi gold fingber aloffe is. fijfte half pund. jeftha
IMafinger il[alithe offe is. twapund. alíbethio oíÄere. jefhialle
offe is. vin pund. Sulck Boech halt fiouwer pund. jef thio band
al offe is xiv pund. jef chi era itta era^.-* , offe is, xvi pund.
jefta thierm itter axla al offeisxvui pund. jefthi manne tha
15 thumma lamfc. foe is thiobote thria pund. enbete. andonbrinfzc.
jefthi thet íprect. thet hi bim tha baldei erra fe. foe is thio bote
xvUi enza. xxi fcillinga, enbete. Hltthypcy itta uuich fcuftke,
and itta kne-bolla v.J II panninga. myn tban x enza. xi engels,
and fijf clena. Ther on thi beenbreke alfofula. enbete. Hlitbytey
20 itta andere fior panninga. and vu enza. Thi beenbreke aìdeer alfo.
ayder ix half engels, enhalaclene. an myn, and onbrinícze.
Thet Forma lithttty itta tanum alledick. fior panninga. rnynthan
üjfenza. vi half engels, andthredda half clena. Benbreke. and
Hliibreey alfo fula, en bete. Thet nefl an tha tanum tha Hlitbyey
25 xii panninga. and thria enza. fior engels, and fior clenc, Thi
benbreke. and thi Hlitb†eey alfofula, 1 hei ur eji e ühtb^ey anthatápwn
viII panninga. and twaenza. Ther on thiBen-heke alfo.
aydér thre engels, threm clena myn. enbete. andonbrinícze.
Soetwa thetqueth. thethimíijn/c«»c£ tha baldeleerrafc. fofcel
30 hi fwora en eth. foe ach hi ethes, en pund. enbete. andonbrinfeze.
lòeHwaíoequctb. thet him üjafíutick^thhfiariekena
íê, ÍLfe fcel hi mith ene ethe fwora an eth. foe ach hi the ethes.
en pund. en bete. eri onbrinfeze. foe Hwa foe queth thet hem
.fjjnfcwck atiï hm is, íbe fcel hî fwora an eth. foe ach hi thci
35 ethes. en pund. foe winth hi mith threm ethum thria ptinda.
'jhet fiarda en mey hy n«h wytina urnbe theth, hi natb ofte p.
ia
310
wumkes.nl

Ex Ms* m Sluarte. %p
lum and been Ireh. zndlhbttey. xu. penning, and tfiria enza. fior
engels, and fior clena. Lithtecy anda ttterjla lethe. anda fingherem
achta penning, and twa enza. thre engels, thrim clena mijn. Sulck
bcecí half achta pund. and twa enza. Benbreke and Lithtaey alfo fule,
5 Dy Lifücy onder da neyle alfo fule. en hete. Neyl-kcrjf fior penning,
and fawcn enza. niogenda half engels, en hala clena mijn. jeff da
inonne det ypierfle líthby da neyle off is. íbíènt thee twa pund. by
da pliga twa and xxx punda. and fan da oerfivger en a\Co fula. jeffda
raonne dy ihumma off is by da knocle. fo lend fior pund. jef thi
10 ûumma aíi ot is. fex pund. jef dy fcoetfitiger of is itta knocle. foe fend
fior pund. jef hy hem alle of à. iexta hallifpund. Sulck boeck hat
fijfpund. jefdy Gctófingeralleofis. fyfta half pund. jeffdy liteka
finger ittalcde of h. twa punda. Sulck bìcck hath fior pund. jef dio
handofis.fiortene pund, jefihicmittaermbogaofis. iextenepund.
15 jefthiermitteraxleofis. achíenepund, jef tha raonne thi thuntm*
hem is. foe is dio bote thria pund, en bete. and onbrenfe. jcfhy
datfpreft. thet hy hem tha baldele erra fe. fois dio boteaehteen
onza. cnandxxfcillinge. en be - c. Hhmeyitta trachfeunken. and
tian enza. allewa engels, and fyf cieuu. Deer on dy Beenbreke
10 alfo fula. en bete. Dy Hlìhtteey itta anúotte fior pennig. and fawen
enza. Dy beenbreke alder. alfo. ayder niogenda half en»els.
en hala clena myn. and onbrenze. Dy formaHlithtcey itta tanum
allerlick fiouwer penning myn dan fyf enza. fexta halfengels. and
thvcdda half clena. Benbreke. an da Hlithtvey. alzo fule. ebete.
25 Der nefi anda tanum di Hlithtt-ey tolifpennig. and thrîa enza. £or
engels, and fior clena. Dy Benbreke andaLithttey alfo fule. Dy
fetrifle Hlhhwy anda tjimm, achte pennig. andtwaenza. Der on
dy Benbreke alfo. ayder tre engels, tre clena myn. en bete. and onbrenze.
k> hwa fo quetb. dat hem [yn fcenck. da fiafìndele erra Ce.
30 foe feil himiteneethefwerra. fo ach hythes cdeF.cn pund. en bete,
and onbrenze. fo hwa foqueth. dathyfe da baldele erra fe. íb
fa'hy fwerraeneeth. fo ach hy desedis, en bete. and onbrenze.
fo hwa fo queth. dat him fyn fkitrk al lam ft. fo fchil hith ene eth
fwora. foach hy desedis. en pund. fo wint hy mith threm edunj
35 thria pund. Det fiarda mey hy nauth winne. umbe thet hy hem
naut offis, Alzo ís 't in da trm, alib ind skweke, Det hy wint
í> 3 mit
wumkes.nl
311

2o Ex Ms. in FOÜÛ.
*in thafcunke. Thethi míth thrim ethim wínth thríapund. ea
bete. Hwam fowerth fijn foeth offlain in eenre fry kale twiska
tha foeth werft, and tha tane. jefta fijn band. thio bote is fijf
merck by xn fcillinga. Thee aghe alfo fula jef hy aller
5 fyoneonmir. Mdus « thi fVilker in tha Landt, fan aghum. fatihaxi'
dam. anàfan fothem. and fan gersfaüìch Lethum fcelma bcthabiLandk
fYtlkere. alfo ith bir eftir befenon is. Gbersfallich Lub bethima mith
xxxii pnndum. mer al theren manne thet are afflayn is. vin panninga
and xiv enza. xvn engels, enclena mijn. Lamlith. and
10 brein "fvunda. ayder mith xxvii pundem tho betane. Thì Beenbreke.
Truch gungende dtlg. tmeh bxnd-bletb. truch tinne erm. and
truch tinne foeth. and truch tinne fcumk. fo is allerlikis bore en
pund. bihala Benbrtke truch fingber. truch tma. en hala pund.
thribete. by thes Landis yttlker, zo isallerlíkes bote. thi itjgung
15 xvi 11 enza. and thi Sptgmg alíò fula. and thinne bals alíb alierlikes
thria pund. thri bete. Thes Dus jìekis bote uppa finnefrya
hals. fijf fingherabreyd. twifeke wede and fced. vm panninga.
Éor enXa. en and .fij-ftich engels, thrim cienamíjii, en bete. and
onbrinfeze. Sfcemjlekis bote fior panniuga. and fijf enza, thetis
20 Landis tvilker XVIII enza. and onbrinícze. n half pand. lòe
fceliet fwerra twene jefthree man. thet hpetc-ai íegbe. íhethi
fwomma legbe. jefta fiorfum onfworaxxi engels. Thema dusflecb
alfo. fuick boech hak ayder xix enza. jef en mar.ne mawágera
âolch. jeftaBbdrefiuàeen wertb. rhanenmeybyfeuíìpanna. íoc
25 'fcelma fe alle bèta. jef hyíweta wille, thet ie hem sile denderde
ith eneflethe. jefta ith ene Jlike onbrinfeze, jef en man en dalch
fwera wolla. íb ne tnoth hy nachonfwerra. bit ne habba aller weykisenameta.
íó mothma hithumbemetabi tbaeggc. andicwa.
thenfiardel. foe achma tha thredelan tho betane thri bete, jef hi
30 foerd fwerra wolleenehmetfo, foe fcelmathat bete en bete. Harh
hcnriuåt ingang, and wguv.gì Thet is en riticht hgungand fvîgttìig.
Soe wer foe ffrifeka ritene end'am. en me te is en bete. Bena
%-tgung. jef hit fwerra woílc, íot' moer hy ancfa (/ö/gewwittathrira
fumuhf. and ben brekam, anéthúta bcuenawgang. fwerra, ferra
35 ne mcy hy. jef thi man nene and otherne fpreki 1 . thatn thera thira
Uum^gung. and tbrira relbe bich.i, and t-hära/ím? hit f. en bete
312
aud
* Yidttur fsfryu'íd n; -jp.
wumkes.nl

Ex Ms. in Quartot
mit trim edum triapundaen bete. Hwam fo wertfijn/oeí offlayn
in enre ín kafc. rwískada foet werft and da tana. jef fijn hand.
diobotevyff merck by tolifF fcilling'e, Dataghe alfofulc. jefhy
aller fion onmiít. Aldm ijl dy fVilkoer in da l.wde.fan agenen. fan ban.
5 iem. enf.ni foe tem. andfongerjlfalligha leåumbetaby LandüWilkoer.
Aljo « byr cfter byferioun. GerfifaShh lith bcthraa mit twa and xxx
pundum met al der da monne det are ofjìayn is. achte pennig.
fìotteeo enza. fawenteen engels, en clena mijn. Lam lith. and
Breyn ya-,nd.i. ayder míth favven and xx pundum ti betane. Dy
,g Ben breke truck gungande åolch. tmeh bond bied. fo truch dine erm. fo
truch d nejoeí. ío truch dine skunck. fois aller ekísboteenpund.
by b-ila Benbreke truch finger and truch tana. en half pund. bydes
Läìidk "toilkoer. fo ís alícr ekis bote. dy ingung achteene enza. and
dy ivtgung alfo fule. an dyne hals fijf fingera bret twiska wede and
j5 feed achte pennig. and fior enza.. en and fijftich emgels. thrim
clena mijn. en bete. and onbrenze, Steimjlel^is bote flor pennig.
and fijf enza. dat izLandis tvilkoer, achteneenza. and onbrenze.
vi h.iìf pund. ende fcillat íwerra tweer trouwe maen. dat hjat
onfaghe. dat hy fwij'ma leghe. jefta fiouwera fum ont fwerra. en
20 and tuntig engels, Therua du ft flecalfo. fulck hat ayder niogentena
enza. ieft ena monne man negera dulch. jefta bhetrefene dcen
wert dan en mey hy fe byípanne. íoeicelma ie alle bota. jefhy
fwera wil'e. dat fe hem al.e den werdeitenejîeíe. jefta it eneflekt
onbrenze. jef ene raon en dulch den wert, and'tf gerftvalïicb fwera
25 wille, fojic moth hith. naut onfwera. hit ne habbe aller weykis
cniraea. fo nio.h.nahitumbemeta. bydaigge. andlcwa. den
furndel. ío achma ditridclen to betane thn bete. jef hit foert
fwero wille ene l.immede. ío ícilma da bèta en bete. Ho 1 h ís en riucht
inving, and Tttgung-} Let is en riucht ingung and tvtgung. íoehwer
30 {oc nVifika tweereuàem en metens. en bete. Bena yaguvg. jef hit
fwera wolle. ío moth hy an dzDolg wita therra finena kerf. and Benbïtiibïeke.
and thaira bcnena yetgung fwera. ferre ne mey dy moti
nene deda an otherne fprecka. dan der thrira tctgmig. and tría
ribbobreke. and thrira finena kerff. en bete and onbrenze. Dssfur-
35 mabenií 'iïtgung achte pennich mijn danrian enza. allewaengels,
and fijf clena. Des odcris beíiis Wgung fior pennig mijn dan fyf enza.
Sexta
wumkes.nl
31
313

jî Ex Ms. in Folio,
and onbrin r czí\ The letteres Ie ewtgung iv pannînga. mijn than
fijfenz^. fexta hJt engels, and .h:edda half clena. Thesfortna
h'-c wtgnng v' T ' p.nningj. minthan x enza. xi engels, and vcícna.
Thes rhredJj 1 en.-. w:gu,-g vi i i pannînga. andtWa enza. thrc
5 engels, ihrem clena mijn. ther" a d.yck ach eneeth on

Ex Ms. in Quarto* 3 3
Sexta half engels, and thredda half clena. Des îhredda henis tvtgung.
achtepannig. andtwaenza. tre engels, thrim clena mijn.
Therrajaìlcrlyck ach anne eth on to brengane. jeff mat bikanna
wille, en bete. en nnbrinze. Rtbbis breke en half pund. des ode-
5 ris. alfo. des threddis. alfo. en bete. and onbrenze. Sijfi kerf
aifo fulc. Der thnra ribbenna. breke. and thxkafinena Æer/alleflick
ach annen eth on thi brengane. Bloetrefefie onder da onkten. en
pund. en bete. Bloetrefene in rede in den b~ft>c. fiorpennich myn
niogenandtuntichenzena. fior and trijttich engels, twam clena
3 0 mijn. en bete. and onbrenze. Mete dolch in den bfec tria and tri—
tiçh enzena. niogen and tritich engels, thrim clena myn. IVa†elàranck.
and Hals-raeff. andnedmund. fo is allerlick bote. tianenza.
and achte pund. fiouwertuntigíta thremede panninga. Dat
wer to gadere en bete. tian fcilling. andfexta half engels, ene
15 fextandele dis clena myn. jefta tolewa fum untfwera. en bete. Dat
is en riucht yvapel-dramk. der -ftert tverpen in en on^ad Getier, der hy
w mogbe bader mit h.radum. ner mitbfoetam thene grund. ner mit aghe~
item den hymel fyan. ner mit ara den roft hera. fo fcelma him bèta mither
benameda bote. dat is riucht liod fverdena. en bete and on-
20 brenze. jeffen manfpreâ: åathy allerafundtnaüautvìabbe. derhy
medebern. andopwaxende was. hybykanth hith. fo fcelma het
bèta mit fiouwer and fiortegha pundum. jef hy nautnekant. íb
ne mey hy ferra unfwerra. dan da tre delan. jef en man oderen dulget
mit faxe. ibis dio botethri bete. jef en manoderembh. fo is
25 dio botethri bete. and thi man thyneDeckan ban fcieldich. Dy
brand alfo fcoer. byhalvades dath hy werdcnDeckan nauth ban
fcieldichis. den brandachmaumbeto mettane. enis mannkriuchte
jeld fent fiouwer enza. and fyfteen pund. Da fyfteen pund
were achteniíla half fcilling. and twene engelfche. fior clena
30
mijn. en bete ene Datkjeld nioghen and tuntig enfena. fiouwer
and tritich engels, and thria clena. en bete. and onbrenze. jefraa
ene mon fiucht fri one thet fiana svald. and halten an befte, and
in her bendum. dey and nacht, foe fcelma hem bèta mitter Liud-
"Srerdene. jefta tolewa fum onfwera. AVer mannalick ach zijn boet
35
to delan with zijne brotber, fo langhe foe hia men bede lat fint
jefhy fijn fex Üthan gans habbe, da aghena. dahanda. dafoe-
E ten.
wumkes.nl
315

34.
Ex Ms. in Folio.
onfwerra. Aformannal'ah ach to delana with lìnne brother. íbe langhc
foe hja men belad fend. jef hi fine fex lichan gans habbc tba neghne
tha hande tha fothan. Dolghet thet ros enne man. and tyaderc,
jefta and keppele. jefta anfincftalle. foncthorma hith nath hets,
5 'hit ne ftanda an Hera wey kepplad. iefta an fmethes hnsdem bunden,
yâwelikesfias dolg, fcelma bèta alder hith leghith, lacprh.
And this bonåif bne hit ne thit himachiis dfvee. jefta alfmaop/wje
ftaept. jefta hinejì yt. alder hi leith in finedamne. foethonrìeth
hit nath botafan thiíìem allem ípreckath hia an twa. foe fchillerh
10 thet witafowen finrabura. jefta enis mannis vos. therhiuppa fith
dolghet en otherne man. foe fchel hit bèta alfo dyore foe hich felvc
deen habbe mith finne handem. Thesôx

Ex m Ms. Qttarto. ^
ten. Duigbet dat ros enen man andatiader. jefFta an keppele. jefta
an fijn ftalle. So ne thorma hit naut bèta. hit ne ftande an her-wey
keppelat. jcffrait fmedes hwzebonden. jowelìckes fiat dokb fceima
bèta al dir hitleghet, hlapct. and des hunåis byte. hit ne fe
dath hit nachth d*e. jefta alfma op hitte floept, jefta tynefilayt al der
hy leyt in fyne damne. So thorma hit naut bèta fan diíTem allera.
fpreckath hia a twa. fo fcen dat wyta favven fynra bura. jcffenis
inannis wderuppa ütdulghetb enen oderem man. fofcil hi bèta
alfo duerre fo hit felve mit zyn handem den habbe. Des oxa and
jowelikis rether fcettis boete, and des fyims. de&hotia, des hatta
dokb mit haler bote fchelmat bèta. jeff hia des onwilla. and da
wanwitfcipe der fcat heftich by fwora willet. Aldus ift fan da
bunde. hit ne fe, dat hit dwe. ift hyr to fira is byfcrioun. So
iftfundir boet. jefFmaenis mannis hors duigbet. der hy mit leer
byleyth hat. jefta met tame halt. foefcelma hit betaas tha hem
fellef deen wer. Ferra moet hi naut in taia. mer wel moet hi
keítigya umbe zinefcada. jeff dat ros dulghethanemanakfmHera
mit tame halt : ende mit lere byleyth hath. foe feil hit bèta as
tha hit felkí' dec.n hede. ner hit wer buta fin witfeipe herfcin. and
wr fine waid ronne. Hoth fo des mannis ayna fìa deth. dat fchil
hibeta. aldus, en bete. And dulgbetb het en diar. jefta dath, denne
fcda half ei betane. and nenne ferdemherim nerJiodem. en
be:c. and onbrenze. Dath thiach merich. and erm-mrhh. and
breyn-ponna. burfi-been. fchulder ben. Dy been breke aller ckis bote
achta pennig. and fiorteen enza. fawentene engels, ena clena
myn. alfo fir, fo dio bote mara ne fe dan achta enza. andtria
pund. dat is. trihefticb fcet. lûjlrid†i-erdttb. andhi wrwonnen wirde.
fo feil hi bèta herum and liodum. en bete. and onbrenze.
Benbreke des regbes. en pund. tri bete. fo hwafoma fcoet, trucb
fine back. fo achma hyne to metrane bi derfyda der hit kortera
is. and twiska da tweer endem. by thes thutnma kate. íò achma hy
ne to gewane ayder thumma kate fiower pennig myn dan fyf enza.
fawentene engels ene clena myn. Dene in rede al der to. jefthí
man fpred. dat hi wr al fyne leda da thre delan wrlerren, habbe.
bykanthma hit. fo ift achtpund. and thri bete. en bete. and
onbrenze. Benbreke an der pemrft. allerlijck acht pennich bin-
wumkes.nl
317

3*
Ex Ms. in Folio.
him ti gewaneayder thumme kathe fior panninga myn than fyf enza.
xvii engels, enclenamyn. Thenei/mt/.'ealder toe. jefthiman
fprecì:. chethiwrail zyn lerhe thachredclan wrlerrenhabbe. and
hi thin fiardel bcbalden habbe. bikant ma hith. foeift vi 11 pund.
5 and thri bete. en bete and onbrinfcze. Ben-breke anderfotblterfch alallerlyck.
vi 11 panninga. bynnemxenzem. xi engels, and v clena.
en bete. and onbrinfcze. Hwerzo thimanfiothem werth truch
zine macbtem. truch dat fel thio bote. en pund. hirh ne ie thet hi
ferrafpreka. foe mey hi habba thrU fine-kerf. Thio aeríta , thio.
10 fciapjine. andthio xtald-fitte. and thiofiachtfine, hir moth hi fan tigia
thriaonnameda morth tha achma allerìick toe betanealío dy ora
alzean manflachta. jeftaxn fum onfwerra. Hwam foe werth e/
fnetban fin *Hotbam. thio riuchte bote umbc thene ferraScx pund.umbe
ibene wnjlra fexte half pund. werth him fin pintb offacyn. v 11 r
15 pund. hine wirde eth wivet ther bekanth. fo ach hi nenc bote umbc
thet mansltke. umbcthinepeyntbofxefeynth. íulck Boecb haltxvin
pund. en bete. Blkandeftled-rcfna binna clanem. en fcilling. anclix
enza. xi engels, andvuc'ena. jefta thre ethan Mm-iohb binna
tlanum. xi i fcillinge. i x half engels, jcfta thre ethan. mete-dokh in
20 rein thine&Mf/jxxxivanza. xxxviii engels, and ivclena. Sulck
Boecbhalt xxix enzena. xxxiv engels, fcx clena myn. Metadohh
buta clanum xenza. and vi ri panninga. jefta ethan. xn engels,
and fior clena. Tbrira Lefcka allerìick fyfFfcillinge. fiarda half engels
and ene clena. Erejcredene iv enza. fior engels, andenaclena
25 myn.jwÄefealfoe. Thrira ben breke xn fcillinge mithen etheti ha-
Iianc. ix half engels, en hala clena myn. Hwazo dulghetb werth
tïucb erm. and truchfcunk. truch foetb. truch banàa. hwer foe is twiska
thatwadolghelisfcllfs thrirafinghera breed, foeaghhi thesingungesxvui
enza. and thes wtgunghesalfofula. thet were tho
30 gadere thria pund. Thio JYapel depene binne thes komûges mereken.
binna tha Se. barch fior panninga mijn than xxix enza, Theth Sendriucbte
bote by wifiere the grand fcriweris. thes onder na wtgung
xi i fcilJingen. Thi inremw ibis blodis XLVIII fcillingen. Hwazo
mherne dulgets mith faxe. jefta mith ermborfta. jefta mith boga. tha
35 íend thriabetetibetane.DííyííHii thene dathal der on mith ene jelflum
tijeldane. andtwam ferdum, hit «cfe then in thalocghum
318
® Sme Klefha/n.
wumkes.nl
ther

Ex Ms, in §luarto, 37
na tian enza. alîewa engels, and fyf clena. en bete and onbren-
?e. Hwaíb dy man fcrttsn weit truch fine machta truch thee
fel. do bote en pand. hit ne fe. dat hi fcrra wil fprecka. Co
mcy hi lubba tbriai fyn-kerff. Dío arfte. dio fcip-fym. and dio
5 M-ald-fyne. and dío fiuJn-fyne. hyr moer hy tygia rria unnomede
mort. da acbma allerìickrobetane. alfodioreals an monílachta.
jeffta tolewa íum utitfwerra. Hwafo wert offe fneden fine forfÅ.*».
* dio riuchte bote urnbe dm f er ra fexpund. umbe dim yc'wjlera
fexc.i hael pnnd. wert him fin pint gjfe fneden. achte pund. hene
10 werdeith wywem ther by kanth. íb neach hy nene boteumbe
ihet mauslike. wnberheiiv fyntb otíc feitb. Sulch boeck hathxvi 11
pund. sn bete. Blikande boetrefene binna claàum en icilling.
and niogen enza. alîewa engels, and fyffclena. jefta tre edan.
methe dolch binn.t cladum. toliff fcil'inge. niogenda half engels.
15 jefta ere edan. Meta dolch in rede in den back. tria and tritich enzena.
ach and tritich engels, and fior clena. Sulch boeck halt
xxix enzena. fiower and tritich engels, fex clena myn. Mete
ílulbbtiîa cUtmm tian enza. and achte pennich. jefta edan. toleflf
engels, and fiower clena. Trira Lefeka allerlick. fyf fcillinge.
20 fìarde half engels, and en clena. Brefcirdene fior enza. fiower
engels, fyff clena myn. fmkele alzo. Tbrira bennena breke. toliff
fciilinge met ene ethe to halljane niogenda half engels, en
hala clena myn. Hwafo dolget werth truh erin. and fcunck.
truch fict. anu hand.u hwcríb is twiíTch- da thwa dolch hel-
25 lis feiiís tn'ra hngera bred. fo agh hi des ingunges achtenc
enza. des wrgunges allo fula. det wer to gadere tria pund.
Dio "füjpel-dcbene bynna des konniges merek. bynna da Se-burch.
fiower pennich myn dan xxxix enzena. Thit find riuchta boeta
by wyíenc des grand fœwer. Des onderna "ivtgung toliff
30 fcillinge. Dy in ryde des blodis acht and fiortich fcillinge.
Hwafo ctherne dolgbet met Saxe. jefta met armberfle. jefta mer,
boghe. that fent tri bete. te betanr. ende dayt hy den datb
alder on met ene jeldum to jeldane. and tvvom ferdum. hit
ne fe deen in da logum. der da trin jelden to bifcrioun fint.
35 H.ds-jleck twifeka te ede and fcede achte pennicht and fiortcne
E 3 enza
* /. t, Scallum, Lfg, Kìotkan. i, t. uJUmU,
wumkes.nl
319

j8 Ex Ms. m Folio.
ther tha therne jeld te byferiuwen fend. Hahjlacb twifeka "bedt and
fced ach panninga, and x i v enza. Eenfîvetn-jjeecb fior pund. and fyf
enza. Thetis JYilker des Lanåis xvi n enza. Theth inreintrtbeth
lyfbuppada reffe. thio bothaisxxvn i tunan. Thibenbrekeander
5 breynpatina v 111 panninga and x i v enza. Thes forma benis yvtgung
alfofula. Thes of/;mí fior panninga. and vt enza. Thes threddaxn
panninga. andthriaenza. Theth in re in tbethaûda. fior panninga
myntham xxixenza. Thioerghene vi 11 pand. Thio dateetbehor
pund. Theth hi fpred ut fupra. Thi "tclite onder tha and Ut ene fior
10 panninga mijn tham xxixenzena. Thesonberfía beats nachtencne
bote. Theth is benis Tttgung. ther wbe cote geyganna hande. jef
ene manna thio íüHge offneyn is. foe is thio bote ene twede jeld.
Bladrefne truch tha *«»£.? xxx fcillingc. and onbrenfeze. Hwerth
emman in zin hals dulgeth theth hi wrigandc gnnge x half pund.
15 Hwerthcr en man in thìnjìrothbolit ìwïyn. jeftaflatb. and wert him
úio jprake thio fiardelenn?. foachhi ivpund. vverthfe tho baldele
erra. vipund. is tha tbredelanbatvey. xptjnd. ailcrlick on ti brengane
mith fonderga ethe. Fandcr here theth felve riucht. and ther
fyone, and fander tungba thet felve. ThesftUes ovjlecht vu fcülíngc.
20 jJBrfî.walfoílur. ThreJyvemJIekam. and tbrecrd-fallen, màtbriattapel
p'tíia habbctena bote. and encriuchr. Thi bageftj fnìw-Jlecb xviu
enza. Thimidrefla, xxvi fcillinga. thimyr,rejlaxiv fciliinga. tha
Jadav'i ethan. Abelaàimeptax fcillinga bmhaerhe. bectbamlhelde
x fcillinga. ayder mitheneetha ánbaûane, Therra fíjffenne aller
25 ekis bore xxxvi fcellinga. Vifus. aucìítus, giiflus. odcratus, teclm.
Theth y»r-M thes aghi vi i fcillinga. theth r.edcrfla lith v fcillingc.
Ougmyks in fcatenga KXXVI fcillingc. Berd ofbrantb. jefta kanep of
bamd, werth fiarda half pund. tha ìatha fcx ethan. Lammatbana.
Lr.mmafìngerum. achma tobstane mith threm pnndutru Hwazo
30 ot herrie Cm clafía to rantb on fin wille, and thisotheineonvviila. foe
is thio bote ivpanninga mynthanfìf enza. Theth is fexcate half
engels, andthredda halfclena. Halth hi thinc cop. anfn-engbetbhìne:
mith tbtbiere thio bote is. twin fcillingen. thets is oerh.il engels,
other half clena. Hwam foma mithiealdbifered. jefta fiolen hiara
35 It Ficshmoffe kerth. foebetamet hemman miththwam enzem. and
mith acht pundem. and mith fiortundefta thrimen panninga. thet
is
320
wumkes.nl

Ex Ms, in Stuarfa. 3 p
enza. een ftv'tm f eek fiower pund. andfyfenzd. ïïtthkereâislandis
achte enza. Dy ben breke ander Ireyn-fonnä. achte pennich.
and fiorceen enza. Des forma ber.k "ttigung. alzo fuîa. Desodertí
fiower pann ; g. and fnven enza. Des tbredda tolífíf pannig. and
5 tria enz.i. Dy in ryì.e m da /WÍÍÍ'C fior pennig myn dan xx i x enzena.
Dio erg'ìieachte pund. Dio âatteude fior pund. Deth hy íprcét,
îitfupra. Dy -íüiteundcr da onlenen fiower pennich myn dan niogen
andtuntich enzena. Dcìouberna ber.is'W-tgimg ach ncne bote. Dat
is bcna "fttgung der ute tute geyganna haude. \cfi ene mam?a ihìp
10 tungc of fneyu is. fo is dio botc en twcde jeld. Truch da timghe
Uoetrefene xxx fcillinge. and onbrenze. Wether emmainfinhals
dûlgbetb. dat hy wrigian gunge. tiande half pund. Wcrtheren
man\ndenflrotklhbayteit. jefrafilayn. jefuftaet endewerth hem
dio Jpreke da fìarndele ernt. fo aeh hy fiower pund. wer ie hem
15 da b.ildele erra. fex pand. fineth hy da tre delan wey. rianpund
allerück on ti brengane mit funderlingha ede. Fander bere. dat
fe líf riiicht. and fandcr fione. and fandei' îungha dat felve. Des
fclüs of een íawn fcillinge. finresut. alfo fcur. Thhefsvim fikken.
and thìrç er dfs. tien, and da wapel-pyna. habbeth ene bota. enden
20 riuchr. Dy middel/la fex andtuntich fcülinge. Dy minjia fiowertcae
fcillinge. da lada fex edan. *4beladincepta. tian fcillinge buta ede.
hitte md kille lyin fcillinge ayder mit ene ede thi hallyan. Derrafjf
fciiue aller ek's bote fex and xxx fcillinge. Vifus. aaditus. gufìia.
odoratv.s. t'äus. Det ure hliet des agha fawen fcillinge. Det neder
25 [jüedíjrT fcillinge. Ongnettis in fcjtbengb.t fex an trijttich fcillinge.
•deder "W-rulwgd fiower and tritich fcillinge. Bird of bariid. je-frat
fiK.ipof b rradsvenh, fiarJa hacl pun 1. da lada fex edam. Í,7ÍWme
t.'.na. I mme ftiigharem achma to betane mith trim pundum.
fo hwa fo odcre.n fin claet to rant wr fin willa. fo is dio botc
30 fi.nvcr pennich myn dan fyfenza. dat is fex half engels, and
threda h

+° Ex Ms. in Folio.
tbrimen panninga. thetísxrr i ù\Tc%r P , and fiortundifta
gels. and fyfte half clenapani;Jf CI " le ^r and °*« half ennithkoppe.
and mith t h a Ä d W S ^ ^ Wer P th
panninga myn than fyf enza Zr L7 i !Í^' , th '° bote is &>halfclena/
7 "^' thec "vx half engels, andthredda
E Y N D E.
wumkes.nl

Ex in Ms, Quarto* 41
hae! engels, and/yfta haelcletin pannínga. HwaCo oåercmmkh
koppe. and met da tyare onder fijne ^«« vverptb. d;o bote is
fiowerpanníngamyndanfyffenza, dac ís fexum half engels, and
thredda hael clena. Hak hine çop and fwinth hynemma biare
dio bote twene fcillinge. dat isoder half engels, andoder haJc
clcna.
E Y N D E.
wumkes.nl
FRIES-
323

48 F R I E S C H E BRIEVEN
Van M'çrS

Frìefche Brhveniuan Mr,Gysbett Japix. 44
ke) [wicckj vleugel), Uey vooç Wej, üaegen voor Waeygen,
(by my wægen) &c.
Oock wordt Y. voor den (lommen J. in (onder; andre} deíê
woorden Yeft. Yeld ofte Yold. feer t'onbruyck gebiruyckt.
5 Moefìe, indien't leezbaer-wezen zoude,Jefï (gift) jijd', .jojkí 25
(geld) noodfaecklyek gefchreveo. w.or4ea. œeer.hy gelegentbeydc.
wtos
G, JACOBS*
48.2 II. 7154
10 "^T Ey haechlycke in Ijeaflyckc taens for dy feynle boeckea.
JT^ in oore fchrieuwerye, ftjoerick jon E. weerom jon wolbegonne
fchreauwne hiftoarie-feríïèn fenne âde FRIES-
NE wetterbruwze ney Ingellan (dy ick winfchje in gledde fordgongto
uwz tyd to) mey jonfoi-macke.Wî'í/iKgíí iBdeabehâd 5
15 ick jiette dat haed-bocck, daty my to-egenehabbe mey ío-dienighe
haîgh-ljeappiende boeckftoayjinge dy fier, fier, myn naetighe
fortjienfte oere holle wjueck'iet. Tanck moat Y dear for
habbe.
Nu behâd ick jiette HOOFTS (haed-extorie) Schijd-boeck 10
20 fen Hoílân, mey dat oor boeck fen forfchaete rymlerye; dear ick
hette rommer tyd to forfijkje, om datick (trogh æg-waççhçyt)
naet folie lezze kin. Dy forfchiedcne feríîen , (dy Y formy uwtfchreuwne
habbe, in op jon wircken maclre binne , befalle my
ocrdâdigh, ynfonderheytftiet myHen. Bruno heeljamckoon , íb 15
25 dat ick my fchamjc act to feynen, mar door 'et lyckewol naet litte,
om dat ick naet betterbin azmynwird. Nimme den yn tanck dit
fcrskeop 't Hxge-liet ,in fchrieuweal tomet reyz ooq dyjinge ,díe
jo alles wol-ferts in filligheyte winfchet, in blieuwt yn âde ruwne
FRIESCHE rjuechr-uwtte golhertigheyte 20
30 * '" Jm
GYSBERT JAPíGX»
iïacht-mmtmu ãy njotQentjtoidedej
cio. ïoc uyi>
Jiette ftjoerick di féynfjende Torquaim. 7155
Fa. Grtati
wumkes.nl
325

44 Friefche Brieven van
48.3 III. 7156
Greate Stalcke;
MEynwz frjuene GEALAMÅ habickjonoongenamme
ichrieuwinge, mey dat forljeacht rymme, wol onttìnzen,
wer foorick jon E. hæchlyck bytanckje , 3za?3;ck
5 datYmy hoope jane omringen wydloftiger berjuechtinge trogh
jon edele pin tountfangen , wier ney ick langh-haiíje íìitotyde, 5
datick't oonfirddje. lek ftjoerdat boeckíen forfchatc rymlerie
cexektoreg, in behåd jietteH O.O F T S extoarje, dy'kney'ec
hânt'huwz íeyne íçhil. Ondcnwiííche wirt myn greate ftalckein
10 lock-íìlìigh ny-jier winfche fen fyn
G. JAPICX. 10
To hæke. 7157
D A V E NT R E U S het my befelnejouE. fen fyn †etge to groetjen
Bollcrtdy myfi-kjledeyfen*t 'Jicr CÏO I3ci.iv.
48.4 IV. 7158
15 Ney winfchínge alles goes trogh yerdfche in Iiymmellche
feyninge in wolfeartc.
Gr e at te Stalcke, 7159
T habbe my forfchalcke,
ALfo Y forteyn binne, tjin jon beîauwe, fond'rc 7i60
my jiettc reys oon to íprecken Jck hie al firddig
dit by-geande Rijm-fer.ske op jon Alinncdighten, dac
ick joe E by dizze gelegentheyt, nu oer-ítjoer. Jn
om yenighc tanckbaerhtvte to teanjen, for fo folie in 5
foríchate ichmekadjen fen forfchate Rymlerye, fo nu
in
326
wumkes.nl

Mr. Gijsbert Japix. 45*
inden, oon myoerfeynd, hab ickdy ftoutigheytindy
moed nimd, om jon E. mey dizze myn FRIESSCHE
GOADS-FRJ EUNE to benjeuncken. leis fen'teerite
PSALM E-W IRCK by my rymmele, in , om uwz 10
oprjuechre frjuenfchip , tincktmy, it eerjìe komt jon
E to? &c.
Ick rins dat Y æceck al oors fen berie wirden binne,
om (aüyck Y feyen, left bv my wezzende, fen myn
FRIESSCHE PSALMEN by jon H Æ G E- 15
LIET SALOMONS ro foegjen. (ick kin'c jon E.
ææck naet riede, meytfe faltn hette nuttlyx}
Mar ío Y 't, evenwol, incklycke bejearje, ick fil
oer-boadigh íiean, om uwc myn PSALMEN, dy 'k
jictcchab (buwredy'kjonE.nu, azin befletten wirck, 20
oerftjoerd habj uwt to fchtftjen dy'er nolckft to befuwne
wirdc. So moaít Ymy to witten dwaen hoefol-
Ie rygglcn dat jon E. tocht to bejearjen , hoe folie dat
Y ynne' tjocktje fen it wireks fatfoenc breek hiene,
om my dear ney to regelearjen Dogh , jiette rcys, 25
ried ick Y 't falm, mey eyn ferz-wirek (^dearYlockig
'er no.îghyn binne) folje. Groetje dy leaf-habbers fenne
ferz-in rijmme-ktinfle waemstjenner ick oer-boadigh
biii, inynfonderheyre gol uwt, ynfoliemiette- bheuwe
íchil jon íliucgh-íirdige 30
Boalícrt dizze fimknde
fen 't Jkrs fo.:r tnca.tne.
CIO 1->C LV,
GYSBERT JAPÍCX.
wumkes.nl
F 5 Ney
327

4$ Frhfih'e Brieven van
48.5 v
10
48.6
15
GreatteStakkej
N Eyljmflucke in>• hert-gmumfykegroetenìïïe fan ìch
IckfcSoejo 4*ckm Lar.jnfe carmin eynthabbedyiZvÍZ'
HF A maC } e ) denal f° lck k Mjen, dahie d> Autoare 't weer
°«'
helle
om
L;»!f
dat Ceüetn J t0
togleddjen, in ondtr-t^che TJrney^CZZ 17
naet. Ferre wel tn ttnckje oonjon frjuene in tjenner
For-jicr-moanne de yen-ia. / a pÌCX.
tweyntigfte dey. cia ioc Lvr
VI»
GREATTE STALCKE.
't T T Ab jor. See-fearts-lof boeck wolontfìnzen
O Peaffche, rçey mvn Doayter ,f f '
weeromfevne. 'k ftjoer io dv i / ï
\71V, tn
* Z -1 to
%»%w)
hab im D. D A y , /r * B u beWeLtef î f WC 20
t W s in
?
fen 't boecks matearie æf yn-hâdm íSkf ' f 7 Ìn kenniírc
^ "
alle, wol oerwxge l u J ^ & ^ { ^ ^ ' ^ Y *
} e
,"S -
Ick
wit ææck oarz naet to fizzen / om dar ieleC , i
Atetó/d* tw» eeren oon nerdîll f ^ " hab ' Dat
Edelh/op dv I,W4e S t i í f a Ä f *» ^
jierte wol revs fica . M,a i (i ?°'?"!"• 'í* •

