laboratorium Bioveiligheid in het

More documents

Recommendations

Info

stammen zijn geschikt voor risicoklasse 1 en dus is het voldoende om in catalogi, bij de leveranciers, of in stammendatabases (bijv. ATCC of DSMZ) na te gaan of JM109 tot deze stammen behoort. Het antwoord is in dit geval: ja, JM109 is een E.coli K12. Daarna moet nagegaan worden of de vector geschikt is voor risicoklasse 1. PUC18 is een goed gekarakteriseerde vector zonder schadelijke eigenschappen die bovendien niet-zelfoverdraagbaar is. De vector is geschikt voor risicoklasse 1. (Een gedetailleerde beschrijving van de eisen aan vectoren is te vinden in bijlage 2 aan deze brochure, in hst A. Ook is daar te vinden wat ´goed gekarakteriseerd´ inhoudt). De gastheer-vector combinatie is dus geschikt voor risicoklasse 1. Stap 2: Nu kan in bijlage 2 het bijbehorende inschalingsartikel worden opgezocht. In dit geval is uit hst A van bijlage 2, in de ‘eerste richting’ de categorie 1 van toepassing (gastheer-vectorsysteem voldoen immers aan de criteria voor indeling in risicoklasse 1). Maar voor de inschaling dient eerst nog het risico van het insert ingeschat te worden. Stap 3: In dit geval wordt gewerkt met een stukje erfelijk materiaal uit rund dat verantwoordelijk is voor de productie van chymosine, een eiwit dat zorgt voor de stremming van kaas. Het is in dit geval goed gekarakteriseerd, is geen toxine, heeft niets te maken met virussen of met pathogeniteit, en is ook niet op een andere wijze schadelijk. Dus is uit hst A van bijlage 2, in de ‘tweede richting’, categorie j van toepassing, hetgeen een eerste identificatie van het inschalingsniveau oplevert: L1 Stap 4: Zijn er nog bijzonderheden in verband met: (1) het milieu dat zou kunnen worden blootgesteld, (2) het type en de schaal van de activiteit, en (3) eventuele niet-standaard handelingen. In dit geval worden er bijvoorbeeld alleen kleinschalige, reguliere handelingen gedaan zoals: transformatie, kleinschalige kweek in erlenmeyers, centrifugatie, eiwitisolatie, gelelectroforese. Een activiteit wordt pas als grootschalig gezien als het gaat om grote kweekvolumes in een productiefaciliteit. Toch vereisen ook kleine fermentoren vaak bijzondere aandacht als het gaat om afdichting en fysische inperking van de down-stream processing. Er zijn in dit geval geen bijzondere handelingen die ofwel een extra risico met zich meebrengen ofwel een bijzondere vorm van additionele inperking vereisen. De finale inschaling komt daarom neer op het hanteren van de standaard L1-voorschriften. Hierover kan het volgende in dit boekje worden teruggevonden: • L1-inperkingseisen: bijlage 1 van dit boekje • Gedetailleerde VMT-basisvoorschriften: hst 5 van dit boekje • Hoe te ontsmetten en te inactiveren: hst 6 van dit boekje Een mogelijke variatie op dit voorbeeld: 1a. De klonering van het chymosine gen in een zelfoverdraagbaar plasmide in E. coli JM109 en het aanbrengen van de gemodificeerde bacteriën op een kunststof matrix waarbij niet vermeden kan worden dat aërosolen ontstaan. In dit geval verandert de inhoud van stap 2: de vector voldoet niet aan de eisen voor risicoklasse 1. Dit betekent dat van hst A, bijlage 2, in de ‘eerste richting’ nu categorie 2 van toepassing wordt. Het genproduct is nog steeds goed gekend en niet schadelijk, dus blijft in de ‘tweede richting’ j van toepassing, wat een L2 inschaling oplevert. Er wordt bovendien een bijzondere aërosolproducerende handeling uitgevoerd. Hiervoor is een additionele inperkende maatregel nodig, bovenop de standaard L2 voorschriften: er moet een veiligheidskabinet van klasse II aanwezig zijn waarin de aërosolproducerende handeling wordt uitgevoerd. Finaal wordt de inschaling dus L2 mét gebruik van veiligheidskabinet. Hierover kan het volgende in dit boekje worden teruggevonden: • L2-inperkingseisen: bijlage 1 van dit boekje VIB brochure bioveiligheid in het laboratorium 33
