laboratorium Bioveiligheid in het

32
Laboratoriumvoorzieningen
In veel gevallen wordt met E.coli K12, B of C stammen gewerkt in combinatie met nietzelfoverdraagbare
vectoren en dan is een eenvoudig L1 laboratorium met basisvoorzieningen
voldoende. Vanzelfsprekend moeten de werkoppervlakken goed ontsmet kunnen worden.
Open handelingen met E. coli kunnen op een bench gebeuren, mits de vorming van
aërosolen geminimaliseerd wordt (zie VMT voorschriften). Enten en dergelijke kunnen bij
een vlam. Een alternatief voor het werken met open bronnen op de bench is om deze
handelingen in een veiligheidskabinet uit te voeren. De voorschriften van Veilige
Microbiologische Technieken dienen te worden nageleefd.
Afval
Alle vaste materialen (voedingsbodems) en alle vloeistoffen die gemodificeerde coli’s
bevatten en alle met coli’s besmette materialen dienen geïnactiveerd of ontsmet te worden.
Er mag geen levende coli in het huishoudelijk afval terechtkomen. Zorg daarom voor
afvalbakken die duidelijk gemarkeerd zijn voor biologisch afval. Vloeistoffen dienen geautoclaveerd
te worden voordat ze door de gootsteen verdwijnen. Een alternatief is inactivatie
met hypochloriet, maar dit is een minder milieuvriendelijk alternatief. Een uitzondering
op deze regel zijn E.coli K12 stammen die een vector dragen die niet mobiliseerbaar (mob - )
en goed gekarakteriseerd is, een gen dragen dat goed gekarakteriseerd is (herkomst, grootte,
genproduct, functie, etc...) en bovendien een genproduct aanmaken dat gekend is en
volstrekt onschadelijk is. In dat geval is inactivering niet nodig. Dit behoort echter tot de
uitzonderingsgevallen die in een researchsetting nauwelijks voorkomen.
Bijzonderheden
Met enige regelmaat (2x per jaar) dienen de gebruikte stammen gecontroleerd te worden
(stamcontrole). Een alternatief is om regelmatig opnieuw te starten vanuit een schone cultuurstock.
VIB brochure bioveiligheid in het laboratorium
Voorbeeld van een risico-analyse
Om de bepaling van de risicoklasse en de inperkingsmaatregelen te illustreren en tevens
aan te geven hoe dit boekje kan worden gebruikt worden hieronder enkele concrete praktijkvoorbeelden
van risico-inschattingen uitgewerkt.
Een voorbeeld van de bepaling van de inschaling in de praktijk
1. De klonering van een chymosine-gen in pUC18 met E. coli stam JM109 als gastheer, waarbij
alleen kleinschalige standaardlaboratoriumhandelingen zullen worden uitgevoerd
Stap 1: Is de combinatie van gastheer en vector geschikt voor risicoklasse 1? Daarvoor moet eerst
nagegaan worden of de gebruikte E.coli stam geschikt is voor risicoklasse 1. Alle E. coli K12, B of C-