30
Mr.Ggslmtyapìcx. ^
lang-hatsíendc i ondertwifTchcJjacntjeick/o E. myn ímportuwne
in al to faeek fchrieuwing ynne jamckfte fade to flaen. Wier to
my fortreaftjende, winfthje f k jo;;íuwne in wiúkwmie to
blieuwen in hette ljeaft ynne fchirtte. Boalfert dizze oacdç fewc
Gerz-raoannc. cio ioç LY.
Jon
G.Jaficx.
48.7
VII.
7ÌÍJ
GREATESTALCKE, Ijeaffte frjuene, formeyts fen
mynjeld, it iz my naet to lyen, dat Y to fioer in to fwird
10 foríolge, in dat'er hogge op jon E. litíèn wirde foe om
wan-lieuweringhe fen F R IE S S C H E Sjong-ferzzen -, dear-om
alhabick dy mÍDÍte nammelyckheyte in nolekheyte om gijoer- 5
ægjende fwiettertjes in æf-rjuechte' puwck-famkes totjenjen, ja
al ïft, dat my 't fchrieuwen , trog tjuefterheyt fen vyetter-ægjen
15 al rju misfâlt, ick bin in blieu jon tjenner j Lit my, trog myn bern,
wittcniffe tokomme hetflag fenferzzenjon E. bejearret.' Gaeftly
cke a:f wrâdlycke ,'in het tyd my betre mey, eer Y my Lajen dr 10
boecken oon de Heer A NT. CLEMENT feynje. fo feil íck
dwaenhetyn my iz. Hoopjendedatick.fendy wirddighfteJirTers
20 Friefs'le fers-wirek, trogjongunfte, hette weer bekomme mey.
Ick langhje ney dyrymlerye, paetkjerye, inljeaverye(trogjon
Ljead-gaeftigheyte ftâl-formearre) alfo wol az dy Ijoarddige djier
15
yn See-lan dwaen mogge. In winfekje dat Y 'er mey ford ferre,
opdatfeyn 'tljeacht komme, forhoopje dat it nujeéck fyeker-
25 lyck fleande ford-gongh habbe moat , nu focke twing-fwiette
muwllen, 'er om folleftearjende, jon edele pinne op 't fchienft
forgultje. Ditmoaft ick jon E. te flecht, mey Mon/ieur G Æ-
20
LEMA to-komme litte , (mey de opklieufv* fenne Mtdtcis, dy
'k al trog-lezzen hab) Nim « J" tanckfen my, alle heel jon
Gcrzmoanne âyfatitienit
dey, 't Jier ci3 i.îc LT.
wumkes.nl
G. JAPICX,
329
15

4.8
Frìefche Brieven van
48.8 VIII. ìlU
GREATE STALCKE;
DTgoe yn-borfle infrjuenlìjcke vjue dearjon E. my mty oon-glocrht;
kin ickfjean 'm teaftje utt-tte lefte , in tieyfï ìefle, fihr'mmnghe feu
jon E. omfinzen. Deynnigge fijttene-njtie dot 'it, dat jon E. mijn
5 rymkryefofier boppefortjenfte ftirddearret. In al bìn ickfoficr naet butttte
gaty , dat kk 't my tárd&gje , (dy myfo nactigh kin, d,a ir naet kmfiigs
yn my iz) om fen focken hag-jìeanden gaefl, azick ìjnjonE. lïmãjcn
5
Jjog for-oon-genamme to~bhdden. Soìz't, å*tickmy des to hœghlycker
feyngje , dat ickfockinirjuene bekomdhabb'. It formeyts fen nûjn ieìd,
10 dy Mîüe fen m$n hert de ttoäuftftn mijn (innen, (fi w/ dyfijfuttv.nlìjzke
az dy n\u ynnerlycke) "toierfor kk God tandje, ui hin, bl:eiï\tjon tjnina",
jonfrjuene, jon Stakke in (mey 'ten 'khd)jon
G Y S B E R T.
10
LEtfel yn onttüd die my forjkten dat felle datmy
dy pin ynne hárt joe om to ícbneuwen. itk íìjoer
den dizze mey-geande feríTen, for dy Searùjibejìftee ^
uwt myn áde rymme, hier in dear, by-yenheüe; bet­
7i6s
re nys woe myn forklomme binne-holìe naet uwc hen- 5
vverje. iílè 'er mey tjienne , dear 's meer bchâdcn.
20 Grcetjefe fen rry, dy langjet om her ryrnmc-fcríkn
Co be-noazjen Wol hebt kom ick to Pjoutler reys to
Ljeauïiuerd) om jon E-tofiean, in mey elck-oorme to
petearjen.ondcr-rv.'iffched'Allerhandeíxfe'nc Bcaíjcrt
dy f:ndc fenne May- æf biomme-mcar.ne. CIDIDC.LV.
\Q
25 j'iette rcyz,, jon tjenner, jon jij úene,
jon Slakke Ì
330
wumkes.nl
GYSBE?>.T J AP i ex.
Mijn

Mr. Gyétrt Jafìcx, 0
48.9 IX, 7166
Mjjn greatte ftaïcke \
ICk wit naet het gaeftdat my drieut {omnwre wit ick dat ít dy
gaeft fen goe-njue in feft-buwne roaetfchippye > dy de rymmekinfte
fyttere het mey bynjern fea OQ-oot-wfäegíèijendE kcoat-
5 tinghc) dat ick naet reftje kin for jon bejearte to fòJdwaen. Ick
feyn den dit jin-wirdig rymke, ai-hoe-wol mç fen dy marearje
dear jon Mufa op wircket naet, az mey dy greatfte fchánne (allyck
dy froasken jin Latoav.à) kueackje kin. It moaftlyck-wol uwt hert
in holle, in ynne pin fo ringen azick jon E. ferflen fong , xf ick
5
10 hie bcfauwe: jn ford neíLjeduwrden , om genade to ljeuntgen fen
myn left-fchreuwne ynportuwnheirs , dy my de ængfte fcn jon
Stam-boeck oon-jæge, in ick wift jon onfchiJd-redne íb kiean
naet az jon E. duchtget. DygroctefenMaefter H.INDRICK
RINTIUSizmy oongenamme. Jon E. beleavjefy-n£. tofor-
10
15 fyck'rearjen dat ick fyn tjennerbin. Hier mei, in nei myn greate
ScalckeinGoadsnjoedebefeljende, bininblieuickyvig "* 15
Sânde fenne Ri/p-
20 moanoe CJQ IDC LV.
48.10 X.
Jon
G. 7 AP ICK.
GREATE STALCRE;
F
En uwz Reãoare iifter for-ftoen habbendë dat ion
r> Í* -4 . . r - . _ t* t i t t • « •» " m*
E. forlette fenne liendeboecken hie, habmydaeclyck
forfírdge gear to packjen} in az to fleehte oer to
25 feinen aíle het by my iz, in habbe dearommeææck,
yn haeíle, in jon Stam-boeck, nim it for Ijeaf it iz
Jljuecht in rjuecht az dy fen Boalfirt. Hier by geanc
ææckdy onthietene PSALMEN in LOF-SANGEN,
G dy
wumkes.nl
331
7167

fp Friefihe Brieven van
dy 'k uwt-fchreauwn , uwc-rymme, uwt-wircke, ín
op-fnolcke hab, fo 'k beft koe. jon E. mey ordelje æf
fe 'c ijeachc fortjienje, in komme Y mei myn ordèl 10
oer-ien, fo fmor]efe ynne t'iueítre ? in bewearje myn
5 namme for ie hekeljen, eidgjen, kraebjen, guwchjen
in gyz gobjen fen Momm. Dogge ick jouw-fe alle heel
oer yn jon E- hìnnen, Dogge my nammers dy eeret
frjuenfchip •> Ijeafde, formeyts in wille oon, om al co 15
met rciz to fchrieuwen, dear ick alle tydneiguwje, in
10 guwjende ondertwiíTche blieuw
Dy fiertiende tenne Haeysefhea-moanne.
CID ioc LV.
Jon
G. JAPICX.
48.11 XI. 716
15 Myn greate Sfaîcke;
I
Ck hie t&tolwìnfehe jon Broar ìnjrjuene tjienft to kin'
nen äivaen, mar alfo ick mn gemienfìhap nog om-gong
by Lån-predicãntin habbe , habbe ick by wwz eyn Stedlearaer
jearm ftck oon. pnjzge, dat jon E.for Ijeafnim-
20 tne moat. To f echte hab ick dít ìjn-jlettne oon Monsjeur 5
BOGEARDR kraeble, Beljeafttjon E. ommy by
fyn E. to forontfchildigjen , fo fihil T my heechlijck for-
'püchije. Ferre-xvol, Boalfert de eerjle fenne IVyn-moanne.
C1D IOC LV.
n 10
25 í°
332
wumkes.nl
G, Japicx.
To

Mr, Gysbert Japicx, fj
S - 12 Xir. 7169
Mijn Grtate Stukke;
T
'O dízze ftuwne tohabbe ick, meyon-gedild, wachtjeney andertj mar
nu begint'et my ijn to bijnen, forgjcnde dat jon E.'tgoet naet krigge
. moacht habbe, dat ick oer yen romme tijd al oon jon E. feynthab. Ickbin
5 hæch.ijckbekommere, naet íbjamckomdevoddeye fen mijn FR.IESSCHE
Rtjmíerye, azomjon E.Stam-boeck, dat mey d'oorebledden ney jons troaje, Ick
Ijuentje jon E. het ick biddc mey, Jïtte naet yen dey forlern gean om my uwttc
aengfte to wraegfeljen xfit alles wol outfinzen is. wierto my forlittendc blieui»
5
10
bín ick
Jon
G. JÌMCÏ, 10
Uwz DAVENTREUS iz nu íexck al weer to hônckc, xf 't jon E, oon fijn ^i 70
E. xæckhette to fchrieuwen hie. Boalfotdizzetroddeijnne Oaft-monne. 'tjiep
CS3 IDC LV,
48 - 13 XIII. 7171
15
Mijn gr e at e Stalcke}
H
Ocker-dcishabickdeeere, in't formeits hân dat Monsjeur
Boogaard my, yn myn ftoppc fittende > fuwn , dy írim
oon my ypenbiere mei 'toer-handigjen fenien lez-wirdig
Ljnmtje-dicbte, op d'dlinde fenne Vatildoayzeit macke; in niti tyd
20 habbcnde, om fyntcyzenciLjea^erdetoío:ÛTãig}en, fchaetfen 5
my az to flech:e, litrende my hoopje op fyn weerom-trog-tochtc.
ivîardyiz fo on-!ockig for my welt dat ick , opinTongersdey
ynnepredícasje wier az fyn E. by myn Ljeafftekoam, in oen
her naet oorz be.eftge az my fen fyn in jon E. togroetjen. Ick
25 hiefoor om in ruwnc f juenfehip mei fyn E. oprjuechtje tohabben,
oermits my dy Tjierle (ncì uwtbyldinge fen fyn hoask
10
wezzen) jJtnck oon-ftoe. Nu moeit my dat uwck. Het rie?
jon.E. gcijeu'je my rciz to onderrjncchtjen hoc myn fchrieuwinoe
'fyn E. fyiv.æ il!, %í : 30
ck ít vvæge in klampe mei myn Boalfcnkjìju'cht
iiìr)ttc:l.t-f::r:-s oon 't boerd fen fyn Amfterdainfcbebe- 15
íchicdcahcìtCi want buvr.tc d.-.t' mor.: ick oorz fyn fchuld'ncc
ftearrc.
G 3, It
wumkes.nl
333

JÎ Friefchi Brieven V(tn
ïtto fal dat myn Swægers Soantjefen uwfers nei huwz teag,
priemke myn gemoed om (mei Frjuenlycke wol-winfcke) doz to
briefkjen oon jon E. waems ick aiìe-heelbitî.» in blieaweíìlj íb 20
lang az ick bin
5 G, JAPÎCX.
Hearft-moanne, dy fjiertiende
dey, 'tjíer en loc LV.
48.14 XIV. 7172
U'jn GREATE STALCKE;
T Ck k.ein hird-neckig,ítjoegin daem.ftcegfornimmenomoon
10 ---jon E.naetto fchrieuwen , foreick jon beijeauwefchneuwin

Mr. Gtjfskert JapkX. jj
48.15 XV. 7173
GFLËATË SïAL CKE)
W Oldwam-, ejnhert-drieuwt in onforfalfihefáderlanznjue^moatte
jon Ed fordoon on ophâde*
hjck priemkje om doek gtcwne wtrck {bûwîte fchoftjen irt
5 m t0
fí°fFj ) f'tffl àoddjen : oermìdz, jon oerfeande Fenix
prêal-pin meritèarret mnter Jlouwne log to lífíen. 5
Ey! Gy! T)y gouime oergouwne pinne l 7174
fíy moat fchrieuwe
So lang 2 tomme re pp je ktnne*
10 Hy fchil blieuwe
So lang ''er minfehen libb'ne binne. 5
Sijn bedrieuwe
Ontriert blygae/l, in hert, injtnne
Fen alleheel jon Èd.
is G. JAT1CX.
48.16 XVI. 7175
I
Míjn greaíe Jtalcke;
20
Ck lub jon E. frjuenlycke, mci-wírdighc treaft-bn'ere mei
om-rierende herts-njue wolontfinzen. Ick kinnaet noKkenorg
om wirdden tofynnenom jon E. ieniger miette to bytanckjen
fordy gruwnigein buwnige creaft- boeck-ftoaye. Ick tanckje joiï
E. tuwzend-fâdc. Oorz wit ick naet to uwttjen. ' 5
25
Ick fein jon E. dy foríbllinge fen myn fyftigh F R IE S C H E
PSALMEN* in dear mei wirt rryn Siongfter ftii, in jout it op
kampjen.
Ontfangje jiet:e, yntanck, dykladderyefetidizzeferlîéleaze
G 3 HÂn-
wumkes.nl
335

ƒ4 ïrìefche Brieven van
Hânlinge fen libbeti in fen flearen , dat ick, om my neycr oon jon 10
E. to fyt.ter-knoar.tjer.., for-friefchc hab, oorz naerne om az dat it
fenjonE.bygoelomme, inuwt-fieinçuwre, reis gunftlgfczzen
wirde mei, in dear mei fil ick fblnuwgge wezze. Scìiyedt my den
5 jierte , boppe myn fortjienfte dy eere " dy wille, dy njue, in dat
forracits, datick, rui in den, reis fchrienwinge fen jon E. bc- 15
komme kin, ick fchil dy Ijeave boeck-Aoay pacrgje mei hcrts
muwlle-trlciuv. In wezze in bliçuwe, fo lang azickyn wezzea
blieuw
10 Jon
» ir x c 4 C JACOBS.
Bcalfírt, dizzeficrae 20
Scllc. CID IOC LVl.
45. i 7 XV17.
15
Myngreate Stakke;
BLy binickdaeickjon Ijeave kuren jictte tt vz f/«m mry, ! U-er da* î

Mr. Gìjsbert Japkx. ff
48.18 XVÎIÍ. 7178
Greaite, alle ftwœne jìette greatîer: ja', allet-greajle
Stalcke;
H
Oe is 'c muwlck ? Hoe kin 't komme? 'k Freeje
jiette reyz, hoe mei 'c muwlck wezze, dacjon
5 h. fo hoafck belamvggjende , fo loam uwt-wircket
my ro íchrieuwen f My, cernjeick, dydaaryn, nin-
ter ftuwne flomjende nog fomjendc ('t mei wezze
dat ick foonfjetiende * in al to fortriedyck) bin !ck
hab fen uwz op-rjuechte frjuene ] BOAGAARÛ
ío forftien , dacjon E. my al oerin romrae tyd íchreauwn
habbc fchoene, in myn Rymlerie (dy 'k R IN T] U S
feint hie) wjerom ítjoere foene : mar 't lecket naet. 10
Ick wictct wol dat myn onkmft', on-æble on-wittenhciten
in on-fortjienften jon E íchrieuwen, ijn 't al*
is ìerklieníre, naet mericearje : Mar lic it karre myn opr.'uechte
, ruwne in inckele, 'âde F R i E Z'N £
ffjueníehips golhertighcicproackrearje Schrieuweden, 15
greate Stalcke, mcitfe in liitfe uwre uwc om to íchrieuwen
, oon jon Edelheits allerhertgruwnnigfte frjuene
20 dy ijnne wyde wrâd iz : fo íèhil jon E. tanck beheije
by dy great-bcwitcenfehipte ÜAVENT RbUS'
by uwz Recîor HA | O N I D E S , by myn A.- 20
der-ljeaffte 'm by jon (ick kint't naet oorz uwttje)
25
Boalfert tîizzc fcgz-in-n-eynttgflt
feltnt'.tìaey moamie cio i3c LV.
* I. e. rmpsrtuj/n.
wumkes.nl
G. JAPICX,
GREA-
337
5
! 8X7 ft)

$6 Frkfcht Brìevtn van
48.19 XIX. 7179
GREATTE STALCKE.
DE gelegentheydfen oon myn Yem toíchrieuw'en 3 det mr
dizze mei ftjoeren; ick habjonE. miffieuwe oon d'Heer
MAK DUEL neìNylân, (dear hy wennet) feynt. lek
5 feinjon E. dit titel-bled mei in fetTsje dearuwt macke. Het kce
ickoorz , dy naetazdy tytel wit, az de tytel ryrumelje: de Jonc- 5
ker mei 't bruwckje to dy tjienft dy 't fyn E. wirdig achtjet, al
wier 't om oon Uolkaan to offerjen. Groetgje myn Nift de H E E R
mei her ijeaf-tâlle. Op dy edele fcisíïjcs fen 't to-hoarze-rìjäen
10 moatickreyzby better lomme op tinfsje, de holle ftiet royjínwirdig
aìle-heel naet ney ryrnjen. Tanck hab uor maíler H. for- 10
meyes-myide rym'iereasje. DAVENTREUS blieuwt. Dituwttc
brân fenjon E.
G. Japicx.
15 hoû&xt dizxs tmlfiefmm
IVmnr-mfiitwie cio IOCLVJ.
48.20 XX. 7180
Greatte Stalcke •>
O
M jon E. ninter ítuvvne to wegerjen (fchicn dat it aln
kespen fchip fen mynjeld in jierren iz) het Y bejcarje3 fo
zu
ithier bygiefj, fen 't Hìjnzer-hojfenjen, fo goe io quæ az 't
wirde woe , for jon E. in for JiefFer J ONGSTAL to gearre ry mmele:
Kir.tjiemmeyènigeforneyngejaen , dat fil f-y folie meer 5
wezze az ick fortjienje» in fchil my greatelycx forbynne om to
blieuwen , allyck ick my befyn to vvezzen , in jon E. in her Edel-
25 heytsalder goí-hertigfte
Tjkncr
G YSEERT JAPICX.
Bodfert âizze njue^gemitnàe feu- 1 o
nefVittkr-woMine, cio OCLVI.
Itk
338
wumkes.nl

Mr. Gì/shertjaplx. H
48.21 XXI. 7181
7'Ckhéweygreate fommner'mgcjêit E'. FI 00 L E in ROOZE
trog noaze, in dut'erfo folie fen peteare xrirde koe b-é ick mey tijue oor.
miercke. Ick Vixfcbje dat 'et Ijeafìjú f>hekje foáefordgotig babbe
moigt, dat tt ringen dy ìjeafluhhers ïjmie bannen ïjordrgje mozgt. Ick
5 JHoer itfo 'gsm^v "tocer-om az mwftíck iz, op iftfijn nvefter iiaet om 't loaykjen
recket in 't wt & aernze ytwe hernefen forjittenbeyte* Ickfor-teacht ji
mey ondãde dy M A E Y-B L O M M E, my helm ft e , bluuTv onderfüíffibcj
allyckukaltydblieuTveCU , jou Eed. Herts frïuene
5
In Tjenner
10 G. JA PICX. IO
Béàîfertdy xxv Simmcr-.
moanne. cio iac LVIII,
S*". G E A L E M A befelt my jon E. fen fynent wæge te groet- 7182
gjen3 oer mits fijn E. 't fchrieuwcn mis-fallet : 'tíchoehimcon-
15 genamme wezze jon befyvck-letteren tofjean. ItTraétaetjen fen
Libben in Stearren íil ick by gelegene ftuwne weerom ftjoere. Seynemy,
mcydy MAEY-BLOMME, myn FRIESCHE 5
PSALMEN, mey de onderrjuechtinge fen myn FRIES-
SCHE SPELLING E. Ick fiife rcys oerfjean, inden weer
20 rojonE.reysgjelittC> aztoherre eyn wettelyckebefitter. jiette
reyz verre-wol.
48.22 XXII.
Greate Stalcke;
A
Lhoewol myn FRIESCHE tonge, allyck myn lea,
trocme jieren laem in forklomme wirtfo kin ick naet littc
om jon Ed. yn dy tealle hæchlyk to taensjen for dat BoafchferíTe
fen jon eyn kinít-jicffer: az ææck for dy gouwe Krcdinfe fen
dy Reäoare GüTBERLETH, in dy oongenammerymme
fen SWEERDSi SWEERDS, ûz ick , dear ferílcn ick
jern lez,
* H Hòafche
wumkes.nl
339
7183

j 8 FmjíBâ Brfrven van
Hòafche Friuere, dat Y fo frjuerilyck njuencke tny blieuwe,.
in.my naet forjitte , dat formacket my fo hert-reytsjende , dat
ick *t naet úwt-druwckje kin. Dogge nu naet by my feynd-wir- lo
digs wezzende tö jon Ed. formeyts, fchil'tjön Ed. gewirdigjë
5 my to forjaen , dat ick öorz níet hab nog wit az in tanckber hert
toteanjen, iz't dat jonEd. dearoon noâget, fo moâtjody hyramelfeyngje,
in ick bin, in blieuw feil fyttere ynjon Ed. tjienft
infrjueníchip tofolhirdjen toftearens to * 15
10 Boalfert dy foarfie f enne
JYniter - moanne.
CID IOC LX.
GYSBERTJAPÍCX.
48.23 XXIÏL 7184
GREATE STALCKE;
N Âeîjinftiende ick fijckerltjck

48J4 xxiv. 7185
GREATE STALCKEJ
McTTAbmeydroafheite vcrftien, dat jon E, fenne
X. X Gôarre uwc-rvdden wirr, dat my hertlyc^clet:
winfchje fen herten jon E, de bcttcrfchip in Goa.ds
5 2eine. Alfo dy ftuwne neæckjet dat myn Soon fen
£/eawìrdefonjcan3 in'th,u\vzkorume fíl, habickhim 5
befeln frjuenlyck çeffchie Fen jon E. to nimmen. In
'yi 't jon E. gelegen in raer plantje uva, tryc for myn
blomme-tuwn los to meytfen , 't íchil my Iiæchlyck
10 forbynne. Om dat ick fo lange oon jon E. naet fchrcaun
hab, koe 'k naet leeg forfchynne, dearom giet dizze 10
XCVIÍI. PSALME mey, dy ick leíìen, (az wy't
Nacht-mìele hielden, en de Predicant 'er in fers, tv/a,
uwt forklearre) rymme hab. Jon E. kin im by d'oore
is lizze., Oorznunaet» GOD beginftgje jon E. mey allerleye
tydlyck in y vig wolfearte. Ick blieuw alle heel in 15
onverwriggeljende jon Ed.
G. JAT1CX.
Boalfertdyxxvii Wijn.
20 raoanne. cio lac LXI.
48.25 VVV
AA V. 7186
GREATE STALCKEs
ONmutelck izitmy breaforefijtienen tobedobbjen , ynfuwerheyt
azitfoftoietfwecket azmy dit ijn foiet rymme-brea mu^lckja.
Oonfirdigje den dizze Doäerlijcke Bregematis in Breeds vet jjen, dy
2 5 ommersfofíviet az fijnen kiftocke fmeytfe, in bytinjfje dogge by alleresrfíe
mwficglyckbeytemey 't yen &f 't oor fen jon E. eyn Rjjmme-"a>irckcn MT, 5
dy bin in büeutte fchìl alle heel in onforfalfcbe,
Jon E. Tjenner
G, JAPICX.
H * Dizze
wumkes.nl
341

ío Friejche Brieven van
48.26 XXVI. 7187
Greaîe Stalcke;
Dlzze ZüWNERLlNGE FoRHANLINGE, &C. ftjoer
íck jon B. az fyn rjnechte êgener, weer TO huwz; wier
fen myn Soon dybôadeiz, dybyjearrer uwt rnyr* nam-
5 me, dat jon E. beljêavet hím meyhette puwck- tÆngclier-ka~
len toforfjean, allo Yfe my belaiiwe habbe, wier fen hy yen 5
great Ljeafhabber mient tb wezzen: Doz dwaende fchil my
frjuenfch'p fchien. In is 't jon E. beeauwen lit dy FRI E S-
SCHE PSALMEN ææck reys to my komme, oppen dat
10 ickfe jiette reyz oernôazje mcy> den íì! ickzc jon E. weer tokomme
litte; wier to my forlittende, GOADE befeln. Bòal- 10
fert dizze âlfde fenue Hearlt-môanne.
Jon E. Tjenner
G. J APICX,
27a Of> dyferfihate 7037
MlNNE-R YMLERYE
fen
SIMEN AEBBES GAEBEMA.
15 T ^ T quick? mijld' hb-oon'teeljend? Mina',
E J Dy thaiíiver-wijpp' fen hert injïn-,
îDy Minn', dy wez net aW wrâds írjvre-,
1)y drwwgb in tof't, dj biet in r ~iet.
Mey filligheyts feyn-fwie? oer-jiet;
20 2?/ minn', behú-jìijfå de ar natuwrc',
342
wumkes.nl
{Jfien
5

Mr. Gijsbertjapioe, 6i
(Wier buwtte tsúúd ontwrâd' ring wier)
Glanz gloarret ijn dit luircks pampier
Az ijn 't elbajl, gledd'e ebb'ne doppe,
Az preaü'e ijn 't goald. Az djoer-wirdd> Jìien?
Tn Kenninges breed-klaed. Tuwck-fihien?
Az jwjim-Jlierr', azjinrì-flrielfen boppe.
Wa fchoe naet Rijmmers tanck lofroppe.
E Y N.
49 Op dy fìuìet-muwlckjende
P A E T - R Y M M E
fen
S l MO
Dat paey-wiets Neftar íhobbjen
Dat tuwtelkjen , datfobbjen,
15 Datlangjen, Ijuentjen, luwckjen,
Dat kninvck-forfchjen, dat guwchjeri
Fen Ijeaf ney ljeaf, 't hert-fjiedden,
Dat Minn'-fjocrjeldjen, 't brieden
Fen GABB'MA, yn Ijeafd forfoore.
20 Op pea-fjeack'LEONORE;
Dear s' lippe oon lip klim hingje,
Yn íielckje yn íìelcuje om-mmgje,
wumkes.nl
343

4%
Ji fmol£j«'jrn yen, tr-oge ljeaftm*
£0 .' fánrevz íïÜ'ge íjçaftiae!
0 i droav'-blier'ljeafd'-twaags-tcienen!)
Gaeft» yo-borft, flaefch in bienên >
15
5 Ljeafds hoyaigb-^yictft' bcdreaune
10
Wirt hier, yn Rymm' befchreaunc.
Komm' diepje hier fvíinn'-íæ fwict wiet \
Wa blier yn Ijeafds fordriet íjiec.
Toj famne trojçrs domme
Njuer lylleboutkjers komme.
20
To, lorddigh-fwiete famekes
Gioer-ægjend' Mimi^mâmm' lamekes,
Tanck-frieflelg'e,, omme' holle-hieren >
Dizz' DIOHTE*. grietf lauwríeren.
25
50 SLIOECHTinRIOECHT. 7072
15 TT Oâ deys leyt de wrãd ûtnkere
1 Tn klear duwbbeld-hertigheyt.
^ Jou uw*; Lån

15
20
51 H I S T O R J E
*t
Fen
DORILISin CLEONICE.
Uwt it Franfcèe fòrtolcke xf
forfîiefche.
CfcsrttKh
Binne it naet allinne fwirdãige "Ettdimìan} åf
itlockjin hànhet; 'tiz in fen-fore Iaytfendcæf;er-grymme
dy her wetten yn-printet oef
al dear tic Sinne fyn ftrielen fjict. 't Iz wier kk
hab tojoed t'ö jietteneaher wifpeltuwrige wifholligheyrcn
preauwne; mar it pittear dat ick
JonujretteforheJjefil , lil noag'fumypenbrèrje.,
dat dyjingedy herre, yn it lif-lefjen fen dy waer-honige-twirtop,
naet íbrhxgmocdigje, yn wicrheytlockig binne.
It íîl Joden beleavje to witten dat it felle nea-Iot dat Jo nulyts
forlynnr,oppe ig fcnne Carie, finzen nimnien die, dat woe, om dekrcft
fcnne grymmenc > dear mey it trog-geanz de minfche hoffnct,
oonwirek to jaen, dat ien jong Heer fen Micenen, 't Lân
trog tjeande 3.indeoon-fjeanlyckftepleatfen fenne Grajen befyekjendc
, einlingeyn 'tEilàn 5-^KOJ om-kaem, dear hy my naetfo
ringen forno.nn hie> æf hy wirdde feninontwinglycke bejearte
om my fyn ljeafdctouwtterjen onjouwlyck oon-pricke. Dizzejonge
Tjirl liet himDordis ncamje, in- wier fodícnig fen al my»
fchientcondcrrjuechrgej (on-wirddigomtoinwirek-reauweforer
Ijeafdc to rj.'cnjen , in focke puwck-folmccke uwtnimmenheiren
azhy bellet, to rytterjcn) dat hy lyckenaernfeoorzom tolibbjcn
in hiiato reppen, den allinne om my de twang-drieuwinge fen fyno»
wumkes.nl
345
10
15
20
7189

64> ¥)orìlk in Cleonìce,
on-teammelyckenjuetobytjuwgjen. Myn Aders, dyhimtroggeansynneTjercke
fcn Juno íjoene, in dy ío woldeuwtnimmenheit
fen fyn bloed-fnúenen az de jeld fen fyn æf-komfte wíftene, 25
formonen in beleftgene my om him wol to omtheijen in weer-
5 lieafde to gunnen. Mar dy pylle fen dy fleande Kipedo , dy miníchen
in Goden oerwiealdigjet > ja waems oerheríchínge tiocht
osralhet'er bern in teine wirc, jiette naet field habbende , koe
ick my naet bejaen to de lieafde fen in freanad man-rr.infche , het 30
fortjienfteinwirddigheiten hyæsck beíìet: want (:allyck ick yn
10 myfalme petteare:) de friucníchippen dyoppe onftantheftigheic
miríïèle binne, binne toon-duwrheftigh. Àz ick dizzeuwt-lânner
pleats ya myn hert jou , fyn lieafde-fioere fchil op ien dei oon
inuwtgean, hy fil raeye eerfte fore-wyn wei íylìein myonewâl 35
litte, buwtre hoop fen him æ weer to fiean, æffàititfodac hymy
15 mei, nei fyn Lân, fiere, muwick Cû hy, fcnne ienc æf oore
fiocht yn-nimd, my to heale-wei forlitte» ín proppje in kroppje
my mei on-ftearlycke rouwe fen myn geboorte-plcats forlitcento
habben om my in Lân-rinn?r, dy misílyck ynnc wydewrâdnin 40
blieuw-pleats het, toonderdienigicn.
20 Altyd oon liet ick blyckje dejin-fin dy 'k to it minjen hie, in de
jin-ftânne dy ick yn my íìelde azme my fen 't oeiwiealdjen der
lieafde to-kâtte: want ick wierjietteyndytyd dat ick ímeitfjende
ien griene jeugd , prieude de oongcnammelieafìlyckheiten dy ien 45
ienfâdige reftiyekheit yn fo fol-fwiet-fìellyckc j.eren oonbringr.
25 Ick lake in tuwlcke meye leaze oonfallen fen Kipedo , mei ynbyldingc
dat al het me fen Lieafds thauwerye tolckjec inckel fchaed
in guwchil-fcbyniz, wier mei troggeansde wrâdfchegick-jeyerve
uwz gaeften íìn-dwclmet. Mar ick lub font (to myn on-fillig- 50
heit) preaune : dat de âde riuechtfirddige fiz-reden hand habbe
30 him bivn tofchiìdcrjen: want hy buwcket bnwtte oonfiean, in
de wtnvncn dy 'er mecken binne fo fmert-fielrnde dat de allerkHctifte
kreft oer-noag habbe om uwz fjioar-bjueftei' to meitfjenj
in eer to jaen yn zlle yn-byldelycke pynncn fenne hele 55
yvrsd.
35 Där'í'is azynnewanhonpefers myn for-n'mmenærooerwjealdjen»
wit naet bcucr az de dead te fyn holpc :o roppen ia toìioentjcn,
oer-
346
wumkes.nl

'Borìliî inCkorìtce. Cj
ocrmíts himdalieafdcnaetgunftig íz, ín fynlyen toeinien ir.eiít
einjen fen fynlibben : want hy hie riuechte ford , ommyoon- 60
fprecke to moggen , al fynoer-tinckingen wirck juwne, ín jíetre
koe it kleyen fen dizze oníìllige Lieaver myn hert kâdder az heil-
5 ftienen, ínhirderazin ftien-klippedy fyn ftegeítjuwge rotsholle
mids troggeonftjoerigewetrer-wægen fenne onftommigeSce uwtjftecktyn't
minílenaetformorfje ; dy einlinge evenwol reckeyn-- 65
ae gunft fen ien fen myn tjienfl-æf-fteat- JiefFers, in dear trog togongfuwne,
om my yn fchyn in klaedfen frouw-minfche» ytv
10 myn keamer tò fjean in to wird ro kommen.
. Yn't oonkommcn miend ick dat it in greate myn-frouw fen fteat
wier , allyck me my wijz-mecke hie, in forhânie meí her, yn 70
myn binne-keamer , myn ynnerlyckfte herts-beflettenheitten ,
ja falme de hietre herts-tocíjtene dy Dorilis my to-droeg, in de
15 werz-moedigejin-wolledy 'k tohimbie : mar dizze fchijn-frouíirinfche
brocht in ftjoerde my, buwttc fiele, mei in æbeJheic
oppeljeafde, æf-mieljendedytrog-trapige treken dy hyforfíeret 75
om uwz wollen tokettenj'en , in forhelle my hoe dat trog dy lytfe
ftuwckeralle Goden betwinhwierne deklim-kreft fen íynwetten
70 to bytjienft-firddigjen', dwaendefalm gupltex fenne hij mmeldolfajenin
fíjn flinger-fjoerig-weer-lieacht forlitten om de drieuwtwangge
fenfyn herts-hiettenetofolgjen. Dearfendínneílioer- 80
de hy fijn pittear oer alle godheiten fenne natuwre , troglibbene
bewijz-wirdden uwt-bijldende dat it onmuwlck wier de ítíelene
25 kettenen fen dizze li.tfe Albetwinger to ontíluwpjen , oermits hy
doggetoleíleienmicloeruwz fryheit herfchjet. 't Wclck hy beteane
trog itforbijld fen Apolk dy oermietlycke foreald wier op de 85
kuvvske D.ipbne : fen Mars dy de Goddinne Vemts beminne fen
Neptuw dy ynne midde fent 't See-wetter bârne om fyn Amphitrite.<
30 fen Vlufpto dy uwt de djiepre fen fijn wierre werrige mingel-klom->
pe trog kreftiger períTe twingd wirdde tofchíeden, in dy oer.
lchiene Pnferpina , ienige fchatkeamer fenne wrâd, in oontjog- 90
lijckfìe Nymfke fen her tyd-genoten , to fchæckjen in íìnzénwei
to fieren : ynne fomme dat it onmuwlck wierj ycr a:f let, itftrijk-
35 not fenne Ijeafdc to ontkommen, dy hoe greaterjin-ftanne hím
dien wirt, hoefchealycker in hoe forg-fâdiger hy to ontíj'ean íz»
I * Dit
wumkes.nl
347

ét
Dorìlü in Ckofike.
Dít pittear mei in oontjeande fwietigheit trog-huinnige , brijck 95
al mei 'ertyd dyftienheftigekjeald dy myn hert byhyzele inaz
meifroaítom-lnie-boìwircke, om my for de oonfålfenne üeafde
fiellycker to fortjearttel-boetjen. Dizze lytfe hert-fjietter ont-
5 ftyck injelde allinckom fyn fioer-flamtne yn myn íìel, in ick wier
nea better op myn fchick , den az ick de fchydeniffe fetiDana'èj 100
í'ó, x£ ienighe oore Nymph hearde forflean inforheljen, waems
lock ick fommes winíche, in den weerom ber on-gelock beklegge.
10 Dorilk dy naet az nei ftuwn- in ftee-gunfte Iuwckein gloerke,
om himoon my t* ypenbierjen , in myfynwoüe op to oíFerjen, 105
fjeande dat ick íbnt fyn oonkommen al fry hette ontroere wier ,
begoe einlinge onbeditfen te gean, (de fmert-flamme fen dy
Twing-hert, dy him wifp-jelde , naet langer kiemende beftoppje,
15 fonderdylæge, trog it uwt-walmjen fen ienige wirddeu, lofc to
jaen) in my ynien hernne fen*t hoafallinne habbende, begoeta 110
kâujenin dizze minneare:
KuwíTéhe Nymph, ick twy velìe naet dat jo 't jinge op myn hert
perffet touwtterjen greatte formietenbeit tinflè íìl to wezzen, in
20 datdeminfte wirdden dy*Y fen my forftean tìlle» meeraz noag
Hnne om my uwt jon iinwirddighek, dy my learre az mijn libbesi 115
iz , to hompjen. Mar iz it in miz-diede jo to lieafjeu ín to tjienjen»
fo mot Y de hymmd , dy Jo mei focke oontjogiyck-foU
iBccke fchienheinen trog buinningbe het, in naet Jon earme min-
25 oer , dy naet libhet az ailinue trog 't yn-amjen fen jon lícaf-gloerjenbeíchildigje.
' 120
Dy hier for fo , yn froune klaed , ftJet iz Bor'tiû , waems filíchlpY,
tobieroonto, mei ieed-wezzen hân habbe. Olaefjej
oermoye, fo Y de forân fen myn licafde wiftne , dy fcreft noag
30 hånbetommvíenklean to forwrigíèljen , mar naet fen ftantfaef»
tigbeit om my jír> jon forímaedjen to hierfalllgjen oon to jeldjen ; 125
iz'tmuwick drieuw dizze wreade oaetachnngefen myn kreftige
herts-nitie, dy my fo folie trienen koftge bet, uwt j-on hert!
'k Wit wol -dat it to beag iz for my to íizzen op jo forlevafd to wez-
3 5 .een, tinge dat de aller uwtfteekenftc aiiinne nau to-ftiet to dwaen :
Baar de isatuwre, dy Jo fo folkommerx; fatèbiccht bet, febil 130
Klif»
348
wumkes.nl