34 • Beschrijving hoe te handelen in een veiligheidskabinet: hst 5 van dit boekje • Hoe te ontsmetten en te inactiveren: hst 6 van dit boekje Zijn er gevallen aan te wijzen waarin er bijzondere aandacht nodig is voor eventueel extra te nemen maatregelen? Hieronder volgen enkele voorbeelden: 1. Het ontstaan en de verspreiding van aërosolen kan niet worden geminimaliseerd (dit is het voorbeeld hierboven beschreven onder 1a). Het gebruik van een veiligheidskabinet van klasse II is dan al gauw noodzakelijk. 2. GGO´s of pathogenen worden in een niet-destructieve meting gedurende langere tijd open en bloot gehanteerd. Als de organismen gevaarlijk zijn, dient nagegaan te worden of ze zich zouden kunnen verspreiden. Zo ja, dan dienen in veel gevallen de ruimte en de medewerker extra beschermd te zijn (bijv. onderdruk en HEPA-filtering op afgevoerde lucht en/of handschoenen en gelaatsbescherming). 3. GGO´s of pathogenen worden in fermentoren gehanteerd en in een downstream-proces opgezuiverd. Sommige fermentoren zijn dichter dan andere en dit geldt zeker ook voor downstream-procesapparatuur. Bij organismen van klasse 2 en hoger dient er bijvoorbeeld ook een hydrofoob absoluut filter of een HEPA-filter aanwezig te zijn op de fermentorgasafvoer. 4. GGO´s of pathogenen worden in of op een plant of proefdier gebracht. Er dient per geval zorgvuldig te worden nagegaan of verspreiding van het GGO of het pathogeen moet worden tegengegaan. De maatregelen hangen sterk af van plant tot plant en van dier tot dier. Vaak bepaalt de toedieningswijze of en hoe een micro-organisme zich kan verspreiden. Wat te doen bij twijfel over de inschaling of eventueel toe te passen maatregelen? In achtereenvolgende stappen, indien de voorgaande stap geen uitsluitsel heeft gegeven: 1. Zoek eventueel ontbrekende informatie op om een betere inschatting te kunnen maken. 2. Raadpleeg uw hiërarchische overste. 3. Raadpleeg uw groepsleider. 4. Win eventueel advies in bij interne experts op het terrein van bioveiligheid (zie bijlage 4 van dit boekje), of win anders eventueel extern advies in bij de sectie bioveiligheid en biotechnologie van het WIV (http://biosafety.ihe.be). Werken met niet-pathogene genetisch gemodificeerde gisten Inschaling Niet-pathogene genetisch gemodificeerde gisten zoals Saccharomyces cerevisiae, Schizosaccharomyces pombe en Pichia pastoris kunnen allemaal onder L1 condities gehanteerd worden op voorwaarde dat er geen genen in zijn gekloneerd die gevaarlijke producten aanmaken. De in laboratoria gebruikte stammen van gist zijn allemaal op de één of andere wijze deficiënt en hebben een speciaal voedingsmedium nodig waaraan een bepaalde essentiële stof is toegevoegd. Vaak gaat het om aminozuurdeficiënties. Laboratoriumvoorzieningen Dezelfde standaard laboratoriumvoorzieningen als voor E.coli zijn voldoende. Het verdient echter aanbeveling open handelingen met gisten uit te voeren in een veiligheidskabinet. VIB brochure bioveiligheid in het laboratorium
Page 1 and 2: VLAAMS INTERUNIVERSITAIR INSTITUUT
Page 4 and 5: VOORWOORD De moderne biotechnologie
Page 6 and 7: 1. INLEIDING In veel biotechnologis
Page 8 and 9: LD50 waarde voor vertebraten uitged
Page 10 and 11: 3. INDELING IN RISICOKLASSEN EN RIS
Page 12 and 13: nisme). Ook wordt steeds vaker gewe
Page 14 and 15: 4. VERSPREIDING VAN EN BESMETTING M
Page 16 and 17: gesloten. Verspreiding van organism
Page 18 and 19: ging van het virus. In de praktijk
Page 20 and 21: 5. INPERKING: EEN COMBINATIE VAN IN
Page 22 and 23: Room air Contaminated air HEPA-filt
Page 24 and 25: Bescherming veiligheidskabinet mede
Page 26 and 27: • Voor kleine hoeveelheden wordt
Page 28 and 29: keringsdienst (in verband met de ev
Page 30 and 31: tingsmiddelen de lijken van de micr
Page 32 and 33: 7. WERKEN MET ENKELE VEELGEBRUIKTE
Page 36 and 37: Gisten kunnen gedurende lange tijd
Page 38 and 39: Werken met genetisch gemodificeerde
Page 40 and 41: Werken met genetisch gemodificeerde
Page 42 and 43: 8. REFERENTIES Begrip voor Veilige
Page 44 and 45: BIJLAGE 1: INPERKINGSEISEN Deze bij
Page 46 and 47: • De laboratoriumjassen zijn spec
Page 48 and 49: • Gangpaden van hard materiaal.
Page 50 and 51: Risicoklasse 2, inperkingsniveau A2
Page 52 and 53: • Ontsmetting van kleding voorale
Page 54 and 55: De schema’s werken als volgt: Eer
Page 56 and 57: 2: Activiteiten met animale cellen
Page 58 and 59: 4: Vervaardiging in plantencellen t
Page 60 and 61: HST C. RICHTLIJNEN VOOR INSCHALING
Page 62 and 63: Mens en dierpathogene virussen M D
Page 64 and 65: Fytopathogene virussen P 2 Alfalfa

laboratorium Bioveiligheid in het

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?