ïDorìlù in Cleûtüce. 6/
miffchean îenige tochte fen mei-wirddigheíte, for my dy allinne
forjolibbet, jon íìel yn-printe habbe. Tominíìe hab ick dizze
fortrcaftitige (het wreathcit Y seæck bruwck je) dstYmy naet lette
kinne, om my yndy mvtnimmene gaven deárjo de hymmel
5 rocibefchinft, to forwonderjcn, înfodizzeocrtinckinge de hier- 135
teile fen myn illinde naet min jo meer miettige, de dead hie
riueehtc-ford myn dxgen eingc , fieandc de hirddigheit dear de
opriuechte niue fen myn ínckele berts-dricuwinge mei bcielle
win.
10 lek bleau op dizze wirdden oermiettene beroere,- in æf de 140
hyfnmcl op in ægeblyck fynblixem-ftL-ielle op my fmyttene hic ,
'k ontheiftere mei greate forwond'ringe oere ftouiheii fen dizze
Jonóker, fonder him ien wird andere to wollen jaen. Hyoonfìuechtge
my onder diz, mei bea in lioenjen, ín tjuwggeoerfloc-
15 digcrnoag, trog íyn fuchrjen, ho kreftig datit fiocr wier dac 145
him fofolie trienen díftelearjen die.
Syn trienen, kiermen, kleycn nog bidden, hiclyckewol nin
klim op myn ítantheftig fornimmen, ick weer-ftoe iyn bejearen
mei in op-bliefene litttinckenheit, him to fnauvvjende, ío hy
20 him naet fingen nvvtte wei packe, dat hy fieleíchoe de wol-for- 150
tjienefmerte fen íyn onbetochte ftout-diede: in'khiedemuwl'e
ai ypene om myn Heite to roppen hic 'k him naet uwtgean íìocne
trogge æfterdoare fen 't hoaf, dy op dy tyd ypen ftoe.
Dear nei, fieande dat hy naet op myn ftjuwge ftantheftigheit
25 uwtriuechtje, nog dy hirddckudde ítant-friezc (myn fin) buwtte 155
to-gongfenlieafde, formorfjein forfefrgjekoe, befleat hy him
de dead ynne tuwt to wyen , oermits ick fyn falm-oonbiedinge forachte:
xíhim ynne yvigheit fen alle filfchip to onttjean , om
dat ick him fen myn jinwirddigheit forfmyttene hic. Hy fchreau
30 my den ien brief fol Üeafds-uwt-druwckjende uwt-byldfelen fen 160
dizzeynhädde:
Schiene Nympb, ncy dien de Hymmel †wícn bet dat ick ufvtttfolmeckebeytenfenjonoer-dxgjeiîdefclüenheyi
deoongwgenfen m'y'nfordear tjean
pi, in dat ick de hiettene fen mijn Ijeafde-flamme ojferje ten de foetten fen
3 5 fvcken oreaden fcbienbeyt az T Utwc} fofmaedbefügeforjildingeform'y'it 16 5
tjienflen nuiye mot, 't ï% fyi Á4t i(k my yn in dtcürbefüge yenfainbeyt
Ia b*v»
wumkes.nl
349

d8
'Dôrjiïs in Cleoìûce.
battjê , tinalfo mijn oerbleauwne dœgen to eynjen : itfd.it de fcrfí»íjv'liii~
ge, dygosynhïjlditige dy^kjen jon gunfrh^cke, œfmiet. Jckkmynne
'ím rbeyt met line mijn (loutbeyt, (ick yvdfizze oonjo toypenbkrje to doa~
ten dat de nommelbeyt in de mgfle, for it ongelock dat myfcbyd iz, forbea 170
5 tofizzen) tobekleyen.
Mary motte oer"Si\tgje dat de Ijeafde Wijn 'tz , in dat hy fya miz-gryppe
naet u-me Vtirt for hyfe begiem het. So it in fuftne iz dat me him trog de
kreft f en Jon WMnimmentheyten oer-f»onnefeyt to tvezzene, dear iz túrntnen
'y'nne ivrad, dy de ftraffe, dy T my onrjuechtlyck lyen d†eane, ontgean 175
10 (ilkinne, oermìts de Ijeafde falme,\jnne on-diede dear T my mty befchildigje,
forfaüene iz. My f en jon by-fezzen t'onthadden ,fcbiene Cleonice , iz in
bejìum datmy hirdfâlt, dear trog dat ick , f en dy œgenMìjcke dat ick be~
goe jo naet meer to fjean , ick &&ck oonfette toflearren. Mar to yf'yäe dat
my œf.fchiedene f en jon ét gen , y enige kerjje-ljeachtenfen mynfiel, ìckjo 180
15 yenige omgenatwneheit dog , in dat Tyenige fornoeynge uw myn onfìlligheìtten
tjeane, my tinckt dat ick oermiettene one bijmmel forbutene bin
for dizze gmfk-njm. (az me in da-urbeftigh libben fol tu%zen dea~
den, az m'yne iz, "f»al diede neamje mey.) Ferre yvol den, tvirde Nymphe,
inforjou-fv my , omdekreftfenmyndrtafheit, dymymtt-tstinggehttdit 185
20 -fvird oonjo to febrieu^en: dejlicn-kliçpcn in Vijldemijfen fcbilleford-oon it
forblieuya f en myn illindig libben -ìvezze, 'kfil naet to min de oongenamme
bet'mckingefenjonfchienheitten oonbidde , in miftolckjil deb'ymmel, earmhertiger
az Tjietteyenmieüe , trog nüjn trien ftirttene berierd "toirdde, in
my inypenheitforlienje omjo mijn onfheynelïjcke Ijeafds trouwe befebiede- 190
2 5 l'ycker to bytjwtogjen.
Dizze briei wirdde my behangc trog de Sifterlinge fen dyjinge
dy Dorilis yn myn keamer kommc ìinerse hie, in dy , om dy diede,
Jyts to forc it Hoaf roroje moaft. Mar ick fielde trog it lezzen
fen dizze baeckftojingeninfurandringe: want myn gemoed wird- 195
30 de folycs feanelieafde ftorm-twierren recke. datit myallyckc
foîle wier, bet me my , oongcande dy dwaen , to forfchynne helle.
'kForachtc alle ydele klei-wirdden in trog-trape feinzerye,
dear de Minners trog-geans herre herts-drieuwinge mei beftoppje:
aî myn wille, nocht in foimeitfe wier, my mei boage in 200
35 pylletowâpenjen, ín ien wylddjier forfolgjende mei myn ij iet.
re_uwe tooerwjealdjen. Mar íont datickmy trog delieafde hab
oer»
350
wumkes.nl

T)or/fis in Cleonice. £p
ocrwinne litîen, in h:'m myn ondcrdienigheit op to oflferjen bcîwingd
bin, font, Ûz ick, hab ick ynnc wlerheit field, dat him yn to
byldjcn dat mede oonfâüen fen Kip do ocrwinne fchoe, in de 205
fiuccht-ftorme , dy hy op mvz det, xf to buwtsjen , in lit tinckene
fermiettenheitiz. Want uwzj.nítânnetyggernaernfeto az touwz
greatílc forbiücfteringe, in jout oonliedinge, om mei greatcr oeritirttinge
de gi'uwne fen uwzondergong toJizzen.
Allinckombcgoemyn bloed toforwarmjen, in myn herts-dricu- 210
wendeoonfitiechtinge myn beflawtoerwjcaldige habbende,dicmy
cinlmge onder de wetten der lieafde buwgjcn , in betjuwgien dac
minfehekreften tonacttig binne omuwzjin dy on-omtwracgíîljinde
drieuwkige fen dyTwing-hert, dy fíjn rolleynne hymmel
oppe ierde fpyllet to kantjen. ' " 2]

7o
c Dorìlis 'm Ckonice.
jin my ìycke to ærbeidjen , to myn fordear : want yn het greatter
tiea-prange koe'k wczze, az my to íìcati yn dy pleatfe dear ick to 240
fìedíël juwfte vvit'dde fchoeoone fioer-ôatume ? indatjiette mids
yn focken folck, dat myn forlern-gcan naernfe om wìnfcbenc,
5 azallinneom'tbeforderjenfenherreein-faîme wol-feart! in naet
to myn (fchiene Ckonice) ick binfor dizze onforhope vvoî-diede
allinne fchildigoon jonmeiwirddigheit, in naetoon 'c lak) dat 245
my > az 't yn her formoggen beftoene hie, alynne deadzgrypkloerren
oerlieuwere hie, foYtrogin hymmelfche meilyentheit
10 my her wijd-gappjendegyz-tuwt naet ontlitfenhiene. Ymogge
äaíck feftlyck lieauwje , -dat de forjittenheit nea de huwggeniíîe
fèndizzewoldiede fmoarjefchil: wanticlc had myíbgrcatlycks 250
niuencke Jo forplichtge, dat de tinckeniíïe fen jon narnme yn rayn
hert yvígyn-dold blieuwe il!: iníb deto-tochte fen iendy him
15 fiuechte fordalheeltojon tjienft op-ofFere het, Jo ienige forfyckeringe
fen de opriuechte iieafdedyhy Jo to-draeght, komt to
jáen, íb bid ick dat it jo belieaf: tolieauwen dat jon Ãters altyd ÍìJ'.e 255
befleín wezye met myn offerhanne > in dat ick Jo 't wírdfte fen myn
offer to-dreagjefil.
20 Kei dít petear habbe-fe dy pleats forlitten , dcarfe herre, yn 't
fchaed fènne beamen , oermits de híetrcne fen dy dei, onthâddefte
hiehe, in nöámerie herte wei neye Sted Colopbon 3 dear de nachc 260
heffe twong to fòrblíeuwéiiè, fortoafjende het uwt-komíle it tofal
herre to-lizze fchoe.
25 Mndittiion wier altyd mei in onfeftig gemoed oerleftge , fieande
him aéf-fcháet fen dat lieafíycke æg-gloerckjen fen her dy him
leâffë ái fijnéin libbenwièr: Want hoevvol hy 't fchienfte byld 265
fenne Wfâdfore ægen hie , in dat hy , de gaven fen Ckonice koyende.
ín puwck-wondrë fen 't jinge de hymmel æ faem mei be-
30 gìatizgehie, finne-kîear fæg , fo koe hy iyekewol fijnCinthienaet
rorjitte, Ín 't hert-fwíer dát him hert-knyp, oer 't forüez dat hy
hânhic, izfoon-Jyeke, dat hy it Stiert neaoonfehoage;. fonder 270
dat fen in gear-fpanninge to fijn fordear, to befchildigjen.
Cléenke fiocht wol dat fijn ynboríl meiaet ynwindigs to wraeg*
35 feljenhetj inklorcketommeiin abclhcitdegruwn dear fen wyz
towirddefi, in him (is't muwlck) dear jin ienige forfeftinge oon
to
352
wumkes.nl

*DorUü ìn Ckonìçe. yt
tobnngen : mar hy , trogituwtterjen fen fij'tj líeafcje to Chtthje, 275
bc-ængítige herro beroerjca , ocrmits jæ lijn hert alìinne miende
to bewenjcn , woe noag doarft her ninter-tyds aet ypenbierje, la
oer-ferve hy al-oon mei in iiwtwindige fehyn-bl ierhei t fyafaert-
5 priem jende binne-pynne. Hy forteag den yntie neifte keatne-r,,
om íyn gacû, yn 't ocninfen fcn fyn for'ynne jypl.-lufteíi, in jin- 280
wirddíge îllindcn, foI-.mie.tige frydomme to jae.fi.
Mar da hy op 't bod , dat for him to-mecke wier, laei qmto
reítjcn , wirdde him trog droagjen tuwzen gicke ynbyldingen
10 ynne g.icft ynftin : Den tocht him dar 'er jiette , mids pndere Seerovers,
dy him finzcne híene, meye ierzene ketting-boeyen 285
rincfcele : den dat àcSamofers htm ynne lieaeht-baeraeriae fioergloedc
bedobbje w.oene, wier fen de feertme hy al libbne tqcjit to
fîelen: Denforfchijne him weerqm €ÀÄ/tò iifiienhek '> ^ cr heaf-
15 lyck luwokjen , in wyt laeitfcn, tergene kina om her blpei-re.a
lippen to muwlckjen, waems fwictte paetkes hy ynne wierheit al 290
miende co fmeìifen : mar him opriueehtjende om her to om-earrnkcn
, fette naetaz ledige lofc yn fijn bouten, inbleau, tfog df
bortlyckeynbyldinge, dy him dat droagjen foor mielle , foont-
20 heidere, dat fijnportte 'trea ícheamte. teken noagfíean liet, in
fen fpijt miende to ílearren, him íb bedrag en fieande trog 295
dy gicklyckc guwchil-tinckingen dy him de droame oori-dien
hie.
^Aurora wier aîre uwtte See-d.ieptc op klautere ,'in it Moarn-rea,
25 de tjuefterhcit fenne hymmel drieuwende, begoedenciftebergenoon
to l.iekfcn, doeEndmion, wirg fen'tdwyljen in droag. 300
jen ynne furfleande nacht, dy fchiene Ckonïce fuwn , dy her fìnftcr
yp'nchie,in her yn't moarn lieacht begoetoklaeyen , meitfende
Aitroar , trog it oon-fchoagjen fcn dy íchienheken dcar de hym.
30 mei her mei befchinft hie, befcharnme.
Euâimion, oei her goc-moarn winfche to habben , bcfleat fen 305
Colopban ncye Carie to tjean : want hoe-wol hyC/eoff/reallerleye
friucnfehippen bewyzgc , trog yn-dochtc fen fijn forích.Idinge
niuenckchcr, fo koe nog woe lyckewol Cáîffce huwggeniíTe him
35 naetforlittc, in hy winfche nacrnfe om azit lân* hn fijnop-fiedin*
(re, in heriia-wirddi"heittofiean. 310
to ' Clcamc»
wumkes.nl
353

yi ^DorìlU in Cleonìce.
Cleonkc dy her ynbylde dat hy (azhy by de On^ wier) herre
lieafde bekreftigje foe , fei dat, dewyiíe hy fen fornimmen wier
to forreifgjen, it wol fuvgge to Miìeten (dat twiíTche twijn laeì,
in dear her Yem haed oer wier, dy herre buwtte twy vele woi
5 ontíîean fchoe) oon to tjean. 315
Endimion fuwn Cleonice fizzen gje , in nei datfe de forneamfte
befieans-wirddjgheiten to Colopbon befioen hicne, wier fen woi it
freamdfte wier it Wàpen-huwz , mei tuwzenen greatte bytlyge
huwnen foríìoen , dy de Colopboners brucktene yn 't fiuechtjen jin
10 herre iânz fijne, in ynne for-oon-tochte fierdene , rcifgenfe 320
ford-oon.
"Ku al het herre yn 't reifgjen twiíTche dizze fted in Mikten ontmet
iz, dy forfchatejin-fpoeden dy-íe op it rinvvetter fen Meander
hiene, dear Endimion, trog de onbeftioerfiinnheit fen fijn leads-
15 man, fordrinft habbe fchoej in 't fiuechtjen dat hy uwt-íloe, 325
jin inSatyr, dy him C/eoniceontwjealdigje woe, fchoe naet oorz
wezzeazjjemme trog ineinleas forheljen tooerdwelmjen : 't fchil
ray noag wezze to fizzen, datfe mei allerleye minnearre fen gunftbetjuwgingein
wol-willigheitenfenneSred-fàd fen Mikten, (íVi-
20 codes ireamd) dy de broar fenne Kening fen Samion wier, ontfin- 330
zenewirdden, dy de oorfæck fen herre reifgjen onderfrejende,
yn dizze minnear fen Cleottice forftoe :
For ienge Jicren iz'er fcheei twiíTche d'ynwennersfen£p&f/è»
in dy fen Sarden ontftoen, reitfende herrc Goads-tjienften. Dy
25 Samienjns forftoene dat Juno, Dochter fen Saturn , ja Sifter in 335
Huwz-frouw fen Jupitcr wezzende , mei riuecbr de foor-pleats
to-kaem.
E)y fen Efbefen hiene ææck naetlyts to fizzen in ynto brîngcn
dat D'una, naet min kreftig wier zzjuno, in fo wol de haîgfìeecre
30 to-kaemaz her.
d'Qre ftcden fen Jonien pielden om dit ícheel del toíizzen , mat*
cìc Uwt-feintc (enSatnien trogàcEpbefirsyn finzenilfe fmyttcn in
bcvrerre , befieatcne dy Satnienfers meye wapenen to bekommen ,
datíe meye free naet krye koene, in 't hele lân, fo folie dwaenlyck
35 wier, to fordylgjen, 345
Mar ailycken 'tin âddc gewoonte iz datmeynalleoon-ílagcn.
mei
354
wumkes.nl

'Dor'dis in Cleonice. 73
meiicGoad-fpreck to riegiet, om ituwt-kommen/en herrefornimmen
ro witten, jx Liggen, nei 'tofferjcnforantwird : dat
deGoaddinne bejearre d'eerfte dy herre oone ig ícnneCarieontmette
foe , yn ofFerhänne to nuctigjen, in datíè, buwttedat» 350
mnter-tyd deoer-winninge, jin herre fynne habbefchoene. De
Kening, myn Heite, beleftge ienige fen fijn fornearofte tjicnners
in Schip mei alle neadtrifte to forfiean, in 't befelne fef.it
Orakel to folfirdigjen.
Æidati wier 'thaed fendy binde, dy fyndreggeoppegeneam- 355
depleats uwt-wyd habbende , íbnder fen immen , trog deicnfumheit
fen dat lån, fioen to wirdden, Endimion (å'n 'sdejinge dy
myn hert bewennet) fornaem, dy, fyn fchichce ynne hân habbende,
ienigwylddjier forfolge : in depleats fen fyn forblieu uwtkippe
habbende, naem, mei fyn lîlfchip , ynnetjueftre nacht, 360
dizze Herder finzen, in fierde him yn't Èiiån Samos, daer hyde
Ater-betjíenners ringen oeriieuwrewirdde.
'k Wier ynne Timpel-Tjercke da d'Offerhanne dien wirde
foe,in d'earme Endimion laei al op itryz-bofckom baernd to wirdden,
in to in beholp dearfidtorje foor Samiento tjienjen, azju- 365
piter, ienigftebefcherminge foor myn lieaf, d'onriuchtfirddigheit
fen fyn fuwl-aerdige Juno naetlye kinnende, mei tongerirt
blixeme fockenkieítmein forfleinhcic ondere ynwenners ftirtte,
dat naet allinnealle om-ftânners, mar falmalle Tjercke-tjienners,
al Ika-triljende, deflechtenoamen. 3 70
DePrefters eernen dat de Goaden aet filfums mei dit bjuefter teken
fore hiene, in dat de Offerhanne om 't d'oore deis uwt-fteld
\yirdde moaft. Loaitfe dear den Endimion fen 't hout aef-klieuwen,
in, nei it Keninglycke befelne wird , yn ien keamer, trog ienige
fwird-dragers , nauw bcwerre. 375
'kWier ninter-tyd trog ienige lieafdeyn'c minfte recke, mar
dizze freamdeling íleande, wirdde myn hert, mei ien lullige
lomme trog- in trog-ftriele, dog ick fæg nin uwt»kommen foor
mynwinfche, fò dy Gorden, earmhertig oer my ín myn lieaf,
mynia ypenheit forgund hiene, om him fenne dead, inmyfen 380
in yvige droaffeniíTe to forloíïjen. Siæ dear, wirddige Yem, d'oorfieke
íen uwz rimpene komfte.
wumkes.nl
355

74*
VDorìlis in Cleonke,
Niíûffcf'tforftân wei habbende, noam foor, onder fchyn fcti
friuenfchip, Ettdiimon-to deyeti: want hy meende dat hyfynNift
bedrieg , in om herto fcheínen weifierd hie , in datd'oongloerck- 385
jende friuenfchippen, dear hy Cleonke mei onderhâdde , oorz
5 naerne om wierne az fyn miz-diede to oer-buinnigjen mei in
fchyn-lieaflyck klaed. Hy die fyn ried forgearjen , in jæ beíltiwttene
dat Enàsmion, om az foorbyld totjienjenoon oore, dy herre
y n allycke on-diede to buvv tte gean moachtene, libbene for baernd 3 90
•vrirdde fchoe.
1 o Mc miercke dy tjienftige ftuwne u wt, dat hy, te wylle Cleonke
mei herNíften ijn 't Beam-bofch wandere, yn 't Palleis bleaune
wier, in fonder him ien wird to íìzzen flearme him ynne finzeniífe.
Hier kamen him op 'tnyijnoertinckenifleíìjnfoargeandejinípoe- 395
den in fijn jinwirddige íllinden. 't Iz him onmuwlk de hiette gjealp
15 fen fijn trienen yn to hádden , in detijzeiinge dy fíjn gaeft forbiueítere
in beroere iz fo-dienig, dat hy, fo hy 'er middele to
tand hie, fijn hannen yn fijn ein bloed om íerve habbe fchoe , de
ontrealHyckewan-hæpe næcke him , to meer om d3thy de wier- 400
o-mfendizzenye finzeniífe naetwift, dy him fwierer fîel aztuw-
20 zendeaden, æf het him oors ææck ftoetolven.
Schil jck wifpelturige Fortune (galde hy) de ienigíteter wrâd
wezze, dy to in buwt-roave fen jôn wreade plæg-íjochtigheit
tjienje fchil moatte! moatick, to in foet-fcheamelefen jon licht- 405
firdigegreatheit, fteez oonop't herttrape wirde i in fchil mijn
25 uwncfe in Holp-reauwe æf klieuw-learde to jon op.blieíène gloarje
in great-narnminge heerlijckheit wezze ! ín iz't naet noagdat Y
ray, to hier oon to, alle jinheitten, dear Y æ, hcelDucal'tons
teamme, mei hofFenje koene , allinne oppe hals lizze! om my 410
ondere fwierte fen jon red to onder-druwckjen , in de illindigíte
30 fenne wijde waad to meitfenel fo Yfobejearrigbinne omjin mijn
wolfertoon tokânttjen, in fo Y quæ binne dat Y my , deieneæf
d'oorecijd, ienigefornoeyiuge tokommelittenhabbe, wierom
fier Y jon grym-biettene, yn ienægenblijcke , naetuwt, inein- 415
gje myn libben , my op-offerjendeoone wreadheit fenne [Perc-
35 tp$ea) Nead-fchickfters : fonder my langfom torse-bneckjen, fen
lin to lân om-liedende , in tommeljeade fçn 't ierie uwnck
yn \
356
wumkes.nl

Dortlú in Ciemice. 77
jrti'roorc saliíjck ín fchip fonder meíUníìj'-arck , datjhisnrweer.,
trogg£onftore>tnige wetter-wægen flingere wirt. 420
Doz-dienig wierne de klei-wirdden fen dy illindjgt Enäimìon,
dy naec wilt het Nicocks 'er mei foare bic, nog vvkrom dar'er him
5 fin zen fethie.
Cleonìce kaem onder diz weer yn 'c Palleize, al wer JÆ her lieavert
naec íìeande, nei him fornoam, fonder ienige íijckerheit 425
dear fen to bekommen, wanthywier fogluwppen linzen, dat'er
-nin gerofte fen mompele , in dy him laet hiene wier'tomnaet
10 t'ypenbierjen, oppe hals forbean. Jæ focht trog 'it hek; Pallets ,
hinnc in weer, dear-íè tocht dat hy himhejuwn habbcmoacht,
in foríliet in hele dei, om ienigetynge fen him to forntm-mcn,, 430
eerfe, ienige qaea tinfen fen fíjn genege.ntheit fettjelcoe , mar
da-fe him naerne fuwn, begoefe ein'inge dy kiienehcafde,, åy
15 hy her, font herrefortjog fen Samos, bewyzd hie, oer to rinfen ,
in dat oermymerjende , lieaude dat hy gien wier -dear bim de
wyn beft fuwgge in ford holpe koe 3 bekleyende her uwitck , ìn\ 435
foeide oer herlicht-leauwigheit, fo rimpen trog de ìieafde fen ien
freamdeling , dy-fefo lyts koe, yn-nimd to wezzen , in hymmël
20 in íerde, mei graeyen in trien-fuchtjen for Joafj-ende} uwt-periíenc
her doz-dienigekierminge.
't Iz den wier. fchelmheftige Endimion, datYmy, nei alles 440
hetjon hert winfchjekoe fen my nuttigje tohabben, forjitte 'dat
Y my ynne deads tosken . nei jo uwt fíjn kloeren forloft to hab-
25 ben, oerjane ! Ohymmel, kinne Y dizze on-jouw!ycke langer
hin ynneíìnneforloftjenfiean, fonder de gleante fenjonwreckfioer.'
op fijn h >l!e to ftirtten, in him lijn riuechtfirddige for- 445
tjienfte to foriildjen. Kin me ææck wol biufterer fchelm-diede
foríìerje, az dizze dyjinmy uwt-wireke wirt! 'k hab om íìjnent-
30 halve myn einlân5 Aders in friuer.en forlitten, dejin-fpoedein
rooei-filìigheitten fen in fiere reife lit, ja 'k bin tuwzen-mielle
neä-twíngdweft , aet to dwaen to fyn behage, om fyn wol-wol- 450
lentheit to bekommen: 'k hab all myn friuenen in fchânlycke neitinfens
fen myn diede, nei-litteoj ja 'khab my naetontfioen*
35 omhim tofolgjen, myneeregin-nachctoíìzzen: 'k hab him ontfijttere
uwttc dead-bâanen dear him it grymrnenç To-fal yn
K z knoatte
wumkes.nl
357

jS ^Dorilis 'm Ckonice.
knoattehie. 'kHabaIlebeIettingeinfwierigheiten,dyfynlibbcn 455
bekomm'rene, uwttewei macke ín forbritfen : in nu forachtet
bymy ynne pleats fen wol-fortjienrie forjildinge, tuwlckjet mei
mynfuchtjen, inftoppet fijnærenformynkiermen î ô laesje ! de
5 hope dy 'k fen fijn oprinechte trouhertigheit hieiz ringen fordwyne.
'k Ontbiette my in bergge lock-fiìîigheiten fen fijn on-vveergx- 460
delycke ontmiettinge, in de fwiecbeit fen fogreaten goe, forfmoarre*t
oertinfen fen alle pryck'Je dat ick to wetter in to lân îynnehie
, injin-wirddig binick ynienfreamdlânittommel-fjoch-
10 tige To-fal oer-lieuw're, in alle betinslycke on-geîocken ynne
tuwtfmytten! Endimíon het my forlitternotyd az ick my trog fijn 465
unft-uwtterjen miende toforhuwgjen, iniz æf-gien íbnder my
f
jn fornimmen-to ontbleatjen, hie hy my jiette fijn lcûeferre-T*ol
juwne, in de wieromme fen fijn fornimmen forklearre , miflyck
15 hie'kíyn beíluwtgoe fuwnc , mar ick blieu allinne fen myn lân
aef-fchaetj buwtte hope fen yeníge by-ftanne. O! het izmy, 470
rei dizze grym-tyd oer, az my oone knip-fchiere fen Atropos op to
offerjen > in myn dsegen to einjen, om de rin fen tuwzen oon-lieappende
uwncken , dy my oëre holle hingje, ja al riuechte-ford de
20 aefter-koezen fieanlitte, toûoittjen, tominftefchilmy de dead
alie to-kommenepryck'leontleíb'gje, in ick fiJ mei dizze fortrea- 475
ftinge ftearre, dat ick de fchienfte Herder , dy'er ynne wyde wrâd
«wier, lieavehab.
So-dienigh wierne Cleomce klei-wirdden ? dyherynher fKep-
25 keamer alle fortein hie > buwtte wittene het Endimiort weerfearne
wier, in dy freaflycke rie dy jin him nimd wier. 480
Mar allyck trog-geans ynne aller-uwttcrfte ncaden , de
hymmel uwz , om uwz fen 't uwnck , dat \vy re miene fore
hânto wezzen , yenigeholp-myldernidd'ìento ftjoert j fofiiwn
30 Endimion yn dy felle nacht az hy yn 't finzen-huwz beíletten
wier , middie om in tralie uwtre finílere to wrickjen, in 485
ynne greft dol to íljoerckjen , rrog behoîp fen yen ein merîynne
, dat hy yn fyn finzeniífe fuwn , in de ílagh alfo ont-
35
wyeke, noamdeflecht, fofchuwl-fluwppjendeaz him muwlck
vier.
å'Oce deis gebea Nicodcs dat alle kryghs-ljue herrc fkddigh 490
hâdde.
358
wumkes.nl

Darìlis in Cîeonke. JJ
håddefchoene, om d'exeeuwtfje by tovvenjen , mar do hyforftos
dit Endimion ontronwier, in dat hy de tekenen fen fyn ont.
komminge fore ægen fioe, tocht him fen fpyt to borftjcn, ja
fen rafcne liette him falm oon to taeften , mar yn fyn gaeft
ocrwægjende wa dat yn dit freamd to-fàl, to 't ontíluwpjen fen 495
dizze jongh-feint, fo wol to paífe beholpfum moacht wezzen
habbe, tocht him dat fyn Nift Cleonke mrs-fehean aets heerd,
in 't beíluwt fenne ried, oongcande de dead fen Enàimion, fen
her Niften moaght forft.en in focx him to witten dien habbe3
in ford mey yen midd'len to fijn- ontfluchtjen forlienge habbe. 500
Op dizze onfondearre ynbyldinge die hy her, ynne pleats fen
Endimion nimmen in az in onnofel ílacht-fchiep neye Offer
- Timpel lieden , onder fchyn fen ynne onftitfene fjoerflamme
to beprieuwen æf jx jitte al maegd wierr
De heele fted forgearre om de uwt-gong fen dizze droavfge 505
forteanninge to íìean> de OíFcrers rònen feil oer al om 't fjoer
oon to jeldjen, in ho krefrigh datfe yn herre ghewitten oertjuwgd
wierne het in on-riuechtfìrddigheit datfe uwt-wirekje
fchoene, jæ firddene herre alle gearre , het d'offerhånne æfche
to beforderjen 3 om datfe de aerd fen Nicocles, dy him ninter- 510
tyd to riuechte formecke den yn 't bloed-ítimen fenne on-fchildige,
koene.
Ckomce wier uwt *er miettene forwondre oer dizze op-rin ,
in fornoam dei-klear dy ruwn-inckele trouwhertigheite fen En»
dimíon, in dat hy her naet uwt on-trouwe forlitten hie ; jæwier 515
op her falme forftoard oer 'rquæ-tinfen datíè fen fijn lieafde hân
hie , in: oon ore ig bly datíè de flarnme to'n Offere tjienje
fchoe , om her Yem de falfche ynbyldinghe fen her on-eere
uwtte holle to jeyjen , (want me hie t' oore tydenbefuwnne
dat nin Maeghden fen dit Ater-fioer as befchardge wier- 520
ne.)
Nicocles Huwz-frouwe fen dízse hird-aerd , loaitfcnde her
~X\ft yn libbens pryckle, gryp him in 't hert trog trien-biddene
inlioenjen, eernjende him to fende friuene-plichte dy-er de
Smofers Kening fyn broar fchildig wier, in dat hy ontwyveiycfce 525
K 3 ' ' trog
wumkes.nl
359

f 8 T>orììis in Ckot.ice.
trog k deyjen fen Cleomce dW e haet fen her Heitc oppcMí.
hehefchoe, mdat, w.er 't datfitóiwwhar fch*kehie X î m
M d ëTS: m - t0 '
b -" e ^finge fennemaegdomme, n^nS
5 ^ Mardizzconfoditfchornjendefenwreck-hietreneazinwvM ,
Bârg, naet „iucocke fíjn s/fterlinge , raar jin £ , " Vy t **
flecnr ni^dhxe, âmwírdde dat, oermits dj faeck fo fer konn
wier me dear mei tord in dWt-komfte fen 't oordeel fol fi re
çioaftj doggeom'twyzdehettetoforíefnen koeì/L
todtmmspkm MdhKi himdegleonteop-ofFeriewoe iff/î
fioer forloft wezze fchoe, mar

'Derìlts in Ckenke. 79
tiatuwre op her libben miercket. De fínne forfehawllet him om
dizze gruwle-diede naetoonto fchoagjen, falm deMelefers litte
noagblyckje datfe great herí-fwier habbc dit proncke-byld oon
to fieanomto in fiedfeíe fenne fioer fìjmmeto tjienjen, deariz 565
nimmen bly den allinne Nicocles, dy yn ien koets-wein rydt, mei
in biuefter ontftitfen gelaet, forwachtjende dat dizzc fa e/n , nei
fijnydel befluwr, for fijn ægen ynne ieíîche leid , in nei her misdiede
riuechtfirdi'g ftraffe wirdde, mar hy fiochthim ringen fier
fen fijn fornimmen forfchaet: want da de Prefters de wifpen , om't 570
fioer oon to ftccken, ynne hânnen hiene, loaitfe hier in jonge
tjierl him willig oonbieden om ynne pleats fen Cleonìce op-oflfere
towirdden, buvvttc wittenfehip wa-fe wier, oermits hy fo daetlyck
ynne fted komt, in wier meer trog wan foríleinheit , om
naetto 't wyt fen fijn lieafdereitfckomme to kennen, az drieii- 575
wende herts-t jog to dizze Nymph, to doeken diede nead-twingd :
de wyde wrâd wier oer dit great-moedig fornimmen forwondere :
indcar wier nimmen dy naet meiondilde d'uwtkomftc fen dizzc
twy velheftìge dwaen forvvachtet.
'r Wier dy on fìllige Dorilií dy uwt it, Eilân Delos, Apoüinis berne- 580
pleats, uwt oorfxek dear forachringe dy Cleonìce eerea fen fijn
oon-biedingc hân hie, fortein wezzende, trogge See-roavers
nimd weit wier, mareinlinge mîddíe ftìwne hie herre wrea-twang
to ontfluwppjen, in dafo lyts wirek fen fyn libben mecke, dat
hy yn 't beforderjen fen fyn dca him fa lm e greatlycks feinge, yn- s%S
ne fuwggen dat hy it gerop fenne ofFerhanne, dy 'er dien wirdde
fehoe, heard habbende , bcíleat her toforlofsjen, in her pîeats
to beklaeycn , him lockigh achtjendeimmen trog fyn dca toforpÜchtjen,
oermits hy yn fyn libben nimmen yn him hie forbynne
kind. . . . 590
Mar az hy mids ondre Offerers laet wirddende Cleonìce, ienige
oorfieke fen fyn forlynne ongelocken fornaem, foranderc fyn
droaf-hertighcit yn bly-gatítigheidt : hy ítyck fyn hânnen omh^o-.
az æf hyde hymmel for focken Iock fiil gen ontmiettinge
tacnfjewoe, inkaemher (de triennen ynne ægen) mei dizzewird- 595
denom-earmken :
Iftmuwkk, fchiene Ckome > dat de hymmelmy , neifofoüe
for
wumkes.nl
361

fto
1)orílù in Œor.ice.
forlynne jin-fpoede, dizze w-ol-diede det, fen my Co wol to tyde,
yn dizze pleats dear 'kjon iibben trog myn dead kin behâdde,
ftioerd to habben : in dear'k jofijckeretjuwggeniíTe fenmynon- 600
etnlycke liea.fde 3 dy Y t* oore tyde fo forfmaedlyckcíK: wei ímyte-
5 nebabbe, komtojaen? ô filligedei-! ô wol-oongenamme ontmietünge
! òlieafd-eforjoumy, datick, tobier oon to, fofollefâddige
klei-wirddenjin Jo dien, indy forfchateuwt-wirckinge
dy Yyn u»z gaeft ftirttene, begnoarre bab ! 'k habfenjo naet 605
meer to æfchjen , nu dat Y my , nei 't oer-kommen fencoi-bjue-
10 ûere jin-ftietten > fogreaten, in onforwachtenelockforfchafje!
Einlinge fchiene Ckonìce, it to.fâlizfbrmynkleyen fiel-ryckin
earmhertigwirddene , in het ,midsynne il linde s dear jon wreadheit
my yn brocht het, to-gong fotliengefen jo, fo ickjo nacc 610
oongenamme wezze kin , tominfteforderlyck to wezzen. For-
15 ganje myden, eer'k my ynne flammejou, Jo d'onhiermlycke
brån, dy myn fiel uwt-tert, ypenbier to meitfen. 't Isdekrefc
fen lieafde dy my twingt for jo op-ofFere to wirdden, Y mogge
ææck wol Ijeauwe dat dit it yenige forroeits iz dear ick nei langhaïf. 615
jende de hymmelom terge hab : Libbjeden myn hæg-beminne
20 çleonìcel libbje lock-íîilig te wylle ion Dorilü mei inlbrhuwgge
gelaer fijn Iibben foor jo to befte jout. De hymmel hie my jiette
meerforheerlyckje kind. marfo'ktrog dizze diedebefitter fen
jon genegentheit wirdde mei, 'k bid dat de huwggeniíïè fen myn 620
namme by jo onforjitlyek wenje, in dat nei dien de fioer-flamme
25 my to'n grasf tjienje mòt, 'toertinfenfenmyneerhefdgenj.sedriftejònhert,
tominfte3 yvig yn-doldblieuwe mei; dít's de
ienigfte forjildinge dy 'k fen Jo æfche.
Cleonice, fieande fo ftantbeftige lieafde yn Dorilù, wirt oermle- 625
tene ontroere, in fielt her fo iibbne trog fijn wol-wollentbeitoer-
30 wonne, datfc her trienen naet langer binne hâdde kin. jxwraegfèlje
wa fen beide op 't bârn-hout tredde fchil, Cleonice dy al-te
a;f klcaunewier, woenaetdatherenthalyefouwt-nimmene Ridder
ftcarrefchoe, Dorilis hâddenaet æf fen for-gean, ingebeade 630
Ofkr-ljue datíè him yn 't fi-oer wye fchoene.
35 De helefted forwondret him yn 'toon-fíean dear ftantheftigiieitendizzer
twa geleaven, in nimmen kin him fen gâljen onthâdde
362
wumkes.nl

Tforìlù in Cïeonke. gí
hâdde î alle man iz hert-rekfene:bedroafd oon to íìean datdy
djiep-lieafdige njue fen dizze jonge Gn'eck toin flamme-fiedfele 635
tjienje root:

10
15
8 * †Dorilù 'm Cleonìce.
tLde. 0nfOr(;0 "" lC *"*' " de '"""'S* to wrâd „ei-
Nkocles ftjoerde ondertwiíTche íîin

Yen fiwnerlinge forhânlinge
Fen ìt
L I B B E N
Infenne
D E A D E
Eeren in it Frånfch befchreaun, in
macke, trog
FLIPPES fen MORNAY
Rjuecht troglof tig Franfch Edelman.
Forfriefche trog G y s B E R T JAPIX.
Om wol te flearren Ut uwz rjuecht wollibbjen leer e
So Itbbje tnjìearre wy (p winfcke in wade!) ijnne Heer e.
wumkes.nl
365

39a. (=52.1) 5 1 E L-N J U E. 7054
5
O
! wier ick, neyick winfckje, in minfche!
íck winfchke oorz az ick eeren winfche.
Jck woe oorz az ick eeren woe.
Ick koe oorz az ick eeren koe.
Ick wânle' oorz az ick eeren wânlc.
Ick hànle' oorz az ick eeren hânle.
íck die oorz az ick eeren die.
lek iie oorz az ick eeren lie,
5
10
'kPecearre' oorz az ick eer'n perearrc.
*k Petearre' oorz az ick eer'n pejearre. 10
O God! ick wier al, yn dizze' uwr',
Ny, ney Gôads bijld'weer-bern' cretuwr'.
Fol gaeft-glanz' hijmmel-fillig fjoer.
G. y.
366
wumkes.nl

52.2 Yen fuwnerlinge forhanlinge
ten
L I B B J E N
In f en
S T E A R
E N.
zienbjueftre dvvacn , dear'k mynaet noag
oer forvvonderje kin, dat de boddersæf ærbeidcrs,
by minnearefen fprecken , derin
fenncSinreforfirdigjejop datfereftjemogge:
datdy Schyp-huemeikreften fylljeom
|^Ì||j§ ynnehavne to kommen , in azjæ 'tlânfen
v&

8 6 Ten fuwnerîinge forhånlìnge
wy (yn ftce fen uwz to forhuwgjen , trog it oonfchoagjen fen uwz
Fader-lån , inynpleats fen fjongjen (oermits wy uwz wol-bejearde
reft feft nækje) uwz ærbeid wol jearn weer-oon beginne wolle,
it feil jiettereiz neye wynkeere, in (fo'cuwzoarloave v/íer) uwz 30
5 uwnck-wet oppe ny wânnelje. Den tínífje wy naet rneerop uwí
ærbeidej uwz fortrietten in íchip-breckingen binne gled forjitten,
in wy ængjefor nin fwicrigheke meer. Marynjin-dcel oongrynje
wy dedeade allyck de alderíwjerfte pynne3 fchromje dy
allyck in ílrån-kiippe, ín flean 'er for az for in great heapfen 35
10 ítruwck-roavers. Wy dwaeaz dy lyríebern dy alle dei klsegehabbe,
mar az dy genez-maefter komt, naet meer fjeack binne. Az
dy jinge ææck dy de heele wycke ynne dwelm roan habbe to
kiermjen , mar aíTe de hân-macíter kommen fieaneom dy uwt to
kweken, nin tofek-feertme meer ficlle. Allyck aeæck iommige 40
15 klien-íeerige minfehen dy trog dy wamíìeckcnde Piuwn's-pynne
gålje in kiermje , já naet reíìje foor dat de Yer-littcr komt; mar
aflfe him dy fliemmehottjen fjeaneom dy plæge tofornicljfn , fo
tjeane fe de earm oer beek , in beftopje him ondre wryn yn '1 bod,
oorz naet az æft hy jearm íalm deye woe. Wy freaz.edt. heel- 45
20 maefter boppede íjochie; dy piaefìer-lizzer meeraz depynnrj
de flieme meer az dy íwolme. Wy ontfjea meer de bitrerhe.te fen
ien genez-drancke dy ringen for-by iz , den dy Jjng-doerjende
fmert-quolmende fjeacktme, meer it einuwzer illinde , dendy
tol-leazeillinden íalm dy wyyn dit libben lye motte. Fen wier 50
25 komt dogge dizze dwyl-in dwelm íu.nigefìjuecht-holl.gheire ?
Om dat wy naet witte het it libben, nog het de deade iz. Wy
freazje't jingewy nei beheareto hoopjen, in wy bejearje'i iinge
wybehea'reto freazjen. Wyneamme dat libben, dat in doerheftige
deade iz, ind'uwr-gong fen in 'angfommeflypjende deade 55
30 (æfit oon-fangjen fen in yvig libben) hiettewy dedeade. Lieave
íìz dogge reiz, het iz'ertygges yndit libben dearme fojamck
nei beheart to janckjen ? æf het iz 'er queadz ynne deade datme
fo æng beheart to ontflechtjen ? Lit uwz de heele om-rin fen dit
libben reiz trog noazjejWy komme'er ynmei gâlljen, wy troaje 60
35 't lânz mei moeite fwit in flobbjen , in einigje'tinei fortriet: hoe
lyts xf great, min æf folie , ryck.æf earm wy binne, wymoate
368
wumkes.nl
dit

fen Libben in fen Stearen. 87
ditdeelheftigwezze, inninter fenne heele ierd-boyeme kin hier
fen omílein wirde. De minfche (hier yn llimmer azoore cretuwren)
wirt to wrâdbrocht, himfalmreppje , riere nog redde kin- 65
nende : hy het yn fijn eerftejieren formeits nog nochte, indec
5 ien oorz naet az moeit in fortriet oon, trog-fteande ontollycke
prycklen eer hy to fyn forftân komt. Yn ien feæck iz hy lockeí
lockiger az ynneoore folg-jieren, dat hy fijn iilindedan íyts fielc
injiette min begrypper. Iz'er nu wol immen foklieninoedig dy 70
aìtydazin bern bejearjefoetolibbjen, az'c him al berre moacht ?
10 æfdy focken libben hette achtje fchoe? Dear uwt blyckec dciklear,
dat it naet inck'iegoe iztolibbjen, mar wol in lockjg to
libb;cn. Lit uwz nu ford-ferre.
Az hy nu begint to waegsjen , fo waegftin oon-groeit íìjnær- 75
beid mei him. Want hy is naet fo ringen fenne Amke nimd, in
15 wit nauw het borttjen iz, æfwirtrjuin fchole-maefterond're hânnejuwn.
(ick petearje naet az fen dyjinge dycreftigop-fet wirde)
Borttet hy den fo bert it mei ængfte. Iz 't dat hy ftudearet datdet
hy werz-finnigh , in al dytyddy hy onderin oorz bewàd trog- 80
torifje moat, iz him naet oorz az in finzeniíîe. Hy peinzgct
20 nog bejearet naet den dat dy uwre komt dy im uwt in oorz bet wange
fryê't, op dat hy him falmrijearje mei: in forfirdget fijn jieren
fo folie irni wglyck iz, dat hy to eere oon de bejeardefryheite
rcitfjc mei. Einlinge hy bejeart nin ficæck fo ynfierne az it ein 85
fen dizze bernfche jeugd , om ynne jíeren fenne jonge Ijueto kom-
25 men. Marlieave! het iz dogdeyngong fen dy fteateoorz, az
de deade fcnnebernfcheiteíit beginne fenne manlycke,a.f b'oafckjieren
de deade fenne feinte-fteate»? it beginne fen moarn , az de
deade fen joed? Aldoz langjet hy den nei fijn deade, in achtjet 90
fijn libben illindig. Wierom hy ææck naet for lockigh hàden wir-
30 de kin.
Azhyden, nei bejearte , dy fryheite forkrigge het, inkomn
iz to de jeld dear yn Heicu'eskerjuwn wirde , æf 'er de wei fenne
deugd, æf it paed fenne boazheite ynflaen woe, in æf'er de rced'ne 95
îefde herts-njue forgidze in liedíman bejeare, fomoat hy ææck
35 d'iene igtíîezje. Den beginne dy flaefck-luften in dy wrâdz-bejearten
him mei tockjen> lockjen introeteljen oon tolordigjen
om
wumkes.nl
369

8 3 7en JU -jonerlìnge forhanlinge
om him onforíîoens t'oer-íàllen : In hoe Iyts binn' er dy herre dear
trog wraegfclje, in naet yn 't not rcitfje. Mar het binne't dogge IQ0
for nochtren yn'tein, dy-fe him jane? Fordoarne formeitílen
dy himaltydonreftigh meitíTje. Wülen, dy it bcrouwjcnonder-
5 worpne binne, allyck de jockcme nei it kaerdjcn byt-ímerttet.
Forblyingen dy mei pryckle in ærbeid op-fpoare, yn in ægenblycke
uwt-riuechtge, in mei in lang-doerjende knæg-wierme 105
yn't meiwitten folge wirde. Dit izde aerdin de natuwre fenne
wrâdfche luft-ïuwckjende nochlyckheiten , aíTe mei ernftheftige
10 nuiverheite ondertaefl: wirde. Want dear iznaetien fofwietdy
fengrienegalle naet oerwâlgewírt. Naetien fooongenammefen
fmeits dy nin jinheit fen quea nei-fmeitfejout. Jâ dat ílimmer HO
iz , dear

fen Lìbben ìnfen Stearen. 8^
folie mock-Irgen in ro geare-fpijlìjcndc oer-ienluwdíngcn yn fyrt 135
ein flacfck , dy to geare mei dy fortvvyvle drift-íìoclumcn (Jy yn
dyjicren hcrre folie kreft ïnítcrcktme habbe) naet corz íyyckje
dcnítuwnc, uwre in for-fâüeom him to oerítjo.pjcn , in ynalïe
5 boazheite todwacn om-roaljen. Dy almoggencGod , in nimmcn
oort, mei'him dizzc wei uwt-kippjen dvvaen. Godallmne mei 140
irody dwaen toituwt-einebcwànncljcn. Dygoe Godallìnne kin
him fen al fyn ftrydjen in oon-íìuechtir.gcn de oerwinningejaen.
Want \vy loaitfjc wol hoelyts liuc herre op dizzc fmòlle üvckci-
10 weibejaene, in hocfollc(fen dy jingedy'eral op bcgoaíì hab'x)
jicttc weer oerbeck riggeljc. Folgie nu hoeker wei dat Y wolk' > 145
fo moatYjode feheadlyckc wol-luftme tobuwt oer-jacn , xï in
oon-hâdendc gefiuccht oonmimmc. Y moatc jo to moct-wo'le
bejaen , æf ynne teame hâde : Al fwietjesfinierckjcndc mcyc íìrea-
15 me dòl-drieuwe, itfal wracgf.îlindc in ærbeidjende dcar jin epfworame,
Yn'tkirtc, íîca Y in jong miníche , dy , yníynjon- 150
^e |ieren, fenneyd'ìc forgoncklycke wrâdz wol-Iuften , ynrommiettigheitedroncken
het, y íìlle befync dat hy dcar trog foíordoave
wezz'e fil , allyck in dronckne bjcalgcrt, dcis nci 't gclacg-
20 jen him befielt : æf hy fil'er focken , ibeken onkifìe f en habbe,
dat hy 'er naet meer fen bejearjc fchil : æf hy fil 'er fo wirgh fen 155
wezze , dat hy'er naet meer fen fprecke nogoon tiníTje mei, az
mei werzeinlccd-wezzcn. LoaitPy opdy jinge dy deluftcn manheftig
jin-ftcane, Y íìlle befyne dat hy foæf-mcd iu forbriticn iz,
25 fen on-ophâdlyck ftrydjen in jin-ftean , dat hy ree ítietom him op
tojaen , xí tofìearen in him luim to forlitten. Kycfc ! dat finte ]60
de willen in nochttcn dy me yn dizze bloazjende jicren het,
dear de bern fo nci reck-halfje , in dy de âdc liue fo bekleye.
Nu komt de jelde fen in folkom'ne man , wier ync'ckom op
30 vvittenfehip tincket, in om fijn gemack to nimmcn, Ynicnding,
't iz wier, mei dizze âderdomme wol folkommen æffolmecke 165
neamd wirde , om dat alle minfchcneon-folkommenheite, (dy
ondere fljuechte bernfehcit æf lichtfirdigcjonghcitccÆrfchuwlIe
wierne) yn dizzetydypenbierlycketoteaneontditfen wirde. Hier
35 íìlle wy naet katje az fen dyjinge dy by de wrâde for wyzinloc÷kigachtebinne.
Eerft habbe wy (fo boppe for helle iz) mei ængífa- 170
M me
wumkes.nl
371

9 o Te» Jkwneränge forhânlìnge
me bortte, in dear nei ienige kirtte nochlyckhciten nutge, dy
oppehackemeì lang-doerjenderouwe folge w.rdne. Mar nu beginne
dygorrígegiergheít in opb'ezcrtc ecr-gritcigheit jerm op to
jaen in oon to pryzjen, belauwjende ryckdommen fìeat- in eer-
5 aemten \z \vy herre il.uechsoonbidde wol e, In, ynnc wíerheitc , 175
dear íz ninter fen alle (Goads tjíenners uwt-nimd) dy om d'ieue
fen cwaé'n , mei herre oon-lockjingcn to foikiyen , hun naet fenne
tjercke teek dôl-homper. Mar het reftiyckheiteíiiie dyuwz
yn*c ìeít oon-bringe ? W-.nr az in gierg m.niche tuwzen re.zen ,
10 to wetter in to lânne dien , folie prycklcn in grymme to-fallen 180
lic» forfchate fchip-breckingen mei reft-leaz ærbeid in ængfte
ontgien iz i fo het hy trog-geans naet meer az ryd forquiftgar,
jade jichte, laemme ljea œf oore fiocht-quolmeoer-vvonnc. Habbjendeom
dizze reit fyagemack forlitten , in om jiid in goed to
15 gearjen fynlibbenforleam. Inæf hy nu al folie wonnc, in *t hec'c 185
æften fenne koftlyckftepearìen ontbleate , in al itgoald fenne wcílwrâd
fuwne hie , mien Y dat 'er him der mei to relí ítellc , in noeye
litte fchoe? Nmíînz : Want h.y-lehil , trog al dit boddjen in
fiobbjen-naet oorz den nye moeite lor lichim in gaeûforgearehab-
20 be, yn't to-komende : hy íìl fenne ienc moeite ynnc oore plorTje. 190
lo it lil it ein naet wezze , mar in forwigíelinge fenne iene ynne
©ore jaemerjende illindigheir. Want for hìnne het hyfcfyyckc
to kryen ,. nu gruwlet hy fe to forliczjen. Eerít het hy fe krígge
mei in greate brân fen bejearte, nu bcfit hy fe mei in ryzbofck-
25 jende xngfte. Hy het greateprycklc fen moardners lic yn 't fyyck- 195
jen, mar nu hy-fe fuwn het, ænget hy for dy ftruwck-roavers
meeraz ea* Hy het greate ærbeid dien om dy mvtreierde to dollen
, in nu iz hy ommers fo djoejende om dy dear yn forfchuwljende
to bedobbjen. Ynne femme, nei dat hy ai íijn reízgjen
30 folbrocht het fo giet hy yn in finzeniffc : in íijn üchemlycke ær- 200
bet "fe foi-einge , fo wirt hy mei in on-eíngjende onreft ynne gaeft
hofime. In het het dizze earme bloed doggetolefte nei fo folie fortrieten
finzen ? Naet oorz den dat dy dyvelfche giergheit 'ira
-yijz macket, trog betauweringein fin-bcgocchiljen , dat hy het-
35 teíònderlingsforkrigge het: Onder diz giet 'et him allyckd'ear- 205
rneliae dy de deal wijz-macket, ondre í'chyne fen herre yn jearrtv
den
372
wumkes.nl

fen Lìbben in fen Síearen. 91
earmoed to Iiolpe to wollen kommen , dy jearme hânnm fol bladden
fyne , a.îe miendne dat it goaldne Fríefchc Rydcrs wieme,
Hy beíìt, xf wirt beiuren fen in ding, dat yn him íalm kreft
nog deugd het, dat ninpynne forfcftjekin , jädat ontygerin on- 210
5 nutter iz den icnig kruwd oppe icrde. Einlinge hy het in heapícn
tfæfin dong foigeare, dcar trog hy foonforftännig wirdcn iz ,
dat hy 'er fyn holle mei kranfget, hoe wol hy 't, mei riuechî wol
ondre foct-íòale beheardeto tredden. Maraz hydltalhet; nocgget
him den al wol ? Jâ folie min az to fore. Wy pryzjejamck de 215
10 dranck dear trog de treaft íteandc-focts fordreauw in wei-nimd
wirt: In ityttendat (æxck lyts nutge) wol fet, wirt jinnc hongre
hægachtge. Mar hor-me hier meer xfdrinckt hoedetoarftgreater
wirt, in hoe me 'er meer fen yt, hoede hongre uwz meer
pricket, It izin wet ter-f joch t, in huwnz-hongre, wierfcnme 220
15 eere boríìje fchoe den forliedge wirde. In (dat gickeriz) dizze
toarft iz ío bjuefter yn fomgeminiche, dat hyjearm dobben dol-
Ijen det, fonder herre dear fen drinckjeto Ktten: Wantynoerfloedefen
wetter in weet lye fe treaft in hongre. ]x habbe wol
greatgoed, mar jedoare't naet bruwcke. u fchyntdat jæït ge- 225
:0 nietje, mar herre dear naet mei formeitfje. Want jæ habbe't,
nogh for herre falme, nog for oore, mar fen aJ 'tj'mge jæ habbe
habbe fe naet, in lyeriukomm'iefen 'tjingefej.ettenaet befitte.
Lit uwzden íìzzedatit forkryen fen dizzen falichegoedren naet
iz den ærbeid yn 't lichims, in it bcfittcn dear felle on-gereftheite 230
25 ynnegaefts, ày fo folie greater in íwier 'eriz , az de gaeír ípitsfynníger,
inzelerintier'er iz denit flaefch. Marde allergrearfte
illindekomteeríteoonknerlíel-töíckjen, az medizzegoeden
begint to forliezjen, aífe trog fchip-breck, plunderjen, fynfchippe,
brán æfherrelyckeuwncken wei nimd wirde, Den be- 235
30 gintme to gâlljenín to guwzjen allyck de lytfeberndy herre bortreauwe
forlern habbe, dat lycke-wol om naet iz. Ykinnejerm
forftân naetynprintje, dat alle wrâdz goeden forgonckíyck binne
: Want jas hâdejearm naet allyck æf fe beroave, maræf f'al
fi'.d wieme. In om dat fe alle heel herre hoape op dizze naetige 940
35 d.'ngen fet hsene, fo kommefe yn fockenwæn-hoape (trog dit
forliezjen) dat me fe dear naet uwc holpje kin. Jâ (dat jiette meer
M z iz)
wumkes.nl
373

pî Ten fiíwnerlìnge forhàntingê
iz) aî 'c jinghe datfe miendne to winnen , reckenjeze for!earn
to habben, az 'c jier, rici jcarm fornímmen naet lockr. In az
heure altyd ninbefondre feinco-íàllet, foo achtjefc ílrackx grit- 245
te fchea lic to habben : wier trog me fommige in fòcken for-
5 biuefteringe fioch-t fàllen , datfe herrelibben dear trog - forkirttje.
Kirt-om de leane fenne giergheidt, oer dy jinge dy ie tjienne
habbe, iz maeft-tydz allyck de forjiìdinghe fenne dealle (üearfeeerftuwt-fpruwtteiz)dy,
neidathyde wollefen fyn klireken 250
lyts-tyds dien het> jearm dearnei oer-lieuwret ynne hânncn ícn-
10 ne boalle, aef falm de halzebreekt. Ick forhclije jiette naet iens
dy miz-dieden in boazheitten , dear todizze g.er-feckenjearme
bejaenc, om toherrefornimmento kommen , wierfen herre binne-wttten
fo fol iz, dat fe rrog it knxgjen ninter-íluwne reftje 255
moggc. Itizuwznòag, bewyzgc to habben % dat trog dizze
15 fyne dioejerye (wier mei folie minïchen hier op ierde on-leegh
íìnte) it lichim oer- in uwt-krefrge , de gaeft forfìycten, in
de íiel forlern wirt , fonder ienighe nochtte æ£ foinoeyinghe.
*" 260
Lit uwz nu hette fenne Èer-gierghcitte petearje, dy trogh
20 bejeartme om greatte maefters fenne wrâJ to wirdden , jearme
tyde gicklyckinonnutlyekdet forflytjen : trog wacm, foo wy
hette meer æf fy ckerers micne to bekommen, fille uwz bedrægen
fy-ne5 oermits jæjiettemin iz : Want allyck de Giergheituws be- 265
dïieget s for al uwz moeite in flobbjen naetjaendeazierde , mod.
25 der in wæze , alfo iz d'£er-giergheiteuws mei vryninryyck leanjende.
De íchins-jeften fen díZzc binne ommers ydel-naecig , aíTe
fenne oore grouvv in plomp binne. Me wirt trog alle beide to icner-
Ioyesf-gruwnelaet: Maraizzeis fo foliepryck'ler^azjci'wettren 270
ynne oonfange klearer in lieaflyeker lyckje. Ondre jinge dy hcr-
30 re to de cer-gìergheite bcjawn habbe, loaitfje y dat íommige
hy Keningen in Poteíleatcn great achrge binne , icnighegebiedjs
oçr legers in heerkreften, in y fíea dat elckom nei íyn fteat
groe ge , eere , inontíìocn wirt fen jearme dy onder herre ftca- 275
ne. Y' kytfe datfe mei purpre,, rea-fcher-leckeir in goald be-
35 klac.'d geane, wier uwt it lycke: datfe allinne de wille fenne
wrâd habbc. Mar me fielt naet hoe fwier dat ckke lead
fea
374
wumkes.nl

fin Lìhben 'm f en Stearen. p$
íi*n dizze yd'le ccr-prealîe jearm wxget. Me wit tiaet hoe
folie dat diíìc eerbiedingen him woi kuítje , in het yd're jelne 280
fen diíîe kosílycke forwieíle wol bcdrxgct. Want dy it witten 'et
fen hic fchoe Ie ninter-íluwne fo djocr bejcarjc to keapjcn. Want
5 fomgc binne trog lange in fwicre tjienften to focken fteate komn ,
jearm libbcn wxge habbjcnde oon alle oerden , ja folle-tydz
mei forliezc fen earmcn in fchonckcn : In dat al to bejearte fen 285
ien Princc dy leare het tuwzen ponfmiÉt en lån , uwt de bruwckme
íen fyníynne, az itìibben fen hondert-tuwzen íocke min.
10 fchen az ix binne : wezzende ommers wol onlockig datfe fock
ien tj'eitje dy jearm nact lieayer, in giek datfc hxg ach:ge to
wellen fen dy jínge, dy fe om naet wol to tracpje litte fchoe. 290
Oore binne to focken gloarje op-kleaun, om dat fe de Princc
neye muwlle fpritfen , æf fluit e , ín mei jearm tonge in hânnen
15 tjienje habbe, fìzzendc in dwaende, fondçr ondérfchíe al het
'ïni bchxget, wier to in from hert him nea fchoe bejacn kinnc
: Want jx habbe tuwzencrhânne fmaed-huinjen lye motten, 295
in jearm folie miele yn 't ænfichte fpye litten. In hoe gemienfem
dat fe xxck meye Prince lyckje to wezzen , lyckw.ol binne fe
20 as immen dy ien forfchoerrende Lieuvve trog greate lyfemheite,
folie kaerdjen in troeteljcn mack macke habbe', in dy íalme nintcr
tyd ytten jaene, æf de hàn , mei ængfte oerbeck helljc, 300
gruwjende al tyd gryppe to wírddcn : In jiette wirt hy wol ien
rcífcyn'íîier fo by:tne, da: hy'er lang noag oon het. Allyck
25 is xxck de uwt-komftc fenne Prince-fduenen. Want asicnigh
Princc, mei 'er tyd immen fo hxg het dwacn klieuwen, fooiz
it him in formeits, dy felle (as hy míent t'eine fen alle fwierigfteite 305
to wezzen. j yn kirtcr tyd fen bopptie dolto fmyttcn : in az hy immen
mei foíle ryekdomme in goeden op-folie het, fo perffet in
30 k-nyppethy 'im weer uwc, allyck in fponfie. Wantjxlieavjenimmen
az jearme ftlme, achtjende elck ien berne to wezzen om
henxti'cnít in nochte tojacn. Dizzebîynne hoavclingcn meiríje 310
jearm falm wyz dat Ie folie fri úenen habbe, in hxg by de miniehen
achtge binne, in tinfije nact iensken dat (allyck. jæ jearm
35 feinzje oore co beminjen in to eerjen) jearm fcnorcallyk dien wirr,
M 3 Want
wumkes.nl
375

p^ Ten fu -jvnerlinge forhãnlinge
Want dy meer macílers binne az jæ, dy groetje herre naet az oerdwerze:
dy onder jearm ftea groetjefeom dadefe fen dwaenhabbc
, in bewyzjejearm íleate , ítoclein tabene, in nactjerm perfoanen
de eere, Oongeande dy jingedy fen allyckecondylTjc æf
5 fteate binne (onder vvaem de friuenfch.ppe wol maeít behearde
plygge to wírden) dy benydgje , laíterje in íteckeelck-oorme,
in binne aityd ongcreft, æf om jearm ein ongclocke , .æfom in 320
oorz wol-ferte. Indear izommersnin greater torminte, az dy
nydigheke, dy egcntlyckeoorz naetiz den icn baernendckjeald-
10 íjeacktme ynnegaeft. W:er uwt na wol to foríteaniz, datfenin
fyekre friuenfehippe habbe', dy altyd by forftànnige line for in
djoer-wirdig dinge hâden we il ïz. Bejearcy dkjiectc klearer to 325
íìean ?
Lit it lock herre de reg rc.z to kcere , elck ien íìl ææck ftracks
15 fen jearm æf-dn-erfîje; htlc icn-kes æf-fot wirde , ringen filmeíe
fchean ooníîean : -Utjearmdy heerlyckc racbertebenimd wirde,
nimmen íì'fe meer kinne. In lit 'er in onbeheinte bi.ftlc mei ày 330
ooníìeanlyckheite oon-klacid wirde, hy fil íteans-foets (.nvt
kreftfendy Steat-taebbcrt, genietjealleeerbícdingein oonlng,
20 die de oore fore hime bewy zge wirde. O idertwiífche wìrdefe íb
hæg in littinckne op cjuabbe, allyck dy EzeJc, it byld Ifidís
kritílìcnde, fen alle eerbiedingen dy degoadinne oond.en wirde. 335
Jæmerckjenaetienskes dat naet jearm perionen marit iock foeere
v/kt, dat J im folie tydz fen herre , azfen in tuwn-eíeldrægjclit.
25 Hier moacht immen ílzze: Jx habbe to minfte jearm wille íoo
lang az dy íteate doeret, in binne ondertwilfche jamck yn herre
fchick : In immen dy trye, fiouwer æf meerjieren goe dægen 340
liet j is ommers al fijnlibben naetongelockig. Dat is wier az me
ditgoe-dægen neamje mei, altyd toængjen om fen fyn íleate for-
30 fotto wirden , in alle dargen todjoejen mei greatjanckjen om jiette
hæger to klaerdjen. Lieavefriuencdizze, dyymieneyu herre
fchick in nei herre fin to wezzen, om dat y fe allinne fen buwîte 345
ficancj, dy fin te fen binne al folie oorsontheiftre. Dit lyckje wol
in mcat mirfle fiuícnhuwíen, mei folie dobben in Sxën dy fen
35 binne mei tiueflerheitc, wiermen in pyn-bancken fo!d binne.
Ymiene da tic greate romte habbe, mar jsmienedat fe bcnypt
376
wumkes.nl
in

fen Ltbben in f en Stearen. 5>y
innearbinne: Yachtjefe yn hægefteate towezzerij, mar jæ hâdec 350
forten kliene condyífjc. Nuizimmen, dy^ifn tinckje lít dat
iìeaek iz , wol fo hertele.z, az iendy yn wicrheitc fíochrjendeiz :
want æf ie íchien Keningen vvierne, in jæ achtne jearm falm for
5 fcheamel-ruwtters in kôaters, fo binne feææck yn jearm gemoed
naetoorz. Wantnimmen iz aet oorz az hy mient. Yloaitíjewol 355
da:fe (en folie tjienners in ílyppe-folgjers forfilfchippe wirde, mar
jæ freezje æxck dy jirge dy fe felm co jearm befchermers in lyyfchurren
uwt-kerd habbe. In æft jas allinneæf yn íîlíchip íinte ,
10 altyd æng;e fe. Binnefe allinne fo kytfcíealloon om, m onder
folie fiíích : ppcftier-ægjc feoon alle kanten. Jæ drinckje woluwt 360
goald in fuìvere byekers, mar yn dy , in naet yn ierdr.c koppen,
vvirt it ma e ft e fornyn fcfainíîin de deade 'er iivvt ívvolgc. Jæ habbe
fefte in fch.cne plom-bodden , in aífe bejearje to reftjcii fo hcart-
15 me naet in mi.wz ynnekeamereriflcljcn , ja naet inlang-fchoncke
migge kin fe oon-gonzje , in lyckwol k ; n in lan-minfche better 365
íliepjc by it ruwzjen fen in rin-ftreame, æf it remoerjen fen in
]ier-mercke (naet habbende az hirdde ierde to fyn bult-fcck , in
de blauwe hymmel to fyn teckne) az dizze in focken greaten ftilr-
20 me in mackîyckbeite : Wantjædwaen naet az om-wranteljen in
wrottcn , nìtyd duchtjende datfeimmen kommen heare , in kinne 370
yn herrereft niníìns reftje. Byjearje Y , ynicn íbmme, to witten
her ondcrichìc 'er twiífche herre, in dy quælckít-hânlc finfene
line iz ? Aile beide biiir.c fe (letten, in habbe ien fwicre lelt to
25 fcho.ifqen. I:i æf nu d'íene wol mei ierfen in d'oore mei goald oerlítj.ioiz,
üi izd'.cnc æxck naet (lettenaz oonearmenin fchonc- 375
ken, mar d'oore oonegacít in ficle. Dcfinzenc ftyppet fyn ierfne'
kettinge, in dy hoaveiingc izææckvn íyufeft-íyttre. Dy finfne
forírcafì itlichem jíctte lbmmes trog dy gaeft , in í.ongc wol in
30 reiz mìdsyn fyn illinde : Mar de hoaveiingc , æf-medde ynne
gaeftj cjue't fyn lích.'m on ephadlyckc , in kin' m naet to reftebc- 3go
jacn. Belang 'ende 't fo moeyen tf.tr Ymtcnc darfe habbe, dear
yn binne Yjiette meer forbiueítre : Want Y achrjeíe -great om
datfchæg op-rein binne : Mar datiz ommers fo giek heftig dien;
35 æfy in dwirg-mankc, fogrcataz in rôaz'ne tonime , heel great
achtne om dat'er op in toere, üiníe æf hæge wierc ítoe, Aífoo* 385
dwíten-
wumkes.nl
377

çó Ten fìiwnerlinge forhånlinge
dwaende miettc y 't byld mcye foer-fcíieam'e dear't op ítíer,
daty befondre miettje moaftnc, om íyn hægftc to witten : fieande
opfyn hægheite allinnc, in naet op de hxgre fenne foei: dear
itop reft, iâ tjog'er de foet ond'rewei, in y fllle 't heel Jyts be-
5 fyne. Y reckenjejaçrreææck hæg (fohíeroppeierdc ienige h-ech- 390
heite wezze kin , dy, by dehymmel forlycke , naet meer az in
ftippe iz) mar wier 't dat Y fe yn't hert kytilne , trog dien dy
wierheftige greatheiteyn 't klien-achtjen in forfmaedjen fen alle
ydle hægheken (dear jæmar earme íletfincken fen binne) gele-
10 geniz: Wier for datfe jearm Talm ææck naet hâde, om datfe a!~ 39s
oon hæger k'ieuwe \yolle3 in ninter-iyd jearm bejeartc beklaerdje.
Y níle muwlck wol immen fyne , dy focken op-íbt yn fyn ynborfte
meitfe fi!: Az ick to focken fteatkomn bin , fowolickmy
15 torcftc bejaen, in noeye litte : Mar fo rirgen hy dear tokomd 400
iz , kin hy quælck fo lang roavje dar hy fyn ammc heller, xï hy
bejearet jiette hæger to klieuwen. Want dat nu to fore fo hxg
fchynne, dat achtjet hy nu korts naet icn treppetowezzen. Hy
achtjet him heel leeg, om dat 'er immen boppe him iz , hoe-wol
20 hyTiimhxgbehearde to reckenjen , om dart 'er fotol-lcazc men- 405
nigte onder him iz. Hierom klianveíe fo lang to dat herre de amme
to îe'fte pppc wei bejout, æf datfe fen boppnc do! truwzeljer
Inxíc fe febientrog lang ærbeid al op't h-egfte komme, fo iz't
xfc fc op'tliæglte fenn,e Al.pifchc fnic-bergen, mar naet boppe
25 wolekne, wynnen in twierren w'ernc : Wezzende az den cerft 410
to riucchte alle onwaeren, blixme, tongre, amgfte in pryckle
ynnetuwtjuwne, wier trog herre haegmoed wol to tyggefornartigd
wirde kin. Dit punte fil y my, muwlck, wolroítean, om
dat ft uwt folie fchyd-fchrieiHvcrsindægelyckfcheondcrfynninge
30 "bcwyzd wirde kin : Mar byeventuwre fi! y íìzze , datdy to de 415
kroane in haed-ftoack bern' binne , in fen berns-fconeke op ya
focke hægheite fet finte, buwtte dear toærbcidcto lubben , dat
dy tominfte fry binne fen dizzequoìmc, in wol lockig achrge.
wirde rr.oggc.
35 ît kin wol wezze datfe dit ongemackcfo wol naet fielc, omdat 420
T'er yn berne in op-fet binne : Allyck dy jingc dy omtrint de
íluw-
378
wumkes.nl

fen Lìhben infen Stearen. 9$
fluwzen fcnne Nylie berne in optein binne, it ruwzjen dear falme
wend binne : dy ynne finzeniíîe to wrâd komt nin great langjen
neye fryheite het : dy by de Cimmercn , onder greate tiudterniffe
teinjin op-fet wírt, nei de dei naec linvckje : In dy op it Al- 425
5 püché bergte great-macke iz , ocre roifte, on-wacr in inie hira
nact farwond'rct. Mar daerom binr.e fc 'er naet fry x{, ocrrnìts
de blixme fommes wol in pearlle fen jearme ktoane buwck :e , dy
haed-ftoackynnefeíìbrecke , mei in great heapfcn fn.eocr-ftcppje,
in trog in onwaer fen droafheite in fonnet jearme 't fotftån 430
10 inde gacft fordompjeín fûrtiuefterjektn. Jcc binne vvo.kraane ,
mar meiinkroanedy, iuwierheite, fen hæge-tuwcken in fìycklen
fri'fl: iz. Jæhabbc ienryjear-ftxvcynne hânne , mar fen reid,
dat meer az ieniggewaegs ter wrâd fennewyn hinne in wcerfl.ngrcvvín.
înforfycicerjejo , dat de fcroane in ftxve (yn p'cats fen 435
15 dit hert-íivier togenezzen , in dizzeforge, in dit tortnet.to fordricnvvc'i)
ie forneammeíìe ooríæke in uwc-lieap iz , wier trog dy
felle de m;"niche oon alleiggen toforzje. Qkroanc! (íeiínKcning
fen-ie Per iì en) dy w.ifte hoe fwier du uwz oppe holle perííef:e
, hy íchoe dy naet op nimme wollc, al vvicr't dat hy dy epo 440
70 wei iizzen fuwn. Dizze Prince dy alleminfchc lockynnehan
hie , /o 't fchynne : Dy elckorn lock inongeJock, nei lynbeliejvjcn
, to-focgje koe: In alle liue ((o't him ht oon-íìcan) geruft
meitfe moacht: betjuwgt ommer.s klearlyck, dathy fen ai
de wrâd (dy 'im onderdienigh wier) naet den fortriet in greate 445
25 moeitehie. Hetíîlletswzææck alleoore Vorften íìzze, afleuwz
fl.uechts neye vvird andderdje wollc. Wy wolle naet freje dy j/ijjgedyjeîrm
libben, trog rampfiiligheit yn ícn íchánlyckc deaj
eínge habbe : Nogh dy jinge dy herre Kcningdomme by jearrn
libben bedobbjen ììoene, in habbe jiette langh yn greate illindc 450
30 libbe, nei datfe fen jearme fteate beroave wierne : Allyck Dyonyz
fen Sifilien,áy bettergereftwier meye ryz-biezme ynne hân,
om de bern fen Corinthen to gyíîeljen , az meye S.ear-ftoack om
't heel trye-hering Sifilien to réjearjen. ÆfSylla, dy nei dat hy
Vgemìene befte fenneReamere fcheinr, in de romme wrâde trog- 455
35 plondreinæf-fchommehiej jiette naet koe reftje, ecrdathy fea
falme (ææck mei greate pryckle) fyn kreft in oerwiealdgjen de.1
N leid
wumkes.nl
379

2 oo Jen fiiwnerlinge forhånlinge
leid in oerjuwn híe. Mar lic uwz dy Kening Saîomon fyn miengje
æf-freje, dy mei {"onderlinge oon-tjoglyckheite fen God begave,
inryck fen alledingewezzcnde, ææckit goald uwtte Ei-lan- 460
ren kommen die : hy fchil uwz trog ien befondre boeck onder-
5 rjuechtjcj dat hy al ir lock dear ierde bepreaun hábbende , dear
yn naetden ydel-naerigheite moeite, in knæginge ynnegaeftfuwn
het. Lit uwz dy Kezer Auguíhim freje, dy ien fredige beíìttre
fenne wyde wrâd wier , hy lil fyn forlynne libben bekleye , dat 465
trog broche iz mei greate moeite, in fil de reítlyckheite fen ien
10 íliuecht minfeheoppe ierde bejearje : achtjende dy dei hæg-lockig
, wier yn hy him fen dizze ondræglycke hægheite foe ontjean
mogge , om ford-oon allyck in gemien man , yn reit tolibbjen.
Li:uwz ææckTiberium, fyn nei-folger freje : hy fchiluvvzbe- 470
kin ne dat hy 't ryeke az in wolve by d'earen hâdet, dat hy jearn
15 forlitte fc-hoe, fo hy naet ænge bytten to wirdden. Wier oer hy
^ímjamck beklæget oer itLock dat him fo hxg op-rille , in dear
neidelearde benímd hiedat hy naet weer dòlklieuwekoe. Foorts
Deöcletianus, dy (nei de wrâd to fprecken) íb wittne in deugd- 475
lycke Prince wier, íll fyn íalm-will.ge ballingfchíppe fenSalone
20 hxger achtje, den it wräd-herskjende Roamiche Rycke. Einlinge
Kezer Kaerldyfijvde (dy hâdne wirt foor dylockigítc Princedy
'er yn folie hondertjierenlibbe hetj fil uwz fyn conqueftearc
oer-winíten,fifl:oarjen in feinc-prealljen forflockje, in him naet 480
fchamie tofizzen , dat hy folie meer formeits in reítlyckheu, yn
25 it Kleaílre , in yn fyn ienigheite het, az yn fyn aldcrhægíteatlijckfìelibben.
Sille wy nu Jocke liuc lockigh reckenjeom dizze geraiene,
dy jearm faím dearom on-íìliigh hôaldne, dyherrelock
ijnne forlegingc íijijekje, in oppe romme ierd-beame nin piears 485
fijne, om mei dizze hæchheiteicítie tomoggen, nog nin bod 1b
30 goedearopjæ íl'epjcfc nne ? Ynne fomme dy iz allínne to riuechte
lockigh , dy free in ien goe fornoeyen ìjn fijn hert het: inoníiliig
boppe aüe miníchen iz dy , dy nea reftlijcke in tofree iz.
So wier den Pier , Keninge fen Epiro wolon-lockig , dy de hele 490
•wrâd onder him twingje woe om reit to kryén , fo hy peteare, in
35 íìjycfcefo fier,'t jitigenei by wolbettertobekommen wier. Jiette
on-filliger wier Alexandre, dy ín great-macktigh Keninge bern
380
wumkes.nl

fen Libben in/en Stearen. 101
wezzende., in de hele ierdbean.e> by nei, foroere habbende,
íb eer-giergh wier dar hy jiette meer Wrâdden íìjycke, in vvirde 495
ìyckewòl, binne trye dægen dear nei mei fegz foetten ierde fornuwgge.
Kirtombinnefe oppe Alpifche hasgtne bernj jæ wolle
5 ynne hijmmel klieiiwe : habbefe alle Keningen oppe ierdetamme5
foo íìjyckefe ynfìjnjenom tjinGodto plachcjen, wollende
yn fijn bewâde in-gebiedetredde : in hadenin miettenogeine, to 500
dat God jearm naerigh formietcne belaeitíîjende , az jæ nu oppe
bopperfte treppe miene to wez'cn5 al dizze opbliez'neheite to
10 naetemecket, herre twang-ftoacke ynne hânne fticken breekt,
in herre , trog jearm ein kroane lit fordruwckje. Om den , fluwttende
, mei ien wird to íizzen , het goe dat wy troggeeer-gierg- 505
heite forkrye: Me lijt folie ongerr.ack om ongemackto forgearjen
: Me mient alle íhiwne3 mei it op-klieuwjen, uwtitqueato
15 reitfjen , mar hoe wy meer boddie om greater to wirden, hoe
wyuwzfalm meerijn dit qucaom-wrantelje, lek katje hier naet
fenne illinde dear jinger dy alle herre libben lang dekapproene 510
neyewijnfot habbe, om dy mijldheit fenne hoafíche fortuwne
to ontfean} in jjette naet genietje habbe mogge , mar habbe, mei
20 greatehertfwieri oonloaitíTje môaten dat iti.ld ynne hânnen fâln
iz5 fen ien dy 'er naet omærbeidehet : Nog fen dyjingedy'er
fofioerigh om onder in oorkringje , datfe'tforliezje, intoiefte 515
kommen dwaen ynne hannen fen ien tredde, dy him dearom nau
iensken forrierd het: Nog fen focke dy 't al ijnne feilen habbe ,
25 dy fo feft to-íluwtte dat 'et jearm trogge fingren fâlt. -Want dizze
binne dy ongelockigfte achtge fen alle gearre, allijck fe ææek
finte, oermits jæ jearm falm dear for hâde. Hieruwt bcfliiwtte 520
wy dat alle dizze mijldigheiten , dy uwz fenne wijlde Wn'gge (by
meneare fen fprecken) to finftre ynwijd wirde , naetoorz binne
30 az lif-leffjen , inalfijnjaen x( fchinckjen naetoorz az Isgen : In
dat hy de giek mei uwz fchert, dy elckoorme buw.íTje om
focke fodderye, wier trogh dy maeft-habbende dy ongeloc- 525
kigíle iz.
Wol oon (fil Y muwlck íìzze) dy gierge goarre het nin genotte
35 fenalfijn goed: In dy eer-gierge wyn-borlie naet denon-reft ín
guea, In beærbeidje jearm falxne alle beid ien hol oppe wrâd. Mar
Na íchoe
wumkes.nl
381

IOÎ Tenfuwnerlmgeforhanlìnge
fchoe 'er nu naet wol ien minfche wezze,dy ienigeeertjfenft betjie- 530
ne3xf by ienige Printe him hâdende, fijn goedenTwierjes fckoe gerriettje
kinoC.m Tonder dizze dwelm-finnige herts-driftmen to lol.
gjen, ienige Ivechheite mei gereíïheitein fornoeyingefén fijn gäeíï
bruvvkje ? Jå yn foore-geande tyden , da de minfchen dy âdeienfâdigheite
in inkelheitejiette naet aìlcheel forJearn hicne, moacht it 535
kníìnz ichean : Mar nei dyongong fenjoe-deiz fiogik nin middle
om dear to to reitfjen: Wanr az yjojoe-deiz ynnegemiene'&ken
8iing,e,y moate ommers goeæfcquæ dwaen. Dwaen y qiiæíb habbe
y God to fynne, in jon Mei-witten to in boallc dyjo on-cphâd'lycke
priem-pricket. Dog ygoejbhaby de mlnfchen.in onder dy 540
de krefngfte to fynne, trog waems qi:ea-woliigheite in nyde y bedjoept,
in trog waems wriggerye y fonder op-häden hoffne wirde
Beh-eg e y de gemiente fo behægje y ien tuwzen-holJig on-cîjier,ín
omjerm to behæghjen moat y jo faim mizhæghje : Behæ^eyjo
felme foo mizhægjcy God : Behægjey God, yfìeayn tuwz'íe 545
prycklen fenne wrâd, in habbe folie fortriet. In dearom azy de
nolckfte in nommelfìc liuefen dizze mateârjepetearjen harckje
foo fil yaltyd heare datfe mei op-fot, xf trògfi wiefheits kreft
dreaun , on-betochtíìzze íîlìe - dat 'érnin meer reíì opbe ierdê iz
»z æf-fonderlyk in buwrrç gCmiente-tj/enfie tolìbbjen ï Ja fora - 550
ge bekieye herre datfe onder it rumòefjen fénnepaleifen in hoa-
Venhbbjemqatre , in tiníljeop nin dinge méér a? dear fen ontflein
to moggén wirdden. Einlinge y fiea nimmerí dy nin miztógen
het oon fy n beroppinge , in wmfchet altyd nei ore iiue betjienmnge,
hoe wol ie nu wol ringen ronwje fchoe, az hy er ynfot wirde 555
Kimmen noaget oon dy h.nlingedyfyn jeld beteammet, in luwkl
jetaloon fen dy ontflein to wirdeu,hoewol hy de âderdomme jearn
forlanghje fchOefoofòíle him muvvglyck wier. Het fìlle wy den
ytì dizze fortwierrjnge'des gaefts dwaen? Sille wy den om de
fiuechte beíchiedenheit, beîeeftfccit in friuenlykheite to fynen, 560
it-fi1fch7p fenne minfchen ontflean ?in uwz ynne waden forfchuwllje
bye wylde in b,ueftre on-djíer ? Om on-mictcige herts-driftiHCn
to förnyen, uwz fenne mennighte der redelycke cretuwren
æf-fchiede? In omdeboozhete fenne wrâd to ontkommen,
wttc wrâd gean ? Wier 't dat wy focx dwaende reftfycke hbbje 565
382
wumkes.nl
moach-

fm Lìbben in f en Steaten. K>2
moachtne, Co wier 'tfo heel jamck naet to rtiz-pryzjen. Mar, ô
laefTje! alleminfehen dy'c wol foenedwaen woJie, mog*e naet,
in dy'taldwaene fyn'er jiette focke fornoeilycke refte üâet aíTe
wol fyyekje. Sommige hab'er wel njue to, mar dy wrâdfche*
fcheam-e tjochtfe oerbeck. Wier yn datfe greatlyck'x fofbiiie- 570
10
f'îre binne, datfe herre fcha.nje for dy jingc dy fe yn herreìierten
fordoemje , in to rie geane meye greatfte fynne dy fehabbe;
Ycm'ge oorewirt fpre hadne dat me 'tgemiene beft beheart to
tfienjen, in jæ loaitfjenaet ienskes, dat dizze riets-liue nim-j
men az herre falmc tjienje. In dat dymaefte heapfen fen dy , it 575
wol-fearte fen 't gerrrene minft fyyekje. Sommige wirt to furíiean
juwn datfe trogh herre goe fore-gong oore liue forbetterje
mogge. In ]x trog-kytfe naet dat tuwzen fuwne minfehen , jâ
de hcel-maefler falme, yn in onftitfenc Sted folie eere* dePeftíîcacktme
krye, az fordrieuwe íîlJe' : In dat deàr yn to kommen
naet oorz den Goadetentcarjen iz, oermits tjiníbckeíi ftjonck'ende
lofte nin better forhoedinge wezzé kin , az 'er fen dfane to
580
blieuwen. Einlinge allyck de fwiette wettren ynne Seé rinhende
her dy fâttigheite naet benimme, alfo lyts fchòèææck Loth , mei
jiette íen twae tryë Fromme tjierlien fyíis gelycke ien hoaf æf 585
Sted fen Sodoma forbetterje kinne. Oongeande nu dy forûânnigfte
minfehen, dy'(naet litíèr for herre fielazlicheme bekomre
íínte) in fuwne lofte, fier fenne jerre-fea dear quea menearen fyykje,
in dy trog ín Ingel Goads meye hân laet wezzende, jm ty'dz
árlyck Loth yn't lyts ítedrje Zoär, uwt dizze fordeâringe dear
wrâd, in uwt dy Stedden dy mei dizze Peft* befchérm-ílingie
binne, yn ienigpleats op 't lân flechïje, omjearmaidear meiyn
fiernheite to ofenien yn ienigê goadiìllige wittenfehippen in optci-
cn0
ne oer-tinfingen. Ick lit wol to dat dizze yn focken nead-druwckjenden
fteat naet birirìe: mar oormidz jx falme jearme'pryiík'ê 595
mei bringe, fíi kinne fe herre dear íen ææck ctueálck ìòefíye. TJÎ
flechtje s 20
25
30
c hoaf in wirde jiette 'er fen oon al/e kanten beíìorme.
JTS fyyekje de wrâd to onrflechtjen, in jiette folget jearm de
wrâd to de deude 'to nei. In jx mogghe quealclc ien hetn-
3 5 ke ynne wrâd fynne dear de wrâd herre æjeck naec 600
fyntj foo fioerigh íyyíktfe herre to furdearren in to foftí
N 3 nile-
wumkes.nl
383

35
i«4« Ten Jkwnerlinge forhânlìnge
5
nieljen. In aíîe trog ien fuwnerlinge graeíîje Goads for ien tvd fen
dizze oerwjealdinge fchyne forloíTe towezzen, fo wirde fe mei
ïemge earmoede befwiere, «f mei on-free binne hawz hoffne
aef ææck fen ien quea gaeft forfyycke. Ynne fomme datfe de wr\d
-heraltydyn tienæfyn'toorfenberrefiele. Maritqucaftefcn
alle 12, datazwyfry binne fen al dizze ftryde in ærbeide, fo fi "
Ie wy,lettefolle heftiger fiuechtinge yn uwz falme, tochtme tiin
neredne, d lerdejinne hymmle, jâ de wrâd falmekamietimiin
605
ne wrâd,, dy him al oon djiepyn uwzhert fyne iit, hocîamck 6in
10 wyææckærbeidjemoggeomdytoontrínnen. Ick fij jiecte meer
íizze. Sommige jaenefore datfe de wrâd forlittewolle, in fvykie
dear trog d'eere fenne wrâd : ienige litte herre to az æf íè de wrâd
fotlitte wollein de reg keere, in geane him az to íluwp to míette •
15
Oore wegerje hæge ftearen om dear to bean to wirdne : Som2é
forfchuwilje jearme dear for om dat me fe dear tokomme fílfo
íyyekjen. Alfoizde wrâdfommis onder ien momme-klaed huwz-
6,,
feftge, bydyjingedy fe fchyne toontflechtjen. Ditiz her be
20
drog : Az wyby folie minfehen om-geane , jæ het'er her hoaf
onder, fyyçkje wy de woaftonye, jæ het'er hoailen in fchuwlbernen
onder, in forfyyekt de Heere Jefum ynne woaftenye-
-Geane wy ynuwz falme, wy fíjne 't 'er foon-himmel az aerne'
Wy kinne de wrâd yn uwz naet ftearren dwaen, æf wy moatte faltri
fíearre : Want wy binne ynne wrâd , in de wrâd iz yn uwz in
6->o
"
wae him fenne wrâd arf-fuwnerjewol, moatim fen 'ini falm'æf- 62 5
25 fchiedje: Indizzefchiedingewirtdedeadeneamme. XJwztiackt
dat wy uwt deSted (dy mei Peft befinzen iz) forrein binne in
merekje naet dat wy dy quea lolt al yn Oorve habbe, dat wy de
peft meiuwztoaríTje, in ien lid-mate fen dy fordoarne Stedfinne
fc d t tfe ü lf y u n uu 70 fíT,' jae ° er berge in dôiJe Wo] fi'ftfüp 630
30 hade kin. Wy habbe dybekliemitige fen in oore wol ontwyeke
mar habbe 't quea al yn uwz falm. Wy binne fortein fenne min'
ichen, mar habbe de minfche uwt uwz falm naetfordreaun Diz
ze hòl-geande Seequeíleuwz fojamck, datwy dear fen weedom"
meyntberte fieldne, in bejearrig wierne om to fpyen æf oerto
jaen: m dear ien ontleftge to wirdne fo binne wy fen 't iene fchip
yn't oore, in uwtiengreatynien lij tfer oer-tredden. Wyœiend-
384
wumkes.nl
ne
635

f en Lìbfon in fen Stuttnm roy
ne den wol gercft to wezzen, mar 't iz om naet : Want it fínte aloon
dy felle wynen dy'er waeye, in dy lelie wægen dy 'er op»
ftômje, in dy felle fm-driftmen dy uwz beroerje. Dear iz nin ore 640
hav'ne nogh middle to fttltme az de deade. Wy wieme fieack yn
ienkeamer, dy oonefìrietteæfoone merckefìoe, ín habbeuwz
ynien efcer-keamerke bringe lieten, dearme fo folieremoerjen
naet heart; Mar hoevvol dear nin gedjoeiiz , dearom forlit uwz
dy kieald-fíochtme ftrax naet, in het dear trog ææck naet fen her 645
kreft forlern. Dearom æf wyfommes it bod, de keamer æf h
hnwz foranderje, jâ fenitien.eLân yn't oor tjea, fo fille wy lyk^
wol dy felle onreftiyekheite fijne, omtfatwyuwzfaîmoeralmeibringe,
in naet íbgyftenærbeidje om oore minfehen to wirden ,
azyn oorepleatfen to kommen. Wy ontjeauwz fennegebreck- 650
lyckæf fordoarne minfehen , mar wy troíTjeuwz giergheite, eerg.crgheite,
on-kuwfekheite in alle fordoarne herts-drieuwîngen
mei uwz, dyuws fteesoonknægje, in tuwzenreis deisop íijpple
in loacke fen Egipten tiníTjen dwaen. Jæ fearkje altijd ynne
fchuwttc mei uwz, wierom wy buwttefchoaftjen æf op-hâden op 655
dizze æf dy ig fen 't wetter habbe tofiuechtjen. Móachtne wy
dit pack (wier trog uwz gaeft altijd bijtne in krægewirt) fen uwz
lizze, foo foene wy buwtte twyv'Ie wôl grëate reft habbe, naet
allinneynne woaftenye, mar ææck mids onderegreatemennigte
minfehen. Ynne fommeitlibbenfenneminfche hier oppe ierdeiz 660
ien doerjende íh'ijde. Binne wy befrye fenne oonílagen dy fen
buwttne komme , fo habbe wy uwz fen binne fordy binne-fchuwl-
Ijendc fluwp-lægen towachtjen. Binne dy Grajenfortéin, fohabbe
wy ien Sinon fen binne dyherre depLeats oer-lieuwret. Wy
moarte altijd weitfje, in ægijn't feil, indy wapne by'er hânne 665
habbe, fowynaet rimpne oerfàllen, in uwz fijnne hânnen oeri.eüwrc
wezze wolle. Mar hoe mogge wy clogge ijn 't ein hier fen
ontllein wirde? Naet trog ienge beam-boafeken, rin-wettren ,
æf bergen, naet dear trog datme him minglen onder it kringjen
fengre'ate heapen minfehen , æfdatmeijn ien hollekuwlle allinne 670
ín oer-fchi;wUe kript : Dear iz mar ien middel, neamlijckedy
deade: Dy (fchiedjendedegacftfen'c flaefch, dy fchieneinlot-
•trepertye uwzerCelen, fenne on-himmele bejearten, dy heraloon
wumkes.nl
385

io£ Zen fuwneriìnge forhânlinge
oon jin awz íbt, forewrâd) freekîn meitíïje, trog dizze fchiedínge
,twiíTche'tjingedatyn ien perfqanetogearre foege, buut. 675
te forftickjinge fenne gaefì , naet den ien yvige fchorttinge in
íçhee! kin wezze. Belangjende nu dy fornoeingedy dewyz-wit-
5 tneyn ienfeniheitelibbjendej yn herre oeffningehabbe, Azyn't
lezzen fen heilige in wrâdlycke boecken, yn 't leercn fen wittenfchippen
in kinften : Icjc lit wolto dat it better iz azdyrafer.de 680
jactue^wier trog in great deel dear minfchen (dy mei focken fiochtmeyn'c
forftän bedwelmebinne) poer forwyldre wirde. Lycke-
10 wol moat focjf ææck al onderit befluwt fen dy alderhægft-bewittenfchipte
Salomon buwggje, to witten : dat 'etby dy eerfte
fcheppíngdes minfches naet den ydelheite in pynnlg;en desgacíls 685
iz. Sommige liue leere al herre libben trog, wol in beflypne {preeken»
in bekroadgjejearm naet iensom herrebbben to betterjen.
15 Oore fin-piachtjeuwr herre betimv» kunft(Logica) fen't petearjen
in herre íîz-kunft , in forliezje faeck herre natuwrlyckheit
kât-uwttjende forflân. d*Yene leert trog dy kunft fen reckcnjen 690
injiier ynfiouwer-in-tryttigen krôar, meifree, ein deeljckinnc.
Ýenpor leert trog dy Miete-kinde (Geomeiria) it jfjild jâ Stedden ia
20 Lànnen miette-lynjen , in hy fil him falm naet witte tomiettigjen.
Yen Muwíyck-íîongeríìlde teanen , luwden in vyyzen wol
oerien bringe , in hy fchil alle on-iengheite yn 't heit, in alle 695
dwerz-diieuwende hcrts-op-wâliingen ynne fiel habbe. Dy Styrte-jcytfer.ölom&æg
loaitíje in onder ynne dobbr piofFie : Hy til it
25 tp-kommene fore fizze , init jinwirdige forjitte : jâ fil faeck it
Ägneye hymmel flaen, in 't hertdjicp ynne lerdc bedobbe habbe.
Dy \$7yz-fiochtigerr (Pbilofooph) fil wirdden-kaiiwclje fenne 700
aerd in natuwre fen alJe dingen, in lil him falm naet kinnen leere.
Dy Genez-maçftre fil oore heelje , mar blyn yn fyn ein fiochtme
30 wezze : hy fchil dy alderlyiiteforånringeyn ien oorzpolzetaeftje,
in dy baernende fçhod-fiochtme fen fyn (lel naet fiele. De
SchvdniíTe-fchrieuwer fchil de òarlòageien Thebesin fenTvoajen 705
witte , in fhet ticht om him iz nget mierekje. Dy Riuecht-ge*
Jeerde fil alle wrâd wetten in keat ren jàen , mar him falm nin wet-
35 ten íètte kinne. Einlinge dy Goad-geleerde fil it maeft-deel fenlie
tyd heel jamekfen 'tgeloave fin-twiftje kinne, mar fil fenne
lieaf-
386
wumkes.nl

fen Lìbben in fen Stearen. 107
lieafde naet folie kâttjen iierckje wolle: Hy fil folie fen God pe- 710
tcarje, in lyts bekomre wezzeom lynneiften to holpjen. Al dizy.e
wittcnfchippen ribicckje 't forftån fonder cine , raar fornoeye
't naet : Mar hoe m'er meer fen wit, hoe m'er meer fen bejearet
5 towitten. Jænimmedy onreftlyckeíìn-plachtjerye naet wei, dy
de minfche yn himfalme fielt: Jaegenezzede fìeacktme fen fyn 715
fie'.e naet : Jæ meitífje de minfche hæg-geleerd mar naet from :
fcherp-finnig mar naet wyz. Ja dat meer iz hoe m'er meer fen wit,
home befynt dat'er jiette folie meer fen by-æíter , in to leerrn
10 iz, Hoedegaeft'irmeeræfforfolleiz, hoe hy'im leger bcfielt,
oermidz al itjinge minfche fen icnigekuníte yn dizze wrâdleere 720
mei, jiette fier wei 't klienftedele iz fen 'tjing'er jiette naet wit.
Want al fyn wittenheit leit yn 't bekennen fen íyn on-wittenheire ,
in alle fyn folmackentheit yn 't betjuwgjen fen fyn on-foikom-
15 menheite : Fen waem focx bekend in oon-mereke wirtdat izyn
wierheit in forflànnig in folmacke man ondere minfche bern. Yn- 725
nefomme, wy moate, mei Salomon, to dizze ftippe komme:
Dat de frezeGoads it oonfange in it eine fenne wittenheite iz.
In dat dizze wyzdom bye wrâd jiette for inckel nare-wirek uwt
20 hoalle, in fen dy íalme az in dead-fynne forfolge wirt. In allyck,
ien minfche dyGud frezet ninqueabeheartto freezjen, oermits 730
alle quea him ahyd to befte tygget, alfoo filhyϾckyn dizze
wrâd naet folie goe's forwachrje, om dat hy de dealle for fyn
fwern fijnnehet, dyijnne heilige bledden ien oerfte fenne wrâd
25 neamdwirt. Mei hetoafFningeden, datwyuwz tijd trog bringe,
foo komt de jelduwz jiette oer, eer wy 'tmerekje, dywynogh 735
trog in ienfem, nog trog in gemienlibben ondere minfehen naet
ontgean mogge. Elck ien het reckninge macke om mei de âderdomme
to moggen reftjen fen alle moeite, in nin bekomringe
30 meerto habben, den om fuwn ik reftlijcke tolibbjen: Ondertwiffche
iz dizze tijd naet oorz az in geate fen it fore-geande quea, 740
inyn 'tgemiene ín groeiheftige maei-tijde fen alle miz-diedenin
o-ebrecken dy-íe ijn'tfore-hinne-geande libben dienhabbe. Yn
dizze tijd hab Y de fwackheite fenne bernsheire inoon-íìoenfor-
35 filfchippe iz. Yn dizze wird Y leane fenne oerdiede in onkuwsheite
ynne jeugd bedreaun, fenne jichte, lindne-pijne , íiien æf 745
O íàn
wumkes.nl
387

loS Ten fuwnerlìnge forhànüngt
.fanijnnelongftàlleæf bongç, in oorequolme, dyjo, mei in lyieaze
feartme fen it iene lid fore in't ore nei beroavje. Yn dizfalme
wirdy betellefenitweitfjen , íorgjen insrbeidedes gaeft

fen Lìbbentnfen Stearen. 10$
fen fyn líbben pynge in plæge wirden iz. Ick wol hier jiette naet
ienspetearjefen it on-tolìyckequeadatde minfeheynneforfchate
âderdommen oerwiealdgjen komt : Az forlies fen Aders in friuenen,
fordrieuwinge , forbân-fmerte uwc fyn in fyn for-âders 785
lân , misginften inoore dyynnewrâd gemienbinne: Dat d'iene
klæget oer 'c forftearren fen fyn bern , d'oore dat 'er dy behâdne
het : Dat d'iene gallet oer de deade fen fyn wyv, d'oore datíe
jiette libbet: dizze klæget dat'er to djiep ynnehòaf-tabert ftcckr,
dy kiermt dat'er 'er naetfìerernoagyn is. De wrâdiz fofolfen 790
quea dat m'et yn ienwrâd fol boeck-.eiven quclck befchrieuwé
íchoekinne. Dicisnoag, dat, fodc minfehedyme d'alderlockigfte
neamer, fyn lock in on-luck tjin elckoore einferc , hy íchil
himfalm wolillindigachrje: Indy jingedy fockirt fockiennuío
lockig òardlet , fchoe nin tryedægen yn fynpleats wezze, æfhy 795
íbe-íe de eerft-kommene jearnoerjæn. ja dat hirdertroa/t, yndien
dyjinge dy yn al fyn Jock in fcor-fpoede, dat hy eahandebct,
oer-mierekje woe het al moeite in forrriet hylit het, omdy to
bekommen : in dy fovkrygge habbende, jiette al dun het om dy
tobewearjcn j (want ick kåuje hier naet az fennochtten dy-me 800
bewearje kin , in naet fen focke dy ijn ien ægenbljnk-.' forgeanc)
hy filuwt in trog him íaime ôardeíje, dat it towachte nimucn
falme fen itgreatflelock oppc ierdneiz fol ill/nde in fi.rrriet. Lic
uwz den beíluwrtjende íìzze , dat de bernfekheite naet is az in
gicke íliuechtigheite : Dejcugdein ydel-baernende h'erne: De 805
roanheite in fwiere bekomringe : In dejeldin forttiet.yckrcjuolme
: Dat uwz ægen naet binne az trienen : Uws, forn.eitfingcn
tjicnft-fiochtme ynne gaeft: Uws goenaet den moeite inpjne:
Uwz hæchheite in eer-prealle ien fwiere kftfen ydeiheite : Uwz
reftienonreftlijckheite. In it kommen fenneieneâderdommeijn- gjg
neoore, naet oorziz den fen't ieneyn 'toorequeatoreitíTjcn , in
fen inlijts to in greater : In dat d'iene wetter-wæge altijd d'oore
ford fchuwt, te tijde todat wy ijnne bâv'ne des dcads komrre.
Lituwzdentolefte , fizick, befluwttje , dat itlibben naet iz az
in bejeartmenei'tto-komtnene, in ien berouwe fen't forlijnne: 81-
In klien-achtinge fen 't jinge me fmecke het, in-ien niue to 'tjinge
me jiette naet príeuwke het : Yen ydle tinílìng fenne forlynne
O 2 ' -n
wumkes.nl
389

ï i o Ten Juiíinerünge forhânänge
in ien on-ítjckre forwachtjen fen ien to-komm'ne fleate. E ; nlinge
dat'er yn 't heele libben naet fyckerer iz , den de fyckerheidtdes
Deads, in d'onfyckcrheidt dear uwrefen dy falme. 820
Kytfe! nu korat de deade uws to : Loaitfe ! hierbegintfe to
5 næckjen , dat wy fo ængftig freezje. Nu ftier uws trog to noazjen
æft jxæxck foo queaiz, az-meuws wys macket, in æf wy
dy foo fchtiüjende íliean motte , az wy gcmienlycke dwaene^
Wy freezje 'er fore, mar as de lytfe beru forien fiamme æfin 825
byld fen in hixfe. Wy forfchrickje 'er for, om dat wy it naet be-
10 gryppje allycken it ynne wierheite iz , marachtje 't droavigh ,
wread, freezlycke, allyck it fenne ferve-miellers oone moerre
mielle wirt. Wy fluchtje for her : mar dat is om dat wy mei focke
gicklycke ynbyldinge bedjupt binne, dearom dvvae wy'crde 830
tyd naetto, dat wy fe iens rjuecht oon-fchoagje. Lit uws mar
15 ítean bJieuwe, in her ftantheftiglycke , mei beide ægen oonkytíTje,
wy fille fe wol oorz fíjne az me fe fchildret, jâ mei friuenlyck
er oonkyts as ien illindig libben.
De deadiz iteinefen dit libben, dit libben is in ilîindighei- 83*
te in ien doerjende on-waer , íòo is de deade den deuwt-komfte
20 fen uws illinde : In de muwlle fenne hâvne , dear yn wy fen alle
ftorm-twierren befrye íìlle wirde. Schille wy den- fchromje dy
uws uwtte illinde in klip-neadc ynne hâvne tjocht ? Y fille muwkk
íìzze dat 'er pynneyn 't flearren field wirr. Az ick jo dat to- 840
jou, foo moat y bekinne dat dat felle ææck yn 'tgenezzen fen
25 ien wuwne fchydet. In minfche foken fteane foo, datninquea
wei-nimd nogh heele wirde kin, buwtte ien oore quea. Want
om ien kniefinge (contufie) to genezzen , foo moatme 't eerft
yn-flymje. Mar y fchüle fiífe dat 'er greate fwíerigheite yn 845
ífiffe trog-gongh gelegen is : Dear ís ææcknin hâvne dynin nea-
30 re in moeilyeke yn-gongh het. Ææck is dy yngongto de deade
allinne fortrietlyck , as wy uws dy felle fortrietlycke meitíìje,
lbo wy 'er mei ien fortrietlycke Gaeft , onreítlyck gemoed, in
roei forfæge ÍH wanckle moedige tiníTenifle to-komme : Mar 850
lit'er uws ien getreafte gaeft , ien ftantheftigh in bewiíTe gemoed
35 to bringe, wy fille 'er pryckle nog fwierigheite yn fyne. Mar
wouwen > het pyne det uws de deade dogge oon ? het kin jæ doggf
bet-
390
wumkes.nl

fen Libben in fen Síearen. ui
betterje it jinge dat wy fiele ? Wy befcbildigje her fen al de pynne
dy wy yn 't eine fen uws libben lye ; In oon-merckje naet iens- 855
kcs het wy al folie meer fmert infiochten lic habbe, indatbuwtteftearren
: hoe folie hetíìger in fwierer pynnenwyin dit libben
5 field habbe, fo dat wy dear trog de deade om holplioentjene. Alle
pynne dy uws dit libben , op uwt-gong, oon-det, Jizze wy
oppe deade, in trog-mierckje naet dat it libbenmei folie forfchate 860
pynncn begoaft m fol-libbewezzende , ææcknin-fns tuwtte dy
lelie eingje kin. Wy begryppje naet (fizick) datit uwt-einefen
10 uws libbjen, in naet de deade , uwz fo hoffhet: datitlefteinfei*
uws fchyp-fearteuws fofoerfdlt, in naet dy reft-hâv'nedear wy
yn komme fille, dy nwz dog oors naet wezzeíll az in befryinge 865
for alle wynnen. Wy bekleye uwz oer de deade , hoe wol wy uws,
meigreater miecht oer uws libben beheardne to bejamerjen. Al~
15 lyckæfien, dy lang fieack wezzen bie, in dear nei fuwn wirdende,
dy lefte pynne naet op it oerblieuwfiile fenne fiuwchtme, mas
oppe íuvvnwirdinge lizze woe. Ljeave het is deato wezzen oors 870
to íìzzeti, den naet meer to libbjen op diffe wrâd ? Habbe wy
ææck ienige pynne field, dae wy hier jiette naet wierne ? Naet
20 ynne wrâd to weífen is dat pynne ? Lyckje wy ea better ien dea
minfeheden as wy flieppje? Æf habbe vvyinter tyd meerreft,as
vndyuwre? Isditden nin pijne, wierom befchildigje wy de dea- 875
de den meer fenne pijnne , dy uws fen 't ein-uwtterjen uws libbens
oon-dien wirt , as de tyd for de geboarte fenne fmerte dy wy
25 ynne geboarte lye? As dy libbens ijngong mei gálljen fchijd't,
j's 't denwdndre dat de uwtgong him dear ynlijcket? So'toongonc^tiwswezzens
yn pijnne begint, is't den fobjueftredatit ein 880
íE.-eck fo-dienig is ? Iz 't dat de tijd for uws geboarte (dae wy jiette
naet wierne) fonder pijne wezzen is, in deftuwneuwfes wezzens,
30 yn 't tjin-deele, fol pijne, op wae íchillewy den mei rjuecht,
fen diffe lefte pijne d'oorfæke liíìc, op it jin-wirdig welten, æf
oppe to-komnetyd wieryn wynaet binne? Wylitte uws tiníTje 885
dat wy den cerfteftearre as wy uws lefte amme-laicke uwt-walmje
, ín oerkoaje. naet dat wy alledxgen, uwren , in æghen-
35 blieken ftearre. Wijîft wy libbje foo fleane wy, Wijlft wy
waegflìeforgeane wy. Wy geane naet ieníbppcijn. dit libben , æf
O 3 wy
wumkes.nl
391

in Ten fownerlinge forhânlinge
wy komme de deade in tred ney'er. Dy it tredden-deele fen fyn 890
jtcren belibbe bet, dy het ien trodde-perte fen fyn deade bekommen.
Alle forlynne tyd uwzezlibbens iz dea , dy jinwirdige tyd
îibbetin fteart to gelycke , in de to-komme íî! jiette fen gelycke
5 ftearre. De forlynne tyd iznaet meer, dy to-komme iz jiette
naet, dy jinwirdige iz, iniznaet. Einiingeuvvzheelelibbeniz 895
nâet den ien deade, jâallyckin keríîedy yn uwziichem ontftitfen
is, dy dewynynfomgedetoerrinnenæfraenen, yn oore ftjealplinge
uwt-blieft eerfe jiette to healle is, inyn oore toeineuwt-
10 doerret. It fchyd den fo 't wol, wylft dat fe lieachtgetfoo forbaerntle:
Her klearheit iz her fortiermjen , her fchynf'ie ien 900
gáawforíwingkjende ryyck : her leftefioer ísææckit lefte fen it
ìmoarinlimme. Allyck isit libbenfenneminfcheææck, libbjen
inftearren iz ien dingynne m'niche. Wolle wy deleftearnme de
15 deade neamtne, foo moatte wy alie oore fijcken ææck foo hiecte,
want jas komme alle gearreuwt ien pîcats, injæfchydeopallycke 905
wyze. Yenonderfchie iz 'er jiette twifïche ditlibben , in 't jinge
wy de deade neamme , to witten: Dat wy doerjendedic libbenaltyd
hette habbe to ftearen , in nei it felle naet fynne wier fen to
20 libbjen. Ynne fomme, dyjingeæïck dy lauwer dat de deadinklíjcke
iteinfenne minfcheis, dybeheart 'ira jiette naet to frccz- 910
jen: Want dy langh bejeartto libbjen , dy bejearr lang to ftearren
: In dyrimpen ænget to ftearren : dy ænget (omegent.ycke
to íprecken) naet to habben om langer to ftearren. Mar de dead
25 i-zuwz {wydyynien bettre fchoale onderriuechtgc binn>:) jietce
wolinbeeloordingh. Wy behoave nin fortreaft-nge jinne deade 915
allyck de heidnen , mar de dead falme beheert uws treaft to wezïen,
tjina'leoonftiettendefortrietten. Wy moate naet alle pielje,
alltjck jæ dwaene , dat wy de deade naet freezje, mar moatte
30 uwz ææckwenne dear neiro hôappjen : Want'ja* izuvvz allinne
nin uwt-gongin einefen't quea , marinto-gong toallegoe, Jæ 920
is uws nineinefen 'clibben mar ineinefennedead in it begin fen
'tlibben. Bette'r, feit Salomon iz de dei des deads, den de dei
dear geboarte. Wierom dat ? Omdatituwzlofte dei naet is, mar
35 de geboarte fen ien yv'gh.doerjende dei. Onder dizze fchiene
klearheite fchillewy nin berouwe fen it forlynne, nog langjen 925
nei
392
wumkes.nl

fen Ltbben in f en Sîearen. iî j
nei it to-kommene habbe: Want it fîl uwz al to gearre jtnwirdigfa
weffe, in dít jinwirdig fchil naet forgean. Wy fchille den naet
meer troaye nei ydel-naetige in moei-íìllige wolliïftne, want wy
íìlle mei oprjnechte in folkommene nochlyckheiten oer-miettne
fold wezze. Wy íìíleuwz naet meer wirg meitíTje omderyyckia 930
domppe fenne ierde to forgearjen , wan: de hymmel fchil uwzers
wezze. Dizzeklonteierde, dyuws altydneye ierde tiocht, íìl
den ynne ierde bedobbe wezze. Wy fille naet meer fo leftige bod.
deryedwaen, om fenne ieoetrappeoppe oore, in fenne iene ftea*
te to de ooreto kommen; want wy fchille haeg boppe alle bæch- 935
heite fenne wrâdforhæge welfe, in íìlle fen boppne belaeitf je dy
gickheite dear jinger dear oer wyuwznu forwonderje, dyonder
inkoare plockhierje alJyck de bern om in fæck dy naet in
aeple wird iz. Einlinge wy íìiie nin ftryd meer habbe yn HWS íã]irie.
Want uwz flaefch fü ftoarn wezze , in de gaeftfílfblkom- 940
lyckelibbje : Uwz ien-finnigheiten (paffien)üile bedobbewcflê»
in de reden fchil her uwt-breídje. Uws fiele forloíìê weíîènde fen
diíTe fuwlle on-himmele finzeniíTe (dear injæ trog íbcken langen
tyd by-nei wenne, in fortiermd wier,) filweer lofte krye3 her
âdewen-pleatskinne, inhereerfteklearheitein wirdigheiteweer 945
beíiníîje. Want dit flaefch (mijn friuene) dat Yfiele , in dit lichinj
dat Y oon-riere, dat iz de minfche naet. De minfche is ynne
hymmel bern , in de hymmel is fyn æf-komfte-lân , in fyn lofte.
Dathy yn 't lichimmeis, dat is allyck æf 'er uwt-bârme ín befìettenwier:
Want de minfche is egentlycke fiele in gaeft. De min- 950
fche is fen ien hymmelfchein Godlycke lijckeniîTe inftálle, dy
naetplomps nog grouws yn her beíluwt : Inditlichem (allyck it
nuiz) iz naet oors as de fchille, æf bafte , fore fiele in gaefle,
dy neadwinding britfen wirde moat, as wy ontflettne wezze wol-
Ie, æfbejearjetolibbjen in dedei tofiean. Uws tincktwol dat 955
wyienig libben in fiele habbe, marwy binneal forkromme3 wy
mogge uwz wjuecken naet uwt-fpriedje, ick fwy dat wy úws
fkcht neyehymmlenimmeíèenemogge, fo langh asdizzeierdklonte
naet fen uws nimd is : Wy loaitfje wol, mar trog brillen
dyuwzbedriegje. Wy habbe wol ægen, mar mei fliuenen bedit- 960
fen, Uwstinckt wyfjea, mar dat is trog in droarae *dy uwz naet
dea
wumkes.nl
393

£14 Ten fuwnerlìnge forhânlìnge
denlieagen foreægeguwchlet. Aluws habben in witten is naet
dcnydelheite in bedriegerie. De deadaSlinne mei uvvsic libberç
in it íîean jaen : in wy binne foo onforftânnigh' dat wy miene dat
uwsdatíêlledeartrogh bcnimdwirt: Wy íìzze dat wy Kerflenen 965
5 binne, wy leauwjeien yvigh libben nei ditforgonckiijcke., wy
leauwje dat de deade naet oors is az in fchiedinge fen lichern in íìel;
Dat de íìele weer-keert om her ílllige reíle fen God tonuctigjen ,
dy allinne allegoeheite falme is: in dat js to lefte dei jearm lichem
weer oonnimme fil, dat den itfordear naet meer onderwijdwez- 970
10 zefchil. Wy folie al uwsboecken mei dit uwt-nimmend peteare:
mar az it 'ir to komt, foo fchoddje in ljea-lilljc wy allinne fcnne
deads namme , az for itonjouwlijckfteon-djieroppe icrde. Iz'c
datwy leaujeirjinge wy'er fen íìzze, wierom freazjewy den loc.
kig , gereft in betterto free towezzeníjn ien ægenbüjcke, az 975
15 wyijn it langfte libben fchoene mogge wirde? Schillewy naet
jin uwz tanck bekinne moatte, dat wy fockx, boppe heale naet
lieauwje ? dat it naet oorzaz wyn-wirdden binne ? Dat al uwz
peteare (allyck dy great-fpreckers by 'e diske) naet iz az ydelpochjend'
op-jaen? Y fijn'er wol fomge dy íìzze: lek wit wol 980
20 dat ick uwt dit libben yn in oor better fearje, dear oon twy velje
ick æasck naet, mar ick freezje allinne dy tred dy twilTche twijn
iz, in fen myoer-lieapr wirde moat. O earmherrigeminfehen !
Jx fillejearm falme korts daet habbe om herreearmekoft hier to
bekommen, jæfchilie, inoortowolle, wol tuwzne pijnnen in 985
25 ontollycke wuwnen fordrein habbe : jâ (chille jearm yn greate
pryckle fenne deade bejaen, omforgonckìyckedwacn , dat min
az naet is, in dat muwlck mei jearm filforgean. Mar aíTe marien
tred behôavje oer to ftaepjen om to formeitfeto kommen : naet
to ien gemienne wille, mar fo-dienige dy ninter minfche gaeft 990
30 het begrypje kind, foo ontíjiet herre'thert, den freczjefe , ín
jiette iz it fonder'igfte fen jearm quea naet az ængíìme. Litfe my
hier naet íìzze, datíè allinne for dypynne freezje. Want dat iz
mar in fchuwl-klaed dearfe jearm fwack gelòave mei fykje tobefloppjén.
Wantjæ foenelearreyviglycke weinjeinkiermje oone 995
35 jichtebliez-ftearren. Jæ fchoene learre al uwz tiermjende fen lea
to iea ílearre., in jiette (fotofprecken) nei it fieJein forftân tíbbie
den
394
wumkes.nl

fen Ltbben in f en Stearen. i \ f
den rímpnein ringen hinne to ftearren, om ftrackxdcar neî yvi»
tolib'ojen. Datfe hier naet folie wirdden meitfe , zizzendc: \vy
bejearje mar libbjen to leeren yn dizze wrâd : Want eickorn iz 1000
feu faim dear yn noagh leerd, in dear iz nimmen æf hy forfiiet dy
hanlinge wol, Dearom leer e Icarrc fiearren yn dizze wrâd : in
om íenskes wol to moggen fìearrcn , fo ftcsr yn jo íahre alle dxgen
, in íleìjo lo oon alîyck æf it eire fan elcke dei, ir eine fen jon
libbenwicr. Mar dear iz naet datfe noder in on-leaver herrie den
it kàtjen fenne dcadc. Oonfovftânnige minfehen ! \vy pryck'ctcarje
uwz Isbben ynne bloed wauwcijende mwt fenne oorloge.
om fin fleamfchen fòalts dcis : Jâ om in klicne bmvtie û I'e \vy
d'firddigfte oonc ftorme wezze, in faeck mei prycklc fen hV in
005
íìe) gean ter pleatfe dear nin hòape iz fen weerom kommen. Mar 1010
azwyuwz fen alle pryck'e ontleÜgie, on-wirddearìycke dingen
forkrye , in yn it yvige libben komme mogge : fo fein/je wy uwz
it trog-geen fen :en tred to freezjen, dearlyckwol nin fwierígheiteyn
iz , azallinneitoon-gryppjen. Jawy feinzjeuwzfojamk,
dat, fo wy dy naet moaftne paílearje , mei æf tjin woile3 ín dat 1015
God uwz jìn mvztanck goe dwaen woe , me fee nauw ìen ynne
hecle wrâd fyne (hoe ilh'ndig in ramp-íìilig hy ææk wezze moacht)
dy dy wei lanz troaje wolle fchoe. In oor mei íìzzc : Wiertdat ick
fijftig jtfeílig, jieren libbe híe, ick foe wol to free wezze, ín naet
langer bejearje to libbjen : Mar 'cis nin percarc dat ik fo jong fìearre
fchoe, ick behearde de wrâd ommers kinnen to leeren, fore dat
ick'eruwtfchiede. O ! earme onwittneminfeheazy binne , dear
ízyn dizze wrâd nog jonge nog âde. Want dy aller âdfte forlycke
bv al it jinge forîijnne æf ææk jinwirdig ís, is nammers in ftipke,
Inaz y al libbe habbetody bejeardetyd fenjeid, fo íìi al it forlyn-
•ne naet wezze , in fiile jiette meer bejearje. Want fen it fotlynne
fchil Y naet behâde as bekîei in leedwezzen, fen to-kommene naet
den forwachtjen, in fen 't jinwirddige fchille y nin benoeyen habbe.
Y íìlle den ommers aífoo beret wezze om nye uwtftelie to for-
fyyekjen as foor hinne. YontgeanejonScbiìd-æfcher fenmòanne io30
to môanne, fen termyne to termyne} in y fchille him oppe lefte dd
fo nei betelle woile az oppe eeríìe. Dearom twijldft y dog-ge betellie
moatte, foiz 'er naet better az 'im dear fen quyt to meitlîjen.
J P Y
wumkes.nl
395
020
102;

IL 6 Ten fuwnerünge forhànlìnge
Y habbe bepreaun al kjingedatde wrâd nochlijck achtget, dear
is naet nyys meer to for wachtjen : In fchieny dear al faeck ín folie- 1035
mieìlig weer fen drinckjc y fille dear trog naetmecr foríìedge
wirdde: Want dít lichim dear y mei beheft binne,isailykitboyem-
5 leaze fet fenne Danaïden , dat naet fold wirde kin. It lichim íìl eere
y fedbinnefen ittobruwcken, sef, ombetter toíìzzen, tomizbruwckjen.
Y bejearjelang libben. Y bejearje ien lang libben om 1040
it felle to fordwaen yn onnuttenochlykheiten uwt toflirtten, in yn
ydle naetigheite trog to bringen : Y binne gierg yn 't felle to be-
10 jearjemin ttirt-ftjealpjendeynnebruwckme. Sizzemy naet dat y it
gemiene-beftj jon Fader-lân,jâGod falme jearn hette langre tjienje
woene. Want dy jo to wirck ftelle, in dear ín beroppne het, dy 1045
witææck wol hoe lang y dearyn. wezzemoatte, dy kin fijn wirck
wol belizze: In az hyJO langer fpearre , Y fchoenet muwlck alle
15 heel bedearre. Maræfhy jo nu myldlijck for jon moeite beleanje
wocj in fo folie for ien heale> az in heele dei-hiere jaen woe : fo folie,
az y todymìd-deit&icrbeidehabbendejæft y deleftin de hiett- 1050
ne fenne hele dei drein hiene, woebetellje: behearey him des to
jamcker naet tobetanck jen ? Mar foy de wierheit riuecht uwtterje
20 woene: Ybekleye de feken fenne Weduwe in Wezenaetjdy y liften
hebbe op it fíippe fen 'twyzjen , nog itamptedat yoon jon
Heite , foone æf fnuene naet woene betjienje : nogienigegefeinte 1055
boodíchip,dy y willig wierne foor'tgemiene befte tod waen. It iz
jo œæck naet om de tjicnít Goads, dy him folie bet-ter trog jo kin
25 dwaen tjienjen , den y jo falm to tjienjen witte. Y bekleyejon huwzen
, hoaven , fornimdeoonfhgen , miríkryen , in jon onfolmacke
libben , dat ninuwren ,jieren jituwnen nog tyden folmcirfî]ekin* 1060
mar y falme fille 't wol yn ien ægenblycke allinne befchickje, az y
riuecht eernjende betiníïje wolle, dat 'ir naet oon gelegen iz vven-
30 neer it ineine nimt, az't íliuechts wol etgewirt. Nu iz dit libben
wol toeingjcn, oorz naet den wollig to eingjen folg jende wollig
de wolle Goads, in him naet luwcke rolitten to't jingedat wezze 1065
moat. Om wollig toeingjcn fo moatme hòapje in naet freczje to
ftearren. Om tohòapjen fo moatme hier neimaelsjien wííTer, ien
35 bettrerlibbenforwachtje : In om focxtoforwachtjen íb moatme
Godfieezje, mar waehiia riuecht freezetdy freezet nin ding ter
wrâ-
396
wumkes.nl

fen Ltbben in f en Sîearen. \\j
wrâde, in hoapjet oppet to-koìnne. Dy yn dizze fìicken wol 1070
gnnvngeiz, áy met de dcade naet oorz azJjeaf in woí-komme
wezze , oermidz hy wol wie dat hy dear trog to íen wol-winfche
reíi komme íil. De pynne dy 'er yn wezze mei, dy í'chíl mei fwietighelte
trog-huinnigge wczze : Itlyen fchil mei dy hûapedrinft
wirdde. De priemefennedeade falme íìlforftôarn wezze : Want 1075
dizze pjuecke iz naetaz de ængftme: Jâ 'k filjiette meer íìzze,
hy íchil it quea datme ynne deade freaziet, naet allinne forachtje;
mar íîl æxk tuwkkje mei alle ongelocken dear fore me vn 't libben
fofchríìJj cndebe-ængítgeiz , in fchil om al dizze buw'ze-mannen
heirffje. Want het kin hy dogge freezje dy nei 't ftearen hôapjet ? 1080
W 7 oîmchimuwtitLândrieuwe? Hy wit dat hy aernze ien bettre
Vader-lân het dearme him naet uwt jcye kin: In dat al dizze lânfchippen
naet oorz binneaz herbergen dearme uwt íchiede moat
az 'z de weerd beljeaft. Wolme him ynne finzeniííe fytterjc ? Me
kin him nin dimmer, fuvvller, tjueftrer , onrefllyckerin fortrìetti- 1085
ger fi-nzenifle jaen az fiin ein lichim. Jâ wolme him deye in fen diz.
zewrudjeye? Dat iz 't jinge hy bejearet. Æf't den trog fioer,
trye dxgen æf tryeuwren to-giet , dear paíïèthy naet op. Want
it iz him om*c felle, trog het portte dat hy uwt dit libben fchaet,
oermids fyn dwaen akyddien , in fynfæken reebinne: Wittende 1090
datdyfeiie porre (wier trog hy uwt dit libben gietj ienyngongis
fen ie."> lock-fillig yvig libben. Me kin him naetquea'er drygjeaz
me 1 'c deade , in dar iz it dear hy 'im nei oonftellet: I: queafte dat
me him mei oon-dvvaen iz dat me him ítearren der, in datiz 't jinge
dcar hy nei langjct, Dy dregemintendear Lån-wriggen (Tyran- 1095
nci) aclrget hy for oon-laeitlfjende belauwingen : de fwirden fen
fyn íynne tjocht hy to íì.n forndeele , want hy wit dat it drygojen
des deads oors naet is den onthiet des libbens, in dat dy aller-deadlycxtc
wuwnen in çjuerzuren him oors naet dwaen mogge den onítcarlyck
mcitíTje. Yn't kirt, dy God frezet dy frezet dy deade noo
niet, in dy fore deade naet ænget dy fchrommet fornin ding yn dit
libb.cn. Hierop f! y muvvlck fizze : Iz de deade fo h.vchJyck to
winfekjen fo bebcartme fijn libben to forkintjen , op dat me fen
alle d zzequeaen forloffcin deto-komnegoeen geniettje moachtne.
Ick xngjeforvvier naetienskes j d'at wy trog itlangh-haizjen 1105
Pa nei
wumkes.nl
397

118 Ten fuvunerlínge forhân'inge
nei ienig goe, uwzlibbjen ien aegenblijcke forkirttjefchiìle. Want æft 'er dv gaeít
wol nei reck-halzjet, íoo fil it lichtm, (dearmei degacílbefinzen iz) himjictte
naet den to folie ney'e ierde tjean. Æxck wol ick 'er dat naet uwt betluwtte: Want
wybehcare toasrbeidjen om uwz flaefchto deyen in de wrâd dear'uwt tojeyen,
5 maruwz, falmeuwt de wrâdtoholpjen izuwz nin-finzbeôarlove. Yen Kerftne 1110
beheart mei njue uwt dit libben to fchieden , in naet mei ængiìmc dear uwt to
fluchtjen. Yen Kerftne iz fen God ordineare om yn dit libben to ïtrijdjen , hy mei
lijnrijgge (gelid) fonderfchânnein op-fpreckinge naet forlitte : marlb himdizze
greate Haed-man beljeaft 'er uwt to roppen , dat hy den mei ien fry gemoed gchoar-
10 iamje, in de sef-tochte yn tanck nim. Want ien Kerftne ìz naet bern , om him 1115
falme, mar omGoadetolibbjen. Hy het fijn libben fen God az yn hiere, om it
felle to befitten íò lang az it him beljeaft, in om him dear mei to tjienjen. De ege-
;ner mei'imdatbenimmeaz't him beljeaft, mar de brnweker mei't naet forlitte
ar't him to paffe komt. Stearyjong, tanckje'er God fcr , allijck in Schipper dy
15 trogienkieljendeforewijnringenynnebehâdnehâvnekomdiz. Stearyâd, tankje 1120
him lijekewol, want hab y hette min wijn in kieltme hand, muwlck hab y ææk
íòcke hsege wetter-wægen naet field. Dcarom onderüzze naet om jo to fpoedjen xf
to fortôavjen nei joneingoe-tincken : Wanty habbedewijn naet yn jon mouwe,
in y fchoene wol licht meitfedaty (ynnepleatfefennéhâvne to foroerjen) fchip-
20 breek lye foene. God ropt fomge to moarn-íluwne, ienige middeis, oore juwns 1125
fenne ærbeide. d'Yene hoffhet hy dat hy begint to íwittjen, de oore lit hy forbarne
ynneSinne, yen treddebriedt in fordruwgget hy mey'er diede. Lockel forlit hy
nimmen fen de fijne, marforgearretleallyn fijn reft-pleatfe, in jouwt jearmherre *
leane to rjuechterfluwne. Dy nu it wirek forlit eer hy hemropt, dy forlieftfijnær-
25 beid. In dy him foor de rjuechte tyd leftig fait, fornaetigt fijn leane infortjienfte, 1130
Dearom mòate wy uwz yn fijn wolle oerjaen , dy uwz æxck ynne midz fen uwz
œrbeidjen kin dwaen reftjen. Ynne fomme wy lille dit libben naet haettje om dat
it fol on-reifin moeite iz, wantdatiz, iôaiheitin íluygheit. Wy fchill'et araeck
naetljeavje ommc wol-luften, want dat izydel-naetigegickheit.
30 Mar wy mòate uwz bruwcke om dear yn God to tjienjen, dy uwz nei dat felle 1135
yn íìjckre reílbringe fil, in op-folljemei formeits-ryeke nochtendy neaforgean
íchüle. Wy fchilledydeadeæsecknaetfoor-fjuechtje, want itizbernfekheite dear
foortoængjen, inalfljeandeontmetíèuwz. Wy fiiledyseæck naetíyyckje, want
dat iz onbe tochtheite, in me fteart xxck naet az me wol. Want it ieneiz in teeck-
35 ne fen fortwijvìinge, initoorefen lôamheite, in ynnin fen beide iz ien kloek- 1140
hertige moed. It iz noagdat wy dy alleftuwnen frymoedlijckoerfâlle,- Wantallijk
naet wiíïêr izden dedeade, alfoiz'er ææcknaeton-fijkrer azdy uwre fen dy felle,
dyallinne bekend iz dy yvige ienige God, wieryn wy (azwezzende dy ienige
Autoare fen libben in fenne deade) alle gearre moate lijyckje to ftearren, A M E K.
398
U IP T. ii45
wumkes.nl

wumkes.nl

wumkes.nl

Fersprate fersen
wumkes.nl
401

wumkes.nl

53. (Taskriuwing) 8xxl
lek was gelyck een blom/ die ieughdich staet beperelt/
Froeg voor den ouderdom/ genomen van de weerelt/
Out achtentwintich iaer/ in dees spelonck gebracht/
O mens deyt neemt waer/ ons baet ionckheit noch cracht/
54. (Taskriuwing) 8xx2
5 Tyzel-hoofden, Toorn-bedwingen,
Spyt- verkroppen,
Byster-koppen.
Wire-werre, Oor-getuyt,
Sinne-dwelmen, Raes-geluyt. 5
10 Suyze-bollen, Kater zingen.
Geeste-kwellen, Ziele-knellen,
Moed-ontstellen, Veeg-vyers helle, en
Dan noch duyzend zulk geveert.
Plaagt hen die een School regeert. 10
55. 2192
15 De hovirdie,
De kuwperie.
In de pleyt-seck,
Meytse Frieslân leek.
G.I.z.
56. (Taskriuwing) 8xx3
20 [Al]s Roos die dees dag [...?] praelt,
wumkes.nl
403

57. (Taskriuwing) 8xx4
De Sonde baart de doot en doodelijke plagen
En wie haer't meeste dient, die krijgt de meeste slagen.
S' is de moeder van de hel, Sij is een suijker soet
Van binnen vol vergif, dat eeuwig sterven doet.
5 De doodt is veelderleij en van verscheiden aerdt 5
En daer gij minst voor vreest het grootste onheijl baert
Des lichaams doodt is 't minst die na veel felle Stormen
Van Siekten en verdriet u levert aen de Wormen.
58. (Taskriuwing) 8xx5
Amsterdamse
ware Afbeeldinge
Amstel afgepaelde vliet, op 't Y sonder memaet
10 Lantbehoefster, Modderpoel, Veengront, daer u stee staet
Water-suchtig, sober nadt, Ouervloets gebreck
Swaerlucht, drae-groot, schoon. Haerlems sluijtheck
Bouen schoon, onder Rijck, buijten dor, gewoel binnen 5
Neringh-dieff, albegeerster, nimmer-sat, meer-winnen
15 Struijs-maeg. honts-neus, stiers-hooft, Coby clau arendts-oogh
Veer op ree, Texssel-sorgh, buijten diep, binnen droogh.
Rauen-maet, sonder veer, 't hoort meest uijtlants basen
Schralen-hoeck, buieren spijt Vreemdìing moet u asen 10
Iunoos gelt-kist, Neptunes Speelhooff, Wys Pallas haet
20 Koe uijr Mars-voetster, Bacchus Vrint Venus baet
Famaes rustplaets, Vulcaens Forneys Proserpins wagen
Fortunas troetelkint, Wilt 's werelts Crone dragen
Groot Meester Tresorier hier Bellona Leen-banck 15
menich
404
wumkes.nl

menich arduijn verwelff, daer serpentin steen-sanck
Boreas vrees Amphions Speelnoodt Circes Gasthuijs
Mercurij woningh, Plutos school antipots lasthuijs
'Swerelts Centrum kleyn al-begryp, groot Noordersteen
5 Waterdrift Zee-schuijm, stou, Goudt, hout sout Elpenbeen 20
Wester soetgoet Oosters huijs, Noortse werff, Zuijder tas
Lantvooghts haet Moorders maet die wel eer tot muijden was
Vis gehucht sonder schilt, kruijs-koopster sonder recht
Engbepaelt Munteloos Baes Haerlems meester knecht
10 Hoogroemster Stout-spreeckster Babels kint iongh bedorven 25
'T Waer voor Godts kerck kleyn" scha waers' inde wieg gestorven
Werrings-stoel, Sectenqueectster boos Belials Man
Dreck-wagen Papen-schut Mengel-moes Vroom luij ban
Fackcij-stijver. laster-schrijver, der goet voor desen
15 Christij kruijssers schuylhoeck Openbaer Laster lesen 30
Twist-winckel. ratten nest die al't vuijl gebroet voet
Vromen-druck minst geacht, die't lant meeste goet doet
wumkes.nl
405

59 Op de
FERTOLCKTE
TAYLORS UYTLEGGINGE
T)es Twaelfäen Capittels
Der
OPENBARINGE JOANNIS.
5
• Oe d'heyl'ge BRUY D-K E R C K praelt, als Phcenix edelíl' vrouw',
H Met God , G o D-S o o N vereent (ô heyìig echt) in trouw' :
HeurSonn'-goud-kleedibkncktwaelf-fterr'-kroonjwuíPMane-voet-baé:
Heur vrucht ; bang' barens nood ; daer neffens'tGeeft'-krijgs woed-ílaen,
(Naer berging'van heur kind in d'hooghí) als Michaèì ,
Als d'hcmel ítond' gekant met d'akelijcke heil : [len
10
Heurfchuylin'twocftj'sDraecksplofFopd'Aerd'j'tReyn Good'lof-que-
Dcrhemel-geeften : Vlucht des Wijfs : 's Draecks nat uyt-keelen,
Als vjit't-ílroom ; dat t'heurnuttd'Aerd' gapend' inn'-ílorpt : Voort
Heur naíaeds plaegh' door 's hels haet grouwel-woed' en moord : j 0
Sagh d'heyl'ge JAN opftrand. Die 't ftip-kort heeft befchreven,
15
End'Adams laet-geteeld', alsraedfels, uyt-gegeven.
Wacr oven- de ei"'en geen', door in-ftrael Gods verlicht,
Gods droeve Strijd-Kerck trooft, aen-moedight> ftieft en ftícht
Met klaer uyt-druckdcs fins. Hier onder lilinckt deef' ENGELSCH 15
Als Engel Gods. Wiens harp* t'faem-ítemm'.íbet fnaer-gemengels
Soo God'lrjck in't heyFg oor van Syons kruys-vlockrluydt
Dat f'ons'tna-God-vlugg'hart tot d'ooren orgelt uyt.
M.. er THAILORS Engelfch' tael en is niet all' Lands-ípraeck. och !
20 MoulNecrlaiid. H AR. INCH OUCK geeft u dit geeft-vermaeck noch,. 20
406
wumkes.nl
G. J.z.

60. 8563
Des Bruns velds vloey-kristal, van d' hengst-hoef opgesmeten,
Wier guld' peerl'-drups geslorp maeckt heylige Poëten,
En zoeck' ick by d' oud' Graey. Waerom? 'k Merck fijn en wis,
Dat nu dat kostìijk nat mijns BRUNSVELTS dicht-inct is.
Pan hearke to (da BRUNSVELT by my wier) 3049
Ney 't gaest-gled luwd fen Lille, Luwt'e in Lier'.
Dit's (kâte' hy) dit's Apoll', dy eeren my
Beschamme', ô 'k wijckje', ick duwckj'e ick schuwllje' ick swy.
5
Yn oprjuechte njue fen sijn frjuene SIXTUS
BRUNSVELT iz dit schreoun fen
Sântiende Selle, Gijsbert Jacobs,
't jier 1656.
Mijn' grooten, doch reijs-gesinden. Vriend
HERO GALAMA.
8562
Ga heen, stout steegenoot, ga heen,
Dat God u goeden reyz' verleen'
En hoede voor gevaren.
Ga heen', dat u Gods Eng'le-leijd' ,
In wisse en ware veyligheijd,
Voor onheijl wil bewaren.
't Sij dat ge suckelt aan den Dam
Dien Gijsbert eerst met wal omklam.
Die nu 't hooft heft ten woleken,
wumkes.nl
407

Als eer 'et trotse Tijrus dee, J0
En praelt in schepen, over zee,
By tegenvoetsche Volcken.
't Sij Laurens Beukbosch lockt uw' lust,
5 Daer 't Spaer 's Druckvinders asch-tomb kust,
En eerkranst met Laurieren. 15
't Sy daer de Scheld ' d' Handwerp'' stad sticht
Daer eer Plantynen , luchtig licht,
Den Druck op 't schoonst verçïeren,
10 't Sij dat ge' oock gaet, met wille' en danck
Bij brussche Brit of fiere Franck 20
By Arne , Pauw en Tyber
Of lobbert op 't vloeij-krijstalijn
Van Duytschen Donau Elve en Ryn
15 Of Spânsch' guld Taeg end' Yber .
Ga heen, en waer ghij henen gaet 25
Daer zij U God ten voeverlaet
In wat U mag bejeg'nen.
O, dat de Wereld vall' te kleijn
20 Voor uw vernuft- en geest-rijck breijn!
Soo wil 't den Hemel zeg'nen. 30
't Sy dat ge singt een geestigh Lied
Of moezelt op een haverried
Uw lof-lucht'-maet-gesangen,
25 Of veerssen druckt in rond ovael,
Uw zelfgevonden zege-prael, 3 5
Die Ghij ten toon meugt hangen.
Vaer voort in Kunst en geestigheyd,
Dat ijder Volck u danck, dies, seijt,
30 Tot dat ge moe van reijzen
In Druckkunsts nutte wetenschap 40
Geklommen zijt ten hoogen trapp',
408
wumkes.nl

Weer om uw wieg' meugt peyzen.
Dan bied ick u myn rechterhand
Soo 'k leev'. Dan bralle' onz' Vaderland
In uw' verheven gaven: 45
5 't Wijll' Bolsuin 't hooft till't uijt den plasch
Van lang' verstorven stoffe end' asch,
En Hert uw lof o brave!
Uijt koninglycken grave.
G. lacobs. 50
10 Bolsuîna oongljoercke' ijn oongenamme njoe, 3195
Ier ljeav' let-jong, waems lett're' uwt-byld, by djoe,
Eernsthefftig, ljeacht op ljeacht-striell' fen 'im joe.
'k Iouw't (eerne s') naet forlerne' ijn 't græf to gloarjen,
Gouwn' jonge tsijrH'! dijn kinst inck't berg't for soarjen 5
15 Mijn schonck'-ijessche', om naet ijn forjit to smoarjen
O 'k grienje' ijn 't græf! ick luwck de haed-holle oer eijn
Trog dyn Druwck-troaij'. in reyzgje' om fiere in heijn
Myn gloar-namm' wirt op nij trog dij opteijn'.
20 Dijn boeckstoaij'-stâll ontwraegs'let mij 't fordearren. 10
Dijn ferss'-gesjong, dyn Lierom wit to klearren
Dat ick oon' Wrâldz-eijn' lodd're libje, ijn eeren.
'k Loaijts' (sleat se') ô sin! ijn dij mijn herts bejearren.
G. Iâpix.
25 Dy njueggentiende fenne 15
Gerz-moanne, 't jier ijen
tuwzen segshondert segs
in fyftigh, to Bôlsert.
wumkes.nl
409

K L I N C K-D I C H T. 8564
5
DOen Gerion vol trots, met vier-mael feftien Kielen,
(Elck een Kafteel gelijck) quarn bruyfen door het Nat,
En waend', in overmoed, dat hy de Geus al hadd'
Ten drie-balg ingeíìockt, oft' fond' hem fìucx vernielen:
Qiiam Ne'erlands Schip-voogd,fors,op-dond'ren na deef' Fielé.
Spoog Vonck en Vlam, waer door ly kregen 't Vyer ir.'t gat,
Ach ! (fucht'hy) dit's Alcijd': enbergd', inDuyns,fijn Schat.
Uier liggend', fach lijn Schrick, als Snap-haens, om hem kriele.
Hy beeft: En fmeekt den Teems om Herberg in lijn Kolck»
5
10 Dte fet hem by van all's: Doch wijít dit geeleVolck 10
* e 'er van der handt. Hy barlt en knarft van fpiit en toren.-
Maerflucx vat 't Rotterdams Briareus, (íìjnPlaegh)
lVJ
ethondertHanden, hemfoofellijckbydeKraegh,
lT h
y geeft Macht en Schat en Lij f en Al verloren
410
Ni
wumkes.nl
G.J.
15

2QO K L I O O S
Op d' Af-bccldinge 8565
Vcmde Vorfiehjcke Top, fijn doorluchtige
'HOOGH'EYD
WILLEM HENRICK,
Prins van Oranje.
DUsíbent de fonn'deez'Son, ORANJES bral en luyíter,
Op-dagend' uyt den nacht des grafs vermolfemd duyìter.
Hier flickert WILLEM we'cr, wiens bloed landsvryheyd plant'.
Hierblixemr MAURITS kling, died' Yber bracht aen 't beven.
Hier's FREDRYCK noch, die Vre'e't Vereend'Land rijck 5
quam geven.
Hier's tweeden WILLEMS Soon 5 WILL'M HENRICK.
God ! hy brand'
ín yver voor uw' Kerck, en't heyl van Nederland.
wumkes.nl
G. JACOBS.
411

34^ K L I O O S
64 L A de kunft-rìjcke 8566
MARGARITA DE HEER,
Na oogh-verlufting in heur wonderwercking'
W;
Aer v liegt uw' geeft heen ? uyt 't gelicht»
Verlicht-fterr', dienatuyr verlicht?
Ghy bent acn Schaertijd noyt gebonden.
Ghy werckt, in Winter, Somer-ftonden,
5 Vol vruchtb'ren ooghft, in dood-dorr' Sel. 5
Grijz.' Ys-vorft vormt g', in hooymaend, wel,
Daer me' op fchijn-fchaetft, met íiînger-beenen,
Áls of 't glad-glibber gleed 'er heenen.
Blond Lentfch' glans gloor Rooz' gloéyt g' in d' herft
10 Die't leyen» door uw'verve'ontverft. 10
Eel'druyv'troírdoetg', in Bloeymaend, wazen,
S E u x felf na fnackt 'er, om fich t' azen.
Bekijck ickKijvijt, Kaeuw', Konijn,
Koe, Peert, Hert, Hind, Hond, HaesofSwijn,
15 't Schijnt .Pazem, Ie ven en bewegen, 15
Wuf hebben door uw' duym gekregen.
'kWaen d' Oy vaer met íìin klepel klept,
Daer 't Duyfïje en Doffer nebbel-nebt,
En Bomen lillen met 'er lov'ren:
20 Bloey-bloemen mijn gelicht betov ren 20
Daer ick , 'in dunck, door 't bloem-hof wey'
Des Lents luft-lockzelsveelderley.
1 'kHeb
412
wumkes.nl

KRAAM. 34,7
\ Heb van uw' kunft veel' hooren fpreecken
Maer zeer veel meer is my gebleecken
Alsick, verbaeft, de wond'ren zagh,
Die uw' beleeftheyd voor my lagh.
5 l Hoe quam ick tot foo grooten eere! )
ìcHoev' om geen wond'ren te laveeren
Ooft, weit, weydfchaver dallen bergh,
Me NICHT toont my 't recht wond'rens merg,
Door hoog verlicht verlicht-ftifts malen.
1 ° Mij n oog blickt voor fulck' PHÆBSCHE ítralen.
'kK-anniet, als met D-anck-lieb, betalen.
G. JACOBS.
wumkes.nl
4

Op WVonder-ToonneelofLuf»
Hof der Hiftorie-Paerlen,
ban ^iníeut
JOH AM van N YENBORG,
ie d' ooren jeucken na wat íonders>
W Wat cudîSjwat nieuws>wat vreemds
wat wonders,
Wat ongemeens uyt 's werelts Murgb,
Hier is 't by Monteur Nyenburgb,
Hierhebtghe,wonderlijck, 't beduyden,
Van wonderjijck ecboomt en kruyden»
Hier 's in dit Lu ft hof v faem geftiert,
Arcks-
wumkes.nl
85

Arckî-vvt;«gediert end ongedieit,
Gevogek dat ge noyt hoord' noomen,
En 't ieldíaem viích vanZee enStroomen 10
Van Spnngborns ftort en fpeuyt gefpat,
5 Van tlcgenvocht en Druppe)-nat»
Van Blixems krom krul krenckel keren,
Van Bergens bol-gebulte-íweren,
Híer 's in 't puyck Parel-fnoer, vereend, 15
Gianfch prael van krael enftrae! gefteent
10 HierVtMenfcheüj'k wonder in bepereld,
('kMeen 't wonder van de kleene wereld)
Slaet hier oock in 't befonder merck>
Op tegenaerdfeh felf wonderwerek, 20
Hier reyft. g' Eylanden door en Landen,
15 En doorfiet de gebouwen,van hen
WolckhoogSlotskerks en Toorns-geípitsi
Hier pronkt, berbout> in voHeki>is:
Op 't nieuw weer d' oudtijds feven Won- 25
d'ren>
Wier roep allf*s werelts bouwprael verdond
ren>
20 Van Rijckdom wort hier mee verhaeld.
En -t wort met' t graf ge-eyndelpaekL
Wie nu gemacklijck wil doorvaren
In (tilt, d'onftuymich Afgronds baren, 30
En delven d- Aerd,Diep,tot an d' Hel,
25 En dat hem dies geen Mijn-damp que!»
En reyien door d- wild- Woeftenye
Dat hem geen Slangen flijm bèípye,
Noch Leeuw noch Moorder anneranft, 35
Sit hier,doOr Nycnborgb befchanft
wumkes.nl

fin doorneuft wat'er is te kijcken
In 's ronde wetelds wonder wijeken»
Dees Parel doet u alles fieni
Dit Lufè-hcf komt u alles bienj
5 Dees EeiMe Wijsgeer toont *t vermaken
Van dayíend wond're vreemde faken,
En dat in fulck een engen bîad.
Dies danák hem voor dien breeden Schat.
G. ]AC O BS.
wumkes.nl

66 Op twaelf vertaeldc
E N G E L S C H E
85 74
"? V T K-P 7^ E D 1 K AT I E 2V*.
W Anneer in vree Gods Knudde in rooien Jparttek,
Dan woeltfe woefty in veeydfcbe weeld' verdarttelt,
End' uyterlìjckenprael.
Heur lofklanktwafi'une^fmelt eer 'treint Gods^ael:
5 En'tmoefi'erin, fouw heylap heylmergiettn 5
10
XJyt 's hemels heylborns Nectar \egenvlieten%
Se is leuy en log van geejì.
Vre'e-weeld' heeftoyt, vanouds, Gods I(erj^yerbeej{.
t Verweend' doet dan Gods hand ten boezem vlyën.
0-l't Tvalglijck lauw' wil God ten mond' uytfoyèn.
Vereelt maeckt dickjjan huyd.
Te fat broed'tfat. Te-vetJlaet achter uyt.
Dm warmt allengs 'tganfch lij f van fooi tenfchedel.
En d'eed'Ie Schoon verboert m 'tvuyle aneedel.
l o
15 End'alTheurglantfchvergaet.
Daer tucht verjlenfcbt, verwelckt all' deugds çieraed'.
*t Gebed verfylt daer weeld' en weiïujl branden.
Genoaddruckt neemt dan d'fcieer de roe dein handen t
De vaderlijcke roe,
15
.0 Enfiaet 't verbaft-aerd' Beeld tot bloedens- toe. 2Q
Werpt, Ártsgewijf , bijtftofin 't vuyljí der peeren,
Of (nijd't enfchroeyt om 't-eveluyt te weeren
Dat ingekanckerdfit.
Genee^en ù doch d' hoog ft' Genee^ers wit.
5 In fulì( hertsf^n, en ^ielnijps bangigbeden, 25
Beuckt God'er borft mep d'bamer van fijn reeden
XJyt menige Engels mond,
Die baet-raedbienom kuyjjlhengronden wond.
Een
wumkes.nl
All

Eenftaeltje 'er van in on%e ttjds braem Britten ,
Wiertuymelgeejl, ach ! brand' in war-f-bels hitten, 3o
Ier.4. 14. Daer roept me: 01 wafchtu, voafcht
Dat zpnds-buyl werd', doorgronds-huyl afgeplafcht.
5 Idem. Hoe lang, hoe lang [uit ?he yd'le waengedachten ,
In 't innirft' heym uw's berts hol noch vernachten ?
Pf.137. 1. Daerfcbreyt me, in droefgeluyd, 35
Aen Tvarr'.fieck, Babels beeckfchier d'oogen uyt.
Mat.2.10. Daerdreygtme: Ojïet! de Byll leyt aen de worttel
10 Wat vrucht'loos groent üam-fparckt, door 't vyer, te
Icr.12.27 Daer raedtmen: Spaertgeeuboet. (morttel.
Vind-tijdverfuymd kan nimmer %jjn vergoedt. 40
2.Cor. 5. Daer: All' moer gy voor Chriftirecht-banck blaken,
-o- Die oord'len íal na goede en quade faken.
15 LUC Ig< Daer druckt me op 't bert, enprint
6,7,8. Door rechtioo^' rechters daed: Aenhouden wint.
Heb.4. -3 Geen fchepfel duyckt uyt 't ftrael van d'Alfiendoogen.
Maer naeckt en bloot moet alles lìch vertogen
(Bromt daer Gods kampïoen)
20
Voor 't oog van dien daer. elck't meed' heeft te doen.
Ief.24.1$ Daer bral-breydt me uyt, Gods heyr-heldseed'Ie reden :
lek wil den HEER', met mijn gefin, na treden,
'M et lijf en. fin en zjel,
Schoon all'et voleinden waren God afviel.
25 Deuti ,2< 't Bromt daer: hunn rots kan noyt on\ rots gelijcken,
31. * Wie twijfelt f LaetfelfvyandvQnniJFftrijcken.
Pfal. 112. Daer orgeit harp ge fch al t 55
5> 6. Gods hooge praelengluyr-gloor over al.
Pf. gj. 1. Wie dunckt nietfelfin d'hemel-vreugd te woonen,
3 0 Als Davidfngt, in dne-eenftem-foet' toonen,
Des Drieheyds lof; en noodt
Totfulck^gejuych all' wat d'heel-AlbeJloot, 60
45
50
418
wumkes.nl
Dm

Dus weet God fijn uyt duyjìer licht te trecken.
En 's Duyfjens deun, uyt rots'reet, op te wecken
Met fuik. God-lieft.creluvd
WelkJGodfelf't hert, uyt hoer-mild' oor, vrybuyt't.
Op dus een wìj^ bekt God ge-weldenaren,
Die d' hemel felfbefiormena' noch niet (baren,
Als oudtijds lacob de'e,
Die Godverwan terrvijä' /;y God bejlre'e.
Dee\ boetkiacht-klanck, deez' Gods-glirap uytgedonderd,
End' uytgek^pt uyt honderd end' uyt honderd,
Heyive Engel-Engelfch' tael,
Difcht HAEJ NG H 0 V K^ in goud geheelden fchaeï.
Paey -^el-luf, nu, o ÌSèerland, in 't doork, ij eken,
Fan dit juweel, vol Godgeleerde bitjeken,
Soo deft in Moederfjtraeck^
Hier vind't ghe een zpe vol Godvruchts hertvermaeck.
Voarms, ick^kgn, na rcaerd', dit roerckjiiet prijfen,
Ey! goeden wijn hoeft ooch^geen krans- bewijfen.
Wie nutt dee\ tvoaeíf tal wijn,
SâiPingfietpronckt, met Cbnjli îiev' doufijn,
Onc^GeejìgloorvolGodfalig droncken ^ijn,
wumkes.nl
G. JACOBS.
419

-74
G. J A C O B S z.
67 Terfmèle vertònmge der vien getij* ss
den des Jaers
LEKT.
5
ALs 's werelds guldë Oog, preutfch, met hoovaerde fchredé,
Was Dwarsriems Ramea Siieren Kinder-paer door-reden
Op goud-robyne koets, in glimp-gloor, prael en pracht
Dat 't na-denck dagh en nacht
My maelde in myn gedacht': 5
Gebeurde', als d' rechten,bíanck-gebloosd en blond van hayren,
Begon, met fchemer-lichts blancketíèl-dauw te klaren
End' op te fmucken 't fchoon blanck' purper aengeficht,
En vluchten de'e 's nachts duyfter duyíênd oogig licht;
85
10 End' ick in 't muffe bed logh lag in flaep te roncken ;
Dat voor my Juffrouw LENT, Gods Dochter preutfch quara
proncken.
Sy maeckt een fiere gang , en met een afem-blas
Was 't levend' getapeet wat om end aen haer was.
'tFluweel-grond groey-groé kleed,dat vã heur fchouders vloeyde
5
15 Waerduyft mael duyítguld blœm-borduyrfcl-kleur in bloeyde,
Welck gíinfter-glimd en flamd, daerfonne op fonne af blacckt'
spelles, Seux, end' all' hun mackers fchaemrood maeckt.
'tParuyck geveder-bofcht met puyck der fchoonfte veeren,
Daer Cijs,Vinck, Nachtegael en Leef-werck quinckeleeren,
10
20 Welcx goud-dráed,krull' op krull', wijngaerd-rond rolt tegacr,
Met meenig liefflijck bloemjop't fchoonft' door-loof-werkt waer,
't Blanck voorhooft dreef te rugg' d' ongure fture buyen-
Of queld'er yets uyt Noord'? Syhelderd hetuyt Suyen.
15
25
Dies bloey-bloof'tbly geblos des booms, çiraet van't hof,
Dat bloeyfel-wit en groent' ftry-ftreeft om"'t hoogfte lof. 20
Heur Ogens bly gegluyr, met dertle lodder-Ion eken,
De'en ydel, aatt' çn droog murf minne gloedfeh ontfoncken.
Heur
420
wumkes.nl

K L I O O S KRAAM ìjf
geur neus-end' afem-tochts kamille-balfem geur
Ontiloot en kiuyds en bloems oníìenlijk' heylfaem' deur.
Heur lippen, gloey-korael, met We^r-dauw beregend,
Soe: hebben hem'1 end' aerd door hun geíòen geregend.
5 o wonder kiefch gekus ! het winter-doode veld
Herleefd', en word', in kortt' van dorr' in groen her-fteld»
geur Lippen, boven dat, fuydwefter fwoelte bliezen
Of aemden íuy ver-lucht van daer ons komt 'et vriefen. 30
Dat deedf', om datalfoo (fooíòecktP onsLandfchapsbeíì'J
10 Het nat van 't lage land, in z.ee mocht vlien te neft.
Heur handen, die van vett' en vrucht teel-groey íãp drupplen,
De'en 't weelig-wordend' vee, in luft verderteld huppleh,
Jafwemmen in de volt' van ongebonde luft, 3 5
Dacr elck, op fijn manier, fijn we'er-ga'evryt en kuft.
15 Heur rechter 't íhoey mes had, om d' overige tacken,
's Booms alt'uytfpruytig hout, vooríichtie af te fmackenj
Oock droeg f'egg', ploeg enfpa'e,kruy

17

K L I O O S KRAAM. 177
ijs trouw' Deurwachteres, komt menigen ingang floppen.
pit Ghy P as na -î e m aet, te koud niet noch te warm,
pe rnenfch zijt aengenaemft , 'tzyjonckoudrijckof arm. 100
pat ia en met u eerlt de wer'ld is voort getogen.
pat uyt Uw' boezem eerft de fchepf 'len voedzel zoogen.
Pat noch wat by ons groeyt, door U gevoedftert, leeft.
$\\}i,Sthooníl, eyiblijv 1 altijd, die ons fchier d'hemei geeft.
Hier met ontwaeckte ick. Maer de ílaepmy nauw ontweecken, 105
Was m',ach! de LENT ontvlucht. Hcur tijd was overltreecken.
Pies dutt' ick, iaes! om niet, en 't was my vruchtloos leed.
fjch diejtjn tijdverjlaept die miSí hem eer hy 't weet.
S O M E R.
'k Q At midden op een dagh(ajs uyt den fuyden blaeckte
Õ d' Heel-rondom-oge Son, foo vyer dat elck haeckte ! 1 °
Xi iomm're loof-dacx koelt'; mids elck om d' hitte fchoud'
AMII', hoe fier hy blonck in 't held're flammend' goud.)
Int roos' reuck-geur' prieel, in fchuyl-fchaeu-miïde bomen.
Als'k, op den grooten ftap, frifch tot my aen fagh komen,
Een manb're held van íchick.van fwier, van le'en, van lijf, 115
Ten naeften by geliick, in't ruw , nae dit befchrijf
Sijn dun licht luchtig kleed, welex flippen op-geûopen ,
Á'ees arm en beenen naeckt, liet blaeck'ren 't borft voor open»
En toond' een taen-geel vel, met peerlen over fpreedt,
Dierdruyp-gewijs borld uyt't heet ziedend lichaem-fweet. 120
Een Vel, daer d' heete mond des Sons ítaeg fterek op azemt,
Die'tmet eenwalîemdauw, damp-roockgelijck, bewazemt-
Een Vel glad gepoílijít, dat fpiegelfch pronckt en prijekt,
Dacrin d' hel-gulde Son fijn ander aenlicht kijekt.
Geel-groen was 't hooft begroeyd met lang goîf blonde locken» 125
Die ook fijn kaeck en kin bepronckend' omme trocken.
Dces' ruygt íèys'-fchoer hy af van fchedel wang en mond,
Hoe feer 'et hem vervraeyd', hoe çiclijck dat 'et Hond.
Dit deed' hy, mitsde hict en rijpneyd fijner dagen,
De ruygte door fijn huyd te krachtig de'en uyt-jageiv. 13 0
Sijn Voorhooft effen glad, ganích ionder fronfl"' of rimp*,
Wcerítuyte ftrael op ftracl, als't water, Sons geglimp»
M l Syo
wumkes.nl
423

178 K L I O O S R R J A M.
Sijn helder hupfch Geficht, daerweynigílaepkond'duyren,
Straeld wacker drierriael drie en noch eens íòo veel uyrert:
Ja 't fcheen dat hem geen vaeck tot ruften fchier bekoord',
S00onverdroten fpoeyd' by all' fijn wercking' voort.
13 5
5 Sijn Neus geleeck geen goot voor íìíjm der heríTen-vochten,
Maereen Furneys-pijp eer vol heete wallem-tochten.
Sij n Mond was all-itonds droog, fìj n tong kleefd' aen de raeck,
Van fmachtelijcken dorft al dronck by noch foo vaeck. 140
Het welck hy hittig de'e, en dat met groote ftoopen.
10 Want(denck eens om deef broer)hy heeft meeft uyt-gefooptn,
't Wij 11' hy fich hier verhiel, all't nat van 't lage land,
Wat vliet en ftot en poel en haven brengt ter hand.
All' wat de Brouwer had bebonden inde tonnen.
All' wat de Boer vergaerd' uyt vier-voet-leven-bronnen.
145
15 All' wat ter neder goot een regen-volle wolck,
Joeg hy al gulfig in fijn nat-gier-holle kolck.
Wat fingick! vocht van'tLandlde zee kromp van fulck flocken,
En wierd íbo'truftlooP golfen fcholper-plas ontrocken:
Ja d'hemel met fijn vocht de brand lefcht in fijn borft,
150
20 Waer door, Íeìfd'heyden-Goon, verftickten fchier van dorft.
Een weynig ícheen fijn hals na à' aerde ne'er^gebogen,
Door d'arheyd foo gewenn't: gelijck fichquam vertogen
Sijn laft-gewill'ge floof-en-tors-beluftcn Rugg.
(De leuyheyd was fijn walgh, van aert flaefbefig vlugg,)
155
25 Van Schouder-íchoften breed. Gefet en fterck vanleeden
Sijn Beenen wel geípiert, en vaft, om ftaen en treeden.
't Sy hy-íè íèt te fchoor, wanneer hy 't lichaem buyght,
En met een gladde zeyn' 't groen-hayrig veld ontruygt:
Of dat hy op fijn neck' veel voeders hoy gaet voeren
160
30 Dat door 't fterck flappen d' Aerd moet trillen en verroeren,
En draegt foo berg op.berg, op 't platte land, by een,
Gelijck cP Alcides, oudtijds, (foo het waer is) de'en
Met hande ( kf om en klem, vereelt met knobbel-knoeften,
Knap handig, dag en nacht, om't veld-gewas in 't oeften)
16 5
35 Beklemd' hy , of de vorck, de rijv', de feyn, de fich'.'»
Of wa.t, in Somer-wefck tot werck-tuyg is verplicht.
Met Voeten ongefchoeyt(of't eelt voor fchoen hemftreckte)
Hy álle ça'en ontflijckte, en weer roet ftofbevlcckte,
170
wumkes.nl

KLÍ&OS KRAAM. ij?
En ?'°g va ^ ove ^ ^ recht deuc, waer dat hy trad.
Vermits hem 't water weeck en baend een gangbaer pad.
Hem volgde d' kefte helft fijns loops, en op hem pafte
Een hond, wiens hei-heet' keel, als Hecîa voncke-bafte,
5 Met fulck' flam-fluymcnd' aem' en blaeyend' hangel-tong, 175
Dat't droog'op borftend' land tot wijd gaep-íplijtten fprong.
kk íìende dezen held, verftoute my te vragen.
Wit fijt Ghy ? waer van daen ? hoe na gcweeft uyt jagen ?
'k jaeg'i rnaerop and're wijz', als't wildvang met een hond,
10 Dies(feyd hy)let op mijn bedrijf van ftond tot ftond 180
lek bent, dieu, om her, door mijn bequametijden,
Beltoov' met heylfaem warmt, voor koude lucht te' lijden:
Djeonder uhet Land, end', om uw huys en fchuyr,
Doorwarm' en queeck eníloov', met mijn oníkhtbaer vuyr:
15 Die peer,pruym,appel, keríT,gras, becff je end' ayr kom Verven 185
En doe f' en groter fchoríP en malzer fteelen erven:
'k Hermaeck 'tgroen roerlooz' land ten goud-geel' droge zee ,
Wiens wuf gegolf beweegt van d' een in d' ander ftee.
Doe d' Aerdpot,met mijn vuyr fruyt vruchten murru kootken,
20 En 's huysmans klamme hand het ODgft-geweer beftroken, 190
't Vlack' Wey-land lek bebult met bergen van nieuw hooy ,
En 't bouwland lek bebouw' met heuvelen van ftrooy
In'tkorte, 'k ben de geen die meeft en beft kan voedea
En menfehen en 'et vee, met atlerleye goeden,
25 Met gras, hooy, honing, brood, bier, boter, melck en kae*, 195
Dies noem ick my te recht der dieren voeder-aes.
Ickfmoltfchiert' wijll' hyfprack, in fweet, dies ick hem kende,
En rechte mijn laf lijf aem-hygend' over-ende,
En veegde't walmig fweet-nat, met mijn neus-doeck of,
30 En na een heuflehen groet weer feyd ick, Met verlof: 200
Ghy fijt die 't vocht verdroogt, die 't land door fplijtin hetten,
Dies rijpt de vrucht. Ghy doet van ampt en plaets verfettea
De koud'.' Verborgen dringt u vyerdoor't Aerdrijck heen,
Door boom, loof, kruydengras, door fand en keyzel-fteen.
3 5 'tVerweend'groen- bloemrijck kleed.dærLeaím'eplachtepratë* 205
Komt ghy met geele zy', met glimprijck goud bemalen.
5e Schuyren packt Gy vol met vee-en menfehe-voer,
E« kroont, met nutte waer, den arbeyd via den boer
M z Dodo,,
wumkes.nl
425

i8o K L I O O S KRAAM.
Doch , met een woord gefeyd, O aengenarhe koomer
O wel-komm' nutte gaft ! O 'k mérck' Gy fijt de Somcr! 21 o
De Sorner die ons all' van God gegeven is,
End' ons, voor't ganfche jaer itoffeert den vollen diích.
5 Hy weer: lek bent. En dat lek't ben dat fuldy kennen,
t' Wijl!' Phœbirzp gerit Krabb', Leeuw en Maegd door-rennen,
't Wijll' woon kk hier by u, doch anders nimmermeer. 215
Elcklet, dies, op den tijd, de tijd en keert niet we'er.
H E R F S T .
DE Minne moeder íterr', die voor gîanft 's hemels ogen,
Soo flux. de vliende Son is achter duyns getogen,
Blonckriau, met vlauw geílrael, van 's derden hemels plecht,
Als tot my dus een Vrouw' heur gang heeft aengerecht. 220
't Gevlecht en vael-kruyn hayr, door regen-buye loogen,
Begoten en verbleeckt,'t welckfchaerfchhadd'tijd om droogeu,
15
Dat had íè meeíl bedeckt, of met een warm kaproen ,
Of Deenfch of Duytfche muts, of ander oud fatfoen.
Alleens was oock bedeckt, bedoeckt, bewoeld , bewimpeld 225
Heur Voorhoofd,dat'stijdsploegalvry wathad door-rimpeld:
Dat (als 't Geficht oock ) fcheen eer ftreng als alte foet,
20 Gelij,ck, ontrent de wafch, de wijfs veel zijn te moed.
't Gelrcht dat veeltijds leeck, tot fluytens toe, bekropen
Van buyens duyftre vocht door-geefeld en bedropen, 230
Ontvlood een peerle ftroom,. een criftalinc beeck,
Diedruyp-en borll'-wijz'langs'er kaken nederftreeck.
25 Heitr-pjmpelpaerfche Neus, een goot voor vochte druypen,
Dopr'tfteeds langwerplig ílijm en ílanter fnot uyt fluypen,
En íhoötfe, niet alleen, maer wreef en kloud' enícheuckt', 235
Mits wijn-puyft peuckel-vyer die kitteldemet jeuckt.
Heur wangen,lluyck van fchick,'t malf' fruyt períl' in de ronde
30 En tand-geknauw focht weert'ontleegen ftaeg heur monde.
Soo dat elck kaeckbeen haeckt, v^n makn moe, na ruft,
En't€ggig vijs gebijt na ípijs heeft geenen luft. 240
Heur oren, na bene'en, al lager lager hellen,
Want,. doorTgeboort, hunreckt't gewicht der flinger lellen,
35 En hangf'len, peerlen niet van maeckfel peer's gewijs,
Ma-'
426
wumkes.nl

KLIOGSKRsíAM iSi
Ma-T peeren felfs , die verr' verwinnen peerlens prijs.
l.cnhalsçier kranft' heur hals, niet van glad roode k'ralen 245
Mier App'len, die Natuyr íoo aertig wilt te malen
Dat purper, zoo fchaerlaeck', robijn of rooze-krans
5 ücleeck by't blond gebloos des Appel-íhoere glans.
Heur BDrlt-lijffchoonbewerckt, metfruyten , fraey na'tleven
Heur Jackj'en vaele keurs glomp, in 's geli}cks beweven. 250
End' onder om heur Rock een kronckel-baren koord,
Van Wijn-ranck bla'en en trofT' praeld', drie-mael omgeboort
1 o Heur Schorttel-doeck end' oock heur zijdens kleeder-facken ,
VVaerin Sy, van elck fruyt, veel ftoppen konden packen,
Vertoonden, mits fy reeds ftijf waren op-genaeyd, 255
Dat 't fwaerder was als wind dat hun had vol gewaeyd.
Wie fou 't verander-fnell' geîaet of kleed uyt-beelden ?
15 Ontftadigh al den dagh. Soo Sonn'-geftrael heur ftreelde,
Bly fag fe. En norde't Noord, foo pruyld fe', vuyl befmet.
Dan bly, dan ftuyrfch, dan hupfch, dan morfiìg, dan weer net 260
Flus ftond de kap in fchick 't hayr puntig op-geftreecken,
En neus en mond hiel op van al te vochtig leecken:
20 Mier, in een ommeíien, daer donderde, weer op
Een ftuyr'e onguyre buy, ontftellend' haer de kop.
'r Hayr was we'erongedaen,end' hing, om't hooft, gefloddertj
't Oog fag grim-grauw; de mond ftond fits ; en 't kleed be- 265
modderd
Was glad en nat, na 't werek: mits Milos moker vuyft
25 D' Os klonck ontrent de fter, dat 't leven ítrax verhuyfd'
Sy daetlijck, rad ter hand, en drock met water plaíìehen,
Om 't afval van de Koe en 't Swijns geweyd' te waflehen, 270
Wier nare moord-kreet ftomt door'tliífenvan hun bloed,
Dat d' hemel dies een zee vol tranen ltorten moet.
3 0 Eerft hadd' heur rechter hand geíchudd't de fwang're boomen,
£n de'e van boven af fruyts nagel-klater koomen,
Als flincker fteld in'twerck, pìoeg, peerden, eggenfaed, 275
Of grippelde de tuyn, om't moes, tot menfche baet
Heur een en ander voeç, van druyven-troíìë-kneeden>
35 En ftampend' in de kuyp t' ontfappen end'ontleeden,
End'aUerley' mals fruyt dat Sy, om't oirboor, trad,
Was van fulck mergen zap belòedeld en beipat, 280
M 3 ' De
wumkes.nl
427

iSï K L I O O S K K A A M
Da Schuttey, Chyron felf, waerme'e f' een wijll' verkeerdç,
Voor't huyzelijcke quael, liaer de genees-kunft leerde,
Dies maecktfe voor elckeen, en bus en vies gereed,
Voor kack-hiel, hoeft en brand , en ander winter-leed,
Sorgvuldigheyd heur geeft op alles dede letten, 1&1-
Het melck-mild hoorcn Vee de'e f' op de Hallen fetten.
Met vlegels over al fy doríTchen liet'et graen,
Men fagh fe fonder wan, fack, fchepel felden gaen
Dan fackt fe rog cnteruw'; dan maeltíè koorn; dan mout ft;
Dan broudfe winter bier; dankuyp, en roock-vleefchfoutfcj 290
Dan loed íc branding dat de beun boog nabene'en;
Dan fchaft fe laken, baey en bont, tot winter-kle'en. enz.
En mits S' had in den arm een grooten hoorn geladen,
Waer in fe van elck fruyt een ftaeltjen had beraden ,
Daer fich een buyf kool toond', pee, peer'pers, pijnílernaeck, 295
K'root appel, raep, quee,druyv', all' voedfel-vrucht van
fmaek:
Soo (.lacht ick: Deef' me-Vrouw', íòudiewel mogen wezen

K L I O O S K R A A M 183
Vin ruft en luft des beds, en vroeg 'er af doe fetten,
Weet mr dat vrylijck danck: mits ick in Schalen hangh
Eerft effen dag en nacht, daer nae de nacht maeck lang. 320
En dat ghy, om den brand des levers te verdrij ven ;
5 Niet meer en hebt van noo u felfs, met fieckt te grijven,
Door koud en rauw geflorp van melck of ander nat,
Neem dat, enhoud't van my, alsweet'looz'rijkdoms fchat.
En dat uw' koft en dranck , door menigte van muggen, 325
Niet meer bedragen word't ,en ghy cock,doorhun pluggen,
!0 By dag en meeftby nacht gepriemt word't als voor heen,
Beken dat oock van My t* ontfangen als een Leen.
Voorts, is u brood-huys vol met aller leye granen ?
Doet OíT'e-en Vereken-vleefchuw' kuyp 'et berften wanen?. 330
En geeft uw' fouder-balck, door 's brandings laft een kraeckí
15 Houd dat van mijne gunft, totu, geen kleenc fieck
Wat fchudd' ick van 't geboomt een veelerley' ooft-regen ?
Ja watt'er van my koomt is heyl end enckel zegen :
't Verhael en had geen eynd. Siet deez' voU' hoorn, een fchat 33 5
Van 't geen ghy wenfehen meught. hier is van alles wat.
20 Ick ben àe forgb're Her f il, gelijck ghy kont bemereken
Aen mijn forgvuldig, vroed en nutrijck heylfaem wfereken.
Die my geen acht en ílaet, 't is reden dat hy treurt
Wanneer een vroed gemoed veel foet en goed gebeurt. 340
WIKTE R>
EEns nachts,áls'tduyfterhad geblind-hockt Vee en volcken,
En 's hemels toortíen uyt-geblufcht met vochte woleken,
Quam, met een naer gekrijfch, en bqiderwin'ds' gedruys
Behageld en befneeuwd, al razend' in mijn huys,
Een oudenkoríTel-kop, bits, wreed oráíìenen hooren, 345
Die met een dorren boom fijn wahck'le tre'en moeft îchoorca
30 Een ijs-grijs fchuddebol wiens 't fidder-le'ën-geltel
Gedoft was met 'et bont' eens Waey-gats beCre-vel.
Eeiì ruygge Ruilen muts fijn 'frieeuw-wit'hooft bedeckte
^eJcx hayr als witte wol tot öp fijn fcli.ûnders reckte. 350
End' over à' ogea hing. Welcks ogen, holen rood,
M 4 EG»
wumkes.nl
429

i8.4 K L I O O $ K R A A M
Een hagel-paerle-buy, een regen-beeck ontvlood.
Sijn wenckbraeuw ,hayr en baerd be-yfeld en bebacken,
Stond pieek-puntfch uyt-gefparr't, alsijfre^rerckens tacken.
Sijn' hier en daer een tand, die in fijn kibben itond, 3 55
5 Met Oyevaerfch geklep klinck-klarerd in fijn mond.
Sijn mond, wiens lippen fchier van verv'en fchick als worítcn,
( Seer pijnlijck, door de wind gegefeld en geborften )
Sijn tongen ftam'len de'en, en babbien, haf, haf, haf
So datmen twijff'len moeit of 't Iprack leeck of geblaf. 360
10 Sijn wangen diep gevronft , vermagerd en verkrompen.
End' als kerbonckelen d' ijs kegels neder-plompen
En druypen van de tip fijns, fcer nae g'lijcke neus,
Na 't roo kalkœne blib, wanneer 't kloek-dier is beus.
Sijnaíèm, long-geblas èn neus-gaet' fnoffel-fnuyven 365
15 Bebackten 's Waters rugg' met glas-verftaelde ftruyven ,
Wier korften quaelck Vulkaens bijl klieven koft van een,
En daer m' op fchaetft eo rodft met narre-paerde fie'en.
Met handen geel berookt, verkild, krauwd hy in d' hayren,
Sijn waggel-beenen bont aent 't vyer bemarmeld, waren 370
20 Prie dobbel overkouft. De hack-vervroofe voet,
Met doecken omgewoeld was breed getoffel-fchoet.
Maer ( wonder ! ) 't lijf, foo 't fcheen, lich fchey-deeld' van
malckanderen.
Mits't een lit dit werekdoet, werek dat doent'weereen ander;
't Wijl deef' voet op'tglad ijs fchaetft, glibber-glijdt en rijdt, 3?5
25 By'tímoddig afch-vycr die fijn geel fchoen fchrockten fiìjtt
't Wjjll' deeP hand befig is met ys en fneeuw' te fchocken,
Hangt geen' by'troet-roock vyer, fijn taenig vel te fchrockeû
En t' wjjU' ficii d'eene zy by 't vyer wat wel gevoelt
Kreeuwtd'anderj fchruckt en krimpt vanaltegroote koek' 3gQ
30 Staeg hoeft' hy, krijfd' en piept' aemborftig, naer verkond
Weshalven hy vocht quijl en qualfter-fpeeckfel fpoude
Waer door 't dorr* doode land in vloeken, wijden breed,
Bewindel-luyerd lag, gelijck een lijck, bekleed.
Hy fett' fich by mijn heerd, terwijl!' 'ick vyer aenboete, 3g5
35 Om da£r door, kònd*etzijn, fijn ftrengheyt re verfoeten,
íck tapt' hem, al te met een kanneken goed bier,
Ea fchonck hém mild, 'als 'twel.gevuyfc.ht was aen het vye*
wumkes.nl

K L I O O S KRAAM i8/
^ls't vyer danbrand'op'tbeft(my ducht')hyfagniet quader.
Ghy hebt al lang geleett, feyd' ick, ftock-ouden vader, 3 90
lek acht' wel ìfeftors tijd, in 't derde honder jaer?
Of wel Mathufalems, foo 't mogelijcken waer ?
5 Doen, met een holle ftem en woorden half gebroocken,
En babbel ftamer tong, heeft hy aldus gefproocken:
Vijf duyfend'en, by nae, fes-honderd jaren tal, 395
Heerfcht' ick als Vier-vorft vors, by beurten, 't Acrdfche dal.
Soo lang een keten-reex van fes-en-vijftig eeuwen
10 Hebickdeef' macht gebruykt met hag'len^ormen, meeuwen-
Soo flux de Son aenraeckt des ftrorïen Steenbocks hooft»
Die u, by na geheel fijn licht en warmt' berooft, 400
Soo word ick in-gchulì't, en bort'1 in ijders wooning
En bruyek een ûreng gefagh, als weerelds opper-kooning:
15 Soo buyg ick onder myitll' wat'et hooft op-beurt;
En drucket, dat'ct fterft of dorr't, of beev't, of treurt.
De boomen ick ônrbla'er, de kruyden doe ick duyeken, 405
'k Doe kruypen onder d' Aerd der tuynen preutfche p'ruycken,
Soo dat en boom, en bloem, en kruyd, en gras geheçl
20 Verkrimpt, verdwijnt, vergaet, of toont een dorre Heel.
Hebt gh' u naar eyích,verforght met vleefch,fpek.graë en bieré,
Gevoey'rde kleding, turf, om boeten goede vyeren ? 410
Soofy-dy wel bedacht:en draegt mijns ítrangheyts juck
Veel lichter als die niet wel letten op 'et ftuck.
25 Ick taft' door vleefch en been den achteìozen leuy-aert »-
Die in den Somer flaept en lanterfant en keuyert,
En let niet op d' heyl-leff', die hem fulck koning leert 415
Die voor de wijfte Voríl des werelds wordt ge-eert
Ach! (aend' ick ) Winter-heer, ghy plaegt en prangt den armen,
30 Door uw', te wreed bedrijf, dat God hun'smoet ontfermciv
Die't niet gebeet'ren kan, hoe nijver hy íich quytt,
Ghy, echter, als den drog, met wreedheyts tanden byt. 420
Gelijck d' geel-göüd-heel Son (hy weer) fijn blonde ltralen ,
Uyt iîjn flam flonck're koets, op goe'n en qua'en Iaet dalen,
3 5 Soo fend Ick hagel, fneeuw, ílagregen, ys en vorft,
En buyen fonder tal, en back een ítale korft',
Waer door't vloey-water ft remt tot d'ämante muyren, 425
Die, herd en dick, foo 't fchijnt • veel eeuwen zouden duyren:
M f 'Maer
wumkes.nl
431

Ì%6 K L I O O S KRAAM
Maer, als lek't anders wil? 'tftael-parlemoer verfoeit
Soo faen lek welte-wind en regen íend op't veld.
Dan dreyg lek 't drae met druyp en regen te verdrincken,
'tGeen lek flus íleenfch verftijfd,met fneeuw end ys de'e krincké- 430
5 Maer dunckt u all'mijn doent een ganfeh bederflijck quaed?
Ghy liet niet verr' genoeg in 's hemels diepen raed..
Het Aerdrijck, in mijn íheeuw , legt, als in 't bed, te ruften,
En ronclç.t, in d' ys-koets,__ om her-neemen nieuwe lullen,
Gelijck een ncerftig menfeh, vermoeyt door arbeyd, ílaept. 43 5
10 En daer door veríTchen moed, en nieuwe krachten, raept.
Öock, foo'kniet bijfter bars met fneeuw en hagel fpeelde,
Noytacht' ghy doch, naewaerd', des Lents verweende weelde
Noch Somers nut gewas end arbeyd-zalig fweet.
Nocfi's Herfts voor-forg en vlijt, waer van ghy nu noch eet. 440
15 Weeft, dies, met my gepaeyt. Laet ons de borft vry fmecren.
De Winter eyfcht fijn recht, 't Is nu de tijd om teeren.
Die Somer luft in woel en t'íâmen-rapen vindt,
Die magh, by Winter-tijd, wel teerens zijn gefint.
Dus leefden wy, niet fchaerfch, ter wij 11' AfdV fijn wagen 445
20 Liet door de gulde Geit, en Kruyk en Vìjfchen jagen.
Wy fchaften ruym vol op van Herfft en Somer-gaef.
(De Winter is doch heer, de Somer is fijn flaef.)
Dies eer hy noch vertrock, met voríl en dwerrel winden,
Hád hy al meeft geleegt ons, wel voorfiene, fpinden: 450
25 En't geld, dat iele, in't fweet des fomérs, hadd' gehoopt,
Had hy, in fijnen tafch, al fijntjes, op-geknoopt.
Het vleefch, waerom in herfft., moeit Os en Vereken ftervcn.
En dat m' in kuyp en fout bewaerde veor verderven,
En wat 'er meer in huys tot voor-raed was gekocht, 455
30 Had hy, met grage tand, in hollen balg gerocht.
Én turf en hout, daer me'e men heerd en vyer moert: azen,
Had hy, in yd'le roock, tenfehorfteen uyt geblazen.
Doch daerom niet getreurt. Mijn Lent' begon ick naeckt,
*k Ben, echter, Sumer, Herft en Winter door-geraeckt 460
35 Met noodlijck lijfs behoeft'. En laet ick, in mijnfterven,
Niet veel, veel minder twift om deelen voor mijn erven.
Geluckig is de menfeh die 's Werelds winter endt,
Eû vaert daer op by God ia 's hemels eeuw'g- Lent.
432
wumkes.nl

68 L E E JZ^E 7^; 8591
WIen s haetfch hert hungkt pp woorden zonder ílot
VanWaerheyd, rechteen enckelgronde Trouw':
Met Eenvouäe oope Optechtbeyd luypwijz' fpot,
Mits Se anders noytj onnozel, derf als f'zouw; 5
5 En and'ren acht gulgrondig, foo Sy is,
Blancketfeüoos en vry van vuns furnis:
F/alm 3?. Sie PhierinPauw'ftartsfterr'-gefwaeyenfwier,
v - lí> ' Als aller oud'ren Ouders 't Lufthof-Slang.
Maer Adam vliedt, (door's tweeden Adams vyer io
i o Her-Adamd) Vliedt, met re'en voor't fpookfel baagg\
Ai biedtfe u alle Aerds Rijcken, praelen pracht,
S'is d' helle als oyt, doch tegen u ontkracht.
O! wiensziei-oogftaer 's Geeftsontvlief erlangt,
(Al pingkt ge, fwak, voor bomen menfchen aen, 15
15 En mild haeft meer heyl-licht op licht ontfangt;
Want, die't u werkt en laet geen half werk ítaen)
Siet in dcef' Text de witte Deugd te prijk,
Siet, in een woord, 't oníìchtb're Hemelrijk.
Text. 't Hert na Gods hert', met naeílensfmartgeraekt, 20
"" 20* ( siet! ) ^yt nier î huylt, vaft, fucht in fak geknield,
Welcxbe'e-brand heet en heeteropwaerds blaeckt,
Soo í' aen en aen nieuws in er fchoot her-zieît.
Wat hier al Leer', hens-mop ennutteuytilolckt
Vindt Ge in dit Werk, door Harìnghouk^ vertolckt.
25 G. JACOBS. 25
wumkes.nl
433

69
10
15
BRUYDS-LIED 8592
Vyt'etHogeliedSaiütnons Cap.i. 16,17. Cap.3. 1,2,3,4.
[ Wìjqu .' Onder een Linde groen , enz. ]
L
Yn lAlderlieffle is mijn' ,
Vis my 0 Van eeuleigheyd,
XJyt-verkooren heeft tot Sijií :
Vie wofcreugdig 3 reyn en fijn ,
In Lely loeren n>eydt : 5
Tot dat nieulf heyl-dags kennìf? prtjcJ^)
En de oude owweets droe-v deckjchaeum Tvijci^
ICeer om Lìeffte 3 o Ghy held!
Word als 7^ee op'et weid,
Of, als harts 'Welp' , dat fnetí'C
10
Op't gelei'gt' i met geweld,
Tof'et /1'd te rují berjïelït.
II.
Jfi's nachts droef Ledefynt
Socht ic\^ mijn hert-yiel Vrind •».
Doch mijn duyfel onver/land
Deed dat icl^ hem , ach! niet

Ic{ (feyd ic\ ) tc( fal frifch offtaen ,
En all' de Stad rondomme gaen ,
Wijc\ en fìraten door -fien,
Of Self- aerdige Lïén 3
5 Thor "vermifts Tucj^ befpien -
%iy mijn Vriend konden hién :
Maer , helaes í 't kon niet gefchïen.
I I I.
Dies klaegde ìcl^ klacht op klacht,
Met heet hertgronds getraen ,
10 Tot icj^, ín der? bange nacht ,
Wìerd' gewonden -van de Wacht
"Die in de Stad omm' gaen.
Saegt Ghy niet'} 4b Ghy gingt rondomm j
%lijn 'zjele-Vorfl j mijn "Bruydegom f
15 Hebbe icl^ ern/ìig gefeyt.
'Doch , 'van hen afgefcheydt,
Vant ick^ te eynde all* mijn leyd $
%lits Sijn' ruriendelijckheyd
$leec^ dat hy me als hand-geleyd'.
I V.
20 '\Heb , \houd* mijn Vrind - mijn Hetr t
%íijne eenigjle etífto'ge %finn y ,
*Die noch nu. , noch nimmermeer -
Tweernt , noch nsmen fal, een heer >
Tot ick Hem bly brenge in
wumkes.nl

\iijn lief/Ie %îoedtrs huys en Joel ì
Gloorhuys mol beyPge glanfch en prael ,-
T>aer de geejîlìjcke 'vreugd
j£ll' tï)â baert nieulee jtugd , 45
J^Jfl- 'vermaeckKì "iïare deugd,
Volhsyds Tvenfch , reyn geneugt ,
Da er ivy eeuTcig %ijn verheugd*
436
wumkes.nl
G. JACOBSZ.

D
J^E E D E N-J^l^A C HT.
Oor 't - WOORD is 't. woord-begaefde en woordiooze Al geworden. avh\ ìlíS:7
Door 't •> WOORD blijft 't heel' gefchep in welgelchapen orden. Joh»..},
Door 't

Slet eens de in zond verkocht' heli-brok; boetboodend' guyt ì
x, Kon. ii, Siet * Acbnh in den fack ange oogloog leecken uyt.
ÏÍ. '» Merkt we'er 't recht' fack ende afch, (vee, Vorft, voick, zuygelingenj 45
r ion. 3.7,ä. 't Eernft- vallend' y Nineve ten Hemel binnen dringen,
5 ÷J'fiïh. à' Onmenfchelijckften menfch, eertfch grootfchften * Macedon,
Antìi). lib.,. Tj;e and're wer'lden waende eer de eerft hy halfweeg won :
C *M«'k ín ,^ e -^ ee en ^ ee iuflorpte, en Ãockte op Land en Landen,
Monarch. 3 10
'En nam, heel' Werelds Wolf, d' heel' Wer'ld op heerfch - heet' tanden.'
*Stth cal- Deez' Rijcken Veelvraets vlagge en dagge doock diep nc'er
50
B # ^ 1 "."' Voor Kerck-kleed, re'en en glimp's Hoog'Priefters van de Al - H E E ui
d°rdè n Mo- *-*ot ^ er ^ e * t*S**s Gods 't erweeld' Wild Gode vingen.
narchie.
•rMaft'h'' 7 ' ^ u komt 'SWOORDS ç grote Boo voorlopend' redendringen
15
i.'&c'J L)ie duyzend duyzenden met lordanfih doopfproey fpnnck't, «,
t' Wijll' duyzend duyzenden boetplichrig zond verdrinck't.
/ Io f' s ' S5 ' Hy liet, die Abra'm fagh •> geloov-oogfch voor fijn Rots aen.
1
* *•'" Hy bromt: * Siet daer! 'o .' 't lange in hoop verwacht' Lam Gods fta£r»
tPf __ Dat 's Werelds zonden torfi. Met gaen d' heyl-lippen op
Ioiit 3*,j~ ^ le c maedoos zijn belton met Geeft-gunit zegenlop. 60
Met komt de RE'EN der re'en mer macht van re J 20
en uyib-eken,

10
20
Dat trof's Vorírs God-week hert, hy daeît vaa 's Heerendifch,
Tot dat hy we'er met God bevreed't voeld fijn Gewifl".
Maer lang ick van 's W o o R D s woede aen die hem felfs ' meUetfck Loog.
Of aen m fcbijnheyl'ger tong, die Lach op ítond en plaets boog,
Met lijf en vijf in 't graf. Of aen 't moord-brullend' heyr,
" Dat, met verftockten Vorfl, verftortte in 't Rode meyr.
• Aen corxb met fijn vloeckverwants in de Aerd' veríbncken.
f Lots fpotters; verekens, die in Stdom' boggervoncken
Brood-dronken branden; tot Gods grim brandbraeckte, en fel
Golp uyt den Hemel, op hunn' brand de brandend' heil.
Of bliek van 's hoogften hítt', toen * ftijfkaeck ketcers backuys
's W o oRDS Godheyd lafterloeyde, en liet 't gedermte in 't kackhuys.
Of als t verrleefchten droes, met Hemels pyl doorwondt,
Sich overwonnen bruil't, als huyl uyt holl' hels mond.
Sang 'k hoe Gods Lamm're bloed befpatt' moordmuyl en tanden
Der wolffche onjóòn en Jóòn: Of laeít -, 't woen wurgen , branden
Des Ttgenchrifis: die 't bloed uytgiet als bloedrivier
Der bloedgetuygen Gods, die Cnrift ftaen bloedig dier.
Waer eynd? £n t' wijl heeft noyt Gods Kerck Gods taele ontbroken,
Hoe moord-wre'e de Oude Slang fich wijds kìeuws heeft gewroken
ï Met helfch uytbraeckfel fwalp; Dat Chrifti baer-bang' Bruyd
"Wel dreef in't woeft' ter fchuyll, maer noyt ter Wereld uyt.
Rechtftonds quam deeze of die, of verre, of hend gelegen,
Uyt deeze of gene hoeck hel wijfen 's Heeren wegen.
(Hapt haet hunn' broek, en breyn, en braeckc 'et brufch aen 't fwerek?
't Vruchtzalig martelbloed is ^W, de afch mes der Kerck,)
Dan redend' † wMut, * Wïdif, * Hm, tratg, naeft-eeuwfch † Luthtr,
Czhin, en duyzend thans, en luycken 'c licht Gods uyt 'er
Stick, fchrick, dick, duyft're drab dermenfeh gevonden Leer",
En kandelaren': op re'en vaftheyds Luchter we'er.
Dies bralt de Wnerheyi wijd en wit in foo veel Landen.
Gods Bmdistck muf vermorft, gloort we'er in all mans handen.
(Vorfch eernfthaft'Chriften, als oud-eed'len r sereens,
Of Leeraer Gods-re'en reed't, of iaep-re'en van den menfeh.
Met memg ílichtboeck.
Siet hier me'e ten Perfche uytperflen
Een Werck, recht Hemelfch Mam', gekneed't door Zngelfih herflen ,
(Door N oL Li uM vertaeld, trouw' Herder van Gods Vloek)
Gelijck fchoon Dageraed met floncker Sterre rock,
Met Paerleglimp, Korael, Karbonckel, Rooz, Robijnen,
Blanck, als 't op íheeuw-wit krijt, felf BrithUnd komt befchijnen,
In Ne'erduytfch; Nederduytich' foo Duytích ten Leer 1 : en licht
Met reden na Gods re'en, ende uyt Gods re'en. Dit ûicht
/1 Kon," s",
XI, i;,ií.
m Handi. r.
H Uyctochc
M.
• Telling i

All' wat te ftíchten is. Wel dien 't met vlijt doorneuzen!
rutcht.j,,! ƒ Hier vindtmen Samgtrs knods, om zond den kop te kneuzen, 130
Welcks bof flaet flag op ílag, en bonz op bonz, en beuck
Op beuck, tot Gods Kamilí geeft God-lief geur en reuck.
5 Souw 'k 's gouden wercks waerdy' lofruchtig kif ophalen?
't Was of ick met wat kools afbootfde Sonneftralen.
* Haat. ín 't Was of ick redens zee cierd met een druppel nat, 135
•rtc roëti- Ende of ick in een Tuyn vol bloemen wierp een blad.
ca. jfpoilttn,
yugMîôrV Men fingt: * Amphions Feel en taeltoon Thcbe bouwde,
10 .'.«. Deugd dompt in ducht 't wijfe oor voor fulck fang met weedcwaïciï.
Ki'Sïra, if, Maer íír'els" Sangevs jexgdbedrjf-wîs 't, Woud gedrochten
3/ *»• Verworgen, (voorgrim voor die 's Heeren volck bevochten) 150
÷ïïarui,. yan Gat/i ftíen reppend' rots in romp, Helhond in hert:
zcgéVekens. * Ln Man zijnd', Heyren meer als Herc'íes mans benart.
25 x, sam. ii.Sijn herp hompt Hellhexe uyt x fin-wrev'len Vorft. Wat meer is,
->•• Smeed't y de Almacht blickíems ín de vuyft tot fijn verweerniíP
'.fsím/î', Haelt d'hoogfte uyt hoogft'hoogf ne'er, gewapend met de wraeckj 155
7 Uyttòcht Op wiecken van de Wind, voor fijn gerechte zaek',
h.j.Pfal.i*
*Efaì...,í,r ^ >k Swijg' hoe 't heldheylig woord 's WOORDS kudd den uyl ontleyde,
30 JpfjJj'J* */,' Sulcx fagde zee en vlood, en fich ten voetweeg fcheyde;
en ,„•. i«. De Beeck weeck rugg'lings; Berg en heuvel hoog van top
i Pfal. .1. Bewoog fich wuít en fprong als radde Rammen op. 160
• ••''?. . En * mifíeyds vaerre'en weydt t' faem Wolf en Lam ia vreden»
«Rom.iV,!' Doet Beer en blode Koe, Leeuw, Kalft' hoop legeríleden,
35 /íCor.,,'». Dat Geyt en Leuwpaerd leeft in vriendfchap, Leeuw ende OíT'
í Handl. 1«, t' Saeme eten ftroo, het kind den Slang foolt vevpg en los.
«Vptt! . fy P' anc vo ' * *-ed' ren Gods, Gods Luílhof. e Ja íells d' ííeem'îeä 165
jÈfai i».''f." Verblijden ben'er in. d' Aerd lacht. Bruysbaren weem'len
4.R0111 >5,4. In 't grond'looz' diep van vreugd, door donderdreun op ftrand,
40 iCaft.».. Met all'wat in'er woelt, gelijck eenzegebrand.
JYÍZI'IV.' ' C VeId hu PP'le-danft. 't Geboomt des wouds juycht. * O hertknederíP,
BPfai'.ii'i.'O ' Planthand van 't geloov', ƒ Geelìdruckfel, t Zielbevrederff'. 170
»•/. * Herbaertuich < Kana'nstael, K Bafuyn der zalieheyd,
Bjfp, «,JJ ì Zdelmelckj m Recht levens born, » Licht dat langs d' heylweg kydt,
Oog-
440
wumkes.nl

Í Oogzalv' t Verganck'Ioos zaed, ? Dagleyderff', ' NachtbewakeríP.
ƒ Gods zegeningen boeck, * Godshamer, « Schaeuw-wegs blakeríT',
* Laefkroes voor 't laf hert, j Wijsheyds Difch, en Wijn, en 4-ijz,
7 Verquickmild Appelfap van 't hemelfch Paradijz,
a Gods glori-fpiegel, b Chrifti fchildery, « Godsiporen,
à Des Heeren rechten, « Waerheyds woord, Voor hoorende ooren
ƒ Kracht Gods ter zaligheyd, z Bly'maerbía'en van Gods zoon,
h Vorft Chrifli Rijcksìtaf, ' Mie van Vrede, en K Glansgloor-fchoon,
; Heel Balfem Giliäds, » O fleutel 's Rijks der Rijcken,
n Gena'e tij'ng Daer de » Wraeck-kreet Abels voor moet fwijcken,
í Herts tref-fchicht, ? Woord-der Leer', ' -'s Geloofs, ƒ-Belofteniíï',
' Gods Gunít-woord, « Honingfeem, * Trouw trooítvoor'CbanggewiíP,
O WOORD! S Re'en! wat re'en beroeyt u? Arm Athcnm '""
Duyck. Deys Demofthenet. Suff Zimm zonder zenen.
Hier 's Sûcráss loet gezeg, Homèrs blind held-gedicht.
Hier 's Ariftotel, FUt' en Crát' en Cit? telicht.
En Cicero wiens re'en oud Romens Raed doordond'ren,
En Mir' en Knfît íang, wier alle eeuwe oren plond'ren,
En zedig Senec», en puntig Epiãét,
Zijn by Selfwijsheyds re'en, als redenranck ontreed't.
3 Gods re'en U een rappier dut hert en nier' doorfpest't.
f îfal. j. «| jíEíai,tj, >, Hebr,f, IJ.
**#
wumkes.nl
G. JACOBS,
íO|iînb,î.i«
/>ití:r,i,:3,
f Byfp.í.ii,
t-Byfp s. .«.
fDeut, ii.K
17.II.
c Ieren J.Í,,
• Ff.ll.i|.«'
ar Hogel.1.,;
/Bylp. ,,,.
:*Hoge,«.,,f,
^ a Cor.j.ii
í Galar, J. I.
cPfal. ij. f.
en >l.l.
áPfal,,,...
fPfal..!•(•..,•.
/Äom. I.IÍ.
^Rom. i#».
APfal.i.ci.
í Ephel^tf.if
*it TimoCfi.
il.
/lere,». n»
nHlt.K.1,
«Hand-iQ,!.,
• Hebr.n,»»
Pfalffl.1, li
441

O P
O N V&XJÏÏ O E G LYJ^HETD.
OJNVernoegers, Strandeploegers,
Vreckewroegers, Self-fms ach!
Spinn'-kops van zielwerrend'ragh,
Eyge opla'ende quellaít íwoegers
Beulen van herts vreugd en vree,
Blaesbàlgs in Uw' dormíuchts zee,
Knorremorrers, Inborít-peften,
Kreauwers, Knibb'laers, Bang-bewufí',
HeríTen pijnders, Staeg ontruíV:
(Schoon 'et gaet ten alderbeften)
Leert hier VERGENOEGINGS kunít;,
Soo wint Ge Aerdfch en hemel-guníî.
Schoon Ge land aen land meugt winnen.
Schoon Ge 's Opgangs paerlefchat
Met alle 's Neergangs goud befat:
Av'rechts wint Ge onwinft van binnen,
Mits Ge 'er_geen vemoeging vindt.
Wint all' de Aerd Ge wint maer wind.
Schoon Ge, als trotfen Akxander, \
Hondert Schepters treedt ter ne'er,
Noch word't Ge Uw gemoed geen heer:
't Holl' hert hungkert op een ander,
't Is geen Vorft die Voríten tert,
Maar die Vorft ís van fijn heit.
* * Soo
wumkes.nl

Soo konde Abra'm ruftig laten 25
Ouders, Vrunden, Vaderland,
Vergenoegd waer God hem fand:
Ia wil God fijn Soon ? Gelaten
Is hy met Gods wille in til,
Sijn genoegt is 's Heeren wil. 3 o
Soo focht Mo fes fyer te brallen,
Mits hy 't Rijck' des Nijls verlaet,
Vergenoegd in Gods volcks fmaed.
Soo lat Job, na Gods gevallen,
Kranck, berôyden naeckt op 't mis; 3 5
Edoch Koning in gewiíP.
Soo befatten , fonder fchatten,
Alle fchatten , Chrifti bóòn,
Schoon Sy waren 's Werelds hoon )
4
ant hunn' fchatten 't alle omvatten
(Daar de Vreck' vergeefs om ploegt)
Mits Sy leefden vergenoegd.
Dit hadde, onder Grootften Herder,
Groten herder, hoog ge-eert,
Paulus, voor wat groots geleerd. 45
Hoe 't Gtíd gaf, Hy pracht' noyt verder;
't Was gebreck ofte overvloed,
Wei-genoegd was fijn gemoed.
Wat vemoeginge all' kan geven,
Wat vernpeginge is een weeld', 5 o
Wat vcrnoeging' vruchten teelt,
Vint Ge in dele Bla'en befchreven:
Soo
wumkes.nl
40

Soo Ge fe, U te nutte, leeft
Wordt Ge een Koning in den geeft.
Wordt Ge een Koning, die een Koning
Wiens Rycke, als een Lijck, verfchiet,
5 Voor een maden-fack aanfiet.
Word't Ge een Koning, die fijn woning
Boven 't prael der Sterren ftelt,
En niet vreeft alle Aerdsgewelt.
Aenà'Eervo: SCHRIIVERS.
O geleerd' Vemoeg-kunfi Schrijver!
0 O eerweerd' Vertolcker! Wat
Sijn we all'ichuldig voor deez.'fchat!
Voor Uw' God-gewyden ijver
Is Jaeel Ne'er-ende Engel-land
In herts dankbaarheyd verpand.
5 G. Jacobs.
wumkes.nl

72 GESANG 8601

446
Engeevê ônfin 't goede baet;
Soo %ult Ge on%er liepen varren
LieffiijcJ^luchten door de Sterten,
Aíïbr galons niet behowven9
Noch geen peerd, ten krijg gefchhh£ ,
Schoon de wereld 'ervoor fchrzcfy:
"Nimmer gullen wy meer houwen
Op On\ handwerc\ (ach te fit! )
Seggenä'(fiey On\ !) dit 'sOn^God,
Immers fult Ghy u (och armen! )
Eener We\eo HEERE ontfermen.
[Dier glijçk Geeftgefchut en wapen
Grijpt ten toevlucht: Sondaers baet,
Boettraen tappers, Godvruchts zaed,
Geeft vergruyfd' ziele oorlog knapen,
Sondbelijders veynf'loos bloot,
Nood nytftorters in Gods íchoot,
Godverzoeners, herts trill' zuííers,
Straffe afíraeeckers, Roede kuíTers,
Banger noodhulpe, Evelílutters,
Tochtenbreeckers, zonds verniel,
Vleefchweeld' temmers, Wieck der
ziel, (fchutters,
Trooftborns, Weeuwe en Weez'be-
Gimíl
wumkes.nl

Gunftverwervers, Dnyvels fpijt,
Wraeckverformers in meelijd,
Self-verzakers, heyl-bejagers,
Hemel-le'ers, Geweete ontknagers, 4o
5 Tong' reuckoffers, Ootmoed tuygers,
Wroegherts Honckzuyls, Beed'laers
t rooit,
Hertsîaeve , als 't op zonds gloed
rooíl,
Imborftkneders, We'erwil'-buygers,
Leeuwen muylbands, vyandsval,
10 Onrechte onderdrucktens wal,
Övenbiuflfchers, Toorn' verfachters a
Heyr-verheerders, God verkrachters,
enz;
Voegt 'er by .Bo^j-beggelftromen
Uyt bekreten ooge ende oog, 5 o
15 Wolcke opwellend'herts leck-loog,
Om te naken 's hemels zomen 3
(Traen'-ftroom, wond're tegenaerd,
Die ne'erdalende opwaerds vaert.)
Om te naken 'theylige oor, en 55
20 Datf' 3 hoeheym, heufch wil verhooren.
ZieUfuchts peerl'drups, daer Berouwen
* * 4. Als
wumkes.nl
447
45

10
15
Aís in zondvloeds pekel pîafcht.
Seep daer Ootmoed fích me e wafcht.
Hoop f verquick-dauwe in 't benouwen.
Oofterfch Wijz'juweeie vloed.
Klanckltill' be'e-klepp', herts blanck
bloed,
Bang borfte a'emftoom, Sweet der zielen,
Smeer voor hert druks hoogte opwielen,
Stercke * om trooít, wolck wieckle
íchachten
Daer de zonn' noytwafch affmelt't.
Drup, die God in ípaerpot tell't.
Oogmelck, Bedbad in naer' nachten.
Teelte uyt hert-gronds ítil geiteen.
Beeck-vocht der Medogendhe'en.
Myjeaheyds in-krop-ontwolckers,
Stilibeítopt'/zV/^j- tocht-vertolckers,
Zielwell'wondbloed.en z:] Soo Geuyt
dezen
Diepen dobb' ten Hemel fchreyt,
Hoort wat God u dan weer zeyt:
'J^Sal hunne afkeer reyn genefen.
20 'J^Saïfe hertgrondig ah mijn oog
Lieven, 07 hunrì'boetnatt loog
Heeft
448
wumkes.nl
60
65
70
75

Heefì mijntoôrn, hoe heet verbolgen,
Na mijn vry' wille opgefwolgen, ~" 8 o
Jfyorne en wijnjlock gullen leven,
Hunrìgedacht nijp~ geur \al %jjn
5 Als den lout'ren leek ren Wyn
Dieoyt Libans ram ^ hond'geven.
Wat hebbe lek met de Afgóòn meer? 85
'kjioore en lette op Ephraim we'er,
'kJSal^ als Denn', hem doen bergroenen,
1 o En Sijn vrucht is Mijn versoenen,
O ! wie wijs is hier op achte 9 en
Wie verstandig is , fie toe 90
Op des HEEREN wegen, Hoe
Goeden recht %jjn V HEEREN werekenì
15 O ì de oprechte tyl daer inn
Wand'len wis , met her te enfin:
jMaer , de bo%e, met hunne allen, 95
gullen in dier vallen vallen.
20
Dit werdt breder uytgemeeten ,
Met recht reyn-old-nieuw befcheyd,
Naer 't nieuw'-reynolde uytgeleyd
Door d' Heer REYNOLDS reynold 100
weten
Uyt reyneold-nieuw'Schrifrs bericht
Dies
wumkes.nl
449

Dies Sijn' leer* freyn-old-meuw)
ílichc't.
Daermen nieuw' - reyn-oïd nntt' viiTen
Kan, en drucken't op 't gewiíïen,
Dat 'et herten, finnen, zielen 105
5 Zulte, en fnacken doe na zoen
Die ons ftaet by God te doen
Om de zonden te vernielen.
Dit 's een Werck van God geleerd
Dies deze Engel-fchrijver eert. 11 o
1 o Danck hebbe oock den Overfetter
Sijner Nederlandfchen letter.
450
wumkes.nl
G. IACOBS,

j Cá HolUntfche Par nas,
73 Gadeloos Bruyloftslicd.
PSALM X L V.
I Een ondermjzinge, ccn lied der liefden: veer
de opper-Sungmeefier onder de kinderen
van Curah op Schojchannim.
M Yn '
I.
i hert ontfpringi als 't guldc ípringborns fprsn-
8 cn: ,
Om t roemrucht'lof eens Koningsbraef te zingen:
Mijn tong gehjekt een penn' gel wind infwier,
Jn h.ie], ïiimael, in pracl na kunrtbeftier.
1 Veel Ichoonder zijt Ghe (ô Schoonde, ô uyrgclc/en'}
Als oyt Ichoon mcnfch of menlchen kind mach wezen,
Uw' lïppe is mer gena'e vol-vloeds beftorrt,
Dies Ghy alle eeuw' van God gezegend word't:
I I.
4 Gord' dan (ù held der helden foo vo! zegen)
Gefp aen uw' heup den Komnglíjcken degen,
Soo pracl uw' hoog-geduchte Majcíteyr,
O GoJ-foldaet /o Heer der heerl'jckheyd !
5" De Koning leve. en rijd' voorfpoedelijckcn
Ter goede faecke, op waerheyds wiel teprijek en
Tepronck.in bili'kheyd, trouw, bcícheyd ctirc'cn.
En wdgegrondheyd der faclmnoedigbe en.
III.
U v' dapp'rc hand, uw' rechter vuvit in't vechten,
Sai vyar.dsfciinck.vîuclüjnü'erla'.gï moorduytrec^é.
wumkes.nl

o ft Vcrfchcìdc gedichten. †6j
6 lUv'Jchcrp geíchut boft wrcv'le vokkVcn ne'cr ,
Soo girll door't hert des vyamis't Vorít-geweer, 20
7 Uw' troon, o God ! (al ecu we aen eeuwe altoos Hjn
ín gloor, ïngLinkh, ín welckelozen bloos zijn.
Úw' Komngltafs ontlaid.b'reftangheyd
Zeeg'praek en brallt ín wacr' rcchtmaetíghcydj
1 V.
8 Ghy Heft "et recht, en haet 't godtíooze ontuchtígd', 2 5
Dies U , o God ! Uw' God heeft ovcrluchtigd
Met olie der vreugden /onder maet ,
Meer dan Uw' me'e-genoots ín eeren-ítaet.
9 Treed toe, treed roe, niet Votlt'lijck" helde-íchreden,
In Uw'goud, peerl',geíieentrijck' Konings kleden , 30
Vol myrr'-geur, aloë en caíTia ,
Uyt elpen Troon, daer U de vreugd galmt na.
V.
ÎO Schoon' Deirens.ítamm'hoog'eed'Ie Koningípruyté,
Sich't koíílijck Stoet Uws Maegd-eer-lleeps influyte.
Maer íìe ! o braeflt ! de Bruyd t'uw rechter ftaen ,
3 5
Fijn in't fijníl' goud van Ophir aengcdaen.
11 Hoor Dochter, edclíV Dochter, leen nu oren ,
Síe, íchoonfte,ey hoore, o 's Konings uytvcrkoren !
£n luyft'rende uw'zíel-Votfts God-wijze re'en ,
Vergeet uwe af komíts on-gods dwaze zeen. 40
VI.
12 Soo fal de Vorít fich in Uw' fchoont" vcrluíl'gen ,
Soogloeyt Gh'hein't boríì ìicfd'íiam.n' vol niet om
bluft gen,
Soo fteelt Gh' hem 't hert. Hy is, hy is Uw'lieer.
Buyg, dies, met dicpontfagh bevdch voor hem
ne'er.
13 DeDocht'ren preuts van Tyr', yolck-fehatrijck,
groeten
N n 4 U. frae-
wumkes.nl
45

yé8 HolLntJche Parttas,
II, fmekend', met gefchenck, leeg, voor Uw' voeten,
14 O dochter Gods ! o Konings Kind • hoe weerd !
Hoeglanfch-ríjck ifle in binnc-fchoont' verecr't.'
VII.
Heur rijck gewaeds rijn goud door goud geweven,
5 5 wij mr, geborduyrt, all' kunt! voorby, nae 't leven ,
ïj Soo wordt Se in 'tgoud, Pauw-cierfel-blond , ge-
In hand-geley den Koning toe gefchickt. (íticktj
DeDochterrey', heur mede-gelellinnen ,
Heur reyn gevolg, zal U gebracht zijn binnen.
10 ï

Op de
Wetsteen der Vernuften
I. Is't niet vremd, dat Ian de Brune
(Daer noyt bruyne licht in heeft)
Straellicht, glans en gloorglimp geeft?
Is hy de Aerd' gelijk der Tuyne;
Díe, hoe bruyne, a'emt reuck en geur;
Ende uytpuylt in talloos' kleur:
II. Geen' çieraedje alleen voor de ogen,
(Hoe verwonderlijcke pracht
Van nature kleed 'er lacht)
Maer, daer Geesten, opgetogen
In d' heyl heelkund'. heylsaem kruyd
Plucken, 's menschen welvaert, uyt?
III. 'tis gewiss niet quaelck geleecken
Mits Sijn' verv'loos' swarten inkt
Hier soo geestig mengel blinckt
Dat 'et, met verstand bekeecken,
Tert en Tuyn en Regenboog
In onze innig herssen-oog.
IV. Saken die soo seer verschillen
Als swart duyster van wit licht,
Sijne E seldsaem t' saem verplicht;
Dat noyt gauwste sinnebril, en
wumkes.nl

Hoe wijdweyig dat se ook speelt',
Oyt hunn' hardigheyd verveelt.
V. Hier zult't soet en roet sich t' samen,
Hier peyt serp, en suyr door een,
5 Hier schift geur en kleur, verscheen
En doormengeld, naer betamen
Geestigd, in soo schoon' gestalt',
Dat 'et voor een wonder brall't.
10
VT.
Hier is nutte en nodig weten,
Hier is jock, ende eernste, en lach,
Weelde en tranen, vreugde ende ach!
Gaer gereeckst, in gouden keten,
Vol fijnn' peerle ende eel' gesteent',
Als een' Phœnix rock, vereent.
15 VII. Lenf heeft naauw meer bloem verv' roemen,
Somer bral van groen en graen,
Herfst bracht soo veel' fruyt schaersch aen,
Als Sijne ab'le Boeckblaen-bloemen,
Die de sinnen weyden doen
20 In een reden-Edengroen.
VÏII.Och! hadd' dees' hoog' Geest in 't leven
Sijnen ouden dagh genaeckt,
Wat hadd' Hij niet fraeys gemaeckt?
Doch Sijn Geest moest God'waerts sweven.
25 Wat bracht Brune saen ter dood?
Grooten Geest; sijn Lijf te groot.
wumkes.nl
G. Iacobs.

75 Op deze 8612
LEERRYCKE
Luyfter - L E L Y E N,
ENGELLYCKE
Gloor -Rooz E N •>
en
ZlELVERQUlCKENDE
Bîoey -BLOEMEN.
I J Wat een Sonn* van wond're gloor en klaerheyd!
Hier blinckt de deugd» ontmaíchert, wit in
waerheyd,,
Door praelpenn'van MÓNTAGNE » WARWICK»
HAL ,
De domme jeugd en leerling ten geval.
5 Niet door een fwaer geíwier van ommewegen > 5
Ceìijck by ouds Atheer.fche Leeraers plegen:
Maer als geleyd't door Luílhofs bly gebloemt',
Daer yder fpreuk Godvruchts nutt' raed tuk roemt_
Wie raedlooz. fuft in íinverbotfle faecken >
10 Kan door dit werck fijn finnen raedrijp maecken, 10
All' wat hem in d -1 heylweg' tot zielprang ílaet,
Befchaft dit Soeckje ontwerringhs raed en baet:
Be-
456
wumkes.nl

Befwalkt u 'tfwerck van wer'lds wnenhoeg' gedachten?
Hier voed't u vrucht om'twindvang weynig te acht?;
En voert uw' ziel, verr' boven Sonn' gepracl, 15
Ten wekk'looz' Kroon in 's derden Hemelfael,
Soo hibhifl u ontvlamt op Crefi fchatten ?
Soo perelùracl u doet na pronck preutfch pratten?
Hier wint ge fchat die nimmermeer verrot;
Hier vmd't ge pronk bevrydt van Maeye en Mott'. 20
Soo fucht ter kjmfle aenporr't uw' ruftlooz' finnen?
Hier leert ge leíìe om kunft der kunft te winnen,
Waer voor Chaldeuf ',Memph'f ',Griekfe wijf heid
íuft:
'Dit puft den dreck vand^íwijdweydích versuft »
Dit leert Nijd, haet en wrock met voeten treden- 25
End' hoemen ongelijck verdraegt met reeden.
End' hoemen fmaed en wederwaerdigheid
Verkropt , ende aen den Vloeckaert zegen zeit,
En hoemen alles kan ten beften keeren.
En hoemen fmaeít de gunft van d'HEER' derHeeren, 30
En hoemen fich in allen voorval draegt
In God getrooíl, en 't hert fich feit niet knaeet.
Kort om , de geur-, glimp , geeftglans dezer bloemen,
Onmooglijck is voor my, nawaerd, te roemen i
Te mm my dit ter vlucht wert afgepreft. 3 5
Siec m de bla'èn daer ghy uw'ziel ftracks meft'f,
*f
wumkes.nl
G. IAC OBS,
457

7 6 Op 't Derd'deels twaelv'tal
Der Brittens Rijcksraedkhe Verduytfchte Leeraeringen.
H
Oe d' HE E R E in toorn'getergd tot ongeduld,
[Gelijck^een Leeuw' dieflingerfleert en brull't)
't Forjf voorhooft vronfl en grauwt van Ebals bult $
Dat bergen baren,
5 Op jluymertyechts, die, traege mVHEEREN wetc^
Ofgeene, of [eet min nutt' doen Chrijli ^erki»
Én lofephs fchaerd niet nemen in gemerck^
Der heyïger fcharen,
Werd't van mijn Dicht, deet( Schrijvers, niet gefch aft,
10
Legr eekels \ijn fef in 't minfi. Wier ftemme oyt boft
Op %pnde on^'s eeuwsy die maeckjioopt? neen, Elc/^jlfafi
Met donderdommel
Op Sodom , âat (ach God help ì) helfcher bUec%t
10
By ons r als datt van ouds ten heil' gemaeckt;
15
En 't quelt hunn' %iels, t'wij II' mond en penn 'et veraeclg
In herts gerommel.
Dief fiuycktme'er geen qmdlodd'rende elleboog
is
yieykujjens, neen. Men dreygt fe acbhpars en loog-
20
Brand eeuwig: i wij II' men troojl boetborlende oog
En God' rveel( herten.
Men fnyt 'er recht Gods re'en naer Gods Geefts draed.
Mana' difchtme 'er, bemelfck brood > tfel'voed%el%aed,
Melc\ lurcken 'er 's iQrci^s teederlingen (baet'
20
Ter qielefmerten )
25
Aen teepels vol%iel%alig faygling fop.
Oock^ werd't den geeft, van vajier geefien 3 op—
Gekruyt ten vreugde op vreugdevol!' bemeldrop,
(Heyl'ge Eng Ie weelde!)
Daet 'tzjele. oog gluyrt Sonn'^laer op klaer verQaerd
Dm
25
458
wumkes.nl
8613

Doof 'kennìjp wijn , die 't eeuwig beyl herbaert j 30
Tot men %pnd' fterv't, Cbrift leev't, en God.geäert't
Sweemt 'ÍHEEREN beelde.
Wie dan dit werck^, dit heylig werJ^ doorleeft,
5 En peil't den peul ten proeve, en Qurcltt den heeft
Ten qielfyft, die dee\ Geeften, door Gods Geeft, 35
Hier geeftly ck^ dijfchen:
En lept den wijn, den Neótar, dìeme 'er fchinckt,
Die 'tberte in noyt begreep e ongrondfoet drinckt,
o Enjiaeg nieuw, nieuwe en nieuw' spel druyv'fap brìngt
Door dutte uytwijfcben: ~ 40
Stortt' %egenwenfcb op de Engelorgels uyt.
Op de Eng'Ie galm vol Gods beyrheyl geluyt.
Ende oock op Hen, die 'tNeerland, als een buyt,
5 's Teems ^al'ge pMflchen,
God' lief tgtvïjjçjjen* 45
wumkes.nl
Ge JACOBS.
459

Op eenige h. Engeifchc, verduydfchte}
Lr C KL E E H.-H,E EDENEERINGEN.
Udruyge , oytfuffe Seyzenfwajer .
Brafch' raaek- en breek-aLbarfch ie been, O Uytiegg' van duyft're vooríeg- re'en,
Bedilal, Biondbluf. Jeugde raajer ;
5/5 Na dien, onachternaeib're Tijd-,
Ghy doen en ding kauwt > klipp' doorkerv* kling,
Wat 's heyift' , wat's naift' voor zond'ge fterVìíng,
Drucks tracn, of lach van weeld die glijdt ï
Mijn Moeder Waerheydì of míjn Dochter
1 0/10 Waeracktìghtyd , die 't yayll' bedeckt'
Muts, mafleher , motn^- en Moff aftreckt :.
En brengt fin fpijt van Loch en Drog) ter
Beftemder ftond 'tbeftelpte in 't licht:
En weet van vleyen , verven , veynzen ,
Ì 5/1 5 Van anders f eggen J anders peynzen :
Hoort hoe ie u geeft rechc onderricht.
't Is teter gätn in 'f hnys vol treuren
^Ah binnen reecldwtnd reaermen brjjì.
Hoe ? £we'erwoord'r Wuf hooft) gaet dat vaft;
20/20 Daer dutme, ach ! met beloocken' deuren :
Maer kier, ha ! f wem t me ín fmaeck , en fpei,
Ende eya-juych : Werd' niet geprezen
't Gull' -residuen , met etn vreiijek. iveTsn 3
By wijften Vorft van îíraél ?
25/25 tWerd'. Maer de Koning aller IFïjçtn*
En Wijften aller Kjmngcn ,
Die vreugds geraer , ervaren, ken.
Komt u 'et daer voor 't hier aanprijzen,
Om datroe in 't àat? 'twyt-csnde aenfiet
3 0/30 (Mits \hier domme onbeíonnen weelde,
'rGuld' totíbly fich ftaeg dieffch dood-deeldc;
Van Wereld-weilufts ydel níet.
ÌVaen fchoiîw't 'er 'tVleefib, bol , uyrgeiaten ,
(O verre poezel .' ) in heur ítoel ,
35/35 Mee fang , en klanck , en krieìkrioei _j
Aen difch vol wijn , en tafeívaren
Vol leckernye , of opgeltuyckt
Ten Danszael, met tapete wanden ,
iCiláCì * n ' t P ur P l,f » met borduyrfelranden
4U/4U yan gOUj en perci . rijck geprüyckt .
Om 't bíooz' biankett' hooft, waer d' Keel'Wereld
Heur kofte'he'en wey dfch Ín verplengd ,
Met all' wat we'erzijdfche INDIÍN fjhenckr,
En Moore en Noor' ten prael verdwereh.
45/45 Dencke of den geeft niet ganích verJompt
In fwijndraf van í'nlck' zond'-genuchten ,
Die als kufkaf, voQt ftormbUs , vluchten ,
Soa faen fuif' Sìezkj' , Doods voorboo , komt ?
Volgt Dood dan feiv' , met dorre fchink'iea
460
wumkes.nl
(Soldy der *ond') in ftoet van gier
fcn grijns en wrotte en motte en mio::
Verfchrimpeid dat fijn beenderen rinck'len l
En grijptfe en nijptfe in kille hand,
En duwtfe en drucktfe in onderkuylen ,
Daer íiijm , flang, pier en padden fchuylen ,
In ftick dick duyfter Hchtlooz 1 land ?
\Vat vreugd is dan in 't vleeích verüetcn ï
Der Mnggin: wier domm' brum-getier
Vliegt vrolíjck in 't glans-gloorend vjer.
En werd't *er ia tot aìch vcr-eeteii.
în *ïklat$hnys dan; daer *s beter vrucht.
Of't is om bet're vreugd te wenfohen-
Want daer ù de eyna'Jhack^ aller mtnfchin t
Daer doelt ds levende op in ducht.
Daer fwiert Ljjckjdroefheyd, lang van klceren ,
üf in een iack , oî in 'et fwarc ,
En fatht, uyt in'nigft. hol van 't hert ,
Herts traenen , (niet om te waedeeren
By fchatrijk pereì-oorcieraed
Daer Cæfars pol me'e placht te pratten ;
En, fmeltend', foo-ji íchîeï Crceü fcharten
In preutfehen dronck , dronck fonder maet'j
'kSegg' herts Tra.cn, die Drucks buiftct baden i
En begg'len langs bleeck' kcon voor ne'tr»
En nemen, av'rechts , wederkeer
Om 't nimmer doo?' heyi'ge oor te laden,
Uyt voU' hertsfmcltend bracke oogvioed;
Tot flat Sijn hoormìlde open ocren
Waer' droifheyd, dit na God is hooren ,
En wis verhooren wíl-' en doet
Door driix wichr f wonder" j ':her:e opheffen ,
Uyt aeníichrs droefte in blyer ftand _,
Door rr-ooftìialpe. O de Almachtig' hand
Kern: drucx bori-bu!der baren effen ,
En zedigt faicke een fiedtní' Z?e ,
Op be'e , met opgeheven' handen ,
Geboogen knien , Jíppe offeranden, et 7»v :-
Het blinkt een Almacht ín den be'e.
't Gebed kan Som'loop tegen kanten
't Gebed doropt dar geen Vlam v^ríìind't.
't Gebed der Leeuwen muyl tpebind'..
't Gebed kan barfch gebergt' verplanten.
't Gehed íìuyt d*Hemel: ende>ontíluyt
N'aer twee-en -jiertig mdenden droogt' isee ,
En tapt weer woícknatte uyt 'er hoogt'- Be'e
Porft vocht ten rotfc en backtand uyt.
•t Gebed a'erat Daoden we'er in *t ízvrn.
't Gebed; al f on ge ick aìl àsn dagh .
î^oyt fong íck wat gebed vermagh ,
E.n
3621
50/50
55/55
60/60
75/75
85/85
90/90
95/95

100 Enwj: God, om 't Gebed , wil gaven 4
Selv' biedt fich God voor bidden -veyl ?
Voor .bidden befften yr\'~tt Dtnrm*
5
En^beede is eçrnftïgerby treuren
Als by gelach , o dat 's te geyl .'
105 Dies klemt mijn fang: Wijz'Koníngs feggsn .,
En fangre'en, die de Wijsheyd z.cU'
Hem inttort' van 't hoog hemeíweïv' ,
Staet fchootvry oyt van wederleggen :
10
n
En daerom rechtj Der W"^
hnt
130 In 'tklaeghnys gttrne is: macr der Sottca
In vrer.rd' krt'üet, dan ftotters (potten ,
En daerrn: in dartel der-n vernarr't.
Waerachtigheyd floot.
Tree dies binne
1 5 TuchtUevsnd' Leerling ; onderfoeck -
115 Dit hirccrheyííg LycxUrr Boeck ,
Hier fciìuyìt ziel ieemioet' mchtlelTe ínne.
Hier 's HjdUem* Taciënti plant;
Kruyd , dat, hoc feer 't toe Chrilrens paften
20 Mag, niet in all' mans Hof wil waíïen
'20 Eea kruyd , díö 't noyt heeft by der hand.
Is ruft-, iuft-, luckloos «yre en itonden.
Kruyd', dien 'tgeens tijds verliezen kan,
Lauriere ick voor den kloecklten man-
75 Die ': niet van doen heefc werd't bevonden
125 Voor de eerft', mijns oordeeis , van die Mag.
Kruyd , die 'teenpaer' gr^en hebben grueyen,
'kGeioov' niet darfe op Aerden bioeyen.
; Die 't queeckt en herqueeckt nacht en dag,
30 End', hoctíy herqueeckt, moet gedogen,
130 Sulck krayd , vooronkruyd, uytgewied'r,
Wijck 't Jobs, noch Mofis , duJddeugd niet.
Na 't Gods Lam fweerot hy d'hoogft der hoogen.
Hier 'slSalfem voor een zond' fieck hert.
3 5 Hier '5 Hermans Dam»' , ManTia' , Ambrojia,
Hier 's He?nelfcb* Lijck^fal-J , Myrr* » U

wumkes.nl

Register en konkordânsje op de tekstnûmering fan Feitsma 1974
De sifers ferwize nei de tekstnûmers. As dat in a-nûmer is, stiet de bledside der
tusken heakjes efter. Yn de oare gefallen lit de bledside him maklik fine fia de
ynhâldsopjefte foar yn dit diel.
2192
3049
3195
5001
5002
5OO3
5004
5005
5OO6-5O1O
5011-5013
5014-5015
5016
5017
5018
5019
5O2O
5021
5022
5023
5024
5025-5026
5027
5028
5029-5030
5031-5032
5033
5034
5035
5036
55
60
61
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
wumkes.nl
5037
5038
5039
5040-5041
5042-5044
5045-5046
5047
5048
5049
5050
5051
5052
5053
5054
5055
5056
5057-5058
5059
5O6O
5061
5062-5094
5095
5096
5097
5098
5099
5100-5101
5102
5103
5104
5105
27
28
Oorde deel
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
Tredde deel
45
46.1
46.2
46.3
46.4
46.5
46.6
46.7
46.8
46.9
46.10
463

5106
5107
5108
5109
5110
5111
5112
5113
5114-5115
5116
5117
5118
5119
5120-5122
5123
5124
5125
5126
5127
5128
5129
5130
5131
5132
5133
5134
5135
5136
5137
5138
5139
5140
5141
5142
5143
5144
5145
5146
5147
5148
5149
46.11
46.12
46.13
46.14
46.15
46.16
46.17
46.18
46.19
46.20
46.21
46.22
46.23
46.24
46.25
46.26
46.27
46.28
46.29
46.30
46.31
46.32
46.33
46.34
46.35
46.36
46.37
46.38
46.39
46.40
46.41
46.42
46.43
46.44
46.45
46.46
46.47
46.48
46.49
46.50
Oon-wysinge
7001
7002
7037
7054
7055
7072
7150
7151
7152-7187
7188
7189
7190-7191
8010
8012
8014
8016
8017
8018
8019
8O2O
8021
8022
8024
8026
8028
8032
8033
8035
8036
8038
8043
8048
8050
8051
8052
8053
8055
8100
8103
8104
la(241)
2a(278)
27a(342)
39a( = 52.1)
48.17
50
47
Titel dl. 2
48
49
51
52
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
17
18
20
22
23
25
26
28
30
33
35
36
37
38
40
46.6
46.8
46.9
464
wumkes.nl

8120
8149
8561
8562
8563
8564
8565
8566
8571-8572
8573
8574
8591
46.24
Oon-wysinge
59
61
60
62
63
64
67
65
66
68
8592
8601
8602
8611
8612
8613
8621
8622
863 l = fariant 8594
8632=fariant 8593
8850
8852-8853
69
72
73
74
75
76
77
78
71
70
47
48;48.1
465
wumkes.nl

wumkes.nl

Register op de fryske psalmen
De nûmers ferwize nei de bledsiden. Fan GJ is ien psalm yn it Nederlânsk bekend.
Dat is psalm 45 (bis. 451).
1
2
6
8
9
10
11
12
13
15
16
23
24
25
32
33
34
35
41
42
43
46
50
51
52
62
190
227
183
107
140
97
99
102
170
103
105
124
224
147
130
195
198
202
168
152
154
156
219
161
158
212
wumkes.nl
63
67
79
80
84
85
90
91
97
103
104
112
114
119
125
127
128
129
130
131
133
134
136
137
139
146
179
215
166
163
120
211
122
144
221
117
206
125
139
193
180
182
177
229
113
177
175
176
185
94
216
109
467

wumkes.nl

Opheldering fan ûnlêsbere wurden en sifers
Yn it neikommende oersjoch steane wurden dy't yn it orizjineel wol lêsber
binne, mar yn de facsimile-edysje net mear. It ferskil sit him meast yn it ûntbrekken
fan inket, dat makket dat allinne mar in yndruk (en gjin ôfdruk) sichtber is.
Undúdlikheden dy't gjin problemen by it oplossen jouwe, lit ik wei.
3,25
25,1
32,20
39,17
43,1
43,12
43,41
43,44
44,13
48,25
48,29
49,17
71,27
71,30
72,30
72,31
87,16
89,22
89,23
89,24
?
bea
Leauw'
mijn quellinge
gaesten
motte
wreadheyt
jane
wrâd
dy
Ynn' Stalcke
Ids
teag
Dead
Omtsjeande
Frjuenen
fljuecht
kinst-
O! njueggen
Heag' leer'nge
wumkes.nl
161,12
164,10
184,1
184,5
184,7
184,19
216,18
221,2
221,5
268,35
314,7
314,9
321,27
333,30
377,7
379,12
380,13
389,24
389,27
425,35
Stirt
dwerz-
5
6
7
9
to
22
23
Batten
otheres
eth ti
barnd
rjuecht-pinne
him
frisle
Lit
hietne
pijne
pralerc
469

Dit boek - dat út twa dielen yri trije bannen bestiet -
giet oer stof en ynhâld fan it wurk fan GysbertJapix
(1603-1666), de Bolserter skoalmaster dy't as Frysk
dichter fuort mei syn earste publikaasje yn 1640 al in
/begryp wie. ^
ìt earste diel - ditte - is in facsimile-útjefte fan V
Friesche Rymlerye fan 1668 (dêr't mar achttjin eksimplaren
fan bekend binne), mei de oanfollingen
út'e werútjefte fan 1681 en it fersprate wurk, dat
foar in part yn hânskrift oerlevere is. Tekst- en rigelnûmering
meitsje dat dizze útjefte brûkt wurde kin
foar alle wurk dat fuort sjen litte wol hokker farianten
oft der fan in wurd binne en op wat plak oft dy
stèane. Listen fan set-, print- en skriuwflaters yn de
oarspronklike útjeften en hânskriften binne efteryn
dit diel en yn it twadde haadstik fan it twadde diel
tafoege.
wumkes.nl